Χριστιανική Γραμματεία ΙIΙ

Transcript

1 Χριστιανική Γραμματεία ΙIΙ Ενότητα 2-Ε Α1: Λουθηρανοί Αναστάσιος Γ. Μαράς, Δρ Θ. Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών

2 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2

3 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας και στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3

4 Περιεχόμενα ενότητας 2-Ε Α1 1/2 Μαρτίνος Λούθηρος ( ). Φίλιππος Μελάγχθων ( ). Ούλριχ Zwingli ( ). Ιωάννης Καλβίνος ( ). Ιωάννης Νοξ ( ). 4

5 Περιεχόμενα ενότητας 2-Ε Α1 2/2 Θωμάς Κράμερ ( ). Ματθαίος Πάρκερ ( ). 5

6 Μαρτίνος Λούθηρος ( ) 1/8 Luder Luther Ελευθέριος, από το Άισλεμπεν. Φιλοσοφία Αυγουστινιανός στη Μονή Έρφουρτ. Καθηγητής ερμηνευτικής στο Πανεπ. Βιττεμβέργης. Η δικαιοσύνη του Θεού: όχι τιμωρία, αλλά σωτηρία. «Εμπειρία του πύργου». Προϋπόθεση σωτηρίας η πίστη: Ὁ δὲ δίκαιος ἐκ πίστεως ζήσετε. 6

7 Μαρτίνος Λούθηρος ( ) 2/8 Ιωάννης Τέτσελ, Σαξωνία (συγχωροχάρτια Λέων 10 ος ). 95 θέσεις στον ανακτορικό ναό της Βιττεμβέργης. Φρειδερίκος 3 ος ο σοφός, Καρδινάλιος Cajetan. Λέων 10 ος παπική Βούλλα: Εξεγέρθητι Κύριε (1520). Καύση Βούλλας από Λούθηρο, αναθεματισμός (1521). 1521: Διάσκεψη Βορματίας, Αρνείται να ανακαλέσει μπροστά στον αυτοκράτορα Κάρολο Ε (κειμ.). 7

8 Μαρτίνος Λούθηρος ( ) 3/8 Φρούριο Βάρτμπουργκ (1 έτος) μετάφραση Κ.Δ. Οι οπαδοί του στη Βιττεμβέργη είχαν ήδη: καταργήσει τα μοναχικά Τάγματα, επιτρέψει το γάμο των κληρικών, την αποβολή μοναχικού ενδύματος. 1529: γάμος Λούθηρου με τη μοναχή Αικατερίνη φον Βόρα. Ακρότητες Αναβαπτιστών - Cuius regio, eius religio. 1529: Διάσκεψη Σπάϋερ σε ισχύ το καταδικαστικό Διάταγμα Βορμαρτίας. 5 ηγεμόνες και 14 ελεύθερες Πόλεις διαμαρτυρήθηκαν (Protestantes) Διάσκεψη Αυγούστας: Αυγουσταία Προτεσταντική ομολογία Μελάγχθωνα. 8

9 Μαρτίνος Λούθηρος ( ) 4/8 Νέα ομολογία (Λούθηρος): Σμαλκαλδικά άρθρα. 1546:Θάνατος Λούθηρου. Έργα Λούθηρου 1520: Προς τους Χριστιανούς ευγενείς του γερμανικού έθνους (κατά παπικού φόρου), Περί βαβυλωνίου αιχμαλωσίας της Εκκλησίας (ανασκευή διδασκαλίας μυστηρίων, κατά της στέρησης δικαιωμάτων των λαϊκών), Περί της ελευθερίας του Χριστιανού (η πίστη μόνη προϋπόθεση σωτηρίας του πιστού). Κατά του ρωμαϊκού παπισμού, του υπό του διαβόλου εγκαθιδρυθέντος. Περί δουλευούσης βουλήσεως: απάντηση σε σύγγραμμα του Έρασμου, απόλυτος προορισμός. Κατηχήσεις, Ομιλίες. 9

10 Μαρτίνος Λούθηρος ( ) 5/8 Όλα εξαρτώνται από τη βούληση του Θεού. Σημασία έχει το εσωτερικό του ανθρώπου (συνείδηση). Ελληνική Εκκλησίας: τα αρχαιότερο και καλύτερο τμήμα της οικουμενικής Εκκλησίας. Πρόβλημα αυθεντίας Sola Scriptura. Περιττή η Φιλοσοφία και οι δογματικές συνθέσεις. Υψηλή θεοπνευστία: Ιω, Α Ιω, Α Πε, Επιστ. Παύλου. 10

11 Μαρτίνος Λούθηρος ( ) 6/8 Εκτός θεοπνευστίας τα δευτεροκανονικά της Παλαιάς Διαθήκης. Περιεχόμενο χριστ. θρησκείας: Sola fide σωτηρία. Πλήρης φθορά του ανθρώπου μετά την πτώση, άκαρπη η λογική λειτουργία. Θεός: κατά βούληση σώζει (απόλυτος προορισμός). Άνθρωπος: προσφέρει στη σωτηρία μόνο την πίστη. Πίστη: κατανόηση προσωπικότητας Χριστού, σταθερή προσκόλληση και αφοσίωση σ αυτήν, αυτή καθαυτή φέρει τη σωτηρία (ενεργή σ αυτήν η χάρη του Θεού). 11

12 Μαρτίνος Λούθηρος ( ) 7/8 Πίστη υποκειμενική και αντικειμενική, συνισταμένη ανθρώπινης εμπιστοσύνης και θείας χάριτος. 3 στάδια σωτηρίας (προϋποθέσεις πίστης): Σταυρός, περί Χριστού κήρυγμα ΚΔ, πίστη στο Χριστό. Σωτηρία: απαλλαγή από την αμαρτία, συνέπεια θριάμβου Χριστού επί αμαρτίας και θανάτου. Ενανθρώπιση: καθιστά τους ανθρώπους τέκνα Θεού. Ο άνθρωπος παραμένει αμαρτωλός, ο Θεός το παραβλέπει μετά την εκδήλωση της πίστης. Δικαίωση: της «επιστροφής» από πίστη = σωτηρία. 12

13 Μαρτίνος Λούθηρος ( ) 8/8 Σωτηρία: ιδιαίτερη υπόθεση κάθε προσώπου. Η λατρεία έχει διδακτικό και όχι αγιαστικό χαρακτήρα. Απόρριψη μυστηρίων, λειψάνων, εικόνων, μοναχισμού. Βάπτισμα: επισημοποιεί τη δικαίωση του πιστού. Θ. Ευχαριστία: προσφορά του Θεού στους ανθρώπους, πραγματική παρουσία σώματος και αίματος, άφεση αμαρτιών. Αναγνώριση μόνο της πολιτικής εξουσίας στενή σχέση Εκκλησίας Πολιτείας. 13

14 Φίλιππος Μελάγχθων ( ) 1/2 Schwarzerd, 21 ετών καθηγητής στη Βιττεμβέργη. Μετριοπαθής ηγέτης μετριοπαθών Λουθηρανών. Μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα γερμανικών πανεπιστημίων. Επιστολές σε Δημήτριο Μυσό επί Πατρ. Ιωάσαφ Β. Υπόμνημα εις την προς Ρωμαίους: 1 ο προτεσταντικό ερμηνευτικό υπόμνημα με φιλοσοφία, λογοτεχνία, ιστορία, αρχαιολογία. 14

15 Φίλιππος Μελάγχθων ( ) 2/2 Κοινοί τόποι (το πρώτο προτεσταντικό συστηματικό έργο): ηθικό χαρακτήρα, αποφεύγει τον όρο θεολογία και μεταφυσική, χριστιανική διδασκαλία. Περιορισμός Απόλυτου προορισμού όχι πλήρης φθορά. Πνευματική παρουσία Χριστού σε Θεία Ευχαριστία. Διατήρηση ορισμένων τελετών. 15

16 Ούλριχ Zwingli ( ) 1/2 Γεννήθηκε σε Βίλντχάουζ - Εφημέριος στη Ζυρίχη (1519). Απέσπασε την Ζυρίχη από τον επίσκοπο Κωνσταντίας. Θρησκευτικός πόλεμος, θάνατος σε μάχη. Τιγούριος συμφωνία (1549): οι οπαδοί του ενώνονται με τους Καλβινιστές. Μοναδική αυθεντία η Βίβλος - Απόλυτος προορισμός. 16

17 Ούλριχ Zwingli ( ) 2/2 Ηθικός χαρακτήρας της λατρείας, κατάργηση των εξωτερικών μέσων της. Πτώση: κληρονομιά τάσης για αμαρτωλότητα. Σώθηκαν οι ενάρετοι προ Χριστού. Βάπτισμα: τίποτα ιδιαίτερο, Θεία Ευχαριστία: απλή ανάμνηση μυστικού δείπνου. 17

18 Ιωάννης Καλβίνος ( ) 1/5 Εκ Νουαγιόν, 12 ετών μοναχός. Σπουδές στο Παρίσι, συναναστροφή με ανθρωπιστές. 1533: προσωπική θρησκευτική κρίση αποστολή του να φέρει στη Εκκλησία την αρχαία καθαρότητά της. Αποτυχία σε Γενεύη. Στρασβούργο (γάμος)- Γερμανία επιστροφή στη Γενεύη: συγκρότηση θεοκρατικού καθεστώτος ΚΔ, Εκκλησιαστικές Διατάξεις. Κονσιστόριο (12 μέλη): ποιμένες για λατρεία και κήρυγμα, 12 πρεσβύτεροι επόπτες τάξης. 18

19 Ιωάννης Καλβίνος ( ) 2/5 Διδάσκαλοι και διάκονοι για κοινωνικό έργο & εκπαίδευση. 1553: καταδίκη & καύση Μιχαήλ Σερβέτου. Ίδρυση Ακαδημίας Γενεύης με Δ/ντή Θεόδωρο Βέζα. 1564: πεθαίνει από φυματίωση. Διδασκαλία της Χριστιανικής θρησκείας: αρχικά απλοϊκή κατήχηση, 7 εκδόσεις, τελικά σύστημα δογματικής και ηθικής. Θεός: Υπερβατικός και απόλυτος μονάρχης. 19

20 Ιωάννης Καλβίνος ( ) 3/5 Απόλυτος προορισμός: κάθε άτομο δημιουργήθηκε για να γίνει κάτι, σύμφωνα με όσα καθόρισε ο Θεός. Πτώση: ενταγμένη στο αιώνιο σχέδιο του Θεού. Προπτωτικά: έμφυτη η γνώση. Πτώση: στέρηση θέλησης και ικανότητα γνώσης Θεού. Μοναδική αυθεντία και πηγή γνώσης η Αγία Γραφή. Κληρονομείται το προπατορικό αμάρτημα. 20

21 Ιωάννης Καλβίνος ( ) 4/5 Ο Χριστός δεν ήταν άβουλο όργανο του σχεδίου της σωτηρίας. Η εκλογή των πιστών γίνεται προαιώνια εν Χριστώ. Άνθρωπος πάντα αμαρτωλός και άδικος, αλλά εν Χριστώ θεωρείται δίκαιος, παρά την αδικία του. Πίστη: γεννά μετάνοια, προκαλεί νέκρωση της αμαρτωλότητας με τη συναίσθησή της, ζωοποιεί με την ανάσταση στην αγαθότητα του Θεού. 21

22 Ιωάννης Καλβίνος ( ) 5/5 Βλασφημία η προσπάθεια κατανόησης του μυστικού τρόπου σωτηρίας του Θεού. Βάπτισμα: διακριτικό σημείο των πιστών. Θεία Ευχαριστία: αυξάνει την πίστη, δυναμικά παρόν ο Χριστός σε άρτο και οίνο. 22

23 Ιωάννης Νοξ ( ) Ανακτορικός ιερέας Εδουάρδου 6 ου Μαρία Τυδώρ (καθολική): 3 χρόνια στη Γενεύη. Επιστροφή στην Σκωτία, κατά της Αντιβασιλέως Μαρίας Γύζη, πυρπόληση 200 μονών, κυβέρνηση. 1560: η Σκωτική συντάσσει την Σκωτική Ομολογία κατά το βιβλίο τάξεως του Νοξ. Η Βουλή της Σκωτίας επιτρέπει την οργάνωση Εκκλησίας, παραιτείται η Μαρία Στιούαρτ, προσπάθεια οργάνωσης θεοκρατικού καθεστώτος. 6 τόμοι συγγραμμάτων. 23

24 Θωμάς Κράμερ ( ) 1/2 Καθηγητής στο Καίμπριτζ (1525) Αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπουρι. Βοηθά τον Ερρίκο 8 ο (4 διαζύγια, 3 γάμοι) Εδουάρδος 6 ος : μεταρρυθμίσεις: νέο ευχολόγιο, νέα ομολογία, καταστροφή των εικόνων, κατάργηση των τελετών. 24

25 Θωμάς Κράμερ ( ) 2/2 Καταδικάζεται σε θάνατο, δια πυράς. Απόλυτος προορισμός. 2 μόνο μυστήρια. Κατάργηση επισκοπικού βαθμού. 25

26 Ματθαίος Πάρκερ ( ) Αρχιεπίσκοπος Καντέρμπουρι. 39 Άρθρα. Ο επισκοπικός βαθμός θείας προέλευσης. Καταπολέμηση των Πουριτανών (Δέχονταν μόνο τα 39 Άρθρα). Οι Αγγλικανοί στηρίζονται στο Ευχολόγιο King James Bible (1604). 26

27 Ερωτήσεις 1/2 1. Ποια η προϋπόθεση σωτηρίας κατά τον Λούθηρο; 2. Ποιο γεγονός οδήγησε στο σχηματισμό των Προτεσταντών; 3. Ποιος είναι ο συντάκτης της Αυγουσταίας Προτεσταντικής ομολογίας; 4. Ποιος ο ρόλος της πίστης κατά τον Λούθηρο; 5. Τι είναι η σωτηρία κατά τον Λούθηρο; 27

28 Ερωτήσεις 2/2 6. Τι είναι η Θ. Ευχαριστία κατά τον Λούθηρο; 7. Ποια είναι η περί απόλυτου προορισμού διδασκαλία του Καλβίνου; 8. Ποιος ο ρόλος της πίστης κατά τον Καλβίνο; 9. Ποιοςδιαμόρθωσε τηναγγλικανική Εκκλησία τον 16 ο αιώνα; 10. Ποιοι είναι οι Πουριτανοί; 28

29 Απαντήσεις 1/3 1. Κατά τον Λούθηρο προϋπόθεση σωτηρίας είναι η πίστη. 2. Το 1529 στη Διάσκεψη Σπάϋερ όταν τέθηκε σε ισχύ το καταδικαστικό Διάταγμα της Βορμαρτίας 5 ηγεμόνες και 14 ελεύθερες Πόλεις διαμαρτυρήθηκαν και πήραν το όνομα Διαμαρτυρόμενοι (=Protestantes). 3. Ο Φίλιππος Μελάγχθων. 29

30 Απαντήσεις 2/3 4. Κατά τον Λούθηρο η πίστη είναι κατανόηση της προσωπικότητας του Χριστού, γι αυτό οφείλεται σταθερή προσκόλληση και αφοσίωση σ αυτήν, αυτή καθαυτή φέρει τη σωτηρία (ενεργή σ αυτήν η χάρη του Θεού). 5. Κατά τον Λούθηρο η σωτηρία είναι απαλλαγή από την αμαρτία, είναι συνέπεια του θριάμβου του Χριστού επί αμαρτίας και θανάτου. Αποτελεί ιδιαίτερη υπόθεση κάθε προσώπου. 6. Κατά τον Λούθηρο η Θ. Ευχαριστία δεν είναι μυστήριο, αλλά προσφορά του Θεού στους ανθρώπους. Παρόλα αυτά πραγματική παρουσία σώματος και αίματος και άφεση αμαρτιών. 30

31 Απαντήσεις 3/3 7. Κατά τον Καλβίνο κάθε άτομο δημιουργήθηκε για να γίνει κάτι, σύμφωνα με όσα καθόρισε ο Θεός. Η εκλογή των πιστών που θα σωθούν έγινε προαιώνια εν Χριστώ. 8. Κατά τον Καλβίνο η Πίστη γεννά μετάνοια, προκαλεί νέκρωση της αμαρτωλότητας με τη συναίσθησή της, ζωοποιεί με την ανάσταση στην αγαθότητα του Θεού. 9. Ο Ματθαίος Πάρκερ ( ). 10. Οι χριστιανοί της Αγγλίας οι οποίοι δέχονταν μόνο τα 39 Άρθρα του Ματθαίου Πάρκερ. 31

32 Ηλεκτρονικές πηγές Τσελεγγίδης, Δημήτριος, «Η σωτηριολογία του Λούθηρου». 32

33 Ενδεικτική Βιβλιογραφία Χρήστου, Παναγιώτης Κ. (2005). Εκκλησιαστική Γραμματολογία: Πατέρες και θεολόγοι του Χριστιανισμού. Τόμος B - 2 η έκδοση, Θεσσαλονίκη: Κυρομάνος, σελ