ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΟΜΟΛΟΓΕΣ ΣΕΙΡΕΣ, ΣΤΗΝ ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ

Transcript

1 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΟΜΟΛΟΓΕΣ ΣΕΙΡΕΣ, ΣΤΗΝ ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ 1. Να γράψετε τους μοριακούς τύπους του 1 ου και του 2 ου μέλους της ομόλογης σειράς : i. των αλκανίων: ii. των αλκενίων: iii. των κορεσμένων μονοσθενών αλκοολών: iv. των κορεσμένων μονοκαρβοξυλικών οξέων: v. των κορεσμένων μονοσθενών αλδεϋδών: vi. των κορεσμένων μονοσθενών κετονών: 2. Σε ποιες ομόλογες σειρές ανήκουν οι ενώσεις με χημικούς τύπους: i. C 3 H 8 : vi. C 4 H 10 O: ii. C 4 H 10 : vii. C 5 H 11 OH: iii. C 3 H 6 : viii. C 3 H 6 O: iv. C 4 H 6 : ix. CH 3 CH=O: v. C 3 H 6 O 2 : x. CH 3 COCH 3 : 3. Να κάνετε την αντιστοίχιση μεταξύ των μοριακών τύπων της 1 ης στήλης και των ομόλογων σειρών της 2 ης στήλης. (1 η στήλη) (2 η στήλη) α. C 10 H 22 β. C 2 H 4 γ. C 3 H 6 O δ. CH 2 O 2 ε. CH 4 O στ. C 2 H 4 O 1. κετόνη 2. αλκάνιο 3. αλκένιο 4. αλδεύδη 5. καρβοξυλικό οξύ 6. αλκοόλη 4. Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις: α. Ο γενικός τύπος για τις κορεσμένες μονοσθενείς αλκοόλες ειναι: i. C v H 2v OH iii. C V H 2V+1 OH ii. C V H 2V+2 OH iv. C V H 2V O β. Ο γενικός τύπος των κορεσμένων μονοκαρβοξυλικών οξέων είναι: i. C v H 2V+1 COOH ν 2 ii. C v H 2V O ν 1 iii. C v H 2V O 2 ν 0 iv. C v H 2V+1 COOH ν 0 γ. Από τις οργανικές ενώσεις: CH 2 O 2 CH 2 O C 2 H 5 -O-CH 3 C 2 H 5 COOH (I) (II) (III) (IV) ανήκουν στην ίδια ομόλογη σειρά οι: i. (I) και (III) ii.(i) και (IV) iii. (II) και (III) iv.(ii) και (IV) [1]

2 δ. Στο γενικό τύπο C v H 2v+2 O με ν 2 ανήκουν: i. οι αλδεΰδες και οι κετόνες ii. μόνο οι κορεσμένες μονοσθενείς αλκοόλες iii. οι κορεσμένες μονοσθενείς αλκοόλες και οι αιθέρες iv. οι αλδεΰδες ε. Με το γενικό τύπο C x H ψ COOH συμβολίζονται τα: i. κορεσμένα μονοκαρβοξυλικά οξέα ii. οξέα iii. οργανικά οξέα iv. μονοκαρβοξυλικά οξέα στ. Ο γενικός μοριακός τύπος των κορεσμένων μονοκαρβονυλικών κετονών είναι: i. C v H 2v O ν 1 ii. C v H 2v+2 O ν 3 iii. C ν Η 2ν Ο ν 3 iv. C v H 2v O 2 ν 2 ζ. Ο υδρογονάνθρακας με το συντακτικό τύπο CH 2 = CCH 2 CH 3 CH 3 ονομάζεται: i. 3-μεθυλο-3-βουτένιο ii. 2,3-διμέθυλο-1-προπένιο iii. 2-μεθυλο-1-βουτένιο iv. 1-πεντένιο η. Ο υδρογονάνθρακας με το συντακτικό τύπο CH 2 =CH-CH - CH 3 C 2 H 5 ονομάζεται: i. 3-αιθυλο-1-βουτένιο ii. 2-αιθυλο-3-βουτένιο iii. 3-μεθυλο-4-πεντένιο iv. 3-μεθυλο-1-πεντένιο θ. Αν δύο χημικές ενώσεις έχουν τον ίδιο μοριακό τύπο, τότε οι ενώσεις αυτές: i. θα έχουν και τον ίδιο συντακτικό τύπο ii. θα έχουν την ίδια ποιοτική και ποσοτική σύσταση iii. θα έχουν τις ίδιες ιδιότητες iv. δε θα ισχύει τίποτε από τα παραπάνω. ι. Οι ενώσεις CH 3 -CH=CH-CH 2 -CH 3 και CH=C- CH -CH 3 CH 3 i. εμφανίζουν ισομέρεια αλυσίδας ii. εμφανίζουν ισομέρεια θέσης iii. εμφανίζουν ισομέρεια αλυσίδας και ισομέρεια θέσης iv. δεν είναι ισομερείς. ια. Το 3-μεθυλο-1-πεντένιο είναι ισομερές με το: i. 1-πεντένιο ii. 3-μεθυλο-πεντάνιο iii. 3-μεθυλο-1-πεντίνιο iv. 3,3-διμεθυλο-1-βουτένιο

3 5. Ποιες από τις επόμενες προτάσεις είναι σωστές; i. Όταν δύο ενώσεις έχουν τον ίδιο μοριακό τύπο, ανήκουν στην ίδια ομόλογη σειρά. ii. Ο υδρογονάνθρακας C 6 H 14 είναι κορεσμένος. iii. Όλα τα αλκάνια έχουν την ίδια αναλογία ατόμων C και Η στο μόριο τους. iv. Ο γενικός μοριακός τύπος των κορεσμένων μονοσθενών αλδεϋδών είναι C v H 2v O με ν >2. v. Στο μοριακό τύπο C 4 H 10 O αντιστοιχεί κορεσμένη μονοσθενής αλκοόλη ή κορεσμένος μονοσθενής αιθέρας. vi. Όταν οι μοριακοί τύποι δύο ενώσεων διαφέρουν κατά CH 2, τότε οι δύο ενώσεις ανήκουν στην ίδια ομόλογη σειρά. vii. H κορεσμένη ένωση CH 4 O είναι αλδεύδη ή κετόνη. viii. To τρίτο μέλος των κορεσμένων μονοκαρβοξυλικών οξέων είναι το C 3 H 7 COOH. ix. Τα αλκύλια έχουν γενικό τύπο C v H 2v+1 (με ν 2). x. Στο μοριακό τύπο C 2 Η 4 O 2 αντιστοιχεί υποχρεωτικά κορεσμένο μονοκαρβοξυλικό οξύ. xi. Όλες οι ενώσεις που αντιστοιχούν στο γενικό μοριακό τύπο C v H 2v+2 0 έχουν την ίδια χαρακτηριστική ομάδα. xii. Όλα τα αλκένια έχουν την ίδια % περιεκτικότητα σε άνθρακα. 6. Ποιες από τις επόμενες προτάσεις είναι σωστές; i. Η ένωση CH 2 =CH-CH 2 OH ονομάζεται κατά IUPAC 1-βουτεν-3-όλη. ii. Η μεθανάλη και το μεθανικό οξύ είναι οργανικές ενώσεις που δεν περιέχουν διπλό δεσμό. iii. Οι υδρογονάνθρακες CH 2 =CH-CH=CH 2 και CH 3 -C C-CH 3 είναι ενώσεις ισομερείς. iv. Δύο οποιεσδήποτε οργανικές ενώσεις που ανήκουν στην ίδια ομόλογη σειρά διαφέρουν κατά την ομάδα - CH 2 -. v. Όταν δύο οργανικές ενώσεις ανήκουν στην ίδια ομόλογη σειρά είναι ισομερείς. vi. Υπάρχουν 3 ισομερή πεντένια. 7. Να γραφούν οι γενικοί τύποι για τις παρακάτω ομόλογες σειρές: i. Κορεσμένες δισθενείς αλκοόλες ii. Κορεσμένες τρισθενείς αλκοόλες iii. Κορεσμένα δικαρβοξυλικά οξέα iv. Κορεσμένα διχλωρίδια v. Ακόρεστα μονοκαρβοξυλικά οξέα με ένα διπλό δεσμό vi. Κορεσμένα μονουδροξυ τρικαρβοξυλικά οξέα vii. Κορεσμένα μονοαμινο δικαρβοξυλικά οξέα Να γράψετε το Συντακτικό Τύπο του πρώτου μέλους κάθε μίας από τις προηγούμενες ομόλογες σειρές. 8. Ένας κορεσμένος υδρογονάνθρακας έχει σχετική μοριακή μάζα Mr=58. Ποιος είναι ο Μοριακός του Τύπος; (Δίνονται τα Ar: C=12, H=1) 9. Μια κορεσμένη μονοσθενής αλκοόλη έχει σχετική μοριακή μάζα Mr=60. Ποιος είναι ο Μοριακός της Τύπος; (Δίνονται τα Ar: C=12, H=1, Ο=16) 10. Είναι δυνατό μια κορεσμένη μονοσθενής αλκοόλη και ένα κορεσμένο μονοκαρβοξυλικό οξύ να έχουν την ίδια σχετική μοριακή μάζα (Mr); (Δίνονται τα Ar: C=12, H=1, Ο=16) 11. Μια κορεσμένη μονοσθενής αλκοόλη έχει περιεκτικότητα σε οξυγόνο 21,62%w/w. Ποιος είναι ο Μοριακός της Τύπος; (Δίνονται τα Ar: C=12, H=1, Ο=16) [3]

4 12. Να ονομάσετε τις παρακάτω οργανικές ενώσεις: CH 3 CH 2 CH 2 CH 3 CH 3 CH 2 CH 3 CH 2 =CHCH 3 CH CCH 3 CH CCH 2 CH 3 CH 2 =CHC CH CH 2 =CHC CCH 3 CH 2 =CHCΗ 2 C CH CH 3 OH CH 3 CH 2 OH CH 3 CH 2 CH 2 OH HCH=O CH 3 CHO CH 3 COOH CH 3 CH 2 COOH CH 3 CH=CH-COOH CH 3 CH 2 CCH 2 CH 3 Ο CH 3 CH 2 CΗCH 2 CH 3 ΟΗ CH 3 CH 2 CΗ 2 CHCH 3 ΟΗ CH 3 CH 2 CH 2 CCH 3 Ο CH 3 CH 2 CΗ 2 CH 2 CH 2 ΟΗ CH 3 CH 2 CH 2 CH=O CH 3 -CH-CH 2 CH=CH 2 CH 3 CH 2 =C - C=CH CH 2 CH 3 CH 3 CH 3 CH 3 CH 3 -C - CH-CH 2 - CH 2 OH CH 3 CH 3 CH 3 CHCl 2 CH 3 CHCOOH Cl CH 3 ΟΗ CH 3 -CΗ CΗCH= CH 2 CH 2 =CCHO CH 3

5 13. Να γράψετε τους Συντακτικούς Τύπους των παρακάτω οργανικών ενώσεων: προπένιο 2- βουτανόλη 2-πεντένιο 1-πεντίνιο 3- πεντεν-1-όλη 1,3-βουταδιένιο 1-πεντεν-3-όνη 3-βουτινικό οξύ 2-βουτενάλη 2-μέθυλο πεντάνιο 2,3-διμέθυλο βουτάνιο 3-αίθυλο-2-μέθυλο πεντάνιο τετραμέθυλο βουτάνιο 2-μέθυλο-2-βουτένιο 3-μέθυλο-1-βουτίνιο 2-μέθυλο-1-πεντέν-3-όνη 2,3 δίχλωρο-2-βουτενάλη 14. Να ονομαστούν οι παρακάτω οργανικές ενώσεις: [5]

6 15. Να γραφούν οι Συντακτικοί Τύποι των παρακάτω οργανικών ενώσεων: Χλωροαιθανικό οξύ Μεθυλοβουτανόνη 2-μεθυλο-3-βουτενάλη 3-μεθυλο-2-βρωμοεξάνιο 4-εξεν-1-ινιο 2,4-πενταδιενάλη 3-πεντεν-2-όλη 2-βουτενικό οξύ 2,3-διμεθυλο-2-βουτενικό οξύ Αιθυλο μεθυλο αιθέρας Μεθανικός αιθυλεστέρας Διισοπροπυλαιθέρας 2-μεθοξυ προπάνιο Μεθανικός μεθυλεστέρας Αιθανικός ισοπροπυλεστέρας 16. Να βρεθούν και να ονομαστούν τα συντακτικά ισομερή που αντιστοιχούν στο μοριακό τύπο: i. C 4 H 10 ii. C 5 H 12 iii. C 4 H 8 iv. C 5 H 10 v. C 4 H 10 O vi. C 5 H 11 OH vii. C 3 H 6 O 2 viii. C 4 H 8

7 17. Να προσδιορίσετε το Μοριακό Τύπο και τα συντακτικά ισομερή των παρακάτω ενώσεων: i. Αλκίνιο Α έχει σχετική μοριακή μάζα Mr=68. ii. Αλκάνιο Β που περιέχει άνθρακα σε ποσοστό 75% w/w. iii. Κορεσμένη μονοσθενής αλκοόλη Γ με Mr=74. iv. 16,2g αλκινίου Δ καταλαμβάνουν όγκο 6,72L σε συνθήκες STP. v. Αλκένιο Ε έχει πυκνότητα 2,5g/L, μετρημένη σε STP. vi. 7g αλκενίου Ζ καταλαμβάνουν όγκο 4L, μετρημένο σε πίεση 0,82atm και σε L atm θερμοκρασία 127 o C. (Δίνεται η παγκόσμια σταθερά R= 0, 082 ) K mol 18. Βρείτε τους συντακτικούς τύπους: i. της κετόνης με τη μικρότερη μοριακή μάζα ii. του υδρογονάνθρακα με το μικρότερο αριθμό ατόμων υδρογόνου ανά μόριο iii. του κορεσμένου μονοκαρβοξυλικού οξέος που περιέχει στο μόριο του τον ίδιο αριθμό ατόμων υδρογόνου και οξυγόνου 19. Οργανική ένωση αποτελείται από C και Η με αναλογία ατόμων 1:1. Η πυκνότητα της ένωσης σε stp είναι 3,482 g/l. Να προσδιορίσετε το μοριακό τύπο της ένωσης αυτής; (Δίνονται τα Ar: C=12, H=1) [7]

8

9 ΚΑΥΣΗ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ ΚΑΥΣΗ ονομάζεται μια γρήγορη οξειδοαναγωγική αντίδραση, που συνοδεύεται από έκλυση θερμότητας και φωτός. Η καύση μπορεί να πραγματοποιηθεί: με αέριο οξυγόνο με οξυγονούχο ένωση, που κατά την αντίδραση δίνει οξυγόνο π.χ. CuO, KCIO 3 κ.α. με αέρα, για τον οποίο συχνά δίνεται ότι η κατά όγκο σύσταση του είναι 20% v/v οξυγόνο και 80% v/v. άζωτο. Τα προϊόντα που παράγονται, όταν μια οργανική ένωση καίγεται, καθορίζονται από τα στοιχεία που περιέχει. Στοιχεία που βρίσκονται στην οργανική ένωση Προϊόντα τέλειας καύσης C CO 2 Η H 2 O Ν N 2 S SO 2 Ρ P 2 O 5 Pb PbO ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΑΥΣΗΣ Πρέπει να σημειωθεί ότι οι αλογονούχες οργανικές ενώσεις CX 4 και CHX 3 δεν καίγονται (όπουβ Χ=F, Cl, Br ή I). Επίσης τα αλογονοπαράγωγα καίγονται σχετικά δύσκολα. Πάντως, όταν μια αλογονούχος οργανική ένωση καίγεται δίνει Χ 2. Όταν η ποσότητα του οξυγόνου δεν είναι επαρκής, τότε ο άνθρακας μετατρέπεται σε μονοξείδιο του άνθρακα (CO) ή σε αιθάλη (λεπτόκκοκη σκόνη C). Η χρησιμοποίηση σε μια καύση περίσσειας οξυγόνου, εξασφαλίζει το ότι η καύση θα είναι τέλεια. Στην περίπτωση αυτή, στα αέρια προϊόντα της καύσης θα εμφανίζεται και η περίσσεια του Ο 2. Αντίστοιχα, αν η καύση γίνεται με αέρα, τότε στα αέρια προϊόντα της καύσης θα εμφανίζεται και το Ν 2 του αέρα. Όταν η καύση γίνεται με αέρα δεν είναι απαραίτητο να γράφεται στη χημική εξίσωση και το Ν 2, διότι δεν λαμβάνει μέρος στην αντίδραση. Όταν η καύση γίνεται με CuO, τότε το στερεό υπόλειμμα που μένει μετά τη καύση θα περιέχει και Cu. Η μεταβολή της μάζας που παρουσιάζει ο σωλήνας που περιέχει το CuO αντιπροσωπεύει τη ποσότητα του οξυγόνου που καταναλώθηκε στη καύση. Για παράδειγμα μια αντίδραση καύσης με CuO ενός υδρογονάνθρακα μπορεί να γραφεί ως εξής: C χ O ψ + CuO χco 2 + Η 2Ο + Cu Σε ορισμένα προβλήματα οι ποσότητες των αντιδρώντων ή των προϊόντων της καύσης καθορίζονται με έμμεσο τρόπο. 1. Καθορισμός της ποσότητας του Η 2 Ο Η ελάττωση όγκου των αερίων προϊόντων της καύσης (καυσαερίων) κατά τη ψύξη τους παριστάνει τον όγκο των υδρατμών. Επίσης, ο όγκος των υδρατμών μπορεί να καθοριστεί από την ελάττωση όγκου κατά τη συμπύκνωση τους ή τη μείωση της θερμοκρασίας τους σε θερμοκρασία κατά πολύ μικρότερη των 100 C (σε κανονική πίεση), για παράδειγμα σε συνήθη θερμοκρασία. = [9]

10 Η απομάκρυνση των υδρατμών μπορεί να γίνει και με χρήση ουσιών που συγκρατούν ή αποσπούν νερό, δηλαδή με υγροσκοπικά ή αφυδατικά σώματα. Τέτοιες ουσίες είναι: πυκνό H 2 SO 4, το Ρ 2 Ο 5, ορισμένα άνυδρα άλατα, όπως CaCl 2, CuSO 4, Mg(CIO 4 ) 2, ZnCI 2 κ.α. Έτσι, αν αναφέρεται ελάττωση όγκου των προϊόντων της καύσης κατά τη διοχέτευση τους σε μια υγροσκοπική ή αφυδατική ουσία, αυτή θα αντιπροσωπεύει τον όγκο των υδρατμών. Αντίστοιχα, η αύξηση βάρους αυτής της ουσίας αντιπροσωπεύει το βάρος των υδρατμών. 2. Καθορισμός της ποσότητας του CO 2 Η ελάττωση όγκου των προϊόντων της καύσης κατά τη διοχέτευση τους σε διάλυμα βάσης ή ανθρακικού άλατος αντιπροσωπεύει τον όγκο του CO 2, ενώ η αύξηση βάρους του διαλύματος παριστάνει το βάρος του CO 2. Συνήθως χρησιμοποιούνται διαλύματα NaOH, KOH, Na 2 CO 3 και K 2 CO 3. Πρέπει να τονιστεί ότι τα παραπάνω ισχύουν μόνο στη περίπτωση που η οργανική ένωση δεν περιέχει S. Στην περίπτωση που στην οργανική ένωση περιέχεται και S, η ελάττωση όγκου των προϊόντων της καύσης αντιστοιχεί στο συνολικό όγκο τόσο του CO 2 όσο και του SO 2 (υποθέτοντας ότι το διάλυμα της βάσης ή του ανθρακικού άλατος θα είναι σε περίσσεια). Η δέσμευση του CO 2 γίνεται σύμφωνα με τις παρακάτω εξισώσεις: CO 2 + 2NaOH Na 2 CΟ 3 + Η 2 Ο CO 2 + Na 2 CO 3 + H 2 O 2NaHCO 3 3. Καθορισμός της ποσότητας του Ο 2 Η περίσσεια του οξυγόνου μπορεί να καθοριστεί με τη διοχέτευση των προϊόντων της καύσης σε ορισμένα αναγωγικά σώματα, όπως ο φωσφόρος και η σκόνη θερμαινόμενου χαλκού. Συνήθως, όμως, από τα δεδομένα του προβλήματος θα φαίνεται η περίσσεια του Ο 2, χωρίς να χρειάζεται η αναφορά στις ουσίες που δεσμεύουν το Ο Μεταβολή όγκου σε αντιδράσεις καύσης Η μεταβολή όγκου που παρατηρείται σε μια αντίδραση καύσης, παριστάνει τη διαφορά όγκων αντιδρώντων και προϊόντων. Στα αέρια προϊόντα θα συνυπολογίζουμε και τον όγκο των υδρατμών, εκτός φυσικά από την περίπτωση όπου αναφέρεται ότι έχει προηγηθεί ψύξη ή συμπύκνωση των καυσαερίων. ΠΡΟΣΟΧΗ! Η ελάττωση του όγκου των καυσαερίων κατά την ψύξη τους παριστάνει τον όγκο των υδρατμών. Ας θεωρήσουμε τη καύση του προπανίου: C 3 H 8 + 5Ο 2 3CΟ 2 + 4Η 2 Ο xl 5xL 3xL 4xL Έτσι από (x+5x)l αντιδρώντων, παίρνουμε (3x+4x)L προϊόντων. Αρα, έχουμε αύξηση όγκου κατά τη καύση ίση με xl (=7x 6x). Βέβαια, αν είχε προηγηθεί ψύξη των αερίων προϊόντων της καύσης, τότε ο όγκος τους θα ήταν 3x L, οπότε θα είχαμε μείωση όγκου κατά την καύση ίση με 3xL (=3x-6x).

11 1. ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΕΣ Για όλα τα προβλήματα θα θεωρούνται γνωστές οι σχετικές ατομικές μάζες (Ar): C=12, H=1, O= ,2g προπανίου καίγονται πλήρως με την αναγκαία ποσότητα οξυγόνου. Να υπολογιστούν: α. ο όγκος του CO 2 που εκλύεται, υπολογισμένος σε stp συνθήκες. β. η μάζα των υδρατμών που παράγονται. γ. Ο όγκος του οξυγόνου που αντέδρασε, υπολογισμένος σε stp συνθήκες ,3g αιθανόλης καίγονται πλήρως με την αναγκαία ποσότητα οξυγόνου. Να υπολογιστούν: α. ο όγκος του CO 2 που εκλύεται, υπολογισμένος σε stp συνθήκες. β. η μάζα των υδρατμών που παράγονται. γ. ο όγκος του οξυγόνου που αντέδρασε, υπολογισμένος σε stp συνθήκες Διαθέτουμε 2,24L βουτανίου μετρημένα σε stp συνθήκες. Η ποσότητα αυτή του βουτανίου καίγεται πλήρως με την απαιτούμενη ποσότητα O 2. Να βρεθούν : α. Η μάζα του νερού που παράγεται. β. Ο όγκος του O 2 που αντέδρασε, μετρημένος σε stp συνθήκες Ορισμένη ποσότητα προπενίου καίγεται πλήρως με Ο 2, οπότε παράγονται 13,2g CO 2. Να υπολογιστούν: α. η ποσότητα του προπενίου που κάηκε, β. ο όγκος του Ο 2 που αντέδρασε, υπολογισμένος σε stp συνθήκες mL αλκανίου καίγονται πλήρως με Ο 2, οπότε ελευθερώνονται 50mL CO 2. Αν όλοι οι όγκοι έχουν υπολογιστεί στις ίδιες συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας, να βρείτε το Μοριακό Τύπο του αλκανίου καθώς και τον όγκο του Ο 2 που αντέδρασε ,8 g ενός αλκανίου καίγονται πλήρως οπότε παράγονται 9g νερού. Ποιος είναι ο μοριακός τύπος του αλκανίου; mL αερίου υδρογονάνθρακα, που έχουν μετρηθεί σε stp συνθήκες, καίγονται πλήρως με την αναγκαία ποσότητα Ο 2, οπότε παράγονται 4,4g CO 2 και 2,25g H 2 O. Να προσδιορίσετε το Μοριακό Τύπο του υδρογονάνθρακα Διαθέτουμε 1,12L C 2 H 6, μετρημένα σε stp συνθήκες. Η ποσότητα αυτή καίγεται με την απαιτούμενη ποσότητα αέρα (20%v/v O 2 ). Να βρεθούν : α. Πόσα g νερού σχηματίζονται; β. Ποιος όγκος αέρα μετρημένος σε stp χρησιμοποιήθηκε ; mL προπενίου καίγονται με την απαιτούμενη ποσότητα αέρα (20%v/v O 2 ). Να βρεθούν: α. Ο όγκος του CO 2 στα καυσαέρια. β. Ο όγκος του αέρα που χρησιμοποιήθηκε. Όλοι οι όγκοι μετρήθηκαν στις ίδιες συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας [11]

12 mL αλκενίου καίγονται με την απαιτούμενη ποσότητα αέρα (20%v/v O 2 ). Τα καυσαέρια, μετά την ψύξη τους σε συνήθη θερμοκρασία, διαβιβάζονται σε διάλυμα NaOH, οπότε ο όγκος τους ελαττώνεται κατά 50mL. α. Να βρεθεί ο ΜΤ του υδρογονάνθρακα και τα συντακτικά του ισομερή. β. Ποιος ο όγκος του αέρα που χρησιμοποιήθηκε; γ. Ποια είναι η σύσταση των καυσαερίων μετά την ψύξη τους; Όλοι οι όγκοι μετρήθηκαν στις ίδιες συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας mL αλκινίου καίγονται με 800mL αέρα(20%v/v O 2 ). Τα καυσαέρια, μετά την ψύξη τους, διαβιβάζονται σε διάλυμα Ca(OH) 2, οπότε ο όγκος τους ελαττώνεται κατά 80mL. α. Να βρεθεί ο ΜΤ του υδρογονάνθρακα, καθώς και τα συντακτικά του ισομερή. β. Να υπολογιστεί η κατά όγκο σύσταση των καυσαερίων πριν την ψύξη τους; Όλοι οι όγκοι μετρήθηκαν στις ίδιες συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας mL αλκανίου αναφλέγονται με 3L αέρα (20%v/v O 2 ). Tα καυσαέρια ψύχονται, οπότε ο όγκος τους ελαττώνεται κατά 300mL. α. Να βρεθεί ο ΜΤ του υδρογονάνθρακα και τα συντακτικά του ισομερή. β. Ποια η κατά όγκο σύσταση των καυσαερίων πριν την ψύξη τους; Όλοι οι όγκοι μετρήθηκαν στις ίδιες συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας mL αερίου αλκενίου αναφλέγονται με 500mL αέρα (20%v/v O 2 ). Τα καυσαέρια, μετά την ψύξη τους σε συνήθη θερμοκρασία, διαβιβάζονται σε διάλυμα NaOH, οπότε ο όγκος τους ελαττώνεται κατά 40mL. α. Να βρεθεί ο ΜΤ του υδρογονάνθρακα και τα συντακτικά του ισομερή. β. Ποια η κατά όγκο σύσταση των καυσαερίων μετά την ψύξη τους; Όλοι οι όγκοι μετρήθηκαν στις ίδιες συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας mL ατμών ενός υδρογονάνθρακα αναφλέγονται με περίσσεια αέρα. Τα καυσαέρια που προκύπτουν διαβιβάζονται σε πυκνό διάλυμα H 2 SO 4, οπότε ελαττώνεται ο όγκος τους κατά 30mL. Ακολούθως διαβιβάζονται σε περίσσεια διαλύματος NaOH, οπότε παρουσιάζουν ελάττωση όγκου κατά 40mL. Αν όλοι οι όγκοι έχουν υπολογισθεί στις ίδιες συνθήκες θερμοκρασίας και πίεσης, να προσδιορίσετε το Μοριακό Τύπο του υδρογονάνθρακα και να βρείτε τα συντακτικά του ισομερή ,12L αλκενίου Α, μετρημένα σε stp συνθήκες, καίγονται πλήρως με αέρα (20%v/v Ο 2 ), οπότε παράγονται 3,6gr υδρατμών. Να βρεθούν: α. ο μοριακός τύπος του αλκενίου Α, β. ο όγκος του αέρα που καταναλώθηκε, μετρημένος σε STP mL αλκενίου (υπολογισμένα σε STP συνθήκες) διαβιβάζονται σε θερμαινόμενο σωλήνα CuO. Μετά την απομάκρυνση των καυσαερίων διαπιστώθηκε ότι ο σωλήνας παρουσίασε ελάττωση μάζας κατά 1,92g. Να προσδιοριστεί ο Μοριακός Τύπος του αλκενίου και να βρεθούν τα συντακτικά του ισομερή mL C 2 H 4 αναμιγνύονται με ορισμένο όγκο αέρα (20%v/v Ο 2 80% v/v Ν 2 ) και αναφλέγονται. Τα καυσαέρια αρχικά ψύχονται και στη συνέχεια διαβιβάζονται σε περίσσεια διαλύματος NaOH. Τελικά μένουν 2,2L αερίου. Να υπολογιστούν: α. η ελάττωση του όγκου των καυσαερίων: i. που επήλθε κατά την ψύξη τους, ii. όταν διαβιβάστηκαν στο διάλυμα NaOH. β. ο όγκος του αέρα που χρησιμοποιήθηκε.

13 Όλοι οι όγκοι μετρήθηκαν στις ίδιες συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας Ένα αυτοκίνητο έχει κατανάλωση 5,4L/100Km (στον κύκλο πόλης). Αν θεωρήσουμε ότι η βενζίνη αποτελείται αποκλειστικά από οκτάνιο, το οποίο έχει πυκνότητα 0,7g/mL, να υπολογιστεί η μάζα του CO 2 που παράγεται ανά χιλιόμετρο που διανύει το αυτοκίνητο Η ποσότητα CO 2 που ελευθερώθηκε κατά την καύση ενός κεριού βρέθηκε ίση με 24,2g. Εάν θεωρήσουμε ότι το κερί αποτελείται εξολοκλήρου από C 22 H 46 να υπολογίσετε: α. τη μάζα του κεριού που κάηκε, και β. τον όγκο των υδρατμών που παράγονται, σε συνθήκες stp ml μίγματος μεθανίου και προπανίου απαιτούν 41 ml οξυγόνου για πλήρη καύση. Να βρεθεί η κατά όγκο σύσταση του μίγματος. Όλοι οι όγκοι μετρήθηκαν στις ίδιες συνθήκες mL μίγματος βουτανίου και πεντανίου αναμιγνύονται με ορισμένο όγκο (V) οξυγόνου και αναφλέγονται. Τα προϊόντα της καύσης, μετά την ψύξη τους σε συνηθισμένη θερμοκρασία, έχουν όγκο 50 ml, εκ των οποίων τα 44 ml δεσμεύονται από διάλυμα ΚΟΗ και τα υπόλοιπα από φωσφόρο. α. Να βρεθεί η κατά όγκο σύσταση του μίγματος. β. Να υπολογιστεί ο όγκος V του οξυγόνου, ο οποίος χρησιμοποιήθηκε για την καύση του μίγματος. Όλοι οι όγκοι μετρήθηκαν στις ίδιες συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας Μίγμα υδρογόνου και αιθανίου απαιτεί ίσο όγκο οξυγόνου για την πλήρη καύση του. Αν οι όγκοι βρίσκονται στις ίδιες συνθήκες, να βρεθεί η κατά όγκο σύσταση του μίγματος mL μίγματος αιθυλενίου και ακετυλενίου αναμιγνύονται με 100mL οξυγόνου και καίγονται. Τα καυσαέρια μετά την ψύξη τους έχουν όγκο 85mL. Ακολούθως διαβιβάζονται σε υδατικό διάλυμα ΚΟΗ, οπότε ο όγκος τους ελαττώνεται κατά 40mL. Να υπολογιστεί η % κατά όγκο σύσταση του μίγματος. Όλοι οι όγκοι μετρήθηκαν στις ίδιες συνθήκες θερμοκρασίας και πίεσης Ισομοριακό μίγμα μεθανίου και ενός αλκενίου Α έχει όγκο 20mL. To μίγμα αναμιγνύεται με 600mL αέρα και αναφλέγεται. Τα καυσαέρια ψύχονται σε συνήθη θερμοκρασία, οπότε παρατηρείται ελάττωση του όγκου τους κατά 60mL. α. Να προσδιοριστεί ο Μοριακός Τύπος του αλκενίου Α καθώς και τα συντακτικά του ισομερή. β. Να υπολογιστεί η κατά όγκο σύσταση των καυσαερίων μετά την ψύξη τους. Όλοι οι όγκοι μετρήθηκαν στις ίδιες συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας. Η σύσταση του αέρα είναι 20% v/v O 2 και 80% v/v N Αέριο μίγμα, που αποτελείται από αιθυλένιο και ένα αλκάνιο Α, έχει όγκο 15mL. To μίγμα αναμιγνύεται με 70mL οξυγόνου και αναφλέγεται. Τα καυσαέρια ψύχονται σε συνήθη θερμοκρασία, οπότε παρατηρείται ελάττωση του όγκου τους κατά 50mL. Ακολούθως διαβιβάζονται σε περίσσεια διαλύματος NaOH, οπότε τελικά απομένουν 5mL αερίου σώματος. α. Να προσδιοριστεί ο Μοριακός Τύπος του αλκανίου Α. [13]

14 β. Να υπολογιστεί η κατά όγκο σύσταση του αρχικού μίγματος των δυο υδρογονανθράκων. Όλοι οι όγκοι μετρήθηκαν στις ίδιες συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας Να συμπληρωθούν οι παρακάτω χημικές αντιδράσεις: i. CH 2 =CHCH 3 + H 2 Ni ii. CH 2 =CHCH 3 + HCl iii. CH 2 =CHCH 3 + Cl 2 iv. CH 2 =CCH 3 + HCl CΗ 3 v. CH 3 CH=CHCH 3 + HBr vi. CH 3 CH=CHCH 3 + H 2 O vii. CH 2 =CHCH 3 + H 2 O viii. HC CH + H HCl.. + H ix. CH 3 C CH + H 2... O 2 H. x. CH 3 C CH + H HCl.. xi. HC CH + HCl. πολυµερισµος. H xii. HC CH + H 2 O 2 SO 4 Hg, 4 HgSO. H xiii. CH 3 C CH + Η 2 Ο 2 SO 4 Hg, 4 HgSO. xiv. HC CH + ΗCN... xv. HC CH Θ / Fe.. xvi. HC CH + Na. xvii. HC CH + 2Na.. xviii. CH 3 C CH + Na Να γραφούν οι χημικές εξισώσεις των παρακάτω χημικών αντιδράσεων και να ονομαστούν τα προϊόντα. i. Προσθήκη Η 2 στο προπένιο, παρουσία Pt. ii. iii. iv. Προσθήκη Cl 2 στο 2-πεντένιο. Επίδραση Br 2 στο 3-μέθυλο-1-βουτένιο. Προσθήκη νερού στο 1-βουτένιο, παρουσία οξέος. v. Προσθήκη περίσσειας Cl 2 στο 2-πεντίνιο. vi. vii. + + H H Προσθήκη περίσσειας ΗCl στο 1-βουττίνιο. Επίδραση Νa στο 3-μέθυλο-1-βουτίνιο Πως μπορούν να γίνουν οι παρακάτω μετατροπές; i. Προπένιο σε 2-προπανόλη ii. μεθυλο-προπένιο σε 2-χλώρο μεθυλο-προπάνιο iii. αιθίνιο σε αιθανάλη (ακεταλδεΰδη) iv. 1-βουτίνιο σε βουτανόνη v. 1-βουτίνιο σε 2-βουτανόλη vi. προπίνιο σε 2-χλωροπροπάνιο vii. αιθίνιο (ακετυλένιο) σε 1,3 βουταδιένιο +

15 viii. αιθίνιο (ακετυλένιο) σε 2-χλώρο-1,3-βουταδιένιο Πως μπορούμε να διακρίνουμε αν ένα αέριο είναι αιθάνιο ή αιθένιο; Πως μπορούμε να διακρίνουμε αν ένα αέριο είναι προπένιο ή προπίνιο; Ένας άκυκλος υδρογονάνθρακας έχει μοριακό τύπο C 4 H 6. α. Ποιοι είναι οι δυνατοί συντακτικοί τύποι του υδρογονάνθρακα; β. Αν γνωρίζουμε ότι ο υδρογονάνθρακας αυτός αντιδρά με νάτριο (Na) και ελευθερώνει αέριο Η 2, να προσδιοριστεί ο συντακτικός του τύπος Να προσδιορίσετε το Μοριακό Τύπο καθώς και τους δυνατούς Συντακτικούς Τύπους των υδρογονανθράκων από τα ακόλουθα δεδομένα: α. 2,8g αλκενίου Α καταλαμβάνουν όγκο 1,12L σε stp συνθήκες. β. 16,2g αλκινίου Β καταλαμβάνουν όγκο 6,72L σε stp συνθήκες. γ. Αλκένιο Γ έχει πυκνότητα 2,5g/L σε stp συνθήκες. δ. Αλκάνιο Δ έχει περιεκτικότητα σε άνθρακα 75% w/w To Orlon είναι μια συνθετική υφαντική ύλη, η οποία αποτελείται από το πολυμερές με τη δομή:. CH 2 CH CH 2 CH CH 2 CH.. CN CN CN α. Ποιο είναι το αντίστοιχο μονομερές; β. Αν το πολυμερές έχει σχετική μοριακή μάζα , να υπολογιστούν ο αριθμός των μορίων του μονομερούς στο μόριο του πολυμερούς g προπενίου αντιδρούν πλήρως με νερό, παρουσία κατάλληλου καταλύτη. Να προσδιοριστεί ο συντακτικός τύπος και η μάζα της οργανικής ένωσης που παράγεται ,2mol ενός αλκενίου Α αντιδρούν πλήρως με HCI, οπότε προκύπτουν 15,7g οργανικής ένωσης Β. Να προσδιορίσετε τους Συντακτικούς Τύπους και τις ονομασίες (κατά IUPAC) των οργανικών ενώσεων Α και Β Άκυκλος υδρογονάνθρακας Α έχει Mr = 56 και περιέχει στο μόριο του C και Η με αναλογία μαζών 6:1 αντίστοιχα. α. Ποιος είναι ο μοριακός τύπος του υδρογονάνθρακα; β. Να βρεθούν τα Συντακτικά ισομερή του υδρογονάνθρακα. γ. Ένα από τα ισομερή του υδρογονάνθρακα αντιδρά πλήρως με Η 2 και σχηματίζει 14,5g μεθυλοπροπάνιου. Να βρεθεί ο συντακτικός τύπος και η μάζα του ισομερούς αυτού. δ. Σε δύο δοχεία περιέχονται ο υδρογονάνθρακας Α και μεθυλο-προπάνιο. Δεν ξέρουμε όμως σε ποιο δοχείο περιέχεται η κάθε ουσία. Πώς θα διαπιστώσετε σε ποιο δοχείο περιέχεται η καθεμία; Κατά την πλήρη υδρογόνωση 14g ενός αλκενίου, σε κατάλληλες συνθήκες, παράχθηκαν 14,4g κορεσμένου υδρογονάνθρακα. Βρείτε το μοριακό τύπο αυτού του αλκενίου Αλκίνιο αντιδρά πλήρως με υδρογόνο οπότε αυξάνεται η μάζα του κατά 7,4%. Να βρείτε το Μοριακό Τύπο του αλκινίου και τα συντακτικά του ισομερή. [15]

16 1.39. Αλκένιο Α αντιδρά πλήρως με Η 2 Ο, παρουσία καταλύτη. Η ένωση Β που προκύπτει περιέχει 26,67% w/w οξυγόνο. α. Ποιοι είναι οι συντακτικοί τύποι των ενώσεων Α και Β; β. Πόσα g από την ένωση Α απαιτούνται, ώστε να παρασκευαστούν 15 g από την ένωση Β; g ενός αλκενίου Α διαβιβάζονται μαζί με 0,6g Η 2 σε θερμαινόμενο Ni. Το αέριο που προκύπτει μπορεί να αποχρωματίσει πλήρως 200mL διαλύματος Br 2 σε CCl 4 περιεκτικότητας 16% w/v. Ποιός είναι ο Συντακτικός Τύπος του αλκενίου; Ορισμένη ποσότητα ακετυλενίου αντιδρά πλήρως με ισομοριακή ποσότητα HCl. Η ένωση που προκύπτει πολυμερίζεται ποσοτικά, σε κατάλληλες συνθήκες, οπότε παράγονται 125g πολυμερούς. Να γραφούν οι χημικές εξισώσεις των αντιδράσεων που πραγματοποιούνται και να υπολογιστεί η μάζα του ακετυλενίου που αντέδρασε Κατά την τέλεια καύση 1-βουτενίου παράγονται 8,8g CO 2. α. Ποια ποσότητα (σε g) 1-βουτενίου κάηκαν; β. Πόσα g νερού παράγονται ; γ. Πόσα L O 2 (μετρημένα σε stp συνθήκες) καταναλώθηκαν; δ. Η ίδια ποσότητα από το 1-βουτένιο αντιδρά με αραιό διάλυμα H 2 SO 4. Ποιο είναι το οργανικό προϊόν της αντίδρασης και σε ποια ποσότητα παράγεται; g ενός αλκινίου αποχρωματίζουν πλήρως 320mL διαλύματος Br 2 σε CCl 4 περιεκτικότητας 10%w/v. α. Να προσδιορίσετε τον συντακτικό τύπο του αλκινίου. β. Ίση ποσότητα του αλκινίου αντιδρά με νερό παρουσία H 2 SO 4 και HgSO 4. Να βρείτε το συντακτικό τύπο της οργανικής ένωσης που παράγεται καθώς και την ποσότητα της Δίνεται το παρακάτω διάγραμμα χημικών μετατροπών: Να προσδιορίσετε τους Συντακτικούς Τύπους των ενώσεων Α, Β, Γ, Δ και Ε.

17 1.45. Δίνεται το παρακάτω διάγραμμα χημικών μετατροπών: Να προσδιορίσετε τους Συντακτικούς Τύπους των Α, Β, Γ, Δ και Ε Ένα μίγμα, που αποτελείται από 100mL αιθινίου και 160mL Η 2, θερμαίνεται παρουσία Ni. Να προσδιορίσετε την ποιοτική και ποσοτική σύσταση του προϊόντος της υδρογόνωσης. Όλοι οι όγκοι μετρήθηκαν στις ίδιες συνθήκες θερμοκρασίας και πίεσης Μίγμα ακετυλενίου και αιθενίου θερμαίνονται με 140mL υδρογόνου παρουσία νικελίου, οπότε παράγονται 80mL ενός σώματος. Να υπολογιστεί η % κατά όγκο σύσταση του μίγματος. Όλοι οι όγκοι μετρήθηκαν στις ίδιες συνθήκες θερμοκρασίας και πίεσης Ένα μίγμα προπένιου και αιθυλένιου έχει μάζα 7g. Το μίγμα αυτό μπορεί να αποχρωματίσει 400mL διαλύματος Βr 2 σε CCI 4, περιεκτικότητας 8% w/v. α. Να προσδιοριστεί η κατά mol σύσταση του μίγματος. β. Να υπολογιστεί ο όγκος του Ο 2 που απαιτείται για την πλήρη καύση 100 ml του αρχικού μίγματος; (Οι όγκοι των αερίων μετρούνται στις ίδιες συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας.) ,6g ενός αλκενίου αντιδρούν πλήρως με 2,24L υδρογόνου (σε STP). α. Να βρείτε το Μοριακό Τύπο του αλκενίου. β. Να βρείτε τα συντακτικά ισομερή του αλκενίου και να τα ονομάσετε. γ. Ένα από τα παραπάνω ισομερή, το Α, αντιδρά με Η 2 O οπότε σχηματίζεται τριτοταγής αλκοόλη Β. Να προσδιορίσετε τους συντακτικούς τύπους των Α και Β Αλκένιο καίγεται πλήρως και τα καυσαέρια διαβιβάζονται σε διάλυμα Ca(OH) 2. Το ίζημα που παράγεται έχει μάζα 7,5g. Ίση ποσότητα του αλκενίου για να αντιδράσει χρειάζεται 2,4g Br 2. Να βρεθεί ο Μοριακός Τύπος του αλκενίου και τα συντακτικά του ισομερή Ορισμένη ποσότητα ενός αλκινίου Α καίγεται πλήρως με περίσσεια αέρα, οπότε παράγεται ίση μάζα υδρατμών με τη μάζα του αλκινίου. α. Ποιος είναι ο μοριακός τύπος του αλκινίου Α και ποια τα συντακτικά ισομερή του; β. Ποιος είναι ο συντακτικός τύπος του Α, αν γνωρίζουμε ότι αντιδρά με νάτριο και ελευθερώνει αέριο Η 2 ; [17]

18 1.52. Σε 200mL διαλύματος Br 2 σε CCl 4 περιεκτικότητας 8% w/v διοχετεύονται 4,2g προπενίου. Να εξετάσετε αν θα αποχρωματιστεί το διάλυμα του Br Σε 400mL διαλύματος Br 2 σε CCl 4 περιεκτικότητας 8% w/v διοχετεύονται 4,2g προπενίου. Να εξετάσετε αν θα αποχρωματιστεί το διάλυμα του Br ,24 L αλκινίου, μετρημένα σε συνθήκες stp, καίγονται πλήρως με αέρα (20% v/v Ο 2 και 80% v/v Ν 2 ), οπότε παράγονται 8,8 g CO 2. α. Ποιος είναι ο μοριακός τύπος του αλκινίου; β. Ποιος είναι ο όγκος του αέρα που καταναλώθηκε, μετρημένος σε συνθήκες stp; γ. Ποιος είναι ο μέγιστος όγκος διαλύματος Br 2 σε CCl 4 20% w/v που μπορεί να αποχρωματιστεί από 6,5 g του αλκινίου αυτού; Για τον άκυκλο υδρογονάνθρακα Α υπάρχουν οι παρακάτω πληροφορίες: Περιέχει στο μόριο του 4 άτομα C. Όταν αντιδρά με Na ελευθερώνεται Η 2. 0,2mol του υδρογονάνθρακα Α μπορούν να αποχρωματίσουν 1200mL διαλύματος Br 2 σε CCl 4 συγκέντρωσης 0,5M. Να προσδιορίσετε το συντακτικό τύπο του υδρογονάνθρακα Από τη χημική ανάλυση μιας οργανικής ένωσης Χ προέκυψαν τα εξής αποτελέσματα: Αποτελείται από άνθρακα, υδρογόνο και οξυγόνο Από την πλήρη καύση 2,3g αυτής σχηματίστηκαν 3,3g CO 2 Σε 0,92g της ένωσης Χ περιέχονται 0,08g υδρογόνου α. Με βάση τα δεδομένα αυτά, βρείτε τον εμπειρικό τύπο της ένωσης Χ. β. Προσδιορίσαμε πειραματικά το μοριακό βάρος της ένωσης αυτής με τρεις μεθόδους και βρέθηκε με την πρώτη μέθοδο 90,5 με τη δεύτερη 94 και με την τρίτη 91,5. Βρείτε το μοριακό τύπο της ένωσης και το ακριβές της μοριακό βάρος Αέριο μίγμα, που αποτελείται από αιθυλένιο και ένα αλκάνιο Α, έχει όγκο 30mL, ενώ περιέχει τα συστατικά του με αναλογία mol 1:2 αντίστοιχα. To μίγμα αναμιγνύεται με 150mL οξυγόνου και αναφλέγεται. Τα καυσαέρια ψύχονται σε συνήθη θερμοκρασία, οπότε παρατηρείται ελάττωση του όγκου τους κατά 100mL. α. Να προσδιοριστεί ο Μοριακός Τύπος του αλκανίου Α. β. Να υπολογιστεί η κατά όγκο σύσταση των καυσαερίων μετά την ψύξη τους. γ. 1,16g από το αρχικό μίγμα των δυο υδρογονανθράκων μπορούν να αποχρωματίσουν πλήρως 100mL διαλύματος Br 2 σε CCl 4. Να προσδιοριστεί η συγκέντρωση του διαλύματος Br 2. Όλοι οι όγκοι μετρήθηκαν στις ίδιες συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας.

19 2. ΑΛΚΟΟΛΕΣ-ΚΑΡΒΟΝΥΛΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ-ΟΞΕΑ 2.1. Να συμπληρωθούν οι παρακάτω χημικές εξισώσεις: 2.2. Να συμπληρωθούν οι παρακάτω χημικές εξισώσεις: [19]

20 2.3. Να συμπληρωθούν οι παρακάτω χημικές εξισώσεις: CH 3 CH 2 OH + Na CH 3 CH 2 CH 2 OH + Na.. CH 3 CH 2 OH + K 2.4. Να συμπληρωθούν οι παρακάτω χημικές εξισώσεις:

21 2.5. Να συμπληρωθούν οι παρακάτω χημικές εξισώσεις: 2.6. Να συμπληρωθούν οι παρακάτω χημικές εξισώσεις: 2.7. Πως μπορούμε να διακρίνουμε αν μια οργανική ένωση με μοριακό τύπο C 3 H 8 O είναι αλκοόλη ή αιθέρας; 2.8. Πως μπορούμε να διακρίνουμε την 1-προπανόλη από τη μέθυλο-2-προπανόλη; [21]

22 2.9. Πως μπορούμε να διακρίνουμε την 1-βουτανόλη από την 2-βουτεν-1-όλη; Να προσδιοριστούν οι συντακτικοί τύποι των παρακάτω αλκοολών: i. Η αλκοόλη C 3 H 7 OH οξειδώνεται από όξινο διάλυμα KMnO 4 προς καρβοξυλικό οξύ. ii. Η αλκοόλη C 4 H 9 OH δεν αποχρωματίζει όξινο διάλυμα KMnO 4. iii. Η οργανική ένωση C 3 H 8 O με Na ελευθερώνει Η 2, ενώ με όξινο διάλυμα K 2 Cr 2 O 7 μετατρέπεται σε κετόνη Ποιες από τις παρακάτω αλκοόλες μπορεί να παρασκευαστεί με προσθήκη Η 2 Ο σε κατάλληλο αλκένιο; i. μεθανόλη iv. 2-προπανόλη ii. αιθανόλη v. μέθυλο-2-προπανόλη iii. 1-προπανόλη Να γραφούν οι σχετικές χημικές εξισώσεις ,2L αιθυλενίου, υπολογισμένα σε stp συνθήκες, αντιδρούν πλήρως με Η 2 Ο, οπότε παράγεται η οργανική ένωση Α. Ποιος είναι ο Συντακτικός Τύπος της ένωσης Α και πόσα g της Α παράγονται; g κορεσμένης μονοσθενούς αλκοόλης Α καίγονται με περίσσεια αέρα και παράγονται 26,4 g διοξειδίου του άνθρακα. Ποιος είναι ο μοριακός τύπος της αλκοόλης Α; Να βρείτε τα συντακτικά ισομερή της αλκοόλης Α Σε 1,48g κορεσμένης μονοσθενούς αλκοόλης επιδρά περίσσεια νατρίου, οπότε εκλύονται 224 ml αερίου, υπολογισμένα σε stp συνθήκες. Να βρεθεί ο μοριακός τύπος της αλκοόλης καθώς και οι δυνατοί συντακτικοί τύποι αυτής Ορισμένη ποσότητα ακετυλενίου διαβιβάζεται σε υδατικό διάλυμα HgSO 4 και H 2 SO 4, οπότε σχηματίζονται 8,8g αιθανάλης. α. Ποιος όγκος ακετυλενίου, μετρημένος σε stp συνθήκες, αντέδρασε; β. Πόσα mol αιθανόλης πρέπει να οξειδωθούν προκειμένου να παραχθεί η ίδια ποσότητα αιθανάλης; ,2L αιθενίου, μετρημένα σε stp συνθήκες, αντιδρούν με περίσσεια υδρατμών παρουσία καταλύτη. Η οργανική ένωση A που προκύπτει καίγεται πλήρως με οξυγόνο. Ζητούνται: α. Να υπολογίσετε τον όγκο του οξυγόνου (υπολογισμένου σε stp συνθήκες), που απαιτείται για την τέλεια καύση της ένωσης Α. β. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω χημικές εξισώσεις: πυκ Η SΟ 170 o C 2 4 +HCl A B Γ +Η 2 /Νi Δ ,24L αλκενίου Α (μετρημένα σε stp) αντιδρούν πλήρως με Η 2 Ο, σε κατάλληλες συνθήκες, οπότε παράγονται 6g αλκοόλης Β. α. Να βρεθούν οι Συντακτικοί Τύποι των Α και Β. β. Ολόκληρη η ποσότητα της ένωσης Β αντιδρά πλήρως με Na. Να γραφεί η σχετική χημική εξίσωση και να υπολογιστεί ο όγκος του αερίου που εκλύεται σε stp.

23 g κορεσμένης μονοσθενούς αλκοόλης Α αντιδρούν με περίσσεια μεταλλικού νατρίου, οπότε ελευθερώνονται 560mL αερίου, μετρημένα σε stp συνθήκες. α. Να βρεθεί ο Μοριακός Τύπος της αλκοόλης καθώς και τα συντακτικά της ισομερή. β. Αν η αλκοόλη Α οξειδώνεται από KMnO 4 προς κετόνη B, ποιοι είναι οι Συντακτικοί Τύποι των οργανικών ενώσεων Α και Β; Αναμίξαμε ορισμένη ποσότητα αιθυλενίου με περίσσεια υδρατμών και θερμάναμε το μείγμα παρουσία κατάλληλου καταλύτη, οπότε ένα μέρος του αιθυλενίου μετατράπηκε στην αντίστοιχη αλκοόλη. Απομονώσαμε κατάλληλα την αλκοόλη που παράχθηκε και της προσθέσαμε περίσσεια νατρίου, οπότε ελευθερώθηκαν 1,12L. αερίου (μετρημένα σε stp). Να γράψετε τις χημικές εξισώσεις των αντιδράσεων που πραγματοποιήθηκαν, να ονομάσετε το οργανικό προϊόν της κάθε αντίδρασης και να υπολογίσετε τη μάζα του αιθυλενίου που μετατράπηκε σε αλκοόλη Κατά την αντίδραση αιθινίου με νερό σε κατάλληλες συνθήκες σχηματίζεται μία οργανική ένωση Α. Ένα μέρος της Α οξειδώνεται προς την ένωση Β και το υπόλοιπο μέρος αντιδρά με υδρογόνο και παράγεται η οργανική ένωση Γ. Από την αντίδραση μεταξύ των ενώσεων Β και Γ προκύπτει η ένωση Δ. Γράψτε τους συντακτικούς τύπους των ενώσεων A, Β, Γ και Δ καθώς και τις χημικές εξισώσεις που περιγράφουν όλα τα παραπάνω χημικά φαινόμενα α. Να προσδιορίσετε τους Συντακτικούς Τύπους των Α, Β, Γ και Δ στην παρακάτω σειρά αντιδράσεων: +,, [] B + "# % & ' β. Σε τρείς δοκιμαστικούς σωλήνες περιέχονται η ένωση Α, η ένωση Γ και η προπανόνη (ακετόνη). Πως θα μπορούσαμε να ταυτοποιήσουμε το περιεχόμενο του κάθε σωλήνα; Σε 0,2mol μιας κορεσμένης μονοσθενούς αλκοόλης (Α) επιδράσαμε με περίσσεια οξινισμένου διαλύματος ΚΜnO 4, με αποτέλεσμα να οξειδωθεί ολόκληρη η ποσότητα της αλκοόλης. Από την οξείδωση αυτή παράχθηκαν 14,4g μιας κετόνης (Β). Βρείτε το συντακτικό τύπο της αλκοόλης (Α) και υπολογίστε τον όγκο του οξυγόνου, σε stp, που απαιτείται για την πλήρη καύση της καρβονυλικής ένωσης (Β) Μια κορεσμένη μονοσθενής αλκοόλη Α, μάζας 3,7 g, οξειδώνεται πλήρως και δίνει καρβονυλική ένωση Β, μάζας 3,6 g. Να βρεθούν οι συντακτικοί τύποι των ενώσεων Α και Β ,6g μιας κορεσμένης μονοσθενούς αλκοόλης Α θερμαίνονται με πυκνό θειϊκό οξύ σε θερμοκρασία 170 o C οπότε σχηματίζονται 2240mL αερίου υδρογονάνθρακα Β. α. Να προσδιοριστούν οι Συντακτικοί τύποι των ουσιών Α και Β β. Αν η ολόκληρη η ποσότητα της ένωσης Β αναφλεγεί με την αναγκαία ποσότητα αέρα, να υπολογίσετε τον όγκο των καυσαερίων που εκλύονται μετά την ψύξη τους γ. Να συμπληρωθούν οι παρακάτω χημικές εξισώσεις: Β + H 2 Pt Β + HCl Όλοι οι όγκοι υπολογίζονται σε stp συνθήκες. [23]

24 2.25. Ένα μίγμα αποτελείται από αιθανόλη και 2-προπανόλη. 10,88g του μίγματος αυτού αντιδρούν με περίσσεια Na, οπότε εκλύονται 2,24L αερίου, υπολογισμένα σε stp συνθήκες. α. Να προσδιορίσετε την κατά mol σύσταση του μίγματος β. Ίση ποσότητα του ίδιου μίγματος θερμαίνεται με πυκνό H 2 SO 4 στους 170 o C. Έτσι προκύπτει αέριο Α. i. Από ποιες χημικές ενώσεις αποτελείται το αέριο Α; ii. Ποιος είναι ο μέγιστος όγκος διαλύματος Br 2 σε CCl 4, περιεκτικότητας 8% w/v, που αποχρωματίζεται από το αέριο Α; Ένα μίγμα αποτελείται από δυο ισομερείς ενώσεις με μοριακό τύπο C 3 H 8 O. Σε 30g του μίγματος αυτού προσθέτουμε περίσσεια Na, οπότε ελευθερώνονται 2,24L αερίου, μετρημένα σε stp συνθήκες. α. Να προσδιορίσετε τους δυνατούς συντακτικούς τύπους των συστατικών του μίγματος. β. Να βρείτε την κατά mol σύσταση του μίγματος. γ. Το μίγμα διαβιβάζεται σε όξινο διάλυμα KMnO 4, οπότε σχηματίζεται οργανική ένωση που διασπά το Na 2 CO 3. Ποια είναι η ποιοτική σύσταση του αρχικού μίγματος; Ισομοριακό μίγμα δύο ισομερών κορεσμένων μονοσθενών αλκοολών έχει μάζα 36g. Το μίγμα αυτό χωρίζεται σε τρία ίσα μέρη. Στο πρώτο μέρος προσθέτουμε περίσσεια Na, οπότε ελευθερώνονται 2,24 L αερίου, μετρημένα σε stp συνθήκες. α. Ποια είναι η σύσταση του αρχικού μίγματος των αλκοολών; β. Το δεύτερο μέρος του μίγματος οξειδώνεται πλήρως. Ποια είναι η ποιοτική και ποια η ποσοτική σύσταση του οργανικού προϊόντος της οξείδωσης; γ. Το τρίτο μέρος του αρχικού μίγματος θερμαίνεται με H 2 SO 4 στους 170 C, οπότε σχηματίζεται υδρογονάνθρακας. Ποιος όγκος διαλύματος Βr 2 σε CCl 4, περιεκτικότητας 10%w/v, μπορεί να αποχρωματιστεί από τον υδρογονάνθρακα αυτό; Μία κορεσμένη μονοκαρβονυλική ένωση Α έχει σχετική μοριακή μάζα Mr= 58. α. Γράψτε το γενικό μοριακό τύπο των κορεσμένων μονοκαρβονυλικών ενώσεων και βρείτε το μοριακό τύπο της ένωσης Α. β. Γράψτε τους συντακτικούς τύπους και τις ονομασίες όλων των ενώσεων που αντιστοιχούν στο μοριακό τύπο που βρήκατε, γ. Όταν η ένωση Α αντιδρά με φελίγγειο υγρό δίνει κεραμέρυθρο ίζημα. Να προσδιορίσετε το συντακτικό τύπο της ένωσης Α; Να συμπληρωθούν οι παρακάτω χημικές αντιδράσεις:

25 2.30. Ποιες είναι οι κυριότερες διαφορές ως προς τις ιδιότητες του οξικού και του γαλακτικού οξέος; Πως μπορούμε να διακρίνουμε αν μια ένωση είναι το προπανικό οξύ ή ο οξικός μεθυλεστέρας; Πως μπορούμε να διακρίνουμε αν μια ένωση είναι το προπανικό οξύ ή το προπενικό οξύ; Σε ένα δοχείο περιέχεται μια υγρή οργανική ένωση που μπορεί να είναι η αιθανόλη ή το αιθανικό οξύ ή η προπανόνη. Αν διαθέτουμε τα αντιδραστήρια NaHCO 3 και όξινο διάλυμα K 2 Cr 2 O 7 πως μπορούμε να ταυτοποιήσουμε το περιεχόμενο του δοχείου; Όταν αντιδρούν 9,2 g αιθανόλης με 7,4 g προπανικού οξέος, σε όξινο περιβάλλον, παράγονται 6,12 g εστέρα. α. Να βρεθεί ο εστέρας που σχηματίζεται, β. Να βρεθεί η % απόδοση της αντίδρασης Κορεσμένη μονοσθενής αλκοόλη Α αντιδρά με αιθανικό οξύ, οπότε παράγεται ο εστέρας Β, ο οποίος έχει M r =116. Όταν η αλκοόλη Α οξειδώνεται από όξινο διάλυμα KMnO 4 μετατρέπεται στην κετόνη Γ. Να προσδιορίσετε του Συντακτικούς Τύπους των Α, Β και Γ Σε 100mL διαλύματος αιθανικού οξέος 0,5Μ προσθέτουμε 2,65g Na 2 CO 3. Να υπολογιστεί ο όγκος του αερίου που ελευθερώνεται, υπολογισμένος σε stp συνθήκες g κορεσμένης μονοσθενούς αλκοόλης Α οξειδώνονται πλήρως. Η οργανική ένωση Β, που προκύπτει, αντιδρά με περίσσεια Na 2 CO 3, οπότε ελευθερώνονται 1,12L αερίου, υπολογισμένα σε stp συνθήκες. α. Να βρεθούν οι Συντακτικοί Τύποι των Α και Β. β. Να υπολογιστεί η μάζα της ένωσης Β. [25]

26 g αιθανάλης αντιδρούν πλήρως με HCN και η οργανική ένωση Α που παράγεται αντιδρά με νερό, οπότε μετατρέπεται ποσοτικά στην οργανική ένωση Β. α. Γράψτε τις χημικές εξισώσεις των αντιδράσεων που πραγματοποιούνται, καθώς και την ονομασία της ένωσης Β. β. Υπολογίστε τη μάζα της ένωσης Β που παράγεται ,24L αερίου αλκενίου Α (μετρημένα σε stp) διαβιβάζονται σε υδατικό διάλυμα H 2 SO 4, οπότε παράγεται η οργανική ένωση Β με μοριακό τύπο C 2 H 6 O. Η Β οξειδώνεται πλήρως και σχηματίζεται η οργανική ένωση Γ. Ζητούνται: α. Να προσδιοριστούν οι Συντακτικοί τύποι των Α, Β και Γ. β. Να βρεθεί η ποσότητα της ένωσης Γ που παράγεται (σε g). γ. Ποιος όγκος διαλύματος NaOΗ 0,5Μ απαιτείται για την πλήρη εξουδετέρωση της ένωσης Γ; ,2g ακετυλενίου διαβιβάζονται σε υδατικό διάλυμα HgSO 4 και H 2 SO 4 οπότε σχηματίζεται η οργανική ένωση Α. Η ένωση Α αντιδρά με ΗCN και το προϊόν της αντίδρασης υδρολύεται σε όξινο περιβάλλον, οπότε σχηματίζεται η οργανική ένωση Β. α. Να προσδιοριστούν οι Συντακτικοί τύποι των Α και Β. β. Να υπολογιστεί η ποσότητα της Β σε g. γ. Να γραφούν οι χημικές εξισώσεις των αντιδράσεων της B με: i. NaOH ii. CaO iii. Na iv. CH 3 OH ,3g μίγματος μεθανικού οξέος και αιθανικού οξέος διαλύονται σε νερό, οπότε σχηματίζεται διάλυμα Δ όγκου 400mL. 200mL του διαλύματος Δ εξουδετερώνονται πλήρως από 75mL διαλύματος ΚΟΗ 1Μ. α. Να υπολογιστεί η κατά mol σύσταση του μίγματος. β. Σε άλλα 200mL από το διάλυμα Δ προστίθεται περίσσεια Na 2 CO 3. Να υπολογιστεί ο όγκος του αερίου που εκλύεται, υπολογισμένος σε stp συνθήκες Ισομοριακό μίγμα, που αποτελείται από αιθανόλη και από μια κορεσμένη μονοσθενή αλκοόλη Α, έχει μάζα 21,2 g. Το μίγμα αυτό αντιδρά με περίσσεια Na, οπότε ελευθερώνονται 4,48 L αερίου, μετρημένα σε συνθήκες STP. α. Ποια είναι η γραμμομοριακή σύσταση του μίγματος; β. Ποιοι είναι οι δυνατοί συντακτικοί τύποι της ένωσης Α; γ. Ίση ποσότητα από το αρχικό μίγμα οξειδώνεται πλήρως. Το μίγμα των οργανικών ενώσεων που προκύπτει απαιτεί για πλήρη εξουδετέρωση 400 ml διαλύματος NaOH 1Μ. Ποιος είναι ο συντακτικός τύπος της ένωσης Α; Ένα λευκό κρασί είναι 12. Να βρεθούν το βάρος της αλκοόλης που περιέχεται σε 100L του κρασιού, το βάρος της γλυκόζης που χρησιμοποιήθηκε για την παραγωγή 100L του κρασιού και το βάρος του οξικού οξέος που μπορεί να παραχθεί από την παραπάνω ποσότητα αλκοόλης. Δίνεται η πυκνότητα της αιθανόλης ρ = 0,8 g/ml

27 3. ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 3.1. Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους και τα ονόματα: α. ενός αλκανίου με πέντε άτομα άνθρακα και διακλαδισμένη αλυσίδα, β. μιας δευτεροταγούς αλκοόλης με τρία άτομα άνθρακα, γ. μιας αλδεΰδης με τέσσερα άτομα άνθρακα και διακλαδισμένη αλυσίδα Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους και τα ονόματα δύο χημικών ενώσεων, από τις οποίες η μία εμφανίζει ισομέρεια θέσης και η άλλη ισομέρεια ομόλογης σειράς, με το 1-βουτίνιο Στα καυσαέρια των αυτοκινήτων, περιλαμβάνονται και οι ρύποι: μονοξείδιο του άνθρακα (CO), άκαυστοι υδρογονάνθρακες (CxHy) και οξείδια του αζώτου (NO, NO 2 ). Να αναφέρετε τα προϊόντα στα οποία μετατρέπονται οι παραπάνω ρύποι με τη βοήθεια των καταλυτών των αυτοκινήτων (δεν απαιτείται η γραφή χημικών εξισώσεων) Δίνονται οι οργανικές ενώσεις: CH 2 =CH 2 (A) και CH CH (B). Να χαρακτηρίσετε ως σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ) τις παρακάτω προτάσεις: i. η ένωση Β μπορεί με κατάλληλο αντιδραστήριο να δώσει ως προϊόν CH 3 CH=O. ii. η ένωση Α πολυμερίζεται. iii. και οι δύο ενώσεις αντιδρούν με Na Δίνεται η οργανική ένωση CH3CH2CH2CH=O (Α). Nα γράψετε: α. Το όνομα της Α και το Γενικό Μοριακό Τύπο της ομόλογης σειράς στην οποία ανήκει. β. Το όνομα και το συντακτικό τύπο ενός ισομερούς αλυσίδας της ένωσης Α. γ. το συντακτικό τύπο και το όνομα του πρώτου μέλους μιας άλλης ομόλογης σειράς που έχει τον ίδιο Γενικό Μοριακό Τύπο με αυτόν της Α Το 1-βουτίνιο όταν διαβιβαστεί: Α. σε υδατικό διάλυμα ΚΟΗ σχηματίζει άλας CH 3 CH 2 C CK Β. σε αμμωνιακό υδατικό διάλυμα CuCl σχηματίζει καστανέρυθρο ίζημα CH 3 CH 2 C CCu Γ. σε υδατικό διάλυμα θειικού οξέος σχηματίζει 2-βουτανόλη Δ. σε HBr σχηματίζει 1,1-διβρωμοβουτάνιο Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση Ποιες από τις ενώσεις α) προπένιο, β) προπάνιο, γ) προπίνιο μπορούν να αντιδράσουν με περίσσεια διαλύματος βρωμίου (Br2) σε τετραχλωράνθρακα; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας, γράφοντας τις σχετικές χημικές εξισώσεις των αντιδράσεων και να ονομάσετε τα προϊόντα Σε δύο δοχεία Α και Β ξέρουμε ότι περιέχονται προπάνιο και προπένιο αλλά δεν ξέρουμε σε ποιο δοχείο περιέχεται ο κάθε υδρογονάνθρακας. Να υποδείξετε έναν τρόπο με τον οποίο θα μπορέσουμε να βρούμε το περιεχόμενο κάθε δοχείου. Αν η διαδικασία απαιτεί κάποια αντίδραση να γράψετε την χημική της εξίσωση. [27]

28 3.9. Να αντιστοιχήσετε τον κάθε υδρογονάνθρακα της στήλης (Ι) με τη φυσική κατάσταση που βρίσκεται (σε συνηθισμένες συνθήκες) και αναγράφεται στη στήλη (ΙΙ). Ι ΙΙ Α. C 4 H 10 α. στερεό Β. C 8 H 18 Γ. C 22 H 46 β. υγρό Δ. C 5 H 12 Ε. C 10 H 22 γ. αέριο Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των παρακάτω οργανικών ενώσεων: i. Ο άκυκλος υδρογονάνθρακας (A) έχει 3 άτομα άνθρακα στο μόριό του και δεν αντιδρά με διάλυμα Br 2 σε CCl 4. ii. Η ένωση C 3 H 6 O (Β) δεν μπορεί να οξειδωθεί, χωρίς διάσπαση της ανθρακικής της αλυσίδας. iii. Η αλκοόλη C 3 H 8 O (Γ) μπορεί να οξειδωθεί δίνοντας ως τελικό προϊόν καρβοξυλικό οξύ. iv. Η ένωση με μοριακό τύπο C 2 H 4 O 2 (Δ) αντιδρά με Νa 2 CO 3 και ελευθερώνει CO Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των παρακάτω οργανικών ενώσεων: i. Η ένωση C 3 H 6 O (A), κατά την οξείδωσή της, δίνει ως τελικό προϊόν καρβοξυλικό οξύ. ii. Η αλκοόλη C 3 H 8 O (B) μπορεί να οξειδωθεί δίνοντας ως τελικό προϊόν κετόνη. iii. Η ένωση με μοριακό τύπο C 4 H 8 (Γ) με προσθήκη Η 2 Ο δίνει ένα μοναδικό προϊόν. iv. Η ένωση με μοριακό τύπο C 2 H 6 O (Δ) αντιδρά με νάτριο και ελευθερώνει Η 2. v. Η αλκοόλη C 2 H 6 O (Α) δεν αποχρωματίζει όξινο διάλυμα KMnO 4. vi. Το αλκίνιο Β διαβιβάζεται σε υδατικό διάλυμα H 2 SO 4, που περιέχει Hg και HgSO 4, οπότε προκύπτει οργανική ένωση Γ που με φελίγγειο υγρό δίνει χαρακτηριστικό ίζημα Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν ως σωστές ή ως λανθασμένες: i. Το κύριο προϊόν της προσθήκης Η 2 Ο στο προπένιο είναι η 2-προπανόλη. ii. Υγραέριο ονομάζεται το αέριο που παράγεται από τη σήψη της βιομάζας. iii. Το μονοξείδιο του άνθρακα (CO) θεωρείται σημαντικός περιβαλλοντικός ρύπος κυρίως γιατί συμμετέχει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. iv. Το βρώμιο, Br 2, διαλυμένο σε τετραχλωράνθρακα, είναι ένα κατάλληλο αντιδραστήριο για να ελέγξουμε εργαστηριακά αν μια χημική ένωση είναι ακόρεστη. v. H ένωση CΗ2=CH-CH3 είναι το 2 ο μέλος της ομόλογης σειράς των αλκενίων vi. Το δεύτερο μέλος της ομόλογης σειράς των αλκινίων έχει μοριακό τύπο C 2 H 2. vii. Το φυσικό αέριο και το βιοαέριο έχουν το ίδιο κύριο συστατικό. viii. Το φυσικό αέριο αποτελείται κυρίως από αιθάνιο. ix. Το άτομο του άνθρακα μπορεί να σχηματίζει μόνο απλούς δεσμούς x. Πυρόλυση είναι θερμική διάσπαση αλκανίων παρουσία αέρα, κάτω από πίεση. xi. Η άκυκλη ένωση C3H6 μπορεί να αποχρωματίσει διάλυμα Br2. xii. Το 1-βουτένιο και το 2-βουτένιο με καταλυτική υδρογόνωση δίνουν το ίδιο προϊόν. xiii. Η χημική εξίσωση: C4H8 + 4Ο2 CO+ 4H 2 O περιγράφει ατελή καύση. xiv. Μπορούμε να διαπιστώσουμε αν ένα αέριο είναι προπάνιο ή προπίνιο, χρησιμοποιώντας διάλυμα Br 2 σε CCl 4.

29 xv. xvi. Η «τρύπα» του όζοντος στη στρατόσφαιρα προκαλείται κυρίως από τους υδροφθοράνθρακες. Ο καταλυτικός μετατροπέας των αυτοκινήτων περιέχει χημικές ουσίες, οι οποίες συγκρατούν τα ρυπογόνα καυσαέρια Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν ως σωστές ή ως λανθασμένες: i. Η ένωση με μοριακό τύπο C 2 H 6 O ανήκει στην ομόλογη σειρά των αλκοολών. ii. Η ένωση CH 3 CΗ=O είναι κορεσμένη. iii. H ένωση CΗ2=CH-CH3 είναι το 2 ο μέλος της ομόλογης σειράς των αλκενίων. iv. Η άκυκλη κορεσμένη ένωση C 3 H 6 O δεν έχει συντακτικά ισομερή. v. Κατά την αλκοολική ζύμωση μετατρέπεται η λακτόζη σε γαλακτικό οξύ. vi. Η ένωση: OH CH 3 -C-CΗ 3 CH 3 δεν μπορεί να οξειδωθεί. vii. Η ένωση CΗ 3 CH 2 COOH αντιδρά με Mg. viii. Με αφυδάτωση της αιθανόλης, παρουσία H2SO4 στους 170 Ο C, παράγεται αιθίνιο. ix. Με την επίδραση Na σε αλκοόλες εκλύεται αέριο. x. Κατά την αφυδάτωση της αιθανόλης παράγεται πάντα αιθένιο, ανεξάρτητα από τις συνθήκες. xi. Η οξείδωση των δευτεροταγών αλκοολών δίνει καρβοξυλικά οξέα. xii. Η 2-προπανόλη οξειδώνεται σε οξύ. xiii. Με την επίδραση αιθανικού οξέος σε ανθρακικό νάτριο (Na 2 CO 3 ) εκλύεται CO 2. xiv. Η ένωση CH 3 -CH 2 -CH=O είναι ακόρεστη. xv. Η αιθανόλη μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο. xvi. Η ένωση CΗ3CH2COOH αντιδρά με Νa. xvii. Το προπανικό οξύ μπορεί να αντιδράσει με NaOH και με το CaO. xviii. Η προπενόλη είναι ισομερής της προπανόνης. xix. Το αιθανικό οξύ έχει ισομερές. xx. Με θέρμανση της μεθανόλης στους 170 ο C παρουσία Η 2 SΟ 4 παράγεται ένα και μοναδικό αλκένιο. xxi. Δύο ισομερείς ενώσεις μπορούν να έχουν την ίδια χαρακτηριστική ομάδα. xxii. Το 1-βουτίνιο και το 2-βουτίνιο αντιδρούν με μεταλλικό νάτριο.. xxiii. Το 1-βουτίνιο και το 2-βουτίνιο αποχρωματίζουν διάλυμα Br 2 σε CCl 4. xxiv. Με προσθήκη νερού σε κατάλληλες συνθήκες στο 1-βουτίνιο και στο 2-βουτίνιο παρασκευάζεται η ίδια αλκοόλη. xxv. Το 1-βουτίνιο και το 2-βουτίνιο είναι ισομερή θέσης. xxvi. Το 2-βουτίνιο με το 1,3-βουταδιένιο είναι ισομερή αλυσίδας Διαθέτουμε τα αντιδραστήρια: υδατικό διάλυμα Νa 2 CO 3 και διάλυμα Br 2 σε CCl 4. Εξηγείστε πώς θα καταλάβουμε αν σε μια φιάλη περιέχεται αιθάνιο ή προπένιο, γράφοντας τη χημική εξίσωση της αντίδρασης που πραγματοποιείται Διαθέτουμε ένα μείγμα των τριών ισομερών καρβονυλικών ενώσεων που έχουν μοριακό τύπο C 4 H 8 O. α. Να βρείτε όπως συντακτικούς τύπους των καρβονυλικών ενώσεων του μείγματος και να τις ονομάσετε. [29]

30 β. Ποιο ή ποια από τα παραπάνω ισομερή οξειδώνονται με ήπια οξειδωτικά μέσα, όπως τα διαλύματα Fehling και Tollens; Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους και τα ονόματα των κορεσμένων μονοσθενών αλκοολών που αντιστοιχούν στον μοριακό τύπο C4H9OH. Να χαρακτηρίσετε τις παραπάνω αλκοόλες ως πρωτοταγείς, δευτεροταγείς ή τριτοταγείς. Κατά την επίδραση έγχρωμου διαλύματος KMnO4 παρουσία Η2SO4 σε μια από τις παραπάνω ισομερείς αλκοόλες δεν παρατηρήθηκε καμία μεταβολή. Ποιος είναι ο συντακτικός τύπος αυτής της αλκοόλης; Να αιτιολογήσετε την απάντηση σας Ένας μαθητής πειραματίζεται με μια άγνωστη ουσία Χ, για την οποία γνωρίζει ότι είναι ένας υδρογονάνθρακας με δυο άτομα άνθρακα. Από τα αποτελέσματα των πειραμάτων διαπιστώνει ότι η άγνωστη ένωση: i. αντιδρά με κόκκινο διάλυμα Br2 σε CCl4 και το αποχρωματίζει. ii. δεν αντιδρά με μεταλλικό νάτριο. Από τα δεδομένα αυτά η ένωση Χ μπορεί να είναι: α) C 2 H 6 β) C 2 H 4 γ) C 2 H 2. Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να αιτιολογήσετε την επιλογή σας Ποσότητες όζοντος καταγράφονται τόσο στην τροπόσφαιρα όσο και στην στρατόσφαιρα. α. Σε ποια από τις δύο παραπάνω περιοχές της ατμόσφαιρας η παρουσία του όζοντος έχει ευεργετική επίδραση στον άνθρωπο και στους ζωντανούς οργανισμούς; Ποια είναι η ευεργετική του επίδραση στον άνθρωπο; β. Σε ποια από τις δύο παραπάνω περιοχές της ατμόσφαιρας η παρουσία του όζοντος έχει βλαπτική επίδραση στον άνθρωπο και στους ζωντανούς οργανισμούς; Ποια είναι η βλαπτική του επίδραση στον άνθρωπο; Να αναφέρετε δύο παράγοντες που συμβάλλουν στην ύπαρξη όζοντος στην τροπόσφαιρα (κατώτερη ατμόσφαιρα) και δυο επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων από τη ρύπανση αυτή Προσθήκη νερού στο απλούστερο διακλαδισμένο αλκένιο δίνει: Α. πρωτοταγή αλκοόλη Β. δευτεροταγή αλκοόλη Γ. τριτοταγή αλκοόλη Δ. τεταρτοταγή αλκοόλη Να γράψετε και να ονομάσετε όλα τα άκυκλα συντακτικά ισομερή που αντιστοιχούν στο μοριακό τύπο C4H8O. Ποια από τα παραπάνω συντακτικά ισομερή οξειδώνονται με ήπια οξειδωτικά μέσα και ποια είναι τα προϊόντα της οξείδωσής τους Δίνεται η οργανική ένωση CH 3 CH 2 CΗ 2 OΗ (Α). Nα γράψετε: α) Το όνομα της ένωσης Α και το Γενικό Μοριακό Τύπο της ομόλογης σειράς στην οποία ανήκει. β) Το όνομα και το συντακτικό τύπο ενός συντακτικού ισομερούς θέσης της ένωσης Α. γ) Τους συντακτικούς τύπους και τα ονόματα των προϊόντων οξείδωσης της Α Μια αλκοόλη Α με μοριακό τύπο C 3 H 7 OH αφυδατώνεται σε κατάλληλες συνθήκες προς το αλκένιο Β, το οποίο με προσθήκη νερού δίνει ως κύριο προϊόν την αλκοόλη Γ, που είναι ισομερής της Α. i. Να προσδιορίσετε τους συντακτικούς τύπους των ενώσεων Α, Β και Γ. ii. Να γράψετε τις χημικές εξισώσεις των αντιδράσεων.