Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 2 Μαρτίου Ελληνική Οικονομία ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

Transcript

1 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 2 Μαρτίου 2012 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Ελληνική Οικονομία Η Ελλάδα σημείωσε σημαντική πρόοδο στον τομέα των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στην περίοδο , όπως αποδεικνύεται και από τις εκτιμήσεις του ΟΟΣΑ (Διάγραμμα 1), ο οποίος σε πρόσφατη μελέτη του όσον αφορά την ανταπόκριση των χωρών του ΟΟΣΑ στη θέσπιση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που συμβάλλουν στην ανάπτυξη της οικονομίας στην περίοδο , τοποθετεί την Ελλάδα με διαφορά στην 1 η θέση. Διάγραμμα 1. Ο βαθμός ανταπόκρισης των χωρών του ΟΟΣΑ στην εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στην περίοδο που ευνοούν την ανάπτυξη της οικονομίας Ελλάδα Ισπανία Ιρλανδία Πορτογαλία Ηνωμ. Βασίλειο Πολωνία Φιλανδία Τσεχία ΗΠΑ Σουηδία Μεξικό Νέα Ζηλανδία Ουγγαρία Νορβηγία Ιταλία Αυστρία Σλοβακία Τουρκία 0,03 0,00 0,20 0,20 0,20 0,20 0,27 Το 2011 ήταν το 2 ο συνεχόμενο έτος στο οποίο η Ελλάδα σημείωσε αξιοσημείωτη δημοσιονομική προσαρμογή και επίσης σημαντική πρόοδο στους τομείς των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και της ενισχύσεως της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της οικονομίας της. Στον τομέα της δημοσιονομικής προσαρμογής, το πρωτογενές έλλειμμα της γενικής κυβερνήσεως, από -4,9% του ΑΕΠ το 2010 και - 10,8% του ΑΕΠ το 2009 μειώθηκε στο -2,4% του ΑΕΠ το 2011 και αναμένεται να διαμορφωθεί σε - 0,5% του ΑΕΠ το Αυτή η πολύ σημαντική προσαρμογή το 2011 επιτεύχθηκε αποκλειστικά και μόνο λόγω της μεγάλης πτώσης των πρωτογενών δαπανών της γενικής κυβέρνησης στα 91,2 δις (41,9% του ΑΕΠ) το 2011, από 101,4 δις (44,6% του ΑΕΠ) το 2010 και παρά την επίσης μεγάλη πτώση των εσόδων της γενικής κυβερνήσεως στα 86 δις το 2011, από 89,9 δις το Η μεγάλη πτώση των εσόδων της γενικής κυβέρνησης ήταν αποτέλεσμα αφενός των καταλυτικών αστοχιών του φορολογικού νόμου του Απριλίου του 2010 και αφετέρου της εξάρσεως της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής κατά το περασμένο έτος, μέσα σε ένα κλίμα καταποντισμού των προσδοκιών για ανάκαμψη. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια του 2011, καθώς και στο πρώτο 2μηνο. 12, ελήφθησαν όλα τα αναγκαία μέτρα αυξήσεως των εσόδων και μειώσεως 0,30 0,30 0,30 0,29 0,33 0,41 0,40 0,40 0,47 0,59 0,68 0,00 0,20 0,40 0,60 0,80 των δαπανών της γενικής κυβέρνησης, για τη συνέχιση της δημοσιονομικής προσαρμογής και για την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος ύψους 1,8% του ΑΕΠ κατά το Η ανωτέρω σημαντική δημοσιονομική προσαρμογή το 2010 και το 2011 συνοδεύτηκε με την λήψη και την εφαρμογή μιας ευρύτατης σειράς δραστικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων σε όλους τους τομείς της οικονομίας, αποτέλεσμα των οποίων ήταν σε μεγάλο βαθμό και η προαναφερθείσα τεράστια μείωση των πρωτογενών δαπανών της γενικής κυβέρνησης, από 111,8 δις το 2009 σε 91,2 δις το Στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που προωθήθηκαν συγκαταλέγονται η εκ βάθρων μεταρρύθμιση του συστήματος κοινωνικών ασφαλίσεων και του συστήματος υγείας της χώρας, με ουσιαστική εξυγίανση και εκλογίκευση των παροχών αυτών των συστημάτων, καθώς και η ριζική μεταρρύθμιση του θεσμικού και οργανωτικού πλαισίου λειτουργίας των αγορών εργασίας και προϊόντων, ιδιαίτερα στις ΔΕΚΟ και τα κλειστά επαγγέλματα. Με αυτές τις μεταρρυθμίσεις έχει ήδη εξασφαλιστεί η εντυπωσιακή βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας με βάση το σχετικό κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος κατά 15% περίπου στην περίοδο , έναντι της συνεχούς επιδεινώσεως της ανταγωνιστικότητας στην περίοδο Όπως ανέφερε και ο Πρωθυπουργός της Ελλάδος Λουκάς Παπαδήμος σε κοινή συνέντευξη τύπου με τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής J.-M. Barroso την , η Ελλάδα μέσα σε δύο χρόνια όχι μόνο κατάφερε να μειώσει το πρωτογενές έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης κατά 8 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, αλλά αποκατέστησε κατά το 1/3 την απώλεια ανταγωνιστικότητας που υπέστη η ελληνική οικονομία τα τελευταία δέκα χρόνια. Η εντυπωσιακή αυτή επίδοση, μαζί με την πιστή εφαρμογή των συμφωνηθέντων μέτρων τα επόμενα χρόνια, μπορεί να συμβάλλει στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης μεταξύ της Ελλάδος και των εταίρων της στην Ευρωζώνη. Μετά την έγκριση από το Eurogroup της 20 ης Φεβρουαρίου 2012 του 2 ου Πακέτου Χρηματοδοτικής Ενίσχυσης (ΠΧΕ) της Ελλάδος από τη Ζώνη του Ευρώ και το ΔΝΤ, η Κυβέρνηση προωθεί τις διαδικασίες για την ολοκλήρωση του PSI plus και για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών, όπως έχει αποφασιστεί και προβλέπεται στο Μνημόνιο Οικονομικής Πολιτικής του Φεβρουαρίου 2012 (2 ο ΜΟΠ). Θεσμοθετούνται επίσης τα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής και μεταρρυθμίσεων που προβλέπει το 2 ο ΜΟΠ (αγορά εργασίας, συμπληρωματικός προϋπολογισμός 2012, τομέας υγείας, κλειστά επαγγέλματα, κ.ά.) με στόχο την έγκαιρη ολοκλήρωση του 2 ου ΠΧΕ και την οριστική άρση της επώδυνης αβεβαιότητας για το μέλλον που έως σήμερα βαρύνει τη χώρα. Υπάρχουν επίσης

2 κινήσεις τόσο σε ελληνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την ανασυγκρότηση τους δημόσιας διοίκησης και, το κυριότερο, για την προώθηση των επενδύσεων του ΕΣΠΑ που συγχρηματοδοτούνται από την ΕΕ, με έγκαιρη απορρόφηση διαθεσίμων κονδυλίων ύψους 11,5 δις, τα οποία, με κατάλληλη μόχλευση μπορεί να συμβάλλουν στη χρηματοδότηση επενδύσεων ύψους 20 δις ή περισσότερο. Είναι ωστόσο εξαιρετικά αρνητικό για τη χώρα ότι η προαναφερθείσα αξιοσημείωτη μέχρι σήμερα επιτυχία της, στην εφαρμογή των προγραμμάτων προσαρμογής (παρά το ότι πολλά πρέπει ακόμη να γίνουν, όπως προβλέπεται και από το 2 ο ΜΟΠ), είναι εντελώς άγνωστη διεθνώς ακόμη και εντός των συνόρων της χώρας. Φυσιολογικό είναι, επομένως, το γεγονός ότι η Ελλάδα δεν έχει πείσει τους εγχώριους και τους ξένους αναλυτές, και, επομένως, ούτε τις αγορές και τους ίδιους τους πολίτες της ότι υπάρχει διέξοδος από την κρίση και ότι η επάνοδος της χώρας στην ανάπτυξη είναι δυνατή και θα σημειωθεί έγκαιρα, πολύ νωρίτερα από ότι προβλέπουν έως σήμερα οι δανειστές της. Η προωθούμενη ολοκλήρωση του 2 ου ΠΧΣ της Ελλάδος εξασφαλίζει τη δυνατότητά της να στηριχθεί στις δυνάμεις της και στα αναμφισβήτητα συγκριτικά της πλεονεκτήματα για να επανέλθει έγκαιρα στην ανάπτυξη και να επιτύχει πρωτογενή πλεονάσματα άνω του 4,5% του ΑΕΠ με την αύξηση της εγχώριας αποταμίευσης και με την ήδη ουσιαστική βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της οικονομίας της. Είναι επίσης ευκαιρία να διαμηνυθεί στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις και στους εγχώριους και ξένους επενδυτές ότι η Ελλάδα, που έως σήμερα ήταν μια από τις ωραιότερες χώρες του κόσμου, σταδιακά θα γίνεται όλο και πιο ανταγωνιστική και θα επιτυγχάνει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, στη βάση των συγκριτικών της πλεονεκτημάτων και της αυξανόμενης παραγωγικότητας και επιχειρηματικότητας των κατοίκων της. Ωστόσο, παρά τα ανωτέρω εντυπωσιακά επιτεύγματα, η ελληνική οικονομία παραμένει σε βαθειά κρίση. Μάλιστα, τα ανωτέρω επιτεύγματα στους τομείς της δημοσιονομικής προσαρμογής και ιδιαιτέρως των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων πραγματοποιήθηκαν με την ελληνική οικονομία να βρίσκεται σε πολύ βαθύτερη ύφεση από ότι είχε εκτιμηθεί, με το ΑΕΠ της χώρας να μειώνεται κατά - 6,8% το 2011, παρά την εντυπωσιακή βελτίωση της οικονομικής δραστηριότητας στη χώρα κατά το 3 ο τρίμηνο του 2011 και παρά την εντυπωσιακή αύξηση το 2011 των εισπράξεων από τον εξωτερικό τουρισμό (κατά 9,5%) και των εξαγωγών αγαθών και λοιπών υπηρεσιών (κατά 18,5% και 17,3% αντίστοιχα). Η καταγεγραμμένη από την ΕΛΣΤΑΤ σημαντική πτώση της εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας κατά το 2011 οφείλεται κατά κύριο λόγο στους ακόλουθους παράγοντες: α) Στη διατήρηση καθ όλη τη διάρκεια του έτους του οικονομικού κλίματος στη χώρα σε υπέρμετρα χαμηλά επίπεδα, και β) στην εκρηκτική επέκταση της παράλληλης οικονομίας. Ο ουσιαστικός καταποντισμός του οικονομικού κλίματος στη χώρα ήταν κυρίως αποτέλεσμα των πολιτικών και των συνεχών παρεμβάσεων των δανειστών της χώρας για άμεση επιβολή νέων και εξαιρετικά επώδυνων μέτρων και των υπερβολικά αρνητικών εκτιμήσεών τους, για τις προοπτικές εξόδου της χώρας από την κρίση, παρά την σημαντική πρόοδο που σημειώθηκε το 2010 και το 2011 σε όλους τους τομείς, όπως προαναφέρθηκε. Οι παρεμβάσεις αυτές οδηγούν σε πολύ πιεστικές πρακτικές εφαρμογής της οικονομικής πολιτικής, σε μεγαλύτερη διοικητική αποδιοργάνωση από την ήδη υπάρχουσα και συμβάλλουν στην συνεχή υπονόμευση του οικονομικού κλίματος. Από την άλλη πλευρά, οι εκτιμήσεις για ουσιαστική αδυναμία εξόδου της χώρας από την κρίση και, ειδικότερα, οι συνεχείς επικλήσεις της απειλής της άτακτης χρεοκοπίας και της εξόδου της χώρας από τη Ζώνη του Ευρώ, οδήγησαν αναπόφευκτα στη μεγάλη διαρροή των καταθέσεων από το τραπεζικό σύστημα, στην αποφυγή της πληρωμής και στην αδυναμία επιβολής της εισπράξεως των βεβαιωθέντων φόρων και εισφορών, στη διόγκωση της παράλληλης οικονομίας και στην αναβολή των αποφάσεων των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων για κατανάλωση σε διαρκή καταναλωτικά αγαθά και για επενδύσεις σε κατοικίες και επιχειρήσεις. Έτσι, όμως, υποβαθμίζεται η μεγάλη προσπάθεια για δημοσιονομική προσαρμογή και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που πράγματι καταβάλλει η χώρα με αξιοσημείωτη μάλιστα επιτυχία, δεδομένου του εξαιρετικά αρνητικού οικονομικού περιβάλλοντος. Αδικούνται οι θυσίες που οι κάτοικοί της υπομένουν με καρτερικότητα για τρίτη συνεχή χρονιά. Υπονομεύεται, τέλος, αυτή η ίδια η βιωσιμότητα του χρέους μακροπρόθεσμα με την διαιώνιση της ύφεσης που με αβάσταχτη ελαφρότητα επιβάλλεται σε μία χώρα που, αν και έχει σημαντικές αναπτυξιακές δυνατότητες, δεν φαίνεται βραχυπρόθεσμα να μπορεί να αξιοποιήσει εναλλακτικές επιλογές για την τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας. Παγκόσμια Οικονομία Στα πλαίσια των αποφάσεων του Eurogroup της , σχετικά με το πρόγραμμα ανταλλαγής των ομόλογων του ελληνικού δημοσίου, ανακοινώθηκαν από την ελληνική πλευρά οι λεπτομέρειες της δημόσιας προσφοράς για την ανταλλαγή των ελληνικών ομολόγων. Η περίοδος αποδοχής της προσφοράς θα διαρκέσει 10 ημέρες με στόχο η ανταλλαγή των ομολόγων που διέπονται από το ελληνικό δίκαιο να έχει ολοκληρωθεί μέχρι τις ενώ των ομολόγων αλλοδαπού δικαίου μέχρι τις αρχές Απριλίου. Αισιόδοξος για την επιτυχή έκβαση του όλου εγχειρήματος εμφανίστηκε ο πρόεδρος του Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Ινστιτούτου (IFF) στη διάρκεια της Συνόδου Υπουργών Οικονομικών και Κεντρικών Τραπεζιτών των χωρών-μελών του G20, που πραγματοποιήθηκε στις στο Μεξικό. Παρά όμως την ορατή εκτόνωση της κρίσης κρατικού χρέους στη ΖτΕ, οι αγορές εκτιμούν ότι πολλοί κίνδυνοι παραμένουν ακόμη. Σε αυτούς τους κινδύνους που ελλοχεύουν 2

3 για την ευρωπαϊκή αλλά και την παγκόσμια οικονομία αναφέρθηκε η επικεφαλής του ΔΝΤ στα πλαίσια της συνεδρίασης του G20. Σύμφωνα με τη γενική διευθύντρια του ΔΝΤ η παγκόσμια οικονομία δεν έχει εξέλθει ακόμη από την επικίνδυνη ζώνη και οι χώρες του G20 πρέπει να συνεχίσουν να ενισχύουν την αντίστασή τους από ενδεχόμενα πλήγματα που μπορεί να δεχθούν από εύθραυστα χρηματοπιστωτικά συστήματα λόγω του υψηλού δημόσιου και ιδιωτικού χρέους, καθώς και από μια σημαντική αύξηση της τιμής του πετρελαίου λόγω των γεωπολιτικών εντάσεων στη Μέση Ανατολή. Σύμφωνα με τις ενδιάμεσες προβλέψεις της ΕΕ η ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας αναμένεται να επιβραδυνθεί σημαντικά το 2012, ενώ δεν θα αποφευχθεί μια μικρή πτώση του ΑΕΠ στη ΖτΕ και στο 1 ο 3μηνο. 12. Η χρηματοπιστωτική κρίση, η αύξηση των τιμών των εμπορευμάτων και οι φυσικές καταστροφές στην Ασία επηρεάζουν αρνητικά την ανάκαμψη. Το G20 κάλεσε την Ευρωπαϊκή Ένωση να επανεκτιμήσει το μέγεθος του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) εντός του Μαρτίου προκειμένου να δημιουργηθεί ένα τείχος προστασίας 750 δις το οποίο θα δώσει επίσης τη δυνατότητα σε χώρες όπως η Ιαπωνία και η Κίνα να ικανοποιήσουν το αίτημα του ΔΝΤ για επιπλέον πόρους ύψους $ δις. Εν μέσω των προσπαθειών της ελληνικής κυβέρνησης προκειμένου να εκδοθούν έγκαιρα οι σχετικές εγκύκλιοι και υπουργικές αποφάσεις που αφορούν τους όρους και τη διαδικασία του PSI plus, καθώς και τον χρηματοπιστωτικό τομέα, σημειώθηκε η αναμενόμενη νέα υποβάθμιση της Ελλάδος από τον οίκο αξιολόγησης S&P s (σε επιλεκτική χρεοκοπία) και από τον Fitch (σε μια βαθμίδα πριν την επιλεκτική χρεοκοπία). Ωστόσο, η S&P s διευκρίνισε ότι εξετάζει το ενδεχόμενο να αναβαθμίσει την Ελλάδα στην κατηγορία CCC όταν θα έχει ολοκληρωθεί το PSI plus. Μετά την υποβάθμιση της Ελλάδας από τον οίκο αξιολόγησης S&P s στην κατηγορία της επιλεκτικής χρεοκοπίας, η ΕΚΤ αποφάσισε, όπως επίσης αναμενόταν, να μην δέχεται ενέχυρο στις πράξεις αναχρηματοδότησης ομόλογα που έχει εκδώσει ή εγγυηθεί το Ελληνικό Δημόσιο. Το ρόλο της ΕΚΤ έρχεται να καλύψει η ΤτΕλλάδος μέσω του Έκτακτου Μηχανισμού Ρευστότητας (ELA). Η ενέργεια της ΕΚΤ έχει προσωρινό χαρακτήρα, καθώς μόλις ολοκληρωθεί το πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων με τους ιδιώτες πιστωτές θα αρχίσει να αποδέχεται και πάλι τους τίτλους του Ελληνικού Δημοσίου. Εν τω μεταξύ, με 496 ψήφους υπέρ, 90 κατά και 5 αποχές εγκρίθηκε από το Γερμανικό κοινοβούλιο στις το 2ο ΠΧΕ της Ελλάδος ύψους 130 δις. Το ενδιαφέρον των αγορών στο προηγούμενο 7ήμερο ήταν επικεντρωμένο στη νέα πράξη παροχής μακροπρόθεσμης ρευστότητας (LTRO) της ΕΚΤ η οποία πραγματοποιήθηκε τελικά στις με εντυπωσιακά αποτελέσματα. Διοχετεύθηκαν σε περίπου 800 τράπεζες στη Ζώνη του Ευρώ νέα 3ετή δάνεια ύψους 530 δις, ποσό που ήταν υψηλότερο από τα 489 δις που διετέθησαν στο 1 ο LTRO. Σημειώνεται ότι η ΕΚΤ, για 2η συνεχή εβδομάδα, δε χρειάσθηκε να παρέμβει στις αγορές ομολόγων. Δεν πραγματοποίησε καμία αγορά ευρωπαϊκών ομολόγων την εβδομάδα που έληξε την , με αποτέλεσμα το σύνολο των αγορών από τις να παραμείνει σε 219,3 δις. Η πράξη παροχής μακροπρόθεσμης ρευστότητας (LTRO) έχει ήδη συμβάλει ουσιαστικά στην εξομάλυνση των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων. Ωστόσο, η απουσία εμπιστοσύνης μεταξύ των ευρωπαϊκών τραπεζών παραμένει, με αποτέλεσμα οι καταθέσεις μιας ημέρας στην ΕΚΤ να αποτελούν το δημοφιλέστερο προορισμό τοποθέτησης της υπερβάλλουσας ρευστότητας. Συγκεκριμένα οι καταθέσεις αυτές την διαμορφώνονταν σε 475,2 δις από 477,0 δις την Η ύπαρξη σημαντικής ρευστότητας στην κατοχή των τραπεζών αποτελεί και την κυριότερη αιτία μείωσης του επιτοκίου αναφοράς EURIBOR 3μηνών σε 0,991% την , στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Ιαν. 11. Είναι όμως η πρώτη φορά που το EURIBOR 3μηνών διαμορφώνεται κάτω από το επίπεδο του βασικού επιτοκίου της ΕΚΤ (1%). Είναι εμφανές, ότι η υψηλή ρευστότητα, επηρεάζει πτωτικά τα επιτόκια τόσο στη διατραπεζική αγορά, όσο και στις αγορές κρατικών ομολόγων, χωρίς, ωστόσο, να συμβάλλει ουσιαστικά στην αύξηση της χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας, όπως επιδιώκεται από την ΕΚΤ. Σε αυτό το περιβάλλον, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένονται οι επιπτώσεις στους ανωτέρω τομείς από το 2 ο LTRO με το οποίο διοχετεύεται πρόσθετη ρευστότητα στο σύστημα ύψους 530 δις. Σε τι βαθμό θα συμβάλλει αυτή η δεύτερη σημαντική παρέμβαση της ΕΚΤ στην ενίσχυση της χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας; Ιταλία Ιουλ-11 Εξέλιξη spread 10ετών ομολόγων Ιταλίας, Γαλλίας έναντι 10ετούς Γερμανίας Πηγή: Reuters Σεπ-11 Γαλλία Νοε-11 Ιαν-12 πμβ Φεβ-12 Εν αναμονή της 2 ης πράξης παροχής μακροπρόθεσμης ρευστότητας (LTRO) της ΕΚΤ στις , οι επενδυτές συμμετείχαν ενεργά στις δημοπρασίες 10ετών και 5ετών ομολόγων του Ιταλικού δημοσίου την Συνολικά αντλήθηκαν 6,25 δις, εκ των οποίων 3,75 δις μέσω της δημοπρασίας των νέων 10ετών ομολόγων λήξης Σεπτ. 12 με το μέσο κόστος δανεισμού να διαμορφώνεται σε 5,50% από 6,08% της αντίστοιχης προηγούμενης έκδοσης και το συντελεστή κάλυψης σε 1,40 από 1,42 που ήταν στην προηγούμενη έκδοση. Στη δημοπρασία των 5ετών ομολόγων

4 λήξης Μαι το Ιταλικό δημόσιο άντλησε 2,50 δις με μέσο επιτόκιο 4,19%, από 5,39% στην προηγούμενη έκδοση και συντελεστή κάλυψης 1,41 έναντι 1,30 της προηγούμενης έκδοσης. Τα αισιόδοξα μηνύματα της δημοπρασίας των Ιταλικών ομολόγων είχαν ως αποτέλεσμα να αναθερμάνουν το αγοραστικό ενδιαφέρον για τα ευρωπαϊκά ομόλογα γενικότερα. Ειδικότερα, η απόδοση του 10ετούς γερμανικού ιταλικού ομολόγου διαμορφώθηκε στο 1,81% στις από 1,98% που ήταν την ενώ του ισπανικού στο 5,00% την από 5,10% την Σε χρηματιστηριακό επίπεδο οι αντιδράσεις ήσαν μεικτές. Ο δείκτης μεταβλητότητας EuroStoxx 50, ο οποίος αποτυπώνει την επενδυτική ανησυχία για την πορεία των ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων, διαμορφώθηκε στις 24,22 μονάδες στις από 24,01 μονάδες την Σε διεθνές επίπεδο, ανοδικές τάσεις κατεγράφησαν στις χρηματιστηριακές αγορές με το δείκτη MSCI World, να διαμορφώνεται στις 330,84 μονάδες την από 329,16 μονάδες την Όσον αφορά τις εξελίξεις στις οικονομίες, στις ΗΠΑ, μηδενικές ήσαν οι νέες εβδομαδιαίες αιτήσεις για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας με αποτέλεσμα να διατηρηθούν στις , δημιουργώντας θετικές προσδοκίες στους επενδυτές. Η βελτίωση που καταγράφεται στην αγορά εργασίας επιδρά θετικά στους δείκτες καταναλωτικής εμπιστοσύνης Thomson Reuters/University of Michigan και Conference Board, οι οποία σημείωσαν αξιοσημείωτη βελτίωση τον Φεβρ. 11 και διαμορφώθηκαν στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 12-μηνών. Ωστόσο η κατάσταση στην αγορά ακινήτων δεν εμφανίζει αναμφισβήτητα σημάδια ανάκαμψης, καθώς συνεχίζεται η πτωτική τάση των τιμών των ακινήτων, ενώ τα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν τόσο για τις επικείμενες πωλήσεις κατοικιών και για τις πωλήσεις νέων κατοικιών καταγράφουν μικτά πρόσημα. Τέλος, σημειώνεται η μεγάλη πτώση των παραγγελιών διαρκών αγαθών κατά -4,0% σε μηνιαία βάση τον Ιαν. 12, μετά από 3- μήνες αυξητικής πορείας. Στην Ευρωζώνη, οι πρόσφατες προβλέψεις της ΕΕ για την πορεία της οικονομίας της ΖτΕ είναι σημαντικά αναθεωρημένες προς τα κάτω σε σχέση με τις προηγούμενες εκτιμήσεις, καθώς η ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας έχει επιβραδυνθεί, το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα δοκιμάζεται και η χρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα παραμένει σε χαμηλό επίπεδο. Η Επιτροπή, εκτιμά μια ήπια ύφεση για τη ΖτΕ, με πτώση του ΑΕΠ κατά -0,3% στο 1 ο 3μηνο. 11 και το 2012 ως σύνολο έναντι αύξησής του κατά 1,4% το Οι μεγάλες αποκλίσεις των οικονομιών της ΖτΕ θα διατηρηθούν με τη Γερμανία και τη Γαλλία να εκτιμάται ότι θα σημειώσουν αύξηση του ΑΕΠ το 2012, κατά 0,6% και 0,4% αντίστοιχα. Εν τω μεταξύ, στο σύνολο της ΖτΕ συνεχίζεται η βελτίωση των οικονομικών δεικτών που εμφανίστηκε τις τελευταίες εβδομάδες. Ειδικότερα ο δείκτης οικονομικού κλίματος (ESI) κατέγραψε άνοδο και διαμορφώθηκε στο 94,4 τον Φεβ. 12 από 93,4 τον Ιαν. 12 και 91,6 τον Δεκ. 11. Ειδικότερα, στη Γερμανία, ο δείκτης οικονομικού κλίματος έμεινε σχεδόν στάσιμος, στο 106,7 τον Φεβ. 12, από 106,6 τον Ιαν. 12 και 104,3 τον Δεκ. 11, ενώ στη Γαλλία ο δείκτης βελτιώθηκε στο 93,3 τον Φεβ. 12, από 91,7 τον Ιαν. 12. Οριακές υποχωρήσεις καταγράφουν οι δείκτες υπηρεσιών κάτι που άλλωστε επιβεβαιώνει την άποψη περί αδυναμίας της καταναλωτικής δύναμης. Θετική εξέλιξη αποτελεί η οριακή αύξηση της χρηματοδότησης προς τον ιδιωτικό τομέα κατά 1,1% τον Ιαν. 12, από 1,0% τον Δεκ. 11 και 1,7% τον Νοέμ. 11. Εν τω μεταξύ, επιβεβαιώθηκε η υποχώρηση του ΑΕΠ στη Γερμανία το 4 ο, κατά -0,2% σε 3μηνιαία βάση, έναντι αύξησης 0,5% το 3 ο. Σε ετήσια βάση το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 1,5%, από 2,6% το 3 ο. Η μείωση του ΑΕΠ αποδίδεται στην υποχώρηση της ιδιωτικής κατανάλωσης και στην επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των εξαγωγών. Οι εξαγωγές της Γερμανίας αυξήθηκαν κατά 5,3% σε ετήσια βάση το 4 ο, ενώ οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 5,7%. Τέλος, στην αγορά συναλλάγματος το ευρώ διατηρεί τα πρόσφατα κέρδη του διαπραγματευόμενο στην περιοχή των 1,3420 USD/EUR ( ) από το υψηλό των 1,3486 USD/EUR που κατέγραψε στις Κέρδη όμως κατέγραψε το ευρώ και έναντι του γιεν, καθώς άγγιξε νέο υψηλό 3μήνου (109,89 JPY/EUR ). Το ευρώ ενδεχομένως να κινηθεί σε υψηλότερα επίπεδα εάν η ΕΚΤ διοχετεύσει σημαντική ρευστότητα στη διατραπεζική αγορά μέσω της νέας πράξης παροχής μακροπρόθεσμης ρευστότητας (LTRO). ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Ελληνική Οικονομία Δείκτες Οικονομικού Κλίματος: Σύμφωνα με τους δείκτες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο δείκτης οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα παρέμεινε στάσιμος στο 74,9 τον Φεβ. 12, στο επίπεδο του Ιαν. 12, μετά την ανάκαμψη που σημειώθηκε τον Δεκ. 11 και Νοέμ. 11 στο 75,7 και 74,0 αντίστοιχα, από 73,0 τον Οκτ. 11 και έναντι 83,5 τον Φεβ. 11. Ειδικότερα: Στη Βιομηχανία, ο δείκτης οικονομικής εμπιστοσύνης σημείωσε ελαφρά βελτίωση στο -23,6 τον Φεβ. 12 από -24,5 τον Ιαν. 12, έναντι -13,4 τον Φεβ. 11. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στη βελτίωση των εκτιμήσεων για την εξέλιξη της παραγωγής στους προσεχείς μήνες (Ιαν. 12: -15,3, Δεκ. 11: -20,2, Νοέμ. 11: -16,8), σε συνδυασμό με αντίστοιχη βελτίωση των προσδοκιών για τις πωλήσεις (Ιαν. 12: -13,0, Δεκ. 11: -23,6, Νοέμ. 11: -12,5). Οι θετικοί αυτοί παράγοντες δεν αντισταθμίστηκαν από τη μικρή αποδυνάμωση των προβλέψεων για τις εξαγωγές στους επόμενους μήνες (Ιαν. 12: -0,6, Δεκ. 11: -0,7, Νοέμ. 11: -6,3). Στο Λιανικό Εμπόριο, οι επιχειρηματικές προσδοκίες επιδεινώθηκαν στο -38,7 τον Φεβ. 12 από -34,1 τον 4

5 Ιαν. 11, έναντι -36,1 τον Δεκ. 11 και -27,7 τον Φεβ. 11. Γενικότερα, το λιανικό εμπόριο δέχεται ισχυρές πιέσεις από την πτώση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης και της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών, με αποτέλεσμα οι εκτιμήσεις των επιχειρήσεων για τις πωλήσεις και τις παραγγελίες να παραμένουν σε αρνητικό επίπεδο. Συγκεκριμένα, επιδεινώθηκαν οι προοπτικές για τους προσεχείς τρεις μήνες, τόσο των πωλήσεων (Ιάν. 12: -60,2, Δεκ. 11: -54,4, Νοέμ. 11: -38,1), όσο και των παραγγελιών (Ιαν. 12: -59,3, Δεκ. 11: -56,4, Νοέμ. 11: -56,2). Στις Υπηρεσίες, ο δείκτης οικονομικού κλίματος βελτιώθηκε στο -30,6 τον Φεβ. 12 από -33,0 τον Ιαν. 12 (Νοέμ. 11: -32,0, Οκτ. 11: -30,9), έναντι -21,0 τον Φεβ. 11. Θετικά, διαμορφώθηκε ο κλάδος του εξωτερικού τουρισμού το 2011, ενώ παράλληλα και οι προοπτικές της ζήτησης υπηρεσιών για τους προσεχείς μήνες βελτιώθηκαν (Ιαν. 12: -16,9, Δεκ. 11:-21,2, Νοέμ. 11: -38,3). Πάντως, οι επιχειρηματικές προσδοκίες στον τομέα των υπηρεσιών εξακολουθούν να επηρεάζονται αρνητικά από τις αντιδράσεις διαφόρων ομάδων συμφερόντων που εμποδίζουν στην πολιτική των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που προωθούνται στον τομέα. Στις Κατασκευές, ο δείκτης οικονομικού κλίματος βελτιώθηκε στο -56,2 τον Φεβ. 12 από -61,2 τον Ιαν. 12, μετά τη σημαντική βελτίωσή του τον Δεκ. 11 (Δεκ. 11: -60,4, Νοέμ. 11: -70,2). Η εξέλιξη αυτή συνδέεται με την αναθέρμανση των προσδοκίες στις κατασκευές δημοσίων έργων, καθώς αυξήθηκε η κινητικότητα στα έργα ΕΣΠΑ. Αντίθετα, στις ιδιωτικές κατασκευές ο δείκτης εμπιστοσύνης διαμορφώνεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Η Καταναλωτική Εμπιστοσύνη των Νοικοκυριών επιδεινώθηκε αισθητά περαιτέρω στο υπέρμετρα χαμηλό επίπεδο -83,5 τον Φεβ. 12, από -80,1 τον Ιαν. 12, έναντι -67,3 τον Φεβ. 11. Η αυξανόμενη ανεργία και η ανακοίνωση της μειώσεως των κατώτατων μισθών στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας, σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη αβεβαιότητα όσον αφορά τις προοπτικές εξόδου της οικονομίας από την κρίση, δεν αφήνουν περιθώρια βελτίωσης της καταναλωτικής εμπιστοσύνης, έστω και από τα εξαιρετικά απαισιόδοξα επίπεδα στα οποία διακυμαίνεται τους τελευταίους μήνες. Εμπορευματικές Συναλλαγές (ΕΛΣΤΑΤ): Αύξηση κατά +6,3% σε ετήσια βάση σημείωσαν οι εξαγωγές αγαθών (με πετρελαιοειδή) τον Δεκ. 11, μετά τη σημαντική αύξησή τους κατά +46,3% τον Δεκ. 10. Συνολικά το 2011 οι εξαγωγές αγαθών (με πετρελαιοειδή) ανήλθαν στα 22,5 δις σημειώνοντας εντυπωσιακή άνοδο κατά +37,0% (2010: +11,6%). Αποτελώντας έτσι το 10,2% του ΑΕΠ το 2011 έναντι 7,2% του ΑΕΠ το Σημειώνεται ότι οι εξαγωγές το 2011 κατευθύνθηκαν σε μεγάλο βαθμό προς τις τρίτες χώρες (+81,4%), κυρίως λόγω της πολύ μεγάλης αύξησης των εξαγωγών καυσίμων. Ωστόσο, ικανοποιητική ήταν και η αύξηση των εξαγωγών και προς την ΕΕ-27 (+10,6%), με αποτέλεσμα τη σημαντική αύξηση του ποσοστού συμμετοχής των τρίτων χωρών στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών στο 49,3% το 2011 από 37,3% το Αναφορικά με τις εξαγωγές χωρίς τα πετρελαιοειδή, υποχώρησαν οριακά κατά -0,2% τον Δεκ. 11, από το πολύ υψηλό επίπεδό τους τον Δεκ. 10 όταν είχαν σημειώσει αύξηση κατά +28,7%. Αξιοσημείωτη ήταν και η αύξηση των εξαγωγών χωρίς πετρελαιοειδή κατά +9,4% συνολικά το 2011, έναντι αύξησής τους κατά +9,3% το Συνεπώς, η αξία των εξαγωγών αγαθών χωρίς καύσιμα διαμορφώθηκε στα 16,0 δις το 2011 από 14,6 δις το 2010 και 13,4 δις το Επιπλέον, εάν ληφθεί υπόψη η δυναμική της αύξησης της αξίας των παραγγελιών βιομηχανικών προϊόντων από το εξωτερικό κατά +21,9% το 2011, εκτιμάται ότι η αύξηση των εξαγωγών αγαθών θα συνεχισθεί και τους πρώτους μήνες του Στο πεδίο των εισαγωγών, οι εισαγωγές με καύσιμα διαμορφώθηκαν στα 42,0 δις το 2011 σημειώνοντας μείωση κατά -6,9%, έναντι υποχώρησης κατά -1,2% το Τέλος, παρατηρείται ότι δεδομένης της βαθιάς ύφεσης που υφίσταται η ελληνική οικονομία, οι εισαγωγές δεν σημείωσαν μεγαλύτερη μείωση λόγω της σύνθεσης των εισαγομένων προϊόντων. Επίσης η συνεχιζόμενη αύξηση της τιμής των καυσίμων δεν λειτουργεί επικουρικά στη βελτίωση του εξωτερικού τομέα της οικονομίας λόγω της πλήρους ενεργειακής εξάρτησης της χώρας από το εξωτερικό. Είναι ενδεικτικό ότι το ισοζύγιο καυσίμων διογκώθηκε σημαντικά στα 11,0 δις το 2011 από 8,6 δις το 2010 και 7,6 δις το Τιμές Εισροών και Εκροών και Εμπορία Αγροτικών Προϊόντων: Οι όροι εμπορίου για τους αγρότες επιδεινώθηκαν σημαντικά το 2011, αφού οι τιμές των εκροών (τιμές πώλησης στο χωράφι των γεωργικών αγαθών χωρίς ΦΠΑ) μειώθηκαν ελαφρά κατά -1,1% σε ετήσια βάση, ενώ οι τιμές των εισροών (καταβαλλόμενες τιμές) αυξήθηκαν σημαντικά κατά +8,7%. Η εξέλιξη αυτή στις τιμές των αγροτικών προϊόντων προοιωνίζεται περαιτέρω μείωση του κατά κεφαλήν αγροτικού εισοδήματος το Συγκεκριμένα σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις της Eurostat, το πραγματικό κατά κεφαλήν αγροτικό εισόδημα εκτιμάται ότι θα μειωθεί κατά -5,3% το 2011, έναντι μείωσής του κατά -4,3% το 2010, εξαιτίας της μείωσης των επιδοτήσεων και των διαρθρωτικών στρεβλώσεων της αγροτικής παραγωγής. Η αύξηση των τιμών των εισροών το 2011 προήλθε κυρίως από σημαντικές αυξήσεις των καυσίμων (+12,6%), των λιπασμάτων (+10,4%) των ζωοτροφών (+8,0%), των κτηνιατρικών και γεωργικών φαρμάκων (+3,1% και +1,9%) και των λιπασμάτων (+3,1%), ενώ η μείωση των εκροών προήλθε από τη μείωση των τιμών στα βιομηχανικά και κτηνοτροφικά φυτά (-20,2% και -3,6%), στις πατάτες (-16,6%), στο ελαιόλαδο (-3,9%) και στα λαχανικά και κηπευτικά είδη (-2,4%). Αντίθετα, 5

6 αύξηση σημείωσαν οι τιμές των αγαθών της ζωικής παραγωγής (+2,6%), του κρασιού (+4,0%) και των φρούτων (+1,9%). Σημειώνεται, οι εξαγωγές γεωργικών προϊόντων διαμορφώθηκαν στα 4.088,4 εκατ. στο 11μηνο. 11 από 3.972,4 εκατ. το 11μηνο. 10, παρουσιάζοντας μικρή σχετικά αύξηση σε σχέση με τη μεγάλη αύξηση του συνόλου των εξαγωγών αγαθών, ήδη όμως αποτελούν το 26% των συνολικών εξαγωγών χωρίς καύσιμα και πλοία στο 11μηνο. 11, έναντι 31% συνολικά το Οι εξελίξεις αυτές δείχνουν ότι ο αγροτικός τομέας παρά τα σοβαρά διαρθρωτικά του προβλήματα συμβάλλει θετικά στο εξωτερικό ισοζύγιο, ενώ έχει την παραγωγική δυνατότητα, λόγω των ευμενών εδαφο-κλιματικών συνθηκών να σημειώσει περαιτέρω αύξηση των εξαγωγών στα προσεχή έτη. Γενικότερα η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία του πρωτογενούς τομέα (ΕΛΣΤΑΤ) παρέμεινε στάσιμη το 2011, καθώς στο 9μηνο 11 αντιπροσώπευε το 3,3% του συνόλου της προστιθέμενης αξίας της οικονομίας έναντι ίσου ποσοστού το 2010, από 6,6% το Εμπορική Ναυτιλία: H χωρητικότητα των εμπορικών πλοίων (άνω των 100 κοχ), υπό ελληνική σημαία αυξήθηκε σε ,6 χιλ. τον Δεκ. 11 από ,3 χιλ. τον Νοεμ, 11, έναντι και χιλ. κοχ τον Δεκέμβριο του Ωστόσο, ο αριθμός των πλοίων με ελληνική σημαία μειώθηκε σημαντικά σε πλοία τον Δεκ 11, από πλοία τον Δεκ. 10. Η μείωση του αριθμού των πλοίων, σε ετήσια βάση, προήλθε από την υποχώρηση του αριθμού των φορτηγών (Δεκ.11: 554, Δεκ. 10: 587), των δεξαμενόπλοιων (Δεκ. 11: 538, Δεκ. 10: 544) και των επιβατηγών-λοιπών (Δεκ. 11: 922, Δεκ. 10: 965). Επομένως, η μέση χωρητικότητα των πλοίων αυξήθηκε σημαντικά σε χιλ. κοχ. τον Δεκ. 11 από χιλ. κοχ. τον Δεκ.10, έναντι χιλ κοχ τον Δεκ Η μείωση του αριθμού των πλοίων οφείλεται κυρίως στην απόσυρση παλαιότερων σκαφών και στην ενσωμάτωση νεότερων και μεγαλύτερων. Σημειώνεται στο 2011 όπως και το 2010, το 30% των πλοίων με ελληνική σημαία ήταν ηλικίας κάτω των 10 ετών, ενώ τα άνω των 30 ετών περιορίσθηκαν σε 776 τον Δεκ. 11, από 805 τον Δεκ. 10. Παρά την υποχώρηση του αριθμού των πλοίων ο υπό ελληνική διαχείριση στόλος εξακολουθεί να κατέχει την πρώτη θέση της παγκόσμιας κατάταξης τόσο σε αριθμό πλοίων (20% του παγκόσμιου στόλου) όσο και σε μεταφορική ικανότητα. Σύμφωνα με τον οίκο Clarkson οι έλληνες εφοπλιστές ελέγχουν το 15% της παγκοσμίου μεταφορικής ικανότητας. Είναι επίσης ενδεικτικό ότι σύμφωνα με την Allied Ship-broking, οι έλληνες εφοπλιστές ανεδείχθησαν πρωταγωνιστές στις αγοραπωλησίες πλοίων το Οι ναύλοι ξηρού φορτίου υποχώρησαν με αυξανόμενο ρυθμό το 2011, όπως καταγράφεται από τον δείκτη της ναυλαγοράς ξηρού φορτίου (Baltic Dry Index) βλ. Διάγραμμα), ενώ πίεση στις τιμές παρατηρείται και στους ναύλους υγρού φορτίου, λόγω της μειωμένης διεθνούς ζήτησης. Η πίεση στους ναύλους 2011 αντικατοπτρίζεται στη μείωση των εισπράξεων από θαλάσσιες μεταφορές (βλ. Πίνακα). Πίνακας: Θαλάσσιες Μεταφορές ( εκατ.) Εισπράξεις Πληρωμές Καθαρές Εισροές % ΑΕΠ 3,5 3,6 3,2 Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος Παγκόσμια Οικονομία ΗΠΑ: Θετική εξέλιξη αποτελεί η σημαντική βελτίωση του δεικτών καταναλωτικής εμπιστοσύνης τόσο του Thomson Reuters/University of Michigan όσο και του Conference Board τον Φεβρουάριο του 2012 που οδήγησε και τον χρηματιστηριακό δείκτη Dow Jones να ξεπεράσει για πρώτη φορά τις μον. και να διαμορφωθεί στις ,12 μον. την Ωστόσο, εξαιρετικά αρνητική εξέλιξη αποτελούν: α) η μεγάλη πτώση των παραγγελιών διαρκών αγαθών τον Ιανουάριο του 2012 και β) η μεγάλη πτώση των τιμών των ακινήτων τον Δεκ. 11. Ειδικότερα: Ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης Reuters/UoM σημείωσε άνοδο στο 75,3 τον Φεβρ. 12 (το υψηλότερο επίπεδο από τον Φεβρ. 11), από 75,0 τον Ιαν. 12, 69,9 τον Δεκ. 11, 63,7 το Νοέμ. 11 και 60,8 τον Οκτ. 11. Ακόμη πιο εντυπωσιακή ήταν η βελτίωση του δείκτη του Conference Board στο 70,8 τον Φεβρ. 12, από 61,5 τον Ιαν. 12 και 64,8 τον Δεκ. 11. Η βελτίωση αποδίδεται στις πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις των καταναλωτών για την πορεία της οικονομίας γενικότερα και, ιδιαίτερα, στη σημαντική βελτίωση που σημειώνεται στην αγορά εργασίας. Όσον αφορά τον δείκτη Reuters/UoM, ο υποδείκτης για τις τρέχουσες οικονομικές συνθήκες σημείωσε πτώση στο 83,0, από 84,2, αλλά ο υποδείκτης των προσδοκιών των καταναλωτών για το μέλλον αυξήθηκε στο 70,3, από το 69,1. Από την άλλη πλευρά, στο δείκτη του Conference Board 6

7 σημειώνεται εντυπωσιακή βελτίωση τόσο στον υποδείκτη για την κατάσταση στην τρέχουσα περίοδο στο 45 τον Φεβρ. 12, από 38,8 τον Ιαν. 12, όσο και στον υποδείκτη των προσδοκιών των καταναλωτών για το μέλλον στο 88 τον Φεβρ. 12, από 76,7 τον Ιαν. 12. Τέλος, η ανωτέρω βελτίωση στην καταναλωτική εμπιστοσύνη στις ΗΠΑ σημειώθηκε παρά την μεγάλη αύξηση που σημειώνεται τελευταία στις τιμές της βενζίνης και του φυσικού αερίου που συνήθως επηρεάζουν αποφασιστικά τους καταναλωτές. Ο δείκτης παραγγελιών διαρκών αγαθών σημείωσε μεγάλη πτώση κατά -4,0% σε μηνιαία βάση τον Ιαν. 12, μετά την αύξησή του κατά 3,2% σε μηνιαία βάση τον Δεκ. 11 και κατά 4,2% σε μηνιαία βάση τον Νοέμ. 11. Ειδικότερα, η εξέλιξη του δείκτη αυτού στο 4 ο 3μηνο. 11 είχε διαμορφώσει πολύ αισιόδοξες προσδοκίες για την εξέλιξη της παραγωγής, των επενδύσεων και των εργοστασιακών αποθεμάτων στην οικονομία των ΗΠΑ στο 1 ο 3μηνο. 12, οι οποίες σε μεγάλο βαθμό ανατράπηκαν με την μεγάλη πτώση των παραγγελιών τον Ιαν. 12. Στην αγορά ακινήτων, ο δείκτης τιμών ακινήτων της S&P s/case Shiller, εποχικά διορθωμένος, σημείωσε μεγάλη πτώση κατά -1,3% σε μηνιαία βάση τον Δεκ. 11, ενώ σε ετήσια βάση σημείωσε επίσης πτώση κατά -4,0%. Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με το δείκτη τιμών κατοικιών FHFA, οι τιμές των ακινήτων ενισχύθηκαν οριακά, κατά 0,7% σε μηνιαία βάση το Δεκ. 11 (στο 184,2), όπως και τον Νοέμ. 11 (182,9), ενώ σε ετήσια βάση ο δείκτης σημείωσε πτώση κατά -0,8% (185,7). Επίσης, οι επικείμενες πωλήσεις κατοικιών σημείωσαν αύξηση κατά 2,0% σε μηνιαία βάση τον Ιαν. 12, μετά από μείωσή τους κατά -1,9% το Δεκ. 11, ενώ σε ετήσια βάση οι εν λόγω πωλήσεις ήταν αυξημένες κατά 8,0%. Ωστόσο, οι πωλήσεις νέων κατοικιών υποχώρησαν οριακά, κατά -0,9% σε μηνιαία βάση, τον Ιαν. 12, από αύξησή τους κατά 1,9% το Δεκ. 11, ενώ σε ετήσια βάση οι πωλήσεις αυτές ήταν μειωμένες κατά -3,5%. Η μέση τιμή πώλησης των κατοικιών αυξήθηκε οριακά κατά 0,3% σε μηνιαία βάση τον Ιαν. 12 και διαμορφώθηκε στα $ 217,1 χιλ. Επιπλέον, το απόθεμα των νέων κατοικιών που είναι διαθέσιμο προς πώληση μειώθηκε στο ισόποσο των πωλήσεων 5,6 μηνών τον Ιαν. 12, από ισόποσο πωλήσεων 5,7 μηνών το Δεκ. 11. Το συμπέρασμα είναι ότι η βελτίωση της αγοράς ακινήτων στις ΗΠΑ δεν είναι ακόμη ουσιαστική και αναμφισβήτητη. Οι αιτήσεις για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας παρέμειναν αμετάβλητες την εβδομάδα που έκλεισε την , σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα και διατηρήθηκαν στις 351 χιλ. Επίσης, ο μέσος 4 εβδομάδων διαμορφώθηκε στις 359 χιλ., σημαντικά κάτω από το κρίσιμο όριο των 400 χιλ., που σηματοδοτεί ανάπτυξη στην οικονομία. Ενδιάμεσες Προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Φεβρ.2012 (ΕΕ): Οι προβλέψεις της Επιτροπής για την πορεία της οικονομίας της ΖτΕ είναι αναθεωρημένες σημαντικά προς τα κάτω σε σχέση με τις προηγούμενες εκτιμήσεις της τον Νοέμβριο 2011, καθώς η ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας έχει επιβραδυνθεί, ενώ δεν έχει αποκατασταθεί η ομαλή λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος, με την χρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα να παραμένει σε πολύ χαμηλό επίπεδο. Σύμφωνα με την Επιτροπή, η οικονομία της ΖτΕ δεν θα αποφύγει την ήπια ύφεση, η οποία ξεκίνησε ήδη από το 1 ο 3μηνο. 12, ενώ πολύ περιορισμένη ανάπτυξη προβλέπεται από το 3 ο 3μηνο. 12, καθώς οι δείκτες επιχειρηματικού κλίματος και καταναλωτικής εμπιστοσύνης και ως εκ τούτου οι επενδύσεις και η κατανάλωση δεν έχουν ανακάμψει με τους ρυθμούς που προέβλεπαν τον Οκτ. 11. Πιο συγκεκριμένα, η εκτίμηση είναι ότι το ΑΕΠ θα μειωθεί κατά -0,3% σε 3μηνιαία βάση το 1 ο 3μηνο. 12, όπως και το 4 ο, ενώ το 2 ο 3μηνο. 12 η οικονομία θα παραμείνει στάσιμη. Το 2012 το ΑΕΠ στη ΖτΕ θα μειωθεί κατά -0,3% (από αύξηση 0,6% που προβλεπόταν τον Οκτ. 11), έναντι αύξησης 1,4% το Ωστόσο αξιοσημείωτη είναι η μεγάλη απόκλιση που υπάρχει μεταξύ των οικονομιών στην ΖτΕ, καθώς η Γερμανία και η Γαλλία θα έχουν περιορισμένη αλλά θετική αύξηση στο ΑΕΠ το 2012, ενώ το ΑΕΠ στην Ιταλία και την Ισπανία θα μειωθεί κατά -1,3% και -1,0% αντίστοιχα. Επίσης, έντονη θα είναι η ύφεση στην Ελλάδα και την Πορτογαλία, αφού το ΑΕΠ θα μειωθεί και πάλι σημαντικά κατά -4,4% και -3,3% αντίστοιχα. Τέλος, η Επιτροπή προβλέπει θετική αύξηση του ΑΕΠ της Ιρλανδίας, κατά +0,5% το 2012, από +0,9% το ΑΕΠ: Προβλέψεις Ε.Επιτροπής, Φεβρουάριος ΖτΕ 1,9 1,4-0,3 Γερμανία 3,7 3,0 0,6 Γαλλία 1,5 1,7 0,4 Ιταλία 1,5 0,2-1,3 Ισπανία -0,1 0,7-1,0 Ιρλανδία -0,4 0,9 0,5 Πορτογαλία 1,4-1,5-3,3 Ολλανδία 1,7 1,2-0,9 Ελλάδα -3,5-6,8-4,4 Ην. Βασίλειο 2,1 0,9 0,6 Πηγή: Ε.Επιτροπή Η ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας (εξαιρουμένης της ΕΕ) αναμένεται να είναι σταδιακή και συγκρατημένη, κατά 4,5% το Μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση οι οικονομίες δεν επανήλθαν σε υψηλό ρυθμό ανάπτυξης, ενώ και η αύξηση των τιμών των εμπορευμάτων, οι φυσικές καταστροφές στην Ασία και οι αυξανόμενες ανησυχίες για την επίλυση της κρίσης χρέους στην Ευρώπη επηρέασαν αρνητικά την ανάκαμψη. Επιπλέον, οι αυξημένες πληθωριστικές πιέσεις των αναπτυσσόμενων οικονομιών δεν επέτρεψαν την εφαρμογή επεκτατικών πολιτικών, που θα βοηθούσαν την ανάκαμψη. Στη ΖτΕ, ο δείκτης οικονομικού κλίματος και ΡΜΙ στη μεταποίηση και τις υπηρεσίες, έχουν βελτιωθεί ελαφρώς το 1 ο 3μηνιο. 11 σε σχέση με το 4 ο 3μηνο. 10, δείχνοντας κάποια σημάδια ανάκαμψης της οικονομίας, ωστόσο παραμένουν σε αρκετά χαμηλό επίπεδο από τον μακροχρόνιο μέσο όρο. Επιπλέον, οι δείκτες επιχειρηματικού κλίματος και 7

8 καταναλωτικής εμπιστοσύνης στη ΖτΕ συνάδουν με ύφεση της οικονομίας. Το 2012 η περιορισμένη ανάπτυξη θα προέλθει από την θετική συμβολή του εξωτερικού τομέα, αν και θα είναι μικρότερη έναντι του 2011, λόγω της επιβράδυνσης του παγκόσμιου εμπορίου το Πάντως, η ανάκαμψη των εξαγωγών σε επίπεδο προ-κρίσης δεν οδήγησε σε ανάκαμψη των επενδύσεων το 2011, ενώ οι επενδύσεις επηρεάζονται αρνητικά και το 2012 από την χαμηλή χρηματοδότηση των επιχειρήσεων, τις χαμηλές προσδοκίες για το εμπόριο το 2012 και το μειωμένο περιθώριο κέρδους των επιχειρήσεων. Τέλος, και η αύξηση της κατανάλωσης θα είναι περιορισμένη, εξέλιξη που προσδιορίζεται σε μεγάλο βαθμό από την στασιμότητα των λιανικών πωλήσεων, οι οποίες αποτελούν το 45% της ιδιωτικής κατανάλωσης αλλά και από το ποσοστό ανεργίας, το οποίο αναμένεται να διαμορφωθεί άνω του 10% και το 2012, από 10,4% το Τέλος, ο πληθωρισμός αναμένεται να υποχωρήσει στο 2,1% το 2012 (από 1,7% που προβλεπόταν τον Οκτ. 11), από 2,7% το 2011, λόγω της μικρής μόνο αύξησης του κόστους εργασίας και της υποχώρησης της οικονομικής δραστηριότητας. ΖτΕ: Η απόκλιση των οικονομιών της ΖτΕ, με τις χώρες της περιφέρειας να πλήττονται από έντονη ύφεση ενώ η Γερμανία και η Γαλλία να έχουν περιορισμένη ανάπτυξη το 2012, φαίνεται από τα στοιχεία και αυτής της εβδομάδας. Επιπλέον, στη ΖτΕ στο σύνολό της, συνεχίζεται η βελτίωση των δεικτών, καθώς ο δείκτης οικονομικού κλίματος (ESI) στη ΖτΕ ανέκαμψε ελαφρά και τον Φεβ. 12, στο 94,4, από 93,4 τον Ιαν. 12 από 91,6 τον Δεκ. 11. Όσον αφορά στους επιμέρους δείκτες, ο υποδείκτης των υπηρεσιών μειώθηκε ελαφρά στο -0,9 τον Φεβ. 12, από -0,7 τον Ιαν. 12 που σε συνδυασμό με την υποχώρηση του δείκτη PMI στις υπηρεσίες στη ΖτΕ στο 49,4 τον Φεβ. 12 δείχνει ότι η κατανάλωση των νοικοκυριών δεν είναι πιθανό να ενισχυθεί τους επόμενους μήνες. Μικρή βελτίωση σημείωσε και ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης (Φεβ. 12: -20,3, Ιαν. 12: -20,7, Δεκ. 11: -21,3), αν και εξακολουθεί να διαμορφώνεται σε χαμηλό επίπεδο. Στη Γερμανία, ο δείκτης οικονομικού κλίματος έμεινε σχεδόν στάσιμος, στο 106,7 τον Φεβ. 12, από 106,6 τον Ιαν. 12 και 104,3 τον Δεκ. 11, ενώ στη Γαλλία ο δείκτης βελτιώθηκε στο 93,3 τον Φεβ. 12, από 91,7 τον Ιαν. 12. Επιπλέον, ο ενοποιημένος δείκτης στη Γερμανία και τη Γαλλία διαμορφώνεται άνω του 50 και τον Φεβρ. 12 (στο 52,9 και 50,6 τον Φεβ. 12, αντίστοιχα), ενώ και ο δείκτης επιχειρηματικού κλίματος IFO βελτιώθηκε για 4 ο συνεχή μήνα στο 109,12 τον Φεβ. 12, από 108,3 τον Ιαν. 12 και 107,3 τον Δεκ. 11, αντικατοπτρίζοντας την αισιοδοξία των επιχειρηματιών για τις μελλοντικές οικονομικές συνθήκες. Επιπλέον, ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης Gfk βελτιώθηκε στο 6,0 τον Μάρτ. 12, από 5,9 τον Φεβ. 12 και 5,7 τον Ιαν. 12, καθώς η επικείμενη ανάκαμψη της οικονομίας της Γερμανίας επιδρά θετικά και στους καταναλωτές, που δείχνουν διατεθειμένοι να ξοδέψουν περισσότερα. Η εξέλιξη των δεικτών δείχνει ότι η οικονομία της Γερμανίας θα επανέλθει σε θετικό ρυθμό ανάπτυξης από το 2 ο 3μηνο. 12, μετά τη μείωση του ΑΕΠ κατά -0,2% σε 3μηνιαία βάση το 4 ο. Στη Γαλλία ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης επίσης βελτιώθηκε στο 82 τον Φεβ. 12, από 81 τον Ιαν. 12 και 80 τον Δεκ. 11. Αντίθετα, στην Ιταλία, ο δείκτη επιχειρηματικού κλίματος χειροτέρευσε στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Νοέμ. 09, στο 91,5 τον Φεβ. 12, από 92,1 τον Ιαν. 12, καθώς οι επιχειρηματίες αναμένουν να συνεχισθεί η πτώση του ΑΕΠ της Ιταλία τουλάχιστον το 1 ο 6μηνο. 12, μετά τη μείωση κατά -0,7% σε 3μηνιαία βάση το 4 ο. Ωστόσο, θετική εξέλιξη είναι η αύξηση του δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης στην Ιταλία στο 94,2 τον Φεβ. 12, από το πολύ χαμηλό επίπεδο 91,8 τον Ιαν. 12 (χαμηλότερο τα τελευταία 16 έτη), καθώς οι καταναλωτές εμφανίζονται αισιόδοξοι ότι τα μέτρα πολιτικής που εφαρμόζονται είναι αποτελεσματικά και θα οδηγήσουν σε βελτίωση των συνθηκών εργασίας και γενικότερα των οικονομικών συνθηκών. Στην αγορά χρήματος στη ΖτΕ, η αύξηση της προσφοράς χρήματος Μ3 βελτιώθηκε σημαντικά στο 2,5% τον Ιαν. 12, από 1,5% τον Δεκ. 11 και 2,0% τον Νοέμ. 11, στο περιβάλλον της αυξημένης μακροπρόθεσμης χαμηλού κόστους χρηματοδότησης των τραπεζών από την ΕΚΤ. Ωστόσο, ο ρυθμός αύξησης της τραπεζικής χρηματοδότησης προς τα νοικοκυριά περιορίσθηκε περαιτέρω στο 1,3% σε ετήσια βάση τον Ιαν. 12, από 1,5% τον Δεκ. 11 και 2,1% τον Νοέμ. 11, με επιβράδυνση στα στεγαστικά δάνεια στο 1,8% (Δεκ. 11: 2,3%) ενώ συνεχίζεται η μείωση στα καταναλωτικά δάνεια κατά -1,6% σε ετήσια βάση τον Ιαν. 12, από -2,0% τον Δεκ. 11. Η αύξηση της πιστωτικής επέκτασης προς τις επιχειρήσεις επιβραδύνθηκε επίσης στο 0,7% τον Ιαν. 12, από 1,1% τον Δεκ. 11 και 1,5% τον Νοέμ % 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% -2% -4% Πηγή: ΕΚΤ Στεγαστικά Ιδιωτικός Τομέας ΖτΕ: Πιστωτική Επέκταση Κατ. Πίστη Επιχειρηματικά Συνολικά η χρηματοδότηση προς τον ιδιωτικό τομέα αυξήθηκε ελαφρά κατά 1,1% τον Ιαν. 12, από 1,0% τον Δεκ. 11 και 1,7% τον Νοέμ. 11. Η εξέλιξη αυτή δείχνει ότι η παροχή άπλετης μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης στις τράπεζες της ΖτΕ από την ΕΚΤ δεν μετατρέπεται έως τώρα σε αύξηση της χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας από τις τράπεζες. Οι ανάγκες χρηματοδότησης του δημόσιου τομέα εξακολουθούν να περιορίζουν τη διαθεσιμότητα πιστώσεων, ενώ η άρνηση των τραπεζών να δανείζουν στην διατραπεζική αγορά 8

9 αλλά και η ανάγκη για αύξηση της κεφαλαιακής τους επάρκειας, δημιουργούν ακόμα μεγαλύτερη αβεβαιότητα, εμποδίζουν την εξομάλυνση του χρηματοπιστωτικού συστήματος και δυσχεραίνουν την ανάκαμψη των οικονομιών. Υπάρχουν ενδείξεις ότι οι Ευρωπαϊκές τράπεζες χρησιμοποίησαν τα 489 δις του 1 ου 3ετούς δανείου (LTRO) που έλαβαν από την ΕΚΤ αφενός για την αναχρηματοδότηση των δικών τους ομολογιακών εκδόσεων που έληγαν και αφετέρου για τοποθετήσεις στην πρωτογενή αγορά κρατικών ομολόγων, ιδιαίτερα της Ιταλίας και της Ισπανίας συμβάλλοντας στην ομαλοποίηση αυτής της αγοράς. Το ζητούμενο, ωστόσο, παραμένει η ανάγκη για αύξηση της χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας, η οποία θα μπορούσε να συμβάλλει στην αποτροπή της διαφαινόμενης ύφεσης στις οικονομίες της Ζώνης του Ευρώ. Γερμανία: Επιβεβαιώθηκε η πτώση του ΑΕΠ το 4 ο, κατά -0,2% σε 3μηνιαία βάση, έναντι αύξησης 0,5% το 3 ο, ενώ σε ετήσια βάση το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 1,5%, από 2,6% το 3 ο. Η μείωση του ΑΕΠ στο 4 ο 3μηνο. 11 προήλθε από την μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης αλλά και την αρνητική συμβολή του εξωτερικού τομέα στο 3μηνο αυτό (4 ο : -0,3 π.μ., 3 ο : +0,1 π.μ.). Ωστόσο, από τους νεότερους δείκτες οικονομικής συγκυρίας προκύπτει, όπως αναφέρει και η Ε. Επιτροπή στις τελευταίες προβλέψεις της, ότι η οικονομία της Γερμανίας, από το 1 ο 3μηνο. 12 θα αναπτυχθεί κατά +0,1% σε 3μηνιαία βάση και το ΑΕΠ συνολικά το 2012 προβλέπεται να αυξηθεί κατά 0,6%, από 3,0% το Το 2011 κινητήριος μοχλός ανάπτυξης ήταν η εγχώρια ζήτηση (που συνέβαλε 2,1 π.μ. στην αύξηση του ΑΕΠ), αλλά και η ικανοποιητική αύξηση των εξαγωγών. Ωστόσο, η επίσης υψηλή αύξηση των εισαγωγών, λόγω της τόνωσης της εγχώριας ζήτησης είχε ως αποτέλεσμα την περιορισμένη θετική συμβολή του εξαγωγικού τομέα στο ΑΕΠ κατά 0,8 π.μ. (από 1,5 π.μ. το 2010). Ειδικότερα όσον αφορά στο 4 ο : 4ο Γερμανία: ΑΕΠ, % μεταβολή % 3μηνιαία βάση % ετήσια βάση 3ο 2ο 4ο 3ο 2ο ΑΕΠ -0,2 0,5 0,3 1,5 2,6 3,0 Ιδιωτική Κατανάλωση -0,2 1,2-0,6 0,7 1,7 1,5 Κεφαλαιακές Επενδύσεις 1,1 0,3 0,4 4,4 4,0 5,4 Επενδύσεις σε Κατασκευές 1,9-1,0-0,4 6,5 2,4 3,0 Εξαγωγές -0,8 2,6 2,8 5,3 7,9 7,6 Εισαγωγές -0,3 2,7 2,9 5,7 7,7 6,3 Πηγή: Reuters, Στατιστική Υπηρεσία Γερμανίας α) Η ιδιωτική κατανάλωση μειώθηκε κατά -0,2% σε 3μηνιαία βάση, μετά από αύξηση κατά 1,2% το 3 ο, ενώ σε ετήσια βάση η αύξηση ήταν 0,7%, από 1,7% το 3 ο. Οι προοπτικές ενίσχυσης της κατανάλωσης τα επόμενα 3μηνα είναι θετικές, καθώς παρατηρείται βελτίωση της αγοράς εργασίας, ενώ βελτίωση σημείωσε και ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης Gfk τον Φεβ. 12. β) Στον τομέα των επενδύσεων, οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου αυξήθηκαν σημαντικά κατά 1,1% σε 3μηνιαία βάση στο 4 ο 3μηνο. 11, από αύξηση 0,3% το 3 ο, λόγω της ενίσχυσης των επενδύσεων σε κατασκευές κατά +1,9%, από μείωση -1,0% το 3 ο. Σε ετήσια βάση, οι επενδύσεις αυξήθηκαν κατά 4,4%. Ωστόσο, η επιβράδυνση των εξαγωγών, έχει ήδη επηρεάσει και τις επενδύσεις, κυρίως του τομέα του μηχανολογικού εξοπλισμού και πιθανότατα οι επενδύσεις να μειωθούν το 1 ο 3μηνο. 12. Ήδη, ο δείκτης PMI στη μεταποίηση υποχώρησε στο 50,1 τον Φεβ. 12, παρά τις προσδοκίες για άνοδό του, από 51,0 τον Ιαν. 12, αν και θετική εξέλιξη είναι η απρόσμενη βελτίωση του δείκτη επιχειρηματικού κλίματος IFO τον Φεβ. 12. γ) Στον εξωτερικό τομέα, οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 5,3% σε ετήσια βάση το 4 ο, ενώ σε 3μηνιαία βάση, οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά -0,8% για πρώτη φορά από το 2 ο 3μηνο. 09. Οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 5,7% σε ετήσια βάση, και συνεπώς ο εξωτερικός τομέας συνέβαλε αρνητικά στην αύξηση του ΑΕΠ. Η ήπια ύφεση της ΖτΕ το 2012, και το γεγονός ότι το 60% των εξαγωγών της Γερμανίας προορίζονται στη ΕΕ, δεν αφήνει περιθώρια για ενίσχυση των εξαγωγών τα επόμενα 3μηνα. Τέλος, δ) η μεταβολή των αποθεμάτων είχε μηδενική μεταβολή στο ΑΕΠ σε 3μηνιαία βάση στο 4 ο 3μηνο. 11, από -0,4 π.μ. το 3 ο. Ισπανία: Στο 8,51% του ΑΕΠ (προσωρινή μέτρηση) διαμορφώθηκε το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ισπανίας το 2011 με αποτέλεσμα να ξεπεράσει ακόμα και την πρόσφατα αναθεωρημένη πρόβλεψη του 8% ΑΕΠ. Η υστέρηση των εσόδων σε επίπεδο κεντρικής κυβέρνησης, περιφερειών και στα ασφαλιστικά ταμεία κατέστησε ανέφικτο τον αρχικό στόχο για έλλειμμα 6%. H νέα ισπανική κυβέρνηση στα πλαίσια περιορισμού του ελλείμματος ανακοίνωσε στις αρχές του έτους νέες αυξήσεις στη φορολογία εισοδήματος και ακινήτων, καθώς και πάγωμα των μισθών στο Δημόσιο, μέτρα συνολικού ύψους 15 δις, ενώ δεσμεύθηκε να μειώσει το έλλειμμα σε 4,4% το 2012 και 3% το 2013 από 11,2% το Η αδυναμία περιορισμού του ελλείμματος αποδίδεται επίσης και στην υπέρβαση των δαπανών της κεντρικής κυβέρνησης και, ιδιαίτερα, των περιφερειών. Η κεντρική κυβέρνηση επιβάρυνε το έλλειμμα κατά 5,10% ενώ οι περιφέρειες κατά 2,94%. Εκτιμάται ότι προκειμένου να μπορέσει η Ισπανία να φθάσει το στόχο του 4,4% το 2012, από το 8,51% το 2011, θα πρέπει να προβεί σε εφαρμογή μέτρων αύξησης των εσόδων και μείωσης των δημοσίων δαπανών ύψους περίπου 40 δις το 2012, σε ένα έτος όπου εκτιμάται ότι θα σημειωθεί και πτώση του ΑΕΠ κατά -1,7% περίπου. Η λήψη νέων μέτρων ύψους 25 δις, τα οποία εκτιμάται ότι θα αποφασισθούν εντός του Μαρτίου 2012 αναμένεται να συναντήσουν έντονη κοινωνική αντίδραση σε μια χώρα όπου η ανεργία αγγίζει το 22,8% (το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 17 ετών). Ωστόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν είναι προς το παρόν έτοιμη να προχωρήσει σε διαβουλεύσεις για το δημόσιο έλλειμμα της Ισπανίας και θα αναμείνει την ανακοίνωση των επίσημωντελικών στοιχείων για το έλλειμμα του 2011 που θα ανακοινωθούν εντός του Μαρτίου. Επίσης, η Επιτροπή αναμένει ανάλυση των αιτιών που οδήγησαν στις αποκλίσεις από τον στόχο το 2011, προτού προβεί σε οποιαδήποτε απόφαση. Τα 9

10 παραπάνω δείχνουν ότι ενδεχομένως μια συζήτηση για χαλάρωση των δημοσιονομικών στόχων στις ευρωπαϊκές χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα υψηλού δημοσίου χρέους (εκτός της Ελλάδος) μπορεί να ξεκινήσει σε επίπεδο Ευρωζώνης στο προσεχές μέλλον. Πορτογαλία: Η Ζώνη του Ευρώ και ΔΝΤ συμφώνησαν για την καταβολή της επόμενης δόσης του δανείου των 78 δις προς την Πορτογαλία, καθώς κρίνεται ότι η χώρα συνεχίζει με επιτυχία την εφαρμογή των μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής και οικονομικών μεταρρυθμίσεων που έχει αναλάβει. Ειδικότερα, το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης φαίνεται ότι μειώθηκε τελικά στο 5,9% του ΑΕΠ το 2011, κατά κύριο λόγο με τη μεταφορά των αποθεματικών των ασφαλιστικών ταμείων των τραπεζών της χώρας στη γενική κυβέρνηση. Στη συνέχεια, η Πορτογαλία θα πρέπει να μειώσει το έλλειμμα στο 4,5% του ΑΕΠ το 2012 και στο 3,0% του ΑΕΠ το 2013, ενώ το χρέος της γενικής κυβέρνησης ανήλθε στο 107,2% του ΑΕΠ το 2011, από 93,4% του ΑΕΠ το 2010 και εκτιμάται από το ΔΝΤ ότι θα ανέλθει στο 118,0% του ΑΕΠ το στα 48,8 δις εκ των οποίων 4,3 δις αφορούν την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Εν τω μεταξύ επιμήκυνση του χρόνου εφαρμογής του προγράμματος δανειοδότησης της χώρας πρότειναν οι εκπρόσωποι της αξιωματικής αντιπολίτευσης της Πορτογαλίας κατά τη συνάντησή τους με τους εκπροσώπους της Τρόικας, καθώς η οικονομία έχει εισέρθει σε βαθειά ύφεση. Η ανεργία έχει εκτιναχθεί στο 14,0% ενώ σύμφωνα με την κυβέρνηση η οικονομία το 2012 θα συρρικνωθεί κατά -3,3%, έναντι -3,0% που προέβλεπε αρχικά. Η χώρα συνεχίζει να αντιμετωπίζεται αρνητικά από τους επενδυτές, καθώς μετά τη συμφωνία της 2ης δανειακής σύμβασης της Ελλάδας εντείνονται οι ανησυχίες ότι η χώρα μπορεί να ακολουθήσει τα βήματα της Ελλάδας και να προχωρήσει σε αναδιάρθρωση του χρέους της. Η ομολογιακή αγορά δεν έχει εξομαλυνθεί στο βαθμό που αυτό έχει συμβεί στις αντίστοιχες αγορές της Ιταλίας και Ισπανίας, με την απόδοση του πορτογαλικού 10ετούς να διαμορφώνεται στο 12,98% ( ). Έτσι, η Πορτογαλία θα εκταμιεύσει τη νέα δόση ύψους 14,9 δις, τα οποία προστίθενται στα 38,2 δις που της έχουν καταβληθεί έως τώρα. Τα συνολικά αντληθέντα κεφάλαια θα διαμορφωθούν 10

11 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 2 Μαρτίου 2012 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές εκτός αν σημειώνεται διαφορετικά)) Ετήσια στοιχεία ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές αγοράς) 4,9 2,9 4,5 4,5 1,1-2,4-3,5 Ιδιωτική Κατανάλωση 3,7 4,3 4,8 2,8 3,2-2,2-3,6 Δημόσια Κατανάλωση 2,9 1,2 0,0 8,2 1,5 10,3-7,1 Ακαθάριστες Επενδύσεις 0,1-3,6 8,1 5,5-7,7-11,2-15,0 - Κατοικίες -1,9 0,0 29,1-8,6-29,1-21,7-18,4 - Εξοπλισμός 12,7-1,0 14,2 22,3 6,6-11,2-31,7 Μεταποίηση 1,2-0,8 2,0 2,2-4,7-11,2-5,1 Ανεργία (%) 10,5 9,9 8,9 8,3 7,7 9,5 12,5 Συνολική Απασχόληση 1,0 1,3 1,9 1,7 0,2-0,7-3,0 Δείκ της Τιμών Καταναλωτή (μέσα επίπεδα) 2,9 3,5 3,2 3,0 4,2 1,3 4,7 Κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος (1995=100) 1,8 3,7 2,3 3,6 6,2 5,0-0,4 Πιστωτική Επέκταση (προς ιδιωτικό τομέα) 19,5 21,2 21,1 21,5 15,9 4,2 0,0 Έλλειμμα Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) -7,4-5,1-5,7-6,4-9,8-15,4-10,4 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών (κεφαλαιακές μεταβιβάσεις, % ΑΕΠ) -4,5-6,3-9,6-12,4-13,0-10,1-9,6 Δείκτες Οικονομικής Συγκυρίας (% μεταβολές σωρευτικής περιόδου) έτος I II III IV έτος διαθέσιμη περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα (μέσες ποσοστιαίες μεταβολές) Όγκος Λιανικών Πωλήσεων (εκτός καυσίμων και λιπαντικών αυτ/των) -9,3 5,7-0,2-3,9-15,1-6,8-8,6 (11μην) Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων -17,4 17,2-15,7-34,0-37,2-37,2-21,0 (Ιαν.'12) Οικοδομική Δραστηριότητα -26,5-20,6-24,3-25,0-19,9-23,7-36,9 (10μην) Μεταποίηση -11,2-4,3-4,2-5,0-2,8-5,1-9,5 (12μην) Δείκ της Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 45,3 44,6 42,6 44,3 43,5 43,8 41,0 (Ιαν.'12) Δείκ της Οικονομικού Κλίματος 70,6 78,8 72,3 74,2 74,1 75,1 74,9 (Ιαν.'12) Δείκ της Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Μεταποίηση 72,1 74,6 76,9 77,0 74,8 75,8 71,4 (Ιαν.'12) Δείκ της Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -45, ,1 (Ιαν.'12) Πιστωτική Επέκταση (τέλος περιόδου) Ιδιωτικός Τομέας 4,1 3,5 2,6 1,2-0,2 0,0-3,2 (Δεκ.) Επιχειρήσεις 5,1 4,2 3,7 2,3 1,0 1,1-2,0 (Δεκ.) - Βιομηχανία -3,5-1,3 0,4-1,9-2,9-2,0 0,1 (Δεκ.) - Κατασκευές 2,7 3,4 2,3 3,3 1,9 1,9-7,4 (Δεκ.) - Τουρισμός 7,8 8,2 3,9 4,5 2,9 2,9-2,3 (Δεκ.) Νοικοκυριά 3,1 2,7 1,5 0,1-1,4-1,2-3,9 (Δεκ.) - Καταναλωτική Πίστη 2,0 1,0 0,0-2,1-4,2-4,2-6,4 (Δεκ.) - Στεγαστικά Δάνεια 3,7 3,5 2,3 1,0-0,4-0,3-2,9 (Δεκ.) Τιμές Δείκ της Τιμών Καταναλωτή 1,2 3,0 5,2 5,5 5,1 4,7 2,3 (Ιαν.12) Δομικός Πληθωρισμός 2,4 1,7 3,3 3,7 3,3 3,0 1,3 (Ιαν.12) Δείκ της Τιμών Διαμερισμάτων -3,7-1,8-4,7-5,2-7,0-4,7-5,1 (2011) Επιτόκια Ταμιευτηρίου 0,56 0,38 0,37 0,39 0,44 0,45 0,41 (Δεκ.) Δάνεια προς μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις 6,07 5,84 6,12 6,39 6,14 5,53 7,86 (Δεκ.) Καταναλωτικ ών Δανείων (σύνολο με επιβαρύνσεις) 11,53 11,13 11,14 12,12 12,17 12,33 11,49 (Δεκ.) Στεγαστικών Δανείων (σύνολο με επιβαρύνσεις) 4,08 3,60 3,69 3,97 4,10 4,06 4,50 (Δεκ.) Euribor 3μηνών 0,70 0,66 0,68 0,84 0,99 0,81 1,36 (Δεκ.) Απόδοση 10-ετούς Ομολόγου 5,17 6,09 8,37 10,48 10,68 8,95 31,52 (Δεκ.) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές (μέσα επίπεδα) -2,0-0,7-5,1-5,7-6,6-4,5-7,3 (2 ο 3μην) Κατανάλωση Νοικοκυριών -2,2 1,0-5,0-5,6-8,6-4,5-6,8 (2 ο 3μην) Επενδύσεις -11,2-5,0-17,1-7,1-19,4-16,5-17,9 (2 ο 3μην) Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -20,1 2,2 3,2-0,9 12,8 3,8-1,4 (2 ο 3μην) Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -18,6 0,5-8,4-8,9-3,2-4,8-7,6 (2 ο 3μην) Ισοζύγιο Πληρωμών σε δις, (μέσα επίπεδα) Εξαγωγές Αγαθών 15,3 3,5 7,8 12,2 17,1 17,1 20,2 (12μην) Εισαγωγές Αγαθών 46,1 11,8 23,1 34,5 45,4 45,4 47,5 (12μην) Εμπορικό Ισοζύγιο -30,8-8,3-15,3-22,3-28,3-28,3-27,2 (12μην) Ισοζύγιο Αδήλων Πόρων 6,1-1,5 0,9 5,9 6,3 6,3 8,8 (12μην) Aναλογία Αδήλων Πόρων προς Εμπορικό Έλλειμμα 19,8% 18,1% 5,9% 26,6% 22,3% 22,3% 32,4% (12μην) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών (κεφαλ. μεταβιβ.) -24,7-9,8-14,4-16,3-22,0-22,0-18,4 (12μην) Άμεσες Επενδύσεις (καθ. μεταβολή ροής) 1,1 0,9 0,9 0,4 0,7 0,7 0,025 (12μην) Επενδύσεις Χαρτοφυλακίου (καθ. μεταβολή ροής) 27,1 4,9-5,0-18,3-20,9-20,9-17,3 (12μην) Χρηματιστήριο (τέλος περιόδου) Γενικός Δείκτης Τιμών ΧΑ 2.196, , , , , ,9 796,02 (Ιαν.'12) (% μεταβολή ΓΔ) 22,9 22,7-35,1-44,7-35,6-35,6-50,0 Χρηματιστηριακή Αξία (% ΑΕΠ) 34,6 32,8 23,4 24,4 23,3 23,3 12,2 Πηγή: Τράπ εζα της Ελλάδος και ΕΛ. ΣΤΑΤ.