Η ΧΡΗΣΗ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΤΩΝ ΣΤΗ ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Η ΧΡΗΣΗ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΤΩΝ ΣΤΗ ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ"

Εὔα Βικελίδης
6 χρόνια πριν
Προβολές:

Ευάγγελος Φραγκιάδης Η ΧΡΗΣΗ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΤΩΝ ΣΤΗ ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ Η ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΡΟΜΠΟΤΙΚΗΣ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑΣ ΣΤΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΥΡΟΛΟΓΙΑ Το βασικό µοντέλο εκπαίδευσης στη χειρουργική τα τελευταία 100

1 Ευάγγελος Φραγκιάδης Η ΧΡΗΣΗ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΤΩΝ ΣΤΗ ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ Η ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΡΟΜΠΟΤΙΚΗΣ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑΣ ΣΤΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΥΡΟΛΟΓΙΑ Το βασικό µοντέλο εκπαίδευσης στη χειρουργική τα τελευταία 100 χρόνια στηρίχτηκε στις διδαχές του William Stewart Halsted όπως διατυπώθηκαν από το 1892 και στηρίζεται στη µαθητεία του εκπαιδευόµενου, υπό την καθοδήγηση του εκπαιδευτή όπως συνοψίζεται στο τρίπτυχο See one, Do one, Teach one. Η πρόοδος της χειρουργικής τεχνικής µε την αυξανόµενη πολυπλοκότητα των επεµβάσεων, η εισαγωγή νέων και τεχνολογικά πολύπλοκων χειρουργικών εργαλείων και η ανάγκη για άριστα κλινικά αποτελέσµατα και προστασίας των ασθενών, αυξάνει τις απαιτήσεις εκπαίδευσης των ιατρών. Σε αντίστοιχες περιπτώσεις όπου η πολυπλοκότητα της εκπαίδευσης, ο ακριβός εξοπλισµός, το µικρό περιθώριο λάθους και η µακροχρόνια εκπαίδευση είναι απαραίτητες, π.χ. πιλότος αεροσκάφους, η χρήση της προσοµοίωσης έχει γίνει αναπόσπαστο τµήµα της εκπαιδευτικής διαδικασίας. 16

2 Η ροµποτική χειρουργική αποτελεί ιδανικό πεδίο για την ενσωµάτωση της προσοµοίωσης στην εκπαιδευτική διαδικασία για τους παρακάτω λόγους: Η ροµποτική πλατφόρµα είναι ένα ακριβό και πολύπλοκο στο χειρισµό του εργαλείο Η ροµποτική πλατφόρµα da Vinci πήρε την αρχική άδεια χρήσης για την υποβοήθηση χειρουργείων από τον FDA το Η διάχυση της ροµποτικής τεχνολογίας αποδείχθηκε ταχύτατη, εκατοντάδες νέες ροµποτικά συστήµατα εγκαθίστανται παγκοσµίως κάθε χρόνο, εκατοντάδες χιλιάδες επεµβάσεις εκτελούνται µε ροµποτική υποβοήθηση και εκατοντάδες ιατροί επιδιώκουν να εκπαιδευτούν στη νέα τεχνολογία. Η ροµποτική χειρουργική αποτελεί πλέον τµήµα της εκπαίδευσης στην ειδικότητα της Ουρολογίας σε πολλά νοσοκοµεία του εξωτερικού και ταυτόχρονα µετεκπαιδευτικά προγράµ- µατα υπό τη µορφή ταχύρρυθµων σεµιναρίων έως πολυετών Fellowship έχουν αυξήσει την ανάγκη για προσβάσιµες και ποιοτικές εκπαιδευτικές δυνατότητες. Τα ροµποτικά υποβοηθούµενα χειρουργεία είναι συχνά πολύπλοκα, απαιτητικά σε χειρουργική τεχνική µε µεγάλη καµπύλη εκµάθησης Σε µια ροµποτική επέµβαση ο χειρουργός αλληλοεπιδρά µε τον ασθενή µέσω χειριστηρίων χωρίς απτική ανάδραση που κινούν µια ενδοσκοπική κάµερα και εργαλεία, ένα περιβάλλον πρόσφορο για προσοµοίωση Οι εναλλακτικές εκπαιδευτικές διαδικασίες (εξάσκηση σε τεχνητά και ζωικά µοντέλα) είναι εξαιρετικά δαπανηρές και περιορισµένης διαθεσιµότητας Η χρήση του ροµπότ για εκπαίδευση είναι ακριβή και έρχεται σε σύγκρουση µε το πρόγραµµα χειρουργείου Ο εκπαιδευτής δεν έχει την άµεση επαφή και τη δυνατότητα παρέµβασης για τη διόρθωση σφαλµάτων µε τον εκπαιδευόµενο 17

3 Οι στόχοι ενός ιδανικού προσοµοιωτή Να εξοµοιώνει τη ροµποτική κονσόλα του χειρουργού µε τα επιµέρους συστήµατα της µε ακρίβεια (στερεοσκόπιο τρισδιάστατης όρασης, χειριστήρια και ποδόπληκτρα) Να προσφέρει τη δυνατότητα κινήσεων, εφαρµογής ενέργειας και εργαλείων σε αντιστοιχία µε το ροµποτικό σύστηµα Να διαθέτει ευρεία επιλογή ασκήσεων και κλινικών σεναρίων που να καλλιεργούν τις απαραίτητες χειρουργικές δεξιότητες Να προσφέρει καθοδήγηση για τη σωστή εκµάθηση και να αξιολογεί την επίδοση του εκπαιδευό- µενου Να µπορεί να αναπαράγει χειρουργικά σενάρια και επεµβάσεις µε διαφορετικό επίπεδο δυσκολίας Να διαθέτει σενάρια εκτάκτων καταστάσεων και αντιµετώπισης προβληµάτων για την εξοικείωση µε τις διαδικασίες ασφαλείας και λήψης αποφάσεων Να συµπεριλαµβάνει τη δυνατότητα εκπαίδευσης της χειρουργικής οµάδας Να είναι ανεξάρτητος από την χρήση πραγµατικού εξοπλισµού και πόρων Να είναι οικονοµικός ή cost effective Να είναι πιστοποιηµένη η βελτίωση της εκπαίδευσης του χειρουργού και της εκµάθησης δεξιοτήτων οι οποίες µεταφέρονται σε πραγµατικά κλινικά περιστατικά µε βελτίωση των κλινικών αποτελεσµάτων και µείωση της καµπύλης εκµάθησης Να µπορούν να χρησιµοποιηθούν σε εφαρµογές προγραµµάτων αξιολόγησης και πιστοποίησης ΠΑΡΟYΣΑ ΘΕΣΗ ΤΩΝ ΡΟΜΠΟΤΙ- ΚΩΝ ΠΡΟΣΟΜΟΙ- ΩΤΩΝ ΣΤΗΝ ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΩΝ ΕΞΙΟΤΗΤΩΝ Οι διαθέσιµοι εξοµοιωτές µπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε χαµηλής και υψηλής πιστότητας(low and high fidelity), σε εικονικής πραγµατικότητας (virtual reality) και επαυξηµένης πραγµατικότητας (augmented reality).. χαµηλής πιστότητας εξοµοίωση µε χρήση εκπαιδευτικών εργαλείων σε ένα dry lab αποτελεί τη βασική εκπαιδευτική προσέγγιση, µε αποδεδειγµένη αξία και σχετικά µικρό κόστος. Ωστόσο η πολυπλοκότητα των ασκήσεων είναι περιορισµένη, δεν υπάρχει δυνατότητα ενσωµάτωσης καθοδήγησης, και αξιολόγησης, ενώ η εφαρµογή της έρχεται σε αντίθεση µε τη χειρουργική χρήση του ροµπότ. Οι υψηλής πιστότητας εξοµοιωτές περιλαµβάνουν τα ζωικά και τα πτωµατικά µοντέλα, τα οποία προσφέρουν αρκετά ρεαλιστικό περιβάλλον και τη δυνατότητα να εκτελεστούν χειρουργικές επεµβάσεις. Στον αντίποδα απαιτούν τεράστια υλικοτεχνική 18

υποστήριξη, αυξηµένο κόστος, διαφορές από την ανατοµία και τη συµπεριφορά των ιστών και οργάνων ενός πραγµατικού περιστατικού και σε µερικές περιπτώσεις εγείρουν ηθικά και πολιτιστικά ζητήµατα.

4 υποστήριξη, αυξηµένο κόστος, διαφορές από την ανατοµία και τη συµπεριφορά των ιστών και οργάνων ενός πραγµατικού περιστατικού και σε µερικές περιπτώσεις εγείρουν ηθικά και πολιτιστικά ζητήµατα. Εάν συµπεριλάβουµε την ανάγκη για φυσική παρουσία του εκπαιδευτή για την επιτήρηση και καθοδήγηση του εκπαιδευόµενου και την αδυναµία να συνδυαστούν τέτοιες εκπαιδευτικές δραστηριότητες µε τη λειτουργία µιας χειρουργικής αίθουσας, η µειωµένη διαθεσιµότητα και προσβασιµότητα αποτελεί το πλέον σηµαντικό µειονέκτηµα. Η εξέλιξη της τεχνολογίας προσφέρει πλέον εξαιρετικές δυνατότητες στον τοµέα της προσοµοίωσης. Οι αυξηµένες απαιτήσεις για ποιοτική εκπαίδευση που προστατεύει τον ασθενή, µειώνει τη καµπύλη εκµάθησης, αποδεσµεύει την εκπαιδευτική διαδικασία από τη χειρουργική αίθουσα δηµιουργεί την πίεση για την εξέλιξη της νέας γενιάς χειρουργικών προσοµοιωτών. Οι εικονικής πραγ- µατικότητας προσοµοιωτές µε τη χρήση τρισδιάστατων γραφικών αναπαράγουν το περιβάλλον του πειραµατικού χειρουργείου, ενώ ήδη έχουν µετεξελιχθεί σε επαυξηµένης πραγµατικότητας προσοµοιωτές που αναπαράγουν µε ρεαλισµό ολόκληρες χειρουργικές επεµβάσεις. 19

ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗ ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΜΕ ΕΙΚΟΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Η µοντελοποίησης πεπερασµένων στοιχείων σε πραγµατικό χρόνο που δίνει την εµφάνιση παραµορφώσιµων φυσιολογικών ιστών είναι

5 ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗ ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΜΕ ΕΙΚΟΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Η µοντελοποίησης πεπερασµένων στοιχείων σε πραγµατικό χρόνο που δίνει την εµφάνιση παραµορφώσιµων φυσιολογικών ιστών είναι υψίστης σηµασίας για τη µελλοντική εκπαίδευση των χρηστών στην υποβοηθούµενη ροµποτική χειρουργική προσοµοίωση. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι χρήστες του da Vinci δεν έχουν την απτική αίσθηση και ανάδραση που υπάρχει στη συµβατική χειρουργική επέµβαση, και ως εκ τούτου µαθαίνουν να «αισθάνονται µε τα µάτια τους» αναπτύσσοντας µε τον καιρό ιδιοδεκτικότητα, όπως σηµειώνουν έµπειροι χειρουργοί ροµποτικής χειρουργικής. 20

6 ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΡΟΜΠΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΤΩΝ Η αξιολόγηση και πιστοποίηση των ροµποτικών προσοµοιωτών έχει βασιστεί σε βαθµονόµιση των ιδιοτήτων των προσοµοιωτών βάσει των αποτελεσµάτων ασκήσεων που πραγµατοποιούνται στη διάρκεια της εκπαίδευσης. Για την επίτευξη αυτού στου σκοπού χρησιµοποιούνται οι παρακάτω όροι: Face validity: αν η άσκηση προσοµοιάζει την πραγµατικότητα (εκτιµάτε από αρχάριους). Content validity: αν η άσκηση εκτιµά την δεξιότητα για την οποία σχεδιάστηκε (εκτιµάτε από ειδικούς) και αποτελεί την επίσηµη αξιολόγηση της µεθόδου ως εργαλείο διδασκαλίας από τους ειδικούς Construct validity: η ικανότητα να είναι µετρήσιµο το αποτέλεσµα της άσκησης (διάκριση αρχάριων από ειδικούς). Further reading An update and review of simulation in urological training James Brewin*, Kamran Ahmed, Ben Challacombe International Journal of Surgery 12 (2014) 103e108 Surgical simulators in urological training views of UK Training Programme Directors James A. Forster1, Anthony J. Browning, Alan B. Paul andc. Shekhar Biyani BJU International, 110 (2012), 6, Concurrent validity: κατά πόσο τα αποτελέσµατα της άσκησης συµπίπτει µε τα αποτελέσµατα της gold standard άσκησης για την ίδια δεξιότητα. Predictive validity: η δυνατότητα τα αποτελέσµατα µιας άσκησης να προβλέψουν τη µελλοντική κλινική επίδοση. Reliability: η σταθερότητα του αποτελέσµατος αν επαναληφθεί η άσκηση. Educational Impact: Η βελτίωση της επίδοσης σε µία άσκηση να βελτιώνει τη κλινική επίδοση. Η πιστοποίηση µπορεί να είναι υποκειµενική και αντικειµενική. Η υποκειµενική αξιολόγηση περιλαµβάνει face and content validity. Η αντικειµενική πιστοποίηση, ένα πολύ πιο δύσκολο έργο, περιλαµβάνει την construct, concurrent and predictive validity. Ο όρος «αρχάριος» περιλαµβάνει άτοµα χωρίς καµία εµπειρία στην εκτέλεση της άσκησης. Ο όρος «ειδικός» περιλαµβάνει άτοµα µε επαρκή εµπειρία στην εκτέλεση της άσκησης. 21

Σχετικά έγγραφα

Η προσοµοίωση στην ουρολογική εκπαίδευση

Η προσοµοίωση στην ουρολογική εκπαίδευση Διονύσης Μητρόπουλος Καθηγητής Ουρολογίας Α Ουρολογική Κλινική Ιατρική Σχολή Πανεπιστηµίου Αθηνών Σύγκρουση συµφερόντων Travel grants and/or advisor/lecturer: Astellas,