ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΕΤ ΙΙ ΥΠΟΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 4: ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΤΥΑ

Transcript

1 ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΕΤ ΙΙ ΥΠΟΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 4: ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΤΥΑ Φορέας Υλοποίησης: ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Επιστημονικός Υπεύθυνος: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Θ. ΚΟΥΪΜΤΖΗΣ

2 ΣΚΟΠΟΙ - ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ Σκοπός του δικτύου είναι να φέρει σε επικοινωνία τους ειδικούς επιστήμονες που ασχολούνται με τον έλεγχο της ποιότητας των νερών. Ειδικότερα, καταγράφονται και αξιολογούνται οι μέθοδοι που εφαρμόζονται για τον προσδιορισμό των φυσικών, χημικών και μικροβιολογικών παραμέτρων στα νερά. Γίνεται συζήτηση για τον έλεγχο και τη διασφάλιση της ποιότητας των αναλύσεων (Quality Control / Quality Assurance). Επίσης, γίνεται σύγκριση της υπάρχουσας νομοθεσίας για το πόσιμο νερό με τη νέα Οδηγία της Ευρωπαϊκής 'Ενωσης (98/83/ΕΚ της 3ης Νοεμβρίου 1998) που αναφέρεται στην ποιότητα του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης. Ο έλεγχος της ποιότητας του πόσιμου νερού είναι μια απαραίτητη διαδικασία η οποία θα πρέπει να γενικευθεί και να εφαρμοσθεί σε όλες τις κατηγορίες πόσιμου νερού μια και οι πιθανές πηγές ρύπανσής του συνεχώς αυξάνουν.

3 ΜΕΛΗ - ΦΟΡΕΙΣ Ανάδοχος Φορέας: ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Θ. Κουϊμτζής, Καθηγητής Τμ. Χημείας, Επιστημονικός Υπεύθυνος Ι. Παπαδογιάννης, Καθηγητής Τμ. Χημείας Ι. Στράτης, Καθηγητής Τμ. Χημείας Κ. Δελίδου, Αν. Καθηγήτρια Τμ. Ιατρικής Κ. Σαμαρά-Κωνσταντίνου, Αν. Καθηγήτρια Τμ. Χημείας Δ. Βουτσά, Λεκτόρισσα Τμ. Χημείας Συμμετέχοντες Φορείς: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Μ. Σκούλλος, Καθηγητής Τμ. Χημείας ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ Θ. Λέκκας, Καθηγητής Τμ. Περιβάλλοντος ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Ν. Σπυρέλλης, Καθηγητής Ε.Μ.Π. ΥΠΕΧΩΔΕ Α. Λαζάρου, Dr. Xημικός Θ. Σαρηγιαννίδης, Χημικός Μηχανικός Γ. Αρβανιτίδης, Πτ. Φυσιογνωσίας και Γεωγραφίας, DEA Χημείας Υ.ΜΑ.Θ. Γ. Σαμολαδάς, Δασολόγος, Προϊστάμενος Τμ. Περιβάλλοντος ΥΜΑΘ ΓΕΝΙΚΟ ΧΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ, ΑΘΗΝΑ Α. Ψάλτης, Χημικός, Προϊστάμενος Κεντρικού Εργαστηρίου Α. Κωνσταντίνου, Χημικός Α. Κουφογιαννάκη, Χημικός ΓΕΝΙΚΟ ΧΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ, ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ Β. Κουτρούλας, Χημικός ΓΕΝΙΚΟ ΧΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Μ. Ξάνθου, Χημικός

4 ΓΕΝΙΚΟ ΧΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ, ΙΩΑΝΝΙΝΑ Κ. Σταφυλάκης, Χημικός ΓΕΝΙΚΟ ΧΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ, ΠΑΤΡΑ Σ. Παπαεμμανουήλ, Χημικός ΓΕΝΙΚΟ ΧΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ, ΡΟΔΟΣ Ε. Νικολάου, Χημικός ΓΕΝΙΚΟ ΧΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ, ΣΕΡΡΕΣ Χ. Μπενίσης, Χημικός ΓΕΝΙΚΟ ΧΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ, ΛΕΙΒΑΔΙΑ Α. Γερούλια, Χημικός ΓΕΝΙΚΟ ΧΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ, ΚΟΖΑΝΗ Δ. Βέρος, Χημικός ΕΥΔΑΠ, ΑΘΗΝΑ Φ. Τζουμέρκας, Χημικός Λ. Κουσουρής, Χημικός Ε.Υ.Α. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Κ. Χαραλαμπίδου Δ.Ε.Υ.Α. ΒΟΛΟΥ Α. Κολιού, Χημικός Δ.Ε.Υ.Α. ΛΑΡΙΣΑΣ Σ. Μπέλτσιος, Χημικός, Προϊστάμενος Τμ. Περιβάλλοντος Δ.Ε.Υ.Α. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ Π. Λίβας, Χημικός ΕΚΕΦΕ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ Ε. Ντότσικα ΕΤΒΑ-ΒΙΠΕΘ Σ. Κερεμλόγλου, Χημικός Μηχανικός, Προϊστάμενος ΕΤΒΑ ΑGROLAB Θ. Σιώης, Χημικός, Προϊστάμενος Παραγωγής ΧΗΜΙΚΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ ΒΟΡΕΙΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Β. Πλαστήρας, Χημικός, Προϊστάμενος Ποιοτικού Ελέγχου ΕUROTECO K. Δελήμπασης

5 ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ! 1η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕΛΩΝ ΔΙΚΤΥΟΥ Μάρτιος 2000, Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη! 2η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕΛΩΝ ΔΙΚΤΥΟΥ - ΗΜΕΡΙΔΑ/ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ Ιούνιος 2000, Γενικό Χημείο του Κράτους, Αθήνα! 1η ΗΜΕΡΙΔΑ/ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ Ιούνιος 2000, Γενικό Χημείο του Κράτους, Αθήνα! 3η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕΛΩΝ ΔΙΚΤΥΟΥ Φεβρουάριος 2001, ΔΕΥΑ Λάρισας! 2η ΗΜΕΡΙΔΑ/ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ Φεβρουάριος 2001, ΔΕΥΑ Λάρισας

6 Κατά τις συναντήσεις των μελών του δικτύου ΥΔΩΡ και τις ημερίδες που διοργανώθηκαν, εξετάσθηκαν διάφορα θέματα που σχετίζονται με τον έλεγχο της ποιότητας των νερών και ειδικότερα του πόσιμου νερού. Παράλληλα, εξετάσθηκε και η νομοθεσία που ισχύει σήμερα. Από τις παραπάνω διαδικασίες προέκυψαν τα παρακάτω: 1. Από τις 120 Δ.Ε.Υ.Α. 85 είναι εγγεγραμμένες στην 'Ενωση Δημοτικών Επιχειρήσεων και από αυτές μόνο σε 30 περίπου έχουν δημιουργηθεί μικροβιολογικά και χημικά εργαστήρια από υποτυπώδη, μέχρι πλήρως εξοπλισμένα. 2. Δεν υπάρχει ενιαία μεθοδολογία ανάλυσης των διαφόρων παραμέτρων μεταξύ των εργαστηρίων με αποτέλεσμα να υπάρχουν διαφορετικά αποτελέσματα και σύγχιση αξιοπιστίας. Λόγω φόρτου εργασίας και έλλειψης προσωπικού δεν υπάρχει χρόνος για επαλήθευση των μεθόδων ανάλυσης και των αποτελεσμάτων. 3. Δεν υπάρχει πλήρης ενημέρωση σε ό,τι αφορά την απολύμανση και τις επιπτώσεις της χρήσης του χλωρίου. 4. Εξετάστηκε η δυνατότητα χρήσης ως απολυμαντικού του πόσιμου νερού του διοξειδίου του χλωρίου ιδιαίτερα όταν το πόσιμο νερό προέρχεται από επιφανειακά νερά. Τα πλεονεκτήματα της απολύμανσης με διοξείδιο του χλωρίου έναντι αυτής με χλώριο είναι αρκετά.

7 Συμπερασματικά Από τα μέχρι τώρα αναλυτικά στοιχεία του Γενικού Χημείου του Κράτους που αφορούν στον έλεγχο των νερών για τοξικές, επιβλαβείς και ανεπιθύμητες ουσίες (βαρέα μέταλλα, φυτοφάρμακα, PCBs, λοιπά υπολειμματικά), τα νερά της χώρας μας είναι καθαρά και πληρούν τις προδιαγραφές της Ευρωπαϊκής Ενωσης. 2. Αναφέρθηκε παράλληλα από εκπροσώπους πολλών Δ.Ε.Υ.Α. ότι ο έλεγχος της ποιότητας του πόσιμου νερού είναι πλημμελής σε ό,τι αφορά τους προσδιορισμούς που περιλαμβάνονται στις Οδηγίες της Ε.Ο.Κ. 3. Πρέπει να ιδρυθούν Εργαστήρια Ελέγχου της Ποιότητας των Νερών σε όλες τις Δ.Ε.Υ.Α. και να στελεχωθούν με χημικούς και άλλο επιστημονικό προσωπικό. Σήμερα στην Ελλάδα έχουν συσταθεί 120 Δ.Ε.Υ.Α., από τις οποίες, οι 85 είναι εγγεγραμμένες στην Ενωση Δημοτικών Επιχειρήσεων Υδρευσης - Αποχέτευσης. Από αυτές, μόνο σε 30 περίπου έχουν δημιουργηθεί χημικά μικροβιολογικά εργαστήρια (από υποτυπώδη μέχρι πλήρως επανδρωμένα και εξοπλισμένα). 4. Είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί δίκτυο κρατικών ή άλλων Εργαστηρίων για το δευτεροβάθμιο έλεγχο της ποιότητας του νερού. Αυτό μπορεί να γίνει με την ένταξη των υπαρχόντων Εργαστηρίων (π.χ. του Γενικού Χημείου του Κράτους, της Ε.Υ.Δ.Α.Π., της Ε.Υ.Α.Θ. κ.ά.). Σκοπός του δικτύου θα είναι ο δευτεροβάθμιος και πληρέστερος έλεγχος των δικτύων ύδρευσης και γενικότερα της ποιότητας όλων των πόσιμων νερών. Τα εργαστήρια αυτά θα πρέπει να διαπιστευθούν έτσι ώστε να έχουν εξασφαλισμένη την ασφάλεια και την ποιότητα των αναλύσεων. 5. Διαπιστώθηκε ότι είναι επιτακτική ανάγκη να υπάρξει συνεχής ενημέρωση και επιμόρφωση των επιστημόνων οι οποίοι υπηρετούν στις Δ.Ε.Υ.Α. και στα άλλα Εργαστήρια που εμπλέκονται στον έλεγχο της ποιότητας των νερών. Για το λόγο αυτό, εξετάσθηκε η υποβολή πρότασης προς την πολιτεία για την χρηματοδότηση ενός προγράμματος με στόχο την συνεργασία, την αλληλοενημέρωση και τη συνεχή εκπαίδευσή τους.

8 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Πόσιμο νερό Η ποιότητα καθορίζεται από την οδηγία της Ε.Ε. 80/778/ΕΟΚ Εφημ. Κυβερν. 53/ Από το 1998 ισχύει η νέα οδηγία της ΕΕ 98/83/ΕΚ/ η οποία είναι πιο αυστηρή στις προδιαγραφές και θα πρέπει να τεθεί σε ισχύ 4 χρόνια από τη δημοσίευση αυτή από το Νοέμβριο του 2002 Φυσικό μεταλλικό νερό Οι όροι εκμετάλλευσης και κυκλοφορίας στο εμπόριο των φυσικών μεταλλικών νερών καθορίζονται από: Π.Δ. 433/1983 (ΦΕΚ 163/Α'/ ) Υ.Δ. Υ2/ΟΙΚ 329/98 (ΦΕΚ 114/Β'/ ) Εμφιαλωμένο νερό Υ.Δ. Α1β/4841/79 (ΦΕΚ 696/Β'/ ) Υ.Α. 1263/1999 (ΦΕΚ 1070/Β'/ ) Εγκύκλιος Υπουργείου Υγείας Υ2/4852 της 8/11/2000 Οδηγία Ε.Ε. 98/83/ΕΚ του Συμβουλίου της 3/11/1998

9 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ " Να υποβληθεί στα αρμόδια υπουργεία ένα σχέδιο για την δημιουργία και τον εξοπλισμό εργαστηρίων διαφόρων επιπέδων στις περιφέρειες, στους νομούς και στους Καποδιστριακούς Δήμους, έτσι ώστε να καλύπτεται πλήρως ο έλεγχος της ποιότητας του πόσιμου νερού σε τοπικό, νομαρχιακό και περιφερειακό επίπεδο προκειμένου να εξετάζονται όλες οι παράμετροι που αναφέρονται στις οδηγίες και περιλαμβάνονται στις νομοθεσίες. " Να γίνει πρόγραμμα συνεργασίας και συνεχούς μετεκπαίδευσης των επιστημόνων που εμπλέκονται στον έλεγχο της ποιότητας του πόσιμου νερού στους Δήμους και τις Κοινότητες.