Θέμα 2ο Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα: Μοριακός τύπος Γενικός μοριακός τύπος Ονομασία ομόλογης σειράς CH 2 O C 5 H 10 C 2 H 5 Cl

Transcript

1 Θέμα 2ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα: Μοριακός τύπος Γενικός μοριακός τύπος Ονομασία ομόλογης σειράς CH 2 O C 5 H 10 C 2 H 5 Cl 1.2. Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα: Μοριακός τύπος Γενικός μοριακός τύπος Ονομασία ομόλογης σειράς CH 4 O C 5 H 12 C 4 H 9 Cl 1.3 Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα: Μοριακός τύπος Γενικός μοριακός τύπος Ονομασία ομόλογης σειράς C 3 H 6 C 5 H Να συμπληρωθούν με τις κατάλληλες λέξεις τα κενά κελιά στον πίνακα που ακολουθεί. Χαρακτηριστική ομάδα Όνομα χαρακτηριστικής ομάδας Συντακτικός τύπος του 2ου μέλους της κορεσμένης ομόλογης σειράς CH 3 CH 2 OH καρβοξυλομάδα -CH=O CH 3 CH=O C=O κετονομάδα 1.5. Να γράψετε το γενικό τύπο της ομόλογης σειράς στην οποία ανήκει καθεμία από τις ακόλουθες οργανικές ενώσεις: α) C 4 H 8, β) C 3 H 8 και γ) C 4 H 9 ΟΗ Να γράψετε το γενικό τύπο της ομόλογης σειράς στην οποία ανήκει καθεμία από τις ακόλουθες οργανικές ενώσεις: α) C 4 H 6, β) C 4 H 10 και γ) C 4 H 9 ΟΗ. Επιμέλεια : Κουτάντος Χ. 1

2 1.7. Να γράψετε το μοριακό τύπο για καθεμία από τις ακόλουθες οργανικές ενώσεις: i) Η ένωση Α είναι το πρώτο μέλος της ομόλογης σειράς των κετονών ii) Η ένωση Β είναι το δεύτερο μέλος της ομόλογης σειράς των αλκινίων iii) Η ένωση Γ είναι το πρώτο μέλος της ομόλογης σειράς των αλκενίων Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των τριών πρώτων μελών της ομόλογης σειράς των κορεσμένων μονοκαρβοξυλικών οξέων καθώς και το γενικό μοριακό τύπο της ομόλογης σειράς Να γράψετε το συντακτικό τύπο του δευτέρου μέλους της ομόλογης σειράς: α) των αλκενίων, β) των κορεσμένων μονοσθενών κετονών και γ) των κορεσμένων μονοκαρβοξυλικών οξέων Να γράψετε το συντακτικό τύπο του δευτέρου μέλους της ομόλογης σειράς: α) των αλκινίων, β) των κορεσμένων μονοσθενών κετονών και γ) των κορεσμένων μονοσθενών αλδεϋδών Να γράψετε το συντακτικό τύπο του πρώτου μέλους της ομόλογης σειράς: α) των αλκινίων, β) των κορεσμένων μονοσθενών κετονών και γ) των κορεσμένων μονοκαρβοξυλικών οξέων Δίνονται οι χημικές ενώσεις : i) C 20 H 40, ii) C 3 H 7 ΟΗ, iii) C 8 H 18 α) Να γραφεί ο γενικός μοριακός τύπος και το όνομα της αντίστοιχης ομόλογης σειράς στην οποία ανήκει κάθε μια από τις παραπάνω ενώσεις. β) Ποια/ες από τις παραπάνω ενώσεις είναι κορεσμένες; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. γ) Να γραφεί ο συντακτικός τύπος του πρώτου μέλους κάθε μιας από τις παραπάνω ομόλογες σειρές Να αναφέρετε ποιες από τις επόμενες ενώσεις θεωρούνται οργανικές και ποιες ανόργανες. α) Κ 2 CO 3, β) CH 4, γ) CH 2 CH 2, δ) H 2 O Να αναφέρετε ποιες από τις παραπάνω οργανικές ενώσεις είναι κορεσμένες και ποιες είναι ακόρεστες Δίνονται οι συντακτικοί τύποι επόμενων οργανικών ενώσεων:. ΗCΟΟΗ, CH 2 =CH-COOH, CΗ 3 -CΗ=Ο, CH 2 =CH-CH 2 -CH 2 OH α) Να γράψετε τα ονόματα για τις παραπάνω ενώσεις. β) Να αναφέρετε ποιες από αυτές είναι κορεσμένες και ποιες ακόρεστες. γ) Να αιτιολογήσετε την απάντηση σας Δίνονται οι παρακάτω συντακτικοί τύποι οργανικών ενώσεων:. CH 3 -CH 2 OH, CH 2 =CH 2, ΗCΗ=Ο, ΗCΟΟΗ α) Να γράψετε τα ονόματα για τις παραπάνω ενώσεις. β) Να γράψετε τους γενικούς μοριακούς τύπους των ομόλογων σειρών στις οποίες ανήκουν καθώς και το 2ο μέλος καθεμιάς από αυτές τις ομόλογες σειρές. Επιμέλεια : Κουτάντος Χ. 2

3 1.16. Δίνονται οι παρακάτω συντακτικοί τύποι οργανικών ενώσεων:. CH 3 CΟΟΗ, CH 2 =CH-COOH, CΗ 3 -CH 2 -CΗ=Ο, CH 2 =CH-CH 2 OH α) Να γράψετε τα ονόματα για τις παραπάνω ενώσεις. β) Να αναφέρετε ποιες από αυτές είναι κορεσμένες και ποιες ακόρεστες. γ) Να αιτιολογήσετε την απάντηση σας Να γράψετε τους γενικούς μοριακούς τύπους και τα ονόματα τριών ομόλογων σειρών. Να γράψετε το μοριακό τύπο του πρώτου μέλους της κάθε ομόλογης σειράς που επιλέξατε παραπάνω και να το ονομάσετε Α) Γράψτε το συντακτικό τύπο και το όνομα του πρώτου μέλους της ομόλογης σειράς των αλκινίων. Β) Γράψτε το γενικό μοριακό τύπο και το όνομα της ομόλογης σειράς στην οποία ανήκει καθεμιά από τις ενώσεις: α. βουτανόλη, β. προπανικό οξύ Α) Να ονομάσετε τις παρακάτω οργανικές ενώσεις: i. CH 3 CH 2 CH 2 CH 2 CH 3 ii. CH 3 - CH 2 C CH iii. CH 3 CH 2 COOH iv. CH 3 -CH=O v. CH 3 CH= CH CH Να ονομάσετε κατά IUPAC τις επόμενες ενώσεις: α) CH 3 -CH 3, β) CH 3 -CH 2 -CH=CH 2, γ) CH 3 C=CH 2 CH 3 δ) CH 3 -C CH, ε) CH 3 -CH 2 -COOH, στ) CH 3 CH 2 CH 2 CH CH 2 OH Να γράψετε το συντακτικό τύπο και το όνομα των επόμενων άκυκλων οργανικών ενώσεων: α) CH 2 O 2, β) C 3 H 6, γ) C 2 H 4 O, δ) CH 4 O, ε) C 2 H 6, στ) C 2 H i) Να γράψετε το συντακτικό τύπο των παρακάτω οργανικών ενώσεων: α) 1-προπανόλη β) Βουτανόνη γ) 2,2-διμεθυλοβουτάνιο δ) μεθυλοπροπανικό οξύ ii) Να γραφεί ο γενικός μοριακός τύπος των ομολόγων σειρών στις οποίες ανήκουν καθεμιά από τις παραπάνω ενώσεις α) και δ) Επιμέλεια : Κουτάντος Χ. 3

4 1.23. Να γράψετε του συντακτικούς τύπους των ενώσεων: α. 2-μεθυλοπροπανόλη β. 2-πεντίνιο γ. 2-μεθυλοβουτανικό οξύ δ. βουτανάλη Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των ακολούθων ενώσεων: α) αιθανάλη, β) αιθανικό οξύ, γ) 4-μέθυλο-2-πεντανόνη δ 2- βουτένιο, ε) 2-μεθυλοπεντάνιο, στ) μεθανικό οξύ ζ) προπανικό οξύ, η) 1-χλωροβουτάνιο, θ) μεθυλο 1-προπανόλη ι) μεθυλο 2-προπανόλη, ια) 2-χλωροβουτάνιο, ιβ) μεθυλοπροπανικό οξύ α) Δίνονται οι οργανικές ενώσεις: 1-προπανόλη (Α) προπένιο (Β) 2-χλωροπροπάνιο (Γ) προπίνιο (Δ) Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των ενώσεων Α, Β, Γ και Δ Να γραφούν οι συντακτικοί τύποι των παρακάτω ενώσεων: α) 1,2,3-προπανοτριόλη, β) 2- μεθυλο πεντανικό οξύ, γ) μεθανάλη, δ) 1,3- βουταδιένιο, ε) αιθίνιο, στ) διμεθυλο προπάνιο Να γραφούν οι συντακτικοί τύποι των παρακάτω ενώσεων: α) βουτανικό οξύ, β) προπανόνη, γ) μεθυλο-βουτάνιο, δ) 2-προπανόλη, ε) μεθανάλη, στ) 1-βουτίνιο α) 2,3- διμεθυλο πεντάνιο, β) 2-βουτίνιο, γ) μεθυλο 2-προπανόλη, 1.28 Να γραφούν οι συντακτικοί τύποι των παρακάτω ενώσεων: α) προπανόνη, β) μεθυλοπροπανικό οξύ, γ) 2- βουτενάλη, δ) 1- βουτένιο, ε) αιθένιο Ποιες από τις παραπάνω ενώσεις ανήκουν στην ίδια ομόλογη σειρά Παρακάτω δίνονται τα ονόματα τεσσάρων οργανικών ενώσεων: 2-μεθυλοπροπάνιο, 2-βουτανόλη, αιθανάλη, αιθανικό οξύ. α) Να γράψετε σε ποια ομόλογη σειρά ανήκει κάθε μια από τις ενώσεις αυτές. β) Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των ενώσεων αυτών Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους και τα ονόματα: α) ενός αλκενίου με τρία άτομα άνθρακα β) μιας κορεσμένης μονοσθενούς κετόνης με τέσσερα άτομα άνθρακα γ) ενός αλκινίου με δύο άτομα άνθρακα. Επιμέλεια : Κουτάντος Χ. 4

5 1.31. Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους και τα ονόματα: α) ενός αλκανίου με τέσσερα άτομα άνθρακα, με διακλάδωση, β) μιας δευτεροταγούς αλκοόλης με τρία άτομα άνθρακα, γ) μιας αλδεΰδης με τέσσερα άτομα άνθρακα, χωρίς διακλάδωση Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους και τα ονόματα: α) ενός αλκανίου με πέντε άτομα άνθρακα και διακλαδισμένη αλυσίδα, β) μιας αλδεΰδης με τέσσερα άτομα άνθρακα και διακλαδισμένη αλυσίδα Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους οι οποίοι αντιστοιχούν στο όνομα κάθε μιας από τις παρακάτω ένωσης και μετά να γράψετε τα σωστά ονόματα αυτών των ενώσεων. α. 3-βουτένιο, β. 1-βουτέν-4-όλη, γ. 4,4-διμεθυλοπεντάνιο Δίνονται οι εξής ενώσεις : i) 2-μεθυλο-2-βουτένιο, ii) 2-βουτένιο, iii) 2-βουτίνιο, iv) 1-βουτένιο. α) Να γραφούν οι συντακτικοί τύποι των ενώσεων, β) Ποιες από τις ενώσεις αυτές είναι ισομερείς; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας Δίνονται οι επόμενες ενώσεις: 1-βουτένιο, 1,3- βουταδιένιο, 2-βουτένιο, 2-μεθυλο-προπένιο α) Να γραφούν οι συντακτικοί τύποι των ενώσεων, β) Ποιες από τις ενώσεις αυτές είναι ισομερείς; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας Δίνονται οι ενώσεις: α) 2-βουτανόλη, β) βουτανάλη, γ) βουτανικό οξύ, δ) αιθανάλη, ε) βουτανόνη i) Να γραφούν οι συντακτικοί τύποι των ενώσεων, ii) Ποιες από τις προηγούμενες ενώσεις είναι ισομερείς Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους και τα ονόματα όλων των άκυκλων ενώσεων με μοριακό τύπο C 4 H Α) Να ονομάσετε τις επόμενες ενώσεις: α) HCH=O, β) CH 3 CH 2 CH 3, γ) CH CH, δ) HCOOH β) Να γράψετε και να ονομάσετε όλα τα άκυκλα συντακτικά ισομερή που αντιστοιχούν στο μοριακό τύπο C 3 H 6 O. Ποιο είδος συντακτικής ισομέρειας (αλυσίδας, θέσης ή ομόλογης σειράς) εμφανίζεται στα παραπάνω ισομερή. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Επιμέλεια : Κουτάντος Χ. 5

6 1.39. Δίνονται οι χημικοί τύποι: α) CH 2 Ο 2, β) C 4 H 10 και γ) C 3 H 7 OH. i) Να γράψετε το γενικό μοριακό τύπο της ομόλογης σειράς στην οποία αντιστοιχεί καθένας από αυτούς. ii) Να γράψετε και να ονομάσετε όλα τα δυνατά συντακτικά ισομερή που αντιστοιχούν στο χημικό τύπο γ Δίνεται ο μοριακός τύπος C 4 H 8. α) Να γράψετε τα άκυκλα συντακτικά ισομερή που αντιστοιχούν στον παραπάνω μοριακό τύπο. β) Να εξηγήσετε ποια από τα προηγούμενα ισομερή παρουσιάζουν i) ισομέρεια αλυσίδας και ii) ισομέρεια θέσης Να γράψετε και να ονομάσετε όλα τα άκυκλα συντακτικά ισομερή των αλκινίων που αντιστοιχούν στο μοριακό τύπο C 4 Η 6. Ποιο είδος συντακτικής ισομέρειας (αλυσίδας, θέσης ή ομόλογης σειράς) εμφανίζεται στα παραπάνω ισομερή. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους και τα ονόματα δύο χημικών ενώσεων, από τις οποίες η μία εμφανίζει ισομέρεια αλυσίδας και η άλλη ισομέρεια ομόλογης σειράς, με το 1-βουτίνιο Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους και τα ονόματα δύο χημικών ενώσεων, από τις οποίες η μία εμφανίζει ισομέρεια αλυσίδας και η άλλη ισομέρεια ομόλογης σειράς με τη βουτανάλη Δίνονται τα ακόλουθα ζεύγη οργανικών ενώσεων. i) CH 3 CH CH 3, CH 3 CH 2 CH 2 OH OH ii) CH 3 CH CH 3 CH 3 CH 2 CH 2 CH 3 CH 3 iii) CH 3 CH 2 CH 2 OH, CH 3 CH 2 O CH 3 ζευγών. α) Να εξηγήσετε ποιο είδος συντακτικής ισομέρειας χαρακτηρίζει κάθε ζεύγος. β) Να αναφέρετε τις ομόλογες σειρές στις οποίες ανήκουν οι ενώσεις των δύο τελευταίων Επιμέλεια : Κουτάντος Χ. 6

7 1.45. Ένα σύνολο κορεσμένων οργανικών ενώσεων περιέχει μόνο τη χαρακτηριστική ομάδα CH=O α) Ποιός είναι ο γενικός μοριακός τύπος και το όνομα της ομόλογης σειράς των ενώσεων αυτών; Γράψτε το συντακτικό τύπο και το όνομα του τρίτου μέλους αυτής της ομόλογης σειράς. β) Γράψτε το συντακτικό τύπο και το όνομα του πρώτου μέλους της ομόλογης σειράς κορεσμένων οργανικών ενώσεων που εμφανίζει ισομέρεια ομόλογης σειράς με τις παραπάνω ενώσεις Να γραφούν τα ονόματα των παρακάτω ενώσεων, καθώς και το όνομα της ομόλογης σειράς στην οποία ανήκει κάθε μία από ενώσεις αυτές. α) CH 3 -CH 2 -CH=CH 2, γ) HCOOH β) CH 3 -CH 2 -CH 2 -CH 2 OH, δ) CH 3 -CH=CH-CH 3 Ποιες από τις παραπάνω ενώσεις είναι συντακτικά ισομερείς και ποιο είδος συντακτικής ισομέρειας (αλυσίδας, θέσης ή ομόλογης σειράς) παρουσιάζουν α) Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των ενώσεων: αιθανάλη, βουτάνιο, 2-προπανόλη. β) Να ονομαστεί η οργανική ένωση: CH 2 =CΗ-CH 2 -CH 2 -CΟΟΗ γ) Για την ένωση CH 3 -CH 2 -C CH να γραφεί ο συντακτικός τύπος ενός ισομερούς θέσης και ενός ισομερούς ομόλογης σειράς α) Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των ενώσεων: βουτανικό οξύ, αιθανόλη, προπενάλη. β) Να ονομαστεί η οργανική ένωση: CH 3 -CΟ-CH 2 -C CH γ) Για την ένωση CH 3 -CH 2 -CΗ 2 -CΗ=Ο να γραφεί ο συντακτικός τύπος ενός ισομερούς αλυσίδας και ενός ισομερούς ομόλογης σειράς Δίνεται η οργανική ένωση CH 3 CH 2 CH 2 CH=O (Α). Nα γράψετε: α) Το όνομα της Α και το Γενικό Μοριακό Τύπο της ομόλογης σειράς στην οποία ανήκει. β) Το όνομα και το συντακτικό τύπο ενός ισομερούς αλυσίδας της ένωσης Α. γ) το συντακτικό τύπο και το όνομα του πρώτου μέλους μιας άλλης ομόλογης σειράς που έχει τον ίδιο Γενικό Μοριακό Τύπο με αυτόν της Α α) Δίνονται οι συντακτικοί τύποι των οργανικών ενώσεων:. Ι) CH 3 -CH 2 -COOH, II) CH 2 =CH 2, III) CH C-CH 2 -CH 3, IV) CH 3 -CH 2 -CH 2 -OH i) Να γράψετε τα ονόματα για τις παραπάνω ενώσεις. ii) Να γράψετε το συντακτικό τύπο ενός συντακτικού ισομερούς θέσης για την οργανική ένωση (IV). Επιμέλεια : Κουτάντος Χ. 7

8 1.51. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν ως σωστές ή ως λανθασμένες: Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας. α) Η ένωση είναι ισοκυκλική. β) Ο άκυκλος υδρογονάθρακας με μοριακό τύπο C 10 H 20 ανήκει στην ομόλογη σειρά των αλκανίων. γ) Οι χημικές ενώσεις CΗ 3 CH 2 OH και CH 3 OCH 3 είναι ισομερείς. δ) Η ένωση με μοριακό τύπο C 3 H 6 O ανήκει στην ομόλογη σειρά των κετονών. ε) Η ένωση CH 3 CΗΟ είναι κορεσμένη. στ) Η ένωση με μοριακό τύπο C 2 H 6 O ανήκει στην ομόλογη σειρά των αλκοολών. ζ) Η ένωση CH 3 CΗ=O είναι κορεσμένη. η) Το άτομο του άνθρακα μπορεί να σχηματίζει μόνο απλούς δεσμούς θ) Υπάρχει οργανική ένωση που ονομάζεται αιθανόνη. ι) Κάθε χημική ένωση που περιέχει άνθρακα στο μόριό της θεωρείται οργανική. ια) Η ένωση CH 3 COCH 3 είναι ένας αιθέρας Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν ως σωστές ή ως λανθασμένες: Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας. α) Η χαρακτηριστική ομάδα «καρβοξύλιο» είναι η C H O β) Οι ενώσεις αιθένιο και προπένιο είναι διαδοχικά μέλη της ίδιας ομόλογης σειράς. γ) Η Χαρακτηριστική ομάδα των κετονών είναι η C O H O δ) Το τρίτο μέλος της ομόλογης σειράς των κορεσμένων μονοκαρβοξυλικών οξέων έχει μοριακό τύπο C 3 H 7 COOH. ε) Οι ενώσεις CH 3 -CH=CH 2 και CH 3 -CH 2 -CH=CH 2 είναι ισομερείς. στ) Η κορεσμένη ένωση C 2 H 4 O μπορεί να είναι αλδεΰδη ή κετόνη. ζ) Η ένωση CH 3 C CH 3 είναι ακόρεστη. Ο η) Υπάρχει οργανική ένωση που ονομάζεται αιθανόνη. θ) Οι ενώσεις CΗ 3 -CH 2 -CH 2 -OH και CΗ 3 -CH 2 -CH 2 -CH 2 -CH 2 -OH είναι διαδοχικά μέλη στην ίδια ομόλογη σειρά. ι) H ένωση CΗ 2 =CH-CH 3 είναι το 2ο μέλος της ομόλογης σειράς των αλκενίων. ια) Η χαρακτηριστική ομάδα των καρβοξυλικών οξέων είναι : -CH=O. Επιμέλεια : Κουτάντος Χ. 8

9 1.53. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν ως σωστές ή ως λανθασμένες: Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας. α) Η χαρακτηριστική ομάδα του αιθανικού οξέος είναι το καρβονύλιο. β) Δεν υπάρχει οργανική ένωση με όνομα αιθανόνη. γ) Όλες οι ενώσεις που περιέχουν άνθρακα ονομάζονται οργανικές. δ) Όλες οι οργανικές ενώσεις που περιέχουν διπλό δεσμό στο μόριό τους θεωρούνται ακόρεστες. ε) Το 3 ο μέλος της ομόλογης σειράς των κετονών έχει μοριακό τύπο C 3 H 6 O. στ) Το 5 ο μέλος της ομόλογης σειράς των αλκινίων έχει μοριακό τύπο C 5 H 8. ζ) Ο μεγάλος αριθμός οργανικών ενώσεων οφείλεται και στη σχετικά μεγάλη ατομική ακτίνα του C. η) Η χαρακτηριστική ομάδα των αλκοολών είναι : -CH=O θ) Το 5 ο μέλος της ομόλογης σειράς των αλκοολών έχει μοριακό τύπο C 5 H 10 Ο. ι) Η ένωση CH 3 CH=O είναι αλδεΰδη ια) Η ένωση CO 2 είναι οργανική Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν ως σωστές ή ως λανθασμένες: Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας. α) Η Χαρακτηριστική ομάδα των αλδεϋδών είναι η C O β) Το δεύτερο μέλος της ομόλογης σειράς των αλκινίων έχει μοριακό τύπο C 2 H 2. γ) Οι ενώσεις αιθάνιο και προπάνιο είναι διαδοχικά μέλη της ίδιας ομόλογης σειράς. δ) Η ένωση CH 3 CHCH 2 CH 3 ονομάζεται 3-βουτανόλη. ΟH ε) Το τέταρτο μέλος της ομόλογης σειράς των αλκενίων έχει μοριακό τύπο C 4 H 8 στ) Οι ενώσεις CH 3 CH 2 CH 2 OH και CH 3 OCH 2 CH 3 παρουσιάζουν συντακτική ισομέρεια ομόλογης σειράς ζ) Η ένωση CH 3 CH 2 CHO είναι μια κετόνη η) Οι ενώσεις CH 3 C CH και CH 2 =C=CH 2 παρουσιάζουν συντακτική ισομέρεια ομόλογης σειράς. θ) Οι ενώσεις ClCH 2 CH 2 CH 3 και CH 3 CH 2 CH 2 Cl παρουσιάζουν συντακτική ισομέρεια θέσης. ι) Η ένωση CH 3 CH=O είναι ακόρεστη. ια) Η ένωση C 3 H 6 είναι ένα αλκίνιο ιβ) Οι ενώσεις CH 3 -O-CH 3 και CH 3 -CH 2 -OH είναι ισομερείς. Επιμέλεια : Κουτάντος Χ. 9

10 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Κατά την πυρόλυση της νάφθας, μεταξύ άλλων προϊόντων, παράγονται κατώτεροι ακόρεστοι υδρογονάνθρακες όπως αιθένιο, προπένιο, 1,3-βουταδιένιο κ.α. α) Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των παρακάτω χημικών ενώσεων: i) αιθένιο, ii) προπένιο iii) 1,3-βουταδιένιο Ποια είναι τα πλεονεκτήματα που παρουσιάζει το φυσικό αέριο ως καύσιμο, έναντι του πετρελαίου; 2.3. Δίνονται οι υδρογονάνθρακες: i) μεθάνιο, ii) αιθένιο, iii) προπένιο, iv) 1-βουτένιο, v) 1,3 βουταδιένιο α) Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των παραπάνω υδρογοναθράκων. β) Οι παραπάνω υδρογονάνθρακες αποτελούν πρώτες ύλες της πετροχημείας. Να εξηγήσετε γιατί πολλοί υποστηρίζουν ότι «το πετρέλαιο είναι κρίμα να καίγεται» Η βενζίνη είναι μείγμα υδρογονανθράκων και ένα από τα συστατικά της είναι και το εννεάνιο. Να γράψετε την αντίδραση πλήρους καύσης του εννεάνιου Να χαρακτηρίσετε τις ουσίες οι οποίες αποτελούν τα προϊόντα της παραπάνω καύσης αν είναι σχετικά αδρανείς (μη τοξικές) ή περιβαλλοντικοί ρύποι Σε ένα καταλυτικό αυτοκίνητο ο ιδιοκτήτης του αφαίρεσε τον καταλυτικό μετατροπέα. α) Να γράψετε τους χημικούς τύπους τριών αερίων τους οποίους θα εκπέμπει το αυτοκίνητο αυτό και τα οποία χαρακτηρίζονται περιβαλλοντικοί ρύποι. β) Να γράψετε τα μη τοξικά προϊόντα στα οποία μετατρέπονται δύο από τα αέρια αυτά με τη βοήθεια του καταλυτικού μετατροπέα Στα καυσαέρια των αυτοκινήτων, περιλαμβάνονται και οι ρύποι: μονοξείδιο του άνθρακα (CO), άκαυστοι υδρογονάνθρακες (CxHy) και οξείδια του αζώτου (NO, NO 2 ). Να αναφέρετε τα προϊόντα στα οποία μετατρέπονται οι παραπάνω ρύποι με τη βοήθεια των καταλυτών των αυτοκινήτων (δεν απαιτείται η γραφή χημικών εξισώσεων) Κατά τον έλεγχο καυσαερίων ενός αυτοκινήτου σε ΚΤΕΟ βρέθηκε ότι η περιεκτικότητα των καυσαερίων σε οξείδια του αζώτου (NO 2 ) είναι παραπάνω από το επιτρεπόμενο όριο. Να γράψετε σύντομα ένα λόγο ο οποίος να εξηγεί την διαπίστωση αυτή. Επιμέλεια : Κουτάντος Χ. 10

11 2.8. Να αντιστοιχήσετε τον κάθε υδρογονάνθρακα της στήλης (Ι) με τη φυσική κατάσταση που βρίσκεται (σε συνηθισμένες συνθήκες) και αναγράφεται στη στήλη (ΙΙ). (Ι) (ΙΙ) Α. C 4 H 10 α. στερεό Β. C 8 H 18 Γ. C 22 H 46 β. υγρό Δ. C 5 H 12 Ε. C 10 H 22 γ. αέριο Να αντιστοιχήσετε τον κάθε υδρογονάνθρακα της στήλης (Ι) με τη φυσική κατάσταση που βρίσκεται (σε συνηθισμένες συνθήκες) και αναγράφεται στη στήλη (ΙΙ). (Ι) (ΙΙ) Α. C 4 H 8 α. στερεό Β. C 8 H 18 Γ. C 20 H 42 β. υγρό Δ. C 7 H 14 Ε. C 10 H 22 γ. αέριο α) Να γραφούν οι μοριακοί τύποι και τα ονόματα των τριών πρώτων μελών της ομόλογης σειράς των αλκενίων. β) Να γραφεί η αντίδραση της πλήρους καύσης του τρίτου μέλους της ομόλογης σειράς των αλκινίων. γ) Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους και τα ονόματα όλων των άκυκλων συντακτικών ισομερών που αντιστοιχούν στο τέταρτο μέλος της ομόλογης σειράς των αλκανίων Παρακάτω δίνονται οι συντακτικοί τύποι τεσσάρων οργανικών ενώσεων: i) CH 3 CCH 3, ii) CH 3 CH 2 CΗ=CH 2 O iii) CH 3 CΗ 2 CHΟ iv) CH 3 CH=CΗCH 3 α) Να γράψετε σε ποια ομόλογη σειρά ανήκει κάθε μια από τις ενώσεις αυτές. β) Να γράψετε τα ονόματα των ενώσεων αυτών. γ) Να γράψετε ποιες ενώσεις από αυτές παρουσιάζουν συντακτική ισομέρεια ομόλογης σειράς. δ) Να γράψετε τη χημική εξίσωση σχηματισμού του κύριου προϊόντος προσθήκης υδροχλωρίου (HCl) στην ένωση Ποιες από τις επόμενες προτάσεις είναι σωστές (Σ) και ποιες λανθασμένες (Λ) για το 3 ο μέλος της ομόλογης σειράς των αλκενίων; α) έχει μοριακό τύπο C 4 H 8. β) κατά την αντίδραση με HBr δίνει ως κύριο προϊόν το 2-βρωμοπροπάνιο. γ) με υδρογόνωση δίνει βουτάνιο Επιμέλεια : Κουτάντος Χ. 11

12 2.13. α) Να γράψετε το γενικό μοριακό τύπο της ομόλογης σειράς στην οποία ανήκει καθεμία από τις ακόλουθες οργανικές ενώσεις: α) C 3 H 8 και β) C 3 Η 6. β) Ποια από τις δύο παραπάνω ενώσεις μπορεί να αντιδράσει με ΗΒr; Να αιτιολογήστε την απάντησή σας, γράφοντας τη σχετική χημική εξίσωση. Να γράψετε το συντακτικό τύπο και το όνομα του κύριου προϊόντος της αντίδρασης Μια σημαντική χημική ιδιότητα των αλκενίων είναι ο πολυμερισμός. Να γράψετε τη χημική εξίσωση πολυμερισμού του αιθενίου Ποιες από τις ενώσεις α) προπένιο, β) προπάνιο, γ) προπίνιο μπορούν να αντιδράσουν με περίσσεια διαλύματος βρωμίου (Br 2 ) σε τετραχλωράνθρακα; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας, γράφοντας τις σχετικές χημικές εξισώσεις των αντιδράσεων και να ονομάσετε τα προϊόντα Δίνονται οι ενώσεις: προπάνιο, βουτένιο, οκτάνιο, εξίνιο, εικοσάνιο, α) Να γραφούν οι μοριακοί τύποι των ενώσεων αυτών, β) Ποιες από τις ενώσεις αυτές είναι : i) αέριες, ii) υγρές, iii) στερεές γ) Ποιες από τις ενώσεις αυτές δεν δίνουν αντιδράσεις προσθήκης Δίνονται οι οργανικές ενώσεις: CH 2 =CH 2 (A) και CH CH (B). Να χαρακτηρίσετε ως σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ) τις παρακάτω προτάσεις: α) η ένωση Β μπορεί με κατάλληλο αντιδραστήριο να δώσει ως προϊόν CH 3 CH=O. β) η ένωση Α πολυμερίζεται. γ) και οι δύο ενώσεις αντιδρούν με Na. Να αιτιολογήσετε το χαρακτηρισμό σας, γράφοντας τις σχετικές χημικές εξισώσεις όπου είναι απαραίτητο Δίνονται οι οργανικές ενώσεις: CH 2 =CH 2 (A) και CH CH (B). Να χαρακτηρίσετε ως σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ) τις παρακάτω προτάσεις: α) η ένωση Β μπορεί με κατάλληλο αντιδραστήριο να δώσει ως προϊόν CH 3 CH 3. β) η ένωση Α δεν πολυμερίζεται. γ) και οι δύο ενώσεις αντιδρούν με Na. Να αιτιολογήσετε το χαρακτηρισμό σας, γράφοντας τις σχετικές χημικές εξισώσεις όπου είναι απαραίτητο. Επιμέλεια : Κουτάντος Χ. 12

13 2.19. Ένας μαθητής πειραματίζεται με μια άγνωστη ουσία Χ, για την οποία γνωρίζει ότι είναι ένας υδρογονάνθρακας με δυο άτομα άνθρακα. Από τα αποτελέσματα των πειραμάτων διαπιστώνει ότι η άγνωστη ένωση: i. αντιδρά με κόκκινο διάλυμα Br 2 σε CCl 4 και το αποχρωματίζει. ii. δεν αντιδρά με μεταλλικό νάτριο. Από τα δεδομένα αυτά η ένωση Χ μπορεί να είναι: α) C 2 H 6, β) C 2 H 4, γ) C 2 H 2. Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση. Να αιτιολογήσετε την επιλογή σας Ένας μαθητής πειραματίζεται με μια άγνωστη ουσία Χ, για την οποία γνωρίζει ότι είναι ένας υδρογονάνθρακας. Από τα αποτελέσματα των πειραμάτων διαπιστώνει ότι η άγνωστη ένωση: i. αντιδρά με κόκκινο διάλυμα Br 2 σε CCl 4 και το αποχρωματίζει. ii. αντιδρά με μεταλλικό νάτριο. Από τα δεδομένα αυτά η ένωση Χ μπορεί να είναι: α) C 2 H 4, β) C 3 H 8, γ) C 2 H 2. Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση. Να αιτιολογήσετε την επιλογή σας Αν διαβιβάσουμε μείγμα προπανίου, προπενίου και προπινίου σε περίσσεια διαλύματος Br 2 σε CCl 4, τότε από το διάλυμα εξέρχεται αέριο που περιέχει: α. προπάνιο και προπένιο β. προπίνιο και προπάνιο γ. προπένιο και προπίνιο δ. προπάνιο. i) Να επιλέξετε και να αιτιολογήσετε τη σωστή απάντηση. ii) Να γραφούν οι χημικές εξισώσεις των αντιδράσεων που πραγματοποιούνται. iii) Να ονομασθούν τα προϊόντα των προηγούμενων αντιδράσεων Σε δύο δοχεία Α και Β ξέρουμε ότι περιέχονται προπάνιο και προπένιο αλλά δεν ξέρουμε σε ποιο δοχείο περιέχεται ο κάθε υδρογονάνθρακας. Να υποδείξετε έναν τρόπο με τον οποίο θα μπορέσουμε να βρούμε το περιεχόμενο κάθε δοχείου. Αν η διαδικασία απαιτεί κάποια αντίδραση να γράψετε την χημική της εξίσωση α) Στον καταλυτικό μετατροπέα ενός αυτοκινήτου, λόγω κατασκευαστικού σφάλματος, καταστράφηκε η επίστρωση με τον καταλύτη Ρόδιο (Rh). Ποιοι πρωτογενείς ρύποι θα αυξηθούν από το συγκεκριμένο κατασκευαστικό ελάττωμα; β) Να αναφέρετε τρεις παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη φωτοχημικού νέφους. Επιμέλεια : Κουτάντος Χ. 13

14 2.24. Όπως αναφέρεται στο σχολικό βιβλίο: «Το όζον (Ο 3 ) αποτελεί ένα από τα συστατικά της γήινης ατμόσφαιρας» (στρατόσφαιρα), ενώ ταυτόχρονα «To όζον αποτελεί φωτοχημικό ρύπο και συγκεντρώνεται στην ατμόσφαιρα μέχρι το ύψος των 10 km περίπου (τροπόσφαιρα)». α) Να εξηγήσετε την εμφάνιση του όζοντος στην τροπόσφαιρα (οι χημικές εξισώσεις δεν είναι απαραίτητες). β) Να περιγράψετε το ρόλο του όζοντος στην στρατόσφαιρα. γ Ποιες είναι οι επιπτώσεις στον άνθρωπο από την εμφάνιση του όζοντος στην τροπόσφαιρα; Ποσότητες όζοντος καταγράφονται τόσο στην τροπόσφαιρα όσο και στην στρατόσφαιρα. α) Σε ποια από τις δύο παραπάνω περιοχές της ατμόσφαιρας η παρουσία του όζοντος έχει ευεργετική επίδραση στον άνθρωπο και στους ζωντανούς οργανισμούς; Ποια είναι η ευεργετική του επίδραση στον άνθρωπο; β) Σε ποια από τις δύο παραπάνω περιοχές της ατμόσφαιρας η παρουσία του όζοντος έχει βλαπτική επίδραση στον άνθρωπο και στους ζωντανούς οργανισμούς; Ποια είναι η βλαπτική του επίδραση στον άνθρωπο; Να αναφέρετε δύο παράγοντες που συμβάλλουν στην ύπαρξη όζοντος στην τροπόσφαιρα (κατώτερη ατμόσφαιρα) και δυο επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων από τη ρύπανση αυτή Να αναφέρετε ένα λόγο για τον οποίο το όζον (O 3 ) στην τροπόσφαιρα (στρώμα της ατμόσφαιρας από τη Γη μέχρι ύψους 10Km) είναι ρύπος Δίνονται οι όροι: i) οι χλωροφθοράνθρακες, ii) τα οξείδια του αζώτου, iii) το CH 4 και το CO 2. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις χρησιμοποιώντας τους όρους αυτούς α) είναι πρωτογενείς ρύποι και συστατικά της φωτοχημικής ρύπανσης. β) Στη αύξηση της τρύπας του όζοντος συμβάλλουν. γ).. συμβάλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου και είναι τα κύρια συστατικά του βιοαερίου i) Να αναφέρετε δυο από τα ανθρωπογενούς προέλευσης αέρια που συμμετέχουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. ii) Να αναφέρετε τρία προβλήματα που αντιμετωπίζουμε και οφείλονται στην ενίσχυση του φαινομένου του θερμοκηπίου. Επιμέλεια : Κουτάντος Χ. 14

15 2.30. Σύμφωνα με το σχολικό βιβλίο «έρευνες σε Αμερική και Ευρώπη δείχνουν ότι προβληματικά κλιματολογικά φαινόμενα, όπως οι ξηρασίες, οι πλημμύρες, το Εl Nino και άλλα, αναμένεται να εμφανίζονται πιο συχνά» και φαίνεται να οφείλονται στην παγκόσμια υπερθέρμανση λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου. α) Να αναφέρετε τρία αέρια ανθρωπογενούς προέλευσης που συμμετέχουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. β) Να αναφέρετε δυο επιπτώσεις της παγκόσμιας υπερθέρμανσης που σχετίζονται με το υδάτινο περιβάλλον του πλανήτη. γ) Να εξηγήσετε με ποιο τρόπο αέρια της ατμόσφαιρας θερμαίνουν το σύστημα Γη- κατώτερη ατμόσφαιρα Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν ως σωστές ή ως λανθασμένες: Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας. α) Η βενζίνη λαμβάνεται μόνο από την κλασματική απόσταξη του αργού πετρελαίου. β) Το φυσικό αέριο και το βιοαέριο έχουν το ίδιο κύριο συστατικό. γ) Η ποιότητα της βενζίνης ως καυσίμου δεν μπορεί να μετρηθεί. δ) Το κύριο προϊόν της προσθήκης Η 2 Ο στο προπένιο είναι η 2-προπανόλη. ε) Υγραέριο ονομάζεται το αέριο που παράγεται από τη σήψη της βιομάζας. στ) Το μονοξείδιο του άνθρακα (CO) θεωρείται σημαντικός περιβαλλοντικός ρύπος κυρίως γιατί συμμετέχει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. ζ) Το βρώμιο, Br 2, διαλυμένο σε τετραχλωράνθρακα, είναι ένα κατάλληλο αντιδραστήριο για να ελέγξουμε εργαστηριακά αν μια χημική ένωση είναι ακόρεστη. η) Το φυσικό αέριο αποτελείται κυρίως από προπάνιο. θ) Φυσικό αέριο ονομάζεται το αέριο που παράγεται από τη σήψη της βιομάζας. ι) Με προσθήκη νερού στο προπένιο σχηματίζεται ως κύριο προϊόν η 1-προπανόλη Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν ως σωστές ή ως λανθασμένες: Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας. α) Το φυσικό αέριο αποτελείται κυρίως από αιθάνιο. β) Η άκυκλη ένωση C 3 H 6 μπορεί να αποχρωματίσει διάλυμα Br 2. γ) Μπορούμε να διαπιστώσουμε αν ένα αέριο είναι προπάνιο ή προπίνιο, χρησιμοποιώντας διάλυμα Br 2 σε CCl 4. δ) Το φυσικό αέριο είναι προϊόν της κλασματικής απόσταξης του πετρελαίου. ε) Οι χλωροφθοράνθρακες (CFCs) χρειάζεται να αντικατασταθούν από υδροφθοράνθρακες. στ) το βιοαέριο αέριο έχει ως κύριο συστατικό το αιθάνιο. ζ) η «τρύπα» του όζοντος στη στρατόσφαιρα προκαλείται κυρίως από τους υδροφθοράνθρακες. η) το φυσικό αέριο έχει ως κύριο συστατικό το αιθάνιο. θ) πυρόλυση είναι θερμική διάσπαση αλκανίων παρουσία αέρα, κάτω από πίεση. ι) Η βενζίνη είναι τεχνητό καύσιμο. Επιμέλεια : Κουτάντος Χ. 15

16 2.33. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν ως σωστές ή ως λανθασμένες: Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας. α) Η πυρόλυση γίνεται σε υψηλή θερμοκρασία παρουσία αέρα. β) Η προσθήκη νερού στο προπένιο δίνει ως κύριο προϊόν την 2-προπανόλη. γ) Το 1-βουτένιο και το 2-βουτένιο με καταλυτική υδρογόνωση δίνουν το ίδιο προϊόν. δ) Κατά την προσθήκη ΗCl στο προπένιο λαμβάνεται ως κύριο προϊόν το 2-χλωρο-προπάνιο. ε) Η ετικέτα μιας φιάλης έχει μερικώς καταστραφεί με αποτέλεσμα να μην γνωρίζουμε αν η φιάλη περιέχει αιθένιο ή αιθίνιο. Μπορούμε να βρούμε ποιο αέριο περιέχεται στη φιάλη αν προσθέσουμε περίσσεια του αερίου σε διάλυμα που περιέχει Br 2. στ) Tα αλκάνια δίνουν αντιδράσεις πολυμερισμού ενώ τα αλκένια δε δίνουν. ζ) Ο καταλυτικός μετατροπέας των αυτοκινήτων περιέχει χημικές ουσίες, οι οποίες συγκρατούν τα ρυπογόνα καυσαέρια. η) Το όζον που υπάρχει στη στρατόσφαιρα σε ύψος km αποτελεί ρύπο. θ) Κατά την προσθήκη περίσσειας HCl σε αιθίνιο σχηματίζεται 1,1-διχλωροαιθάνιο. ι) Η ένωση προπάνιο δίνει αντιδράσεις προσθήκης. ΚΕΦΑΛΑΙΟ Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους και την ονομασία όλων των άκυκλων ισομερών αλκοολών που έχουν μοριακό τύπο C 3 H 7 ΟΗ. Να τις χαρακτηρίσετε ως πρωτοταγείς, δευτεροταγείς ή τριτοταγείς α. Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους και τα ονόματα των κορεσμένων μονοσθενών αλκοολών που αντιστοιχούν στον μοριακό τύπο C 4 H 9 OH. β. Να χαρακτηρίσετε τις παραπάνω αλκοόλες ως πρωτοταγείς, δευτεροταγείς ή τριτοταγείς Να γράψετε το συντακτικό τύπο και το όνομα μιας χημικής ένωσης η οποία να εμφανίζει με τη 1- βουτανόλη ισομέρεια: i) αλυσίδας, ii) θέσης Να χαρακτηρίσετε κάθε μία από αυτές τις τρείς αλκοόλες ως πρωτοταγή ή δευτεροταγή ή τριτοταγή α) Να γράψετε το συντακτικό τύπο και τα ονόματα των πρωτοταγών αλκοολών με τύπο C 4 H 9 ΟΗ. β) Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους και τα ονόματα δύο αλκοολών με τύπο C 4 H 9 ΟΗ που έχουν την ίδια ανθρακική αλυσίδα και η μια είναι πρωτοταγής ενώ η άλλη είναι τριτοταγής Το οινόπνευμα (αιθανόλη) παρασκευάζεται από τη γλυκόζη των σταφυλιών με αλκοολική ζύμωση, με την παρουσία ενός ενζύμου που ονομάζεται. Να γράψετε το όνομα του ενζύμου και την χημική εξίσωση αλκοολικής ζύμωσης. Επιμέλεια : Κουτάντος Χ. 16

17 3.6. Να γράψετε ποια είναι τα προϊόντα οξείδωσης των πρωτοταγών και των δευτεροταγών αλκοολών Δίνεται η οργανική ένωση CH 3 CH 2 CΗ 2 OΗ (Α). Nα γράψετε: α) Το όνομα της Α και το Γενικό Μοριακό Τύπο της ομόλογης σειράς στην οποία ανήκει. β) Το όνομα και το συντακτικό τύπο ενός συντακτικού ισομερούς θέσης της ένωσης Α. γ) Τους συντακτικούς τύπους και τα ονόματα των προϊόντων οξείδωσης της Α Να γράψετε και να ονομάσετε όλα τα άκυκλα συντακτικά ισομερή των κορεσμένων μονοσθενών αλκοολών που αντιστοιχούν στο μοριακό τύπο C 3 H 8 O. Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους και τα ονόματα όλων των δυνατών προϊόντων της οξείδωσης των παραπάνω ισομερών Δίνονται οι αλκοόλες: i) 1-βουτανόλη, ii) 2- βουτανόλη, iii) 2-μεθυλο-2-προπανολη α) Να δείξετε ότι είναι συντακτικά ισομερείς. β) Να γράψετε τις χημικές εξισώσεις των αντιδράσεων οξείδωσης των αλκοολών i και ii Δίνεται η αλκοόλη: C 4 H 9 OΗ. α) Να γράψετε τα άκυκλα συντακτικά ισομερή που αντιστοιχούν στον παραπάνω τύπο. β) Κατά την επίδραση έγχρωμου διαλύματος KMnO 4 παρουσία Η 2 SO 4 σε μια από τις παραπάνω ισομερείς αλκοόλες δεν παρατηρήθηκε καμία μεταβολή. Ποιος είναι ο συντακτικός τύπος αυτής της αλκοόλης; Να αιτιολογήσετε την απάντηση σας H ένωση Α έχει μοριακό τύπο C 4 H 9 OΗ. α) Δεδομένου ότι η Α σε κατάλληλες συνθήκες οξειδώνεται προς την οργανική ένωση Β, η οποία δεν έχει όξινο χαρακτήρα, να προσδιορίσετε τον συντακτικό τύπο της ένωσης Α και να την ονομάσετε. β) Ποιος είναι ο συντακτικός τύπος ένωσης Γ η οποία παρουσιάζει ισομέρεια θέσης με την Α. Να γράψετε την αντίδραση οξείδωσης της Γ και να εξηγήσετε αν το προϊόν της οξείδωσης αυτής παρουσιάζει ή όχι όξινο χαρακτήρα. Επιμέλεια : Κουτάντος Χ. 17

18 3.12. α) Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους μίας πρωτοταγούς, μίας δευτεροταγούς και μίας τριτοταγούς μονοσθενούς αλκοόλης. β) Να γράψετε τις χημικές εξισώσεις των δύο δυνατών τρόπων αφυδάτωσης της αιθανόλης Μια αλκοόλη Α με μοριακό τύπο C 3 H 7 OH αφυδατώνεται σε κατάλληλες συνθήκες προς το αλκένιο Β, το οποίο με προσθήκη νερού δίνει ως κύριο προϊόν την αλκοόλη Γ, που είναι ισομερής της Α. α) Να προσδιορίσετε τους συντακτικούς τύπους των ενώσεων Α, Β και Γ. β) Να γράψετε τις χημικές εξισώσεις των αντιδράσεων Να γράψετε τη χημική εξίσωση της αντίδρασης με την οποία από την ένωση CH 3 CH 2 CH 2 ΟΗ παράγεται η ένωση CH 3 CH=CH Να γράψετε τη χημική εξίσωση της αντίδρασης με την οποία από την ένωση CH 3 CH 2 ΟΗ παράγεται η ένωση CH 2 =CH Να γράψετε τη χημική εξίσωση της αντίδρασης με την οποία από την ένωση CH 3 CH 2 ΟΗ παράγεται η ένωση CH 3 CH 2 ΟNa α) Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των ενώσεων: μεθυλο-2-προπανόλη και 1- βουτανόλη. β) Να αναφέρετε μία ομοιότητα και μία διαφορά που εμφανίζουν στις χημικές τους ιδιότητες οι ενώσεις αυτές και να γράψετε τις αντίστοιχες σχετικές χημικές εξισώσεις α) Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των ενώσεων: μεθυλο-1-προπανόλη και 2- βουτανόλη. β) Να αναφέρετε μία ομοιότητα και μία διαφορά που εμφανίζουν στις χημικές τους ιδιότητες οι ενώσεις αυτές και να γράψετε τις αντίστοιχες σχετικές χημικές εξισώσεις α) Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, οι οποίες αφορούν στη 2-βουτανόλη και στη 2-μεθυλο-2-προπανόλη, ως σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ); i) Και οι δύο μπορούν να οξειδωθούν. ii) Και οι δύο μπορούν να προκύψουν ως κύρια προϊόντα της προσθήκης νερού σε κατάλληλο αλκένιο. iii) Μόνο η 2-βουτανόλη αντιδρά με νάτριο. β) Να αιτιολογήσετε τους χαρακτηρισμούς σας. Επιμέλεια : Κουτάντος Χ. 18

19 3.20. Να γράψετε και να ονομάσετε όλα τα άκυκλα συντακτικά ισομερή που αντιστοιχούν στο μοριακό τύπο C 4 H 8 O. Ποια από τα παραπάνω συντακτικά ισομερή οξειδώνονται με ήπια οξειδωτικά μέσα και ποια είναι τα προϊόντα της οξείδωσής τους Διαθέτουμε ένα μείγμα των τριών ισομερών καρβονυλικών ενώσεων που έχουν μοριακό τύπο C 4 H 8 O. α) Να βρείτε όπως συντακτικούς τύπους των καρβονυλικών ενώσεων του μείγματος και να τις ονομάσετε. β) Ποιο ή ποια από τα παραπάνω ισομερή οξειδώνονται με ήπια οξειδωτικά μέσα όπως τα διαλύματα Fehling και Tollens; ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ 4.1. Να συμπληρώσετε τα προϊόντα και τους συντελεστές στις επόμενες χημικές εξισώσεις: 1) CΗ 3 CΟΟΗ + Na 2 CO 3 2) CH 3 CH 2 ΟΗ + Na 3) HC CH + 2Na 4) ΗC CH + 2ΗBr (κύριο προϊόν) 5) CH 3 CH=CH 2 + HCl (κύριο προϊόν) 6) CH 3 COOH + Mg 7) CH 2 =CH 2 + HCl 8) ΗC CH + 2Br 2 H + 9) CH 3 CH=CH 2 + H 2 O (κύριο προϊόν) 10) CH 3 COOH + NaOH 11) C 2 H 2 + O 2 (πλήρης καύση) 12) CH 2 =CH 2 + Cl 2 13) CH 3 CH 2 COOH + Na 2 CO 3 14) CH 3 CH 2 CH=CH 2 + H 2 O (κύριο προϊόν) 15) ΗC CH + 2Cl 2 16) CH 3 COOH + CH 3 OH H + 17) CH 3 COOH + Νa Επιμέλεια : Κουτάντος Χ. 19

20 18) CH 3 CH 2 ΟΗ H 2SO 4/170 0 C 19) ΗC CH + 2ΗCl (κύριο προϊόν) 20) CH 4 + O 2 (πλήρης καύση) 4.2. Να συμπληρώσετε τα προϊόντα και τους συντελεστές στις επόμενες χημικές εξισώσεις: 1) C 6 H 12 Ο 6 Ζυμάση (Αλκοολική ζύμωση) Ni 2) CH CH + 2H 2 3) CH 3 -C=CH 2 + HCl (κύριο προϊόν) CΗ 3 4) CH CH + H-CN 5) CH 3 CH CH 3 + Na OH 6) CH 3 -CH 2 -COOH + CaO 7) CH 3 CH 2 CH 2 ΟΗ H 2SO 4/170 0 C 8) CH 3 -CH=CH 2 + H 2 9) CH 3 -CH=CH 2 + Br 2 10) CH 3 -CH=CH 2 + ΗBr (κύριο προϊόν) 11) αιθίνιο + 2Na 12) CH 3 -CH 2 -CH 2 -OH + Na Hg /HgSO 4 13) HC CH + H 2 O (τελικό προϊόν) H 2SO 4 14) CH 3 CΟΟΗ + CH 3 CH 2 ΟΗ 15) CΗ 3 -C CH + H 2 (τελικό προϊόν) 16) CH 2 =CH 2 + Βr 2 H + 17) CH 3 -OH + Na 18) CH 2 =CH 2 + H 2 O H + 19) CH 3 -CΟΟΗ + CaΟ 20) CH 3 CH 2 OH + O 2 Επιμέλεια : Κουτάντος Χ. 20

21 4.3. Να συμπληρώσετε τα προϊόντα και τους συντελεστές στις επόμενες χημικές εξισώσεις: 1) CH 3 -CH=CH 2 + HBr (κύριο προϊόν) 2) HC CH + Cl 2 (τελικό προϊόν) 3) ΗCΟΟΗ + CaΟ 4) CΗ 3 -C CH + Βr 2 (τελικό προϊόν) 5) ΗCΟΟΗ + NaOH 6) CΗ 3 -C CH + HCl (τελικό κύριο προϊόν) 7) CH 3 -CH 2 =CH 2 + Cl 2 8) HCΟΟΗ + Mg 9) CH 3 CH 2 OH + [O].. + [O].. 10) προπένιο + H 2 O κύριο προïόν 11) προπάνιο + Ο 2 (πλήρης καύση) 12) νch 2 = CH 2 (πολυμερισμός) 13) CH 3 CH=CH 2 + Cl 2 14) CH 3 CH 2 CΟΟΗ + CH 3 CH 2 ΟΗ H + H + 15) CH 3 C=CH 2 + H 2 O (κύριο προϊόν) CH 3 16) CH 3 CH 2 OH + [Ο] αλδεΰδη 17) CH 3 COOH + Mg 18) CH 2 =CH 2 + H 2 Ni 19) CH 3 CHO + [O] 20) HCOOH + Na 21) CH 3 CH 2 OH + 2 [O] 22) αιθίνιο + 2Br 2 23) αιθίνιο + H 2 Ο 24) προπένιο + H 2 O 25) CH 2 =CH 2 + Η 2 Ο HgSO 4 /H 2SO 4 H + H + Επιμέλεια : Κουτάντος Χ. 21

22 4.4. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω χημικές εξισώσεις, γράφοντας τα προϊόντα και τους συντελεστές: καταλύτης α) CΟ + H 2 CH 3 β) CHOH + [O] CH 3 γ) CH 3 COOH + Mg Να γράψετε τα ονόματα των προϊόντων της α και β αντίδρασης Να συμπληρώσετε τις παρακάτω αντιδράσεις: H + CH 3 CH 2 COOH + CH 3 OH CH 3 COOH + NaHCO CO 2 CH 3 CH CH 2 CH 3 [O]... + H 2 O OH C 3 Η 6 Ο 2 + Ο 2 (πλήρης καύση) 4.6. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω χημικές εξισώσεις: α) CH 3 -CH=CH 2 + H 2 O Α (κύριο προϊόν) β) CH 3 -CH 2 -CΗ=CH 2 + ΗCl Β (κύριο προϊόν) γ) CΗ 3 COΟH + Na Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας για τα προϊόντα Α και Β Να συμπληρώσετε τις επόμενες χημικές εξισώσεις (προϊόντα και συντελεστές): α) CH 4 Ο + O 2 (πλήρης καύση) β) CH 3 COOH + NaOH γ) CH 2 =CHCH 3 + HCl (κύριο προϊόν) Να διατυπώσετε τον κανόνα σύμφωνα με τον οποίο καθορίζεται το κύριο προϊόν στην αντίδραση γ Να συμπληρώσετε τις επόμενες χημικές εξισώσεις (προϊόντα και συντελεστές): α) C 2 H 4 Ο + O 2 (πλήρης καύση) β) CH 2 = CH 2 + H 2 O γ) CH 3 -CH 2 -CH=CH 2 + HCl (κύριο προϊόν) Να διατυπώσετε τον κανόνα σύμφωνα με τον οποίο καθορίζεται το κύριο προϊόν στην αντίδραση γ Να συμπληρώσετε τις επόμενες χημικές εξισώσεις (προϊόντα και συντελεστές): α) CH CH + 2Η 2 (παρουσία καταλύτη) β) CH 3 CH=CH 2 + HBr (κύριο προϊόν) γ) CH 3 CH 2 COOH + Νa Να εξηγήσετε την παραγωγή του κύριου προϊόντος της αντίδρασης β). Επιμέλεια : Κουτάντος Χ. 22

23 4.10. Να συμπληρώσετε τις επόμενες χημικές εξισώσεις (προϊόντα και συντελεστές): αιθάνιο + Ο 2 (πλήρης καύση) CH 3 CH 2 CH 2 OH + CH 3 COOH (σε όξινο περιβάλλον) Να συμπληρώσετε τις επόμενες χημικές εξισώσεις (προϊόντα και συντελεστές): α) CH 3 CH 2 COOH + NaOH β) ΗCOOH + Νa 2 CO 3 γ) CH 3 OH + Na Να αναφέρετε την ομόλογη σειρά στην οποία ανήκουν οι οργανικές ενώσεις των αντιδρώντων των αντιδράσεων α και γ Να γράψετε τις χημικές εξισώσεις των παρακάτω αντιδράσεων: α) μετατροπή του αιθενίου σε αιθάνιο β) μετατροπή του αιθενίου σε αιθανόλη γ) μετατροπή της γλυκόζης (C 6 H 12 O 6 ) σε αιθανόλη Να συμπληρώσετε τις χημικές εξισώσεις των παρακάτω αντιδράσεων: i) νερού στο αιθένιο ii) χλωρίου, Cl 2, στο προπένιο Να γράψετε τις χημικές εξισώσεις των αντιδράσεων που αντιπροσωπεύουν τις παρακάτω χημικές μεταβολές: α) πλήρης καύση της αιθανόλης με οξυγόνο β) μετατροπή του αιθινίου σε αιθάνιο γ).. + H 2 O CH 3 CH 2 OH Να εξηγήσετε την παραγωγή του κύριου προϊόντος της αντίδρασης β) Να γράψετε τις χημικές εξισώσεις (αντιδρώντα, προϊόντα και συντελεστές) των παρακάτω αντιδράσεων: α) πλήρης καύση του μεθανικού οξέος. β) προσθήκη νερού σε αιθένιο. γ) προσθήκη Na 2 CO 3 σε αιθανικό οξύ Να γράψετε τις χημικές εξισώσεις (αντιδρώντα, προϊόντα και συντελεστές) των παρακάτω αντιδράσεων: α) αλκοόλικη ζύμωση της γλυκόζης (C 6 H 12 O 6 ) παρουσία του ενζύμου ζυμάση. β) προσθήκη νερού στο αιθένιο παρουσία οξέος. γ) πλήρης καύση του μεθανικού οξέος με οξυγόνο. Επιμέλεια : Κουτάντος Χ. 23

24 4.17. Να συμπληρωθούν οι χημικές εξισώσεις των επόμενων αντιδράσεων : α) προπένιο + HCl (κύριο προϊόν) β) αιθίνιο + H 2 Ο (τελικό προϊόν) γ) αιθανόλη + Ο 2 (πλήρης καύση) δ) αιθανόλη + αιθανικό οξύ ε) προπένιο + H 2 Ο (κύριο προϊόν) στ) αιθανικό οξύ + Mg ζ) προπανικό οξύ + NaOH η) αιθανικό οξύ + CaO θ) αιθανόλη + Νa ι) αιθανόλη H 2SO 4/170 0 C ια) προπάνιο + Ο 2 πλήρης καύση Να γράψετε τις χημικές εξισώσεις των παρακάτω αντιδράσεων: α) μετατροπή του αιθινίου σε αιθάνιο β) μετατροπή του αιθενίου σε χλωροαιθάνιο γ) μετατροπή αιθινίου σε αιθανάλη Επαναληπτικές ερωτήσεις 5.1. α) Να γράψετε το γενικό τύπο της ομόλογης σειράς στην οποία ανήκει καθεμία από τις ακόλουθες οργανικές ενώσεις: α) C 2 H 4 O, β) C 3 H 8 και γ) CH 3 CH 2 COOH. β) Να γράψετε το συντακτικό τύπο και τα ονόματα: i) της δευτεροταγούς αλκοόλης με 4 άτομα άνθρακα. ii) του πρώτου μέλους της ομόλογης σειράς των αλκινίων Να γράψετε το συντακτικό τύπο και το όνομα των παρακάτω οργανικών ενώσεων: α) Ενός αλκενίου (Α) που έχει 4 άτομα άνθρακα στο μόριο του και διακλαδισμένη ανθρακική αλυσίδα. β) Μιας κορεσμένης μονοσθενούς και πρωτοταγούς αλκοόλης (Β) με τρία άτομα άνθρακα στο μόριό της. γ) Ενός κορεσμένου μονοκαρβοξυλικού οξέος (Γ) με δύο άτομα άνθρακα στο μόριό του. δ) Μίας κορεσμένης μονοσθενούς καρβονυλικής ένωσης (Β) με τρία άτομα άνθρακα στο μόριό της, που δεν μπορεί να οξειδωθεί. ε) Του 1ου μέλους της ομόλογης σειράς των κορεσμένων μονοσθενών αλδεϋδών (Γ). Επιμέλεια : Κουτάντος Χ. 24

25 στ) Μιας κορεσμένης μονοσθενούς και δευτεροταγούς αλκοόλης (Β) με τρία άτομα άνθρακα στο μόριό της. ζ) Ενός κορεσμένου μονοκαρβοξυλικού οξέος (Γ) με ένα άτομο άνθρακα στο μόριό του. η) Μίας κορεσμένης μονοσθενούς καρβονυλικής ένωσης (Β) με τρία άτομα άνθρακα στο μόριό της, που μπορεί να οξειδωθεί. θ) Του 1ου μέλους της ομόλογης σειράς των κορεσμένων μονοσθενών κετονών (Γ) Α. Σε ποια ομόλογη σειρά ανήκει κάθε μία από τις παρακάτω ενώσεις; α) CH 3 -OH, β) CH 3 -COOH, γ) CH 3 -CH=CH 2, δ) CΗ 3 -CΗ=Ο Β. Ποια από τις παραπάνω ενώσεις αντιδρά με μαγνήσιο; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας Α. Σε ποια ομόλογη σειρά ανήκει κάθε μία από τις παρακάτω ενώσεις; α) CH 3 -CH 2 -OH, β) H-COOH, γ) CH 3 -C CH, δ) CΗ 3 -CΗ=Ο Β. Ποια από τις παραπάνω ενώσεις αντιδρά με Na 2 CO 3 ; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας α) Να γράψετε το γενικό τύπο της ομόλογης σειράς στην οποία ανήκει καθεμία από τις ακόλουθες οργανικές ενώσεις: α) C 3 H 8, β) C 3 H 6 και γ) C 3 H 7 ΟΗ. β) Ποιος από τους παραπάνω υδρογονάνθρακες μπορεί να αντιδράσει με διάλυμα Br 2 σε τετραχλωράνθρακα. Να γράψετε τη σχετική χημική εξίσωση και να ονομάσετε το προϊόν της αντίδρασης α) Να γράψετε το γενικό τύπο της ομόλογης σειράς στην οποία ανήκει καθεμία από τις ακόλουθες οργανικές ενώσεις: α) C 4 H 8, β) C 4 H 10 και γ) C 2 H 5 ΟΗ. β) Ποια από τις παραπάνω ενώσεις μπορεί να αντιδράσει με Νa; Να γράψετε τη σχετική χημική εξίσωση και να ονομάσετε το προϊόν της αντίδρασης 5.7. α) Να γράψετε το γενικό μοριακό τύπο της ομόλογης σειράς στην οποία ανήκει καθεμία από τις ακόλουθες οργανικές ενώσεις: α) C 3 H 8 και β) C 3 Η 6. β) Ποια από τις δύο παραπάνω ενώσεις μπορεί να αντιδράσει με ΗΒr; Να αιτιολογήστε την απάντησή σας, γράφοντας τη σχετική χημική εξίσωση. Να γράψετε το συντακτικό τύπο και το όνομα του κύριου προϊόντος της αντίδρασης Διαθέτουμε τρεις οργανικές ενώσεις: αιθάνιο, αιθίνιο και αιθανικό οξύ. Να αναφέρετε ποια ή ποιες από αυτές αντιδρούν: α) με νάτριο (Na), β) με ανθρακικό νάτριο (Na 2 CO 3 ). Να γράψετε τις χημικές εξισώσεις των αντιδράσεων οι οποίες γίνονται. Επιμέλεια : Κουτάντος Χ. 25

26 5.9. Δίνονται οι ενώσεις : αιθανικό οξύ, αιθανόλη, αιθάνιο. Ποιες από τις ενώσεις αυτές αντιδρούν, α) με Na, β) με Na 2 CO 3. Να γράψετε τις χημικές εξισώσεις των αντιδράσεων Δίνονται οι ενώσεις : αιθίνιο, αιθάνιο, αιθανικό οξύ. α) Ποιες από τις ενώσεις αυτές αντιδρούν, i) με Na, ii) με Br 2. β) Να γραφούν οι χημικές εξισώσεις των αντιδράσεων Δίνονται οι ενώσεις: 2-μεθυλο-2-προπανόλη, μεθανόλη, προπανόνη. α) Να γραφούν οι συντακτικοί τύποι των ενώσεων αυτών, β) Ποιες από τις ενώσεις αυτές αντιδρούν : i) με Na, ii) με HCN Να γραφούν οι χημικές εξισώσεις των αντιδράσεων που πραγματοποιούνται Να γράψετε τη χημική εξίσωση: α) της αντίδρασης Νa με προπανικό οξύ. β) της τέλειας καύσης αλκινίου, χρησιμοποιώντας το γενικό μοριακό τύπο Να γράψετε τη χημική εξίσωση: α) της αντίδρασης Νa με αιθανικό οξύ. β) της τέλειας καύσης αλκανίου, χρησιμοποιώντας το γενικό μοριακό τύπο Δίνονται τα ονόματα των παρακάτω οργανικών ενώσεων: 1) 2-μεθυλοβουτάνιο, 2) 2-μεθυλο-1-προπανόλη, 3) μεθυλοπροπανάλη α) Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των παραπάνω ενώσεων. (μονάδες 6) β) Να χαρακτηρίσετε τις επόμενες προτάσεις, που αναφέρονται στις παραπάνω ενώσεις ως Σωστές (Σ) ή Λανθασμένες (Λ). i) Η ομόλογη σειρά στην οποία ανήκει η ένωση 2) έχει γενικό μοριακό τύπο C v H 2v+2 Ο. ii) Η ένωση 2) εμφανίζει όξινο χαρακτήρα. Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας Δίνονται τα ονόματα των παρακάτω οργανικών ενώσεων: 1) προπίνιο, 2) 2-μεθυλο-2-προπανόλη, 3) μεθυλοπροπανικό οξύ α) Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των παραπάνω ενώσεων. (μονάδες 6) β) Να χαρακτηρίσετε τις επόμενες προτάσεις, που αναφέρονται στις παραπάνω ενώσεις ως Σωστές (Σ) ή Λανθασμένες (Λ). i) Η ομόλογη σειρά στην οποία ανήκει η ένωση 2) έχει γενικό μοριακό τύπο C v H 2v+2 Ο. ii) Η ένωση 3) εμφανίζει όξινο χαρακτήρα. Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας. Επιμέλεια : Κουτάντος Χ. 26

27 5.16. Δίνονται οι συντακτικοί τύποι των οργανικών ενώσεων: 1) CH 3 CH CH 3 2) CH 3 CH 2 CH 2 Cl 3) CH 3 C CH 3 OH O 4) CH 3 CH C CH 5) HCOOH CH 3 α) Να γράψετε τα ονόματα των παραπάνω ενώσεων. β) Να χαρακτηρίσετε τις επόμενες προτάσεις, που αναφέρονται στις παραπάνω ενώσεις ως Σωστές ή Λανθασμένες. i) Η ένωση 3) οξειδώνεται χωρίς διάσπαση της ανθρακικής της αλυσίδας. ii) Η ένωση 5) αντιδρά με αιθανόλη. Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας Δίνονται οι συντακτικοί τύποι των οργανικών ενώσεων: 1) CH 3 CH 2 CH 2 Br, 2) CH 3 -CH-CH 3, 3) CH 3 COOH OH 4) CH 3 CH C CH, 5) CH 3 C CH 3 CH 3 O α) Να γράψετε τα ονόματα των παραπάνω ενώσεων. β) Να χαρακτηρίσετε τις επόμενες προτάσεις, που αναφέρονται στις παραπάνω ενώσεις ως Σωστές ή Λανθασμένες. i) Η ένωση 5) οξειδώνεται χωρίς διάσπαση της ανθρακικής της αλυσίδας. ii) Η ένωση 3) αντιδρά με αιθανόλη. Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των παρακάτω οργανικών ενώσεων: α) Ο άκυκλος υδρογονάνθρακας (A) έχει 3 άτομα άνθρακα στο μόριό του και δεν αντιδρά με διάλυμα Br 2 σε CCl 4. β) Η ένωση C 3 H 6 O (Β) δεν μπορεί να οξειδωθεί, χωρίς διάσπαση της ανθρακικής της αλυσίδας. γ) Η αλκοόλη C 3 H 8 O (Γ) μπορεί να οξειδωθεί δίνοντας ως τελικό προϊόν καρβοξυλικό οξύ. δ) Η ένωση με μοριακό τύπο C 4 H 8 (Α) με προσθήκη HCl δίνει ένα μοναδικό προϊόν. ε) Η ένωση με μοριακό τύπο C 2 H 6 O (Β) αντιδρά με νάτριο και ελευθερώνει Η 2. στ) Η ένωση με μοριακό τύπο C 3 H 6 O 2 (Γ) αντιδρά με Νa 2 CO 3 και ελευθερώνει CO 2. ζ) Η ένωση C 3 H 6 O (Β), κατά την οξείδωσή της, δίνει ως τελικό προϊόν καρβοξυλικό οξύ. η) Η αλκοόλη C 3 H 8 O (Γ) μπορεί να οξειδωθεί δίνοντας ως τελικό προϊόν κετόνη. Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας. Επιμέλεια : Κουτάντος Χ. 27

28 5.19. Δίνονται οι οργανικές ενώσεις: CH 2 =CH 2 (A) και CH 3 CH 2 OH (B). Να χαρακτηρίσετε ως σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ) τις παρακάτω προτάσεις: α) η ένωση Β μπορεί με κατάλληλο αντιδραστήριο να δώσει ως προϊόν την Α. β) η ένωση Α πολυμερίζεται. γ) και οι δύο ενώσεις αντιδρούν με Na. Να αιτιολογήσετε το χαρακτηρισμό σας, γράφοντας τις σχετικές χημικές εξισώσεις όπου είναι απαραίτητο Να αιτιολογήσετε τις προτάσεις που ακολουθούν: O α) Η οργανική ένωση με συντακτικό τύπο CH 3 CH 2 C OH είναι κορεσμένη. β) Η οργανική ένωση με συντακτικό τύπο CH 3 -CH 2 -CH=O είναι μία αλδεΰδη. γ) Με επεξεργασία ανώτερων κλασμάτων του πετρελαίου μπορούμε να πάρουμε βενζίνη. δ) Η χημική εξίσωση C 4 H 8 + 4Ο 2 4CO + 4H 2 O περιγράφει ατελή καύση α) Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους του βουτανίου και προπενίου. β) Διαθέτουμε τα αντιδραστήρια: Νa 2 CO 3, διάλυμα Br 2 σε CCl 4, H 2 Ο. Εξηγείστε πώς θα καταλάβουμε αν σε μια φιάλη περιέχεται αιθάνιο ή προπένιο, γράφοντας τη χημική εξίσωση της αντίδρασης που πραγματοποιείται Διαθέτουμε τα αντιδραστήρια: ΝaOH, διάλυμα Br 2 σε CCl 4, KMnO 4. Εξηγείστε πώς θα καταλάβουμε αν σε μια φιάλη περιέχεται αιθίνιο ή προπάνιο, γράφοντας τη χημική εξίσωση της αντίδρασης που πραγματοποιείται Οι προτάσεις που ακολουθούν είναι όλες λανθασμένες. Να εξηγήσετε ποιο είναι το λάθος που παρουσιάζουν. α) Ο άκυκλος υδρογονάθρακας με μοριακό τύπο C 12 H 24 ανήκει στην ομόλογη σειρά των αλκανίων. β) Τo κύριο συστατικό του φυσικού αερίου είναι το αιθάνιο. γ) Το προπένιο δεν μπορεί να πολυμερισθεί. δ) Με προσθήκη υδροβρωμίου στο αιθίνιο λαμβάνεται ως κύριο προϊόν το 1,2-δίβρωμοαιθάνιο Εξηγήστε γιατί είναι λανθασμένες οι παρακάτω προτάσεις: α) Η άκυκλη κορεσμένη ένωση C 3 H 6 O δεν έχει συντακτικά ισομερή. β) Όταν μια οργανική ένωση περιέχει στο μόριό της ένα διπλό δεσμό είναι ακόρεστη ένωση. γ) Η βενζίνη αποτελείται μόνο από ισομερείς υδρογονάθρακες με μοριακό τύπο C 8 H 18. Επιμέλεια : Κουτάντος Χ. 28

29 5.25. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν ως σωστές ή ως λανθασμένες: Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας. α) Η αιθανόλη είναι δευτεροταγής αλκοόλη β) Η 2-προπανόλη είναι μια δευτεροταγής αλκοόλη. γ) Το κύριο συστατικό των αλκοολούχων ποτών είναι η μεθανόλη. CH 3 δ) Η ένωση CH 3 -C-CH 3 δεν μπορεί να οξειδωθεί. ΟH ε) Η ένωση CΗ 3 -CH 2 -COOH αντιδρά με Νa. στ) Η 1-προπανόλη δίνει αντιδράσεις προσθήκης. ζ) Η 2-προπανόλη αντιδρά με νάτριο. η) Η ένωση CH 3 CΗ CH 3 είναι μια πρωτοταγής αλκοόλη. ΟΗ θ) Η ένωση CH 3 -CH 2 -CH 2 -OH αντιδρά με νάτριο. ι) Η ένωση H-COOH αντιδρά με Na 2 CO Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν ως σωστές ή ως λανθασμένες: Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας. α) Οι πρωτοταγείς αλκοόλες οξειδώνονται και δίνουν ως τελικό προϊόν κετόνη. β) Η ένωση CH 2 CH 2 είναι μια κορεσμένη δισθενής αλκοόλη. OH ΟΗ γ) Η αιθανόλη μπορεί να παρασκευαστεί από το αιθένιο. δ) Όταν οξειδώνεται η 2-προπανόλη προκύπτει η προπανάλη ε) Κατά τη θέρμανση της CH 3 -CH 2 -OH στους ο C, παρουσία πυκνού H 2 SO 4, παράγεται η ένωση CH 3 -O-CH 3. στ) Το προπανικό οξύ μπορεί να αντιδράσει με NaOH. ζ) Η αιθανόλη μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο. η) Με την επίδραση αιθανικού οξέος σε ανθρακικό νάτριο (Na 2 CO 3 ) εκλύεται CO 2. θ) Με αφυδάτωση της αιθανόλης, παρουσία H 2 SO 4 στους C, παράγεται αιθίνιο. ι) Το φυσικό αέριο είναι προϊόν της κλασματικής απόσταξης του πετρελαίου Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν ως σωστές ή ως λανθασμένες: Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας. α) Οι πρωτοταγείς αλκοόλες οξειδώνονται και δίνουν ως τελικό προϊόν κετόνη. β) Από την αντίδραση οξέος με αλκοόλη σχηματίζεται εστέρας. γ) Με την επίδραση Na σε αλκοόλες εκλύεται αέριο. δ) Εστεροποίηση ονομάζεται η αντίδραση ενός οξέος με μία βάση. ε) Το προπανικό οξύ (CH 3 CH 2 COOH) μπορεί να αντιδράσει με NaOH και με CaO. στ) Κατά την αφυδάτωση της αιθανόλης παράγεται αιθένιο ως μοναδικό οργανικό προϊόν, ανεξάρτητα από τις συνθήκες. Επιμέλεια : Κουτάντος Χ. 29

30 ζ) Η 2-μεθυλο-2-προπανόλη είναι τριτοταγής αλκοόλη. η) Με οξείδωση των δευτεροταγών αλκοολών παράγονται καρβοξυλικά οξέα. θ) Με αλκοολική ζύμωση της γλυκόζης (C 6 H 12 O 6 ) παίρνουμε αιθανικό οξύ (CH 3 COOH). ι) Κατά την αλκοολική ζύμωση μετατρέπεται η λακτόζη σε γαλακτικό οξύ Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν ως σωστές ή ως λανθασμένες: Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας. α) Η 2-προπανόλη οξειδώνεται σε οξύ. β) Το αιθανικό οξύ αντιδρά με Mg. γ) Η ένωση CH 3 -CH-CH 3 δεν μπορεί να οξειδωθεί. ΟH δ) Η ένωση Η-COOH αντιδρά με Νa. ε) Η ένωση 1-προπανόλη αντιδρά με νάτριο. στ) Η ένωση CH 2 CH 2 CH 2 είναι μια κορεσμένη δισθενής αλκοόλη. OH ΟΗ ζ) Η ένωση CH 3 -CH-CH 3 είναι μια δευτεροταγής αλκοόλη. ΟH η) Η ένωση CH 3 -OH αντιδρά με νάτριο. θ) Η ένωση CH 3 -COOH αντιδρά με Na 2 CO 3. ι) Κατά τη θέρμανση της CH 3 -CH 2 -OH στους 170 ο C, παρουσία πυκνού H 2 SO 4, παράγεται η ένωση CH 3 -CH=CH-CH Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν ως σωστές ή ως λανθασμένες: Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας. α) Το αιθανικό οξύ μπορεί να αντιδράσει με NaOH. β) η οργανική ένωση CH 3 COOH διασπά το Na 2 CO 3 ελευθερώνοντας αέριο. γ) Οι δευτεροταγείς αλκοόλες οξειδώνονται και δίνουν ως τελικό προϊόν καρβοξυλικό οξύ. δ) Η ένωση CH 3 CΗ 2 ΟH αντιδρά με Na ε) Η ένωση CH 3 -CH 2 -CH 2 -OH είναι μια δευτεροταγής αλκοόλη. στ) Οι χημικές ενώσεις CΗ 3 CΟOH και CH 3 CH 2 COOH είναι ισομερή ομόλογης σειράς. ζ) Κατά την παρασκευή του γιαουρτιού ή άλλων γαλακτοκομικών προϊόντων (ξινόγαλα κ.α.) συντελείται αλκοολική ζύμωση. η) η οργανική ένωση CH 3 COOH αλλάζει το χρώμα ορισμένων δεικτών. θ) Όλες οι ισομερείς αλκοόλες με μοριακό τύπο C 4 H 9 OH μπορούν να οξειδωθούν. ι) Τα καρβοξυλικά οξέα αντιδρούν με Na 2 CO 3 και εκλύεται αέριο. Επιμέλεια : Κουτάντος Χ. 30