ΔΝΝΟΗΑ ΚΑΗ ΓΗΑΚΡΗΔΗ ΣΟΤ ΚΟΣΟΤ ΔΩΣΔΡΗΚΖ ΚΟΣΟΛΟΓΖΖ ΒΗΟΜΖΥΑΝΗΑ

Transcript

1 ΑΝΩΣΔΡΟ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ ΥΟΛΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΣΜΖΜΑ ΛΟΓΗΣΗΚΖ ΔΝΝΟΗΑ ΚΑΗ ΓΗΑΚΡΗΔΗ ΣΟΤ ΚΟΣΟΤ ΔΩΣΔΡΗΚΖ ΚΟΣΟΛΟΓΖΖ ΒΗΟΜΖΥΑΝΗΑ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΥΑΗΩΣΖ ΡΑΦΑΔΛΑ ΔΠΙΒΛΔΠΩΝ: ΚΑΘΗΓΗΣΗ θ. ΜΑΣΑΚΟ ΑΘΑΝΑΙΟ ΔΡΡΔ 2011

2 ηνπο γνλείο κνπ, Γηψξγν θαη Λέλα θαη ζηελ αδεξθή κνπ, Μαηίλα. ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 1

3 Δςσαπιζηίερ Θέισ λα επραξηζηήζσ πξψηα ηνλ θαζεγεηή κνπ, θ. Μαηάθν Αζαλάζην γηα ηελ επγέλεηα, εκπηζηνζχλε θαη θαηαλφεζε πνπ κνπ έδεημε ζηελ εθπφλεζε απηήο ηεο πηπρηαθήο. Αηζζάλνκαη ηελ αλάγθε λα επραξηζηήζσ ζεξκά ηνλ θ. Καληψληα Ισάλλε, Πξφεδξν ηνπ Γ.. θαη ηνλ θ. Σζηάξα Βαζίιεην, Γ/λσλ χκβνπιν ηνπ νκίινπ ΒΙΟΚΑΡΠΔΣ θαζψο θαη φιε ηελ δηνίθεζε θαη ην πξνζσπηθφ ηνπ νκίινπ, γηα ηελ επθαηξία πνπ κνπ έδσζαλ λα πξαγκαηνπνηήζσ ηελ πξαθηηθή κνπ άζθεζε ζην ινγηζηήξην ηεο EXALCO. Καηά ηελ εμάκελε δηάξθεηα ηεο πξαθηηθήο κνπ άζθεζεο, είρα ηελ ηχρε λα εξγαζηψ ζε έλαλ κεγάιν φκηιν, αιιά κεγαιχηεξε είλαη ε ραξά κνπ πνπ γλψξηζα αμηφινγνπο ζπλαδέιθνπο φπνπ κε επγέλεηα, θαινζχλε θαη ήζνο κνπ κεηέθεξαλ ηηο γλψζεηο ηνπο θαη ηελ εκπεηξία ηνπο λα εξγάδεζαη ζην ινγηζηήξην ελφο κεγάινπ νκίινπ επηρεηξήζεσλ. Σέινο, ζα ήζεια λα ζηαζψ, ζηνπο πην ζεκαληηθνχο γηα κέλα, ηελ νηθνγέλεηά κνπ, φπνπ κε ηε ζηήξημε θαη ηελ ακέξηζηε βνήζεηα ηνπο θαηάθεξα λα νινθιεξψζσ ηηο ζπνπδέο κνπ θαη ζέισ λα ηνπο επραξηζηήζσ κέζα απφ ηελ θαξδία κνπ αθηεξψλνληαο ηνπο ηελ πηπρηαθή κνπ,ζηνλ κπακπά κνπ Γηψξγν, ηε κακά κνπ Λέλα θαη ηελ αδειθή κνπ Μαηίλα, φπσο επίζεο θαη ηηο θίιεο κνπ πνπ επίζεο κνπ ζηάζεθαλ θαζ φιε ηελ δηάξθεηα ησλ ζπνπδψλ κνπ. ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 2

4 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ Δηζαγσγή 4 ΚΔΦΑΛΑΙΟ Οξηζκφο ρξεζηκφηεηα θφζηνπο Βαζηθέο δηαθξίζεηο θφζηνπο Κέληξα θφζηνπο Δζσινγηζηηθή θαη εμσινγηζηηθή θνζηνιφγεζε κε ην Δ.Γ.Λ θνπφο θαη ζεκαζία θνζηνιφγεζεο Σν θφζηνο παξαγσγήο πξαθηηθνί ηχπνη..28 ΚΔΦΑΛΑΙΟ Δηζαγσγή ζην Δ.Γ.Λ Πεξηερφκελν ηνπ Δ.Γ.Λ Βαζηθέο αξρέο ηνπ Δ.Γ.Λ Γηάξζξσζε ηνπ Δ.Γ.Λ Οξηζκφο θαη ζηφρνη ηεο Αλαιπηηθήο Λνγηζηηθήο Σξφπνη ιεηηνπξγίαο ησλ ινγαξηαζκψλ ηεο Αλαιπηηθήο Λνγηζηηθήο Σξφπνη ελεκέξσζεο ησλ ινγαξηαζκψλ ηεο Αλαιπηηθήο Λνγηζηηθήο...38 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ.40 Αλάπηπμε πξσηνβάζκησλ ινγαξηαζκψλ Γεληθήο Λνγηζηηθήο..55 Αλάπηπμε ινγαξηαζκψλ Αλαιπηηθήο Λνγηζηηθήο...66 Βηβιηνγξαθία..76 ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 3

5 ΔΗΑΓΩΓΖ Η δηνίθεζε θφζηνπο ζήκεξα είλαη ρηηζκέλε πάλσ ζε ηερληθέο, ηδέεο, θαη αξρέο κέηξεζεο πνπ νη εηαηξείεο άξρηζαλ λα εθαξκφδνπλ ζηελ δεθαεηία ηνπ 1960 θαη νη νπνίεο ζπλερψο βειηηψλνληαη. Αθφκα θαη απηφ πνπ νλνκαζηηθά αλαθέξνπκε σο δηνίθεζε θφζηνπο πξέπεη λα πνχκε φηη απνηειεί εμέιημε απηνχ πνπ σο ηα 1930 νλνκαδφηαλ ινγηζηηθή θφζηνπο ή θνζηνιφγεζε θαη αξγφηεξα δηνηθεηηθή ινγηζηηθή. ηαδηαθά θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ 20νπ αηψλα ππήξρε ζχγρπζε ιφγσ ηεο θχζεο ηνπ. Πην ζπγθεθξηκέλα γηα θάπνηνπο δηνίθεζε θφζηνπο ζεκαίλεη ινγηζηηθή θφζηνπο θαη θαζνξηζκφο ηνπ θφζηνπο πξντφληνο. Γηα άιινπο ζεκαίλεη ηε κέηξεζε κε ρξεκαηννηθνλνκηθψλ, ιεηηνπξγηθψλ παξαγφλησλ ηεο παξαγσγήο. Σέινο, άιινη ζεσξνχλ φηη είλαη ζπλψλπκν ηεο δηνηθεηηθήο ινγηζηηθήο θαη ζπλεπψο μερσξηζηή απφ ηηο πξνδηαγξαθέο ηεο ινγηζηηθήο γηα ηελ θαηάξηηζε ησλ εμσηεξηθψλ αλαθνξψλ (external reports). Έηζη, ε ζχγρπζε γηα ην ηη αθξηβψο νξίδεηαη σο δηνίθεζε θφζηνπο είλαη θαηαλνεηή αθνχ απηή ζπλδπάδεη ηα πεδία ηεο δηνηθεηηθήο ινγηζηηθήο, ηεο παξαγσγήο θαζψο θαη ηνπ ζηξαηεγηθνχ πξνγξακκαηηζκνχ. ηε ζεκεξηλή επνρή ε ηάζε πνπ επηθξαηεί είλαη ν ζπλδπαζκφο ησλ παξαπάλσ πεδίσλ. Η Λνγηζηηθή Κφζηνπο νλνκάδνληαλ θαηά ην παξειζφλ Βηνκεραληθή Λνγηζηηθή. ήκεξα φκσο δελ ππνινγίδνπκε ην θφζηνο κφλν ζηηο βηνκεραληθέο επηρεηξήζεηο, αιιά θαη ζηηο εκπνξηθέο, ζηηο επηρεηξήζεηο παξνρήο ππεξεζηψλ, ζηνπο δεκφζηνπο νξγαληζκνχο θ.α. ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 4

6 Αλεμάξηεηα απφ ηε θχζε ηνπ νηθνλνκηθνχ νξγαληζκνχ, ε Λνγηζηηθή θφζηνπο αζρνιείηαη κε ηηο παξαθάησ δξαζηεξηφηεηεο: 1. Σελ κέηξεζε ή ηνλ ππνινγηζκφ θαη ηελ εθηίκεζε ηνπ θφζηνπο ησλ παξαρζέλησλ πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ. ήκεξα πξνυπνινγίδνπκε ην θφζηνο, δειαδή εθηηκνχκε εθ ησλ πξνηέξσλ πνην πεξίπνπ ζα είλαη ην θφζηνο. Πξνθαζνξίδνπκε ην θφζηνο ελφο πξντφληνο, κηαο ππεξεζίαο, ελφο επηκέξνπο θιάδνπ. (πξφηππν θφζηνο). 2. Σελ αλάιπζε ηνπ θφζηνπο θαη ηνλ πξνζδηνξηζκφ ησλ ζρέζεσλ κεηαμχ ηνπ θφζηνπο θαη ησλ δηαθφξσλ παξαγφλησλ πνπ επηδξνχλ ζε απηφ. Η έλλνηα ηνπ θφζηνπο είλαη έλλνηα ζπζζσξεπηηθή (ζπζζψξεπζε ησλ εμφδσλ ή ησλ δαπαλψλ). 3. Σελ θαηαρψξεζε ηνπ θφζηνπο ζην βηβιίν, ηελ ηαμηλφκεζε θαη ηελ θαηαλνκή ηνπ ζηα δηάθνξα θέληξα θφζηνπο. 4. Σελ παξνπζίαζε ηνπ θφζηνπο πεξηιεπηηθά ή ιεπηνκεξεηαθά ζηνπο Managers γηα λα πάξνπλ απνθάζεηο, θαη γηα ηελ ζσζηή εξκελεία φισλ ησλ ζηνηρείσλ θφζηνπο, ζηα ελδηαθεξφκελα κέξε, εληφο θαη εθηφο ηεο επηρεηξήζεσο. ηελ παξνχζα εξγαζία πεξηγξάθεηαη ε ιεηηνπξγία ηεο EXALCO Α.Δ. απφ ηελ ρξεκαηννηθνλνκηθή ινγηζηηθή πιεπξά θαη παξνπζηάδεηαη ε ζεκαζία θαη ε ρξήζε ηεο αλαιπηηθήο ινγηζηηθήο θαη ηνπ δηπινγξαθηθνχ ζπζηήκαηνο κε ηελ ρξήζε ησλ θέληξσλ θφζηνπο. ην πξψην θεθάιαην γίλεηαη αλαθνξά ζηνλ νξηζκφ θαη ηε ρξεζηκφηεηα ηνπ θφζηνπο, φπνπ ζχκθσλα κε θξηηήξηα γίλεηαη ε θαηάηαμε ηνπ ζε βαζηθέο θαηεγνξίεο, φπσο θαη κε ηα θέληξα θφζηνπο φπνπ γίλεηαη θαηάηαμε ζχκθσλα κε ην ιεηηνπξγηθφ ηκήκα πνπ αθνξά ην έμνδν γηα ην νπνίν έγηλε. ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 5

7 Δπίζεο γίλεηαη αλαθνξά ζηα δχν είδε θνζηνιφγεζεο ηελ εζσινγηζηηθή θαη εμσινγηζηηθή παξνπζηάδνληαο ηε ζεκαζία ηνπο θαζψο θαη ηελ εθαξκνγή ηνπο. Κιείλνληαο ην πξψην θεθάιαην, πεξηγξάθσ ην ζθνπφ πνπ έρεη ε ιεηηνπξγία ηεο θνζηνιφγεζεο θαη πξαθηηθνχο ηχπνπο φπνπ ππνινγίδεηαη ην θφζηνο παξαγσγήο ζηελ εηαηξία EXALCO θαη θαη επέθηαζε ζε άιιεο κεγάιεο εηαηξίεο. ην δεχηεξν θεθάιαην δίλεηαη ην πεξηερφκελν, νη αξρέο, ε δηάξζξσζε θαη νη ηξφπνη ελεκέξσζεο ησλ ινγαξηαζκψλ ηεο Γεληθήο Λνγηζηηθήο θαη ηεο Αλαιπηηθήο Λνγηζηηθήο. ην ηξίην θεθάιαην πεξηγξάθσ ηελ ιεηηνπξγία θαη ηζηνξία ηεο εηαηξίαο θαζψο θαη πίλαθεο πσιήζεσλ ηεο. Η εξγαζία θιείλεη κε ηελ θσδηθνπνίεζε ηνπ Δ.Γ.Λ.. θαη ηεο Αλαιπηηθήο Λνγηζηηθήο. ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 6

8 ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΟΡΗΜΟ ΥΡΖΗΜΟΣΖΣΑ ΚΟΣΟΤ Ο φξνο θφζηνο ρξεζηκνπνηείηαη επξχηαηα ζηε θαζεκεξηλή δσή απφ φινπο καο. «Όια έρνπλ έλα θφζηνο» ιέεη ν ζπκφζνθνο ιαφο, ππνλνψληαο φηη θάζε απφθαζή καο, θάζε ελέξγεηα, θάζε πξάμε καο ζπλεπάγεηαη κηα αλαπφθεπθηε ζπζία. Σν ίδην ζπκβαίλεη θαη ζηε πεξίπησζε ησλ νηθνλνκηθψλ κνλάδσλ. Απαηηνχληαη εθ κέξνπο ηνπο νηθνλνκηθέο ζπζίεο, πξνθεηκέλνπ απηέο λα επηηειέζνπλ ηνπο ζθνπνχο γηα ηνπο νπνίνπο ζπζηάζεθαλ (δεκηνπξγία εζφδσλ γηα ηηο θεξδνζθνπηθέο κνλάδεο, ηθαλνπνίεζε θνηλσληθψλ αλαγθψλ γηα ηηο κε θεξδνζθνπηθέο κνλάδεο). Απφ ηα παξαπάλσ πξνθχπηεη φηη ην θφζηνο ζα κπνξνχζε λα νξηζηεί σο «σο ε (ζπλήζσο) ζε ρξήκα εθθξαδφκελε ζπζία πνπ εθ πξνζέζεσο πθίζηαηαη θαλείο γηα ηελ απφθηεζε ή δεκηνπξγία πιηθψλ ή άπισλ νηθνλνκηθψλ αγαζψλ». Έλαο ηέηνηνο νξηζκφο, φκσο, πεξηθιείεη ηνλ θίλδπλν λα ηαπηίζεη θαλείο ηελ έλλνηα ηνπ θφζηνπο κε ηελ έλλνηα ηνπ εμφδνπ, πξάγκα ην νπνίν δελ είλαη νξζφ. Σν θφζηνο θαη αξρήλ δελ είλαη νηθνλνκηθή ζπζία, φπσο είλαη ην έμνδν, αιιά έλα ελεξγεηηθφ ζηνηρείν. Με άιια ιφγηα αληηπξνζσπεχεη ην ζχλνιν ησλ ρξεζηκνηήησλ πνπ δελ έρνπλ αθφκα ρξεζηκνπνηεζεί (αλαισζεί) κέρξη ηε δεδνκέλε ρξνληθή ζηηγκή, θαη πνπ πξφθεηηαη λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζε επφκελεο ρξνληθέο πεξηφδνπο. Με ηε ρξεζηκνπνίεζε / δηάζεζε / αλάισζή ηνπ γηα θάπνην ζθνπφ (δεκηνπξγία εζφδσλ ή θάιπςε θνηλσληθψλ αλαγθψλ) ην θφζηνο ηειηθά κεηαηξέπεηαη ζε έμνδν. πλεπψο ην έμνδν είλαη ην θφζηνο πνπ έρεη εθπλεχζεη (αλαισζεί), ραξαθηεξίδεηαη δειαδή σο ην κέηξν ηνπ ηκήκαηνο εθείλνπ απφ ην ζχλνιν ησλ ππεξεζηψλ πνπ αληηπξνζσπεχεη ην θφζηνο, ην νπνίν (ηκήκα) έρεη ρξεζηκνπνηεζεί θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δεδνκέλεο πεξηφδνπ γηα ηελ παξαγσγή ή πξφζδεζε σθέιεηαο. ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 7

9 Αλ επηζπκνχζακε λα δψζνπκε έλα ραξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα γηα ηελ θαηαλφεζε ηεο παξαπάλσ δηάθξηζεο, ζα κπνξνχζακε λα αλαθέξνπκε ην εμήο: γηα ηελ θαηαζθεπή 100 κνλάδσλ ηνπ έηνηκνπ πξντφληνο Π 1 ε επηρείξεζε θαηαβάιιεη 4 ρηιηάδεο επξψ γηα ηελ αγνξά πξψησλ πιψλ (πνπ ρξεηάζηεθε ην Π 1 ), γηα ακνηβέο πξνζσπηθνχ παξαγσγήο 2 ρηιηάδεο επξψ, θαη γηα αγνξά θαη ρξήζε άιισλ αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ (π.ρ. βνεζεηηθέο χιεο, ακνηβέο επηβιεπφλησλ, απφζβεζε ησλ κεραλεκάησλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηε παξαγσγή ηνπ Π 1 ) 3 ρηιηάδεο. Δπνκέλσο, ε αμία ηνπ αγαζνχ απηνχ είλαη 9 ρηιηάδεο (θφζηνο θηήζεο). Γηα φζν ρξνληθφ δηάζηεκα ην Π 1 παξακέλεη απνζεκαηνπνηεκέλν, ην θφζηνο ηνπ απνηειεί έλα ζηνηρείν ηνπ ελεξγεηηθνχ. ε νπνηαδήπνηε, φκσο, κεηαγελέζηεξε ρξνληθή ζηηγκή ζα έρεη αλαισζεί έλα ηκήκα ηνπ θφζηνπο, δειαδή αλ δηαηεζεί (ή ζε άιιε πεξίπησζε ρξεζηκνπνηεζεί), φπσο ζα ζπκβεί ζηε πεξίπησζε ηεο πψιεζήο ηνπ, ην ηκήκα απηφ ηνπ θφζηνπο ζα έρεη κεηαπέζεη ζηελ θαηεγνξία ηνπ εμφδνπ. Σν θφζηνο ηνπ δηαηεζέληνο / ρξεζηκνπνηεζέληνο αγαζνχ Π 1 θαζίζηαηαη πιένλ έμνδν, κε ηελ νλνκαζία θφζηνο πσιεζέλησλ. Έηζη, ινηπφλ, είλαη θαιχηεξα, ίζσο, λα πηνζεηεζεί ν νξηζκφο ηνπ θφζηνπο πνπ δίλεηαη απφ ην Διιεληθφ Γεληθφ Λνγηζηηθφ ρέδην ζχκθσλα κε ηνλ νπνίν «θφζηνο είλαη ε δηάζεζε ή ε επέλδπζε αγνξαζηηθήο δχλακεο γηα ηελ απφθηεζε πιηθψλ ή άπισλ αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ κε ζθνπφ ηελ ρξεζηκνπνίεζή ηνπο γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε εζφδσλ απφ πσιήζεηο ή ηελ θάιπςε θνηλσληθψλ αλαγθψλ». Όπσο θαζίζηαηαη θαλεξφ απφ ηνλ νξηζκφ πνπ πξνεγήζεθε, ην θφζηνο απφθηεζεο ησλ πιηθψλ ή άπισλ αγαζψλ απνηειεί έλα κέηξν ηεο νηθνλνκηθήο ιεηηνπξγίαο κηαο νηθνλνκηθήο κνλάδαο. ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 8

10 Όζν κηθξφηεξν είλαη ην θφζηνο απφθηεζεο ησλ αλαγθαίσλ κέζσλ δξάζεο θαη επηηέιεζεο ησλ ζπγθεθξηκέλσλ ζθνπψλ ησλ νηθνλνκηθψλ κνλάδσλ, ηφζν επηηπρέζηεξε θξίλεηαη ε επηηέιεζε ηνπ έξγνπ απηψλ. Δίλαη πξνθαλήο, επνκέλσο, ε κεγάιε ζπνπδαηφηεηα πνπ έρνπλ νη πιεξνθνξίεο θφζηνπο γηα ηε Γηνίθεζε ησλ νηθνλνκηθψλ κνλάδσλ θαη εηδηθφηεξα ησλ επηρεηξήζεσλ. Οη παξαπάλσ πιεξνθνξίεο παξέρνληαη ζηε Γηνίθεζε ησλ επηρεηξήζεσλ απφ ηα δηάθνξα ζπζηήκαηα θνζηνιφγεζεο (cost accounting systems), ηα νπνία ζεσξνχληαη απφ ηα πιένλ θχξηα θαη πεξηζζφηεξν αμηφπηζηα πνζνηηθά ζπζηήκαηα πιεξνθφξεζεο ζε φιεο ζρεδφλ ηηο επηρεηξήζεηο, γηα ην ζρεδηαζκφ ηεο δξάζεο, ηνλ έιεγρν θαη ηε ιήςε απνθάζεσλ. Όκσο ε έλλνηα ηνπ θφζηνπο απηή θαζεαπηή έρεη κηθξή κφλν ζεκαζία αλ δελ ζπλνδεχεηαη απφ έλαλ επηζεηηθφ πξνζδηνξηζκφ δεισηηθφ ησλ ηδηαίηεξσλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ θφζηνπο (π.ρ. κεηαβιεηφ ή ζηαζεξφ θφζηνο, ειεγρφκελν ή κε ειεγρφκελν θφζηνο θιπ.), σο θαη ησλ ηδηαίηεξσλ αλαγθψλ πιεξνθφξεζεο πνπ έρεη ε δηνίθεζε θαη πνπ απηφ έξρεηαη λα ηθαλνπνηήζεη. Έηζη, ζην επφκελν ηκήκα ζα γίλεη αλαθνξά ζηηο θαηεγνξίεο θφζηνπο θαη ηηο αληίζηνηρεο αλάγθεο πνπ ηθαλνπνηνχλ. 1.2 Βαζικέρ διακπίζειρ ηος κόζηοςρ Η βαζχηεξε έξεπλα θαη ζπνπδή ηνπ θφζηνπο, κε ζθνπφ ηνλ έιεγρν ηνπ θαη ηελ ρξεζηκνπνίεζε ηνπ γηα ηελ ιήςε επηρεηξεκαηηθψλ απνθάζεσλ, πξνυπνζέηεη ηελ θαηάηαμε ηνπ ζε θαηεγνξίεο. Η θαηάηαμε απηή γίλεηαη κε ηελ ρξεζηκνπνίεζε θξηηεξίσλ. Λέγνληαο θξηηήξηα ελλννχκε ραξαθηεξηζηηθά γλσξίζκαηα πνπ ιακβάλνληαη ππ φςηλ γηα ηελ θαηάηαμε ελφο θφζηνπο ζε κηα θαηεγνξία. ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 9

11 Κξηηήξηα θαηάηαμεο ηνπ θφζηνπο ζε θαηεγνξίεο Σν θξηηήξην ηνπ είδνπο Σν θξηηήξην ηνπ πξννξηζκνχ Σν θξηηήξην ηνπ ηξφπνπ ελζσκαηψζεσο ζην θφζηνο ησλ θαη είδνο ζηνηρείσλ Σν θξηηήξην ηνπ ρξφλνπ πξνζδηνξηζκνχ ηνπ θφζηνπο Σν θξηηήξην ηεο ελζσκαηψζεσο ή κε κηαο δαπάλεο ζην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο Σν θξηηήξην ηεο ζπκπεξηθνξάο ησλ ζηνηρείσλ ηνπ θφζηνπο φηαλ κεηαβάιιεηαη ην επίπεδν απαζρφιεζεο Πην αλαιπηηθά: Σο κπιηήπιο ηος είδοςρ Σν Δ.Γ.Λ.. θαηαηάζζεη ηα θαη είδνο ζηνηρεία ηνπ θφζηνπο ζηηο θαηεγνξίεο : Ακνηβέο θαη έμνδα πξνζσπηθνχ Ακνηβέο θαη έμνδα ηξίησλ Παξνρέο ηξίησλ Φφξνη θαη ηέιε Γηάθνξα έμνδα Σφθνη θαη ζπλαθή έμνδα Απνζβέζεηο παγίσλ Πξνβιέςεηο εθκεηάιιεπζεο Απνζέκαηα (αλαιψζεηο) Σο κπιηήπιο ηος πποοπιζμού Με βάζε ην θξηηήξην ηνπ πξννξηζκνχ ην θφζηνο θαηαηάζζεηαη ζηηο αθφινπζεο θαηεγνξίεο : Κφζηνο θαηά ιεηηνπξγία Κφζηνο θαηά πεδίν επζχλεο Κφζηνο θαηά πξντφλ, ππεξεζία θ.ι.π. Κφζηνο θαηά θέληξν θέξδνπο ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 10

12 Κφζηνο θαηά πξννξηζκφ είλαη γεληθά νκαδνπνηεκέλν θφζηνο πνπ πξαγκαηνπνηείηαη ράξηλ ηνπ ίδηνπ ζθνπνχ-πξννξηζκνχ Σο κπιηήπιο ηος κόζηοςρ ενζωμαηώζεωρ ζηο κόζηορ ηων καη είδορ ζηοισείων ηος. Άμεζο είλαη ην θφζηνο πνπ γίλεηαη απνθιεηζηηθά ράξηλ ελφο κφλν είδνπο πξντφληνο, ή ιεηηνπξγίαο, ή πειάηε, ή ηκήκαηνο, ή άιιεο ππνδηαίξεζεο ηεο επηρείξεζεο, πνπ απνηειεί αληηθείκελν θφζηνπο. ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ θφζηνπο απηνχ είλαη φηη είλαη εχθνια αληρλεχζηκν απφ ηε δηνίθεζε. Παξάδεηγκα ηέηνηνπ θφζηνπο είλαη ην θφζηνο ησλ α πιψλ γηα ηελ παξαγσγή ελφο πξντφληνο. Έμμεζο είλαη ην θφζηνο πνπ γίλεηαη ηαπηφρξνλα ράξηλ πεξηζζφηεξσλ ηνπ ελφο εηδψλ πξντφλησλ, ή ιεηηνπξγηψλ, ή ηκεκάησλ ηεο επηρείξεζεο. Παξαδείγκαηα ηέηνηνπ θφζηνπο είλαη νη απνζβέζεηο ησλ κεραλψλ θαη ν κηζζφο ηνπ επηβιέπνληνο ηεο παξαγσγήο. Έλα έκκεζν θφζηνο κπνξεί λα κεηαηξαπεί ζε άκεζν αλ γίλνπλ νη θαηάιιειεο ελέξγεηεο γηα ηελ αλίρλεπζε. πρλά, φκσο δελ ππάξρνπλ νη θαηάιιειεο νξγαλσηηθέο, ηερληθέο, ινγηζηηθέο θ.α. πξνυπνζέζεηο γηα ηελ κεηαηξνπή ηνπ απφ έκκεζν ζε άκεζν θαη ην θφζηνο πνπ απαηηείηαη γηα ηε δεκηνπξγία απηψλ ησλ πξνυπνζέζεσλ θαη ηελ εμαθξίβσζε ηεο ακεζφηεηαο ηεο δαπάλεο είλαη απαγνξεπηηθφ θαη δελ αληηζηαζκίδεηαη απφ ηελ σθέιεηα πνπ δίλεη ε αθξίβεηα ηεο θνζηνιφγεζεο. Παξαδείγκαηνο ράξηλ, κηα επηρείξεζε ρξεζηκνπνηεί ειεθηξηθή ελέξγεηα ηφζν γηα ηελ ειεθηξνθίλεζε ησλ κεραλψλ ηνπ εξγνζηαζίνπ, φζν θαη γηα ηνλ θσηηζκφ ησλ γξαθείσλ ηεο δηνίθεζεο. ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 11

13 Αλ δελ ππάξρνπλ δχν μερσξηζηνί κεηξεηέο πνπ λα θαηαγξάθνπλ ην έμνδν πνπ αθνξά ηε ιεηηνπξγία παξαγσγήο θαη ην έμνδν πνπ αθνξά ηε ιεηηνπξγία δηνίθεζεο, ην έμνδν απηφ ζα είλαη έκκεζν σο πξνο ηηο κνλάδεο ηνπ παξαγφκελνπ πξντφληνο. ηελ πεξίπησζε απηή ην ζπλνιηθφ πνζφ ηεο αλάισζεο ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ζα πξέπεη λα θαηαλεκεζεί κεηαμχ ησλ δχν ιεηηνπξγηψλ κε θάπνηα αλαινγία. Σο κπιηήπιο ηος σπόνος πποζδιοπιζμού ηος κόζηοςρ. Πξνθαζνξηζκέλν νλνκάδνπκε ην θφζηνο ην νπνίν πξνζδηνξίδνπκε εθ ησλ πξνηέξσλ. Αλάινγα κε ην ζθνπφ γηα ηνλ νπνίν πξνζδηνξίδεηαη δηαθξίλεηαη ζε πποϋπολογιζηικό κόζηορ θαη ππόηςπο κόζηορ : Πποϋπολογιζηικό κόζηορ : είλαη ην θφζηνο ην νπνίν ππνινγίδεηαη εθ ησλ πξνηέξσλ κε βάζε πνζνηηθά δεδνκέλα ηνπ ππφ εθηέιεζε έξγνπ ή ηνπ ππφ παξαγσγή πξντφληνο, ηα νπνία απνηηκψληαη ζε ηηκέο πνπ πξνβιέπεηαη λα ηζρχνπλ θαηά ηνλ ρξφλν πνπ αλακέλεηαη λα απνθηεζνχλ. Δίλαη ρακεινχ βαζκνχ αθξηβείαο, ιφγσ ηεο δηαδηθαζίαο πξνζδηνξηζκνχ ηνπ, θαη γηα ην ιφγν απηφ πεξηιακβάλεη ζεκαληηθά πεξηζψξηα αλνρψλ. Ππόηςπο κόζηορ : είλαη ην θφζηνο ην νπνίν πξνζδηνξίδεηαη εθ ησλ πξνηέξσλ αιιά ε αθνινπζνχκελε δηαδηθαζία πξνζδηνξηζκνχ ησλ ζηνηρείσλ ηνπ, ην θαζηζηά αθξηβέο θαη ζπλεπψο πιήξσο αμηφπηζην, ηθαλφ λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ εμππεξέηεζε πνιιψλ αλαγθψλ ηεο επηρεηξεκαηηθήο δσήο. Πξαγκαηηθφ θφζηνο είλαη ην θφζηνο πνπ πξνζδηνξίδεηαη εθ ησλ πζηέξσλ, αθνχ δειαδή έρεη πξαγκαηνπνηεζεί. Γηα ηνλ ιφγν απηφ νλνκάδεηαη θαη ηζηνξηθφ. Σν πξαγκαηηθφ θφζηνο είλαη ε πιένλ γλσζηή θαη ζπρλά ρξεζηκνπνηνχκελε θαηεγνξία θφζηνπο. ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 12

14 Υξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ θαηάξηηζε ησλ πξνγξακκάησλ δξάζεσο ησλ επηρεηξήζεσλ, γηα ηελ θαηάξηηζε ηνπ πξφηππνπ θφζηνπο, γηα ηελ απνηίκεζε ηεο απνγξαθήο ησλ απνζεκάησλ, γηα ηελ θαηάξηηζε ηνπ ινγαξηαζκνχ Γεληθήο Δθκεηαιιεχζεσο, Απνηειεζκάησλ ρξήζεσο θαη Ιζνινγηζκνχ. Σν πξαγκαηηθφ θφζηνο πξέπεη λα πξνζδηνξίδεηαη κε ηε κεγαιχηεξε δπλαηή επηκέιεηα θαη αθξίβεηα θαηά βξαρέα ρξνληθά δηαζηήκαηα. Σο κπιηήπιο ηηρ ενζωμάηωζηρ ή μη, μιαρ δαπάνηρ ζηο λειηοςπγικό κόζηορ. Κοζηολογήζιμερ :νη δαπάλεο νη νπνίεο, κε ινγηζηηθνχο φξνπο, ελζσκαηψλνληαη θαη δηακνξθψλνπλ ην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο ηεο νηθνλνκηθήο κνλάδαο. Μέξνο ησλ δαπαλψλ πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη ζε κηα επηρείξεζε δελ ελζσκαηψλνληαη ζην ιεηηνπξγηθφ ηεο θφζηνο αιιά ραξαθηεξίδνληαη σο δεκία θαη θαηαρσξνχληαη ζε ινγαξηαζκνχο απνηειεζκάησλ. Οη θνζηνινγήζηκεο δαπάλεο θαηαρσξνχληαη ζηνπο ινγαξηαζκνχο ηεο νκάδαο 6 <<Οξγαληθά Έμνδα θαη Δίδνο >> ηνπ Δ.Γ.Λ.. θαη είλαη: 60.** Ακνηβέο θαη έμνδα πξνζσπηθνχ 61.** Ακνηβέο θαη έμνδα ηξίησλ 62.** Παξνρέο ηξίησλ 63.** Φφξνη θαη ηέιε 64.** Γηάθνξα έμνδα 65.** Σφθνη θαη ζπλαθή έμνδα Μη κοζηολογήζιμερ νλνκάδνπκε ηηο δαπάλεο νη νπνίεο κε θνζηνινγηθά θξηηήξηα, δελ ελζσκαηψλνληαη ζην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο. ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 13

15 Σο κπιηήπιο ηηρ ζςμπεπιθοπάρ ηων ζηοισείων ηος κόζηοςρ όηαν μεηαβάλλεηαι ηο επίπεδο απαζσόληζηρ ή δπαζηηπιόηηηαρ. Μεηαβληηό ζηαθεπό ημιμεηαβληηό κόζηορ Ωο κεηαβιεηφ νξίδεηαη εθείλν ην θφζηνο πνπ ζην ζχλνιν ηνπ ζπκκεηαβάιιεηαη κε ηηο κεηαβνιέο ηνπ βαζκνχ δξαζηεξηφηεηαο. Παξάδεηγκα ηέηνηνπ θφζηνπο είλαη ην θφζηνο άκεζεο εξγαζίαο. Ωο ζηαζεξφ θφζηνο νξίδεηαη εθείλν ην θφζηνο πνπ ζην ζχλνιν ηνπ δελ ζπκκεηαβάιιεηαη κε ηηο κεηαβνιέο ηνπ βαζκνχ δξαζηεξηφηεηαο. Σν ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ ζηαζεξνχ θφζηνπο δελ είλαη φηη παξακέλεη ακεηάβιεην, αιιά φηη ε κεηαβνιή ηνπ νθείιεηαη ζε άιια αίηηα εθηφο απφ ηηο απμνκεηψζεηο ηνπ βαζκνχ δξαζηεξηφηεηαο θαη φηη ε κεηαβιεηφηεηα ηνπ ζρεηίδεηαη κε ην ρξφλν κάιινλ, παξά κε ηηο κεηαβνιέο ηνπ βαζκνχ δξαζηεξηφηεηαο. Παξάδεηγκα ηέηνηνπ θφζηνπο είλαη ην ελνίθην ηνπ εξγνζηαζίνπ. Σν εκηκεηαβιεηφ θφζηνο είλαη ζηαζεξφ κέρξηο ελφο ζεκείνπ θαη απφ εθεί θαη πέξα κεηαβάιιεηαη κε θάπνην ξπζκφ. Σν κεηαβιεηφ θφζηνο είλαη πάληα θαη ζρεηηθφ, ελψ ην ζηαζεξφ κπνξεί λα είλαη ζρεηηθφ, αιιά ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο είλαη άζρεην θφζηνο. Οη δηαθξίζεηο απηέο ηνπ θφζηνπο επηηξέπνπλ ηνπο δηνηθνχληεο ηηο επηρεηξήζεηο λα εθηεινχλ κε κεγαιχηεξε απνηειεζκαηηθφηεηα ηηο αθφινπζεο βαζηθέο επηρεηξεκαηηθέο ιεηηνπξγίεο : ηνλ επηρεηξεκαηηθφ ζρεδηαζκφ ησλ κειινληηθψλ δξαζηεξηνηήησλ, ηνλ έιεγρν ησλ δξαζηεξηνηήησλ θαη ηε ιήςε απνθάζεσλ (π.ρ. αγνξά απφ ηξίηνπο ή ηδηνπαξαγσγή, ππνθαηάζηαζε αλζξψπσλ απφ κεραλέο, ηηκνινγηαθή πνιηηηθή θ.α.) ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 14

16 Κόζηορ εςκαιπίαρ και λογιζηικό κόζηορ Κφζηνο επθαηξίαο είλαη ην φθεινο πνπ ράλεη ε επηρείξεζε παίξλνληαο κηα ζπγθεθξηκέλε απφθαζε θη φρη θάπνηα άιιε αληί απηήο. Μάιηζηα έρεη πνιχ κεγάιε ζεκαζία φηαλ πξφθεηηαη γηα καθξνπξφζεζκεο επελδχζεηο νη νπνίεο δεζκεχνπλ κεγάια θεθάιαηα ηεο επηρείξεζεο γηα αξθεηφ δηάζηεκα. Σν ινγηζηηθφ θφζηνο ππνινγίδεηαη κε βάζε ηηο γεληθά παξαδεθηέο ινγηζηηθέο αξρέο εθφζνλ ην θφζηνο ησλ απνζεκάησλ, ησλ πξντφλησλ θαη ηεο πεξηφδνπ παξνπζηάδεηαη ζηηο δεκνζηεπκέλεο ινγηζηηθέο αξρέο σεηικό και μη ζσεηικό κόζηορ ρεηηθφ θφζηνο είλαη ην αλακελφκελν κειινληηθφ θφζηνο πνπ δηαθέξεη κεηαμχ ελαιιαθηηθψλ ελεξγεηψλ ή απνθάζεσλ πνπ ζα ιάβεη ε δηνίθεζε ηεο επηρείξεζεο Με ζρεηηθφ είλαη ην θφζηνο πνπ δελ κπνξεί λα επεξεαζηεί απφ ηηο απνθάζεηο ηεο δηνίθεζεο. Τπάξρεη θαη ην δηαθνξηθφ θφζηνο ην νπνίν είλαη ε δηαθνξά κεηαμχ ην θφζηνπο ησλ ελαιιαθηηθψλ ελεξγεηψλ ή απνθάζεσλ. 1.3 Κένηπα κόζηοςρ Οι πένηε βαζικέρ λειηοςπγίερ και ηα ανηίζηοισα ππωηαπσικά κένηπα κόζηοςρ. Όιεο νη νηθνλνκηθέο κνλάδεο, αλεμάξηεηα απφ ην αληηθείκελν δξαζηεξηφηεηαο ηνπο, ππνρξενχληαη κε ηα ιεηηνπξγηθά ηνπο έμνδα λα δηακνξθψλνπλ εζσινγηζηηθά ην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο ησλ αθφινπζσλ πέληε βαζηθψλ ιεηηνπξγηψλ, πνπ αληηζηνηρνχλ ζε ηζάξηζκα πξσηαξρηθά θχξηα θέληξα θφζηνπο, ηεξψληαο πξνο ηνχην ηνπο αθφινπζνπο ππνρξεσηηθνχο δεπηεξνβάζκηνπο ινγαξηαζκνχο: ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 15

17 92.00 ΔΞΟΓΑ ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΔΞΟΓΑ ΓΙΟΙΚΗΣΙΚΗ ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΑ ΔΞΟΓΑ ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΑ ΔΡΔΤΝΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΣΤΞΔΩ ΔΞΟΓΑ ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΑ ΓΙΑΘΔΔΩ ΔΞΟΓΑ ΥΡΗΜΑΣΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΑ Σα πην πάλσ πξσηαξρηθά θέληξα θφζηνπο θαη νηθείνη ινγαξηαζκνί ηεξνχληαη κφλν εθφζνλ ζηελ νηθνλνκηθή κνλάδα ππάξρεη θαη δξαζηεξηνπνηείηαη ε αληίζηνηρε ιεηηνπξγία (π.ρ. ε εκπνξηθή επηρείξεζε δελ ππνρξενχηαη λα ηεξεί ην ινγ/ζκν <<έμνδα ιεηηνπξγίαο παξαγσγήο>> ). Σα πξσηαξρηθά θέληξα θφζηνπο απηά αλαιχνληαη ζε θχξηα θαη βνεζεηηθά, αληίζηνηρα θαηά θαλφλα ησλ ππεξεζηψλ πνπ αλήθνπλ ζε θάζε βαζηθή ιεηηνπξγία, ζηα νπνία θέληξα θφζηνπο γίλεηαη ινγηζηηθή ζπγθέληξσζε ηνπ θφζηνπο ιεηηνπξγίαο ησλ ππεξεζηψλ γηα ηε κέηξεζε θαη ηνλ έιεγρν ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ηνπο θαη ηελ επηξξίςεη ηνπ θφζηνπο ηνπο, ζηε ζπλέρεηα ζηνπο αξκφδηνπο θνξείο θφζηνπο. Οη πέληε βαζηθέο ιεηηνπξγίεο (πξσηαξρηθά θέληξα θφζηνπο )αλαιχνληαη ζε ππνιεηηνπξγίεο, αληίζηνηρεο ησλ ηκεκάησλ ή ππεξεζηψλ ηεο νηθνλνκηθήο κνλάδαο, γηα θάζε κηα ησλ νπνίσλ δεκηνπξγείηαη θαη ζρεηηθφ θέληξν θφζηνπο. ηα θέληξα θφζηνπο απηά ζπγθεληξψλεηαη θαη πξνζδηνξίδεηαη ην θφζηνο ιεηηνπξγίαο θάζε ππεξεζίαο ή νηθνλνκηθήο κνλάδαο, κε πεξαηηέξσ ηειηθή αλάιπζε θαη είδνο εμφδνπ, ψζηε λα ππάξρεη άκεζε θαη αζθαιήο πιεξνθφξεζε γηα ην κέξνο θάζε εμφδνπ ην νπνίν αλαιψζεθε γηα λα ιεηηνπξγήζεη ε ππεξεζία θαη δηακφξθσζε, ηειηθά, ην θφζηνο ηνπ αληίζηνηρνπ θέληξνπ θφζηνπο. ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 16

18 ηνπο ππνινγαξηαζκνχο θάζε θχξηνπ θέληξνπ θφζηνπο πεξηιακβάλεηαη θαη ππνινγαξηαζκφο γηα ηε ζπγθέληξσζε ησλ βνεζεηηθψλ θέληξσλ θφζηνπο, ην νπνίν αθνξά ην ζπγθεθξηκέλν θχξην θέληξν θφζηνπο, θαζψο θαη ηδηαίηεξνη ππνινγαξηαζκνί γηα ηηο αλαιψζεηο πιηθψλ ζπληεξήζεσο θαη επηζθεπψλ ηνπ πάγηνπ εμνπιηζκνχ. Κέληξν θφζηνπο είλαη ε κηθξφηεξε κνλάδα δξαζηεξηφηεηαο ή πεξηνρή επζχλεο γηα ηελ νπνία πξαγκαηνπνηείηαη ινγηζηηθή ζπγθέληξσζε ηνπ θφζηνπο ιεηηνπξγίαο ηεο, κε ζθνπφ ηε κέηξεζε θαη έιεγρν ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο. Μεξηθά απφ ηα θξηηήξηα ησλ ιεηηνπξγηθψλ ππνδηαηξέζεσλ ή ησλ ιεηηνπξγηθψλ κνλάδσλ, ζηηο νπνίεο αληηζηνηρνχλ ηα θέληξα θφζηνπο πνπ ε θνζηνινγηθή νξγάλσζε δηακνξθψλεη είλαη ηα εμήο : απηνηέιεηα ρψξνπ, ηερλνινγηθή δηάξζξσζε, έιεγρνο θφζηνπο, θέληξα επέλδπζεο ή θέληξα θέξδνπο Οι διακπίζειρ ηων κένηπων κόζηοςρ Σα θέληξα θφζηνπο δηαθξίλνληαη ζε θχξηα θαη βνεζεηηθά : Κχξηα θέληξα θφζηνπο (θχξηα ηκήκαηα παξαγσγήο ) είλαη εθείλα ζηα νπνία παξέρνληαη ππεξεζίεο ή γίλεηαη επεμεξγαζία πιηθψλ θαη παξάγνληαη πξντφληα ή θαηαζθεπάδνληαη πάγηεο εγθαηαζηάζεηο θαη ην θφζηνο ιεηηνπξγίαο ηνπο επηβαξχλεη ηνπο ελδηάκεζνπο ή ηειηθνχο θνξείο θφζηνπο. Δλψ βνεζεηηθά θέληξα θφζηνπο (βνεζεηηθά ηκήκαηα παξαγσγήο ) είλαη εθείλα πνπ ην θφζηνο ηνπο θαηαλέκεηαη ζηα θχξηα θέληξα θφζηνπο ή θαη ζε άιια βνεζεηηθά, γηαηί κε ηηο παξερφκελεο ζ απηά ππεξεζίεο ηνπο εμαζθαιίδνπλ ηελ εχξπζκε θαη απξφζθνπηε ιεηηνπξγία ηνπο. ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 17

19 Καηηγοπίερ κένηπων κόζηοςρ Σα θέληξα θφζηνπο δηαξζξψλνληαη, θαηά θαλφλα, κε βάζε ηε δηνηθεηηθή δηάξζξσζε θαη ην ηερληθνπαξαγσγηθφ θχθισκα ηεο νηθνλνκηθήο κνλάδαο θαη θπξίσο ηα ζηάδηα (θάζεηο) ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο. Πην ζπγθεθξηκέλα : Πξψηα πξέπεη λα γίλεη έληαμε φισλ αλεμαηξέησο ησλ ππεξεζηψλ ηεο νηθνλνκηθήο κνλάδαο, αλεμάξηεηα ηνπ αληηθεηκέλνπ θαη ηνπ ηίηινπ ηνπο, ζηηο πέληε βαζηθέο ιεηηνπξγίεο, δειαδή ζηα πξσηαξρηθά θέληξα θφζηνπο ησλ ινγαξηαζκψλ 92.00, 92.01, 92.02, 92.03, θαη ηδηαίηεξε πξνζνρή πξέπεη λα δνζεί, ζε πνην απφ ηα πέληε απηά βαζηθά θέληξα θφζηνπο ζα εληαρζεί θάζε ππεξεζία. Αληηθεηκεληθφ θξηηήξην εληάμεσο είλαη κφλν ν άκεζνο ζθνπφο ηνλ νπνίν εμππεξεηεί θάζε ππεξεζία (π.ρ. ινγηζηήξην) ηεο αλαιπηηθήο ινγηζηηθήο θαη εθκεηαιιεχζεσο κε ηα ζηνηρεία πνπ ηξνθνδνηεί ηε δηνίθεζε ηεο νηθνλνκηθήο κνλάδαο γηα ηε ζσζηή ελεκέξσζε ηεο θαη ηε ιήςε ησλ ελδεηθλπφκελσλ απνθάζεσλ, ζπλεπψο αλήθεη ζηε δηνηθεηηθή ιεηηνπξγία, ζηελ νπνία αλήθεη θαη ην ινγηζηήξην ηεο γεληθήο ινγηζηηθήο, ε ππεξεζία κεραλνγξαθήζεσο θιπ., γηαηί φισλ απηψλ ησλ ππεξεζηψλ ν άκεζνο ζθνπφο είλαη ε εμππεξέηεζε ηεο δηνηθήζεσο ηεο επηρείξεζεο. Σν νξγαλφγξακκα δηνηθεηηθήο δηαξζξψζεσο ηεο νηθνλνκηθήο κνλάδαο πξνζαλαηνιίδεη γηα ηελ νξζή έληαμε ησλ ιεηηνπξγηθψλ ππνδηαηξέζεσλ ζηηο βαζηθέο ιεηηνπξγίεο. ηε ζπλέρεηα γίλεηαη ε αλάιπζε ησλ πέληε βαζηθψλ ιεηηνπξγηψλ ζε θέληξα θφζηνπο, αληίζηνηρα ησλ ηκεκάησλ ή ππεξεζηψλ πνπ εληάρζεθαλ ζε θάζε έλα. ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 18

20 <<έξοδα λειηοςπγίαρ παπαγωγήρ >>, λογ/ζμορ Δίλαη ην θφζηνο ιεηηνπξγίαο φισλ ησλ ππεξεζηψλ πνπ αζρνινχληαη κε ηελ άκεζε παξαγσγή πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ. ην θφζηνο απηφ πεξηιακβάλεη, απφ φια ηα θαη είδνο έμνδα ηεο νκάδαο 6 ηεο γεληθήο ινγηζηηθήο, ην κέξνο ηνπ θάζε είδνο εμφδνπ πνπ αθνξά ηε ιεηηνπξγία απηή, εθηφο απφ ηνπο ηφθνπο θαη ηα ζπλαθή έμνδα γηαηί δελ θνζηνινγνχληαη. Πεξηιακβάλεη : Ακνηβέο θαη έμνδα πξνζσπηθνχ Παξνρέο ηξίησλ Φφξνη- ηέιε Γηάθνξα έμνδα Απνζβέζεηο παγίσλ ζηνηρείσλ Αλαιψζεηο πιηθψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ζπληεξήζεηο θαη επηζθεπέο ησλ παξαγσγηθψλ εγθαηαζηάζεσλ ή ηελ θίλεζε ηνπο π.ρ. πεηξέιαην θαη θπζηθφ αέξην <<έξοδα διοικηηικήρ λειηοςπγίαρ>>, λογ/ζμορ Δίλαη ην θφζηνο ιεηηνπξγίαο ησλ νξγάλσλ δηνηθήζεσο ηεο επηρείξεζεο θαη ηεο γξακκαηείαο ηνπο, ηεο ππεξεζίαο δηνηθήζεσο, ηεο λνκηθήο ππεξεζίαο, ηνπ ινγηζηεξίνπ, ηεο κεραλνγξαθήζεσο, ηεο ππεξεζίαο πξνζσπηθνχ θιπ. Πεξηιακβάλεη θαη ηηο αλαιψζεηο πιηθψλ γηα επηζθεπέο θαη ζπληεξήζεηο ησλ ρψξσλ θαη εγθαηαζηάζεσλ ησλ δηνηθεηηθψλ ππεξεζηψλ. <<Έξοδα λειηοςπγίαρ επεςνών και ανάπηςξηρ>>, λογ/ζμορ Έξεπλα :είλαη ε πξνζρεδηαζκέλε ζπζηεκαηηθή αλαδήηεζε, κε ηελ νπνία πξνζδνθάηαη ε θαηάθηεζε λέσλ επηζηεκνληθψλ ή ηερλνινγηθψλ κεζφδσλ θαη γλψζεσλ. Αλάπηπμε : είλαη ε αμηνπνίεζε ησλ επηηεπγκάησλ ηεο έξεπλαο δηα ηεο θαηαξηίζεσο ζπγθεθξηκέλνπ ζρεδίνπ ή πξνγξάκκαηνο παξαγσγήο λέσλ ή νπζησδψο βειηησκέλσλ ππεξεζηψλ. ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 19

21 Σεξείηαη κφλν αλ ε νηθνλνκηθή κνλάδα δηαζέηεη νξγαλσκέλεο ππεξεζίεο, νη νπνίεο αζρνινχληαη κε επηζηεκνληθέο- ηερλνινγηθέο έξεπλεο. επνκέλσο είλαη έμνδα ιεηηνπξγίαο ησλ αληίζηνηρσλ ππεξεζηψλ θαζψο θαη ε αμία ησλ πιηθψλ γηα πεηξακαηηθέο. <<έξοδα λειηοςπγίαρ διαθέζεωρ >>λογ/ζμορ Δίλαη ην θφζηνο ιεηηνπξγίαο ησλ ππεξεζηψλ δεκνζίσλ ζρέζεσλ θαζψο θαη ηα έμνδα πξνβνιήο θαη ελεκεξψζεσο ησλ πνιηηψλ γηα ην έξγν ηεο επηρείξεζεο θαη ηεο παξερφκελεο απ απηφ ππεξεζίεο. Σν θφζηνο απηφ πεξηιακβάλεη θαη ηηο αλαιψζεηο πιηθψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα επηζθεπέο θαη ζπληεξήζεηο ησλ ρψξσλ θαη εγθαηαζηάζεσλ. <<έξοδα σπημαηοοικονομικήρ λειηοςπγίαρ >>, λογ/ζμορ Δίλαη νη ηφθνη θαη ηα ζπλαθή έμνδα, ηα έμνδα ηίηισλ πάγηαο επελδχζεσο θαη ρξενγξάθσλ θαζψο θαη νη αθάιππηεο πξνβιέςεηο ππνηηκήζεσο απηψλ. 1.4 Δζωλογιζηική και Δξωλογιζηική Κοζηολόγηζη με ηο Δ.Γ.Λ.. Η θνζηνιφγεζε παξνπζηάδεηαη κε δχν, βαζηθά, μερσξηζηέο κεηαμχ ηνπο κνξθέο : Σελ νινθιεξσκέλε κνξθή ή εζωλογιζηική κοζηολόγηζη, θαηά ηελ νπνία ην θφζηνο ησλ ηειηθψλ θνξέσλ πξνζδηνξίδεηαη απφ ζηνηρεία πνπ βξίζθνληαη θαηαρσξεκέλα ζηνπο νηθείνπο ινγαξηαζκνχο ησλ θέληξσλ θφζηνπο ή ησλ ιεηηνπξγηψλ, πνπ ζπκβάιινπλ ζηελ νινθιήξσζε ηεο παξαγσγήο ησλ πξντφλησλ ή ησλ ππεξεζηψλ. Με ηελ πιήξε απηή κνξθή ηεο θνζηνιφγεζεο νδεγεί ζην ζρεκαηηζκφ ηνπ θφζηνπο, φρη κφλν ηεο παξαγσγηθήο ιεηηνπξγίαο θαη ησλ ππνδηαηξέζεσλ ηεο, αιιά θαη ησλ ππνινίπσλ βαζηθψλ ιεηηνπξγηψλ ηεο κνλάδαο, ψζηε λα πξνθχπηεη απφ ηνπο ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 20

22 ινγαξηαζκνχο ηεο θνζηνινγηθήο νξγάλσζεο (ινγαξηαζκνί ηνπ ζρεδίνπ ινγαξηαζκψλ) ηνπιάρηζηνλ κηθηφ απνηέιεζκα θαηά πξντφλ ή ππεξεζία ή θαηά νκάδα πξντφλησλ. Η εζσινγηζηηθή θνζηνιφγεζε πξνυπνζέηεη φηη ζηεξίδεηαη ζηε ινγηζηηθνπνίεζε ησλ θνζηνινγηθψλ ζηνηρείσλ γηα ην ζρεκαηηζκφ αξρηθά ηνπ ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο θαη ζηε ζπλέρεηα ηνπ θφζηνπο ησλ ελδηάκεζσλ θαη ηειηθψλ θνξέσλ. Γεδνκέλνπ φηη ζηελ εζσινγηζηηθή θνζηνιφγεζε, ην άκεζν θφζηνο θαηαινγίδεηαη απεπζείαο ζηνπο ελδηάκεζνπο θαη ηειηθνχο θνξείο, νη θνζηνινγηθέο επεμεξγαζίεο αθνξνχλ βαζηθά ην έκκεζν θφζηνο. Οη επεμεξγαζίεο απηέο γίλνληαη εμσινγηζηηθά κε βάζε ηα ζηνηρεία ησλ νηθείσλ ινγαξηαζκψλ, σο απνηέιεζκα δε απηψλ πξνθχπηνπλ νη θαηαζηάζεηο (θχιια κεξηζκνχ επηκεξηζκνχ) κε ηνπο ζρεηηθνχο ππνινγηζκνχο θαηαλνκήο. Οη θαηαζηάζεηο απηέο απνηεινχλ ζηνηρείν αλαθνξάο ηνπ ηξφπνπ πξνζδηνξηζκνχ θαη ζπλζέζεσο ηνπ θφζηνπο ησλ θνξέσλ θαη δηθαηνινγεηηθφ ησλ ζρεηηθψλ εκεξνινγηαθψλ εγγξαθψλ πνπ, θαηά πεξίπησζε, γίλνληαη γηα ηε ινγηζηηθνπνίεζε ηνπ έκκεζνπ θφζηνπο. Σελ αηειή κνξθή ή εξωλογιζηική κοζηολόγηζη, θαηά ηελ νπνία ην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο δελ ζρεκαηίδεηαη κε ινγηζηηθέο εγγξαθέο. ηελ κνξθή απηή ηεο θνζηνιφγεζεο ην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο δελ θαηαινγίδεηαη ζηνπο ηειηθνχο θνξείο κε βάζε ηα θαηά πεξίπησζε νξζά επηζηεκνληθά θξηηήξηα. Έηζη ε απνηίκεζε ησλ ηειηθψλ απνζεκάησλ(ηεο απνγξαθήο ) ζηεξίδεηαη ζε εκπεηξηθά δεδνκέλα. Η θνζηνινγηθή δηαδηθαζία ραξαθηεξίδεηαη ζαλ εμσινγηζηηθή ζηηο εμήο πεξηπηψζεηο : ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 21

23 Α) φηαλ ηα ζηνηρεία ηνπ θφζηνπο παξαθνινπζνχληαη κελ εζσινγηζηηθά, αιιά γηα ην ζρεκαηηζκφ ηνπ ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο δε γίλεηαη νπνηαδήπνηε θνζηνινγηθή επεμεξγαζία, νχηε ην θφζηνο απηφ ζπλδέεηαη κε ηνπο ηειηθνχο θνξείο. Β) φηαλ ηα θαη είδνο ζηνηρεία ηνπ θφζηνπο, ν ζρεκαηηζκφο ηνπ ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο θαη ην θφζηνο ησλ θνξέσλ, παξαθνινπζνχληαη εζσινγηζηηθά, αιιά νη ζρεηηθνί πνζνηηθνί θαη θαη αμία κεξηζκνί θαη θαηαινγηζκνί γίλνληαη απζαίξεηα θαη δελ ζηεξίδνληαη ζε παξαζηαηηθά έγγξαθα θαη πξνππνινγηζηηθά δεδνκέλα, φπσο π.ρ. ηα δειηία απαζρφιεζεο ηνπ πξνζσπηθνχ. Γ) φηαλ ηα ζηνηρεία πνπ δηακνξθψλνπλ ην θφζηνο δελ παξαθνινπζνχληαη ζην ζχλνιν ηνπο ινγηζηηθά, φπσο π.ρ. ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ δελ ηεξνχληαη πιήξε ινγηζηηθά βηβιία 1.5 ΚΟΠΟ ΚΑΗ ΖΜΑΗΑ ΚΟΣΟΛΟΓΖΖ Σξία είλαη ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ ζπζηεκάησλ δηνίθεζεο θφζηνπο ηα νπνία πξνθχπηνπλ απφ πνιιέο εθαξκνγέο: _ ν ππνινγηζκφο ηνπ θφζηνπο ησλ πξντφλησλ, ππεξεζηψλ, θαη άιισλ θνξέσλ θφζηνπο. ε δπλαηφηεηα πνπ ππάξρεη γηα ζρεδηαζκφ, έιεγρν θαη κέηξεζε απνδνηηθφηεηαο. ε αλάιπζε ζεκαληηθψλ πιεξνθνξηψλ γηα ηε ιήςε απνθάζεσλ. Η δηνίθεζε θφζηνπο ζηνρεχεη φρη ζηε κέηξεζε per se αιιά ζηελ αλαγλψξηζε απηψλ ησλ παξακέηξσλ πνπ είλαη ζεκαληηθέο γηα ηελ επηηπρία ηεο επηρείξεζεο. ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 22

24 Η θαηάηαμε ηνπ Robert Kaplan γηα ηηο θάζεηο ηεο αλάπηπμεο ζπζηεκάησλ δηνίθεζεο θφζηνπο πεξηγξάθεη απηή ηε κεηαζηξνθή ζην ζηφρν. 1ε θάζε: ηα ζπζηήκαηα δηνίθεζεο θφζηνπο είλαη βαζηθά ζπζηήκαηα αλαθνξάο ζπλαιιαγψλ (transaction reporting systems). 2ε θάζε: φπσο πξνρσξνχκε ζηε 2ε θάζε ηα ζπζηήκαηα δηνίθεζεο θφζηνπο ζηνρεχνπλ ζηελ εμσηεξηθή ρξεκαηννηθνλνκηθή αλαθνξά (external financial reporting). To αληηθείκελν είλαη νη πξαγκαηηθνί νηθνλνκηθνί απνινγηζκνί, θαη αλαιφγσο ε ρξεζηκφηεηα ησλ ζπζηεκάησλ δηνίθεζεο θφζηνπο πεξηνξίδεηαη. 3ε θάζε: ηα ζπζηήκαηα δηνίθεζεο θφζηνπο αληρλεχνπλ ζεκαληηθά ιεηηνπξγηθά δεδνκέλα θαη αλαπηχζζνπλ πην αθξηβείο θαη ζεκαληηθέο πιεξνθνξίεο γηα ιήςε απνθάζεσλ. Δδψ ηα ζπζηήκαηα δηνίθεζεο θφζηνπο αλαπηχζζνληαη. 4ε θάζε: νη ζηξαηεγηθά ζεκαληηθέο πιεξνθνξίεο γηα ηε δηνίθεζε ηνπ θφζηνπο είλαη έλα ζεκαληηθφ ζηνηρείν ηνπ ζπζηήκαηνο. Οη πξψηεο δχν θάζεηο ηνπ ζπζηήκαηνο έρνπλ σο αληηθείκελν ηε κέηξεζε θαη ηελ αλαθνξά, ζηε δηνίθεζε θφζηνπο. Η ηξίηε θάζε ζηξέθεηαη πξνο ην ιεηηνπξγηθφ έιεγρν. ηελ 4ε θάζε ν δηαρεηξηζηήο ηνπ θφζηνπο έρεη έλα πνιχ ζεκαληηθφ ξφιν αθνχ δελ θαηαγξάθεη απιά αιιά δπλακηθά ζπλεξγάδεηαη έρνληαο ηα πξνζφληα ηεο αλαγλψξηζεο, θαηαγξαθήο θαη πεξίιεςεο ησλ ζεκαληηθψλ παξαγφλησλ γηα ηελ επηηπρία ηεο επηρείξεζεο. Σα ζπζηήκαηα δηνίθεζεο θφζηνπο θαη ε ινγηζηηθή θφζηνπο έρνπλ δπν θχξηνπο ζθνπνχο: α) ηελ θνζηνιφγεζε ηνπ πξντφληνο θαη β) ην ζρεδηαζκφ θαη ηνλ έιεγρν. Οη ηερληθέο γηα λα ηθαλνπνηεζνχλ απηά ηα θξηηήξηα πεξηιακβάλνπλ: ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 23

25 ηελ αλάιπζε θφζηνπο/ νθέινπο γηα ην ζρεδηαζκφ θαη ηελ αιιαγή ζηα ζπζηήκαηα δηνίθεζεο θφζηνπο. ηελ θνζηνιφγεζε πξντφληνο θαη ηα ζπζηήκαηα ειέγρνπ πνπ βνεζνχλ ηηο δηαδηθαζίεο ηεο παξαγσγήο θαη φρη ην αληίζηξνθν. ηηο ειεγθηηθέο δηαδηθαζίεο ζε φια ηα ζπζηήκαηα θνζηνιφγεζεο. θαη ηηο έγθπξεο πεγέο δηνηθεηηθήο πιεξνθφξεζεο επηπξφζζεηα κε ηα ζπζηήκαηα δηνίθεζεο θφζηνπο. ε φιεο ηηο εηαηξείεο, νξγαληζκνχο θεξδνζθνπηθνχο θαη κε νη managers ελδηαθέξνληαη λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηελ θνζηνινγηθή πιεξνθνξία πξνθεηκέλνπ λα πάξνπλ θάπνηεο απνθάζεηο (ζηξαηεγηθέο ή ηαθηηθέο) θαη γηα λα δηαρεηξηζηνχλ ηηο δηάθνξα είδε θφζηνπο. Απηφ απαηηεί κέηξεζε ηνπ θφζηνπο θαη ηαθηνπνίεζε ή ηαμηλφκεζε ηνπ θαηά πξντφληα, ππεξεζίεο, εξγαζηαθέο δηαδηθαζίεο, ιεηηνπξγηθά ηκήκαηα ή άιια θέληξα θφζηνπο αλάινγα κε ηε ζεκαληηθφηεηα ηνπο θαηά ηνλ manager. Μηα θαιή ηαμηλφκεζε ηνπ θφζηνπο παξέρεη ζηνλ manager ηελ θαιχηεξε εηθφλα γηα ηε δνκή ηνπ θφζηνπο ζηελ εηαηξεία θαη επηηξέπεη ζε απηφλ λα πεηχρεη ηνπο ζηξαηεγηθνχο ζηφρνπο ηεο πνηφηεηαο, ηνπ θφζηνπο ζε έλα ρξνληθφ δηάζηεκα-ζηφρν. πλεπψο έλα ζχζηεκα δηνίθεζεο θφζηνπο είλαη πνιχ ζεκαληηθφ γηα ηελ εηαηξεία γηαηί ηε βνεζάεη ζε πνιινχο ηνκείο. Πην ζπγθεθξηκέλα: Γηα λα δηαζθαιηζηεί φηη έλα πξντφλ θαιχπηεη ηηο απαηηήζεηο ηνπ πειάηε, έλα θνζηνινγηθφ ζχζηεκα πξέπεη λα κεηξά θαη λα αλαθέξεη ην θφζηνο ηεο παξνρήο θαη ησλ ιεηηνπξγηψλ πνπ νη πειάηεο αλακέλνπλ. ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 24

26 Σν θφζηνο πξέπεη λα ηαηξηάμεη κε ηε ζέιεζε ηνπ πειάηε φηαλ απηφο πιεξψλεη. Μφλν έηζη νη εηαηξείεο κπνξνχλ λα ζρεδηάδνπλ πξντφληα πνπ λα κεγηζηνπνηνχλ ηελ αμία ηνπ πειάηε. Γηα λα δηαρεηξηζηνχλ ην θφζηνο νη managers πξέπεη λα θαηαλνήζνπλ ηε δνκή ηνπ θφζηνπο. Σν θνζηνινγηθφ ζχζηεκα πνπ ππάξρεη ζε κηα εηαηξεία πξέπεη λα κπνξεί λα ηνπο βνεζά θαη λα δίλεη απαληήζεηο ζε εξσηήκαηα φπσο π.ρ. ηη πξνθαιεί δηαθνξέο ζην θφζηνο, πφζν θνζηίδεη κηα κνλάδα, ηη πξέπεη λα πιεξψζεη ν πειάηεο γηα λα απνθηήζεη ην πξντφλ (ζπλνιηθά) θιπ. - Πξέπεη λα δίλεηαη ζεκαζία θαη ζην ρξφλν. Ο ηξφπνο πνπ κηα εηαηξεία νξγαλψλεη ηηο δηαδηθαζίεο ηεο γηα ηελ παξαγσγή, ηε δηαλνκή ζηελ αγνξά θαη ηελ πψιεζε επηδξά ζην ρξφλν πνπ απαηηείηαη γηα λα ηαηξηάμεη κε ηηο πξνδηαγξαθέο πνπ έρνπλ ηεζεί απφ ηνπο πειάηεο. Π.ρ. ε αλαθαηαλνκή ησλ ιεηηνπξγηθψλ δηαδηθαζηψλ κηαο εηαηξείαο έρεη επίπησζε ζην ρξφλν θαη απηφ επηδξά θαη ζην θφζηνο. πλεπψο έλα θνζηνινγηθφ ζχζηεκα ζα πξέπεη λα θάλεη εκθαλή ηελ επίδξαζε ηνπ ρξφλνπ ζην θφζηνο ηνπ πξντφληνο. Η δηνίθεζε θφζηνπο αλαθέξεηαη ζηε ρξεζηκνπνίεζε πιεξνθνξηψλ (γηα παξάδεηγκα θφζηε παξαγσγήο θαη αξηζκφο ή ηχπνο παξαπφλσλ πειαηψλ), γηα ηε ιήςε δηνηθεηηθψλ απνθάζεσλ. Υξεζηκνπνηνχκε ηνλ φξν δηνίθεζε θφζηνπο γηα λα πεξηγξάςνπκε ηηο πξνζεγγίζεηο θαη ηηο δξαζηεξηφηεηεο ησλ managers ζε βξαρπρξφλην θαη καθξνρξφλην ζρεδηαζκφ θαη ειεγθηηθέο απνθάζεηο πνπ απμάλνπλ ηελ αμία γηα ηνλ θαηαλαισηή θαη κεηψλνπλ ην θφζηνο γηα ηα πξντφληα θαη ηηο ππεξεζίεο. ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 25

27 Γηα παξάδεηγκα νη managers παίξλνπλ απνθάζεηο απφ αθνξνχλ ζηνλ αξηζκφ θαη ην είδνο ηεο α' χιεο πνπ έρεη ρξεζηκνπνηεζεί, αιιαγέο ζηηο εξγνζηαζηαθέο δηαδηθαζίεο, θαη αιιαγέο ζην ζρεδηαζκφ ηνπ πξντφληνο. Η πιεξνθφξεζε απφ ηα ινγηζηηθά ζπζηήκαηα ζπκβάιιεη ζηε ζσζηή ιήςε απφθαζεο απφ ηνπο managers, αιιά ε πιεξνθφξεζε θαη ηα ινγηζηηθά ζπζηήκαηα θαζ' απηά δελ είλαη δηνίθεζε θφζηνπο. χκθσλα κε ηνλ Kaplan (1998) ε δηνίθεζε θφζηνπο έρεη ηξεηο ζθνπνχο: εθηίκεζε ηεο αμίαο ησλ απνζεκάησλ γηα ρξεκαηννηθνλνκηθέο αλαθνξέο (financial reports) εθηίκεζε θφζηνπο πξντφληνο θαη ιεηηνπξγηθφ έιεγρν. Η δηνίθεζε θφζηνπο βέβαηα έρεη έλα πην επξχ ζηφρν, φπσο γηα παξάδεηγκα ηε ζπλερή κείσζε ηνπ θφζηνπο. Ο ζρεδηαζκφο θαη ν έιεγρνο ηνπ θφζηνπο είλαη ζηελά ζπλδεδεκέλνη κε ηα έζνδα θαη ην ζρεδηαζκφ ηνπ θέξδνπο. Η δηνίθεζε θφζηνπο δελ αζθείηαη αλεμάξηεηα. Δίλαη έλα ζεκαληηθφ ζηνηρείν ησλ γεληθψλ δηνηθεηηθψλ ζηξαηεγηθψλ θαη ηεο εθηέιεζεο ηνπο. Ο ππεχζπλνο ηεο δηνίθεζεο θφζηνπο (management accountant) παξέρεη δεδνκέλα πνπ βνεζνχλ ζην λα βειηησζεί ε ζηξαηεγηθή, λα ρξεζηκνπνηεζνχλ απνδνηηθά νη πφξνη θαη ε παξαγσγηθή ηθαλφηεηα θαη νπζηαζηηθά λα εθαξκνζηεί ζσζηά ε δηακνξθσκέλε ζηξαηεγηθή. Οη επηρεηξήζεηο πνπ έρνπλ αλαπηχμεη έλα θνζηνινγηθφ ζχζηεκα θαηάιιειν γηα ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ ζηφρσλ ηνπο δηαζέηνπλ έλα ρξήζηκν αιιά θαη απαξαίηεην εξγαιείν γηα ηε ιήςε επηρεηξεκαηηθψλ απνθάζεσλ, ηε κέηξεζε ηεο ηκεκαηηθήο απφδνζεο ηνπο, ηελ ηηκνιφγεζε ησλ πξντφλησλ θαη ησλ ππεξεζηψλ ηνπο, ηελ θαηαλφεζε ησλ γελεζηνπξγψλ αηηηψλ ηνπ θφζηνπο ηνπο θαη, ηέινο, έλα εξγαιείν ράξαμεο ζηξαηεγηθήο θαη αληηκεηψπηζεο ησλ πξνθιήζεσλ ηνπ αληαγσληζκνχ. ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 26

28 Ο Αξηζηνθιήο Ιγλαηηάδεο ζηελ πξψηε έθδνζε βηβιίνπ ηνπ ην 1978, αλαθέξεη πσο νη βαζηθνί ζθνπνί ηεο Λνγηζηηθήο Κφζηνπο είλαη 3: 1. Ο θαζνξηζκφο αλαιπηηθψλ απνηειεζκάησλ θαη ε απνηίκεζε ησλ απνζεκάησλ. 2. Η ππνβνήζεζε ηεο δηνηθήζεσο κηαο επηρείξεζεο ζηνλ ηνκέα ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ. 3. Ο έιεγρνο ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ηεο επηρείξεζεο. Δπηπιένλ εμεγεί ηελ ζπγθξηηηθή δηαθνξά ηεο Υξεκαηννηθνλνκηθήο Λνγηζηηθήο κε ηελ Λνγηζηηθή Κφζηνπο. Ο ζθνπφο ηεο Υξεκαηννηθνλνκηθήο Λνγηζηηθήο είλαη ε πξνεηνηκαζία ησλ Υξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ (Ιζνινγηζκφο, Απνηειέζκαηα Υξήζεσο, Καηάζηαζε πεγψλ θαη δηαζέζεσο θεθαιαίσλ) θαη ε δεκνζίεπζε ηνπο γηα ρξήζε αλζξψπσλ πνπ βξίζθνληαη θαηά θχξην ιφγν εθηφο ηεο επηρεηξήζεσο, φπσο ησλ πξνκεζεπηψλ, ησλ θεθαιαηνχρσλ, ησλ ηξαπεδψλ, ησλ κεηφρσλ, ησλ δαλεηζηψλ, ησλ θπβεξλεηηθψλ ππεξεζηψλ θ.ά., ελψ ν ζθνπφο ηεο Λνγηζηηθήο Κφζηνπο είλαη ε εζσηεξηθή αλαδηάξζξσζε, ε ρξεζηκνπνίεζε ησλ ζηνηρείσλ κέζα ζηελ επηρείξεζε απφ ηνπο Managers θαη άιινπο ππεχζπλνπο, κε απψηεξν ζθνπφ ηελ θαιχηεξε νξγάλσζε, ηνλ ζρεδηαζκφ θαη ηνλ πξνγξακκαηηζκφ ηεο επηρεηξήζεσο θαζψο θαη ηνλ απνινγηζηηθφ έιεγρν ησλ δηαθφξσλ δξαζηεξηνηήησλ. Παξάιιεια κε ηνλ ζρεδηαζκφ, πξνγξακκαηηζκφ θαη έιεγρν, ηα ζηνηρεία θφζηνπο κάο βνεζνχλ λα θαηαξηίζνπκε ηηο πάζεο θχζεσο πξνβιέςεηο γηα ην κέιινλ, ηνπ ηδίνπ θφζηνπο, ηνπ πξνβιεπφκελνπ θφζηνπο θαη άιισλ κεγεζψλ κέζα ζηελ επηρείξεζε, ηα φπνηα είλαη απαξαίηεηα γηα ηελ ιήςε ησλ επηρεηξεκαηηθψλ απνθάζεσλ. ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 27

29 1.6 Σο κόζηορ παπαγωγήρ Κόζηορ παπαγωγήρ είλαη ην θφζηνο (φια ηα έμνδα) πνπ πξαγκαηνπνηείηαη γηα ηελ παξαγσγή πξντφλησλ ή ηελ παξνρή ππεξεζηψλ. Σν θφζηνο παξαγσγήο πεξηιακβάλεη ην ζχλνιν ησλ δαπαλψλ πνπ γίλνληαη γηα λα παξαρζεί ην πξντφλ θαη λα πάξεη ηε κνξθή θαη ηε ζέζε πνπ ρξεηάδεηαη ψζηε λα κπνξεί λα πνπιεζεί. Σέηνηεο δαπάλεο είλαη ηα πιηθά πνπ αλαιψλνληαη ζηελ παξαγσγή, ηα εξγαηηθά θαη νη κηζζνί ηνπ πξνζσπηθνχ παξαγσγήο, ην ειεθηξηθφ ξεχκα παξαγσγήο, νη ζπληεξήζεηο ησλ εγθαηαζηάζεσλ παξαγσγήο θ.η.ι. ρεκαηίδεηαη απφ ηηο θαηεγνξίεο θφζηνπο : Απσικό Κόζηορ θαη Κόζηορ Μεηαηποπήρ θαη πεξηιακβάλεη ζηνηρεία άκεζα σο πξνο ην παξαγφκελν πξντφλ θαη έκκεζα σο πξνο απηφ. Απσικό κόζηορ. Σν αξρηθφ θφζηνο παξαγσγήο ζρεκαηίδεηαη απφ ην θφζηνο ησλ άκεζσλ πιηθψλ θαη ην θφζηνο ηεο άκεζεο εξγαζίαο. Κόζηορ μεηαηποπήρ. Σν θφζηνο κεηαηξνπήο πεξηιακβάλεη ην θφζηνο ηεο άκεζεο εξγαζίαο θαη ηα Γεληθά Βηνκεραληθά Έμνδα. Πξψηεο χιεο + Άκεζε εξγαζία = Αξρηθφ θφζηνο Άκεζε εξγαζία + Γ.Β.Δ. = Κφζηνο κεηαηξνπήο ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 28

30 ΣΑ ΣΟΙΥΔΙΑ ΣΟΤ ΚΟΣΟΤ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΜΔΑ ΤΛΙΚΑ (Αλαιψζεηο Πξψησλ Τιψλ) ΑΜΔΗ ΔΡΓΑΙΑ ΔΜΜΔΟ ΚΟΣΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗ (Γ.Β.Δ.) Οη αναλώζειρ ηων ππώηων ςλών είλαη ην θφζηνο ησλ πξψησλ πιψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη απνθιεηζηηθά θαη κφλν γηα ηελ παξαγσγή ησλ πξντφλησλ ηεο επηρείξεζεο. Άμεζη επγαζία είλαη εθείλε πνπ ζρεηίδεηαη κε ακνηβέο θαη έμνδα πξνζσπηθνχ πνπ αζρνινχληαη άκεζα κε ηελ παξαγσγή ησλ πξντφλησλ ηεο επηρείξεζεο. Γενικά βιομησανικά έξοδα (Γ.Β.Δ.) είλαη φια ηα (έκκεζα) έμνδα πνπ ελζσκαηψλνληαη ζην θφζηνο παξαγσγήο ηνπ πξντφληνο ή ηεο ππεξεζίαο πνπ παξάγεηαη. Πεξηιακβάλνπλ : Έκκεζε εξγαζία Έκκεζα πιηθά Ακνηβέο ηξίησλ Παξνρέο ηξίησλ Γηάθνξα έμνδα Φφξνη, ηέιε Απνζβέζεηο παγίσλ Πξνβιέςεηο εθκεηάιιεπζεο Σν κόζηορ παπασθένηων πποϊόνηων ζηε δηάξθεηα κηαο πεξηφδνπ αθνξά ην θφζηνο ησλ πξντφλησλ πνπ νινθιεξψζεθαλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο πεξηφδνπ απηήο θαη ππνινγίδεηαη απφ ην άζξνηζκα ζηνλ αθφινπζν πίλαθα: ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 29

31 ΑΜΔΑ ΤΛΙΚΑ +ΑΜΔΗ ΔΡΓΑΙΑ + Γ.Β.Δ. =ΚΟΣΟ ΠΑΡΑΓΩΓΖ + ΑΡΥΙΚΟ ΑΠΟΘΔΜΑ ΗΜΙΚΑΣΔΡΓΑΜΔΝΩΝ ΠΡΟΙΟΝΣΩΝ -ΣΔΛΙΚΟ ΑΠΟΘΔΜΑ ΗΜΙΚΑΣΔΡΓΑΜΔΝΩΝ ΠΡΟΙΟΝΣΩΝ = ΚΟΣΟ ΠΑΡΑΥΘΔΝΣΩΝ ΠΡΟΗΟΝΣΩΝ Κόζηορ βιομησανοποίηζηρ (ηξέρνλ θφζηνο ) είλαη ην άζξνηζκα ησλ αλαιψζεσλ ησλ πξψησλ πιψλ, ηεο άκεζεο εξγαζίαο θαη ησλ Γ.Β.Δ. Κόζηορ πωληθένηων. Σν θφζηνο απηφ αθνξά ηα πσινχκελα πξντφληα, ηα πσινχκελα εκπνξεχκαηα θαη ηηο πσινχκελεο ππεξεζίεο. ΚΟΣΟ ΠΑΡΑΥΘΔΝΣΩΝ ΠΡΟΙΟΝΣΩΝ +ΑΡΥΙΚΟ ΑΠΟΘΔΜΑ ΔΣΟΙΜΩΝ ΠΡΟΙΟΝΣΩΝ -ΣΔΛΙΚΟ ΑΠΟΘΔΜΑ ΔΣΟΙΜΩΝ ΠΡΟΙΟΝΣΩΝ =ΚΟΣΟ ΠΩΛΖΘΔΝΣΩΝ ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 30

32 Σν θφζηνο ησλ πσιεζέλησλ θαη ην πξνζδηνξηδφκελν βάζεη απηνχ κηθηφ απνηέιεζκα. Σν θφζηνο παξαγσγήο θαη ην θφζηνο πσιεζέλησλ απνηεινχλ πξνζδηνξηζηηθφ παξάγνληα ηνπ κηθηνχ απνηειέζκαηνο. Μικηό αποηέλεζμα είλαη απνηέιεζκα (θέξδνο ή δεκία) πνπ πξνθχπηεη απφ ηελ πψιεζε απνζεκάησλ ή απφ ηελ παξνρή ππεξεζηψλ. Άμεςο κόςτοσ παραγωγήσ Πρώτεσ φλεσ Άμεςη εργαςία Γενικά βιομηχανικά ζξοδα κφριων και βοηθητικών παραγωγικών τμημάτων Λοιπά λειτουργικά ζξοδα Πωλήςεων Διοίκηςησ Χρηματοδότηςησ Έρευνασ Κφζηνο παξαγσγήο πλνιηθφ θφζηνο ιεηηνπξγίαο Σν άζξνηζκα θφζηνπο ησλ ιεηηνπξγηψλ ηεο επηρείξεζεο νλνκάδεηαη ζπλνιηθφ θφζηνο ιεηηνπξγίαο ή πιήξεο θφζηνο (full cost). ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 31

33 ΚΔΦΑΛΑΗΟ Διζαγωγή ζηο Δλληνικό Λογιζηικό σέδιο Η ινγηζηηθή επηζηήκε έρεη ζαλ θχξην ζθνπφ ηελ παξνρή πιεξνθνξηψλ πξνο ηνπο θαηά πεξίπησζε ελδηαθεξνκέλνπο. Η ινγηζηηθή ζηε δσή ησλ νηθνλνκηθψλ κνλάδσλ, ηδησηηθψλ θαη δεκνζίνπ, απνηειεί ην θαη εμνρήλ αληηθεηκεληθφ πιεξνθνξηαθφ κέζν. Η πιεξνθφξεζε απηή επηηπγράλεηαη κε ηελ δεκνζηφηεηα ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ. Η πιεξνθφξεζε απηή βέβαηα έρεη ρξεζηκφηεηα φηαλ εμαζθαιίδεη ζπγθξηζηκφηεηα ηφζν κέζα ζηελ ίδηα ηελ νηθνλνκηθή κνλάδα φζν θαη κεηαμχ θιάδσλ νκνεηδψλ νηθνλνκηθψλ κνλάδσλ. Η ζπγθξηζηκφηεηα επηηπγράλεηαη κε ηελ θαηάξηηζε θαη παξνπζίαζε εηιηθξηλψλ θαη νκνηφκνξθσλ θαηαζηάζεσλ. Πξνθχπηεη ινηπφλ ε αλάγθε γηα ηε νκνηφκνξθε ινγηζηηθή απεηθφληζε ησλ νηθνλνκηθψλ δεδνκέλσλ, λα ππάξρνπλ δειαδή θαλφλεο αξρήο, κέζνδνη θαη δηαδηθαζίεο πνπ ζα δηέπνπλ φιν ην θάζκα ηεο ινγηζηηθήο εξγαζίαο πνπ παξαθνινπζεί ηε δξάζε ηεο νηθνλνκηθήο κνλάδαο. Απαηηείηαη ζπλεπψο ε ινγηζηηθή νξγάλσζε θαη ηππνπνίεζε ηεο κεζφδνπ επεμεξγαζίαο ησλ αξηζκεηηθψλ δεδνκέλσλ, ηεο εθαξκνγήο εληαίσλ ινγηζηηθψλ αξρψλ θαη ν θαζνξηζκφο ηνπ πεξηερνκέλνπ θαη ηνπ ηξφπνπ ιεηηνπξγίαο ησλ ηεξεηέσλ ινγαξηαζκψλ. Η θαηά ησλ παξαπάλσ ηξφπν ινγηζηηθή ηππνπνίεζε απνηειεί ην Γεληθφ Λνγηζηηθφ ρέδην, ην νπνίν ζηε ρψξα καο έρεη λνκνζεηεκέλε κνξθή θαη ππνρξεσηηθή εθαξκνγή. Όηαλ ε ζέζπηζε θαλφλσλ ηππνπνίεζεο ηεο ινγηζηηθήο εξγαζίαο αθνξά νξηζκέλν θιάδν επηρεηξήζεσλ ή νξγαληζκνχο, ε κεξηθή απηή ηππνπνίεζε απνηειεί ην Κιαδηθφ Λνγηζηηθφ ρέδην ησλ θνξέσλ αηψλ. ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 32

34 2.2 Πεπιεσόμενο ηος Δ.Γ.Λ.. Σν Δ.Γ.Λ.. ρσξίδεηαη ζε πέληε κέξε, ηα νπνία είλαη : Μέξνο 1 : Βαζηθέο αξρέο ην ΓΛ δηάξζξσζε ηνπ ζρεδίνπ ινγαξηαζκψλ Μέξνο 2 : Γεληθή ινγηζηηθή Μέξνο 3 :Λνγαξηαζκνί ηάμεσο Μέξνο 4 : Οηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο αξηζκνδείθηεο Μέξνο 5 : Αλαιπηηθή ινγηζηηθή εθκεηαιιεχζεσο Οη βαζηθέο αξρέο ην Δ.Γ.Λ.. θαζψο θαη ε δηάξζξσζε ηνπ ζρεδίνπ ησλ ινγαξηαζκψλ ηνπ αλαιχνληαη ζηε ζπλέρεηα. Σν δεχηεξν κέξνο πεξηιακβάλεη ην ζρέδην ησλ ινγαξηαζκψλ ηεο γεληθήο ινγηζηηθήο θαζψο θαη νδεγίεο γηα ηε ιεηηνπξγία θαη ηε ζπλδεζκνινγία ησλ ινγαξηαζκψλ απηψλ κε δηεπθξηλήζεηο ζηελ νξνινγία θαη ην πεξηερφκελν ηεο. Η γεληθή ινγηζηηθή πεξηιακβάλεη ηηο νκάδεο ινγαξηαζκψλ 1,2,3,4,5,6,7 θαη 8. Σν ηξίην κέξνο πεξηιακβάλεη ηνπο ινγαξηαζκνχο ηάμεσο πνπ αλήθνπλ ζηελ νκάδα 10. Οη ινγαξηαζκνί ηάμεσο ιεηηνπξγνχλ θαηά δεχγε. ην ηέηαξην κέξνο πεξηιακβάλνληαη νη νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο θαη νη αξηζκνδείθηεο. Οη νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο είλαη ν ηζνινγηζκφο ηέινπο ρξήζεσο, ν ινγαξηαζκφο απνηειεζκάησλ ρξήζεο, ν πίλαθαο δηαζέζεσο απνηειεζκάησλ, ν ινγαξηαζκφο γεληθήο εθκεηάιιεπζεο θαη ην πξνζάξηεκα ηνπ ηζνινγηζκνχ θαη ησλ απνηειεζκάησλ ρξήζεο. Σν πέκπην κέξνο πεξηιακβάλεη ηελ αλαιπηηθή ινγηζηηθή εθκεηάιιεπζεο (νκάδα 9). Με ηνπο ινγαξηαζκνχο ηεο νκάδαο απηήο παξαθνινπζνχκε ην θφζηνο ησλ παξαγφκελσλ πξντφλησλ ή ππεξεζηψλ. ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 33

35 2.3 Βαζικέρ απσέρ ηος Δ.Γ.Λ.. Σν Διιεληθφ Γ.Λ.. ζηεξίδεηαη ζηηο αθφινπζεο ηξείο βαζηθέο αξρέο : 1) Απσή ηηρ αςηονομίαρ. χκθσλα κε ηελ αξρή απηή ην ζρέδην ινγαξηαζκψλ ρσξίδεηαη ζε ηξία κέξε, θαζέλα απφ ηα νπνία απνηειεί ηδηαίηεξν θαη αλεμάξηεην ινγηζηηθφ θχθισκα. ην πξψην κέξνο αλαπηχζζεηαη ε γεληθή ινγηζηηθή θαη πεξηιακβάλεη ηηο νκάδεο 1-8, νη ινγαξηαζκνί ησλ νπνίσλ ζπλδένληαη θαη ιεηηνπξγνχλ κεηαμχ ηνπο ζε αλεμάξηεην θχθισκα. ην δεχηεξν κέξνο πεξηιακβάλεη ηελ νκάδα 9 θαη αλαπηχζζνληαη νη ινγαξηαζκνί ηεο αλαιπηηθήο ινγηζηηθήο, νη νπνίνη ζπλδένληαη θαη ιεηηνπξγνχλ κεηαμχ ηνπο ζε αλεμάξηεην ινγηζηηθφ θχθισκα. ην ηξίην κέξνο πνπ πεξηιακβάλεη ηελ δέθαηε νκάδα αλαπηχζζνληαη νη ινγαξηαζκνί ηάμεσο νη νπνίνη ζπλδένληαη θαη ιεηηνπξγνχλ κεηαμχ ηνπο ζε αλεμάξηεην ινγηζηηθφ θχθισκα. 2) Απσή ηηρ καη είδορ ζςγκένηπωζηρ ηων αποθεμάηων, εξόδων και εζόδων. χκθσλα κε ηελ αξρή απηή ηα απνζέκαηα, ηα έμνδα θαη ηα έζνδα θαηαρσξνχληαη ζηνπο αληίζηνηρνπο ινγαξηαζκνχο ηεο νκάδαο 2(απνζέκαηα), νκάδαο 6 (έμνδα), νκάδαο 7 (έζνδα), ηεο νκάδαο 8(έθηαθηα θαη αλφξγαλα απνηειέζκαηα), νη νπνίνη αλνίγνληαη θαη ιεηηνπξγνχλ κε θξηηήξην ην είδνο θαη φρη ηνλ πξννξηζκφ γηα ηνλ νπνίν γηα ηνλ νπνίν πξαγκαηνπνηνχληαη νη αληίζηνηρεο αγνξέο απνζεκάησλ θαη ηα αληίζηνηρα έμνδα θαη έζνδα. Σα ππφινηπα ησλ ινγαξηαζκψλ απηψλ ζην ηέινο θάζε ρξήζεο, κεηαθέξνληαη ζην ινγαξηαζκφ ηεο Γεληθήο Δθκεηαιιεχζεσο ή ζην ινγαξηαζκφ απνηειεζκάησλ ρξήζεο. 3) Απσή ηηρ καηαπηίζεωρ ηος λογαπιαζμού ηηρ γενικήρ εκμεηάλλεςζηρ με λογιζηικέρ εγγπαθέρ. Ο ινγαξηαζκφο ηεο γεληθήο εθκεηάιιεπζεο θαηαξηίδεηαη ζην ηέινο ηεο ρξήζεο κε κεηαθνξά ζ απηφλ ηεο αμίαο ησλ απνζεκάησλ (απνζέκαηα αξρήο +αγνξέο ρξήζεο-απνζέκαηα ηέινπο ), νξγαληθψλ εμφδσλ θαη νξγαληθψλ εζφδσλ θαη είδνο, έηζη ψζηε απφ ηελ αλάιπζε ηνπ λα πξνθχπηεη ε ζπλνιηθή θίλεζε ησλ ινγαξηαζκψλ εθκεηαιιεχζεσο ηεο νηθνλνκηθήο κνλάδαο. ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 34

36 2.4 Γιάπθπωζη ηος ζσεδίος λογαπιαζμών ηος Δ.Γ.Λ.. Σν ζρέδην ινγαξηαζκψλ ηνπ ΔΓΛ απνηειείηαη απφ δέθα νκάδεο ινγαξηαζκψλ, νη νπνίεο αξηζκνχληαη ζχκθσλα κε ηε θπζηθή ζεηξά ησλ αξηζκψλ 1-9 θαη 0 Οη νκάδεο 1 έσο 8 θαιχπηνπλ ηηο αλάγθεο ηεο γεληθήο ινγηζηηθήο, ε νκάδα 9 ηηο αλάγθεο ηεο αλαιπηηθήο ινγηζηηθήο θαη ε νκάδα 0 ηηο αλάγθεο ησλ ινγαξηαζκψλ ηάμεσο. Δηδηθφηεξα ζηηο νκάδεο 2-5 ηεο γεληθήο ινγηζηηθήο, πεξηιακβάλνληαη νη ινγαξηαζκνί ηνπ ηζνινγηζκνχ, νη νπνίνη ζην ηέινο ηεο ρξήζεο παξνπζηάδνπλ, θαηά θαλφλα ρξεσζηηθά ή πηζησηηθά ππφινηπα θαη ηα νπνία ζπλζέηνπλ ηελ θαηάζηαζε ηνπ ηζνινγηζκνχ. ηηο νκάδεο 6-8 πεξηιακβάλνληαη νη απνηειεζκαηηθνί ινγαξηαζκνί νη νπνίνη ζην ηέινο θάζε ρξήζεο κεδελίδνληαη, έπεηηα απφ ηελ κεηαθνξά ησλ ππφινηπσλ ηνπο ζηνπο ινγαξηαζκνχο ηεο γεληθήο εθκεηάιιεπζεο θαη απνηειεζκάησλ ρξήζεο θαη ζηε ζπλέρεηα ζε ινγαξηαζκνχο ηνπ ηζνινγηζκνχ. Οη ινγαξηαζκνί ησλ νκάδσλ 1-3 απνηεινχλ ην ελεξγεηηθφ ηνπ ηζνινγηζκνχ, νη ινγαξηαζκνί ησλ νκάδσλ 4-5 απνηεινχλ ην παζεηηθφ ηνπ ηζνινγηζκνχ. ηελ νκάδα 6 πεξηιακβάλνληαη νη ινγαξηαζκνί ησλ νξγαληθψλ εμφδσλ θαη είδνο, ζηελ νκάδα 7 νη ινγαξηαζκνί ησλ εζφδσλ θαη είδνο, ζηελ νκάδα 8 πεξηιακβάλνληαη νη ινγαξηαζκνί γεληθήο εθκεηάιιεπζεο, έθηαθησλ θαη αλφξγαλσλ απνηειεζκάησλ, απνηειεζκάησλ ρξήζεσο, απνηειεζκάησλ πξνο δηάζεζε θαη ν ινγαξηαζκφο ηνπ ηζνινγηζκνχ. ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 35

37 2.5 Οπιζμόρ και ζηόσοι ηηρ Αναλςηικήρ Λογιζηικήρ Η αλαιπηηθή ινγηζηηθή έξρεηαη λα ζπκπιεξψζεη ηε γεληθή ινγηζηηθή. ηελ αλαιπηηθή ινγηζηηθή παξαθνινπζνχληαη νη πνζνηηθέο κεηαβνιέο, νη πνιππιεζείο ζπλζέζεηο ησλ απνζεκάησλ, ησλ εμφδσλ, ησλ εζφδσλ θαη ησλ έθηαθησλ θαη αλφξγαλσλ απνηειεζκάησλ γηα ην ζρεκαηηζκφ ηνπ ιεηηνπξγηθνχ θαη ηνπ θνξέα θφζηνπο, ηνλ πξνζδηνξηζκφ ησλ αλαιπηηθψλ θαη ησλ ζπλνιηθψλ απνηειεζκάησλ ηεο νηθνλνκηθήο κνλάδαο. Ο θαηαινγηζκφο ησλ ινγαξηαζκψλ ηεο αλαιπηηθήο ινγηζηηθήο έρεη θαηαξηίζεη ζηα πιαίζηα ηνπ ινγηζηηθνχ ζρεδίνπ θαη κε βάζε ηηο εηδηθέο αλάγθεο ησλ επηρεηξήζεσλ, ψζηε λα θαιχπηνληαη κε επάξθεηα φιεο νη αλάγθεο κηαο κεγάιεο επηρείξεζεο. Οη βαζηθνί ζηφρνη ηεο αλαιπηηθήο ινγηζηηθήο είλαη : 1) Η εμεχξεζε ηνπ θφζηνπο ησλ βαζηθψλ ιεηηνπξγηψλ θαη ησλ ππνδηαηξέζεσλ ηνπο (θέληξα θφζηνπο) ηεο νηθνλνκηθήο κνλάδαο. 2) Η εμεχξεζε ηνπ θφζηνπο ησλ ππεξεζηψλ θαηά θαηεγνξία θαη θαηά είδνο παξαγσγήο πξντφλησλ 3) Η εμεχξεζε ησλ κηθηψλ απνηειεζκάησλ θαηά θαηεγνξία θαη θαη είδνο πσινχκελσλ απνζεκάησλ. 4) Η παξαθνινχζεζε ησλ απνζεκάησλ θαηά θαηεγνξία θαη θαη είδνο, πνζφηεηα θαη αμία. 2.6 Σπόποι λειηοςπγίαρ ηηρ Αναλςηικήρ Λογιζηικήρ Βαζηθφ ζχζηεκα ιεηηνπξγίαο ηεο αλαιπηηθήο ινγηζηηθήο εθκεηάιιεπζεο είλαη ην ζχζηεκα ηεο πιήξνπο απηνλνκίαο ηεο έλαληη ηεο γεληθήο ινγηζηηθήο. Τπφ ην ζχζηεκα απηφ νη ινγαξηαζκνί ηεο αλαιπηηθήο ινγηζηηθήο αλαπηχζζνληαη θαη ιεηηνπξγνχλ κέζα ζην θιεηζηφ θχθισκα ησλ ινγαξηαζκψλ ηεο νκάδαο 9. ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 36

38 Σν ΔΓΛ πξνβιέπεη φηη << είλαη δπλαηφ λα ζπγρσλεχνληαη θαη λα ιεηηνπξγνχλ ζε έλα εληαίν ζχζηεκα ινγηζηηθήο ε γεληθή θαη ε αλαιπηηθή ινγηζηηθή κε ηελ πξνυπφζεζε φηη ε αλαιπηηθή ινγηζηηθή ζα δηαηεξεί ηελ απηνλνκία ηεο θαη δελ ζα αιινηψλνληαη νη βαζηθέο αξρέο ηνπ ΔΓΛ. Με ην ζχζηεκα ηεο απηφλνκεο ιεηηνπξγίαο ηεο αλαιπηηθήο ινγηζηηθήο επηηπγράλεηαη: 1. Ο πξνζδηνξηζκφο βξαρχρξνλσλ απνηειεζκάησλ, εζσινγηζηηθά, ρσξίο ηε δηαηάξαμε ηεο θαλνληθήο ξνήο ησλ εγγξαθψλ ζηε γεληθή ινγηζηηθή. ν κεληαίνο πξνζδηνξηζκφο ησλ απνηειεζκάησλ πξνυπνζέηεη ρξνληθέο ηαθηνπνηήζεηο ησλ αγνξψλ θαη πσιήζεσλ θαη κεληαίεο θαηαλνκέο εμφδσλ-εζφδσλ θαη απνηειεζκάησλ πνπ είλαη δπλαηφ λα γίλνληαη κφλν ζηνπο ινγαξηαζκνχο ηεο αλαιπηηθήο ινγηζηηθήο αθήλνληαο αλαιινίσηνπο ηνπο ινγαξηαζκνχο ηεο γεληθήο ινγηζηηθήο. 2. Η θαζαξφηεηα ηνπ πεξηερνκέλνπ θαη ηνπ χςνπο ησλ ινγαξηαζκψλ: απνζεκάησλ, νξγαληθψλ εμφδσλ θαη νξγαληθψλ εζφδσλ θαη είδνο ζηε γεληθή ινγηζηηθή, κεγέζε πνπ ζπγθξνηνχλ ην ινγαξηαζκφ γεληθήο εθκεηάιιεπζεο, ην ππφινηπν ηνπ νπνίνπ εκθαλίδεη ην νξγαληθφ απνηέιεζκα εθκεηάιιεπζεο. 3. Ο θαηακεξηζκφο ηνπ ινγηζηηθνχ έξγνπ θαη ν πιήξεο δηαρσξηζκφο ηεο ηήξεζεο ηεο αλαιπηηθήο ινγηζηηθήο απφ ηδηαίηεξα πξφζσπα ή δηάθνξνπο ρψξνπο. ην ζχζηεκα ηεο απηφλνκεο ηήξεζεο ηεο αλαιπηηθήο ινγηζηηθήο θαηαινγίδεηαη ην κεηνλέθηεκα ηεο ηήξεζεο νξηζκέλσλ ινγαξηαζκψλ ηφζν ζηε γεληθή φζν θαη ζηελ αλαιπηηθή ινγηζηηθή κε ζπλέπεηα ην εληεχζελ ην απμεκέλν ινγηζηηθφ θφζηνο. ην κεηνλέθηεκα φκσο απηφ εμνπδεηεξψλεηαη ζρεδφλ πιήξσο κε ηελ θαζνιηθή ρξήζε ησλ Η/Τ. ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 37

39 2.7 Σπόποι ενημέπωζηρ ηων λογαπιαζμών ηηρ αναλςηικήρ λογιζηικήρ. Οη νηθνλνκηθέο κνλάδεο ππνρξενχληαη λα ελεκεξψλνπλ ηνπο ινγαξηαζκνχο ηεο αλαιπηηθήο ινγηζηηθήο κε ηηο αγνξέο ησλ απνζεκάησλ, ηα νξγαληθά έμνδα θαη έζνδα θαη είδνο θαη ηα αλφξγαλα έζνδα έμνδα θαη απνηειέζκαηα, αθνινπζψληαο έλαλ απφ ηνπο αθφινπζνπο ηξφπνπο : Σα δεδνκέλα ησλ αγνξψλ απνζεκάησλ, νξγαληθψλ εμφδσλ, νξγαληθψλ εζφδσλ θαη αλφξγαλσλ απνηειεζκάησλ θαηαρσξνχληαη πξψηα ζηε γεληθή ινγηζηηθή θαη ζηε ζπλέρεηα, φρη αξγφηεξα απφ ην ηέινο ηνπ κήλα, κεηαθέξνληαη ζηνπο ινγαξηαζκνχο ηεο αλαιπηηθήο ινγηζηηθήο. Σα δεδνκέλα ησλ αγνξψλ απνζεκάησλ, νξγαληθψλ εμφδσλ, νξγαληθψλ εζφδσλ θαη αλφξγαλσλ εζφδσλ θαη εμφδσλ θαη απνηειεζκάησλ θαηαρσξνχληαη ηαπηφρξνλα ζηνπο ινγαξηαζκνχο ηεο αλαιπηηθήο ινγηζηηθήο. Οη νηθνλνκηθέο κνλάδεο ππνρξενχληαη επίζεο λα ελεκεξψλνπλ φινπο ηνπο ινγαξηαζκνχο ηεο αλαιπηηθήο ινγηζηηθήο αθνινπζψληαο ηα εμήο : Οη πξσηνβάζκηνη ινγαξηαζκνί είλαη δπλαηφ λα ελεκεξψλνληαη ζπγθεληξσηηθά κε νπνηνδήπνηε ηξφπν (π.ρ. απφ ηα ζπγθεληξσηηθά αξηζκεηηθά ζηνηρεία ησλ ηζνδπγίσλ ησλ αλαιπηηθψλ ινγαξηαζκψλ ηνπο ), κε ηελ πξνυπφζεζε φηη ε ελεκέξσζε απηή ζα γίλεηαη ηνπιάρηζηνλ θάζε κήλα. Με ηελ επρέξεηα ηεο ελεκέξσζεο απηήο παξέρεηαη ζηηο νηθνλνκηθέο κνλάδεο ε δπλαηφηεηα λα ιεηηνπξγνχλ ηνπο δεπηεξνβάζκηνπο ινγαξηαζκνχο ησλ ζαλ πξσηνβάζκηνπο θαη κε ηνπο ππνινγαξηαζκνχο ηνπο λα εμαζθαιίδνπλ κεγαιχηεξεο αλαιχζεηο. ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 38

40 Όηαλ ε νηθνλνκηθή κνλάδα θάλεη ρξήζε ηεο δπλεηηθήο επρέξεηαο λα ηεξεί κφλν ηνπο ππνρξεσηηθνχο δεπηεξνβάζκηνπο ή ηξηηνβάζκηνπο ινγαξηαζκνχο ρσξίο πεξαηηέξσ αλαιχζεηο, είλαη ππνρξεσκέλε λα απεηθνλίδεη ζηνπο ηεξνχκελνπο ινγαξηαζκνχο αλαιπηηθέο εγγξαθέο απφ ηηο νπνίεο λα πξνθχπηνπλ νη αθφινπζεο πιεξνθνξίεο : 1. Ο αχμνλ αξηζκφο ηνπ παξαζηαηηθνχ, κε ηνλ νπνίν γίλεηαη ε ινγηζηηθνπνίεζε θαη θαηαρψξεζε ζην ινγαξηαζκφ ηνπ ζρεηηθνχ πνζνχ 2. χληνκε αηηηνινγία γηα θάζε εγγξαθή, δειαδή γηα θάζε πνζφ πνπ θαηαρσξείηαη ζηε ρξέσζε ή ζηελ πίζησζε ηνπ ινγαξηαζκνχ Όηαλ ε επηρείξεζε ρξεζηκνπνηεί κεραλνγξαθηθά κέζα πνπ εμαζθαιίδνπλ αλαιπηηθέο εθηππψζεηο ησλ ηζνδπγίσλ, ζχκθσλα κε νινθιεξσκέλν ππφδεηγκα ησλ ππνρξεσηηθψλ ινγαξηαζκψλ ηνπ ζρεδίνπ ινγαξηαζκψλ ηεο νκάδαο 9, επηηξέπεηαη ε κε ηήξεζε αλαιπηηθψλ κεξίδσλ π.ρ. θαξηειψλ. Η επρέξεηα απηή παξέρεηαη ππφ ηελ πξνυπφζεζε φηη θάζε αλαιπηηθφο ινγαξηαζκφο απεηθνλίδεη ηελ θαηά ρξέσζε θαη πίζησζε πξννδεπηηθή θίλεζε ή ην εθάζηνηε ππφινηπν άιινπ ινγαξηαζκνχ ηεο γεληθήο ή ηεο αλαιπηηθήο ινγηζηηθήο, γηα ηνλ νπνίν ηεξείηαη αλαιπηηθή κεξίδα ζηελ νπνία απεηθνλίδνληαη νη επηκέξνπο ινγηζηηθέο εγγξαθέο δηακφξθσζεο ηεο θίλεζεο ηνπ. ΧΑΙΩΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ελίδα 39