Τίτλος Πτυχιακής ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ. Ονοματεπώνυμο (ΑΜ: τ-202) Νταφόπουλος Ευθύμιος

Transcript

1 ΑΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής ΤΕ Τίτλος Πτυχιακής ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΤΥΧ ΙΑ ΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Ονοματεπώνυμο (ΑΜ: τ-202) Νταφόπουλος Ευθύμιος Επιβλέπων: <Σούλτης Γεώργιος, Επίκουρος Καθηγητής Ηλεκτρολογίας> ΛΑΡΙΣΑ 2014 [1]

2 ----- v.3/11/ μην πειράζετε κάτω από εδώ θα χαλάσει η σελιδοποίηση! «Εγώ ο Νταφόπουλος Ευθύμιος, δηλώνω υπεύθυνα ότι η παρούσα Πτυχιακή Εργασία με τίτλο Κατάλογος Ανοικτού Λογισμικού Στην Εκπαίδευση είναι δική μου και βεβαιώνω ότι: Σε όσες περιπτώσεις έχω συμβουλευτεί δημοσιευμένη εργασία τρίτων, αυτό επισημαίνεται με σχετική αναφορά στα επίμαχα σημεία. Σε όσες περιπτώσεις μεταφέρω λόγια τρίτων, αυτό επισημαίνεται με σχετική αναφορά στα επίμαχα σημεία. Με εξαίρεση τέτοιες περιπτώσεις, το υπόλοιπο κείμενο της πτυχιακής αποτελεί δική μου δουλειά. Αναφέρω ρητά όλες τις πηγές βοήθειας που χρησιμοποίησα. Σε περιπτώσεις που τμήματα της παρούσας πτυχιακής έγιναν από κοινού με τρίτους, αναφέρω ρητά ποια είναι η δική μου συνεισφορά και ποια των τρίτων. Γνωρίζω πως η λογοκλοπή αποτελεί σοβαρότατο παράπτωμα και είμαι ενήμερος(-η) για την επέλευση των νομίμων συνεπειών» < υπογραφή > < Νταφόπουλος Ευθύμιος > [2]

3 Εγκρίθηκε από την τριμελή εξεταστική επιτροπή Τόπος: Ημερομηνία: ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ μην πειράζετε κάτω από εδώ θα χαλάσει η σελιδοποίηση! [3]

4 Περίληψη Ο στόχος αυτής της πτυχιακής είναι να δώσει στον αναγνώστη έναν ενδεικτικό κατάλογο για κάποια ανοικτά λογισμικά τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν από εκπαιδευτικούς. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκαν κατάλογοι οι οποίοι βρεθήκαν μέσα από το internet. Παρακάτω αναφέρεται τι περιλαμβάνει το κάθε κεφάλαιο. Στο πρώτο κεφάλαιο επιχειρείται να δοθούν κάποια γενικά πράγματα για το ελεύθερο λογισμικό, το λογισμικό ανοικτού κώδικα, το εκπαιδευτικό λογισμικό και πως αυτά τα τρία πράγματα μπορούν να συνδυαστούν για να έχουμε ένα χρήσιμο αποτέλεσμα στην εκπαίδευση. Στο δεύτερο κεφάλαιο δίνεται ένας κατάλογος χωρισμένος σε κατηγορίες εκπαιδευτικού λογισμικού ανοικτού κώδικα ο οποίος αφορά κυρίως την πρωτοβάθμια και την δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται μια γρήγορη παρουσίαση του Λογισμικού Hot Potatoes που είναι ελεύθερο και μπορεί να χρησιμοποιηθεί από οποιονδήποτε εκπαιδευτικό αφού πρόκειται για λογισμικό κατασκευής διαφόρων τύπων ασκήσεων. Στο τέταρτο κεφάλαιο γίνεται μια γρήγορη παρουσίαση των περισσότερων εργαλείων από το GeoGebra καθώς και ο τρόπος με το οποίο δίνονται οι εντολές και στη συνέχεια ορισμένα παραδείγματα για μία τάξη Λυκείου ή Γυμνασίου μην πειράζετε κάτω από εδώ θα χαλάσει η σελιδοποίηση! [4]

5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1.1 Ορισμός Ελεύθερου λογισμικού Ορισμός λογισμικού ανοικτού κώδικα Ιστορία του Ελεύθερου Λογισμικού και του Λογισμικού Ανοικτού κώδικα Το GNU project Το FSF Το ΕΕΛ/ΛΑΚ(ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ/ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ) ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΕΛΛ/ΛΑΚ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ/ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ/ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΚΑΙ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ Άδειες Χρήσης Λογισμικού Άδειες Χρήσης Ελεύθερου Λογισμικού Τι είναι εκπαιδευτικό Λογισμικό Κατηγορίες Εκπαιδευτικού λογισμικού ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ/ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΓΙΑΤΙ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ Προδιαγραφές Εκπαιδευτικού Λογισμικού Προτάσεις για χρήσεις ανοικτού Λογισμικού στην εκπαίδευση 35 2 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2.1ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ.48 [5]

6 2.5 ΦΥΣΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ ΔΙΑΦΟΡΑ Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3.1Εισαγωγή στα Hot Potatoes ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ JCloze ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ JMatch ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ JQuiz ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ JCross ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ JQuiz O Masher (δημιουργώντας συνδεδεμένες ασκήσεις) Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4.1Εισαγωγή για το GeoGebra Το περιβάλλον του GeoGebra Παρουσίαση της γραμμής των Μενού Παρουσίαση των εργαλείων Εντολές Γενικές Εντολές ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΑΚΗΣΕΩΝ ΜΕ ΤΟ GEOGEBRA Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Συμπεράσματα..112 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ..113 [6]

7 1 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ 1.1 Ορισμός Ελεύθερου Λογισμικού Είναι πολύ δύσκολο να δώσει κάποιος έναν πλήρη ορισμό για το ελεύθερο λογισμικό. Το ασφαλέστερο είναι να δώσουμε τον ορισμό του επίσημου διεθνούς οργανισμού ο οποίος ιδρύθηκε για να εκπροσωπεί τους υποστηρικτές του ελεύθερου λογισμικού. Σύμφωνα με το Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού (Free Software Foundation) ελεύθερο λογισμικό ορίζεται το λογισμικό το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί, αντιγραφεί,μελετηθει,τροποποιηθει και αναδιανεμηθεί χωρίς περιορισμό. Με τον όρο Ελεύθερο Λογισμικό δεν εννοούμε και δωρεάν λογισμικό. Η έννοια της ελευθερίας βασίζεται σε τέσσερις βασικές ελευθερίες. Ελευθερία 0: Η ελευθερία να εκτελεί κάποιος το πρόγραμμα για οποιοδήποτε σκοπό. Ελευθερία 1: Η ελευθερία του να μελετήσει το πρόγραμμα και αφού κατανοήσει τον τρόπο λειτουργίας του στη συνέχεια να το προσαρμόσει στις δικές του ανάγκες και απαιτήσεις. Για να γίνει όμως αυτό θα πρέπει ο χρήστης να έχει πρόσβαση στον πηγαίο κώδικα. Άρα για να ισχύσει η ελευθερία 1 αναγκαία προϋπόθεση είναι η πρόσβαση στον πηγαίο κώδικα. Ελευθερία 2: Μ αυτή την ελευθερία μπορεί κάποιος να αναδιανέμει αντίγραφα του προγράμματος προκειμένου να βοηθήσει συνάνθρωπους του. Ελευθερία 3: Μ αυτή την ελευθερία μπορεί κάποιος να τροποποιήσει το πρόγραμμα προκειμένου να το βελτιώσει και στη συνέχεια αυτές τις τροποποιήσεις να τις δημοσιεύσει στο ευρύ κοινό προκειμένου όλη η κοινότητα να επωφεληθεί Και γι αυτή την ελευθερία απαραίτητη προϋπόθεση είναι η πρόσβαση στον πηγαίο κώδικα. Στα παραπάνω θα πρέπει να συμπεριλήφθη ότι και τα εγχειρίδια λογισμικού είναι και αυτά ελεύθερα διότι είναι αναπόσπαστο κομμάτι του λογισμικού. Αυτές οι ελευθερίες είναι ζωτικής σημασίας. Είναι απαραίτητες, όχι μόνο για το καλό του χρήστη, αλλά επειδή προωθούν κοινωνική αλληλεγγύη-- που είναι ο διαμοιρασμός και η συνεργασία. Γίνονται ακόμα πιο σημαντικές όσο όλο και πιο πολύ από την κουλτούρα και τις ζωτικές μας ενέργειες ψηφιοποιούνται. Σε έναν κόσμο ψηφιακών ήχων, εικόνων και λέξεων, το ελεύθερο λογισμικό αυξάνεται ώστε να εξισορροπηθεί με την ελευθερία γενικότερα. [7]

8 1.2 Ορισμός Λογισμικού Ανοικτού Κώδικα Το 1998, ένα μέρος της κοινότητας του ελεύθερου λογισμικού διασπάστηκε και ξεκίνησε να δραστηριοποιείται με το όνομα ανοιχτός κώδικας. Αυτός ο όρος αρχικά προτάθηκε για να αποφευχθούν πιθανές παρεξηγήσεις του όρου ελεύθερο λογισμικό, αλλά σύντομα συσχετίστηκε με φιλοσοφικές απόψεις αρκετά διαφορετικές από εκείνους του κινήματος του ελεύθερου λογισμικού. Σχεδόν όλο το λογισμικό ανοιχτού κώδικα είναι ελεύθερο λογισμικό. Οι δύο όροι περιγράφουν σχεδόν την ίδια κατηγορία λογισμικού. Αλλά αντιπροσωπεύουν κάποιες απόψεις βασισμένες σε βασικές διαφορετικές αξίες. Ο ανοιχτός κώδικας είναι μία μεθοδολογία ανάπτυξης. Το ελεύθερο λογισμικό είναι ένα κοινωνικό κίνημα. Στην έκδοση 1.9 ορίζονται τα κριτήρια για να ονομαστεί ένα λογισμικό λογισμικό ανοικτού κώδικα. 1. Ελεύθερη επαναδιάθεση (redistribution) Η άδεια χρήσης δεν πρέπει να περιορίζει κανένα συμβαλλόμενο μέρος από το να πωλήσει ή να χαρίσει το λογισμικό είτε ως συστατικό (component) είτε σαν συνολική διανομή λογισμικού (software distribution) που να περιέχει προγράμματα από διαφορετικές πηγές. Η άδεια χρήσης δεν πρέπει να απαιτεί δικαιώματα εκμετάλλευσης ή άλλη αμοιβή για τέτοια πώληση. 2. Πηγαίος Κώδικας (Source Code) Το πρόγραμμα πρέπει να περιλαμβάνει τον πηγαίο κώδικα, και πρέπει να επιτρέπει την διάθεση είτε σε πηγαίο κώδικα είτε σε μεταγλωττισμένη μορφή. Όπου κάποια μορφή ενός προγράμματος δεν διανέμεται με τον πηγαίο του κώδικα, πρέπει να υπάρχει ένας καλά δημοσιεύσιμος τρόπος απόκτησης του πηγαίου κώδικα για όχι παραπάνω από ένα λογικό κόστος αναπαραγωγής - προτιμότερα, να το κατεβάσει κάποιος μέσω του Ιnternet χωρίς χρέωση. Ο πηγαίος κώδικας πρέπει να είναι η προτεινόμενη μορφή στην οποία ο προγραμματιστής θα μπορεί να τροποποιήσει το πρόγραμμα. Πηγαίος κώδικας που προκαλεί εσκεμμένα σύγχυση δεν επιτρέπεται. Ενδιάμεσες μορφές, όπως το αποτέλεσμα ενός προεπεξεργαστη (preprocessor) ή ενός μεταφραστή δεν επιτρέπονται. 3. Παραγόμενα έργα Η άδεια χρήσης πρέπει να επιτρέπει αλλαγές και παραγόμενα έργα, και πρέπει να τους επιτρέπει να διανέμονται με τους ίδιους όρους όπως και η άδεια χρήσης του αυθεντικού λογισμικού. [8]

9 4. Ακεραιότητα του Πηγαίου Κώδικα του Συγγραφέα Η άδεια χρήσης μπορεί να περιορίσει τον πηγαίο κώδικα από το να διανέμεται τροποποιημένος μόνο αν η άδεια χρήσης επιτρέπει την διανομή αρχείων επιρρημάτων (patch files) με τον πηγαίο κώδικα με σκοπό την τροποποίηση του προγράμματος στο χρόνο ανάπτυξης (build time). Η άδεια χρήσης πρέπει ρητά να επιτρέπει την διανομή λογισμικού που έχει αναπτυχθεί (built) από τον τροποποιημένο πηγαίο κώδικα. Η άδεια χρήσης μπορεί να απαιτεί τα παραγόμενα έργα να χρησιμοποιούν διαφορετικό όνομα ή αριθμό έκδοσης από το αρχικό λογισμικό. 5. Καμία διάκριση ενάντια σε Πρόσωπα ή Ομάδες Η άδεια χρήσης δεν πρέπει να κάνει καμία διάκριση ενάντια σε οποιοδήποτε πρόσωπο ή ομάδα προσώπων. 6. Καμία διάκριση ενάντια σε Πεδία Χρήσης (Fields of Endeavor) Η άδεια χρήσης δεν πρέπει να περιορίζει οποιονδήποτε από το να κάνει χρήση του προγράμματος σε κάποιο συγκεκριμένο πεδίο χρήσης. Για παράδειγμα, δεν θα πρέπει να περιορίζει ένα πρόγραμμα από το να χρησιμοποιηθεί σε μία επιχείρηση, ή από το να χρησιμοποιηθεί από γενετική έρευνα. 7. Διανομή της άδειας χρήσης Τα δικαιώματα χρήσης που συνδέονται με το πρόγραμμα πρέπει να εφαρμόζονται σε όλους όσους το πρόγραμμα αναδιανέμεται χωρίς την ανάγκη εκτέλεσης επιπρόσθετης άδειας από αυτούς. 8. Η Άδεια χρήσης ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ να είναι συγκεκριμένη για ένα προϊόν Τα δικαιώματα χρήσης που συνδέονται με το πρόγραμμα δεν πρέπει να εξαρτούνται με το αν το πρόγραμμα είναι μέρος μίας συγκεκριμένης διανομής λογισμικού (software distribution). Αν το πρόγραμμα έχει αποσπαστεί από αυτή την διανομή και χρησιμοποιείται ή διανέμεται εντός των όρων της άδειας χρήσης, όλοι όσοι στους οποίους πρόγραμμα αναδιανέμεται πρέπει να έχουν τα ίδια δικαιώματα χρήσης με αυτά που εκχωρήθηκαν στην αυθεντική διανομή του λογισμικού. 9. Η άδεια ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ να περιορίζει άλλο Λογισμικό [9]

10 Η άδεια δεν πρέπει να θέτει περιορισμούς σε άλλο λογισμικό που διανέμεται μαζί με το υπό την παραπάνω άδεια λογισμικό. Για παράδειγμα, η άδεια δεν πρέπει να αξιώνει ότι όλα τα άλλα προγράμματα που διανέμονται με το ίδιο μέσο πρέπει να είναι λογισμικό ανοιχτού κώδικα (open-source). 1.3 Ιστορία του Ελεύθερου Λογισμικού και του Λογισμικού Ανοικτού κώδικα Στις δεκαετίες του 1950,1960 και 1970 οι χρήστες των υπολογιστών είχαν τις ίδιες ελευθερίες με τις ελευθερίες που συνδέονται με το ελεύθερο λογισμικό. Το λογισμικό μοιράζονταν ελεύθερα στα άτομα που χρησιμοποιούσαν τους υπολογιστές από τους κατασκευαστές του τεχνικού υπολογισμού. Γίνανε διάφορες οργανώσεις από χρήστες και προμηθευτές προκειμένου να διευκολυνθεί η ανταλλαγή του λογισμικού. Αυτό όμως άλλαξε στα τέλη της δεκαετίας του 1960 λόγω υπερβολικής αύξησης στο κόστος παραγωγής του λογισμικού. Μια συνεχώς αναπτυσσόμενη βιομηχανία λογισμικού ανταγωνίζονταν με τους κατασκευαστές του εξοπλισμού συσκευασμένα προϊόντα λογισμικού, μισθωμένες μηχανές απατούσαν υποστήριξη λογισμικού ενώ δεν παρείχαν κανένα έσοδο για το λογισμικό και μερικοί πελάτες που είχαν την δυνατότητα να ανταποκριθούν στις ιδιαίτερες ανάγκες τους δεν ήθελαν τα κόστη του ελεύθερου λογισμικού να έρχονται ως ενιαία δέσμη με το κόστος των προϊόντων εξοπλισμού υπολογιστών. Στην απόφαση Ηνωμένες Πολιτείες εναντίον της IBM που αρχειοθετήθηκε στις 17 Ιανουαρίου, 1969, η κυβέρνηση κατηγόρησε την εταιρεία ότι το "λογισμικό σε πακέτο" ήταν εναντίον του ανταγωνισμού. Κι ενώ κάποια λογισμικά θα μπορούσαν πάντα να είναι ελεύθερα, παράλληλα δινόταν η δυνατότητα να παραχθεί ένα διαρκώς αυξανόμενο σε ποσότητα λογισμικό που ήταν μόνον προς πώληση. Στις δεκαετίας του 1970 και νωρίς του 1980, η βιομηχανία λογισμικού άρχισε να χρησιμοποιεί τεχνικά μέτρα (τέτοια όπως την διανομή μόνον δυαδικών αντιγράφων από τα προγράμματα υπολογιστών) για να αποτρέψουν τους χρήστες από την μελέτη και τροποποίηση του λογισμικού. Το 1980 η νομοθεσία για πνευματική ιδιοκτησία επεκτάθηκε και στα προγράμματα υπολογιστών. Το 1983, Ρίτσαρντ Στόλλμαν για πολλά χρόνια μέλος της κοινότητας των χάκερ at the Εργαστήριο Τεχνητής Νοημοσύνης του MIT, ανακοίνωσε το GNU Project, λέγοντας ότι είχε απογοητευθεί με τα αποτελέσματα στην αλλαγή της κουλτούρας της βιομηχανίας των υπολογιστών και των χρηστών της. Η ανάπτυξη του λογισμικού για το GNU άρχισε τον [10]

11 Ιανουάριο του 1984, και το Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού (FSF) ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του Αυτός ανέπτυξε ένα ορισμό για το ελεύθερο λογισμικό και την έννοια του "copyleft", σχεδιασμένη ειδικά για να διασφαλίσει την ελευθερία του λογισμικού για όλους. Η οικονομική βιωσιμότητα του ελεύθερου λογισμικού έχει αναγνωριστεί από μεγάλες εταιρείες όπως η IBM, η Red Hat, και η Sun Microsystems. Πολλές εταιρίες που η κύρια δραστηριότητά τους δεν είναι στον τομέα IT επιλέγουν το ελεύθερο λογισμικό για την Διαδικτυακή τους πληροφορία και τις ιστοσελίδες των πωλήσεων, λόγω του χαμηλότερου αρχικού κεφαλαίου επένδυσης και την ικανότητα να προσαρμόζουν ελεύθερα τα πακέτα εφαρμογών του. Επίσης, μερικές βιομηχανίες (όχι λογισμικού) αρχίζουν να χρησιμοποιούν τεχνικές παρόμοιες με αυτές που χρησιμοποιήθηκαν στην ανάπτυξη του ελεύθερου λογισμικού για τις έρευνές τους και την αναπτυξιακή διαδικασία. Οι επιστήμονες, για παράδειγμα, αναζητούν ακόμα περισσότερο ανοιχτές διαδικασίες ανάπτυξης, και σε εξοπλισμό όπως τα μικροτσίπ αρχίζουν να αναπτύσσονται με εξειδικεύσεις όρων που δημοσιεύονται κάτω από άδειες copyleft (δείτε το εγχείρημα OpenCores, για παράδειγμα). Τα Creative Commons και το free culture movement έχουν επίσης επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από το κίνημα του ελεύθερου λογισμικού. 1.4 Το GNU project Tο εγχείρημα GNU (αναδρομικό ακρωνύμιο για το GNU is not Unix, προφέρεται "γκνου" IPA: /gnu/) ανακοινώθηκε επίσημα το 1983 και τέθηκε σε λειτουργία από τον Ιανουάριο του 1984, με σκοπό τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου λειτουργικού συστήματος (GNU), τύπου Unix το οποίο θα ήταν ελεύθερο λογισμικό. Σήμερα, παραλλαγές του λειτουργικού GNU που χρησιμοποιούν τον πυρήνα του Linux, χρησιμοποιούνται ευρέως. Αν και αυτά τα συστήματα αναφέρονται συνήθως σαν "Linux", θα ήταν πιο ακριβές να αποκαλούνται συστήματα [11]

12 GNU/Linux. Το έργο GNU ανακοινώθηκε δημοσίως στις 27 Σεπτεμβρίου του 1983 στις ομάδες net.unix-wizards και στο net.usoft. Η ανάπτυξη του λογισμικού ξεκίνησε τον Ιανουάριο, όταν ο Ρίτσαρντ Στόλλμαν παραιτήθηκε από το ΜΙΤ (Τεχνολογικό Ινστιτούτο Μασαχουσέτης) ώστε το Ινστιτούτο να μη διεκδικήσει την ιδιοκτησία του GNU ή παρέμβει στη διάδοσή του ως ελεύθερο λογισμικό. Η λέξη GNU οφείλεται σε διάφορα λογοπαίγνια, μεταξύ άλλων και σε κάποιο ομώνυμο τραγούδι. Ο σκοπός του GNU ήταν να υλοποιηθεί ένα λειτουργικό σύστημα εντελώς ελεύθερο, εννοώντας την ελευθερία ως τη δυνατότητα να μπορεί μελετηθεί ο κώδικάς του, να τροποποιηθεί, και να αναδημοσιευτεί από τους χρήστες χωρίς περιορισμούς, αναβιώνοντας έτσι μια ελευθερία που ίσχυε στις δεκαετίες του '60 και του '70, στις κοινότητες των χάκερ. Η φιλοσοφία αυτή δημοσιοποιήθηκε τον Μάρτιο του 1985 με τίτλο Το Μανιφέστο GNU. Η πλειονότητα του λογισμικού έπρεπε να προγραμματιστεί από την αρχή από εθελοντές, εκτός από την περίπτωση όπου υπήρχαν ελεύθερα συμβατά μέρη των προγραμμάτων (πχ. Το TeX και το X). Τον Οκτώβριο του 1985 ο Stallman ίδρυσε το Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού (FSF) το οποίο προσέλαβε προγραμματιστές για να αναπτύξουν το λογισμικό που θα χρειαζόταν το GNU, φτάνοντας στα 15 άτομα δυναμικό. Το copyright μερικών από τα πακέτα του GNU ανήκει στο FSF ενώ τα περισσότερα έχουν την άδεια GNU GPL. Ένα μικρό ποσοστό κυκλοφορεί υπό άλλες λιγότερο διαδεδομένες αλλά παρόμοιες άδειες. Το GNU επιχείρησε να είναι συμβατό με το Unix, το οποίο όμως τότε ήταν ιδιόκτητο σύστημα, δημοφιλές εκείνη την εποχή. Το σύστημα αυτό ήταν και σταθερό και διαμεριστικό και μπορούσε να χτιστεί κομμάτι κομμάτι. Ο σχεδιασμός του πυρήνα (ο οποίος ήταν ένας πολυδιακομιστικός μικροπυρήνας) ήταν η σημαντικότερη διαφοροποίηση από το παραδοσιακό Unix. Το όνομά του είναι GNU Hurd και τρέχει πάνω στον μικροπυρήνα Mach. Αποτελείται κυρίως από ένα σύνολο προγραμμάτων (διακομιστών) που κάνουν παρόμοιες λειτουργίες με τον πυρήνα του Unix. Ο πρώτος πυρήνας ήταν ο TRIX, ένας πυρήνας κλήσεων μακρινών διεργασιών που αναπτύχθηκε στο ΜΙΤ και διανεμήθηκε δωρεάν αλλά σταμάτησε να χρησιμοποιείται ως ακατάλληλος, καθώς ήταν μη φορητός (δεν λειτουργούσε σε άλλες αρχιτεκτονικές). Έτσι, υιοθετήθηκε ο Mach που αναπτύσονταν στο Carnegie Mellon University, και το 1990 αφαιρέθηκαν από αυτόν γραμμές κώδικα ιδιόκτητου λογισμικού, έτσι ώστε να γίνει ελεύθερο λογισμικό. Πάνω στον Mach, βασίστηκαν τα μέρη υψηλότερου [12]

13 επιπέδου του πυρήνα (αρχικά με το όνομα Alix) που ήταν μια συλλογή εφαρμογών. Τελικά το σύστημα έγινε γνωστό με το όνομα Hurd. Η επιλογή ωστόσο του Mach δεν βοήθησε την ανάπτυξη του Hurd, και ο Στόλλμαν τη χαρακτήρισε ως προσωπικό του λάθος. Έγιναν απόπειρες να μεταφερθεί ο πυρήνας πάνω στον μικροπυρήνα L4 ή στον πυρήνα Coyotos που δεν καρποφόρησαν. Ο όρος GNU/Hurd αναφέρεται στη διανομή του λειτουργικού συστήματος GNU που χρησιμοποιεί τον πυρήνα GNU Hurd. Η λέξη "GNU" στον όρο GNU Hurd δηλώνει ότι είναι μέρος του εγχειρήματος GNU, ενώ ο όρος "GNU/Hurd" το διαχωρίζει ως ένα εκ των τριών υπαρχόντων συστημάτων GNU: το GNU/Linux το GNU/Hurd και το GNU/kFreeBSD. Σκέτη η λέξη "GNU" αναφέρεται ή στο GNU/Hurd ή σε παράγωγο σύστημα Hurd. Υπάρχει ζήτημα και διαφωνίες όσον αφορά τον όρο GNU/Linux και τη σημασία του. Σήμερα το GNU έχει αποκτήσει κύρος, εφόσον επιχειρήσεις άρχισαν να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη ή διανέμουν το λογισμικό GNU, καθώς και τεχνική υποστήριξη. Η πιο γνωστή είναι η Cygnus Solutions, που τώρα είναι μέρος της Red Hat 1.5 Το FSF Το Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού (ΙΕΛ) (Free Software Foundation, FSF) είναι ένας μη-κερδοσκοπικός οργανισμός που ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 1985 από τον Ρίτσαρντ Στόλλμαν, για την υποστήριξη του κινήματος ελεύθερου λογισμικού, και ειδικότερα του GNU project. Από την ίδρυσή του μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '90 τα κονδύλια του ΙΕΛ χρησιμοποιούνταν κυρίως για την πρόσληψη προγραμματιστών για να γράψουν ελεύθερο λογισμικό. Από τα μέσα και τέλη του '90 υπάρχουν πολλές εταιρίες και ιδιώτες που γράφουν ελεύθερο λογισμικό, οπότε οι υπάλληλοι και εθελοντές του ΙΕΛ απασχολούνται κυρίως με νομικά και οργανωτικά θέματα που αφορούν την κοινότητα του ελεύθερου λογισμικού. Στις 10 Μαρτίου του 2001 ιδρύθηκε επίσης το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού, ενώ το 2003 και 2005 ακολούθησε η ίδρυση των αντίστοιχων ιδρυμάτων της Ινδίας και της Λατινικής Αμερικής αντίστοιχα Το Ίδρυμα δημοσιεύει άδειες χρήση για λογισμικό (τη GPL και την Affero GPL) και εγχειρίδια (τη GFDL), και διοικεί τη διαδικασία ενημέρωσης [13]

14 αυτών των αδειών. Διατηρεί στο wiki του προσχέδια μελλοντικών εκδόσεων των αδειών και δέχεται σχόλια για αυτά. Μια ειδική ομάδα στο Εργαστήριο Εφαρμογής ΙΕΛ (FSF Compliance Lab) του Ιδρύματος συντονίζει τις δραστηριότητες σχετικά με την εφαρμογή των αδειών. Επίσης απαντάει σε ερωτήσεις από το κοινό για τη χρήση των αδειών. Το Ίδρυμα υποστηρίζει μερικά πολιτικά προγράμματα με επίκεντρο την προστασία του ελεύθερου λογισμικού. Καταπολεμά τις πατέντες του λογισμικού και την διαχείριση ψηφιακών δικαιωμάτων (DRM), καθώς προβάλλει ελεύθερες εναλλακτικές λύσεις χωρίς πατέντες, π.χ. τη μορφή κειμένου OpenDocument και την κωδικοποίηση ήχου Ogg. Επιπλέον διατηρεί έναν κατάλογο εφαρμογών με υψηλή προτεραιότητα ανάπτυξης 1.6 Το ΕΕΛ/ΛΑΚ(ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ/ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ) Το ΕΕ/ΛΑΚ είναι μια μη κερδοσκοπική εταιρία η οποία ιδρύθηκε το 2008.Αποτελείται από 29 Πανεπιστήμια, Ερευνητικά κέντρα και κοινωφελείς οργανισμούς. Βασικός στόχος του είναι να συμβάλλει στην προώθηση και ανάπτυξη του Ελεύθερου Λογισμικού, του ανοιχτού Περιεχόμενου και των Τεχνολογιών Ανοικτής Αρχιτεκτονικής στο χώρο της εκπαίδευσης,του δημόσιου τομέα και των επιχειρήσεων στην Ελλάδα. Ταυτόχρονα φιλοδοξεί να αποτελέσει κέντρο γνώσης και πλατφόρμα διαλόγου για τις ανοιχτές τεχνολογίες. Ανάμεσα στους φορείς που συμμετέχουν στην ΕΕΛ/ΛΑΚ είναι τα πιο πολλά ελληνικά Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Κέντρα, ενώ για την υλοποίηση των δράσεων της η ΕΕΛ/ΛΑΚ βασίζεται στην συνεργασία και ενεργή συμμετοχή των μελών της και της ελληνικής κοινότητας χρηστών και δημιουργών Ελεύθερου Λογισμικού, Ανοιχτού Περιεχομένου και Τεχνολογιών Ανοιχτής Αρχιτεκτονικής. Η ΕΕΛ/ΛΑΚ εκπροσωπεί τα Creative Commons, είναι ιδρυτικό μέλος του COMMUNIA, του FAB LAB ATHENS ( και μέλος του Open Government Partnership (OGP) Network Συνεργάζεται επίσης με το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ, στο δίκτυο Enterprise Europe Network Hellas στον κλάδο των ΤΠΕ με στόχο να ενισχυθεί το δίκτυο των επιχειρήσεων που παρέχουν εφαρμογές ή υπηρεσίες Ανοιχτών Τεχνολογιών, μέσα από την υλοποίηση δράσεων που βοηθούν την ενημέρωση, την ανταλλαγή τεχνογνωσίας και την ενίσχυση της εξωστρέφειας των εταιρειών αυτών. Εννέα μέλη της ΕΕΛ/ΛΑΚ συμμετέχουν στη δημιουργία Μονάδων Αριστείας Ανοιχτού Λογισμικού που έχουν ως έργο τη διοργάνωση και υλοποίηση δράσεων [14]

15 εκπαίδευσης για την ανάπτυξη εφαρμογών ΕΛ/ΛΑΚ σε δέκα (10) θεματικές περιοχές. Οι επιστημονικοί συνεργάτες της ΕΕΛ/ΛΑΚ έχουν μεγάλη διεπιστημονική εμπειρία στο σχεδιασμό και ανάπτυξη δράσεων διαφάνειας και διαβούλευσης. Οι δράσεις αυτές περιλαμβάνουν έργα ηλεκτρονικής διαβούλευσης, συμμετοχικής διαμόρφωσης αποφάσεων και ανοιχτής καινοτομίας. Για τον καλύτερο συντονισμό των δράσεων των επιστημονικών συνεργατών της ΕΕΛ/ΛΑΚ έχουν δημιουργηθεί 8 ομάδες εργασίας, με περισσότερα από 200 μέλη, η κάθε ομάδα διαμορφώνει το πρόγραμμα δράσης της συνεργατικά μέσα από το WIKI, το πρόγραμμα δράσης επικαιροποιείται κάθε τρίμηνο. 1.7 ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΕΛΛ/ΛΑΚ - Να συμβάλλει στην ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τα οφέλη που προκύπτουν από την χρήση και ανάπτυξη του Ελεύθερου Λογισμικού, του Ανοιχτού Περιεχομένου και των Τεχνολογιών Ανοιχτής Αρχιτεκτονικής. - Να φροντίσει για την έγκυρη και έγκαιρη πληροφόρηση σε θέματα που αφορούν τις ανοιχτές τεχνολογίες στην Ελλάδα και το διεθνή χώρο. - Να εργαστεί ώστε να υπάρχει συνεργασία με την ισότιμη συμμετοχή όλων των άλλων φορέων που έχουν άμεσο ή έμμεσο ρόλο στη διάδοση και ανάπτυξη του του Ελεύθερου Λογισμικού, του Ανοιχτού Περιεχομένου και των Τεχνολογιών Ανοιχτής Αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα, όπως μεταξύ άλλων της κοινότητας προγραμματιστών ΕΛ/ΛΑΚ στην Ελλάδα καθώς και όσων ενδιαφέρονται να αναπτύξουν επιχειρηματική δραστηριότητα που σχετίζεται με το ΕΛ/ΛΑΚ. - Να δημιουργήσει κέντρα προώθησης για τις ανοιχτές τεχνολογίες στην Ελλάδα(με στόχους: την διοργάνωση εκπαιδευτικών σεμιναρίων, την καταγραφή αναγκών για την εισαγωγή και χρήση του ΕΛ/ΛΑΚ σε διαφορετικούς τομείς καθώς και την καταγραφή των φορέων και των οργανώσεων που ασχολούνται με το ΕΛ/ΛΑΚ στην Ελλάδα). - Να συμβάλει στο συντονισμό των ομάδων εθελοντών προγραμματιστών ΕΛ/ΛΑΚ στην Ελλάδα, ώστε να αποτελέσουν τον βασικό κορμό για την ανάπτυξη και υλοποίηση λογισμικού και εφαρμογών. - Να υποστηρίξει την ανάπτυξη και προώθηση επιχειρηματικών μοντέλων που βασίζονται στο ΕΛ/ΛΑΚ, καθώς και την ενημέρωση επιχειρήσεων για την υιοθέτηση τους ή για τη μετάβαση τους σε αυτά. [15]

16 - Να προσφέρει τεχνική υποστήριξη εφαρμογών ΕΛ/ΛΑΚ και συγκεκριμένα: δημιουργία υπηρεσίας υποστήριξης (help-desk) για χρήστες και ομάδες ΕΛ/ΛΑΚ, μέριμνα για εξελληνισμό (εντοπιοποίηση) λογισμικού, ανάπτυξη γλωσσάριου, καθώς και να συμβάλει στην ανάπτυξη εφαρμογών για τις οποίες υπάρχει ζήτηση στην Ελλάδα. - Να συμβάλει στο σχεδιασμό, ανάπτυξη και προώθηση δράσεων Ανοιχτού Περιεχομένου και Τεχνολογιών Ανοιχτής Αρχιτεκτονικής. - Να συμμετέχει στο σχεδιασμό και υλοποίηση αναπτυξιακών και ερευνητικών έργων σε συνεργασία με τα μέλη της. 1.8 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ/ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ 1.Η λογική με την οποία αναπτύσσεται το λογισμικό ανοικτού κώδικα μας δίνει τη δυνατότητα για περαιτέρω έρευνα και επεξεργασία των προγραμμάτων. Επίσης, μπορούμε να εκτιμήσουμε πολύ καλύτερα την ποιότητα του λογισμικού και να ερευνήσουμε για πιθανά σφάλματα καθώς επίσης μπορούμε να βρούμε ευκολότερα ευαίσθητα σημεία του λογισμικού τα οποία επιτρέπουν κακόβουλες επιθέσεις σε διάφορα ευαίσθητα τμήματα του εξοπλισμού μας. 2.Το ελεύθερο λογισμικό δίνει τη δυνατότητα παραμετροποίησης προγραμμάτων ώστε να προσαρμοστούν και να επεκταθούν σε οποιαδήποτε ανάγκη χρήστη ή οργανισμού. Επίσης, γίνεται η δυνατότητα μετατροπής του λογισμικού που σημαίνει πως εμείς μπορούμε να το προσαρμόσουμε καλύτερα στις ανάγκες μας ή να το βελτιώσουμε ή να διορθώσουμε κάποιο σφάλμα του. 3.Είναι ένα σημαντικό εργαλείο στην εκπαίδευση διότι παραχωρείται δωρεάν και μπορούν και τα ιδρύματα και οι εκπαιδευόμενοι να έχουν πρόσβαση σε αυτό. Επίσης είναι σημαντικό εργαλείο για απόκτηση προγραμματιστικής εμπειρίας από αυτούς που αναπτύσσουν κώδικα. 4.Τα έργα ΕΛΛΑΚ επειδή δοκιμάζονται συνεχώς σε διαφορετικά περιβάλλοντα εργασίας όσο περνάει ο χρόνος ενσωματώνουν διαδικασίες και πρακτικές οι οποίες είναι και παραδεκτές και αποτελεσματικές. [16]

17 5.Το ελεύθερο λογισμικό είναι λειτουργικό ακόμα και μεταξύ λογισμικού διαφορετικών προμηθευτών. 6.Υπάρχει ένα μεγάλο πλήθος επιλογής προγραμμάτων τα οποία είναι δοκιμασμένα και συνεπώς μπορούν να αποδειχθούν αξιόπιστες λύσεις σε διάφορες εφαρμογές. 7.Επειδή το λογισμικό είναι δοκιμασμένο από πολλούς χρήστες συνήθως υπάρχουν ελάχιστα σφάλματα. Επειδή ο κώδικας που μελετάτε από πολλούς χρήστες τα κενά ασφαλείας εντοπίζονται και διορθώνονται πολύ γρήγορα.οπότε αν προκύψει κάποιο πρόβλημα μπορεί κάποιος να βοηθηθεί με μεγάλη ταχύτητα.αυτό σημαίνει ότι το ελεύθερο λογισμικό είναι πολύ ασφαλές και αξιόπιστο. 8. Το κόστος των προγραμμάτων ανοικτού κώδικα είναι συνήθως μηδενικό. Οπότε μπορούμε να εκτελέσουμε το λογισμικό για οποιοδήποτε σκοπό εμείς θέλουμε και σε οποιοδήποτε υπολογιστή θέλουμε. Δεν αγοράζουμε τις άδειες χρήσεις και μπορούμε να εγκαταστήσουμε όσες φορές θέλουμε το λογισμικό. Επίσης μπορούμε να το αντιγράψουμε και να το διανείμουμε το λογισμικό σε οποιοδήποτε άτομο εμείς θέλουμε. 9.Σταματάει η εξάρτηση από τις εταιρείες παροχής λογισμικού και προγραμμάτων.οπότε αυτό δίνει ελευθερία και ευελιξία σε κάποιο οργανισμό ή στους απλούς χρήστες να εργαστούν. 10.Επειδή η διανομή,η διόρθωση των σφαλμάτων και η ανάπτυξη του λογισμικού ΕΛ/ΛΑΚ μπορεί να γίνει από κάθε τεχνικά καταρτισμένη ομάδα, δημιουργείται ένα περιβάλλον έντονου ανταγωνισμού ο οποίος οδηγεί σε χαμηλές τιμές και υψηλές υπηρεσίες υποστήριξης.μείωση του κόστους αγοράς,χρήσης και συντήρησης πληροφοριακών συστημάτων. Καλύτερες προσφερόμενες υπηρεσίες. 11.Τα δημοφιλή προγράμματα ΕΛ/ΛΑΚ είναι πολύ σπάνιο να μείνουν χωρίς υποστήριξη ακόμα και όταν η εταιρεία ή η ομάδα ανθρώπων που το έφτιαξε το παραμελήσει ή διαλυθεί. Οι χρήστες ΕΛ/ΛΑΚ που έχουν τη δυνατότητα να βελτιώσουν τον πηγαίο κώδικα πού συχνά διανέμουν τα αποτελέσματα της προσπάθειάς του ως ΕΛ/ΛΑΚ. Οπότε έχουμε ουσιαστικά δωρεάν ανανέωση και υποστήριξη. [17]

18 1.9 ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ/ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ 1.Υπάρχει δυσκολία εύρεσης προσωπικού με τεχνογνωσία.πολλές φορές η υποστήριξη των προγραμμάτων ανοικτού κώδικα είναι δύσκολη διότι δεν υπάρχει κάποια επίσημη εταιρεία με καταρτισμένους τεχνικούς. 2.Πολλές φορές στα προγράμματα ανοικτού κώδικα τα εγχειρίδια χρήσης ή δεν υπάρχουν καθόλου ή έχουν πάρα πολλές ελλείψεις και λάθη. Αυτό είναι παρά πού σημαντικό μειονέκτημα διότι όταν ένα ελεύθερο λογισμικό πακέτο δε συνοδεύεται από ανάλογο ελεύθερο εγχειρίδιο χρήσης είναι κατά κάποιο τρόπο ημιτελές. 3.Υπάρχουν ασυμβατότητες με κάποια διαδεδομένα κλειστά πρότυπα αρχείων. Κάποια προγράμματα ανοικτού λογισμικού δεν είναι πάντα συμβατά με κάποια διαδεδομένα κλειστά πρότυπα και αρχεία. Έτσι δεν είναι εύκολο για τον χρήστη να αχρηστεύσει που έχει κάνει μέχρι τώρα με κάποιο άλλο πρόγραμμα. 4.Τα αντίστοιχα εμπορικά προγράμματα προσφέρουν συνήθως καλύτερη υποστήριξη, τεκμηρίωση και συνεργασία καθώς και οι δυνατότητές τους είναι μεγαλύτερες. 5.Υπάρχει δυσαναλογία ανάμεσα στο κόστος κτήσης και στο κόστος συντήρησης για τα προγράμματα ανοικτού λογισμικού. Έτσι αν για παράδειγμα ένα πρόγραμμα εγκαταλειφθεί από τους δημιουργού του ο οργανισμός μένει χωρίς υποστήριξη για το συγκεκριμένο πρόγραμμα. Το μηδενικό κόστος εγκατάστασης πολλές φορές ενός λογισμικού ανοικτού κώδικα σιγά- σιγά αυξάνεται από το κόστος συντήρησης και επιδιόρθωσης των λαθών από εξωτερικούς συνεργάτες. 6.Εαν κάποιος οργανισμός εγκαταστήσει ένα λογισμικό ανοικτού κώδικα θα πρέπει να έχει πού καλό τμήμα πληροφορικής ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες που θα παρουσιάζονται πράγμα που επιβαρύνει τον προϋπολογισμό της επιχείρησης. 7.Μια επιχείρηση που θα στηριχτεί σε κάποιο λογισμικό ανοιχτού κώδικα θα πρέπει να επωμιστεί το κόστος επανεκπαίδευσης ατόμων τα οποία έχουν εμπειρία σε αντίστοιχα λογισμικά κλειστού κώδικα. Επίσης είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί εκπαιδευτής ο οποίος θα αναλάβει να εκπαιδεύσει αυτά τα άτομα όπως επίσης και η ποιότητα του εκπαιδευτή δεν είναι πάντα σίγουρη. [18]

19 8.Υπάρχει έλλειψη κάποιων εξειδικευμένων εφαρμογών. 9.Ο προγραμματισμός είναι αποδιοργανωμένος.δηλαδή πάρα πολύ προγραμματιστές με τις δικές τους συνήθειες,στόχους και τεχνικές προσπαθούν να προωθήσουν τη λύση τους ως την καλύτερη. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα ο ανοιχτός κώδικας να είναι ένα μείγμα από όλο αυτό τον προγραμματισμένο κώδικα στο σύνολό του. Το λογισμικό βέβαια μπορεί να λειτουργήσει αλλά πιθανό να είναι αργό και να μην μπορεί να γίνει κατανοητό από άλλους προγραμματιστές. 10.Τα προγράμματα ανοικτού λογισμικού δεν συνεισφέρουν πάντοτε στην καινοτομία αφού συνήθως μιμούνται τη λειτουργικότητα κάποιου υπάρχοντος προγράμματος εμπορικού λογισμικού. 11.Επειδή δεν υπάρχει χρηματική αμοιβή αυτό έχει σαν συνέπεια να περιορίζει την περαιτέρω παραγωγή λογισμικού και τις επενδύσεις ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΚΑΙ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ 1.Στον ανοιχτό κώδικα μπορούμε να εργάζονται παράλληλα πολλοί άνθρωποι για την παραγωγή του,τη βελτίωσή του και τις διορθώσεις.σε αντίθεση με το λογισμικό κλειστού το οποίο παράγεται από μια κλειστή ομάδα ανθρώπων μιας εταιρίας ή ενός οργανισμού. 2.Το λογισμικό ανοιχτού κώδικα προσφέρει ανοικτή ασφάλεια σε σχέση με το λογισμικό κλειστού κώδικα που προσφέρει υψηλή ασφάλεια. 3.Στο λογισμικό κλειστού κώδικα υπάρχει η δυνατότητα υποστήριξης του χρήστη από την εταιρία ενώ στο λογισμικό ανοιχτού κώδικα ο χρήστης πρέπει να στηριχθεί στις οδηγίες άλλων χρηστών. 4.Στο λογισμικό κλειστού κώδικα παρέχονται πάντοτε εγχειρίδια χρήσης ενώ στο λογισμικό ανοιχτού κώδικα σπάνια υπάρχουν τέτοια εγχειρίδια και όταν υπάρχουν δεν είναι πάντα αξιόπιστα. 5.Το κόστος του λογισμικού ανοιχτού κώδικα είναι συνήθως μηδενικό ή πάρα πολύ μικρό ενώ ο κλειστός κώδικα έχει υψηλό κόστος. 6.Στο λογισμικό ανοιχτού κώδικα έχουμε τακτικές ενημερώσεις ενώ στο λογισμικό κλειστού κώδικα έχουμε σπάνιες ενημερώσεις Άδειες Χρήσης Λογισμικού [19]

20 Άδεια λογισμικού ονομάζεται ένα νομικό εργαλείο που καθορίζει την χρήση ή διανομή λογισμικού που υπόκειται σε δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Μια τυπική άδεια λογισμικού παρέχει σε έναν τελικό χρήστη άδεια να χρησιμοποιήσει ένα ή περισσότερα αντίγραφα του λογισμικού με τρόπους που διαφορετικά (αν δεν είχε δοθεί η άδεια) θα αποτελούσαν καταπάτηση των δικαιωμάτων του εκδότη σύμφωνα με τον νόμο πνευματικής ιδιοκτησίας. Πρακτικά, η άδεια λογισμικού λειτουργεί σαν μια υπόσχεση από τον εκδότη του λογισμικού ότι δεν θα μηνύσει τον τελικό χρήστη για δραστηριότητες του που κανονικά αποτελούνε αποκλειστικά προνόμια του εκδότη του λογισμικού. Κλειστό έναντι Ελεύθερου/Ανοιχτού λογισμικού Οι άδειες λογισμικού γενικά ανήκουν σε μια από τις δύο ακόλουθες ευρείες κατηγορίες: Άδειες κλειστού λογισμικού και ελεύθερου-ανοιχτού κώδικα λογισμικού. Οι διαφορές που ξεχωρίζουν τις δύο κατηγορίες αδειών έχουν σημαντικό αντίκτυπο στα δικαιώματα του τελικού χρήστη. Κλειστό λογισμικό Τυπικά μια άδεια κλειστού λογισμικού επιτρέπει στον τελικό χρήστη την χρήση του λογισμικού εντός περιορισμένου περιβάλλοντος, απαγορεύοντας την αποσυμπίληση του λογισμικού (δηλαδή το να επιχειρηθεί η ανάκτηση του πηγαίου κώδικα από το έτοιμο λογισμικό), και την ανάλυση, τροποποίηση και αναδημιουργία του λογισμικού, και συνήθως απαγορεύονται επίσης η αντιγραφή και διανομή του λογισμικού (είτε δωρεάν είτε επί πληρωμή) από τρίτα πρόσωπα, καθώς και η χρήση του από ένα μεγάλο αριθμό ανθρώπων ή η εγκατάστασή του σε πολλούς υπολογιστές. Μια άδεια που επιτρέπει την δωρεάν αντιγραφή και διανομή του λογισμικού (freeware) παραμένει κλειστή άδεια από την στιγμή που δεν επιτρέπει την τροποποίηση του λογισμικού ή την εμπορική διανομή. Ελεύθερο λογισμικό Τυπικά μια άδεια ελεύθερου λογισμικού επιτρέπει την αντιγραφή, τροποποίηση και διανομή από οποιονδήποτε και για οποιοδήποτε σκοπό (ακόμη και εμπορικό). Πολλές φορές χρησιμοποιείται και ο όρος ανοικτό λογισμικό που αφορά λογισμικό για το οποίο διατίθεται ο πηγαίος κώδικας αλλά υπάρχουν περιορισμοί στην ελεύθερη χρήση του (π.χ. στην εμπορική χρήση). Κάποιες από αυτές τις άδειες περιέχουν περιοριστικούς όρους όπως η υποχρεωτική αναφορά στο όνομα του δημιουργού ή κατόχου των πνευματικών δικαιωμάτων, καθώς αυτοί οι όροι δεν περιορίζουν τις [20]

21 προηγούμενες ελευθερίες τροποποίησης και διακίνησης.επίσης μπορεί να έχουν ιούς Άδειες Χρήσης Ελεύθερου Λογισμικού Σε ποιον ανήκει το ελεύθερο λογισμικό; Μπορώ να το αντιγράψω; Μπορώ να αλλάξω μια γραμμή στον κώδικα και το πουλήσω ως κλειστό λογισμικό; Αν και στις περισσότερες περιπτώσεις, ιδιοκτήτης του copyright παραμένει ο αρχικός συγγραφέας του λογισμικού, οι απαντήσεις στις παραπάνω ερωτήσεις εξαρτώνται από την άδεια (licence) με την οποία έρχεται το εκάστοτε πρόγραμμα, και την οποία είναι υποχρεωμένος να δεχθεί όποιος σκοπεύει να το χρησιμοποιήσει με οποιονδήποτε έμμεσο ή άμεσο τρόπο. Οι κυριότερες άδειες ανοικτού λογισμικού είναι οι εξής: Apache Licence Δημιουργήθηκε από το Apache Foundation και είναι η άδεια υπό την οποία διανέμεται ο εξυπηρετητής HTTP Apache. Είναι μια πολύ αναλυτικά διατυπωμένη άδεια, που ενώ επιτρέπει την αναδιανομή και τροποποίηση του λογισμικού, απαιτεί αυτή να γίνεται υπό την ίδια άδεια, να δείχνονται αναλυτικά ποια αρχεία του πηγαίου κώδικα πείραξε ο χρήστης και απαγορεύει τη χρήση υλικού που σχετίζεται με πατέντες λογισμικού καθώς και τη χρήση ονομάτων και συμβόλων του αρχικού συγγραφέα για διαφημιστικούς σκοπούς. Τέλος, απαλάσσει το δημιουργό από κάθε ευθύνη σχετική με τη χρήση του προγράμματος. Εκτός από τον Apache, την άδεια χρησιμοποιούν πολλά προγράμματα που σχετίζονται με αυτόν, όπως ο Tomcat. Artistic Licence Την συνέταξε ο συγγραφέας της perl, Larry Wall. Η πρώτη της έκδοση ήταν τόσο περίπλοκα διατυπωμένη που πολλοί την κατηγόρησαν ότι δεν είναι άδεια ελεύθερου λογισμικού. Η γλώσσα προγραμματισμού perl αλλά και πολλά modules της ήταν συνδεδεμένα με αυτήν. Η δεύτερη έκδοση είναι πιο σαφώς διατυπωμένη, και δίδει το δικαίωμα ανάγνωσης, τροποποίσης και αναδιανομής του πηγαίου κώδικα/προγράμματος (υπό οποιαδήποτε άδεια), εφ'όσον διατηρείται η αναφορά στον αρχικό συγγραφέα του προγράμματος, σε περίπτωση που δεν υπάρξει τροποποίηση. Επιπλέον, απαλλάσει το συγγραφέα από κάθε ευθύνη σχετική με τη χρήση του προγράμματος. Η postgresql διατίθεται υπό αυτήν την άδεια. BSD Licence Η άδεια αυτή αφορά λογισμικό που αναπτύχθηκε αρχικά στο πανεπιστήμιο Berkeley στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ. Είναι μια από τις πιο 'ελεύθερες' άδειες, εφ'όσον επιτρέπει την ανάγνωση, την τροποποίηση και την [21]

22 αναδημοσίευση του προγράμματος υπό οποιαδήποτε άδεια, με ή χωρίς τον πηγαίο κώδικα, σε εμπορικά ή μη εμπορικά πακέτα. Επιπλέον, υπάρχουν τροποποιήσεις της άδειας, που αφορούν όμως μόνο το θέμα της χρήσης του ονόματος του αρχικού συγγραφέα για διαφημιστικούς σκοπούς. Παράδειγμα προγραμμάτων που τη χρησιμοποιούν είναι όλα τα είδη λειτουργικού BSD (freebsd, netbsd, openbsd) καθώς και οι αρχικές εκδόσεις των προγραμμάτων ηλεκτρονικού σχεδιασμού Spice, Magic και IrSim. Ως αποτέλεσμα της ελευθερίας που δίδει η άδεια για χρήση κώδικα ελεύθερων προγραμμάτων σε ιδιοταγή προγράμματα, πολλά κλειστά λειτουργικά συστήματα έχουν κομμάτια βασισμένα στο BSD (π.χ. μέρος του network API στα Windows 2000 ) και πολλά ιδιοταγή πακέτα ηλεκτρονικού σχεδιασμού βασίζονται στο Spice. Αυτό εκλαμβάνεται σαν ελευθερία από τους οπαδούς της άδειας, αλλά πολλές φορές δρα ανασταλτικά προς την ανάπτυξη του ελεύθερου λογισμικού GNU General Public Licence (GPL) Γράφτηκε αρχικά από τον Richard Stallman για το GNU project. Επιτρέπει την ανάγνωση, τροποποίηση και αναδιανομή του λογισμικού, μαζί με τον πηγαίο κώδικα του, με τον όρο ότι τροποιημένες ή μη εκδόσεις του θα αναδιανείμονται υπό την ίδια άδεια. Εν ολίγοις, διασφαλίζει ότι οι χρήστες του τροποποιημένου λογισμικού θα απολαμβάνουν τις ίδιες ελευθερίες με το χρήστη του αρχικού λογισμικού. Συνεπώς απαγορεύει την χρήση (ολόκληρου ή τμήματος) του πηγαίου κώδικα του προγράμματος σε κλειστά πακέτα λογισμικού. Αυτό εξασφαλίζεται δίνοντας το copyright του προγράμματος στον αρχικό δημιουργό, οπότε σε περίπτωση που κάποιος δε σεβαστεί την GPL μπορεί να μυνηθεί για καταπάτηση πνευματικών δικαιωμάτων. Η GNU GPL έχει κατηγορηθεί από πολλούς ως "ιός" (επειδή θα πρέπει κάθε πρόγραμμα που έχει σχέση με το αρχικό να τη φέρει) και ότι στερεί τη δημιουργία άμεσου κέρδους στον προγραμματιστή (επειδή μπορεί οποιοσδήποτε να αναδιανείμει το λογισμικό). Παρά τις κριτικές αποτελεί τη σημαντικότερη και πιο διαδεδομένη άδεια ελεύθερου λογισμικού. Σημαντικά προγράμματα που τη χρησιμοποιούν είναι ο πυρήνας του Linux, o μεταγλωττιστής gcc, ο επεξεργαστής κειμένου Emacs, ο διερμηνέας της Perl, o Mozilla Firefox, η ΜySQL, το Cygwin, το σύστημα αρχείων ReiserFS και πλέον και η βιβλιοθήκη Qt. Μια πιο ελαστική έκδοση της GPL είναι η GNU Lesser General Public Licence (LGPL). Μια LGPL βιβλιοθήκη για παράδειγμα, μπορεί να συνδεθεί με ένα πρόγραμμα που χρησιμοποιεί άλλη άδεια, ακόμα και αν αυτό δεν είναι ελεύθερο λογισμικό. Το 2005 άρχισαν συζητήσεις για την τρίτη έκδοση της άδειας, η οποία δίνει ιδιαίτερη έμφαση σε θέματα πατεντών λογισμικού και DRM. H GNU GPLv3 εκδόθηκε στις 27 Ιουνίου MIT Licence H άδεια αυτή επιτρέπει την τροποποίηση και την αναδιανομή του προγράμματος με οποιονδήποτε τρόπο, υπό οποιαδήποτε άδεια, για [22]

23 οποιονδήποτε σκοπό. Το πιο γνωστό πρόγραμμα που τη χρησιμοιποιεί είναι ο X Window System (X11) που χρησιμοιείται για το παραθυρικό περιβάλλον στις περισσότερες διανομές Linux, και γι'αυτό η άδεια αυτή ονομάζεται πολλές φορές και X Licence ή X11 Licence. Άλλα προγράμματα που τη χρησιμοποιούν είναι το Expat, το MetaKit, και το PuTTY. Open Software Licence Ουσιαστικά δίvει τις ίδιες ελευθερίες και τους ίδιους περιορισμούς με την GNU GPL (δλδ. απαιτεί την αναδιανομή υπό την ίδια άδεια) με σημαντική διαφορά τον όρο που αφορά τις πατέντες λογισμικού. Ο όρος αυτός τερματίζει αυτόματα την άδεια και στερεί τον χρήστη από τις ελευθερίες της στην περίπτωση που ο χρήστης μυνήσει οποιοδήποτε λογισμικό που τη χρησιμοποιεί για καταπάτηση πατεντών λογισμικού. Αυτό γίνεται κυρίως για αντιμετωπιστεί το θέμα των πατεντών λογισμικού, που πολλοί πιστεύουν ότι έχουν γίνει επιζήμιες για το ελεύθερο λογισμικό Τι είναι εκπαιδευτικό Λογισμικό Με τον όρο "εκπαιδευτικό λογισμικό" αναφερόμαστε στο σύνολο των εφαρμογών για ηλεκτρονικούς υπολογιστές ή τον παγκόσμιο ιστό που εξυπηρετούν εκπαιδευτικούς σκοπούς. Κάποια λογισμικά υπηρετούν επικουρικά τους εκπαιδευτικούς διευκολύνοντάς τους στο έργο τους. Άλλες φορές, ενισχύουν την προσπάθεια του μαθητή, παρέχοντάς τους εργαλεία εξάσκησης, πηγές γνώσεις, κ.α. Επιπλέον, υπάρχει εκπαιδευτικό λογισμικό που χρησιμοποιείται στο συντονισμό του εκπαιδευτικού έργου, τη συγκέντρωση και οργάνωση του εκπαιδευτικού υλικού, την κατάρτιση και τήρηση του προγράμματος εκπαίδευσης και, γενικότερα, τη διοίκηση και λειτουργία ενός εκπαιδευτικού οργανισμού. Εκτός από το λογισμικό που τίθεται στην υπηρεσία του εκπαιδευτικού και του συστήματος εκπαίδευσης, υπάρχει και εκπαιδευτικό λογισμικό προσαρμοσμένο στις ιδιαιτερότητες του εκπαιδευόμενου. Έτσι, αρκετά διαδεδομένα είναι τα συστήματα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, ενώ έχουν ξεκινήσει να λειτουργούν και εξελιγμένα συστήματα αυτοεκπαίδευσης, είτε από απόσταση, είτε με την αρωγή ενός εκπαιδευτικού ή εκπαιδευτικού οργανισμού. Εκπαιδευτικό λογισμικό μπορεί να θεωρηθεί κάθε οργανωμένη πηγή γνώσης, όπως ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες, εγκυκλοπαίδειες, ψηφιακές συλλογές οπτικοακουστικού υλικού, κλπ. Τέλος, υπάρχουν αρκετά ηλεκτρονικά παιχνίδια με καθαρά εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Στις προηγμένες χώρες υπάρχει λογισμικό που χρησιμοποιείται στην εκπαίδευση από τα μέσα του προηγούμενου αιώνα. Αρχικά, το λογισμικό εξυπηρετούσε περισσότερο τη διδασκαλία μαθημάτων σχετικών με την τεχνολογία τους και την πληροφορική, αλλά σταδιακά άρχισαν να [23]

24 εμφανίζονται προγράμματα για διάφορες άλλες εκπαιδευτικές ανάγκες. Σήμερα, υπάρχει εξειδικευμένο εκπαιδευτικό λογισμικό για τη διδασκαλία αρκετών θεματικών ενοτήτων, όπως οι ξένες γλώσσες, τα μαθηματικά, η φυσική, η πληροφορική, κ.α. Τα προγράμματα αυτά εξυπηρετούν ανάγκες ποικίλων επιπέδων, από διδασκαλία σε μικρά παιδιά έως διδασκαλία σε πανεπιστημιακό επίπεδο. Δυστυχώς, ελάχιστα από αυτά χρησιμοποιούνται στη χώρα μας, και πολύ λίγα είναι προσαρμοσμένα στην ελληνική γλώσσα και πραγματικότητα Κατηγορίες Εκπαιδευτικού λογισμικού Λογισμικό παρουσίασης Λογισμικό Εξάσκησης και εμπέδωσης Λογισμικό προσομοίωσης Λογισμικό Επίλυσης προβλήματος Εκπαιδευτικά παιχνίδια Διερευνητικό Λογισμικό Λογισμικό δημιουργίας Λογισμικό αναφοράς 1.15 ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ/ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Η ελευθερία του λογισμικού παίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην εκπαίδευση.τα σχολεία πρωτοβάθμιας,δευτεροβάθμιας καθώς και τα πανεπιστημιακά ιδρύματα θα πρέπει να χρησιμοποιούν και να διδάσκουν ελεύθερο λογισμικό διότι είναι το μοναδικό είδος λογισμικού που τους επιτρέπει να εκπληρώσουν τις ουσιαστικές τους διαφορές,οι οποίες είναι: η διάδοση της ανθρώπινης γνώσης και η προετοιμασία των εκπαιδευόμενων να γίνουν σωστά μέλη της κοινωνίας.ο πηγαίος κώδικας και η μέθοδος του ελεύθερου λογισμικού αποτελούν μέρος της ανθρώπινης γνώσης.αντίθετα το ιδιόκτητο λογισμικό περιχαρακώνει τη γνώση,την κάνει ιδιοκτησία λίγων πράγμα που είναι αντίθετο με την αποστολή των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Το ελεύθερο λογισμικό προωθεί την εκπαίδευση ενώ το ιδιόκτητο την απαγορεύει. Το ελεύθερο λογισμικό δεν είναι απλά ένα τεχνικό θέμα αλλά ένα θέμα ηθικό,κοινωνικό και πολιτικό. Πρόκειται για τα ανθρώπινα δικαιώματα που οι χρήστες λογισμικού πρέπει να έχουν. Η ελευθερία και η συνεργασία είναι βασικές αρχές του ελεύθερου λογισμικού. Το σύστημα GEU υλοποιεί αυτές τις αρχές και την αρχή του διαμοιρασμού αφού το να μοιράζεσαι με τους άλλους είναι κάτι καλό και επωφελές για την ανθρώπινη πρόοδο. [24]

25 1.16 ΓΙΑΤΙ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ Ο Richard Stallman που είναι ουσιαστικά ο ιδρυτής του κινήματος του ελεύθερου λογισμικού διατύπωσε τους λόγους για τους οποίους τα σχολεία και γενικά τα εκπαιδευτικά ιδρύματα θα πρέπει να χρησιμοποιούν το ελεύθερο λογισμικό. Παρακάτω αναφέρονται αυτοί οι λόγοι όπως διατυπώθηκαν από τον ίδιο. Υπάρχουν γενικοί λόγοι για τους οποίους όλοι οι χρήστες πρέπει να επιμένουν στη χρήση ελεύθερου λογισμικού: τους δίνει την ελευθερία να ελέγχουν τον υπολογιστή τους με το ιδιόκτητο λογισμικό, ο υπολογιστής κάνει εκείνο που του λέει ο κάτοχος του λογισμικού να κάνει, και όχι αυτό που ο χρήστης θέλει. Το ελεύθερο λογισμικό προσφέρει επίσης στους χρήστες την ελευθερία να συνεργάζονται μεταξύ τους και να διάγουν μία τίμια ζωή. Αυτοί οι λόγοι ισχύουν τόσο για τα σχολεία, όσο και για τον καθένα μας. Ο στόχος αυτού του άρθρου είναι να παραθέσει πρόσθετους λόγους που ισχύουν κατά ιδιαίτερο τρόπο στην εκπαίδευση. Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες (περιλαμβανομένων των σχολείων) έχουν καθήκον να διδάσκουν μόνο ελεύθερο λογισμικό. Οι λόγοι είναι οι εξής: Κατ' αρχάς, το ελεύθερο λογισμικό μπορεί να επιτύχει εξοικονόμηση χρημάτων στα σχολεία. Το ελεύθερο λογισμικό δίνει στα σχολεία, όπως και σε όλους τους άλλους χρήστες, την ελευθερία αντιγραφής και αναδιανομής του λογισμικού, έτσι ώστε το σχολικό σύστημα να μπορεί να φτιάχνει αντίγραφα του λογισμικού για όλους τους υπολογιστές που διαθέτει. Στις φτωχές χώρες, αυτό μπορεί να βοηθήσει στην ελάττωση του ψηφιακού χάσματος. Αυτός ο προφανής λόγος, αν και πρακτικά σημαντικός, είναι μάλλον επιφανειακός. Και οι κατασκευαστές ιδιόκτητου λογισμικού μπορούν να εξαλείψουν αυτό τον λόγο, χαρίζοντας αντίγραφα του λογισμικού στα σχολεία (Προσοχή: ένα σχολείο που θα δεχθεί αυτή την προσφορά, ίσως αναγκασθεί να πληρώσει αργότερα τις αναβαθμίσεις του λογισμικού.) Ας ρίξουμε, λοιπόν, μια ματιά στους βαθύτερους λόγους. Τα σχολεία έχουν να επιτελέσουν μία κοινωνική αποστολή: να διδάσκουν στους μαθητές να είναι πολίτες μίας ισχυρής, ικανής, ανεξάρτητης, συνεργατικής και ελεύθερης κοινωνίας. Πρέπει να ενθαρρύνουν τη χρήση του ελεύθερου λογισμικού με τον ίδιο τρόπο που ενθαρρύνουν και την ανακύκλωση. Εάν τα σχολεία διδάσκουν στους μαθητές το ελεύθερο λογισμικό, τότε οι μαθητές θα τείνουν να το χρησιμοποιούν και μετά την αποφοίτηση τους. Αυτό θα βοηθήσει την κοινωνία, στο σύνολό της, να [25]

26 αποδράσει από την κυριαρχία (και τη χειραγώγηση) των πολυεθνικών εταιρειών. Εκείνο που τα σχολεία θα πρέπει να αρνηθούν είναι να διδάσκουν την εξάρτηση. Αυτές οι εταιρείες προσφέρουν δωρεάν δείγματα λογισμικού στα σχολεία για τους ίδιους λόγους που οι εταιρείες παραγωγής τσιγάρων διανέμουν δωρεάν τσιγάρα στους ανήλικους: ώστε να εθιστούν τα παιδιά σε αυτά. Όταν, όμως, αυτοί οι μαθητές μεγαλώσουν και αποφοιτήσουν, τότε δεν θα τους προσφέρουν πια καμία έκπτωση. Το ελεύθερο λογισμικό επιτρέπει στους μαθητές να μάθουν πώς λειτουργεί το λογισμικό. Μερικοί μαθητές, όταν φθάσουν στην εφηβεία, θέλουν να μάθουν τα πάντα για τον υπολογιστή τους και το λογισμικό του. Νοιώθουν μια έντονη περιέργεια να διαβάσουν τον πηγαίο κώδικα των προγραμμάτων που χρησιμοποιούν καθημερινά. Για να μάθουν να γράφουν καλό κώδικα, οι μαθητές πρέπει να μελετήσουν και να συγγράψουν πολύ κώδικα. Έχουν ανάγκη να μελετήσουν και να κατανοήσουν πραγματικά προγράμματα, που χρησιμοποιούνται από τους ανθρώπους στην πράξη. Μόνο το ελεύθερο λογισμικό μπορεί να το επιτρέψει αυτό. Το ιδιόκτητο λογισμικό απορρίπτει τη δίψα τους για γνώση: τους λέει, Η γνώση που ζητάτε είναι μυστική απαγορεύεται η εκμάθηση της! Το ελεύθερο λογισμικό ενθαρρύνει τον καθένα να μάθει. Η κοινότητα του ελεύθερου λογισμικού απορρίπτει το ιερατείο της τεχνολογίας, που κρατά τον κόσμο στην άγνοια για το πώς λειτουργεί η τεχνολογία. Εμείς ενθαρρύνουμε όλους τους μαθητές, οποιασδήποτε ηλικίας και κοινωνικής κατάστασης, να μελετήσουν τον πηγαίο κώδικα των προγραμμάτων και να μάθουν όσα επιθυμούν να γνωρίζουν. Τα σχολεία που χρησιμοποιούν ελεύθερο λογισμικό θα επιτρέψουν στους προγραμματιστικά χαρισματικούς μαθητές να προοδεύσουν. Ο βαθύτερος λόγος για τον οποίο το ελεύθερο λογισμικό πρέπει να χρησιμοποιείται στα σχολεία, είναι η παροχή ηθικής διαπαιδαγώγησης. Προσδοκούμε από τα σχολεία να διδάξουν στους μαθητές βασικές αρχές και χρήσιμες ικανότητες, αλλά δεν είναι μόνο αυτή η δουλειά τους. Η θεμελιωδέστερη αποστολή των σχολείων είναι να διδάξουν στους ανθρώπους πώς να γίνουν καλοί πολίτες, πράγμα που περιλαμβάνει και τη συνήθεια να βοηθούν τους άλλους. Στον κλάδο της πληροφορικής, αυτό σημαίνει να διδάσκουν στον κόσμο να μοιράζονται το λογισμικό. Τα σχολεία, αρχίζοντας από τα νηπιαγωγεία, θα πρέπει, πάνω από όλα, να λένε στους μαθητές τους: Αν φέρετε λογισμικό στο σχολείο, θα πρέπει να το μοιραστείτε με τους υπόλοιπους μαθητές. Και θα πρέπει να δείχνετε τον πηγαίο κώδικα στην τάξη, σε περίπτωση που κάποιος θέλει να μάθει. Ασφαλώς, το σχολείο θα πρέπει να εφαρμόζει αυτά που κηρύττει: όλο το λογισμικό που είναι εγκατεστημένο στο σχολείο θα πρέπει να είναι [26]

27 διαθέσιμο στους μαθητές για να μπορούν να το αντιγράφουν, να το παίρνουν στο σπίτι τους, αλλά και να το αναδιανέμουν περαιτέρω. Το να διδάσκουμε στους μαθητές να χρησιμοποιούν ελεύθερο λογισμικό και να συμμετέχουν στην κοινότητα του ελεύθερου λογισμικού, αποτελεί ένα βιωματικό μάθημα πολιτικής αγωγής. Διδάσκει επίσης στους μαθητές το παράδειγμα για το μοντέλο της προσφοράς προς τα κοινά, σε αντιπαράθεση με το μοντέλο του βαθύπλουτου. Όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης θα πρέπει να χρησιμοποιούν ελεύθερο λογισμικό Προδιαγραφές Εκπαιδευτικού Λογισμικού Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (1998), σε ότι αφορά στα επιθυμητά χαρακτηριστικά του Ε.Λ. έχει καθορίσει: Γενικές προδιαγραφές Ε.Λ. με βάση τους εξής στόχους: Να ευνοεί την ενεργοποίηση του μαθητή μέσω δημιουργικών δραστηριοτήτων, πειραματισμό και διερεύνηση. Να συμβάλλει στη βιωματική προσέγγιση της γνώσης και στη φιλικότερη, ελκυστικότερη και πολύπλευρη παρουσίαση της ύλης. Να ευνοεί τη συνεργασία. Οι προδιαγραφές που διατυπώθηκαν ταξινομούνται σε τέσσερις συσχετιζόμενες και στενά αλληλοεξαρτώμενες κατηγορίες: 1. Προδιαγραφές περιεχομένου. 2. Προδιαγραφές διδακτικής και παιδαγωγικής μεθοδολογίας. 3. Τεχνικές προδιαγραφές. 4. Προδιαγραφές αλληλεπίδρασης και περιβάλλοντος διεπαφής. Ειδικές προδιαγραφές Ε.Λ ανά γνωστικό αντικείμενο με βάση τους εξής στόχους: Να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της μαθησιακής διαδικασίας. Να συμπληρώνει το διδακτικό υλικό που χρησιμοποιείται για την επίτευξη των στόχων συγκεκριμένων Προγραμμάτων Σπουδών. 1. Προδιαγραφές περιεχομένου. Το περιεχόμενο πρέπει: [27]

28 να εναρμονίζεται με το Πρόγραμμα Σπουδών να μην περιέχει επιστημονικές ανακρίβειες να είναι σε συμφωνία με το πολιτισμικό και ηθικό πλαίσιο της παιδείας μας και να τηρεί τις αξίες της κοινωνικής και πολιτισμικής ισότητας, της ανοχής στο διαφορετικό και της ειρηνικής συμβίωσης. να παρουσιάζει ενδεχόμενες διιστάμενες επιστημονικές απόψεις με αντικειμενικότητα να συνδέεται με υλικό παραπομπών (δυναμική διασύνδεση της πληροφορίας) να συνδέεται όσο είναι δυνατό με πραγματικές καταστάσεις και γεγονότα από τις εμπειρίες των μαθητών να περιέχει πληροφορία της οποίας η πυκνότητα και η ποσότητα να είναι σε αντιστοιχία με την ηλικία των μαθητών. Ο τρόπος δόμησης και οργάνωσης της πληροφορίας να είναι εμφανής και να είναι τόση, όση μπορεί να αφομοιώσει ο μαθητής. Επίσης το Ε.Λ. πρέπει να δίνει τη δυνατότητα ενημέρωσης ή βελτίωσης του περιεχομένου και μέσω του Διαδικτύου. Τονίζεται, τέλος, ότι το Ε.Λ. δεν πρέπει να είναι ηλεκτρονικό βιβλίο που θα ακολουθεί βήμα προς βήμα τη διδακτέα ύλη. Ο στόχος δεν είναι η αντικατάσταση του έντυπου σχολικού βιβλίου με αντίστοιχο ηλεκτρονικό που θα διαβάζεται από την οθόνη του υπολογιστή αλλά η συμπλήρωση και ο εμπλουτισμός του διδακτικού υλικού. 2. Προδιαγραφές διδακτικής και παιδαγωγικής μεθοδολογίας. Καθορισμός - Επίτευξη στόχων: Πρέπει να αναφέρονται ο σκοπός και οι στόχοι που θα επιτευχθούν μετά από επιτυχή χρήση του λογισμικού και σε τμήματα του λογισμικού θα πρέπει να εξηγείται πώς θα επιτευχθούν οι στόχοι που έχουν καθορισθεί. Προσέγγιση του μαθησιακού υλικού: Το διδακτικό υλικό πρέπει να είναι οργανωμένο και δομημένο σε ενότητες, μέσα από τις οποίες σταδιακά να προσεγγίζονται και να επιτυγχάνονται οι εκπαιδευτικοί στόχοι και η εκπαιδευτική διαδρομή πρέπει να είναι ευέλικτη, ώστε ο μαθητής να [28]

29 μπορεί να εμβαθύνει σε ορισμένα θέματα σύμφωνα με τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά του, τις ανάγκες του, το επίπεδο των γνώσεων ή των δεξιοτήτων του ή ακόμη και την περιέργειά του. Διαδικασία μάθησης: Το λογισμικό πρέπει να δημιουργεί κίνητρα, να προκαλεί και να ενθαρρύνει την ενεργητική, τη συνεργατική, τη διερευνητική και τη δημιουργική προσέγγιση της γνώσης. Αξιολόγηση: Το λογισμικό πρέπει να προσφέρει ποικιλία διαδικασιών αξιολόγησης και αυτο-αξιολόγησης. 3. Τεχνικές προδιαγραφές. Οι τεχνικές προδιαγραφές του Ε.Λ. ταξινομούνται σε τρεις βασικές κατηγορίες: Λειτουργία, Υποστήριξη και Συμβατότητα. α) Λειτουργία του Λογισμικού Καταλληλότητα (Suitability), για να εξυπηρετήσει τους στόχους που έχουν τεθεί σε σχέση κυρίως με τις ανάγκες της ομάδας χρηστών. Αξιοπιστία (Reliability), πρέπει να χαρακτηρίζεται από: α) Ωριμότητα (Maturity) δηλαδή οι περιπτώσεις αποτυχίας λόγω σφαλμάτων του ιδίου του λογισμικού πρέπει να είναι ελάχιστες ή ανύπαρκτες. β) Ανοχή βλαβών (Fault Tolerance) δηλαδή σε περιπτώσεις σφαλμάτων ή «παγώματος» του περιβάλλοντος διεπαφής (interface), να μπορεί να διατηρεί ένα ορισμένο βαθμό απόδοσης. γ) Δυνατότητα Ανάκαμψης (Recoverability) δηλαδή να μπορεί να επανακτά το βαθμό απόδοσής του και να διορθώνει τα δεδομένα που επηρεάσθηκαν από τη βλάβη (σε συνδυασμό με το χρόνο και την προσπάθεια που απαιτούνται γι αυτό). Αποδοτικότητα (Efficiency): σε ότι αφορά [29]

30 α) στο χρόνο απόκρισης (Time Behavior) πρέπει οι χρόνοι απόκρισης να κυμαίνονται σε «κανονικά» πλαίσια και β) στη συμπεριφορά πόρων (Resource Behavior) πρέπει οι μέθοδοι υλοποίησης των διαφόρων λειτουργιών να απαιτούν όσο το δυνατό λιγότερους πόρους του συστήματος. Χρηστικότητα (Usability): πρέπει να είναι φιλικό και εύκολο να χρησιμοποιηθεί από τους μαθητές χωρίς να απαιτείται ιδιαίτερη προσπάθεια και χρόνος για την εκμάθησή του. Ασφάλεια (Security): πρέπει να προβλέπεται προστασία από χρήστες που δεν έχουν άδεια πρόσβασης σε προγράμματα και δεδομένα, είτε αυτό γίνεται κατά λάθος είτε εσκεμμένα. Συμμόρφωση (Compliance): πρέπει να είναι σύμφωνο με τους σχετικούς νομικούς ή άλλους κανονισμούς. β) Υποστήριξη του Λογισμικού Αναλυτικότητα (Analyzability): πρέπει να απαιτείται η μικρότερη δυνατή προσπάθεια για τη διάγνωση ελαττωμάτων ή των αιτίων των βλαβών ή τον εντοπισμό τμημάτων που πρέπει να αντικατασταθούν. Δυνατότητα αλλαγής (Changeability): πρέπει η προσπάθεια που απαιτείται για μετατροπή, αποκατάσταση βλάβης ή για ενδεχόμενες αλλαγές που απαιτούνται όταν π.χ. αναβαθμίζεται το λειτουργικό σύστημα, να είναι η μικρότερη δυνατή. Σταθερότητα (Stability): πρέπει να ελαχιστοποιούνται οι κίνδυνοι απρόσμενων αποτελεσμάτων μετά από τροποποιήσεις που έγιναν. Δυνατότητα δοκιμών (Testability): πρέπει να ελέγχεται εύκολα η εγκυρότητα του. γ) Συμβατότητα του Λογισμικού [30]

31 Δυνατότητα Μεταφοράς (Portability): το λογισμικό θα πρέπει να μπορεί να εγκατασταθεί και να λειτουργήσει στα σχολικά εργαστήρια όπως αυτά περιγράφονται στο Παράρτημα και σε άλλα εργαστηριακά περιβάλλοντα.δυνατότητα Επαναχρησιμοποίησης (Reusability): είναι επιθυμητό, μέρος του προγράμματος ή όλο το πρόγραμμα να μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε άλλη εφαρμογή σχετική με τις λειτουργίες και τους σκοπούς του συγκεκριμένου λογισμικού. Διαλειτουργικότητα (Interoperability): πρέπει να μπορεί να επικοινωνεί σε επίπεδο ανταλλαγής δεδομένων με άλλες εφαρμογές (επεξεργαστές κειμένου, προγράμματα ζωγραφικής κ.λπ.). 4. Προδιαγραφές αλληλεπίδρασης και περιβάλλοντος διεπαφής. Γλώσσα - Ορολογία: τα κείμενα πρέπει να είναι ευανάγνωστα και γραμμένα σε γλώσσα απλή και κατανοητή. Η χρήση ορολογίας σχετική με τους υπολογιστές, ειδικά στις οδηγίες προς το μαθητή, πρέπει να αποφεύγεται. Δομή: η σχεδίαση του εκπαιδευτικού λογισμικού πρέπει να είναι σπονδυλωτή, έτσι ώστε κάθε τμήμα να υλοποιεί μια συγκεκριμένη εκπαιδευτική ενότητα και ο εκπαιδευόμενος να μπορεί να προχωρά με ευκολία. Επίπεδο Αλληλεπίδρασης: η αλληλεπίδραση πρέπει να είναι τουλάχιστον πολυεπίπεδη (Επίπεδο 2). Σε κάθε περίπτωση το επίπεδο αλληλεπίδρασης πρέπει να είναι υψηλότερο από το Επίπεδο 1 (απλή πλοήγηση). [31]

32 Δυνατότητα αποθήκευσης - εκτύπωσης: πρέπει να υπάρχει δυνατότητα αποθήκευσης των αποτελεσμάτων των ασκήσεων που εκπονεί ο μαθητής, ούτως ώστε να μπορεί να ελέγχει ο ίδιος την πρόοδό του και να μπορεί ο εκπαιδευτής του να αξιολογήσει και να πιστοποιήσει το επίπεδο γνώσης. Επίσης, θα πρέπει να δίνεται στον εκπαιδευτή και στον μαθητή η δυνατότητα να εμπλουτίσει τη διαδικασία μάθησης και να επεκτείνει το υλικό προσθέτοντας νέες ερωτήσεις και ασκήσεις ή να δημιουργεί τα δικά του σενάρια, να προσθέτει σημειώσεις, παρατηρήσεις κ.λπ. Βοήθεια: η βοήθεια που παρέχεται θα πρέπει να καθοδηγεί το χρήστη στη διαδρομή του μέσα στο λογισμικό και να είναι ανάλογη των ενεργειών που ο χρήστης εκτελεί. Επιβεβαίωση ενεργειών: σε αρκετές περιπτώσεις ενεργειών, π.χ. όταν ο χρήστης ζητά διαγραφή αρχείων ή όταν κάνει κάποια ενέργεια που μπορεί να οδηγήσει σε δυσλειτουργία του προγράμματος, το λογισμικό θα πρέπει να ζητάει επιβεβαίωση αυτών των ενεργειών. Επίσης θα πρέπει να επιτρέπει απλές αναιρέσεις ενεργειών. Απομνημόνευση πληροφοριών: δεν πρέπει να απαιτείται να απομνημονεύει ο μαθητής πολλά ονόματα ή αριθμούς, που πιθανόν θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσει σε μια επόμενη ενέργεια. Η απαίτηση για απομνημόνευση πληροφοριών θα πρέπει να περιορίζεται στο ελάχιστο. Κατηγοριοποίηση επιλογών: Οι επιλογές που υπάρχουν θα πρέπει να ομαδοποιούνται σε λίστες ανάλογα με το περιεχόμενό τους, και να παρουσιάζονται με απλά, σύντομα ενεργητικά ρήματα. Παρουσίαση μόνο σχετικών πληροφοριών: Ο μαθητής δε θα πρέπει να βομβαρδίζεται με κείμενα, εικόνες, διαγράμματα, κ.λπ., μέσα από τα οποία θα πρέπει να «ανασύρει» την πληροφορία που είναι σχετική με την ενέργεια που πρέπει να εκτελέσει ή τη διαδρομή που πρέπει να ακολουθήσει. [32]

33 Παρουσίαση κειμένου, συμβόλων, κλ.π.: για να είναι το κείμενο ευανάγνωστο θα πρέπει, με ορθολογικό τρόπο να γίνεται χρήση διαφορετικών γραμματοσειρών, μεγεθών γραμμάτων και χρωμάτων. Χρήση πολυμέσων: στη διαδικασία ενίσχυσης της μάθησης πρέπει να επιδιώκεται ποιοτική και όχι ποσοτική χρήση γραφικών, ήχων, κλπ. με ιδιαίτερη προσοχή στην αισθητική αρτιότητα του προϊόντος. Η κατάχρηση των ιδιαίτερα εντυπωσιακών δυνατοτήτων που προσφέρει η τεχνολογία των πολυμέσων εμπεριέχει τον κίνδυνο να μετατραπεί ο μαθητής σε θεατή και παθητικό δέκτη. Παρουσίαση μηνυμάτων: τα μηνύματα που εμφανίζονται στο χρήστη, ειδικά σε περιπτώσεις λάθους, θα πρέπει να είναι κατανοητά και να τον καθοδηγούν. Επιστροφή πληροφορίας: η επιστροφή πληροφορίας πρέπει να είναι πάντοτε εποικοδομητική και υποστηρικτική έτσι ώστε να βοηθάει το μαθητή. Έλεγχος της πληροφορίας: στην ποσότητα της πληροφορίας, ο μαθητής θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να ελέγχει τη ροή της, στην επανεκκίνηση, πρέπει να υπάρχει δυνατότητα εξόδου από το πρόγραμμα από οποιοδήποτε σημείο καθώς και δυνατότητα επιστροφής στο σημείο όπου έγινε η διακοπή, στα επίπεδα δυσκολίας, ο μαθητής θα πρέπει να μπορεί να επιλέγει μεταξύ εναλλακτικών διαδρομών την πιο κατάλληλη ανάλογα με το γνωστικό του επιπέδο ή ανάλογα με τα ενδιαφέροντά του. Ερωτήσεις/Απαντήσεις: κάθε φορά που ο μαθητής επαναλαμβάνει το ίδιο τμήμα του λογισμικού πρέπει να του παρουσιάζονται διαφορετικές ερωτήσεις ή οι ίδιες ερωτήσεις με διαφορετική σειρά. Επιπλέον, θα πρέπει να είναι εύκολη η διόρθωση μιας λανθασμένης απάντησης. Θα πρέπει να παρέχεται η δυνατότητα περισσοτέρων της μιας προσπαθειών για κάθε ερώτηση. [33]

34 Εναλλακτικές συσκευές: πρέπει να παρέχονται εναλλακτικοί τρόποι εισαγωγής δεδομένων, χρησιμοποιώντας διαφορετικές συσκευές, ανάλογα με τις ιδιαίτερες προτιμήσεις του χρήστη (π.χ. αν κάποιος μαθητής προτιμά να χρησιμοποιεί το πληκτρολόγιο για να επιλέγει, θα πρέπει να του δίνεται αυτή η δυνατότητα και να μην υποχρεώνεται στη χρήση του ποντικιού). Απαιτούμενες ενέργειες: η διαδικασία εισαγωγής δεδομένων πρέπει να μην απαιτεί πολύπλοκους χειρισμούς ή χρονοβόρες πληκτρολογήσεις. Τεκμηρίωση - Τεχνικές οδηγίες α) Τεκμηρίωση με παραπομπές: πρέπει να υπάρχουν σαφείς προδιαγραφές για τις προαπαιτούμενες γνώσεις. β) Τεχνικές οδηγίες: πρέπει να δίνονται σαφείς οδηγίες για τις απαιτήσεις σε υλικό και λογισμικό όπως επίσης και τεχνικές οδηγίες για την εγκατάσταση και λειτουργία του λογισμικού. Οι οδηγίες πρέπει να είναι γραμμένες σε γλώσσα απλή. Προκειμένου μάλιστα να βοηθήσει τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές να μπορούν επιλέγουν καλό ΕΛ, το Π.Ι. με διάφορα μέσα (αφίσες, ενημερωτικά κείμενα, κ.λπ) προσπαθεί να περάσει με απλό, περιεκτικό και ελκυστικό για τους νέους τρόπο το μήνυμα ότι το καλό ΕΛ πρέπει μεταξύ άλλων: o να είναι εργονομικό και να σέβεται το χρήστη - μαθητή o να τον βοηθάει να χαράζει τις δικές του διαδρομές o να χρησιμοποιεί γλώσσα απλή και κατανοητή, αντί να κάνει τα εύκολα δύσκολα o να μην κάνει καταχρήσεις των χρησιμοποιούμενων μέσων o να του δίνει πάντα μια πόρτα διαφυγής o να μην τον ταλαιπωρεί με ένα σωρό επιλογές o να τον βοηθάει να πειραματίζεται και να εκφράζεται και [34]

35 να μην αντιγράφει και αναπαράγει το δασκαλοκεντρικό τρόπο διδασκαλίας 1.18 Προτάσεις για χρήσεις ανοικτού Λογισμικού στην εκπαίδευση Οι παρακάτω παρατηρήσεις αφορούν την αξιοποίηση του ελεύθερου λογισμικού, του λογισμικού ανοικτού κώδικα και των ελεύθερων προτύπων στην Ελληνική εκπαίδευση. Με το κείμενο αυτό θα προσπαθήσουμε να δώσουμε λύσεις που θα κάνουν την ζωή των εκπαιδευτικών καλύτερη και την εκπαίδευση πιο χρήσιμη για τα παιδιά. Το κείμενο αυτών είναι μια συλλογική εργασία στης Εκπαιδευτικής κοινότητας Ελεύθερου Λογισμικού και Λογισμικού Ανοικτού Κώδικα και απευθύνεται στο Υπουργείο Παιδείας, το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και την Εταιρία ΕΛ/ΛΑΚ. Προδιαγραφές εκπαιδευτικών εφαρμογών 1. Οι εφαρμογές πρέπει να έχουν την δυνατότητα επέκτασης (νέα χαρακτηριστικά, νέες λειτουργίες), ώστε να μην μένουν στάσιμες και να αποσύρονται μετά από χρόνια. 2. Οι εφαρμογές θα πρέπει να διατίθενται από το διαδίκτυο μέσω της σελίδας του σχολικού δικτύου. Αυτό για να είναι εύκολα προσβάσιμες με έναν απλό περιηγητή ιστού, από τα σχολικά εργαστήρια, τα σπίτια των παιδιών και των εκπαιδευτικών. 3. Οι εφαρμογές θα πρέπει να μπορούν να χρησιμοποιούνται από οποιοδήποτε λειτουργικό (Linux, MacOs, Windows) και από οποιονδήποτε περιηγητή ιστού (Firefox, Chrome, Safari, Opera, Internet Explorer). 4. Να χρησιμοποιούνται οι προδιαγραφές που έχει εκδώσει η διεθνής κοινοπραξία W3C για την σχεδίαση προσβάσιμων ιστοσελίδων και από άτομα με ειδικές ανάγκες. 5. Αποκλειστική χρήση εργαλείων ανοικτού κώδικα για την δημιουργία των εφαρμογών, όπως Mozilla Application Framework (Gecko), PHP, Webkit, OpenJDK, OpenJFX. 6. Η άδεια χρήσης των εφαρμογών πρέπει να είναι ελεύθερη, όπως η άδεια GPLv3 του Free Software Foundation. Αυτό είναι αναγκαίο, ώστε να μπορεί να συνεχιστεί η ανάπτυξη της εφαρμογή από άλλες εταιρίες ή εθελοντές. 7. Δημιουργία αποθετηρίου λογισμικού (repository) για όλες τις εκπαιδευτικές εφαρμογές ώστε να γίνεται εύκολη εγκατάσταση σε συστήματα Ubuntu. Παρατήρηση: Θεωρούμε ότι το γεγονός ότι διανέμονται εκπαιδευτικές εφαρμογές, οι οποίες λειτουργούν σε εργαστήρια με συγκεκριμένες δυνατότητες, ως τουλάχιστον άδικο για τα σχολεία που δεν τις πληρούν. Με τον τρόπο αυτό δημιουργούμε σχολεία δύο ταχυτήτων που [35]

36 διαχωρίζονται άδικα και ίσως παράνομα λόγω των επιδόσεων των υπολογιστών τους ή των λειτουργικών τους συστημάτων. Προδιαγραφές εργαστηρίων πληροφορικής 1. Αλλαγή των προδιαγραφών των σχολικών εργαστηρίων, ώστε να μπορούν να προκηρυχθούν και με Ubuntu LTSP και Thin Clients (χωρίς Windows). Οι προδιαγραφές αυτές να δημοσιευθούν σε όλους τους φορείς που υλοποιούν σχολικά εργαστήρια (Περιφέρειες, Δήμους, Κοινωνία της Πληροφορίας, Σχολεία). 2. Σταδιακή αλλαγή όλων των Windows εργαστηρίων με Ubuntu ή Ubuntu LTSP/Thin Clients και ελεύθερο λογισμικό το οποίο πρέπει να είναι πιστοποιημένο περιβάλλον εργασίας από το Παιδαγωγικό ινστιτούτο. 3. Δημιουργία προγράμματος διάθεσης Ubuntu LTSP Servers μέσω καταστημάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών που να απευθύνεται σε σχολικές επιτροπές, όπως το πρόγραμμα Δες την ψηφιακά, για την ευκολότερη μετάβαση στο σύστημα Ubuntu LTSP. Δημιουργία ομάδας εθελοντών και πιστοποίηση της εργασίας τους 1. Δημιουργία ομάδας εθελοντών καθηγητών της δευτεροβάθμιας που θα συνεργάζονται με το Παιδαγωγικό ινστιτούτο και το Υπουργείο Παιδείας. 2. Δημιουργία ελεύθερης ιστοσελίδας στο Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο που θα την διαχειρίζονται μέλη της ομάδας. 3. Δυνατότητα πιστοποίησης εθελοντικών εργασιών (ασκήσεων, βιβλίων, λογισμικού κα) της παραπάνω ομάδας ως εγκεκριμένου υλικού από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και το Υπουργείο Παιδείας. 4. Δημιουργία ενός CD με ελεύθερο εκπαιδευτικό λογισμικό για Windows και διανομή τους σε όλα τα σχολεία μέχρι την σταδιακή αντικατάσταση όλων των Windows εργαστηρίων με Ubuntu. 5. Δημιουργία διανομής Ubuntu σε CD ή DVD με εκπαιδευτική κατεύθυνση και διανομή της στους μαθητές. Πιστοποίηση εκπαιδευτικών εφαρμογών ανοικτού κώδικα 1. Πιστοποίηση των κυριοτέρων εφαρμογών, όπως το Ubuntu, το OpenOffice, το Firefox, το Kturtle, το Gcompris, το Gimp, το Keduca και πολλών άλλων. 2. Αλλαγή της ενότητας του σχολικού βιβλίου του Γυμνασίου που αναφέρεται στο Microworlds Pro, μια και το συγκεκριμένο πρόγραμμα υπάρχει σε πολύ μικρό αριθμό σχολείων, και αντικατάσταση της με αναφορά στην εφαρμογή Kturtle. 3. Αλλαγή της ενότητας του σχολικού βιβλίου του Γυμνασίου που αναφέρεται στο ελεύθερο λογισμικό ως δωρεάν λογισμικό [36]

37 2 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 2.1ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Scilab - Το Scilab είναι ένα απλό περιβάλλον προγραμματισμού που επιτρέπει την εύκολη χρήση των μαθηματικών συναρτήσεων, των στατιστικών μεθόδων και τη δημιουργία τυχαίων αριθμών για προσομοίωση. Επίσης προσφέρει μεγάλη ευκολία στην κατασκευή γραφημάτων και γραφικών παραστάσεων κάθε είδους. GeoGebra - Είναι ένα λογισμικό δυναμικής γεωμετρίας. Με απλό τρόπο και με τη βοήθεια δομημένων ασκήσεων από τον εκπαιδευτικό, οι μαθητές μπορούν να πειραματιστούν με τα εργαλεία του συγκεκριμένου λογισμικού ώστε να κατανοήσουν βασικές έννοιες και όρους της γεωμετρίας καθώς και σχέσεις ανάμεσα στις γωνίες. Maxima - Το Maxima είναι ένα υπολογιστικό μαθηματικό σύστημα. Υποστηρίζει μαθηματικούς υπολογισμούς όπως παραγώγιση, ολοκλήρωση, σειρές taylor, μετασχηματισμούς laplace, συνήθεις διαφορικές εξισώσεις, συστήματα γραμμικών εξισώσεων, πολυώνυμα, διανύσματα, μητρώα, τανυστές κλπ. [37]

38 Modellus - Απαραίτητο εργαλείο για την ανάπτυξη μαθηματικών μοντέλων και την επεξεργασία τους μέσα από γραφικές παραστάσεις, πίνακες και animations. Είναι ένα λογισμικό πολύ εύκολο στην εκμάθηση και τη χρήση του και άμεσα προσαρμόσιμο στις ανάγκες της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Yenka Mathematics Coordinates To Yenka Coordinates είναι ένα νέο δωρεάν εργαλείο μοντελοποίησης για τη διδασκαλία σχετικά με 2d και 3d συντεταγμένες. Εισάγει καρτεσιανούς άξονες αφήνοντας σας να παίξετε παιχνίδια όπου μπορείτε να βρείτε τα σημεία ή να προσδιορίσετε τις συντεταγμένες τους με 3d σχήματα. DeadLine - Δωρεάν λογισμικό σχεδιασμένο για μαθητές, μηχανικούς αλλά και όσους θέλουν να καταλάβουν περισσότερα για τα μαθηματικά. Διαθέτει λειτουργίες για επίλυση εξισώσεων, διαγράμματα διαδραστικά, εκτέλεση υπολογισμών, εύρεση ριζών και παραγώγων των συναρτήσεων, επίλυση προβλημάτων βελτιστοποίησης κ.α. Graphing Calculator 3D - Ένα καταπληκτικό δωρεάν πρόγραμμα κατηγορίας graphing calculator, με δυνατότητες σχεδιασμού γραφικών παραστάσεων 2d και 3d συναρτήσεων, υπολογισμού ολοκληρωμάτων, επίλυσης εξισώσεων και άλλων. Ειναι αρκετά εύκολο στον χειρισμό και τη λειτουργία του και έχει πολλές δυνατότητες. C.a.R. - Πρόγραμμα προσομοίωσης γεωμετρικών σχημάτων και κατασκευών. Δημιουργείστε γεωμετρικές κατασκευές και διαχειριστείτε τις δυναμικά. Κάνετε μετακίνηση, περιστροφή, αυξομείωση, ανάκλαση και απόκρυψη του αντικειμένου. Διατηρεί τις μαθηματικές σχέσεις μεταξύ αυτού και των άλλων αντικειμένων που συσχετίζεται. [38]

39 FreeMat - Είναι μια ικανή και δωρεάν εφαρμογή πλήρως ανταγωνιστική του εμπορικού Matalb. Έχει καταφέρει να το ξεπεράσει, αφού παρέχει χαρακτηριστικά εκεί που το Matalb σταματάει. Είναι εύκολο πρόγραμμα στο χειρισμό και τη λειτουργία του, επίσης ειναι διαθέσιμο για όλα τα σύγχρονα λειτουργικά συστήματα. JMathLib Εργαλείο που αποσκοπεί στην κατανόηση των μαθηματικών λειτουργιών που πρέπει να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση σύνθετων εκφράσεων και εμφάνισης γραφικών αποτελεσμάτων. Χρησιμοποιηείται διαδραστικά μέσα από ένα τερματικό όπως πχ. ένα παράθυρο, αλλά και για να ερμηνεύσει τα αρχεία δέσμης ενεργειών. Octave - Είναι μια υψηλού επιπέδου μαθηματική γλώσσα που προορίζεται κυρίως για αριθμητικούς υπολογισμούς. Είναι πλήρως συμβατή με όλα τα εμπορικά πρόγραμμα μαθηματικών. Έχει εκτενή και χρήσιμα εργαλεία για επίλυση αριθμητικών προβλημάτων, είναι επεκτάσιμο και εύκολα προσαρμόσιμο από τον χρήστη. Genius Maker - Ειναι ένα πολύ καλό δωρεάν και βραβευμένο λογισμικό για τα μαθηματικά κυρίως αλλά και όλες τις επιστήμες. Απευθύνεται σε μαθητές, σε φοιτητές αλλά και σε εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων. Είναι ένα απαραίτητο εργαλείο για την προετοιμασία των εργασιών στο σπίτι, καθώς και εξάσκηση πριν τις εξετάσεις για μαθητές. Cinderella - Αρχίζοντας από απλές τριγωνικές σχέσεις, συνεχίζοντας με τριγωνομετρικά θεωρήματα μέχρι και fractals και ομάδες μετασχηματισμών το Cinderella μας επιτρέπει να δημιουργήσουμε και να [39]

40 χειριστούμε με δυναμικό τρόπο τις κατασκευές μας. Οπτικοποιούμε τη διαίσθησή μας, διερευνούμε και ανακαλύπτουμε σχέσεις. Graph - Επιτρέπει τη σχεδίαση γραφικών παραστάσεων διαφόρων συναρτήσεων και γραμμών στο επίπεδο. Χρησιμοποιείται για την κατάρτιση μαθηματικών γραφημάτων σε ένα σύστημα συντεταγμένων. Όποιος θέλει να σχεδιάσει γραφικές παραστάσεις θα βρεί αυτό το πρόγραμμα χρήσιμο. SpeQ Mathematics - Πρόκειται για μια μαθηματική αριθμομηχανή πολύ εύκολη στη χρήση. Σας επιτρέπει να προσθέσετε, να επεξεργαστείτε και να εκτελέσετε υπολογισμούς σε λίγα δευτερόλεπτα και υποστηρίζει όλες τις κοινές λειτουργίες που απαιτούνται από μια αριθμομηχανή. Είναι πολύ δημοφιλές και χρησιμοποιείται σε πολλές χώρες. Geonext - Είναι ένα δυναμικό λογισμικό βασισμένο σε java και απευθύνεται σε μαθητές και καθηγητές με στόχο την διδασκαλία και μάθηση των μαθηματικών. Επιτρέπει την αυτόνομη και συνεργατική εκμάθηση των μαθηματικών στην τάξη και ενθαρρύνει μια ενεργό εξερευνητική προσέγγιση στη μαθηματική σκέψη. RedCrab - Πρόγραμμα το οποίο θα σας βοηθήσει να υπολογίσετε πολύπλοκες μαθηματικές πράξεις και συναρτήσεις. Διαθέτει ένα πρωτότυπο περιβάλλον που σας δίνει την δυνατότητα να το χρησιμοποιείτε όπως ένα απλό χαρτί. Προσφέρει χαρακτηριστικά που το κάνουν να ξεχωρίζει. Το πρόγραμμα δεν χρειάζεται εγκατάσταση. [40]

41 MathGV - Ένα πρόγραμμα ανοικτού κώδικά που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να σχεδιάζει γραφικές παραστάσεις. Σχεδιάζει 2d συναρτήσεις, παραμετρικές συναρτήσεις καθώς και 3d συναρτήσεις σε καρτεσιανές ή πολικές συντεταγμένες και μπορεί να τις περιστρέψει. Ότι σχεδιάσετε μπορείτε να το ενσωματώσετε στα εγγραφά σας. Αβάκιο - Αβάκιο-Ταξινομούμε-Χελωνόκοσμος. Στα λογισμικά συμβολικής έκφρασης διατυπώνεται με τη μορφή πολύ απλών εντολών προγραμματισμού η μαθηματική έννοια και γίνεται αναπαράστασή της σε γραφικό περιβάλλον. Έτσι, αλλάζουν οι τιμές των μεταβλητών μεγεθών με αποτέλεσμα να προκύπτουν εικασίες, έλεγχοι, γενικεύσεις. Free UMS Equation Solver - Δωρεάν πρόγραμμα που λύνει αλγεβρικές εξισώσεις. Οι εξισώσεις μπορεί να είναι ορθολογική, παράλογη, λογαριθμική, εκθετική, με απόλυτη τιμή και με παραμέτρους, γενικά οποιαδήποτε αλγεβρική εξίσωση οποιουδήποτε επιπέδου πολυπλοκότητας. Όλες οι λύσεις συνοδεύονται από περιγραφές. Gnuplot - Το Gnuplot είναι ένα πρόγραμμα για τη σχεδίαση δεδομένων και συναρτήσεων από τη γραμμή εντολών. Το Gnuplot ενδείκνυται στο να συμπεριληφθεί με άλλο πρόγραμμα που διαβάζει ή παράγει δεδομένα. Μπορεί να αναπαριστάνει δισδιάστατες αλλά και τρισδιάστατες γραφικές παραστάσεις. K3DSurf - Ενα πρόγραμμα οπτικοποίησης και χειρισμού πολυδιάστατων επιφανειών οι οποίες παράγονται με τη χρήση μαθηματικών εξισώσεων. Υποστηρίζει όλες τις τυποποιημένες μαθηματικές συναρτήσεις, ενώ ο [41]

42 χρήστης μπορεί με το ποντίκι να περιστρέψει το απεικονιζόμενο αντικείμενο ή να το φέρει πιο κοντά. OpenEuclide - Το OpenEuclide ειναι ένα δωρεάν και χρήσιμο εργαλείο για την γεωμετρία. Πρόκειται για πρόγραμμα που χρησιμοποιείται για την παρασκευή δισδιάστατων γεωμετρικών σχημάτων και μπορεί να εφαρμοστεί στα πλαίσια μαθημάτων γεωμετρίας. Απλό στην χρήση και εύκολο στην κατανόηση του. Isopticon - Το πρόγραμμα έχει ως αντικείμενο τη σχεδίαση με ακρίβεια σχημάτων της ευκλείδειας γεωμετρίας. Είναι εύχρηστο και περιλαμβάνει βοήθεια και δείγματα. Εχει αναπτυχθεί και δοκιμαστεί στο πανεπιστήμιο Κρήτης (μαθηματικό τμήμα) όπου χρησιμοποιήθηκε για την παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού. KSEG - Εκπαιδευτικό λογισμικό για την ευκλείδεια γεωμετρία, σχεδιασμένο για ευρεία κλίμακα χρηστών. Εμπνεύστηκε από το Sketchpad, αλλά υπερβαίνει την λειτουργία του και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την διδασκαλία στην τάξη, για προσωπική εξερεύνηση της γεωμετρίας ή την παραγωγή σχημάτων υψηλής ποιότητας. GraphCalc - Πρόγραμμα που συνδυάζει όλα τα χαρακτηριστικά ενός επαγγελματικού πακέτου μαθηματικών με απλότητα και ευκολία στο χειρισμό του. Είναι ένα Graphing Calculator που εκτός από πράξεις μπορεί να σχεδιάζει 2d και 3d γραφικές παραστάσεις, να λύνει εξισώσεις, να υπολογίζει ολοκληρώματα και να μετατρέπει μονάδες. 2.2 ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ [42]

43 Stellarium - Το Stellarium είναι ένα δωρεάν πλανητάριο ανοιχτού λογισμικού για τον υπολογιστή σας. Δείχνει ένα ρεαλιστικό τρισδιάστατο ουρανό, όπως τον βλέπετε με τα μάτια σας με κυάλια ή ένα τηλεσκόπιο. Απλά ορίστε τις συντεταγμένες σας και ξεκινήστε. Διαθέτει κατάλογο με δεκάδες χιλιάδες άστρα. Celestia - Είναι μια προσομοίωση χώρου που σας επιτρέπει να ταξιδεύσετε εντός του ηλιακού συστήματος, έξω στα αστέρια και πέρα από το γαλαξία. Οι πιθανοί προορισμοί περιλαμβάνουν χιλιάδες αστέρια, πολλούς προορισμούς απο το ηλιακό σύστημα και επίσης πολλούς πρόσφατα ανακαλυμένους εξωηλιακούς πλανήτες. Nasa World Wind - Το World Wind χρησιμοποιεί φωτογραφίες δορυφόρων για να εμφανίσει τρισδιάστατα στους χρήστες το έδαφος της γής κάνοντας την ενασχόληση με το πρόγραμμα μια εντυπωσιακή εμπειρία. Επισκεφθείτε οποιοδήποτε μέρος στο κόσμο μέσα από αυτό το πρόγραμμα το οποίο συντηρείται και ανανεώνεται από τη Nasa. Shadows Free - Ένα πραγματικό ηλιακό ρολόι ή αστρολάβος στο σπίτι σας. Είναι ένα πρόγραμμα που χρησιμοποιείται για το σχεδιασμό και την κατασκευή αστρολάβων. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί από όλους χωρίς να χρειάζεται απαιτούμενες τεχνικές δεξιότητες. Έχει βραβευτεί από τη γαλλική αστρονομική εταιρεία. Google Earth - Συνδυάζει δορυφορικές εικόνες, χάρτες και τη δύναμη της [43]

44 αναζήτησης google για να θέσει γεωγραφικές πληροφορίες του κόσμου στα δάχτυλά σας. Πτήσεις από το διάστημα στην γειτονιά σας. Πληκτρολογήστε μια διεύθυνση και ζουμ. Ψάξτε για γήπεδα, σχολεία, πάρκα, εστιατόρια, δρόμους, ξενοδοχεία και άλλα. WorldWide Telescope - Η Microsoft Research και η Nasa ένωσαν τις δυνάμεις τους και έτσι παρέχουν έναν χάρτη κάλυψης του πλανήτη Άρη, από τους πληρέστερους και πιο ευκρινείς που υπάρχουν. Ο χάρτης είναι διαθέσιμος μέσω της εφαρμογής, με την οποία μπορεί κανείς να εξερευνήσει το διάστημα είτε χειροκίνητα είτε μέσα από ξεναγήσεις. Marble - Είναι μία cross-platform εφαρμογή open source σαν το Google Earth. Το πρόγραμμα ανοίγει με θέα τη γη ως μια υδρόγειο σφαίρα και η πλοήγηση είναι αρχικά παρόμοια με αυτή της Google. Μπορείτε με αριστερό κλικ να σύρετε για να περιστρέψετε τον πλανήτη, ενώ γυρίζοντας μπορείτε να κάνετε ζουμ με το ποντίκι. Solar System 3D Simulator - Είναι μια εφαρμογή ελεύθερου λογισμικού που δημιουργεί ένα ρεαλιστικό μοντέλο απο το ηλιακό σύστημα και τους πλανήτες σε 3d στο pc με τη χρήση προηγμένων τύπων φυσικής. Μπορεί να εμφανιστούν οι πλανήτες, οι τροχιές τους, οι φυσικές και χημικές τους πληροφορίες, ο ήλιος, το φεγγάρι και άλλα. Orbiter - Είναι ένας ακριβής προσομοιωτής του ηλιακού μας συστήματος και των διαστημικών πτήσεων που μπορούν να γίνουν σε αυτό. Πάει πέρα από τα όρια της γήινης ατμόσφαιρας και εξομοιώνει με πολύ μεγάλη ρεαλιστικότητα τις πτήσεις στο διάστημα. Είναι ενα εύχρηστο, δωρεάν και ικανό πρόγραμμα προσομοίωσης. [44]

45 EasyGPS - Είναι ένα γρήγορος και εύκολος τρόπος για να φτιάξετε σημεία αναφοράς και διαδρομές. Χρησιμοποιήστε το για να δημιουργήσετε αντίγραφα ασφαλείας και να οργανώσετε τα δεδομένα gps, να φτιάξετε χάρτες εκτύπωσης ή νέα σημεία αναφοράς πάνω στο gps σας. Μεταφέρετε εύκολα και γρήγορα δεδομένα διαδρομών. Earthquake 3D - Είναι μια απλή και εύκολη στη χρήση εφαρμογή που παρουσιάζει τη γη μας σε 3d μορφή και εντοπίζει τους τελευταίους σημαντικότερους σεισμούς των τελευταίων ημερών από την παγκόσμια σεισμική δραστηριότητα. Είναι ένα πρωτότυπο και παράλληλα ενδιαφέρον πρόγραμμα που διανέμεται δωρεάν. Moonphase - Είναι μια εφαρμογή που εμφανίζει την τρέχουσα ή την μελλοντική φάση της σελήνης. Μπορείτε να αλλάξετε το γεωγραφικό πλάτος και μήκος καθώς και την ζώνη ώρας, για να πάρετε πιο ακριβή στοιχεία όπως αυτά της ώρας ανατολής ή δύσης, απόσταση από το φεγγάρι κλπ. Πρόγραμμα που είναι εύκολο στην χρήση του. Earth3D - Πρόγραμμα για την απεικόνιση της γης ως τρισδιάστατης σφαίρας. Ο χρήστης μπορεί να ζουμάρει στη σφαίρα έτσι ώστε να εμφανίζονται λεπτομέρειες πχ. πόλεις. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιήσει τεράστια σύνολα δεδομένων που μπορούν να φορτωθούν από το διαδίκτυο. Microsoft Virtual Earth 3D - Ο σφαιρικός αυτός πλοηγός της γήινης γεωγραφίας προσφέρει τρισδιάστατες εικόνες κτιρίων, μνημείων και διαφόρων φυσικών στοιχείων. Παράλληλα προσφέρει πληροφορίες για τα τοπία που έχουν [45]

46 επισκεφθεί και ταξιδέψει οι χρήστες. Ταξιδέψτε στον κόσμο χωρίς να κουνηθείτε από την καρέκλα σας. Gpredict - Πρόγραμμα παρακολούθησης τεχνιτών δορυφόρων σε πραγματικό χρόνο. Ο χρήστης μπορεί να βλέπει τους δορυφόρους υπό μορφή καταλόγων ή ακόμη και σε χάρτες, στους οποίους απεικονίζονται και οι περιοχές κάλυψής τους. Η εφαρμογή αποτελεί πρόγραμμα του ολοκληρωμένου πακέτου λογισμικού ground station. Asynx Planetarium - Το δωρεάν αυτό πρόγραμμα φέρνει στην οθόνη σας ένα πλανητάριο και ταυτόχρονα μια προσομοίωση του ηλιακού μας συστήματος. Μπορεί να παρουσιάσει τον ουρανό όπως θα φαινόταν από οποιοδήποτε σημείο της γής και χρονολογία. Καλύπτει χιλιάδες αστέρια, πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος και αστερισμούς. StarCalc - Δωρεάν πρόγραμμα που καταδεικνύει τις θέσεις των αστεριών για οποιαδήποτε γεωγραφική θέση πάνω στη γή. Οι θέσεις των αστεριών μπορεί να παρουσιάστούν ως εικόνες που μπορούν να μεγεθυνθούν σε διαφορετικές κλίμακες και να περιστραφούν. Έχει πολλές λειτουργίες υπολογισμού και προβολής αντικειμένων του ουρανού. Χάρτες του Ουρανού - Είναι ένα δωρεάν πρόγραμμα που προβάλλει στην οθόνη και εκτυπώνει ουράνιους χάρτες, ακόμα ενημερώνει για τα αστρονομικά γεγονότα, τις θέσεις των ουράνιων σωμάτων και δίνει επίσης πολλές άλλες πληροφορίες που ειναι χρήσιμες στους φίλους της αστρονομίας και όχι μόνο. 2.3ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ [46]

47 VectorCad - Ένα πολύ απλό σχεδιαστικό πρόγραμμα το οποίο είναι μικρός αδερφός του AutoCAd, με πολύ λιγότερες δυνατότητες βέβαια, αλλά αρκετά εύχρηστο και με μικρές απαιτήσεις σε υπολογιστή. Υπάρχει η δυνατότητα κατασκευής βιβλιοθηκών με σύμβολα ηλεκτρολογικά και άλλων ειδικοτήτων. TinyCad - Είναι ένα πρόγραμμα για να σας βοηθήσει να σχεδιάσετε διαγραμμάτα κυκλωμάτων. Έρχεται πλήρης με βιβλιοθήκες συμβόλων για να ξεκινήσετε αμέσως. Υπάρχει η δυνατότητα να εκτυπώσετε τα σχέδια σας, να εισάγετε τα σχέδια σας σε ένα έγγραφο του word ή να τα αποθηκεύσετε. ProfiCad - Λογισμικό για εύκολη και γρήγορη σχεδίαση ηλεκτρικών κυκλωμάτων και εγκαταστάσεων. Ένα εύκολο, ευέλικτο και ελεύθερο λογισμικό για σχεδίαση ηλεκτρικών κυκλωμάτων εγκαταστάσεων, αυτοματισμού, το οποίο συνεχώς βελτιώνεται και μπορεί να χρησιμοποιηθεί από επαγγελματίες και εκπαιδευτικούς. FreeCAD - Δωρεάν λογισμικό με βιβλιοθήκες και εφαρμογές για το AutoCAD. Το πρόγραμμα είναι σχεδιασμένο με κύριο στόχο την μηχανολογική ανάπτυξη και το βιομηχανικό σχέδιο, αλλά λόγω του αρθρωτού σχεδιασμού είναι αρκετά παραμετροποιήσιμο ώστε να χρησιμοποιηθεί και σε άλλες εφαρμογές. KiCAD - Είναι ένα πρόγραμμα που θα φανεί χρήσιμο κυρίως σε όσους ασχολούνται με κυκλώματα, πειράματα και κατασκευές. Ο σχεδιασμός ειναι αρκετά εύκολος, έχει και μεγάλες βιβλιοθήκες εξαρτημάτων. Είναι πλήρης λύση που θα βοηθήσει να δημιουργήσετε ένα τρισδιάστατο μοντέλο του κυκλώματος ολοκληρωμένο στη πλακέτα. [47]

48 FreePCB - Ικανή εφαρμογή σχεδίασης ψηφιακών αλλά και ηλεκτρονικών πλακετών. Έχει τη δική του πλούσια βιβλιοθήκη η οποία μπορεί και να εμπλουτιστεί. Το FreePCB είναι πρόγραμμα ανοιχτού κώδικα για την κατασκευή ηλεκτρονικών κυκλωμάτων και τυπωμένων κυκλωμάτων και τρέχει μόνο σε περιβάλλον windows 2.4 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Eclipse Το Eclipse είναι μία ευρύτατα διαδεδομένη πλατφόρμα ανάπτυξης εφαρμογών. Χρησιμοποιείται απο χιλιάδες ανθρώπους που ασχολούνται με τον προγραμματισμό. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για αρκετές γλώσσες προγραμματισμού συμπεριλαμβανομένων των c, c++, java, perl, php, python και άλλων. Python - H Python είναι μια όμορφη αλλά και ιδιαίτερα εκφραστική, αντικειμενοστραφής, υψηλού επιπέδου γλώσσα προγραμματισμού υπολογιστών. Είναι κυρίως γενικής φύσης και η βασική της φιλοσοφία είναι η εύκολη αναγνωσιμότητα του κώδικα συγγραφής προγραμμάτων. Scratch - Είναι μια διερμηνευόμενη δυναμική γλώσσα οπτικού προγραμματισμού βασισμένη και υλοποιημένη σε squeak. Όντας δυναμική, επιτρέπει αλλαγές του κώδικα ακόμη και κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης των προγραμμάτων. Έχει ως στόχο τη διδασκαλία εννοιών προγραμματισμού σε παιδιά και εφήβους. [48]

49 App Inventor - To App Inventor για android αποτελεί ένα δωρεάν οπτικό περιβάλλον προγραμματισμού με πλακίδια (blocks), για τη δημιουργία εφαρμογών για κινητά τηλέφωνα με λειτουργικό σύστημα android. Οι συγκεκριμένες εφαρμογές τρέχουν και σε emulator. Αναπτύχθηκε στα εργαστήρια της google. Microsoft Small Basic - Ένα τέλεια ισορροπημένο πακέτο, αρκετά εύκολο για την εκμάθηση βασικών προγραμματιστικών τεχνικών σε μαθητές. Μάθετε τα βασικά στον προγραμματισμό με αυτό το εύκολο στην χρήση προγραμματιστικό περιβάλλον. Βασίζεται σε μια έκδοση της visual basic της microsoft, βελτιστοποιημένη για αναγνωσιμότητα. Gambas - Είναι μία αντικειμενοστραφής, διερμηνευμένη γλώσσα προγραμματισμού, διάλεκτος της basic που παρέχει και ολοκληρωμένο περιβάλλον ανάπτυξης. Παρέχει ένα παρόμοιο περιβάλλον για την ανάπτυξη βασικών προγραμμάτων σαν αυτό της visual basic και τρέχει σε linux και άλλα λειτουργικά συστήματα. Alice - Eίναι ένα πανίσχυρο προγραμματιστικό περιβάλλον που επιτρέπει τη δημιουργία εφαρμογών με τρισδιάστατα γραφικά σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο εισαγωγής των μαθητών στη λογική του προγραμματισμού και επιτρέπει τη δημιουργία εφαρμογών που τρέχουν αυτόματα. SharpDevelop - Το SharpDevelop είναι μια ελεύθερη και ανοικτή πηγή ide. Με το SharpDevelop μπορείτε να δημιουργείσετε εφαρμογές με όλες τις γνωστές γλώσσες προγραμματισμού, όπως ειναι οι C#, visual basic και boo πάνω στην πλατφόρμα.net της microsoft, πολύ απλά και χωρίς δυσκολίες. [49]

50 Code::Blocks - Το Code::Blocks αποτελεί ένα πλήρες περιβάλλον ανάπτυξης εφαρμογών για την γλώσσα C και C++. Είναι ένα περιβάλλον ανάπτυξης λογισμικού IDE με πολλές δυνατότητες και εργαλεία για βοήθεια στην ανάπτυξη λογισμικού. Υποστηρίζει πολλές βιβλιοθήκες και παρέχει έτοιμα πρότυπα κώδικα. BYOB - Ένα περιβάλλον προγραμματισμού που στηρίζεται στη γλώσσα Logo. Αποτελεί προέκταση του Scratch και υποστηρίζει την ελληνική γλώσσα. Η νέα δυνατότητα που προσφέρει είναι η υποστήριξη διαδικασιών (δηλαδή εντολών που κατασκευάζει ο ίδιος ο προγραμματιστής και δεν προϋπάρχουν στη γλώσσα). ObjectKAREL - Εκπαιδευτικό προγραμματιστικό περιβάλλον για εισαγωγή στον αντικειμενοστραφή προγραμματισμό που αναπτύχθηκε στο παν/μιο Μακεδονίας. Ενσωματώνει τη προτεινόμενη σειρά μαθημάτων, ένα συντάκτη δομής για την ανάπτυξη προγραμμάτων, τη δυνατότητα βηματικής εκτέλεσης και επεξηγηματικής οπτικοποίησης. MSWLogo - Έκδοση της Logo που ενώνει την δύναμη των windows με την Logo (microsoft windows logo). Υποστηρίζει γεωμετρία τριών διαστάσεων. Φιλικό περιβάλλον της παλαιότερης γλώσσας για την εκπαίδευση, της Logo, με πολλές δυνατότητες επέκτασης. Είναι ένα από τα πολλά περιβάλλοντα LOGO που κυκλοφορούν. Lazarus - Το Lazarus ειναι ολοκληρωμένο πακέτο, μόλις το εγκαταστήσετε, είστε έτοιμοι να φτιάξετε τα προγράμματα σας. Ο freepascal compiler που χρησιμοποεί ειναι αρκετά γρήγορος και εξελιγμένος και συγκρίνεται ακόμα και με άλλους δημοφιλέστερους. Τα προγράμματα που φτιάχνονται τρέχουν σε όλα τα περιβάλλοντα. [50]

51 DrJava - Πρόκειται για ένα ελαφρύ απο την άποψη εκμετάλλευσης πόρων εκπαιδευτικό περιβάλλον για java που επιτρέπει στους φοιτητές να επικεντρωθούν στη σχεδίαση προγραμμάτων και όχι στο πως να χρησιμοποιούν το περιβάλλον. Παρέχει μια απλή επιφάνεια εργασίας. CodeLite - Ένα ισχυρό open-source, cross πρόγραμμα επεξεργασίας κώδικα, ή αλλιώς πλατφόρμα για την C/C++ με πολλές δυνατότητες προγραμματισμού. Το ολοκληρωμένο αυτό περιβάλλον ανάπτυξης ειναι ελαφρύ με πολλά χαρακτηριστικά, εύκολο στη χρήση του. MonoDevelop - Η πλατφόρμα MonoDevelop αποτελεί ένα ολοκληρωμένο περιβάλλον ανάπτυξης (IDE) σχεδιασμένο αρχικά για τη C#/C/C++. Υποστηρίζει ωστόσο και άλλες γλώσσες προγραμματισμού (Java, Boo, Nemerle, Visual Basic.NET, CIL, Python, Vala). Aptana - Το Aptana είναι ένα ολοκληρωμένο εργαλείο εργαλείο προγραμματισμού που επικεντρώνεται στην δημιουργία web εφαρμογών. Οι τεχνολογίες στις οποίες δίνει έμφαση είναι HTML, CSS, Javascript, PHP και Ruby on Rails. Ιδανικό για όσους επιθυμούν να προγραμματίσουν σε ένα ολοκληρωμένο περιβάλλον εργασίας. Geany - Το Geany είναι ένα πρόγραμμα που μπορεί να δημιουργήσει sites και προγράμματα. Υποστηρίζει C, Java, PHP, HTML, Perl, Pascal, ASM, D, CSS, φερρίτη, XML και Ruby. Αυτό το πρόγραμμα είναι φορητό και δεν χρειάζεται να εγκατασταθεί. Yenka Sequences - Είναι ένα καινοτόμο εργαλείο για τον έλεγχο με την βοήθεια του [51]

52 υπολογιστή για τον προγραμματισμό. Βοηθήστε τους χορευτές που υπάρχουν στην οθόνη, κάνοντας απλά διαγράμματα ροής και μάθετε για τις ακολουθίες. Η μοντελοποίηση χορού είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να μάθουμε προγραμματισμό. ΓλωσσοΜάθεια - Είναι ένα ολοκληρωμένο εκπαιδευτικό περιβάλλον προγραμματισμού. Η γλώσσα που υλοποιεί είναι αυτή που διδάσκεται στο μάθημα 'Ανάπτυξη εφαρμογών σε προγραμματιστικό περιβάλλον'. Διευκολύνει την αρμονική εξοικείωση των μαθητών με τις έννοιες ενός προγραμματιστικού περιβάλλοντος. Pame - Η εφαρμογή Pame αποτελεί ένα γραφικό περιβάλλον σύνταξης και μεταγλώττισης προγραμμάτων σε γλώσσα pascal. Η γραφική του διεπαφή είναι απλή έτσι ώστε να είναι ιδιαίτερα εύχρηστη. Σχεδιάστηκε με βάση της διδακτικές ανάγκες της γλώσσας pascal για το μάθημα 'Προγραμματισμός υπολογιστών'. Διερμηνευτής Γλώσσας - Ο Διερμηνευτής Γλώσσας είναι ένα ολοκληρωμένο περιβάλλον ανάπτυξης αλγορίθμων σε μορφή ψευδοκώδικα, ειδικά σχεδιασμένο για τη γλώσσα προγραμματισμού που διδάσκεται στα πλαίσια του μαθήματος 'Ανάπτυξη εφαρμογών σε προγραμματιστικό περιβάλλον'. Yenka PICs - Το Yenka PICs είναι ένα χρήσιμο και δωρεάν πρόγραμμα που σας αφήνει να γράψετε τις ρουτίνες σας χρησιμοποιώντας απλά διαγράμματα, καθώς και να τις δοκιμάσετε στην οθόνη πριν από τη χρήση τους. Ελεύθερο για προσωπική χρήση μόνο αλλά και χρήση σε σχολεία και εργαστήρια. [52]

53 Squeak etoys - Βασίζεται στο προγραμματιστικό περιβάλλον που δημιουργήθηκε για ανάπτυξη προγραμμάτων από μαθητές. Μέσα από ένα σχετικά απλό και ευχάριστο περιβάλλον, ο καθένας μπορεί να δημιουργήσει διαδραστικά παιχνίδια ή και προσομοιώσεις. Υπάρχει η δυνατότητα επιλογής εντολών που θα χρησιμοποιηθούν και η συγγραφή νέων. Kodu - Είναι ένα ενδιαφέρον εργαλείο δημιουργίας παιχνιδιών. Τα αποτελέσματα είναι ελκυστικά. Είναι εύκολο στην χρήση και θα μπορούσατε να μάθετε στα παιδιά τον προγραμματισμό με αυτό τον τρόπο. Είναι τόσο απλό ώστε ακόμα και ένα παιδί μπορεί να το χρησιμοποιήσει χωρίς δυσκολία. 2.5 ΦΥΣΙΚΗ PhysicsLab - Δωρεάν προγράμματα που απευθύνονται σε φυσικούς απο αρχάριο μέχρι επαγγελματικό επίπεδο. Πρόκειται για πειράματα που μπορείτε να κάνετε με το ποντίκι σας. Μπορείτε να ελέγξετε τις μεταβλητές, να συγκεντρώσετε τιμές και να βρείτε τις σχέσεις τους. Κάντε κλικ στα εικονίδια για λήψη αλλά και για περισσότερες λεπτομέρειες. Crocodile Physics - Είναι ένα εκπληκτικό πρόγραμμα εξομοίωσης πειραμάτων φυσικής στον υπολογιστή. Έχει την δυνατότητα κατασκευής πειραμάτων φυσικής που καλύπτουν όλο το φάσμα της σχολικής ύλης. Το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι σύρουμε τα στοιχεία του πειράματος στο χώρο εργασίας και να τα συνδέσουμε κατάλληλα. Electricity Lite - Θα δώσει την ευχέρεια στα παιδιά να γνωρίσουν τα όργανα, ακίνδυνα και μπαίνοντας στην συνέχεια στο εργαστήριο των φυσικών [53]

54 επιστημών να τα χειρίζονται ευκολότερα. Θα λειτουργήσει σαν προσομοιωτής εργαστηρίου δίνοντας ταυτόχρονα μια ευχάριστη νότα στα παιδιά, τα οποία ελκύει να φτιάξουν πράγματα. Physion - Πρόγραμμα εξομοίωσης φυσικής σε δύο διαστάσεις. Μπορείτε να δημιουργήσετε διάφορα φυσικά σώματα και συνδέσμους τα οποία υπακούουν στους νόμους της φυσικής και να πειραματιστείτε δημιουργώντας διάφορες σκηνές - σενάρια που μπορεί να είναι είτε απλά πειράματα, είτε σύνθετοι μηχανισμοί - κατασκευές. Yenka Basic Circuits - Πολύ καλό δωρεάν λογισμικό που επιτρέπει να οικοδομήσουμε κυκλώματα χρησιμοποιώντας ένα σύνολο βασικών ηλεκτρικών εξαρτημάτων. Τα συστατικά που μας προσφέρει ειναι οι ηλεκτρικές στήλες, μια αντίσταση, μια λάμπα και ορισμένους διακόπτες, καθώς και εκροές, όπως μια μηχανή και άλλα. PhET - Είναι μια μεγάλη, διαρκώς αυξανόμενη συλλογή με διαδραστικές παραμετροποιήσιμες προσομοιώσεις κυρίως φυσικής αλλά και άλλων επιστημών. Είναι προσβάσιμες online αλλά μπορούν να εγκατασταθούν και στο pc σας. Έχει θέματα που αφορούν τον ηλεκτρισμό, την κίνηση σωμάτων, τους παγετώνες, τις ιδιότητες αερίων κ.α. Interactive Web Physics - Δημιουργείστε εύκολα προσομοιώσεις σχεδιάζοντας αντικείμενα στην οθόνη που μπορούν να κινηθούν ανάλογα με τις ιδιότητες που έχουν. Η δημιουργία προσομοιώσεων είναι απλή υπόθεση με τη χρήση των στοιχειωδών οντοτήτων που υπάρχουν στο περιβάλλον εργασίας, που συνδέονται και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. [54]

55 OpenSourcePhysics - Είναι μια μεγάλη συλλογή διαδραστικών προσομοιώσεων, καθεμιά από τις οποίες στοχεύει στην κατανόηση ενός συγκεκριμένου θέματος όπως γενική φυσική, ταλαντώσεις και κύματα, κβαντομηχανική, θερμοδυναμική, μηχανική, ηλεκτρισμός, μαγνητισμός. Οι προσομοιώσεις εκτελούνται online στο browser ή offline στο pc μας. 4nec2 - Είναι μια δωρεάν και ικανή εφαρμογή 3d απεικονίσεων ασύρματων κεραιών αλλά και πεδίων εκπομπής. Το 4nec2 είναι πρόγραμμα σχεδίασης, ελέγχου και βελτίωσης των κεραίων εκπομπής. Το πρόγραμμα μπορεί στην αρχή να σας φανεί δύσκολο όπως άλλωστε όλα του είδους του αλλά με λίγες ώρες εξάσκησης θα το συνηθίσετε. 2.6 ΧΗΜΕΙΑ ACD/ChemSketch Freeware - Ελεύθερο λογισμικό με πολλές δυνατότητες για προσωπική χρήση και εκπαιδευτική. Περιέχει εργαλεία που δεν διατίθενται σε κάποια άλλα εμπορικά πακέτα σχεδίασης, συμπεριλαμβανομένων εργαλείων για τον καθορισμό δομής, 2d και 3d βελτιστοποίηση και την προβολή του, σημείο βρασμού, παραγωγή και μετατροπή και άλλα. Virtual Lab Simulation - Ειναι ένα πολύ καλό περιβάλλον εικονικού εργαστηρίου για τη χημεία. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τις ενώσεις και τις ουσίες που σας δίνονται. Στα αριστερά εμφανίζονται όλες οι ουσίες (βάσεις, οξέα κτλ.), στο κέντρο είναι ο χώρος πειραματισμού, στα δεξιά εμφανίζεται η θερμότητα, η ποσότητα του υγρού, τα άτομα των ενώσεων κ.α. Crocodile Chemistry - Ικανότατο πρόγραμμα εξομοίωσης πειραμάτων χημείας. Έχουμε την δυνατότητα να αλλάξουμε τις αρχικές τιμές ή τις ιδιότητες των [55]

56 στοιχείων του πειράματος και μετά να παρατηρήσουμε πως αλλάζει η εξομοίωση του. Μπορούμε να εξοπλίσουμε το πείραμα με μια σειρά πλήκτρων ελέγχου, γραφημάτων, εικόνων και video. Jmol - Το Jmol προβάλλει τρισδιάστατα τη δομή χημικών ενώσεων με πολλούς τρόπους και εμφανίζει μόρια διαφόρων ενώσεων. Επιτρέπει την μετακίνηση και περιστροφή των μορίων ώστε να γίνεται καλύτερα κατανοητή η δομή τους. Τα άτομα που αποτελούν τα μόρια προβάλλονται με δικά τους ξεχωριστά χρώματα για να ξεχωρίζουν. ChemToolBox - Δωρεάν λογισμικό το οποίο περιέχει πολλά επιστημονικά δεδομένα που ειναι πολύ χρήσιμα σε ένα εργαστήριο. Χάρη στη δική του βάση δεδομένων θα υποκαταστήσει τη χρονοβόρα χρήση των επιστημονικών βιβλίων. Απευθύνεται σε ευρύ κοινό όπως μαθητές, φοιτητές και επιστήμονες. Είναι ο ιδανικός φίλος όλων των χημικών. Molo - Σκοπός του είναι η κατανόηση θεμελιωδών φαινομένων αναφορικά με την αλληλεπίδραση ατόμων και μορίων, μέσω διαδραστικών μοντέλων. Ο χρήστης παραμετροποιεί τα δεδομένα και παρατηρεί σε πραγματικό χρόνο τα αποτελέσματα. Στη βάση δεδομένων της εφαρμογής υπάρχουν πολλά έτοιμα εκπαιδευτικά μοντέλα. Adun - Είναι μια δωρεάν εφαρμογή μοριακής προσομοίωσης που περιλαμβάνει επίσης τη διαχείριση των δεδομένων και δυνατότητες ανάλυσης. Η ανάπτυξη του προγράμματος έγινε στα εργαστήρια της υπολογιστικής βιοφυσικής και βιοχημείας και είναι μέρος της ερευνητικής μονάδας βιοϊατρικής πληροφορικής του UPF. [56]

57 Chemitorium - Χρησιμοποιείται για την ανάλυση και τη σχεδίαση υψηλής ποιότητας 3d αναπαραστάσεων οργανικής χημείας. Είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο χημείας σχεδιασμένο για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Επιτρέπει στους χρήστες να γράψουν χημικούς τύπους και μπορεί να υπολογίσει την τρισδιάστατη δομή του μορίου και τις ιδιότητες του. Virtual Chemistry Laboratory - Είναι ένα εικονικό εργαστήριο χημείας που διαθέτει ένα εικονικό βήμα εργασίας και δύο χώρους για όργανα εργαστηρίου και για τις ουσίες αντίστοιχα. Για να εκτελέσετε μια αντίδραση πρέπει να βάλετε τα απαραίτητα δοχεία και τις απαραίτητες ουσίες σε αυτά. Τα πειράματα πραγματοποιούνται με πολύ απλό τρόπο. Chemis3D - Είναι ένα ελεύθερο java applet για την online τρισδιάστατη απεικόνιση των μοριακών μοντέλων. Μπορείτε να παρέμβετε έχοντας στην διάθεση σας ποικιλία στυλ και χρωμάτων σε μικρά μόρια και σε μακρομοριακές δομές. Είναι ελαφριά εφαρμογή και η ενσωμάτωση της σε μια ιστοσελίδα είναι πολύ εύκολη. BKChem - Είναι ένα πρόγραμμα σχεδίασης χημικών ενώσεων με διαθέσιμες φόρμες, χρώματα, τρισδιάστατη απεικόνιση, δυνατότητα εξαγωγής στην εφαρμογή σχεδίου του openoffice και άλλα πολλά χαρακτηριστικά. Πρόκειται για ένα ελεύθερο σχεδιαστή και συντάκτη οργανικών μορίων. Virtual Chemistry Experiments - Χρησιμοποιείται για την προσομοίωση πειραμάτων που απεικονίζουν τη μοριακή και την ατομική δομή με σκοπό τη λήψη πληροφοριών και στη συνέχεια χρησιμοποιεί τις πληροφορίες αυτές για να [57]

58 καταλήξει σε συμπεράσματα. Διαθέτει διαδραστικό περιεχόμενο μέσω java. Τα πειράματα τρέχουν και σε τοπικό επίπεδο. ViewMol3D - Είναι μια δωρεάν εφαρμογή σχεδίασης υψηλής ποιότητας 3d αναπαραστάσεων χημικών ενώσεων. Είναι ένας τρισδιάστατος θεατής για μοριακές δομές από τη κβαντική χημεία. Με το ViewMol3D μπορείτε να αντλήσετε μόρια μοντέλα από την παραγωγή των διαφόρων προγραμμάτων κβαντικής χημείας. Periodic Table Classic - Ένα εξαίρετο εκπαιδευτικό εργαλείο. Από μία κυλιόμενη λίστα μπορούμε να επιλέξουμε απεικόνιση στοιχείων του πίνακα, ανάλογα με το σημείο τήξης ή βρασμού, την ατομική ακτίνα, το ατομικό βάρος. Μπορούμε να επιλέξουμε τη γραφική απεικόνιση της ιδιότητας στοιχείων πχ. θερμοχωρητικότητας, σημείου βρασμού κ.α. 2.7 ΔΗΜΟΤΙΚΟ-ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ OOo4kids - Ένα έργο που στοχεύει να παρέχει μια απλοποιημένη έκδοση του openoffice.org για παιδιά ηλικίας 7-12 ετών. Το απλούστερο περιβάλλον εργασίας καθώς και η χρήση λιγότερών κουμπιών κατανεμημένα σε μια γραμμή κεφαλίδας καθιστά την σουίτα αυτή κατάλληλη για αυτές τις ηλικίες. Υποστηρίζει όλα τα σύγχρονα λειτουργικά. KidZui - Ο φυλλομετρητής KidZui σχεδιάστηκε για εύκολη και ασφαλή περιήγηση των παιδιών στον ιστό. Δεν επιτρέπει την πρόσβαση σε όλο το διαδίκτυο παρά μόνο σε ιστοσελίδες που έχουν εγκριθεί από εκπαιδευτικούς και γονείς. Η λίστα αυτών των ιστοσελίδων περιέχει εκατομμύρια κόμβους και μεγαλώνει συνεχώς. GCompris - Το GCompris είναι μια σουίτα εκπαιδευτικού λογισμικού. Διαθέτει ένα όμορφο και πολύχρωμο παιδικό περιβάλλον. Αποτελείται από μεγάλο πλήθος δραστηριοτήτων για παιδιά 2 έως 10 ετών. Μερικές από τις δραστηριότητες αν και έχουν παιγνιώδη χαρακτήρα, διατηρούν τον εκπαιδευτικό τους προσανατολισμό. TuxPaint - [58]

59 Το TuxPaint είναι ένα ελεύθερο, βραβευμένο πρόγραμμα ζωγραφικής για παιδιά ηλικίας 3-12 ετών. Συνδυάζει εύχρηστη διεπαφή, διασκεδαστικά εφέ ήχου και μια ενθαρρυντική μασκότ κινούμενων σχεδίων η οποία καθοδηγεί τα παιδιά καθώς χρησιμοποιούν το πρόγραμμα. Τα παιδιά έχουν στη διάθεσή τους ένα κενό καμβά. TuxMath - Eίναι προσανατολισμένο στα παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας με στόχο την εξάσκηση τους στα μαθηματικά. Παρέχει πολλούς τρόπους εξάσκησης, πχ. πληκτρολόγηση αριθμών, πρόσθεση, αφαίρεση, πολ/μό, διαίρεση, αρνητικούς αριθμούς. Ελαφριά εφαρμογή που δεν απαιτεί ιδιαίτερες ικανότητες στο χειρισμό της. TuxTyping - Είναι ένα εκπαιδευτικό παιχνίδι, με ενδιαφέροντα γραφικά και ηχητικά εφέ, που χρησιμοποιούνται για να μάθετε ή να βελτιώσετε τη θέση των χαρακτήρων στο πληκτρολόγιο του υπολογιστή σας. Ανήκει στην κατηγορία του λογισμικού ανοιχτού κώδικα, το οποίο χρησιμεύει για την εκμάθηση πληκτρολόγησης (typing). Starz+ - Πρόκειται για ένα εικονικό περιβάλλον διαδικτύου, γνωστό ως MUDs, που επιτρέπει την ανταλλαγή γραπτών μηνυμάτων από πολλούς ταυτόχρονα χρήστες. Χρησιμοποιείται για το διαμοιρασμό περιεχομένου. Δίνεται στα παιδιά η δυνατότητα να προσθέτουν φωτογραφίες, αρχεία ήχου και βίντεο σε ένα ασφαλές μέρος. PETE (Primary Education Through E-learning) - Είναι μια σημαντική καινοτομία του SCIL (Sydney Centre) για ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών στο νηπιαγωγείο όπως συμβαίνει και στην ανώτατη εκπαίδευση. Τα νήπια καθοδηγούμενα από τους δασκάλους τους, ανέπτυξαν ικανότητες στη δημιουργία ψηφιακών βιβλίων, αναδεικνύοντας πτυχές της μάθησης τους. Sebran's ABC - Σουίτα εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων που παρέχει εκπαιδευτικά παιχνίδια για δεξιότητες μνήμης, μαθηματικά, γράμματα και αναγνώριση εικόνων για παιδιά. Οι πολύχρωμες εικόνες, η ευχάριστη μουσική και τα εκπαιδευτικά παιχνίδια διδάσκουν γράμματα, αριθμούς, απλές μαθηματικές πράξεις και τα βασικά στοιχεία της ανάγνωσης. Drawing for Children - Είναι ένα ικανότατο, ελεύθερο πρόγραμμα ζωγραφικής, κατάλληλο για μικρά παιδιά, το οποίο είναι ιδιαίτερα προσεγμένο, ευχάριστο και εύχρηστο για τους μικρούς μας φίλους. Τα παιδιά δεν είναι απαραίτητο να είναι σε θέση να διαβάζουν για να χρησιμοποιήσουν το συγκεκριμένο πρόγραμμα. [59]

60 Seterra - Ένα δωρεάν πρόγραμμα γεωγραφίας με δεκάδες διαφορετικές ασκήσεις. Μάθετε για τις χώρες, τις πρωτεύουσες, τις σημαίες και τις πόλεις σε όλο τον κόσμο. Περιλαμβάνει και χρονόμετρο για να μετρήσετε πόσο γρήγορα θα ολοκληρώσετε τις ασκήσεις. Το μεγάλο λάθος του όμως είναι ότι αναφέρει τα Σκόπια με το όνομα 'Μακεδονία'. Timez Attack - Ένα καινοτόμο εκπαιδευτικό παιχνίδι για την εκμάθηση των βασικών αριθμητικών πράξεων. Η εταιρία το προσφέρει δωρεάν στην βασική του έκδοση ή με πληρωμή με όλα του τα γραφικά. Εαν έχετε παιδί στο δημοτικό είναι ένα χρήσιμο πρόγραμμα για τον υπολογιστή του, με το οποίο θα δείτε θετικά αποτελέσματα. Geometry Master - Είναι ένα δωρεάν πρόγραμμα για την εκμάθηση της γεωμετρίας, χρησιμοποιώντας όμορφα και απλά σχήματα αλλά και εργαλεία σχεδίασης στην οθόνη του υπολογιστή σας. Το περιβάλλον του ειναι λιτό και κατανοητό. Μπορεί να αποθηκευσει τις εργασίες σαν αρχεία εικόνας ή να τις εκτυπώσει. Kids Abacus - Πρόκειται για ένα πρόγραμμα που αφορά τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας. Δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά να μάθουν όλους τους αριθμούς από το 1 έως το 100 με ένα πολύ διασκεδαστικό και εκπαιδευτικό παράλληλα τρόπο εκμάθησης, που περιλαμβάνει μπάλες, κουνελάκια, πεταλούδες, κουτιά και άλλα. Drawing 4 Kids - Αυτό το δωρεάν πρόγραμμα είναι πολύ διασκεδαστικό για τα παιδιά. Έχει σαν κύριο σκοπό του να διδάξει τα μικρά παιδιά να χειρίζονται το ποντίκι και να διασκεδάζουν παράλληλα με τα χρώματα, τα σχήματα και τους ήχους. Διαθέτει όμορφο περιβάλλον εργασίας. Childsplay - Είναι μια συλλογή από δραστηριότητες που αφορούν εξάσκηση μνήμης, αναγνώρισης σχημάτων και μοτίβων, σχέσεις μεταξύ σχημάτων και αριθμών και άλλων, που διδάσκουν και συνηθίζουν παράλληλα τα παιδιά στην χρήση υπολογιστών. Είναι μέρος του μεγάλου έργου Schoolsplay, αλλά αυτό είναι το πιο ώριμο κομμάτι του. KidRocket - Είναι ένας φυλλομετρητής που θα προστατέψει τα μικρά σας παιδιά από τις κακοτοπιές που υπάρχουν στο διαδίκτυο. Είναι ένας [60]

61 αρκετά ασφαλής φυλλομετρητής, που κυκλοφορεί δωρεάν για τους μικρούς μας φίλους. Κόβει από μόνος του όλα τα επίμαχα sites και απλά το παιδί δεν μπορεί να σερφάρει σε αυτά. Word Dummy - Ο σκοπός είναι να βρεθεί η συγκεκριμένη λέξη απο το αγγλικό λεξιλόγιο. Η εφαρμογή ενσωματώνει την ευκολία στη χρήση, την διαδραστικότητα μαζί με εξαιρετικά έγχρωμα γραφικά και υψηλής ποιότητας ηχητικά εφέ. Έχει μεγάλη βάση δεδομένων αγγλικών λέξεων έτσι ώστε να κάνει τα παιχνίδια με τις λέξεις μια προκλητική εμπειρία. Baby Paint - Έξυπνος και δημιουργικός τρόπος για ζωγραφική που απευθύνεται σε παιδιά, μέσα από ένα ένα διασκεδαστικό και απλό περιβάλλον εργασίας με πολλά εργαλεία και χρώματα. Αναπτύσει και βελτιώνει τις δεξιότητές τους. Προτείνεται για παιδάκια από 2 ετών και άνω. Η εφαρμογή ειναι portable, δεν χρειάζεται εγκατάσταση. Souptoys - Είναι ένα κουτί με παιχνίδια για τον υπολογιστή σας στην επιφάνεια εργασίας το οποίο ειναι διαδραστικό. Περιλαμβάνει δεκάδες ενδιαφέροντα αντικείμενα που μπορεί να χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά για να περνούν τον ελεύθερο χρόνο τα παιδιά σας και για να εξασφαλιστεί ότι θα διασκεδάσουν πάρα πολλές ώρες. Math Educator - Είναι ένα απλό δωρεάν εργαλείο για να διδάξει στα παιδιά τις βασικές μαθηματικές πράξεις που είναι η πρόσθεση, η αφαίρεση, ο πολλαπλασιασμός και η διαίρεση. Εύκολο στην χρήση εργαλείο που διαθέτει πολύ λιτό περιβάλλον που θα βοηθήσει στο να κατανοήσουν οι μικροί μαθητές όλες τις αριθμητικές πράξεις. Animals For Kids - Πολύχρωμες κάρτες διδάσκουν τα μικρά παιδιά να αναγνωρίσουν διάφορα ζώα με την όραση, με το όνομα ή τους ήχους των ζώων. Είναι διασκεδαστικό αλλά παράλληλα και παιδαγωγικό για τα παιδιά να μπορούνε να δούνε και να ακούσουνε τους βασικότερους εκπροσώπους του ζωικού βασιλείου. 2.8 ΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ [61]

62 Claroline - Πρόγραμμα για τηλεκπαίδευση που επιτρέπει σε καθηγητές ή εκπαιδευτικούς οργανισμούς να δημιουργούν και να διαχειρίζονται μαθήματα μέσω internet (browser). Είναι ένα λογισμικό ανοικτού κώδικα, μια πλατφόρμα για την ηλεκτρονική μάθηση και τη συνεργασία. Moodle - Ελεύθερο λογισμικό διαχείρισης εκπαιδευτικού περιεχομένου. Χρησιμοποιείται για τη διαχείριση μαθημάτων και εικονικής μάθησης. Χρήσιμο για τη διεξαγωγή ηλεκτρονικών μαθημάτων μέσω διαδικτύου ενώ προσφέρει και ολοκληρωμένες υπηρεσίες ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης. Παρέχει διαδικτυακά μαθήματα και ιστοσελίδες..lrn - Εφαρμογή τηλεκπαίδευσης και υποστήριξης διαδικτυακών κοινοτήτων. Αναπτύχθηκε από το ΜΙΤ και σήμερα υποστηρίζεται από μια διεθνή κοινοπραξία που αποτελείται από εκπαιδευτικά ιδρύματα, μη κερδοσκοπικές οργανώσεις, βιομηχανίες και προγραμματιστές. Χρησιμοποιείται από εκατομμύρια χρήστες παγκοσμίως. Blackboard - Είναι ένα περιβάλλον ανάπτυξης και συγγραφής εκπαιδευτικού υλικού. Βασίζεται στην χρήση του διαδικτύου τόσο για την δημιουργία όσο και για την πρόσβαση του εκπαιδευτικού υλικού. Αυτό το κάνει πολύ εύχρηστο και ευέλικτο. Παρέχει δυνατότητες σχεδιασμού της διεπαφής και ενσωμάτωσης εκπαιδευτικών εργαλείων. LAMS - Ισχυρό και ιδιαίτερα ευέλικτο περιβάλλον ανάπτυξης διαδραστικών εφαρμογών. Μέσα από ένα απλούστατο στη χρήση του γραφικό περιβάλλον, είναι δυνατή η δημιουργία δραστηριοτήτων με σύνθετη και δυναμική δομή, με ενσωμάτωση ασκήσεων ανοικτού τύπου, αναστοχαστικές δράσεις κ.α. Δεν απαιτεί γνώση προγραμματισμού. Fle3 - Είναι μια πολύ χρήσιμη και δωρεάν εφαρμογή τηλεκπαίδευσης. Πρόκειται για εξυπηρετητή λογισμικού, όπου μπορούν οι μαθητές και οι καθηγητές να βάζουν διάφορα έγγραφα και άλλα αρχεία, να τα οργανώνουν σε φακέλους και να τα μοιράζονται με άλλους. exelearning - Απαλλάσσει τους εκπαιδευτικούς από την ανάγκη γνώσης html ή xml, τους παρέχει ένα απλό και κατανοητό γραφικό περιβάλλον για τη δημιουργία διαδικτυακού μαθησιακού περιεχομένου. Διαθέτει μεγάλη ποικιλία εργαλείων για εισαγωγή περιεχομένου σε rss, ιστότοπους, κείμενα, εικόνες, ήχους, βίντεο, εργαλεία και άλλα. [62]

63 ATutor - Πρόκειται για ένα σύστημα διαχείρισης εκπαιδευτικού περιεχομένου (LCMS). Είναι μια πλατφόρμα τηλεκπαίδευσης που δημιουργήθηκε απο το πανεπιστήμιο του Τορόντο (Καναδάς). Είναι γραμμένο σε php και δεν παρουσιάζει ιδιαίτερες απαιτήσεις απο πλευράς υλικού και λογισμικού του συστήματος σας. Chamilo - Το Chamilo είναι ένα ελεύθερο λογισμικό που στοχεύει στη δημιουργία της καλύτερης e-learning πλατφόρμας συνεργασίας στο κόσμο. Είναι ένα έργο σε εξέλιξη, που θα φέρει σίγουρα νέα και δημιουργικά εργαλεία για να σας προσφέρει μια συναρπαστική e-learning εμπειρία. efront - Έχει σχεδιαστεί ώστε να επιτρέπει τη δημιουργία δικτυακών κοινοτήτων μάθησης με σημαντικές ευκαιρίες για συνεργασία και αλληλεπίδραση. Το σύστημα χρησιμοποιεί μια διεπαφή χρήστη στηριγμένη σε εικονίδια. Η πλατφόρμα προσφέρει ένα μεγάλο πλήθος από δυνατά χαρακτηριστικά. TCExam - Λογισμικό για τη δημιουργία και τη διαχείριση δικτυακών τεστ και εξετάσεων. Απλοποιεί τη διαδικασία αυτή σε όλα της τα στάδια, από τη δημιουργία των τέστ, τη διεξαγωγή τους, την αξιολόγηση τους, τη παρουσίαση μέχρι και την αρχειοθέτησή τους. Yποστηρίζει την ανάπτυξη τράπεζας ερωτημάτων διάφορων τύπων. Open eclass - Ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης ηλεκτρονικών μαθημάτων για την ηλεκτρονική οργάνωση, αποθήκευση και παρουσίαση του εκπαιδευτικού υλικού. Αποτελεί τη πρόταση του ακαδημαικού δικτύου GUnet για την υποστήριξη των υπηρεσιών ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης. Είναι ανοικτού κώδικα, διανέμεται ελεύθερα. ILIAS - Το ILIAS ειναι μια πλατφόρμα τηλεκπαίδευσης που δημιουργήθηκε απο τον Martin Dougiamas. Δόθηκε έμφαση στο να γίνεται η διαδικασία της ασύγχρονης διδασκαλίας κατά τον ευκολότερο αλλά και παραγωγικότερο τρόπο, εφαρμόζοντας τις σχετικες θεωρητικές αρχές της εκπαίδευσης. COSE - Περιβάλλον τηλεκπαίδευσης. Αναπτύχθηκε από το πανεπιστήμιο του Staffordshire στην Αγγλία ως εικονικό περιβάλλον μάθησης [63]

64 (VLE). Παρουσιάζει εικόνα ιεραρχικής δομής, που μάλλον δεν είναι εξυπηρετική σε εκπαιδευτικά ιδρύματα με πολλά τμήματα, ενώ και η ορολογία που χρησιμοποιεί διαφέρει από τη συνήθη 2.9ΔΙΑΦΟΡΑ italc - Είναι λογισμικό διαχείρισης σχολικού εργαστηρίου που επιτρέπει τον απομακρυσμένο έλεγχο των υπολογιστών των μαθητών. Η εφαρμογή ειναι ανοικτού λογισμικού και κάνει ό,τι οι αντίστοιχες εμπορικές εφαρμογές αλλά δωρεάν. Έχει σχεδιαστεί ειδικά για χρήση σε σχολεία και προσφέρει πολλές δυνατότητες στον καθηγητή. Edmodo - Είναι μια πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης που έχει σχεδιαστεί ειδικά για εκπαιδευτικούς και μαθητές. Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να δημιουργήσουν ένα ασφαλές δίκτυο για τις τάξεις τους, το οποίο τους επιτρέπει να δημοσιεύουν ανακοινώσεις, να αναθέτουν μέσω αυτού τις εργασίες και τα θέματα τους και άλλα. Hot Potatoes - Πακέτο συγγραφικών εργαλείων που δίνει τη δυνατότητα στους εκπαιδευτικούς να δημιουργούν διαδραστικές δραστηριότητες στις οποίες οι μαθητές θα έχουν πρόσβαση με τη χρήση ενός απλού φυλλομετρητή χωρίς καν να είναι απαραίτητη η σύνδεση στο διαδίκτυο. Δημιουργήστε δωρεάν ασκήσεις διαφόρων μορφών. JClic - Είναι μια εφαρμογή δημιουργίας πολυμεσικών εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων. Μπορούμε να δημιουργήσουμε δραστηριότητες για μαθητές αξιοποιώντας πολυμεσικό υλικό, π.χ. να εισάγουμε μια φωτογραφία και να δημιουργήσουμε ένα παζλ, να δώσουμε ένα κείμενο για συμπλήρωση κενών, να φτιάξουμε σταυρόλεξο, κλπ. Gobby - Είναι ένα απλό, αλλά αποτελεσματικό εργαλείο ταυτόχρονης συγγραφής συνεργατικών κειμένων σε συνεδρία πραγματικού χρόνου, μεταξύ δικτυωμένων υπολογιστών από πολλούς χρήστες που επικοινωνούν. Ένα καλό εργαλείο για την ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και μάθηση και μια καλή ευκαιρία για διασκεδαστικό γράψιμο. IHMC CmapTools - Λογισμικό για δημιουργία εννοιολογικών χαρτών. Διαθέτει το [64]

65 πλεονέκτημα της υποστήριξης συνεργατικής δημιουργίας εννοιολογικών χαρτών μέσω της κοινής χρήσης του περιβάλλοντος λειτουργίας ακόμη και με άτομα που βρίσκονται σε διαφορετικές αίθουσες ή και περιοχές. Είναι εύχρηστο και διαθέτει ελληνική γλώσσα. OpenSophie - Δημιουργεί υπερμεσικά, πολυμεσικά, δικτυακά έγγραφα χωρίς προσφυγή σε προγραμματιστικά περιβάλλοντα. Διαθέτει δυνατότητες επεξεργασίας κειμένου, video, ήχου και εικόνων, καθώς και εισαγωγής σχολίων. Μπορούμε να ανεβάσουμε τα έγγραφα που δημιουργούμε με αυτό σε έναν server και να αναζητήσουμε άλλα. SchoolForge - Δικτυακός τόπος όπου υπάρχει ποικίλο δωρεάν εκπαιδευτικό λογισμικό και ανοιχτού κώδικα υλικό για ένα ολόκληρο σχολείο. Αποστολή του schoolforge.net είναι η ενοποίηση ανεξάρτητων οργανισμών που υποστηρίζουν, χρησιμοποιούν και αναπτύσσουν ελεύθερο λογισμικό για την Α/θμια και Β/θμια εκπαίδευση. The KDE Education Project - Πλούσιο, δωρεάν και πάρα πολύ χρήσιμο εκπαιδευτικό λογισμικό που βασίζεται στις τεχνολογίες KDE. Καλύπτει όλες τις ειδικότητες, τα μαθήματα και τις ηλικίες. Απευθύνετε σε φοιτητές, γονείς, εκπαιδευτικούς, ενήλικες και παιδιά. Όλοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις εφαρμογές του KDE δωρεάν και να απολαύσουν την μάθηση. Eclipse Crossword - Αν θέλετε να φτιάξτε εύκολα και γρήγορα ένα σταυρόλεξο τότε το Eclipse Crossword είναι το κατάλληλο πρόγραμμα για εσάς. Εσείς δίνετε μερικές λέξεις και οδηγίες και τα υπόλοιπα τα κάνει αυτόματα το πρόγραμμα. Τα σταυρόλεξα αυτά έχετε την δυνατότητα να τα εκτυπώσετε ή να τα ανεβάσετε στην ιστοσελίδα σας. Qedoc Quiz Maker - Το Qedoc Quiz Maker είναι ένα πολύ ενδιαφέρον δωρεάν πρόγραμμα για τη δημιουργία διαδραστικών εξεταστικών εφαρμογών, των γνωστών σε όλους μας quiz. Διαθέτει δεκάδες είδη ερωτήσεων οι οποίες συνέχεια αυξάνονται και περιλαμβάνουν όλες τις κατηγορίες των εξετάσεων που θα χρειαστείτε. Teach Αποτελεί ένα ολοκληρωμένο σύστημα εξέτασης που μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε επίσημες εξετάσεις πιστοποίησης γνώσεων. Προσφέρει και παραγωγή φυλλαδίων για γραπτή εξέταση και δημιουργία μιας επίσημης σχεδόν επαγγελματικής ηλεκτρονικής εξέτασης. Είναι δωρεάν και ενσωματώνει πάρα πολλές δυνατότητες. [65]

66 Wink - Είναι ένα πρόγραμμα για τη δημιουργία παρουσιάσεων σε μορφή screencasts, δηλαδή παρουσιάζοντας στον θεατή στιγμιότυπα της οθόνης του δημιουργού της παρουσίασης, όπως ακριβώς αυτά αλλάζουν κατά τη δημιουργία της παρουσίασης. Ειναι διαδραστικό και επιτρέπει την ενσωμάτωση κουμπιών, κειμένου και άλλα. Wikipedia Selection for Schools - Βασίζεται στην δικτυακή εγκυκλοπαίδεια Wikipedia. Αρχικά σχεδιάστηκε ώστε να εξυπηρετήσει σχολεία που δεν έχουν συνδεση με το διαδίκτυο, ωστόσο χρησιμοποιείται μέχρι στιγμής ευρέως. Η επιλογή των θεμάτων έγινε με μεγάλη προσοχή, έχει ελεχθεί η καταλληλότητα και το γλωσσικό επίπεδο των κειμένων. Quad-Lock Unit Converter - Είναι ένα δωρεάν εργαλείο που μπορεί να φροντίσει για όλες τις μετατροπές μονάδων σας ακόμα και όταν είστε εκτός internet. Περιέχει το πρόγραμμα χιλιάδες μονάδες μέτρησης που θα σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε καθημερινά προβλήματα μετατροπής. Ακόμα μπορείτε να δημιουργήσετε προσαρμοσμένες μονάδες. Convert - Είναι ένα ελεύθερο, ικανότατο και εύκολο στη χρήση πρόγραμμα μετατροπής που θα μετατρέψει τις πιο δημοφιλείς μονάδες όπως είναι η απόσταση, η θερμοκρασία, ο όγκος, η ώρα, η ταχύτητα, η μάζα, η δύναμη, η πυκνότητα, η πίεση, η ενέργεια, αλλά και μετατροπές οριζόμενες απο τον χρήστη. FreeMind - Λογισμικό χαρτογράφησης σκέψεων για την οργάνωση των έργων και των δεδομένων ή για τυχαίες σκέψεις. Είναι ένα πολύ ισχυρό αλλά και πολύπλοκο πρόγραμμα, ιδανικό για μεγάλα έργα ή συχνή χρήση. Μπορεί στην αρχή να σας δυσκολέψει αλλά αξίζει να επενδύσετε χρόνο μαθαίνοντας το. Rapid Typing Tutor - Μάθετε να δακτυλογραφείτε με τυφλό σύστημα με αυτό το δωρεάν εκπαιδευτικό εργαλείο. Αποσκοπεί στο να κάνει τη διαδικασία εκμάθησης όσο το δυνατόν πιο διασκεδαστική. Διαθέτει μία καλά σχεδιασμένη και πολύχρωμη διεπιφάνεια για τις διάφορες ασκήσεις, ενώ απευθύνεται τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες. Ram Type - [66]

67 Εκμάθηση τυφλού συστήματος. Το Ram Type είναι το πιο γνωστό πρόγραμμα εκμάθησης τυφλού συστήματος που υποστηρίζει ελληνικά. Περιλαμβάνει ένα σύνολο μαθημάτων και ασκήσεων που θα σας βοηθήσουν να εκπαιδεύσετε τις ικανότητες σας πάνω στο τυφλό σύστημα. Internet School - Είναι μια διαδικτυακή εφαρμογή που επιτρέπει τη δημοσίευση μέσα από μια διαδικασία εγκατάστασης επτά απλών βημάτων και στην συνέχεια την αλλαγή του περιεχομένου μιας σειράς από ιστοσελίδες, ανάλογα με την επιθυμία του σχολείου που το χρησιμοποιεί, μέσα από μια κεντρική σελίδα διαχείρισης. FastQuiz- Η ανάγκη που προκύπτει από τα σύγχρονα προγράμματα σπουδών για συχνή αξιολόγηση (διαμορφωτική ή/και αυτό αξιολόγηση) καθώς και τα προβλήματα από τον παραδοσιακό τρόπο εξέτασης, οδηγούν στην υιοθέτηση νέων μεθόδων και λογισμικών. Στο πλαίσιο αυτό δημιουργήθηκε το πρόγραμμα αξιολόγησης εξάσκησης Fast Quiz το οποίο είναι ελεύθερου λογισμικού και μπορείτε να το επισκεφτείτε και να το κατεβάσετε εδώ. Στο παραπάνω σύνδεσμο μπορείτε επίσης να βρείτε και αναλυτικές οδηγίες λειτουργίας. Βρίσκεται στα αρχικά στάδια ανάπτυξης και γι αυτό κάθε παρατήρησή σας θα βοηθήσει στη βελτίωσή του. Όλος ο κόσμος ένας κόσμος- Το εκπαιδευτικό λογισμικό «Όλος ο κόσμος ένας κόσμος» αποτελεί την υπερμεσική υλοποίηση μιας συγκεκριμένης διδακτικής πρότασης, η οποία επιδιώκει να συμβάλει στην άμβλυνση των ξενοφοβικών τάσεων και να διαμορφώσει κριτικές αντιλήψεις, στάσεις και συμπεριφορές ανοιχτές στη διαφορετικότητα. Η διασύνδεση του μαθητή με το τοπικό και το οικουμενικό, με τη θεωρία και την πράξη, μπορεί να αλλάξει τη στάση του απέναντι στον κόσμο και να διαμορφώσει πολίτες με «οικουμενική συνείδηση και ευθύνη». Το λογισμικό εντέλει, αποτελεί μια σύγκληση σύμφωνα με την οποία υπάρχουν μεγάλα περιθώρια πρωτοβουλίας και αυτενέργειας του εκπαιδευτικού και των μαθητών του, ενώ η όλη διαδικασία διδασκαλίας και [67]

68 μάθησης είναι διαμορφωμένη με τέτοιο τρόπο, ώστε να αποφεύγεται κατά το δυνατό η τυποποίηση και η άκριτη συσσώρευση γνώσεων. Ηγέννηση και οι ρυθμοί των ναών- Δικτυακός τόπος: ennhsh_kai_oi_rythmoi_nawn.zip Το λογισμικό αποτελείται από δύο ενότητες με τίτλο «Α Γέννηση των Ναών» και «Β Ρυθμοί των Ναών» και περιέχει πλούσιο υλικό σε εικόνες και ασκήσεις. Το λογισμικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη διδασκαλία της ενότητας «Η χριστιανική τέχνη» στο μάθημα των Θρησκευτικών της Γ τάξης του Γυμνασίου, αλλά και στην Α τάξη του Λυκείου τόσο για το μάθημα των Θρησκευτικών όσο και της Ιστορίας. Αξιολογητής Δικτυακός τόπος: O «Αξιολογητής» είναι μια νέα δωρεάν εφαρμογή για την αυτόματη δημιουργία online τεστ/διαγωνισμάτων με αυτόματη βαθμολόγηση και δυνατότητα αποστολής των βαθμών μέσω . Στόχος του είναι να αντικαταστήσει συμβατικές διαδικασίες αποτίμησης της επάρκειας γνώσεων επάνω σε διδαχθέντα αντικείμενα, εφόσον οι απαιτούμενες απαντήσεις μπορούν να διατυπωθούν με δομημένο τρόπο (δηλαδή ως "κλειστού τύπου"). Ακόμα και με μηδενικές γνώσεις πληροφορικής/προγραμματισμού, ο εκπαιδευτικός μπορεί να δημιουργήσει εύκολα και γρήγορα ηλεκτρονικές εξετάσεις, ενώ το πρόγραμμα αναλαμβάνει και το upload των απαιτούμενων αρχείων. Στις εκφωνήσεις και στις επιλογές των θεμάτων μπορεί να εισαχθεί οτιδήποτε, δηλαδή κείμενο, εικόνες, εφαρμογές flash, προσομοιώσεις java, κλπ. 3 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΑ HOT POTATOES 3.1Εισαγωγή στα Hot Potatoes [68]

69 Τα Hot Potatoes είναι ένα σύνολο 6 συγγραφικών εργαλείων που δημιουργήθηκαν από την μάδα έρευνας και ανάπτυξης στο κέντρο πληροφορικής και μέσον ανθρωπιστικών επιστημών του πανεπιστημίου Βικτώριας. Τα Hot Potatoes μας δίνουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουμε διαδραστικές ασκήσεις διαφόρων βασικών τύπων βασισμένες στον παγκόσμιο ιστό. Τις ασκήσεις αποτελούν ιστοσελίδες που χρησιμοποιούν κώδικα XHTML1.1 για την εμφάνιση και Javascript(ECMAScript) για τη διαδραστικότητα.αυτά τα βασικά πρότυπα W3C υποστηρίζονται από όλους τους καλούς σύγχρονους φυλλομετρητές συμπεριλαμβανόμενων των Internet Explorer 6+,Mozilla 1.2+,Phoenix, Safari και πολλών άλλων. Τα συγγραφικά εργαλεία μπορούν να διαχειριστούν και Unicode,οπότε μπορείτε να δημιουργήσετε ασκήσεις σε οποιαδήποτε γλώσσα ή σε ένα μείγμα γλωσσών. Όπως φαίνεται στην εικόνα έχουμε 6 τύπους αρχείων.η κάθε άσκηση έχει το δικό της τύπο αρχείου και αποθηκεύεται με ξεχωριστό extension. JQuiz.:.Jqz JCloze:.jcl JCrooss:.jcw JMix Q:.jmx JMatch:.jmt 3.2ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ JCloze [69]

70 Επιλέγουμε την πατάτα που γράφει JCloze.Το JCloze είναι ένα πρόγραμμα το οποίο δημιουργεί ασκήσεις που απαιτεί συμπλήρωση κενών. Αρχικά όταν επιλέγουμε την πατάτα με το JCloze εμφανίζεται το παρακάτω παράθυρο: Εκεί που λέει τίτλος γράφουμε τον τίτλο της άσκησης.στην λευκή επιφάνεια γράφουμε το κείμενο στο οποίο θέλουμε να εμφανιστούν τα κενά. Για να εμφανιστούν τα κενά μαρκάρουμε τις λέξεις και πατάμε το κουμπί στο κάτω μέρος που γράφει κενό. Η λέξη οι οποίες θα εμφανιστούν στην άσκηση σαν κενά είναι υπογραμμισμένες και κόκκινες. Εάν πατήσουμε το κουμπί που λέει αυτόματα κενά τότε τα κενά εμφανίζονται κάθε εννέα λέξεις.αν θέλουμε κάποιο κενό να το διαγράψουμε τότε μαρκάρουμε την κόκκινη λέξη και πατάμε το κουμπί που λέει διαγραφή κενού. Αν θέλουμε να τα διαγράψουμε όλα τα κενά πατάμε το κουμπί που λέει εκκαθάριση κενών. Το κουμπί δείξτε τις λέξεις μας δείχνει τις λέξεις για να βάλουμε εναλλακτικές απαντήσεις συμπλήρωσης κενών. Στη συνέχεια εφόσον μαρκάρουμε τη λέξη και πατήσουμε κενό εμφανίζεται το παρακάτω παράθυρο φαίνεται η μαρκαρισμένη λέξη και ακριβώς από κάτω η βοήθεια εφόσον θέλουμε να δώσουμε κάποια βοήθεια.ακριβώς από κάτω είναι η εναλλαγή σωστών [70]

71 απαντήσεων εφόσον υπάρχουν και εναλλακτικές σωστές απαντήσεις. Πατάμε ΟΚ και επιστρέφουμε στην αρχική οθόνη του JCloze. Στη συνέχεια πατώντας το έκτο εικονίδιο από τη γραμμή εργαλείων που έχει τον αριθμό 6 Εμφανίζεται το παράθυρο Αποθήκευση ως όπου το αποθηκεύουμε με κατάληξη html. [71]

72 Στη συνέχεια πατώντας Αποθήκευση εμφανίζεται υο παρακάτω παράθυρο όπου πατώντας το κουμπί Προεπισκόπιση άσκησης στο πρόγραμμα πλοήγησης φαίνεται το αμέσως παρακάτω παράθυρο όπου μπορεί κάποιος να δοκιμάσει την άσκηση την οποία έφτιαξε. [72]

73 Εάν επιλέξουμε το κουμπί αποθήκευση αρχείου στο hotpotatoes.net Website εμφανίζεται το παρακάτω παράθυρο. Εάν συμπληρώσουμε το παραπάνω παράθυρο τότε η άσκηση που δημιουργήσαμε ανεβαίνει στο internet. [73]

74 3.3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ JMatch Επιλέγουμε την πατάτα που γράφει JMatch.Το JMatch είναι ένα πρόγραμμα το οποίο δημιουργεί ασκήσεις που απαιτεί αντιστοίχηση είτε αντικειμένων είτε τύπων. Αρχικά όταν επιλέγουμε την πατάτα με το JMatch εμφανίζεται το παρακάτω παράθυρο: Στο παραθυρο που βλέπουμε στον τίτλο συνήθως γράφουμε την εκφώνηση της άσκησης. Στη συνέχεια στην αριστερή στήλη γράφουμε τα σταθερά αντικείμενα και στη δεξιά τα αντικείμενα που θα ανακατευθούν.στη στήλη κάτω από τη λέξη Fix αν την τσεκάρουμε τοτε αυτά τα αντικείμενα που θα είναι τσεκαρισμένα δεν θα ανακατευθουν. Δίπλα από εκεί που λέει Εξ ορισμού αν συμπληρώσουμε με κείμενο στο πτυσσόμενο μενού που θα εμφανίζεται κατά την εφαρμογή της άσκησης θα εμφανίζεται το κείμενο που υα έχουμε γράψει. Στη συνέχεια από τη γραμμή εργαλείων Πατάμε το έκτο εικονίδιο με τον αριθμό 6 όπου εμφανίζεται το παράθυρο Αποθήκευση ως όπου το αποθηκεύουμε με κατάληξη html. [74]

75 Στη συνέχεια πατώντας Αποθήκευση εμφανίζεται υο παρακάτω παράθυρο όπου πατώντας το κουμπί Προεπισκόπηση άσκησης στο πρόγραμμα πλοήγησης φαίνεται το αμέσως παρακάτω παράθυρο όπου μπορεί κάποιος να δοκιμάσει την άσκηση την οποία έφτιαξε. [75]

76 Βλέπουμε το παραπάνω παράθυρο όπου η αριστερή στήλη είναι η αμετακίνητη και η δεξιά έχει ένα πτυσσόμενο μενού όπου αν το ανοίξουμε θα είναι όλες οι επιλογές τις οποίες έχουμε βάλει στην δεξιά στήλη να ανακατεύονται όταν δημιουργήσαμε την άσκηση. Εάν το συμπληρώσουμε και πατήσουμε check θα μας εμφανίσει το ποσοστό των σωστών απαντήσεων. Το JMatch έχει τη δυνατότητα να γίνεται και αντιστοίχιση εικόνων με λέξεις. Αυτό για να γίνει θα πρέπει πρώτα να εισάγουμε την εικόνα στην αριστερή στήλη από το μενού εισαγωγή ->εικόνα και μετά επιλέγουμε την εικόνα. Στη συνέχεια στη δεξιά στήλη εισάγουμε τις αντίστοιχες λέξεις και μετά ακολουθούμε την ίδια διαδικασία προκειμένου να δούμε πως δουλεύει η άσκηση. Εάν θέλουμε η άσκηση να ανέβει στο internet θα πρέπει να [76]

77 επιλέξουμε το κουμπί αποθήκευση αρχείου στο hotpotatoes.net Website όταν θα είμαστε στο παράθυρο Προεπισκόπηση ή αποθήκευση της άσκησης 3.4 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ JQuiz Επιλέγουμε την πατάτα που γράφει JQuiz.Το JQuiz είναι ένα πρόγραμμα το οποίο δημιουργεί ασκήσεις τεσσάρων ειδών ασκήσεις. Αρχικά όταν επιλέγουμε την πατάτα με το JQuiz εμφανίζεται το παρακάτω παράθυρο: Επάνω εκεί που λέει τίτλος γράφουμε τον τίτλο της άσκησης. Ακριβώς από κάτω δίπλα από το κεφαλαίο έψιλον γράφουμε το νούμερο της ερώτησης αν είναι 1 η,2 η κλπ. Στη συνέχεια ακριβώς δίπλα γράφουμε την ερώτηση [77]

78 και ακριβώς δίπλα υπάρχει ένα πτυσσόμενο μενού όπου επιλέγουμε τον τύπο της άσκησης που θα κατασκευάσουμε. Οι τέσσερις τύποι ασκήσεων είναι οι εξής: Πολλαπλής επιλογής, σύντομης απάντησης, υβριδικές, πολλών επιλογών. Εδώ θα περιγράψουμε πως κάνουμε ένα τεστ πολλαπλής επιλογής. Αρχικά αφού θα έχουμε πληκτρολογήσει την ερώτηση στη στήλη που λέει απαντήσεις δίνουμε τέσσερις ή περισσότερες δικές μας απαντήσεις. Στη συνέχεια αν θέλουμε στη στήλη που λέει βοήθεια μπορούμε να γράψουμε μία φράση η οποία να εξηγεί στον μαθητή το λάθος του σε περίπτωση που ο μαθητής απαντήσει λάθος. Έπειτα στη στήλη που λέει ρυθμίσεις τσεκάρουμε ποια από τις απαντήσεις που δώσαμε είναι η σωστή. Πατάμε το έκτο εικονίδιο με τον αριθμό 6 όπου εμφανίζεται το παράθυρο Αποθήκευση ως όπου το αποθηκεύουμε με κατάληξη html. Στη συνέχεια πατώντας Αποθήκευση εμφανίζεται το παρακάτω παράθυρο όπου πατώντας το κουμπί Προεπισκόπηση άσκησης στο πρόγραμμα πλοήγησης [78]

79 φαίνεται το αμέσως παρακάτω παράθυρο όπου μπορεί κάποιος να δοκιμάσει την άσκηση την οποία έφτιαξε. Παρακάτω φαίνεται μία άσκηση με δύο ερωτήσεις που φτιάξαμε και η οποία έχει τέσσερις πιθανές απαντήσεις. Εάν επιλέξουμε το κουμπί με το ερωτηματικό εάν η απάντηση είναι σωστή θα μας βγάλει την ένδειξη σωστό ενώ αν είναι λάθος θα μας βγάλει την ένδειξη λάθους ή κάποιο μήνυμα γιατί είναι λάθος σε περίπτωση που έχουμε πληκτρολογήσει κάτι στη βοήθεια. Μετά το τέλος της εξέτασης το πρόγραμμα βγάζει και το ποσοστό των σωστών απαντήσεων. Το JQuiz είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για έναν καθηγητή γιατί μπορεί μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα να βγάλει συμπεράσματα για το επίπεδο της τάξης του. Οι άλλοι τρείς τύποι ασκήσεων κατασκευάζονται με ανάλογο τρόπο. [79]

80 3.5 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ JCross Επιλέγουμε την πατάτα που γράφει JCross.Το JCross είναι ένα πρόγραμμα το οποίο δημιουργεί ασκήσεις με σταυρόλεξα. Αρχικά όταν επιλέγουμε την πατάτα με το JCross εμφανίζεται το παρακάτω παράθυρο: [80]

81 Προκειμένου να κατασκευάσουμε ένα σταυρόλεξο πρώτα θα πρέπει να εισάγουμε τα γράμματα στο πλέγμα και μετά τις κατάλληλες ενδείξεις προκειμένου να βρεθούν οι λέξεις. Αυτό γίνεται ως εξής: Αρχικά στον τίτλο γράφουμε τον τίτλο του σταυρόλεξου. Στη συνέχεια εισάγουμε στο πλέγμα τα γράμματα των λέξεων κάνοντας κλικ μέσα σε κάθε τετράγωνο και πληκτρολογώντας τα γράμματα. Ένα παράδειγμα φαίνεται παραπάνω. Τα τέσσερα βέλη που είναι κάτω από τη φράση ορισμοί αυτό που κάνουν είναι κάθε φορά που επιλέγουμε κάποιο να μετακινεί μία θέση δεξιά, αριστερά, πάνω, κάτω όλο το πλέγμα των λέξεων που έχουμε γράψει προκειμένου να προσθέσουμε ή να αφαιρέσουμε κάποια λέξη. Στη συνέχεια πατώντας το κουμπί με το κλειδί που γράφει ορισμοί περνάμε στο παράθυρο που εμφανίζεται από κάτω προκειμένου να προσθέσουμε ενδείξεις για την κάθε λέξη. [81]

82 Για να προσθέσουμε τις ενδείξεις επιλέγουμε τη λέξη κάνοντας κλικ επάνω της και ακριβώς από κάτω γράφουμε την ένδειξη και στη συνέχεια πατάμε το ΟΚ δίπλα. Αφού τελειώσουμε πατάμε το ΟΚ κάτω και έχουμε φτιάξει το σταυρόλεξο μας. Πατάμε το έκτο εικονίδιο με τον αριθμό 6 όπου εμφανίζεται το παράθυρο Αποθήκευση ως όπου το αποθηκεύουμε με κατάληξη html. [82]

83 Στη συνέχεια πατώντας Αποθήκευση εμφανίζεται το παρακάτω παράθυρο όπου πατώντας το κουμπί Προεπισκόπηση άσκησης στο πρόγραμμα πλοήγησης φαίνεται το αμέσως παρακάτω παράθυρο όπου μπορεί κάποιος να δοκιμάσει την άσκηση την οποία έφτιαξε. [83]

84 [84]

85 Για να δοκιμάσουμε την άσκηση του σταυρόλεξου κλικάρουμε πάνω στον αριθμό και στη συνέχεα γράφουμε τη λέξη πατάμε enter και μετά check και μας λέει αν αυτό που πληκτρολογήσαμε είναι σωστό. Περισσότερες πληροφορίες για το πώς λειτουργεί το JCross,μπορείτε να δείτε το αρχείο Help επιλέγοντας εκκινήστε το JCross και μετά πατήστε F1. 3.6ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ JQuiz Επιλέγουμε την πατάτα που γράφει JMix.Το JMix είναι ένα πρόγραμμα το οποίο δημιουργεί ασκήσεις αναμιγνύει αυτόματα τις λέξεις και ο μαθητής καλείται να τις βάλει στη σωστή σειρά. Αρχικά όταν επιλέγουμε την πατάτα με το JMix εμφανίζεται το παρακάτω παράθυρο: Στον τίτλο γράφουμε τον τίτλο της άσκησης. Στον κενό χώρο κάτω από τη βασική πρόταση γράφουμε την πρόταση την οποία το πρόγραμμα θα ανακατέψει αυτόματα επιλέγοντας τα κομμάτια τα οποία θέλουμε να είναι μαζί να είναι στην ίδια σειρά, και κάθε κομμάτι που θέλουμε να ανακατευθεί πατάμε enter και γράφουμε την επόμενη λέξη ή φράση ακριβώς από κάτω όπως φαίνεται στην παραπάνω εικόνα. Ακριβώς δίπλα από την βασική πρόταση υπάρχουν οι εναλλακτικές προτάσεις τις οποίες μπορούμε να γράψουμε αν θέλουμε και κάτω υπάρχουν επιλογές για τις εναλλακτικές προτάσεις.στη συνέχεια όταν πάμε να δοκιμάσουμε την άσκηση μας βγάζει το παρακάτω μήνυμα και απαντάμε ναι ή όχι και συνεχίζουμε. [85]

86 Πατάμε το έκτο εικονίδιο με τον αριθμό 6 όπου εμφανίζεται το παράθυρο Αποθήκευση ως όπου το αποθηκεύουμε με κατάληξη html. Στη συνέχεια πατώντας Αποθήκευση εμφανίζεται το παρακάτω παράθυρο όπου πατώντας το κουμπί Προεπισκόπηση άσκησης στο πρόγραμμα πλοήγησης [86]

87 φαίνεται το αμέσως παρακάτω παράθυρο όπου μπορεί κάποιος να δοκιμάσει την άσκηση την οποία έφτιαξε. 3.7 O Masher (δημιουργώντας συνδεδεμένες ασκήσεις) [87]

88 O Masher είναι μια διαφορετική εφαρμογή από τις άλλες στο πακέτο των Hot Potatoes. Σκοπός του είναι να σας βοηθήσει να δημιουργήσετε μεγαλύτερες ενότητες υλικού, συνδεδεμένες μεταξύ τους. Ο Masher απαιτεί ξεχωριστό κλειδί εγγραφής που μπορείτε να το πάρετε μόνο αν αγοράσετε εμπορική άδεια για τα Hot Potatoes.Χωρίς το κλειδί, μπορείτε να δημιουργήσετε μικρές μόνο ενότητες ασκήσεων.ο Masher χρησιμοποιείται επίσης, για το «ανέβασμα» αρχείων που δεν αποτελούν ασκήσεις Hot Potatoes εξυπηρετητή O Masher έχει δικό του αρχηγό (κάντε κλικ στο Help/Tutorial στο πρόγραμμα Masher) και ένα λεπτομερές αρχείο βοήθειας με πλήρεις οδηγίες. Για να δείτε το αρχείο Help, εκκινήσετε το πρόγραμμα Masher και πληκτρολογήσετε το πλήκτρο F1. 4 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Το Λογισμικό GeoGebra 4.1Εισαγωγή για το GeoGebra Το GeoGebra είναι ένα δυναμικό λογισμικό για τη διδασκαλία των μαθηματικών που ενώνει τη γεωμετρία, την άλγεβρα και το λογισμό. Αναπτύχθηκε από τον Markus Hohenwarter στο Florida Atlantic University για τη διδασκαλία και μάθηση των μαθηματικών στο σχολείο. Το GeoGebra είναι ένα δυναμικό σύστημα γεωμετρίας. Ο χρήστης μπορεί να κάνει κατασκευές με σημεία, διανύσματα, ευθύγραμμα τμήματα, ευθείες, κωνικές τομές καθώς επίσης χρησιμοποιώντας συναρτήσεις και στη συνέχεια να τα τροποποιήσει με ένα δυναμικό τρόπο. Το λογισμικό επιτρέπει, επίσης, την απευθείας εισαγωγή εξισώσεων και συντεταγμένων. Το GeoGebra έχει τη δυνατότητα να χειρίζεται μεταβλητές για αριθμούς, διανύσματα και σημεία, να βρίσκει παραγώγους και ολοκληρώματα συναρτήσεων και να παρέχει εντολές για την εύρεση Ριζών και Ακρότατων. Αυτές οι δύο όψεις είναι χαρακτηριστικές του GeoGebra: μια έκφραση (αναπαράσταση) στο παράθυρο της άλγεβρας αντιστοιχεί σε ένα αντικείμενο στο παράθυρο της γεωμετρίας και αντίστροφα. Η επιτυχία διαφόρων project ανοικτού κώδικα όπως το Linux, ο Firefox και η Wikipedia δείχνει ότι το να συνεργαζόμαστε και να μοιραζόμαστε μπορεί να οδηγήσει στην παραγωγή αξιόπιστων πηγών σε διάφορες πτυχές της ζωής. Πολλές προσπάθειες έχουν γίνει τις τελευταίες δεκαετίες με σκοπό την ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση και ιδιαίτερα στη διδασκαλία των μαθηματικών. Μια από αυτές τις προσπάθειες είναι και το GeoGebra. [88]

89 Το λογισμικό GeoGebra αποτελεί την πτυχιακή εργασία του Markus Hohenwarter στο Πανεπιστήμιο του Salzburg το Έχει σχεδιαστεί με σκοπό να συνδυάσει διάφορα λογισμικά δυναμικής γεωμετρίας με υπολογιστικά συστήματα άλγεβρας σε ένα απλό και εύκολο στη χρήση πρόγραμμα με σκοπό τη διδασκαλία των μαθηματικών. Σε γενικές γραμμές, λοιπόν, το GeoGebra είναι μια ελεύθερη και πολλών πλατφόρμων εφαρμογή μαθηματικών με δυναμικό τρόπο για τα σχολεία που ενσωματώνει Γεωμετρία, Άλγεβρα και Λογισμό. Έχει λάβει αρκετά διεθνή βραβεία συμπεριλαμβανομένων και των βραβείων λογισμικού εκπαίδευσης της Ευρώπης και της Γερμανίας. 4.2 Το περιβάλλον του GeoGebra Η εφαρμογή χαρακτηρίζεται από ένα λιτό αλλά ιδιαίτερα λειτουργικό περιβάλλον εργασίας. Στο πάνω μέρος υπάρχουν τα μενού με τις επιλογές, και ακριβώς από κάτω τους μια σειρά από τα σημαντικότερα εργαλεία. Στο [89]

90 κάτω δεξιά μέρος κάθε εργαλείου υπάρχει ένα βέλος. Κάνοντας κλικ στο βέλος αυτό εμφανίζονται οι επιλογές του κάθε εργαλείου. Η κύρια οθόνη είναι χωρισμένη σε δύο τμήματα. Αριστερά εμφανίζονται τα Ελεύθερα και Εξαρτημένα αντικείμενα. Δεξιά είναι ο χώρος εργασίας. Μπορούμε να κλείσουμε το πλαίσιο αριστερά ώστε να απελευθερωθεί ο χώρος που καταλαμβάνει. Στο κάτω μέρος υπάρχει το πλαίσιο εισαγωγής εντολών, ενώ δεξιά του υπάρχουν οι επιλογές για τους τελεστές και τις εντολές που χρησιμοποιούμε. 4.3 Παρουσίαση της γραμμής των Μενού Το μενού Αρχείο Με τη βοήθεια του μενού αυτού μπορούμε να αποθηκεύσουμε μια εργασία, να την εξαγάγουμε με άλλη μορφή (π.χ. ιστοσελίδα, εικόνα), να την εκτυπώσουμε, και να δημιουργήσουμε νέο έγγραφο. Αποθήκευση εργασίας Την πρώτη φορά που θα αποθηκεύσουμε μια εργασία, οι επιλογές Αποθήκευση και Αποθήκευση ως... λειτουργούν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο: μας ζητούν να δημιουργήσουμε ένα αρχείο σε μια θέση στον υπολογιστή, και να πληκτρολογήσουμε ένα όνομα. Για να αποθηκεύουμε τις αλλαγές που κάνουμε σε μια εργασία που έχει ήδη αποθηκευθεί, κάνουμε απλά κλικ στην επιλογή Αποθήκευση. Αν θέλουμε να δημιουργήσουμε ένα νέο αρχείο (π.χ. αντίγραφη της υφιστάμενης εργασίας), τότε επιλέγουμε Αποθήκευση ως, και πληκτρολογούμε ένα διαφορετικό όνομα ή και μια διαφορετική τοποθεσία αποθήκευσης. Εξαγωγή εργασίας Κατά κανόνα, το GeoGebra δημιουργεί αρχεία τα οποία μπορούν να ανοικτούν και να τύχουν επεξεργασίας μόνο με αυτό το λογισμικό. Αν θέλουμε να προβάλουμε την εργασία μας, είτε μέσω ιστοσελίδας, είτε ως εικόνα (π.χ. για ενσωμάτωση σε παρουσίαση με το OpenOffice Impress /PowerPoint), τότε θα πρέπει να επιλέξουμε Εξαγωγή. Η πιο συνηθισμένη μορφή αρχείου με το οποίο θα κάνουμε εξαγωγή της εργασίας μας, είναι το png. Πρόκειται για ένα πρότυπο το οποίο υποστηρίζει μικρό σχετικά μέγεθος μέσω συμπίεσης, αλλά ταυτόχρονα διατηρεί την ποιότητα της εικόνας. Μενού Επεξεργασία Το μενού αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, μια και μας επιτρέπει να επιλέξουμε αντικείμενα (μέσω των αντίστοιχων επιλογών), να ακυρώσουμε ή να επαναφέρουμε την προηγούμενή μας ενέργεια, να αντιγράψουμε ένα σχήμα στη μνήμη του υπολογιστή, να διαγράψουμε αντικείμενα, και να τροποποιήσουμε τις ιδιότητές τους (π.χ. χρώμα, μέγεθος γραμμής κτλ). [90]

91 Μενού Προβολή Μέσω των επιλογών αυτών μπορούμε να ελέγξουμε αντικείμενα αλλά και στοιχεία που εμφανίζονται στην οθόνη. Ένα από τα σημαντικότερα είναι οι άξονες, οι οποίοι είναι ιδιαίτερα χρήσιμοι στη δημιουργία όλων των σχημάτων αλλά και σημείων. Το κάθε σχήμα που δημιουργούμε αποτελείται από σημεία τα οποία έχουν τις δικές τους συντεταγμένες και οι οποίες εμφανίζονται τόσο στην επιφάνεια σχεδίασης όσο και στο πλαίσιο στο αριστερό μέρος της οθόνης (επόμενες σελίδες). Οι επιλογές Προβολή Άλγεβρας, Προβολή λογιστικού Φύλλου κ.α. εμφανίζουν πληροφορίες που αφορούν τόσο τα δεδομένα, όσο και συναρτήσεις που μπορούμε να δημιουργήσουμε. Το μενού Επιλογές Μέσω του μενού αυτού μπορούμε να ρυθμίσουμε τον τρόπο εμφάνισης των γραμματοσειρών στην οθόνη, το είδος των σημείων, τον τρόπο απεικόνισης των αριθμών κ.α. Καθώς προσθέτουμε πληροφορίες στην οθόνη, είναι σημαντικό να μπορούμε να τροποποιούμε το μέγεθος των γραμματοσειρών ώστε να είναι πιο ευδιάκριτες. Επίσης, ανάλογα με το μέγεθος της οθόνης μας θα θέλουμε να προσαρμόζουμε ανάλογα και το μέγεθος των γραμμάτων (ειδικά όταν θα χρησιμοποιούμε βιντεοπροβολέα για να προβάλουμε την εργασία μας με το GeoGebra σε ακροατήριο ή στους μαθητές μας. 4.4 Παρουσίαση των εργαλείων Μετακίνηση Το εργαλείο αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη μετακίνηση ελεύθερων αντικειμένων με το ποντίκι. Αφού επιλέξετε ένα αντικείμενο κάνοντας κλικ σε αυτό, ενώ είναι επιλεγμένο το εργαλείο, μπορείτε να το Διαγράψετε πατώντας το πλήκτρο Del Μετακινήσετε χρησιμοποιώντας τα πλήκτρα με τα βελάκια (δείτε Κίνηση) Σημείωση: Πατώντας το πλήκτρο Esc ενεργοποιείται η Μετακίνηση. Μπορείτε να επιλέξετε ταυτόχρονα πολλά αντικείμενα, έχοντας πατημένο το πλήκτρο Ctrl καθώς τα επιλέγετε. Μπορείτε να επιλέξετε πολλά αντικείμενα, ορίζοντας ένα ορθογώνιο επιλογής με το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού στην επιφάνεια εργασίας. Ακολούθως, μπορείτε να μετακινήσετε τα αντικείμενα αυτά, μετακινώντας ένα από αυτά με το ποντίκι. Το ορθογώνιο επιλογής μπορεί, επίσης, να χρησιμοποιηθεί για να ορίσει ένα μέρος της επιφάνειας εργασίας για εκτύπωση, για εξαγωγή εικόνων και για δημιουργία δυναμικών φύλλων εργασίας (δείτε Εκτύπωση και Εξαγωγή). [91]

92 Περιστροφή γύρω από σημείο Επιλέξτε αρχικά το σημείο περιστροφής. Ακολούθως μπορείτε να μετακινήσετε ελεύθερα αντικείμενα γύρω από το σημείο αυτό, χρησιμοποιώντας το ποντίκι. Σχέση Επιλέξτε δύο αντικείμενα για να δείτε πληροφορίες για τη σχέση τους (δείτε, επίσης, την εντολή Σχέση). Μετακίνηση φύλλου σχεδίασης Μετακινήστε το φύλλο σχεδίασης για να μετακινήσετε το σύστημα συντεταγμένων. Σημείωση: Μπορείτε να μετακινήσετε το φύλλο σχεδίασης με το ποντίκι πατώντας το πλήκτρο Shift (PC: επίσης το πλήκτρο Ctrl). Με το εργαλείο αυτό μπορείτε να αλλάξετε, επίσης, την κλίμακα του κάθε άξονα, μετακινώντας τον άξονα με το ποντίκι. Σημείωση: Η αλλαγή της κλίμακας των αξόνων μπορεί, επίσης, να γίνει καθώς είναι επιλεγμένα άλλα εργαλεία, κρατώντας πατημένο το πλήκτρο Shift (PC: επίσης το πλήκτρο Ctrl) καθώς μετακινείτε τον άξονα. Μεγέθυνση Πατήστε σε οποιονδήποτε μέρος του φύλλου σχεδίασης για να το μεγεθύνετε (δείτε, επίσης, Μεγέθυνση). Σμίκρυνση Πατήστε σε οποιονδήποτε μέρος του φύλλου σχεδίασης για να το σμικρύνετε (δείτε, επίσης, Μεγέθυνση). Εμφάνιση / απόκρυψη αντικειμένου Κάντε κλικ σε ένα αντικείμενο για να το εμφανίσετε ή να το αποκρύψετε. Σημείωση: Όλα τα αντικείμενα που επιλέγετε να αποκρύψετε σημειώνονται και η απόκρυψη πραγματοποιείται καθώς επιλέγετε άλλο εργαλείο από τη μπάρα εργαλείων. [92]

93 Εμφάνιση / απόκρυψη ετικέτας Κάντε κλικ σε ένα αντικείμενο για να εμφανίσετε ή να αποκρύψετε την ετικέτα του. Αντιγραφή οπτικού στυλ Το εργαλείο αυτό επιτρέπει την αντιγραφή των οπτικών ιδιοτήτων (π.χ., χρώμα, μέγεθος, είδος γραμμής) από ένα αντικείμενο σε άλλα. Επιλέξτε το αντικείμενο του οποίου θέλετε να αντιγράψετε τις ιδιότητες και ακολούθως κάντε κλικ στα αντικείμενα που θέλετε να υιοθετήσουν τις ιδιότητες αυτές. Διαγραφή αντικειμένου Κάντε κλικ πάνω σε οποιοδήποτε αντικείμενο θέλετε να διαγράψετε. Νέο σημείο Κάνοντας κλικ στον πίνακα σχεδίασης δημιουργείται ένα νέο σημείο. Σημείωση: Οι συντεταγμένες του σημείου ορίζονται μόλις ελευθερώσετε το πλήκτρο του ποντικιού. Μπορείτε να κατασκευάσετε νέο σημείο κάνοντας κλικ πάνω σε ένα ευθύγραμμο τμήμα, ευθεία γραμμή, πολύγωνο, συνάρτηση ή καμπύλη (δείτε, επίσης, την εντολή Σημείο). Κάνοντας κλικ στη τομή δύο αντικειμένων δημιουργείται το σημείο τομής τους (δείτε, επίσης, την εντολή Τομή). Τομή δύο αντικειμένων Τα σημεία τομής δύο αντικειμένων μπορούν να κατασκευαστούν με δύο τρόπους. Αν Επιλέξετε δύο αντικείμενα, θα κατασκευαστούν όλα τα σημεία τομής (αν υπάρχουν). Κάνετε κλικ στην τομή δύο αντικειμένων θα κατασκευαστεί μόνο το συγκεκριμένο σημείο τομής. Μπορείτε να επιλέξετε αν θέλετε να επιτρέψετε σημεία τομής εκτός αντικειμένου για ευθύγραμμα τμήματα, ημιευθείες ή τόξα (δείτε Παράθυρο Ιδιοτήτων). Αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να βρείτε τα σημεία τομής [93]

94 που βρίσκονται στην προέκταση ενός αντικειμένου. Για παράδειγμα, η προέκταση ενός ευθύγραμμου τμήματος ή μιας ημιευθείας είναι μια ευθεία γραμμή Μέσο σημείο ή κέντρο Κάντε κλικ σε... Δύο σημεία για να βρείτε το μέσο σημείο. Ένα ευθύγραμμο τμήμα για να βρείτε το μέσο του. Μια κωνική τομή για να βρείτε το κέντρο της. Διάνυσμα μεταξύ δύο σημείων Σημειώστε το αρχικό και τελικό σημείο του διανύσματος. Διάνυσμα από σημείο Σημειώστε ένα σημείο A και ένα διάνυσμα v για να κατασκευάσετε το σημείο B = A + v και το διάνυσμα από το σημείο A στο B. Τμήμα μεταξύ δύο σημείων Σημειώστε δύο σημεία A και B για να ορίσετε το τμήμα μεταξύ A και B. Το μήκος του τμήματος παρουσιάζεται στο παράθυρο άλγεβρας. Τμήμα με δοσμένο μήκος από σημείο Κάντε κλικ στο σημείο A, το οποίο θα είναι το αρχικό σημείο του τμήματος. Ορίστε το επιθυμητό μήκος a στο παράθυρο που θα εμφανιστεί. Σημείωση: Το εργαλείο αυτό κατασκευάζει τμήμα με μήκος a και τελικό σημείο B, το οποίο μπορεί να περιστραφεί με το εργαλείο Μετακίνηση γύρω από το σημείο A. Ημιευθεία από δύο σημεία [94]

95 Σημειώστε δύο σημεία A και B για να κατασκευάσετε μια ημιευθεία που ξεκινά από το σημείο A και διέρχεται από το σημείο B. Η εξίσωση της αντίστοιχης ευθείας παρουσιάζεται στο παράθυρο άλγεβρας. Πολύγωνο Σημειώστε τουλάχιστον τρία σημεία τα οποία θα αποτελέσουν τις κορυφές του πολυγώνου. Ακολούθως κάντε κλικ στο πρώτο σημείο για να κλείσετε το πολύγωνο. Το εμβαδόν του πολυγώνου παρουσιάζεται στο παράθυρο άλγεβρας. Κανονικό πολύγωνο Σημειώστε δύο σημεία A και B και πληκτρολογήστε ένα αριθμό n στο αναδυόμενο παράθυρο για να κατασκευάσετε κανονικό πολύγωνο με n κορυφές (το οποίο περιλαμβάνει τα σημεία A και B). Ευθεία μεταξύ δύο σημείων Σημειώστε δύο σημεία A και B για να ορίσετε την ευθεία που διέρχεται από τα σημεία A και B. Η διανυσματική κατεύθυνση της ευθείας είναι (B - A). Παράλληλη ευθεία Σημειώστε μια ευθεία g και ένα σημείο A για να ορίσετε μια ευθεία που διέρχεται από το σημείο A και είναι παράλληλη στην ευθεία g. Η διανυσματική κατεύθυνση της ευθείας είναι η ίδια με της ευθείας g. Κάθετη ευθεία Σημειώστε μια ευθεία g και ένα σημείο A για να ορίσετε μια ευθεία που διέρχεται από το σημείο A και είναι κάθετη στην ευθεία g. Η διανυσματική κατεύθυνση της ευθείας είναι ισοδύναμη με το κάθετο διάνυσμα (δείτε, επίσης, την εντολή ΚάθετοΔιάνυσμα) της g. Μεσοκάθετος [95]

96 Η μεσοκάθετος ενός ευθύγραμμου τμήματος ορίζεται από ένα τμήμα s ή δύο σημεία A και B. Η διανυσματική κατεύθυνση της ευθείας είναι ισοδύναμη με το κάθετο διάνυσμα (δείτε, επίσης, την εντολή ΚάθετοΔιάνυσμα) της του τμήματος s ή AB. Διχοτόμος γωνίας Η διχοτόμος γωνίας μπορεί να οριστεί με δύο τρόπους. Σημειώνοντας τρία σημεία A, B, Γ κατασκευάζεται η διχοτόμος της γωνίας που εσωκλείεται με κορυφή το σημείο B. Σημειώνοντας δύο ευθείες δημιουργούνται οι δύο διχοτόμοι τους. Σημείωση: Η κατεύθυνση διανυσμάτων όλων των διχοτόμων γωνιάς είναι 1. Εφαπτομένες Οι εφαπτομένες σε μια κωνική μπορούν να κατασκευαστούν με δύο τρόπους. Σημειώστε ένα σημείο A και μια κωνική c για να κατασκευάσετε όλες τις εφαπτομένες από το σημείο A στη c. Σημειώστε την ευθεία g και την κωνική c για να κατασκευάσετε όλες τις εφαπτομένες στην κωνική c που είναι παράλληλες στην g. Σημειώνοντας ένα σημείο A και μια συνάρτηση f, μπορείτε να κατασκευάσετε την εφαπτομένη στη συνάρτηση f στο x = x(a). Πολική ή διαμετρική ευθεία Το εργαλείο αυτό κατασκευάζει την πολική ή διαμετρική ευθεία μιας κωνικής τομής. Μπορείτε να Σημειώστε ένα σημείο και μια κωνική τομή για να κατασκευάσετε την πολική ευθεία. Σημειώστε μια ευθεία ή διάνυσμα και μια κωνική τομή για να πάρετε τη διαμετρική ευθεία. Κύκλος με κέντρο που διέρχεται από σημείο Σημειώνοντας ένα σημείο M και ένα σημείο P κατασκευάζεται ένας κύκλος με κέντρο M που διέρχεται από σημείο P. Η απόσταση MP είναι η ακτίνα του κύκλου. [96]

97 Κύκλος με κέντρο και ακτίνα Αφού σημειώσετε ένα σημείο M ως κέντρο του κύκλου θα σας ζητηθεί να εισάγετε την τιμή της ακτίνας στο αναδυόμενο παράθυρο. Κύκλος που διέρχεται από τρία σημεία Σημειώστε τρία σημεία A, B, και Γ για να ορίσετε ένα κύκλο που διέρχεται από τα τρία σημεία. Αν τα τρία σημεία βρίσκονται σε μια ευθεία γραμμή, τότε αντί για κύκλος κατασκευάζεται ευθεία γραμμή. Κωνική τομή που διέρχεται από 5 σημεία Σημειώστε πέντε σημεία για να κατασκευάσετε μια κωνική τομή που διέρχεται από τα σημεία αυτά. Σημείωση: Η κωνική τομή ορίζεται αν τα τέσσερα από τα πέντε σημεία δεν βρίσκονται σε μια ευθεία. Ημικύκλιο Σημειώστε δύο σημεία A και B για να κατασκευάσετε το ημικύκλιο πάνω από το τμήμα AB. Κυκλικό τόξο με κέντρο που διέρχεται από δύο σημεία Σημειώστε τρία σημεία M, A, και B για να κατασκευάσετε ένα κυκλικό τόξο με κέντρο M, αρχικό σημείο το A και τελικό σημείο το B. Σημείωση: Το σημείο B δεν χρειάζεται να βρίσκεται πάνω στο τόξο. Κυκλικός τομέας με κέντρο που διέρχεται από δύο σημεία Σημειώστε τρία σημεία M, A, και B για να κατασκευάσετε έναν κυκλικό τομέα με κέντρο M, αρχικό σημείο το A και τελικό σημείο το B. Σημείωση: Το σημείο B δεν χρειάζεται να βρίσκεται πάνω στον τομέα Περίμετρος κυκλικού τόξου που διέρχεται από τρία σημεία [97]

98 Σημειώστε τρία σημεία για να κατασκευάσετε ένα κυκλικό τόξο που διέρχεται από τρία σημεία. Περίμετρος κυκλικού τομέα που διέρχεται από τρία σημεία Σημειώστε τρία σημεία για να κατασκευάσετε έναν κυκλικό τομέα που διέρχεται από τρία σημεία. Απόσταση ή Μήκος Το εργαλείο αυτό εμφανίζει την απόσταση δύο σημείων, δύο γραμμών ή ενός σημείου και μιας γραμμής. Το εργαλείο μπορεί, επίσης, να εμφανίσει το μήκος ενός ευθυγράμμου τμήματος ή της περιφέρειας ενός κύκλου. Εμβαδόν Το εργαλείο αυτό εμφανίζει το εμβαδόν πολυγώνου, κύκλου ή έλλειψης ως ένα δυναμικό κείμενο στο παράθυρο γεωμετρίας. Κλίση Το εργαλείο αυτό εμφανίζει την κλίση μιας ευθείας ως ένα δυναμικό κείμενο στο παράθυρο γεωμετρίας. Δρομέας Σημείωση: Στο λογισμικό GeoGebra ο δρομέας είναι μια γραφική αναπαράσταση ενός ελεύθερου αριθμού ή γωνίας. Κάντε κλίκ στο φύλλο σχεδίασης για να κατασκευάσετε ένα δρομέα για έναν αριθμό ή μία γωνία. Το αναδυόμενο παράθυρο σας επιτρέπεινα ορίσετε το όνομα το διάστημα ελάχ., μέγ.] ενός αριθμού ή γωνίας, τη θέση και το πλάτος του δρομέα (σε πίξελ). Σημείωση: Μπορείτε εύκολα να κατασκευάσετε ένα δρομέα για ένα υφιστάμενο ελεύθερο αριθμό ή γωνία εμφανίζοντας το αντικείμενο αυτό (δείτε Πλαίσιο Ιδιοτήτων: δείτε εργαλείο Εμφάνιση / απόκρυψη αντικειμένου). Η θέση του δρομέα μπορεί να είναι απόλυτη ή σε σχέση με το σύστημα αξόνων (δείτε Ιδιότητες του αντίστοιχου αριθμού ή γωνίας [98]

99 Γωνία Το εργαλείο αυτό κατασκευάζει Γωνία μεταξύ τριών σημείων Γωνία μεταξύ δύο ευθυγράμμων τμημάτων Γωνία μεταξύ δύο ευθειών Γωνία μεταξύ δύο διανυσμάτων Όλες τις εσωτερικές γωνίες ενός πολυγώνου Το μέγεθος των γωνιών αυτών είναι μεταξύ 0 και 180. Για την παρουσίαση μη κυρτών γωνιών επιλέξτε την κατάλληλη ρύθμιση από το Πλαίσιο Ιδιοτήτων. Γωνία με δοσμένο μέγεθος Σημειώστε δύο σημεία A και B και πληκτρολογήστε το μέγεθος της γωνίας στο αναδυόμενο παράθυρο. Το εργαλείο αυτό κατασκευάζει ένα σημείο Γ και μια γωνία α, όπου α η γωνία ABΓ. Επιλέξτε το κουτί για να εμφανίσετε και να αποκρύψετε αντικείμενα Κάντε κλικ στο φύλλο σχεδίασης για να κατασκευάσετε ένα κουτί (μεταβλητή Boolean) το οποίο θα χρησιμοποιηθεί για την εμφάνιση και απόκρυψη ενός ή περισσοτέρων αντικειμένων. Στο αναδυόμενο παράθυρο μπορείτε να ορίσετε ποια αντικείμενα θα συσχετίζονται με το κουτί αυτό. Γεωμετρικός τόπος Σημειώστε ένα σημείο B, το οποίο εξαρτάται από το σημείο A, για να εμφανιστεί ο γεωμετρικός του τόπος. Ακολούθως κάντε κλικ στο σημείο A. Σημείωση: Το σημείο B χρειάζεται να βρίσκεται σε ένα αντικείμενο (π.χ., ευθεία, τμήμα, κύκλος). Παράδειγμα: Πληκτρολογήστε f(x) = x^2 2 x 1 στο πεδίο εισαγωγής. Τοποθετήστε ένα σημείο A στον άξονα x (δείτε το εργαλείο Nέο σημείο: δείτε την εντολή Σημείο). Κατασκευάστε σημείο B = (x(a), f (x(a))) το οποίο εξαρτάται από το σημείο A. Επιλέξτε το εργαλείο Γεωμετρικός τόπος και κάντε κλικ διαδοχικά στα σημεία B και A. [99]

100 Μετακινήστε το σημείο A κατά μήκος του άξονα x και δείτε το σημείο B να μετακινείται στο γεωμετρικό του τόπο. Συμμετρία αντικειμένου ως προς σημείο Αρχικά σημειώστε το αντικείμενο του οποίου θέλετε το συμμετρικό. Ακολούθως κάντε κλικ στο σημείο που θα χρησιμοποιηθεί ως καθρέφτης. Συμμετρία αντικειμένου ως προς ευθεία Αρχικά σημειώστε το αντικείμενο του οποίου θέλετε το συμμετρικό. Ακολούθως κάντε κλικ στην ευθεία που θα χρησιμοποιηθεί ως καθρέφτης. Περιστροφή αντικειμένου γύρω από σημείο κατά γωνία Αρχικά σημειώστε το σημείο που θα περιστραφεί. Ακολούθως κάντε κλικ στο σημείο που θα αποτελέσει το κέντρο περιστροφής. Στη συνέχεια θα εμφανιστεί ένα παράθυρο όπου θα ορίσετε τη γωνία περιστροφής Μεταφορά αντικειμένου κατά διάνυσμα Αρχικά σημειώστε το αντικείμενο που θα μεταφερθεί. Ακολούθως επιλέξτε το διάνυσμα μεταφοράς. Μεγέθυνση αντικειμένου από σημείο Αρχικά σημειώστε το αντικείμενο που θέλετε να μεγεθύνετε. Ακολούθως κάντε κλικ στο σημείο που θα χρησιμοποιηθεί ως το κέντρο μεγέθυνσης. Ακολούθως κάντε κλικ στο σημείο που θα χρησιμοποιηθεί ως κέντρο μεγέθυνσης. Στη συνέχεια θα εμφανιστεί ένα παράθυρο όπου θα ορίσετε τον παράγοντα μεγέθυνσης. Κείμενο Με το εργαλείο αυτό μπορείτε να δημιουργείτε στατικά και δυναμικά κείμενα ή φόρμουλες LaTeX στο παράθυρο γεωμετρίας. Κάνοντας κλικ στο φύλλο σχεδίασης, δημιουργείται ένα πλαίσιο κειμένου. [100]

101 Κάνοντας κλικ σε ένα σημείο δημιουργείται ένα πλαίσιο κειμένου, η θέση του οποίου είναι σε συνάρτηση με τη θέση του σημείου. Ακολούθως εμφανίζεται ένα παράθυρο όπου μπορείτε να εισάγετε το κείμενο. Εισαγωγή εικόνας Το εργαλείο αυτό επιτρέπει την εισαγωγή εικόνας στην κατασκευή. Κάνοντας κλικ στο φύλλο σχεδίασης ορίζεται η κάτω αριστερή γωνία της εικόνας. Κάνοντας κλικ σε ένα σημείο ορίζεται το σημείο ως η κάτω αριστερή γωνία της εικόνας. Από το αναδυόμενο παράθυρο επιλέγετε το αρχείο εικόνας που θέλετε να εισάγετε Σημείο σε αντικείμενο Κάνοντας κλικ στο εσωτερικό ή στην περίμετρο ενός αντικειμένου δημιουργούμε ένα σημείο. Η ίδια δουλειά μπορεί να γίνει και με το εργαλείο Σύνδεση/Αποσύνδεση Σημείου Αυτό μπορεί να γίνει κάνοντας κλικ σ ένα σημείο και σένα αντικείμενο. Μιγαδικό Αριθμός Κάνοντας κλικ πάνω στην επιφάνεια των γραφικών τα σημεία που αποτυπώνονται είναι μιγαδικοί αριθμοί οι οποίοι φαίνονται στην επιφάνεια της άλγεβρας. Πολυγωνική γραμμή Επιλέγουμε όλα τα σημεία από τα οποία θέλουμε να περνά η πολυγωνική γραμμή και στη συνέχεια κάνουμε κλικ πάνω στην πρώτη κορυφή από τη οποία θέλουμε ναπερνά η πολυγωνική γραμμή και σέρνοντας τα ενώνουμε όλα μαζί. [101]

102 Διαβήτης Εάν επιλέξουμε δύο σημεία και ένα κέντρο τότε το πρόγραμμα μας φτιάχνει έναν κύκλο με ακτίνα το μήκος των δύο σημείων που του δώσαμε και κέντρο το τρίτο σημείο που επιλέξαμε. Πολύγωνο διανυσμάτων Κάνει την ίδια δουλειά με την πολυγωνική γραμμή με τη διαφορά ότι τωρα αυτό γινεται για την κατασκευή διανυσμάτων. Έλλειψη Χρησιμοποιείται για την κατασκευή έλλειψης Επιλέγουμε δύο εστίες και στη συνέχεια ένα σημείο πάνω στην έλλειψη και η έλλειψη δημιουργείται αυτόματα μόνη της Υπερβολή Χρησιμοποιείται για την κατασκευή υπερβολής. Επιλέγουμε δύο εστίες και στη συνέχεια ένα σημείο πάνω στην υπερβολή και η υπερβολή δημιουργείται αυτόματα μόνη της Παραβολή Χρησιμοποιείται για την κατασκευή παραβολής. Επιλέγουμε μία εστία και στη συνέχεια τη διευθετούσα και ένα σημείο πάνω στην παραβολή και η παραβολή δημιουργείται αυτόματα μόνη της. Ελεύθερο σχέδιο Μπορεί κάποιος να σχεδιάσει πάνω στην επιφάνεια απλώς σέρνοντας το ποντίκι 4.5 Εντολές Με τη χρήση εντολών μπορούν να κατασκευαστούν νέα ή τροποποιημένα αντικείμενα. Η ονομασία των αποτελεσμάτων των εντολών μπορεί να γίνει [102]

103 με τη χρήση του συμβόλου =. Στο πιο κάτω παράδειγμα το νέο σημείο ονομάζεται S. Παράδειγμα: Για το σημείο τομής των γραμμών g και h μπορείτε να εισάγετε S = Τομή[g,h] (δείτε εντολή Τομή). Σημείωση: Μπορούν, επίσης, να χρησιμοποιηθούν δείκτες στην ονομασία των αντικειμένων: A 1 ή s AB εισάγονται ως A_1 ή s_{ab}. 4.6 Γενικές Εντολές Σχέση Σχέση[αντικείμενο a, αντικείμενο b]: Το λογισμικό εμφανίζει ένα μήνυμα που ενημερώνει για τη σχέση του αντικειμένου a με το αντικείμενο b. Σημείωση: Η εντολή αυτή επιτρέπει στο χρήστη να εξετάσει αν δύο αντικείμενα είναι ίσα, αν ένα σημείο ανήκει σε μια γραμμή ή μια καμπύλη ή αν μια ευθεία αποτελεί εφαπτομένη ή τέμνουσα μιας καμπύλης. Διαγραφή Διαγραφή[αντικείμενο a]: Διαγράφει το αντικείμενο a και όλα τα εξαρτώμενά του. Στοιχείο Στοιχείο[λίστα L, αριθμός n]: n ο στοιχείο της λίστας L 4.7 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΑΚΗΣΕΩΝ ΜΕ ΤΟ GEOGEBRA 1 Ο ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ:Περιγεγραμμένος κύκλος τριγώνου Να κατασκευάσετε ένα τρίγωνο ΑΒΓ και τον περιγεγραμμένο σε αυτό κύκλο, χρησιμοποιώντας το GeoGebra. [103]

104 Κατασκευή χρησιμοποιώντας το ποντίκι Προετοιμασία Κάνετε κλικ στο βελάκι που βρίσκεται στη δεξιά πλευρά της Προβολής Γραφικών και επιλέξτε τη Στοιχειώδη Γεωμετρία από την πλευρική μπάρα όψεων 1.Επιλέξτε το εργαλείο Πολύγωνο από την εργαλειοθήκη. Κάνετε τρεις φορές κλικ στην Προβολή Γραφικών ώστε να δημιουργήσετε τις κορυφές Α, Β και Γ. Κλείστε το τρίγωνο κάνοντας ξανά κλικ στο σημείο Α 2. Στη συνέχεια, επιλέξτε το εργαλείο Μεσοκάθετη Τμήματος (κάνετε κλικ στο μικρό βελάκι που βρίσκεται κάτω δεξιά στο τέταρτο από αριστερά εικονίδιο και δημιουργήστε δυο Μεσοκαθέτους κάνοντας διαδοχικά κλικ σε δυο πλευρές του τριγώνου. 3. Χρησιμοποιώντας το εργαλείο Τομή δυο αντικειμένων μπορείτε να κάνετε κλικ στην τομή των δυο μεσοκαθέτων ώστε να θέσετε το κέντρο του περιγεγραμμένου κύκλου. Για να το ονομάσετε «Μ» πληκτρολογήστε «Μ» προκειμένου να ανοίξετε το διάλογο Μετονομασίας. 4. Για να ολοκληρώσετε την κατασκευή, επιλέξτε το εργαλείο Κύκλος με κέντρο που διέρχεται από ένα σημείο και κάνετε κλικ αρχικά στο κέντρο, και μετά σε οποιαδήποτε από τις κορυφές του τριγώνου. [104]

105 5. Χρησιμοποιώντας το εργαλείο Μετακίνηση μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το ποντίκι για να σύρετε τις κορυφές του τριγώνου σε διαφορετικές θέσεις η κατασκευή σας θα αλλάζει δυναμικά στις νέες θέσεις. 2 Ο ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: Παράγωγος και Εφαπτομένη Συνάρτησης Να ορίσετε τη συνάρτηση f(x) = ημ(x), την παράγωγό της, την εφαπτομένη της σε ένα σημείο της γραφικής παράστασης, καθώς και την κλίση της στο σημείο αυτό. Σημείο στη Γραφική Παράσταση της Συνάρτησης Προετοιμασία Ανοίξτε ένα νέο παράθυρο χρησιμοποιώντας το Νέο Παράθυρο από το μενού Αρχείο. 1.Πληκτρολογήστε στο Πεδίο Εισαγωγής τον ορισμό της συνάρτησης f(x)=ημ(x)και πατήστε το πλήκτρο Enter. 2. Επιλέξτε το εργαλείο. Νέο Σημείο και κάνετε κλικ στη γραφική παράσταση της f. Θα δημιουργηθεί ένα σημείο που θα ανήκει στη γραφική παράσταση της συνάρτησης f. 3. Επιλέξτε το εργαλείο Εφαπτόμενες και κάνετε κλικ στο σημείο Α και στη συνέχεια στη συνάρτηση f. Μετονομάστε την εφαπτομένη σε «ε» πληκτρολογώντας «ε». Θα ανοίξει ο διάλογος Μετονομασία. 4. Πληκτρολογήστε την εντολή λ= Κλίση[ε]. 5. Χρησιμοποιώντας το εργαλείο Μετακίνηση, σύρετε το Α σε διαφορετικές θέσεις και παρατηρήστε την κίνηση της εφαπτομένης. [105]

106 6. Πληκτρολογήστε Β=(x(Α), λ)συμβουλή: Το x(α) δίνει την τετμημένη του σημείου Α. Ενεργοποιήστε το ίχνος του σημείου Β κάνοντας δεξί κλικ στο Β και επιλέγοντας Ίχνος Ενεργό. 7. Χρησιμοποιώντας το εργαλείο Μετακίνηση, σύρετε το σημείο Α με το ποντίκι το σημείο Β θα αφήσει το ίχνος της «συνάρτησης κλίσης». 8. Πληκτρολογήστε την εντολή Παράγωγος[f(x)]για να πάρετε και την εξίσωση. 3 Ο ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: Τομή Πολυωνυμικών Συναρτήσεων Να βρεθεί η τομή μιας παραβολής με μια ευθεία εντοπίζοντας τις ρίζες της διαφοράς τους. Προετοιμασία Κάνετε κλικ στο βέλος που βρίσκεται στη δεξιά πλευρά της Προβολής Γραφικών και επιλέξτε από την Πλευρική Μπάρα Όψεων επιλέξτε CAS & Γραφικά ( CAS = computer algebra system). Σημειώστε ότι η Προβολή CAS είναι διαθέσιμη από την έκδοση 4.2 του GeoGebra και μετά [106]

107 1. Εισάγετε f(x):=x^2-3/2*x+2 στην πρώτη γραμμή ώστε να ορίσετε την f(x). Κάνετε υπολογισμό πατώντας το πλήκτρο Enter. Συμβουλή: Το := χρησιμοποιείται για αναθέσεις (ορισμούς). 2. Εισάγετε g(x):=x/2+2 στη δεύτερη γραμμή. 3. Ορίστε την h(x) ως h(x):=f(x)-g(x)στην τρίτη γραμμή. 4. Εισάγετε h(x)στην τέταρτη γραμμή και παραγοντοποιήστε χρησιμοποιώντας το εργαλείο Παραγοντοποίηση. Αμέσως φαίνονται οι ρίζες. 5. Χρησιμοποιήστε την εντολή Λύσε[h(x)=0,x] για να επιβεβαιώστε τις ρίζες. 6. Δημιουργήστε τα σημεία τομής πληκτρολογώντας S:=Τομή[f(x),(x)]. 4 Ο ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: Τρίγωνο με γωνίες Επιλέξτε σημείο στην μπάρα εργαλείων. Κάντε κλικ τρεις φορές στον πίνακα σχεδίασης για να δημιουργήσετε τις τρεις κορυφές A, B και Γ του τριγώνου. Στη συνέχεια, επιλέξτε Πολύγωνο και ακολούθως κάντε κλικ στα σημεία Α, Β και Γ. Για να ολοκληρωθεί η κατασκευή του τριγώνου Πόλυ 1 κάντε ξανά κλικ στο σημείο Α. Το εμβαδόν του τριγώνου παρουσιάζεται στο παράθυρο της άλγεβρας. Για να εμφανιστούν όλες οι γωνίες ενός τριγώνου, επιλέξτε Γωνία στη μπάρα εργαλείων και ακολούθως επιλέξτε ένα τρίγωνο. Επιλέγοντας Μετακίνηση και μετακινώντας τις κορυφές του τριγώνου, μπορείτε να αλλάξετε δυναμικά το τρίγωνο. Μπορείτε να αποκρύψετε το [107]

108 παράθυρο της άλγεβρας και τους άξονες συντεταγμένων χρησιμοποιώντας το μενού Προβολή. 5 Ο ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: Γραμμική Εξίσωση c=ax+b Θα επικεντρωθούμε στη σημασία του a και του b στη γραμμική εξίσωση c = a x + b, δοκιμάζοντας διαφορετικές τιμές για το a και το b. Αυτό μπορεί να γίνει με την εισαγωγή των πιο κάτω γραμμών στο πεδίο εισαγωγής κειμένου στο κάτω μέρος της οθόνης και πατώντας το πλήκτρο Enter στο τέλος της κάθε γραμμής. a = 1 b = 2 c = a x + b Οι τιμές των a και b μπορούν να αλλάξουν χρησιμοποιώντας το πεδίο εισαγωγής κειμένου ή απευθείας στο παράθυρο άλγεβρας με δεξιό κλικ σε ένα αριθμό και επιλέγοντας Επανακαθορισμός. Δοκιμάστε τις ακόλουθες τιμές για τα a και b. [108]

109 a = 2 a = -3 b = 0 b = -1 Μπορείτε, επίσης, να αλλάξετε τα a και b πολύ εύκολα, χρησιμοποιώντας βέλη (δείτε Κίνηση ) δρομείς: δεξιό κλικ στο a ή στο b και επιλέγοντας Εμφάνιση / Απόκρυψη Αντικειμένου (δείτε περισσότερα στο Δρομέας) Με παρόμοιο τρόπο μπορείτε να διερευνήσετε τις εξισώσεις κωνικών τομών ελλείψεις: x^2/a^2 + y^2/b^2 = 1 υπερβολές: b^2 x^2 a^2 y^2 = a^2 b^2 ή κύκλοι: (x - m)^2 + (y - n)^2 = r^2 6 Ο ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: Γραμμικές Εξισώσεις με Δύο Μεταβλητές Δύο γραμμικές εξισώσεις με x και y μπορούν να αναπαρασταθούν ως δύο ευθείες γραμμές. Η αλγεβρική λύση είναι το σημείο τομής των δύο ευθειών. Πληκτρολογήστε τις ακόλουθες γραμμές στο πεδίο εισαγωγής και πατήστε Enter στο τέλος της κάθε γραμμής. g: 3x + 4y = 12 h: y = 2x 8 S = Τομή[g, h] Μπορείτε να αλλάξετε τις εξισώσεις πατώντας δεξιό κλικ σε μια από αυτές και επιλέγοντας Μορφοποίηση. Χρησιμοποιώντας το ποντίκι μπορείτε να [109]

110 μετακινήσετε τις ευθείες επιλέγοντας Μετακίνηση ή να τις περιστρέψετε γύρω από σημείο χρησιμοποιώντας Περιστροφή γύρω από σημείο. 7 Ο ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: Γραμμικές Εξισώσεις με Δύο Μεταβλητές Στο λογισμικό GeoGebra υπάρχει η δυνατότητα χρησιμοποίησης εντολής για την κατασκευή της εφαπτομένης μιας συνάρτησης f(x) στο σημείο x = a. Πληκτρολογήστε τις ακόλουθες γραμμές στο πεδίο εισαγωγής και πατήστε Enter στο τέλος της κάθε γραμμής. a = 3 f(x) = 2 ημ(x) t = Εφαπτομένη[a, f] Χρησιμοποιώντας αυτόματη κίνηση για τον αριθμό a (δείτε Κίνηση), η εφαπτομένη μετακινείται κατά μήκος της γραφικής παράστασης της συνάρτησης f(x). Ένας εναλλακτικός τρόπος για την εύρεση της εφαπτομένης της συνάρτησης f(x) σε συγκεκριμένο σημείο T. [110]

111 a = 3 f(x) = 2 ημ(x) T = (a, f(a)) t: X = T + s (1, f'(a)) Στην πιο πάνω μέθοδο η εφαπτομένη t δίνεται σε παραμετρική μορφή. Μπορείτε, επίσης, να κατασκευάσετε την εφαπτομένη μιας συνάρτησης με γεωμετρικό τρόπο. Επιλέξτε Νέο σημείο και πατήστε στην καμπύλη f για να κατασκευάσετε ένα νέο σημείο A πάνω στην καμπύλη f. Επιλέξτε Εφαπτομένες και επιλέξτε διαδοχικά την καμπύλη f και το σημείο A. Επιλέξτε Μετακίνηση και μετακινήστε το σημείο A πάνω στην καμπύλη με το ποντίκι. Με τον τρόπο αυτό μπορείτε να παρατηρήσετε πώς αλλάζει δυναμικά η εφαπτομένη. 8 Ο ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: Ολοκληρώματα Για την εννοιολογική εισαγωγή της έννοιας του ολοκληρώματος, το λογισμικό GeoGebra προσφέρει τη δυνατότητα οπτικοποίησης του κατώτερου και ανώτερου αθροίσματος των ορθογωνίων. Πληκτρολογήστε τις ακόλουθες γραμμές στο πεδίο εισαγωγής και πατήστε Enter στο τέλος της κάθε γραμμής. f(x) = x^2/4 + 2 a = 0 b = 2 [111]