BC 401 ÖÏÑÇÔÏ ÁÃÙÃÉÌÏÌÅÔÑÏ ÅÃ ÅÉÑÉÄÉÏ ÑÇÓÇÓ ÐÅÑÉÅ ÏÌÅÍÁ

Transcript

1 BC 401 ÖÏÑÇÔÏ ÁÃÙÃÉÌÏÌÅÔÑÏ ÅÃ ÅÉÑÉÄÉÏ ÑÇÓÇÓ ÐÅÑÉÅ ÏÌÅÍÁ 1.ÐåñéãñáöÞ Ôå íéêýò ðñïäéáãñáöýò...3 Ó çìáôéêü äéüãñáììá Ñýèìéóç ôïõ ïñãüíïõ ÅêôÝëåóç ìåôñþóåùí ÓõíôÞñçóç êáé êáèáñéóìüò ôïõ çëåêôñïäßïõ ÁíôéêáôÜóôáóç ìðáôáñßáò Èåùñßá áãùãéìïìåôñéêþí ìåôñþóåùí...8 ÅîÜñôçóç áðü ôç èåñìïêñáóßá ÅðéëïãÞ áãùãéìïìåôñéêïý êåëëßïõ Ðñüôõðá äéáëýìáôá áãùãéìüôçôáò BC ÅÃ ÅÉÑÉÄÉÏ ÑÇÓÇÓ óåë. 1

2 BC 401 ÖÏÑÇÔÏ ØÇÖÉÁÊÏ ÁÃÙÃÉÌÏÌÅÔÑÏ 1. ÐÅÑÉÃÑÁÖÇ Tï öïñçôü áãùãéìüìåôñï ôýðïõ BC 401 åßíáé Ýíá üñãáíï áêñéâåßáò, óýã ñïíçò ôå íïëïãßáò, êáôüëëçëï ãéá õðáßèñéåò ìåôñþóåéò áãùãéìüôçôáò êáèþò êáé ãéá ìåôñþóåéò ñïõôßíáò óôç âéïìç áíßá êáé óôï åñãáóôþñéï. Å åé ôç äõíáôüôçôá ìýôñçóçò ôçò åéäéêþò áãùãéìüôçôáò óå 2 êëßìáêåò (0-2mS êáé 0-20mS) ìå áõôüìáôç áíáãùãþ ôçò ìýôñçóçò óôïõò 25 C. Ôï çëåêôñüäéï ìýôñçóçò Ý åé ìïñöþ ðïôçñéïý äåéãìáôïëçøßáò ìå åíóùìáôùìýíï áéóèçôþñá áõôüìáôçò áíôéóôüèìéóçò èåñìïêñáóßáò, ðñïóöýñïíôáò éäéáßôåñç åõêïëßá óôçí åêôýëåóç ìåôñþóåùí åêôüò åñãáóôçñßïõ. Ç ìýôñçóç ôçò áãùãéìüôçôáò ãßíåôáé ìå åíáëëáóüìåíç ôüóç åîïìáëõìýíçò êõìáôïìïñöþò, ãéá íá áðïöåõ èåß ç ðüëùóç ôùí çëåêôñïäßùí êáé ç ðñüùñç öèïñü ôïõò. Ôï öïñçôü áãùãéìüìåôñï BC 401 äßíåé áêñéâåßò êáé óôáèåñýò åíäåßîåéò áãùãéìüôçôáò óå Ýíá, ôï ðïëý, ëåðôü áöüôïõ ôåèåß óå ëåéôïõñãßá. Åðßóçò óå ãñþãïñåò ìåôáâïëýò ôçò áãùãéìüôçôáò, ôï üñãáíï áêïëïõèåß ùñßò íá äßíåé áóôáèåßò åíäåßîåéò. Ïé ìåôñþóåéò áðåéêïíßæïíôáé óå øçöéáêþ Ýíäåéîç õãñïý êñõóôüëëïõ (LCD), åõáíüãíùóôç áðü ìåãüëç áðüóôáóç. Ôï üñãáíï ôñïöïäïôåßôáé áðü ìðáôáñßá 9V ôýðïõ ÑÑ (6F22, 6LR61 Þ áíôßóôïé ç). Ìðïñïýí íá ñçóéìïðïéçèïýí êïéíýò ìðáôáñßåò 9V, áëêáëéêýò Þ åðáíáöïñôéæüìåíåò. ÅÜí ç ôüóç ôçò ìðáôáñßáò ðýóåé êüôù áðü 7.5V, óôçí ïèüíç åìöáíßæåôáé ç Ýíäåéîç "LO BAT". Ãéá áóöáëþ ìåôáöïñü, ôï áãùãéìüìåôñï BC 401 äéáôßèåôáé óå ðëáóôéêþ óêëçñþ èþêç ìåôáöïñüò ìå åóùôåñéêü áðü áöñþäåò ðëáóôéêü. BC ÅÃ ÅÉÑÉÄÉÏ ÑÇÓÇÓ óåë. 2

3 2. ÔÅ ÍÉÊÅÓ ÐÑÏÄÉÁÃÑÁÖÅÓ áðåéêüíéóç: õãñüò êñýóôáëëïò (LCD) 3 1/2 øçößùí, ýøïõò 12mm ðåñéï Ýò ìýôñçóçò: 0-2 ms, 0-20 ms äéáêñéôüôçôá: 1 ìs, 10 ìs áêñßâåéá ìýôñçóçò: ±2% ôçò ìýôñçóçò ±0.2% f.s. ±1 øçößï (óå ðåñéï Þ ±5 C áðü ôç èåñìïêñáóßá ñýèìéóçò) èåñìïêñáóßá ìåôñþóåùí áãùãéìüôçôáò: 0-50 C áíôéóôüèìéóç èåñìïêñáóßáò: áõôüìáôç 0-50 C (2% / C) èåñìïêñáóßá áíáöïñüò: 25 C óõ íüôçôá ìýôñçóçò : 1 khz ôüóç ðüëùóçò çëåêôñïäßïõ : 300 mv p-p çëåêôñüäéï áãùãéìüôçôáò: CCP 41 (K=1.5 /Üíèñáêá) óôáèåñüôçôá: ïëßóèçóç < 100 ppm/ C, < 0.01% / ìþíá óõíèþêåò ëåéôïõñãßáò: 0-45 C / 0-90% RH ôñïöïäïóßá: ìðáôáñßá 9V ôýðïõ ÑÑ3 (6F22, 6LR41 Þ áíôßóôïé ç) äéáóôüóåéò / âüñïò: 15 x 8 x 3 cm / 200gr. BC ÅÃ ÅÉÑÉÄÉÏ ÑÇÓÇÓ óåë. 3

4 ms CONDUCTIVITY METER BC RANGE 2 ms / 20 ms ON / OFF 6 25 C CAL Ó ÇÌÁ 1 : BC Ó çìáôéêü ÄéÜãñáììá 1. ÐëÞêôñï - äéáêüðôçò on - off 2. ØçöéáêÞ Ýíäåéîç 3. ÐëÞêôñï åðéëïãþò êëßìáêáò ìýôñçóçò 4. Ñýèìéóç óôáèåñüò êåëëßïõ (çëåêôñïäßïõ) 5. Åíäåéîç ðôþóçò ôüóçò ôçò ìðáôáñßáò 6. Áãùãéìïìåôñéêü êåëëß (çëåêôñüäéï) 7. Áãþãéìåò åðéöüíåéåò ìýôñçóçò 8. ÁéóèçôÞñáò èåñìïêñáóßáò BC ÅÃ ÅÉÑÉÄÉÏ ÑÇÓÇÓ óåë. 4

5 3. ÑÕÈÌÉÓÇ ÔÏÕ ÏÑÃÁÍÏÕ Ðñéí ðüñåôå ìåôñþóåéò, ðñýðåé íá ñõèìßóåôå ôü üñãáíï ìå ôï ñçóéìïðïéïýìåíï çëåêôñüäéï (áãùãéìïìåôñéêü êåëëß). ÅÜí ôï çëåêôñüäéï ñçóéìïðïéåßôáé ãéá ðñþôç öïñü Þ Ý åé ðáñáìåßíåé óå îçñþ êáôüóôáóç ãéá áñêåôýò çìýñåò, ãåìßóôå ôï ìå áðåóôáãìýíï íåñü êáé áöþóôå ôï íá äéáâñá åß ôïõëü éóôïí 15 ëåðôü. - ÐéÝóôå ôï ðëþêôñï on/off, þóôå íá åìöáíéóôåß ç øçöéáêþ Ýíäåéîç óôçí ïèüíç ôïõ ïñãüíïõ. - Îåðëýíåôå ôï çëåêôñüäéï ðñþôá ìå áðåóôáãìýíï íåñü, þóôå íá áðïìáêñõíèïýí ôõ üí åðéêáèßóåéò áëüôùí óôï åóùôåñéêü ôïõ êáé óôç óõíý åéá ìå ìéêñþ ðïóüôçôá ôïõ ðñïôýðïõ äéáëýìáôïò ñýèìéóçò. Ïðùò áíáöýñåôáé êáé óôï êåö. 7 - èåùñßá ôùí áãùãéìïìåôñéêþí ìåôñþóåùí, ãéá ôç ñýèìéóç ôïõ ïñãüíïõ óå óõíäõáóìü ìå ïðïéïäþðïôå êåëëß (çëåêôñüäéï) ñçóéìïðïéïýíôáé ðñüôõðá äéáëýìáôá KCl ( ëùñéïý ïõ êáëßïõ). - Ãåìßóôå ôï çëåêôñüäéï ìå ôï ðñüôõðï äéüëõìá. - ÐåñéìÝíåôå 1-2 ëåðôü þóôå íá óôáèåñïðïéçèåß ç Ýíäåéîç. - Áðü ôïí ðßíáêá 1, óåë. 14 ðñïóäéïñßóôå ôçí áãùãéìüôçôá ôïõ ðñïôýðïõ äéáëýìáôïò óôïõò 25 C. - ÐéÝóôå ôï ðëþêôñï åðéëïãþò êëßìáêáò ìýôñçóçò (3), þóôå íá Ý åôå ôç ìåãáëýôåñç äõíáôþ áêñßâåéá óôçí ðåñéï Þ ñýèìéóçò. (ð.. åüí ãéá ôç ñýèìéóç ñçóéìïðïéçèåß äéüëõìá KCl 0.01N, áðü ôïí ðßíáêá 1 ðñïêýðôåé üôé ç åéäéêþ áãùãéìüôçôü ôïõ óôïõò 25 C åßíáé 1413 ìs êáé ðñýðåé íá åðéëåãåß ç êëßìáêá 2mS). - Ìå Ýíá ìéêñü êáôóáâßäé óôñýøôå ôï ñõèìéóôþ (4) - cal - þóôå ç Ýíäåéîç ôïõ ïñãüíïõ íá ãßíåé ßäéá ìå ôç ãíùóôþ áãùãéìüôçôá ôïõ ðñïôýðïõ äéáëýìáôïò. ÊáôÜ ôç ñýèìéóç ôïõ áãùãéìïìýôñïõ BC 401, ðñýðåé íá Ý åôå õðüøç ôá åîþò: - Ôï üñãáíï áíôéóôáèìßæåé áõôüìáôá ôç èåñìïêñáóßá ôïõ äéáëýìáôïò êáé áðåéêïíßæåé ôçí åéäéêþ áãùãéìüôçôá áíçãìýíç óôïõò 25 C (âë. êáé êåö. 7 - óåë. 10). Ãéá ôï ëüãï áõôü, áíåîüñôçôá áðü ôç èåñìïêñáóßá ôïõ ðñüôõðïõ äéáëýìáôïò ñýèìéóçò, ôï üñãáíï ðñýðåé íá ñõèìéóôåß þóôå íá áðåéêïíßæåé ôçí åéäéêþ áãùãéìüôçôá ôïõ ðñïôýðïõ äéáëýìáôïò óôïõò 25 C. - Ãéá íá åðéôåõ èåß ç ìýãéóôç äõíáôþ áêñßâåéá, ïé ìåôñþóåéò ðñýðåé íá ãßíïíôáé óôçí ßäéá ðåñéï Þ áãùãéìüôçôáò ( -50% ~ +100%) êáé óôçí ßäéá èåñìïêñáóéáêþ ðåñéï Þ (±5 C) ìå ôç ñýèìéóç. - Ëüãù ôùí áóôáèåéþí ðïõ ðáñïõóéüæïõí ôá çëåêôñüäéá, ç ñýèìéóç ðñýðåé íá åðáíáëáìâüíåôáé óå ôáêôü ñïíéêü äéáóôþìáôá (ôïõëü éóôïí ìßá öïñü ôçí åâäïìüäá). BC ÅÃ ÅÉÑÉÄÉÏ ÑÇÓÇÓ óåë. 5

6 4. ÅÊÔÅËÅÓÇ ÌÅÔÑÇÓÅÙÍ Áöïý ñõèìéóôåß óýìöùíá ìå üóá áíáöýñïíôáé ðáñáðüíù, ôï üñãáíï åßíáé Ýôïéìï ãéá ôç äéåîáãùãþ ìåôñþóåùí ìå ìåãüëç áêñßâåéá, áîéïðéóôßá êáé áíáðáñáãùãçóéìüôçôá. ÅÜí ôï áãùãéìïìåôñéêü êåëëß åßíáé êáéíïýñãéï Þ Ý åé ðáñáìåßíåé óå îçñþ êáôüóôáóç, ñåéüæåôáé ðñþôá íá äéáâñá åß óå áðåóôáãìýíï íåñü åðß ôïõëü éóôïí 15 ëåðôü. - ÐéÝóôå ôï ðëþêôñï on /off, þóôå íá åìöáíéóôåß ç øçöéáêþ Ýíäåéîç óôçí ïèüíç ôïõ ïñãüíïõ. - Îåðëýíåôå ôï çëåêôñüäéï ðñþôá ìå áðåóôáãìýíï íåñü, þóôå íá áðïìáêñõíèïýí ôõ üí åðéêáèßóåéò áëüôùí óôï åóùôåñéêü ôïõ êáé óôç óõíý åé ìå ìéêñþ ðïóüôçôá ôïõ ðñïò ìýôñçóç äéáëýìáôïò. - Ãåìßóôå ôï çëåêôñüäéï ìå ôï ðñïò ìýôñçóç äéüëõìá. Âåâáéùèåßôå üôé äåí Ý ïõí ðñïóêïëëçèåß öõóáëëßäåò áýñá óôçí åðéöüíåéá ôùí çëåêôñïäßùí ìýôñçóçò. - ÐéÝóôå ôï ðëþêôñï åðéëïãþò êëßìáêáò ìýôñçóçò (3), þóôå íá Ý åôå ôç ìåãáëýôåñç äõíáôþ áêñßâåéá óôç ìýôñçóç êáé ðåñéìýíåôå ëßãï (0.5-1 ëåðôü) þóôå íá óôáèåñïðïéçèåß ç Ýíäåéîç. - Ôï üñãáíï áðåéêïíßæåé ôçí åéäéêþ áãùãéìüôçôá ôïõ äåßãìáôïò áíçãìýíç óôïõò 25 C. Ïðùò áíáöýñåôáé êáé óôï êåö. 7 - èåùñßá ìåôñþóåùí áãùãéìüôçôáò - õðüñ åé Üìåóç åîüñôçóç ôçò áãùãéìüôçôáò åíüò äéáëýìáôïò áðü ôç èåñìïêñáóßá ôïõ. Ãéá ôï ëüãï áõôü, ïé ìåôñþóåéò åêöñüæïíôáé óáí áíçãìýíç åéäéêþ 25 C (Þ 20 C), þóôå íá åßíáé óõãêñßóéìåò ìåôáîý ôïõò, áíåîüñôçôá áðü ôç èåñìïêñáóßá äéåîáãùãþò ôùí ìåôñþóåùí. Óôï êåö. 7 óåë. 10 áíáöýñåôáé áíáëõôéêü ç ìýèïäïò õðïëïãéóìïý ôïõ èåñìïêñáóéáêïý óõíôåëåóôþ (slope) åíüò óõãêåêñéìýíïõ äéáëýìáôïò êáé ï ôñüðïò áíáãùãþò ôçò ìýôñçóçò óôïõò 25 C. Ôï áãùãéìüìåôñï BC 401, áíôéóôáèìßæåé áõôüìáôá ôç èåñìïêñáóßá ôïõ äéáëýìáôïò êáé áíüãåé ôç ìýôñçóç óôïõò 25 C. Ï èåñìïêñáóéáêüò óõíôåëåóôþò (slope) ôçò áõôüìáôçò áíôéóôüèìéóçò åßíáé 2% / C êáé ç áêñßâåéá ìýôñçóçò åßíáé éêáíïðïéçôéêþ ãéá ìåôñþóåéò ñïõôßíáò óå äéáëýìáôá áëüôùí óôçí ðåñéï Þ 0-50 C. - ÌåôÜ ôçí åêôýëåóç ôùí ìåôþóåùí, ðéýóôå îáíü ôï ðëþêôñï on /off, þóôå íá óâþóåé ç øçöéáêþ Ýíäåéîç óôç ïèüíç ôïõ ïñãüíïõ. - Îåðëýíåôå ôï çëåêôñüäéï ìå áðåóôáãìýíï íåñü, óôåãíþóôå ôï ôéíüæïíôáò ôï åëáöñü (ìç ñçóéìïðïéåßôå ðáíß, áñôß Þ ïðïéïäþðïôå Üëëï õëéêü ãéá íá óêïõðßóåôå ôï åóùôåñéêü ôïõ çëåêôñïäßïõ) êáé ôïðïèåôåßóôå ôï üñãáíï óôçí ðëáóôéêþ èþêç ôïõ. ÊáôÜ ôç ñþóç ôïõ áãùãéìïìýôñïõ BC 401, ðñýðåé íá Ý åôå õð' üøç ôá åîþò : - Ìç ðýñíåôå ìåôñþóåéò, üôáí Ý åé åìöáíéóôåß ç Ýíäåéîç "LO BAT" óôçí ïèüíç. Ôï üñãáíï ðéèáíüí íá äßíåé ëáíèáóìýíåò åíäåßîåéò. Áíôéêáôáóôåßóôå ôç ìðáôáñßá. - Ôï üñãáíï ìýôñçóçò Ý åé ìéêñþ áäéüâñï ç ðñïóôáóßá, äåí åßíáé üìùò óôåãáíü - ìüíï ôï çëåêôñüäéï åßíáé óôåãáíü. ÅÜí ðýóïõí íåñü Þ Üëëï õãñü óôï üñãáíï, óêïõðßóôå ôï áìýóùò. BC ÅÃ ÅÉÑÉÄÉÏ ÑÇÓÇÓ óåë. 6

7 - Áðïöýãåôå ôçí åðáöþ ïðïéïõäþðïôå áíôéêåéìýíïõ ìå ôï åóùôåñéêü ôïõ çëåêôñïäßïõ êáé åéäéêüôåñá ìå ôéò åðéöüíåéåò ìýôñçóçò (ó. 1-7). - ÐïôÝ ìç ôïðïèåôåßôå ôï üñãáíï óôç èþêç ôïõ, ðñïôïý âåâáéùèåßôå üôé ôï åóùôåñéêü ôïõ çëåêôñïäßïõ åßíáé óôåãíü. - Ìç ñçóéìïðïéåßôå ôï üñãáíï ãéá íá ìåôñþóåôå äåßãìáôá óå èåñìïêñáóßá ìåãáëýôåñç áðü 50 C Þ ìéêñüôåñç áðü 0 C. - Ìç ñçóéìïðïéåßôå ôï çëåêôñüäéï ãéá íá ìåôñþóåôå áãùãéìüôçôá õãñþí ðïõ ðåñéý ïõí ïñãáíéêïýò äéáëýôåò, ðåôñåëáéïåéäþ Þ Üëëá ïñãáíéêü õãñü ðïõ ìðïñåß íá ôï ðñïóâüëïõí çìéêü. Ôï áãùãéìüìåôñï BC 401 åßíáé êáôüëëçëï ãéá ìåôñþóåéò áãùãéìüôçôáò ìüíï õäáôéêþí äéáëõìüôùí. 5. ÓÕÍÔÇÑÇÓÇ ÊÁÉ ÊÁÈÁÑÉÓÌÏÓ ÔÏÕ ÇËÅÊÔÑÏÄÉÏÕ Ôï áãùãéìïìåôñéêü êåëëß ôýðïõ CCP 41 ðïõ óõíïäåýåé ôï áãùãéìüìåôñï BC 401 (ó. 1-6), Ý åé ôç ìïñöþ ìéêñïý ðëáóôéêïý ðïôçñéïý äåéãìáôïëçøßáò, óôç âüóç ôïõ ïðïßïõ âñßóêïíôáé ïé äýï áãþãéìåò åðéöüíåéåò ìýôñçóçò (ó. 1-7) áðü Üíèñáêá ìå åéäéêü äéáìïñöùìýíç åðéöüíåéá êáé ï áéóèçôþñáò èåñìïêñáóßáò (ó. 1-8). Ç áêñßâåéá êáé åðáíáëçøéìüôçôá ôùí ìåôñþóåùí åîáñôüôáé êáôü êýñéï ëüãï áðü ôçí êáèáñüôçôá êáé ôçí êáëþ êáôüóôáóç ôùí åðéöáíåéþí ìýôñçóçò. Áðïöýãåôå ôçí åðáöþ ôùí åñéþí êáèþò êáé ïðïéïõäþðïôå Üëëïõ áíôéêåéìýíïõ ìå ôï åóùôåñéêü ôïõ çëåêôñïäßïõ. EÜí ðñïóêïëëçèïýí áêáèáñóßåò Þ ëßðç óôéò åðéöüíåéåò ìýôñçóçò, ôï üñãáíï ìðïñåß íá äßíåé ëáíèáóìýíåò åíäåßîåéò Þ íá ðáñïõóéüæåé ïëßóèçóç ôçò Ýíäåéîçò. Ãéá íá êáèáñßóåôå ôï åóùôåñéêü ôïõ çëåêôñïäßïõ, îåðëýíåôý ôï ìå íåñü Þ áñáéü äéüëõìá HCl (ãéá áðïìüêñõíóç åðéêáèþóåùí áëüôùí) Þ ëéáñü áñáéü äéüëõìá áðïññõðáíôéêïý (ãéá áðïìüêñõíóç åëáßùí êáé ëéðþí). Óôç óõíý åéá îåðëýíåôý ôï êáëü ìå áðïóôáãìýíï íåñü. Ìç ñçóéìïðïéåßôå áñôïìüíôçëá, óðüããï Þ ïðïéïäþðïôå Üëëï õëéêü ãéá íá êáèáñßóåôå ôéò åðéöüíåéåò ìýôñçóçò. Ìç ñçóéìïðïéåßôå áëïãïíïìýíïõò õäñïãïíüíèñáêåò, áêåôüíç, ðåôñåëáúêü áéèýñá Þ Üëëïõò ïñãáíéêïýò äéáëýôåò ãéá ôïí êáèáñéóìü ôïõ çëåêôñïäßïõ. Ïôáí äåí ñçóéìïðïéåßôå ôï çëåêôñüäéï, äéáôçñåßóôå ôï óôåãíü. BC ÅÃ ÅÉÑÉÄÉÏ ÑÇÓÇÓ óåë. 7

8 6. ÁÍÔÉÊÁÔÁÓÔÁÓÇ ÌÐÁÔÁÑÉÁÓ Ïôáí åìöáíéóôåß ç Ýíäåéîç "LO BAT" óôçí ïèüíç ôïõ ïñãüíïõ, ç ìðáôáñßá ôïõ ðñýðåé íá áíôéêáôáóôáèåß. - Âõèßóôå Ýíá áñêåôü ðëáôý êáôóáâßäé óôçí åãêïðþ óôï ðßóù ôìþìá ôïõ ïñãüíïõ (ó. 2á) - ñçóéìïðïéüíôáò ôï óáí ìï ëü, ìå ìéêñþ äýíáìç, áíïßîôå ôï ðñïóôáôåõôéêü êüëõìá ôçò ìðáôáñßáò (ó. 2â) - Ôïðïèåôåßóôå ôçí êáéíïýñãéá ìðáôáñßá óôç èýóç ôçò ðáëéüò. Ôï üñãáíï äý åôáé ìðáôáñßá 9V ôýðïõ ÑÑ3 (êïéíþ, áëêáëéêþ Þ åðáíáöïñôéæüìåíç) - Îáíáôïðïèåôåßóôå ôï ðëáóôéêü êüëõìá êáé áóöáëßóôå ôï. Ôï üñãáíï åßíáé Ýôïéìï ãéá ëåéôïõñãßá. Ó Þìá 2á Ó Þìá 2â 7.ÈÅÙÑÉÁ ÌÅÔÑÇÓÅÙÍ ÁÃÙÃÉÌÏÔÇÔÁÓ Óáí áãùãéìüôçôá ïñßæåôáé ç éêáíüôçôá åíüò õëéêïý íá Üãåé ôï çëåêôñéêü ñåýìá. Åßíáé ôï áíôßóôñïöï ôçò áíôßóôáóçò. Ïëá ôá õëéêü ðáñïõóéüæïõí áãùãéìüôçôá óå êüðïéï âáèìü, ðïõ ðïéêßëåé áðü ðïëý áìçëýò ôéìýò (ìïíùôýò ïðùò ï áýñáò êáé ôï ãõáëß) ìý ñé ðïëý õøçëýò (Üñãõñïò, ñõóüò êáé ìýôáëëá ãåíéêü). Éäéáßôåñï åíäéáöýñïí ðáñïõóéüæåé ç ìýôñçóç ôçò áãùãéìüôçôáò õäáôéêþí äéáëõìüôùí çëåêôñïëõôþí. Ç áãùãéìüôçôá, Þ áêñéâýóôåñá ç åéäéêþ áãùãéìüôçôá, åíüò äéáëýìáôïò åßíáé Ýíá ìýãåèïò ðïõ ðåñéý åé óçìáíôéêýò ðëçñïöïñßåò ãéá ôçí öýóç ôïõ. ÅéäéêÜ óå õäáôéêü äéáëýìáôá åíüò äéáëõìýíïõ óõóôáôéêïý Þ êáèáñü íåñü, ç ìýôñçóç ôçò åéäéêþò áãùãéìüôçôüò ôïõò ïäçãåß Üìåóá, óå ðïóïôéêü áðïôåëýóìáôá. Óå ìßá áñêåôü ìåãüëç ðåñéï Þ, ç áãùãéìüôçôá äéáëõìüôùí çëåêôñïëõôþí åßíáé, ìå ìåãüëç áêñßâåéá, ãñáììéêþ óõíüñôçóç ôçò óõãêýíôñùóþò ôïõò. ÁðëÜ, üóï ðõêíüôåñï åßíáé Ýíá äéüëõìá çëåêôñïëýôç, ôüóï ìåãáëýôåñç åéäéêþ áãùãéìüôçôá ðáñïõóéüæåé. Áò äïýìå ôþñá, áíáëõôéêü ôé åßíáé êáé ðùò åêöñüæåôáé ç åéäéêþ áãùãéìüôçôá: ÁíåîÜñôçôá áðü ôï áí ïé öïñåßò ôïõ ñåýìáôïò åßíáé çëåêôñüíéá (ìýôáëëá) Þ éüíôá (äéáëýìáôá BC ÅÃ ÅÉÑÉÄÉÏ ÑÇÓÇÓ óåë. 8

9 çëåêôñïëõôþí), óå ïðïéïäþðïôå çëåêôñéêü êýêëùìá éó ýåé ï ãíùóôüò íüìïò ôïõ Ïhm : I = U / R : Amperes = Volts / Ohms üðïõ I åßíáé ôï ñåýìá ðïõ äéáñýåé Ýíáí áãùãü áíôßóôáóçò R, üôáí óôá Üêñá ôïõ åðéâüë-ëåôáé ìßá ôüóç U. Ç áíôßóôáóç ôïõ áãùãïý åîáñôüôáé áðü ôçí öýóç ôïõ (óáí õëéêü) áëëü êáé áðü ôç ãåùìåôñßá ôïõ. Ãéá áãùãïýò óôáèåñþò äéáôïìþò ç áíôßóôáóç äßíåôáé áðü ôçí ó Ýóç: R = ñ * l / A : Ohms = (Ohms*cm) * cm / cm² üðïõ "l" ôï ìþêïò, "Á" ç äéáôïìþ ôïõ áãùãïý êáé "ñ" ç åéäéêþ ôïõ áíôßóôáóç, ðïõ åîáñôüôáé áðü ôçí öýóç ôïõ õëéêïý êáé ôçí èåñìïêñáóßá ôïõ. Ç åéäéêþ áíôßóôáóç ôïõ õëéêïý åêöñüæåé ëïéðüí ðüóç åßíáé ç áíôßóôáóþ ôïõ óôçí ìïíüäá ìþêïõò áíü ìïíüäá äéáôïìþò. Áðëïýóôåñá åêöñüæåé ôçí áíôßóôáóç åíüò áãùãïý ìþêïõò 1 cm êáé äéáôïìþò 1 cm x 1 cm áðü ôï õëéêü áõôü. ÅðåéäÞ óå ðïëëýò ðåñéðôþóåéò ìåôñþóåùí (üðùò óôçí ìýôñçóç óõãêåíôñþóåùí éüíôùí), áýîçóç ôïõ ìåãýèïõò ðïõ ìåôñüôáé óõíåðüãåôáé áíüëïãç ìåßùóç ôçò áíôßóôáóçò ôïõ áãùãïý, åöåõñýèçêå ï üñïò áãùãéìüôçôá, ôï áíôßóôñïöï ôçò áíôßóôáóçò, þóôå ôï ìåôñïýìåíï ìýãåèïò íá ãßíåé åõèýùò áíüëïãï ôïõ æçôïõìýíïõ íá ðñïóäéïñéóôåß. Åôóé öèüíïõìå óôïõò üñïõò Áãùãéìüôçôá "G" êáé ÅéäéêÞ áãùãéìüôçôá "ê" : G = 1 / R : 1 / Ohms = 1 Siemens (S) Þ 1 mhos (USA) ê = 1 / ñ : 1/(Ohms*cm), S/cm, mhos/cm Áñá ç áãùãéìüôçôá åíüò áãùãïý èá åêöñüæåôáé áðü ôçí ó Ýóç: G = ê * Á / l : S = (S/cm) * cm²/cm Óôéò óõíçèéóìýíåò ìåôñþóåéò áãùãéìüôçôáò (äéáëýìáôá) äåí êáôáóêåõüæïõìå âýâáéá Ýíáí áãùãü óõãêåêñéìýíùí äéáóôüóåùí áëëü ôïðïèåôïýìå ôï äéüëõìá óå Ýíá äï åßï (êåëëß) ðïõ öýñåé äýï ðáñüëëçëá ôïðïèåôçìýíåò ðëüêåò óõãêåêñéìýíùí äéáóôüóåùí áðü êáëü áãùãü ôïõ çëåêôñéóìïý óý ïñéóìýíç áðüóôáóç ìåôáîý ôïõò. Ìå áõôü ôïí ôñüðï åðéôõã Üíïõìå ôçí êáôáóêåõþ åíüò áãùãïý áðü ôï ðñïò ìýôñçóç äéüëõìá êáé ìüëéóôá êáôü Üñéóôá åðáíáëþøéìï ôñüðï. Ïé äýï ðáñüëëçëåò ðëüêåò (áðü ëåõêü ñõóï Þ ñõóü Þ Üíèñáêá) áðïôåëïýí ôá Üêñá ôïõ áãùãïý, åíþ ç åðéöüíåéá ôçò êáèåìéüò ïñßæåé ôçí äéáôïìþ ôïõ. Äéáôçñþíôáò ëïéðüí óôáèåñýò ôéò äéáóôüóåéò ôïõ êåëëéïý êáé óõíïøßæïíôüò ôåò óå ìßá óôáèåñü, ôçí óôáèåñü ôïõ êåëëéïý K cell (cell constant), ç åéäéêþ áãùãéìüôçôá, ðïõ åßíáé ôï æçôïýìåíï ìýãåèïò, ðñïêýðôåé åõèýùò ìå ðïëëáðëáóéáóìü ôçò áãùãéìüôçôáò åðß ôçí óôáèåñü áõôþ. K cell = l / A : 1 / cm = cm / cm² ê = G * K cell : S / cm = S * 1 / cm G = ê / K cell Áðü ôçí ôåëåõôáßá ó Ýóç ðñïêýðôåé üôé ìåôñþíôáò ôçí áãùãéìüôçôá åíüò äéáëýìáôïò, ç åéäéêþ ôïõ áãùãéìüôçôá ðñïêýðôåé ìå áðëü ðïëëáðëáóéáóìü ôçò áãùãéìüôçôáò ðïõ ìåôñþèçêå ìå ôçí óôáèåñü ôïõ êåëëéïý K cell. Óå ðïëëü çëåêôñïíéêü áãùãéìüìåôñá, üðùò êáé óôï BC 401, ç óôáèåñü áõôþ ìðïñåß íá åíóùìáôùèåß óôçí ñýèìéóç ôïõ ïñãüíïõ, Ýôóé þóôå íá ìåôñüôáé Üìåóá ç åéäéêþ áãùãéìüôçôá (âë. êåö. 3). BC ÅÃ ÅÉÑÉÄÉÏ ÑÇÓÇÓ óåë. 9

10 ÐáñÜäåéãìá Åóôù ìéá ìýôñçóç áãùãéìüôçôáò äéáëýìáôïò ßóç ìå 47.0 ìs êáé ç óôáèåñü ôïõ êåëëéïý åßíáé K cell = Ç åéäéêþ áãùãéìüôçôá õðïëïãßæåôáé üðùò ðáñáêüôù: ê = 47 * 0.96 ìs/cm = ìs/cm ÅîÜñôçóç áðü ôç èåñìïêñáóßá Ç áãùãéìüôçôá óå äéáëýìáôá çëåêôñïëõôþí ïöåßëåôáé óôçí êéíçôéêüôçôá ôùí éüíôùí êáé ãé áõôü ç óõìðåñéöïñü ôùí äéáëõìüôùí ùò áãùãþí åßíáé äéáöïñåôéêþ áðü áõôþ ôùí ìåôüëëùí. Ç áãùãéìüôçôá ôùí äéáëõìüôùí, áíôßèåôá áðü ôá ìýôáëëá, áõîüíåé ìå ôçí Üíïäï ôçò èåñìïêñáóßáò, åíþ åîáñôüôáé áðü ôç öýóç ôùí éüíôùí êáé áðü ôï éîþäåò ôïõ äéáëýìáôïò. Óå áìçëýò óõãêåíôñþóåéò (ðïëý êáèáñü íåñü), Ýíá óçìáíôéêü ìýñïò ôçò áãùãéìüôçôáò ïöåßëåôáé óôç äéüóôáóç ôïõ íåñïý. Áðü üëá áõôü åßíáé ðñïöáíýò üôé ç áãùãéìüôçôá ôùí äéáëõìüôùí åîáñôüôáé Üìåóá áðü ôç èåñìïêñáóßá. Ç åîüñôçóç áõôþ óõíþèùò åêöñüæåôáé óáí ó åôéêþ ìåôáâïëþ áíü K (Þ C) óå ìßá óõãêåêñéìýíç èåñìïêñáóßá êáé áíáöýñåôáé óáí èåñìïêñáóéáêüò óõíôåëåóôþò "á" (temperature coefficient) ôïõ äéáëýìáôïò. Ç ìïíüäá ìýôñçóçò ôïõ èåñìïêñáóéáêïý óõíôåëåóôþ "á" åßíáé Ê -1. Óôéò ðåñéóóüôåñåò ðåñéðôþóåéò, áíôß ôïõ èåñìïêñáóéáêïý óõíôåëåóôþ "á" áíáöýñåôáé ï ðïóïóôéáßïò èåñìïêñáóéáêüò óõíôåëåóôþò "á (%)", ï ïðïßïò åßíáé ç ðïóïóôéáßá ìåôáâïëþ % áíü âáèìü Kelvin óå ó Ýóç ìå ôç èåñìïêñáóßá áíáöïñüò : á (%) = 100 á Ïé èåñìïêñáóéáêïß óõíôåëåóôýò åîáñôþíôáé áðü ôç öýóç ôùí äéáëõìüôùí êáé ôçí èåñìïêñáóßá, äåí áêïëïõèïýí åìöáíþò êáíýíá íüìï, êõìáßíïíôáé ìåôáîý 0.5% êáé 5% áíü âáèìü Êåëóßïõ êáé ðñïóäéïñßæïíôáé ìüíï ðåéñáìáôéêü óå ó åôéêü óôåíýò èåñìïêñáóéáêýò ðåñéï Ýò. Ôï õðåñ - êáèáñü íåñü Ý åé ôï ìåãáëýôåñï èåñìïêñáóéáêü óõíôåëåóôþ (5.2% / C), åíþ ôá äéáëýìáôá áëüôùí óå ìýóåò óõãêåíôñþóåéò Ý ïõí èåñìïêñáóéáêü óõíôåëåóôþ ðåñßðïõ 2% / C. Ôá äéáëýìáôá ïîýùí, âüóåùí êáé ôá ðõêíü äéáëýìáôá áëüôùí Ý ïõí åëáöñü ìéêñüôåñïõò èåñìïêñáóéáêïýò óõíõåëåóôýò (ôõðéêþ ôéìþ 1.5% / C). Áðü üóá áíáöýñïíôáé ðáñáðüíù, ãßíåôáé ðñïöáíýò üôé ìéêñýò ìåôáâïëýò óôç èåñìïêñáóßá ðñïêáëïýí óçìáíôéêýò ìåôáâïëýò óôçí áãùãéìüôçôá. Ãéá ôï ëüãï áõôü, ðñïêåéìýíïõ íá åßíáé óõãêñßóéìåò, ïé ìåôñþóåéò áãùãéìüôçôáò åêöñüæïíôáé óáí åéäéêþ áãùãéìüôçôá áíçãìýíç óôïõò 25 C ( ê 25 ) *, áíåîüñôçôá áðü ôç èåñìïêñáóßá äéåîáãùãþò ôùí ìåôñþóåùí (äçë. ðïéá èá Þôáí ç åéäéêþ áãùãéìüôçôá ôïõ äéáëýìáôïò åüí ç ìýôñçóç ãéíüôáí óôïõò 25 C, ç ïðïßá ïñßæåôáé óáí èåñìïêñáóßá áíáöïñüò). ÅÜí åßíáé ãíùóôþ ç ôéìþ ôïõ èåñìïêñáóéáêïý óõíôåëåóôþ "á" åíüò óõãêåêñéìýíïõ äéáëýìáôïò, ìðïñåß íá åöáñìïóèåß ç ó Ýóç : ê 25 = ê t * (1 / (1 + á Ät)) üðïõ ê t ç åéäéêþ áãùãéìüôçôá ôïõ äéáëýìáôïò óå èåñìïêñáóßá t * Ôçí ôåëåõôáßá äåêáåôßá Ý åé åðéêñáôþóåé óáí èåñìïêñáóßá áíáöïñüò ãéá ôçí åéäéêþ áãùãéìüôçôá äéáëõìüôùí íá áíáöýñåôáé ç ôéìþ ôùí 25 C. Óå ðïëëýò üìùò äçìïóéåýóåéò (êõñßùò ðáëáéüôåñåò) ç èåñìïêñáóßá áíáöïñüò ïñßæåôáé óôïõò 18 C Þ óôïõò 20 C. BC ÅÃ ÅÉÑÉÄÉÏ ÑÇÓÇÓ óåë. 10

11 ê 25 ç åéäéêþ áãùãéìüôçôá ôïõ äéáëýìáôïò óôç èåñìïêñáóßá áíáöïñüò (25 C) Ät ç äéáöïñü èåñìïêñáóßáò t - t 25 á ï èåñìïêñáóéáêüò óõíôåëåóôþò Óôçí ðñüîç, ç áíùôýñù ó Ýóç äßíåé áêñéâþ áðïôåëýóìáôá ìüíï óå óôåíü åýñïò èåñìïêñáóßáò. Óå ìåãüëï åýñïò èåñìïêñáóßáò, ðñýðåé íá ñçóéìïðïéçèïýí óôç èýóç ôïõ ðáñüãïíôá " á Ät " ðïëõïíõìéêýò ó Ýóåéò ôçò ìïñöþò " á Ät + â (Ät) 2 +" ã (Ät) " ãéá íá åðéôåõ èåß éêáíïðïéçôéêþ áêñßâåéá. ÐáñÜäåéãìá áíáãùãþò ôçò åéäéêþò áãùãéìüôçôáò óôç èåñìïêñáóßá áíáöïñüò Ç åéäéêþ áãùãéìüôçôá åíüò äéáëýìáôïò ìå ãíùóôü èåñìïêñáóéáêü óõíôåëåóôþ 1,85 % / C óå èåñìïêñáóßá 21.5 C ìåôñüôáé ßóç ìå 582 ìs. Ç åéäéêþ áãùãéìüôçôá ôïõ äéáëýìáôïò óôç èåñìïêñáóßá áíáöïñüò (ê 25 ) ðñïêýðôåé áðü ôïí ðáñáêüôù õðïëïãéóìü: ê 25 = 582 * {1 / ( * (21,5-25) ) } = 622,3 ìs ÐáñÜäåéãìá ðñïóäéïñéóìïý ôïõ èåñìïêñáóéáêïý óõíôåëåóôþ ïñéóìýíïõ äéáëýìáôïò ÌåôñÜìå ôçí áãùãéìüôçôá ôïõ äéáëýìáôïò óôç èåñìïêñáóßá áíáöïñüò 25.0 C (ðñïóï Þ óôçí óôáèåñüôçôá ôçò èåñìïêñáóßáò êáé ôçí áêñßâåéá). Óôçí óõíý åéá áíõøþíïõìå ôçí èåñìïêñáóßá êáôá 5-10 âáèìïýò êáé ìåôñüìå îáíü ôçí áãùãéìüôçôá êáé ôçí èåñìïêñáóßá. Ï èåñìïêñáóéáêüò óõíôåëåóôþò ðñïêýðôåé áðü ôïí ðáñáêüôù õðïëïãéóìü: ÈÅÑÌÏÊÑÁÓÉÁ( C) ÁÃÙÃÉÌÏÔÇÔÁ ìs ìs á (%) = 100 x ( ) / [473 x ( )] = % / C äçë. ç åðß ôïéò 100 áýîçóç ôçò áãùãéìüôçôáò äéá ôçí äéáöïñü ôçò èåñìïêñáóßáò. * Ïé ðáñáðüíù ìåôñþóåéò äåí åßíáé äõíáôüí íá ãßíïõí ìå ôï áãùãéìüìåôñï BC 401. Ãéá ôçí åêôýëåóþ ôïõò áðáéôåßôáé åñãáóôçñéáêü áãùãéìüìåôñï (üðùò ôï BC 406 Þ ôï BC 407) ðïõ Ý åé ôç äõíáôüôçôá ìýôñçóçò ôçò åéäéêþò áãùãéìüôçôáò ùñßò íá áíüãåé áõôüìáôá ôç ìýôñçóç óôç èåñìïêñáóßá áíáöïñüò (25 C). ÅÜí áðáéôåßôáé éäéáßôåñç áêñßâåéá ìýôñçóçò, ôüóï ç ñýèìéóç ôïõ ïñãüíïõ üóï êáé ïé ìåôñþóåéò ðñýðåé íá ãßíïíôáé óå óôáèåñþ èåñìïêñáóßá, êáôü ðñïôßìçóç óå èåñìïóôáôçìýíï ëïõôñü êáé óôïýò 25 C. ÅðéëïãÞ áãùãéìïìåôñéêïý êåëëßïõ Ãéá ëüãïõò ðïõ ãßíïíôáé öáíåñïß üôáí åìâáèýíåé êáíåßò óôïí ôñüðï ìýôñçóçò ôçò áãùãéìüôçôáò, (åíáëëáóóüìåíá ñåýìáôá, èüñõâïò, áõôïèýñìáíóç êëð.) ôï ìýóï ñåýìá áëëü êáé ç ìýóç ðõêíüôçôá ñåýìáôïò óôï êåëëß åðçññåüæïõí ðïëý ôçí áêñßâåéá ôùí ìåôñþóåùí. Åôóé ãéü ìåôñþóåéò äéáëõìüôùí ðïëý áìçëþò åéäéêþò áãùãéìüôçôáò ñåéüæåôáé áãùãüò äéáëýìáôïò ìéêñïý ìþêïõò l êáé ìåãüëçò äéáôïìþò Á, äçëáäþ êåëëß ìéêñþò óôáèåñüò (ìéêñüôåñçò áðü 1). Áíôßèåôá ðïëý áãþãéìá äéáëýìáôá ñåéüæïíôáé êåëëéü ìå ìåãüëç óôáèåñü. BC ÅÃ ÅÉÑÉÄÉÏ ÑÇÓÇÓ óåë. 11

12 Ðñüôõðá äéáëýìáôá áãùãéìüôçôáò Ãéá ôçí ñýèìéóç ôùí åíäåßîåùí ïðïéïõäþðïôå áãùãéìïìýôñïõ óå óõíäõáóìü ìå ïðïéïäþðïôå êåëëß, õðüñ åé ôï âïþèçìá ôùí äéáëõìüôùí ãíùóôþò êáé åýêïëá åðáíáëþøéìçò åéäéêþò áãùãéìüôçôáò. Åõñýôáôá ñçóéìïðïéïýíôáé ãéá ôï óêïðü áõôü äéáëýìáôá ëùñéïý ïõ êáëßïõ (KCl). Óôïí ðáñáêüôù ðßíáêá öáßíïíôáé ïé åéäéêýò áãùãéìüôçôåò äéáëõìüôùí KCl óå óõíüñôçóç ìå ôçí èåñìïêñáóßá ôïõò. Ãéá ôçí ðáñáóêåõþ äéáëýìáôïò 1 Í KCl æõãßæïíôáé g ðñïîçñáìýíïõ ( C, 2 þñåò) KCl êáé äéáëýïíôáé óå áðåóôáãìýíï íåñü ìý ñé ôåëéêïý üãêïõ 1 l. ÐÉÍÁÊÁÓ 1 ÅÉÄÉÊÇ ÁÃÙÃÉÌÏÔÇÔÁ (ìs/cm) ÄÉÁËÕÌÁÔÙÍ KCl 1N, 0.1N, 0.0N, 0.001N ÈÅÑÌ. ( C) 1N 0.1N 0.01N 0.001N * * * * * * * * * * * * * * * * 28 * * * 29 * * * 30 * * * BC ÅÃ ÅÉÑÉÄÉÏ ÑÇÓÇÓ óåë. 12