Νέα νομοθεσία χημικών REACH υποχρεώσεις των επιχειρήσεων οφέλη για καταναλωτές και επιχειρήσεις Δ. Τσίχλης Προϊστάμενος Δ/νσης Περιβάλλοντος

Transcript

1 Νέα νομοθεσία χημικών REACH υποχρεώσεις των επιχειρήσεων οφέλη για καταναλωτές και επιχειρήσεις Δ. Τσίχλης Προϊστάμενος Δ/νσης Περιβάλλοντος ΙΩΆΝΝΙΝΑ

2 Νομοθεσία Καταργείται-ενσωματώνεται σταδιακά στον Κανονισμό REACH ή εξακολουθεί να ισχύει παράλληλα Οδ. 67/548/ΕΟΚ για ταξινόμηση, συσκευασία και επισήμανση επικίνδυνων ουσιών Οδ. 1999/45/ΕΚ για ταξινόμηση, συσκευασία και επισήμανση επικίνδυνων παρασκευασμάτων (εκτός του άρθρ. 14) Οδ. 76/769/ΕΟΚ για περιορισμό κυκλοφορίας και χρήσης ορισμένων επικίνδυνων ουσιών και παρασκευασμάτων Καν. 793/93/ΕΟΚ για αξιολόγηση κινδύνου από τις υπάρχουσες ουσίες Ισχύει σταδιακά από Καν. 1907/2006/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (REACH) ΙΩΆΝΝΙΝΑ

3 Γιατί απαιτείται νέα πολιτική και φιλοσοφία για τα χημικά; Οδ. 67/548/ΕΟΚ (92/32/ΕΟΚ) Κατάλογος Einecs ουσίες Καν. 793/93/ΕΟΚ Ουσίες προτεραιότητας 141 (28 με πλήρη αξιολόγηση) Οδ. 76/769/ΕΟΚ Περιορισμός κυκλοφορίας και χρήσης περίπου 100 ουσιών Περιορισμός κυκλοφορίας στο ευρύ κοινό περίπου 900 ουσιών (C/M/R κατ. 1&2) ΙΩΆΝΝΙΝΑ

4 Προσπάθειες αλλαγής βελτίωσης της νομοθεσίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση Οι προσπάθειες που έγιναν στην Ε.Ε. απο το 1967 δεν ευοδώθηκαν πλήρως διότι: στον κατάλογο Einecs που ξεκίνησε το 1971, έκλεισε το 1981 και περιλαμβάνει ουσίες δεν απαιτήθηκαν δεδομένα ασφάλειας για τα νέα χημικά που κυκλοφόρησαν μετά τον Σεπτέμβριο του 1981 απαιτούνταν πληροφορίες ασφάλειας που αυξάνονταν ανάλογα με τον όγκο παραγωγής, δημιουργώντας διάκριση μεταξύ νέων-υπαρχόντων χημικών το 1993 έγινε προσπάθεια με ψήφιση Κανονισμού να υποχρεωθεί η βιομηχανία να παρέξει δεδομένα ασφάλειας και ακολούθως να αξιολογηθούν από τις Αρχές. Δεν υπήρξε όμως αποτέλεσμα λόγω φόρτου εργασίας των αρχών και έλλειψης αξιόπιστων δεδομένων ασφάλειας προέκυψε ένας αριθμός 40 νομοθετημάτων, μια νομοθεσία με πολύ μικρή αποτελεσματικότητα ΙΩΆΝΝΙΝΑ

5 Προσπάθειες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης Στις Η.Π.Α. με τη Νομοθετική Πράξη περί Ελέγχου των Τοξικών Ουσιών (TSCA) το 1976 αναφέρθηκε η έννοια υπαρχουσών/νέων χημικών ουσιών, με τα υπάρχοντα χημικά να έχουν προνόμια επειδή γι αυτά δεν απαιτούνταν δεδομένα ασφάλειας. Η Αμερικανική Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος (E.P.A.), δυσκολεύεται να εφαρμόσει τη Νομοθεσία αν δεν τροποποιηθεί Στον Καναδά άρχισε από το 1999 προσπάθεια να καταταγούν σε κατηγορίες τα υπάρχοντα χημικά, έως το τέλος του 2006 από τις Αρχές. Δεδομένου ότι η βιομηχανία δεν υποχρεώθηκε να παράσχει δεδομένα ασφάλειας, αλλά η αξιολόγηση γίνεται απο τις διαθέσιμες πληροφορίες, υπάρχουν μεγάλες δυσκολίες για τις Αρχές ΙΩΆΝΝΙΝΑ

6 Κύρια φιλοσοφία του Κανονισμού REACH. Μεταφορά του βάρους απόδειξης από τα Κράτη- Μέλη στη Βιομηχανία Η βιομηχανία οφείλει να αποδείξει ότι τα προϊόντα τα οποία παράγει ή/και εισάγει είναι ασφαλή ή ότι έχει λάβει επαρκή και αποτελεσματικά μέτρα για περιορισμό των κινδύνων που συνεπάγεται η χρήση ή η έκθεση σε αυτά και όχι τα Κράτη-Μέλη ΙΩΆΝΝΙΝΑ

7 Άμεσες δράσεις Αλλαγή τρόπου σκέψης τόσο από τις ελέγχουσες Αρχές όσον και από τη βιομηχανία Απαραίτητη η ουσιαστική και αμφίδρομη συνεργασία μεταξύ τους Οικοδόμηση σχέσεων αμοιβαίας εμπιστοσύνης ΙΩΆΝΝΙΝΑ

8 Άμεση προτεραιότητα για Π/Ε Υποχρεώσεις άμεσης προτεραιότητας Προκαταχώριση Καταχώριση Κύρια βήματα Προκαταχώριση Συλλογή όλων των διαθέσιμων πληροφοριών Εντοπισμός κατόχων άλλων σχετικών πληροφοριών Κοινοχρησία δεδομένων Καταχώριση Αξιολόγηση χημικής ασφάλειας και συγγραφή ΕΧΑ Εκπόνηση και υποβολή φακέλου καταχώρισης Επικοινωνία με τους μεταγενέστερους χρήστες ΙΩΆΝΝΙΝΑ

9 Προκαταχώριση Είναι μια διαδικασία που επιτρέπει σε Π/Ε ουσίες που είναι γνωστές (περιλαμβάνονται στον κατάλογο Einecs) με απλό τρόπο και ατελώς, να δηλώσουν στον Ο.Χ., ώστε να έχουν το περιθώριο να κάνουν καταχώριση το 2010, το 2013 και το 2018, ανάλογα με τον όγκο παραγωγής ή εισαγωγής και την επικινδυνότητα. Η προκαταχώριση ξεκίνησε την και τελείωσε την , αλλά μπορεί να συνεχίζεται υπό όρους έως το ΙΩΆΝΝΙΝΑ

10 Καταχώριση Η καταχώριση σύμφωνα με τον Καν. 1907/2006/ΕΚ (REACH), αφορά ουσίες αυτούσιες ή/και ως συστατικά παρασκευασμάτων ή/και αντικειμένων που παράγονται/εισάγονται σε ποσότητες 1τόνου/έτος ανά παραγωγό ή/και εισαγωγέα Προσοχή! Τα πολυμερή εξαιρούνται προς το παρόν από την καταχώριση και αξιολόγηση και όχι από τις υπόλοιπες διατάξεις του Καν. (αδειοδότηση, περιορισμοί κ.λ.π) Η καταχώριση είναι πολύπλοκη διαδικασία, δαπανηρή και απαιτεί δημιουργία φακέλλου ο οποίος κατατίθεται ηλεκτρονικά στον Ο.Χ. ΙΩΆΝΝΙΝΑ

11 Μεταγενέστεροι χρήστες- υποχρεώσεις αυτών Μεταγενέστεροι χρήστες είναι όσοι προμηθεύονται τις χημικές ουσίες αυτούσιες ή σε μορφή παρασκευασμάτων απο τους παραγωγούς και εισαγωγείς, προκειμένου να τις χρησιμοποιήσουν σε παραγωγή προϊόντων ή να τις διαθέσουν με οποιοδήποτε άλλο τρόπο στην κατανάλωση. Δεν έχουν υποχρέωση να καταχωρίσουν τις ουσίες στον Ο.Χ., αλλά πρέπει να ελέγχουν κυρίως αν έχει γίνει προκαταχώριση ή καταχώριση. ΙΩΆΝΝΙΝΑ

12 Μεταγενέστεροι χρήστες- υποχρεώσεις αυτών ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΧΡΗΣΕΩΝ: Εκτός φακέλου καταχώρισης Εμπιστευτικών Επόμενος χρήστης επιθυμεί να αποκαλύψει συγκεκριμένη χρήση? Π/Ε και μεταγενέστεροι χρήστες πρέπει να αρχίσουν να συζητούν ΕΓΚΑΙΡΑ Υποχρέωση διαθεσιμότητας ενημερωμένης Έκθεσης Χημικής Ασφάλειας (όπου απαιτείται) ΙΩΆΝΝΙΝΑ

13 Έννοια - Αναγκαιότητα Δ.Δ.Α. Το Δελτίο Δεδομένων Ασφάλειας αποτελεί ένα μηχανισμό για τη μετάδοση των κατάλληλων πληροφοριών ασφάλειας στους επαγγελματίες χρήστες κυρίως Το Δελτίo Δεδομένων Ασφάλειας παρέχει στους χρήστες τη δυνατότητα να λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα για την προστασία της υγείας τους και για την ασφάλεια στο χώρο εργασίας, καθώς επίσης και για την προστασία του περιβάλλοντος. ΙΩΆΝΝΙΝΑ

14 Πρόσβαση των εργαζομένων στις πληροφορίες Ο εργοδότης υποχρεούται να παρέχει πρόσβαση στις πληροφορίες των άρθρ. 31 και 32 του Καν. REACH (Δ.Δ.Α.) στους εργαζόμενους ή στους εκπροσώπους τους για ουσίες ή παρασκευάσματα που χρησιμοποιούν ή στα οποία μπορούν να εκτεθούν κατά την εργασία τους. ΙΩΆΝΝΙΝΑ

15 Αναφορές του Κανονισμού Ας υπογραμμίσουμε ορισμένα σημεία του Κανονισμού τα οποία αναφέρονται ευθέως στην προστασία της υγείας και του περιβάλλοντος επιβολή περιορισμών για επαναλαμβανόμενες δοκιμές σε σπονδυλωτά και προτροπή θέσπισης εναλλακτικών μεθόδων δοκιμών με χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας και μεθοδολογιών in vitro ταχύτατη διάδοση των αποτελεσμάτων και τοποθέτηση τους σε μια βάση δεδομένων προσβάσιμη στο κοινό δικαίωμα στις επιχειρήσεις προς αποφυγή περιττών δοκιμών, υποβολής εντος 45 ημερών έγκυρων μελετώνπληροφοριών ΙΩΆΝΝΙΝΑ

16 Αναφορές του Κανονισμού υποχρέωση ενημέρωσης εκ μέρους των Π/Ε για τη διαχείρηση των κινδύνων και για ασφαλή χρήση των ουσιών, παρασκευασμάτων, αντικειμένων σε μεταγενέστερους χρήστες (επαγγελματίες), διανομείς, καταναλωτές περαιτέρω ανάπτυξη των υπαρχόντων Δ.Δ.Α., αξιολόγηση Χ.Α. απο μεταγενέστερους χρήστες απαίτηση από τον Ο.Χ. σε συνεργασία με τα Κ-Μ για διαφοροποίηση των δοκιμών που προτείνουν Π/Ε για ορισμένες ουσίες π.χ. που προκαλούν πολύ μεγάλη ανησυχία, απαίτηση από τον Ο.Χ. υποβολής περαιτέρω πληροφοριών για ουσίες που κυκλοφορούν σε μεγάλες ποσότητες ή εάν από τη χρήση ουσιών απομονώνονται ενδιάμεσα προϊόντα που προκαλούν ανησυχία ΙΩΆΝΝΙΝΑ

17 Αναφορές του Κανονισμού επιβολή περιορισμών αδειοδοτήσεων στην χρήση ουσιών εκπόνηση μεθοδολογιών για καθορισμό κατώτατων ορίων για καρκινογόνες και μεταλλαξιογόνες ουσίες, μέσω συγκεκριμένης διαδικασίας για εξάσφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας υγείας και περιβάλλοντος υποκατάσταση ή και τελική αντικατάσταση ουσιών σε καθαρή μορφή, σε παρασκευάσματα και σε αντικείμενα, με εναλλακτικές ουσίες ή τεχνολογίες. Παροχή ανάλυσης εναλλακτικών δυνατοτήτων από τους ενδιαφερόμενους αναθεώρηση των αδειών εντός προθεσμίας κατά περίπτωση υπό προυποθέσεις, συμπεριλαμβανομένης και της παρακολούθησης ΙΩΆΝΝΙΝΑ

18 Αναφορές του Κανονισμού δυνατότητα εισαγωγής περιορισμών ισχύει για όλες τις ουσίες που εμπλέκονται στον Κανονισμό. Θα πρέπει να επιβάλονται για ουσίες που είναι καρκινογόνες, μεταλλαξιογόνες ή τοξικές στην αναπαραγωγή, 1ή 2, για τη χρήση τους από καταναλωτές σε καθαρή μορφή ή σε παρασκευάσματα τα κριτήρια βάσει των οποίων οι ουσίες που χαρακτηρίζονται ανθεκτικές, βιοσυσσωρεύσιμες και τοξικές ή άκρως ανθεκτικές και άκρως βιοσυσσωρεύσιμες, θα τροποποιούνται με σκοπό να εξασφαλίζεται υψηλό επίπεδο προστασίας γιά την υγεία του ανθρώπου και το περιβάλλον ΙΩΆΝΝΙΝΑ

19 Αναφορές του Κανονισμού σημαντικό για την προστασία της υγείας και του περιβάλλοντος σημείο της όλης διαδικασίας είναι αυτό της επιβολής περιορισμών στην παραγωγή, στη διάθεση, στην αγορά ή τη χρήση μιάς ουσίας. Προς τούτο πρέπει να καταρτίζεται και υποβάλλεται από τα Κ-Μ πρόταση για την αντιμετώπιση συγκεκριμένου κινδύνου για την υγεία και το περιβάλλον, με λεπτομερείς απαιτήσεις, ώστε να αιτιολογείται ανάγκη ανάληψης δράσης σε κοινοτικό επίπεδο για να καταρτισθεί μιά πρόταση επιβολής περιρισμών και γιά να λειτουργήσει αποτελεσματικά η σχετική νομοθεσία, θα πρέπει να υπάρχουν καλή συνεργασία, συντονισμός και πληροφόρηση μεταξύ των Κ-Μ, του Ο.Χ., άλλων κοινοτικών φορέων, της Επιτροπής και των ενδιαφερομένων ΙΩΆΝΝΙΝΑ

20 REACH κατά τα λοιπά Ο Κανονισμός έχει βασικό σκοπό τη σωστή διαχείριση των χημικών, για την προστασία της υγείας και του περιβάλλοντος, όμως δεν παραγνωρίζει: την αναγκαιότητα ύπαρξης τους και την συμβολή τους στη διαρκή βελτίωση του βιοτικού επιπέδου την ανάγκη για διαρκή ανάπτυξη της χημικής βιομηχανίας και τις ανάγκες των επιχειρήσεων που χρησιμοποιούν χημικά τις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις σε σχέση με την εκτίμηση του κινδύνου και την επιβολή περιορισμών και απαγορεύσεων ΙΩΆΝΝΙΝΑ

21 REACH κατά τα λοιπά Ευνοεί την έρευνα και τη νεωτερικότητα πρέπει να αντικατασταθούν χημικές ουσίες με νέες φιλικότερης συμπεριφοράς προς την υγεία και το περιβάλλον είναι αναγκαίο να εφαρμοσθούν εναλλακτικές τεχνολογίες προς την ίδια κατεύθυνση έχουν ήδη αρχίσει να δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας κυρίως επιστημόνων ΙΩΆΝΝΙΝΑ