Με Νου, Αρωματόκηπος και ευεξία

Transcript

1

2 Με Νου, Αρωματόκηπος και ευεξία Δρ Νίκος Κρίγκας ΕΔΙΠ Τομέας Βοτανικής και Τομέας Οικολογίας, Τμήμα Βιολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Επισκέπτης Καθηγητής Τμήμα Γεωπονίας, Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Συνεργαζόμενος Ταξινόμος Φυτών Βαλκανικός Βοτανικός Κήπος Κρουσσίων, Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός «Δήμητρα»

3 1 βιβλίο, 3 πράσινες ιδέες

4 Οι συντελεστές

5 Οι συντελεστές

6 Υπάρχουν πάμπολα βιβλία μαγειρικής. Αυτό είναι άλλο ένα; Έχουμε βαρεθεί να ακούμε και να διαβάζουμε για γιατροσόφια και βότανα. Πάλι τα ίδια; Υπάρχουν πάρα πολλά βιβλία για αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά. Τι το ιδιαίτερο έχει αυτό; Γιατί να το αγοράσω;

7 Τα αρωματικά φυτά μας... «κάνουν καλό», «σε τούτο και στο άλλο» Αυτό το «καλό» ήταν πάντα η δική μου παγίδα, η απορία μου, ένα αναπάντητο ερωτηματικό, όταν, χαμένη στη μετάφραση της ευεργεσίας, στεκόμουν αναποφάσιστη πάνω από το μπρίκι με την αγνή λουίζα στο χέρι: πόση να βάλω, κάθε πότε να την πίνω και ποια είναι η ημερήσια πρόσληψη που απαιτεί το σύστημά μου για να δει «άσπρη μέρα»; Και άραγε τι μπορεί να πάθεις από υπερβολική δόση ματζουράνας; Ελένη Ψυχούλη

8 Ποια φυτά επιλέξαμε; Επιλέξαμε να παρουσιάσουμε στο ευρύ κοινό αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά που συμπεριλαμβάνονται στον κατάλογο της Ευρωπαϊκής Φαρμακοποιίας γιατί έχουν ολοκληρωμένη επιστημονική μονογραφία που είναι εγκεκριμένη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Φαρμάκων Φυτικής Προέλευσης (μελισσόχορτο, φαρμακευτικό φασκόμηλο, μάραθος, δίκταμος), ή φυτά που έχουν εδώδιμα (βρώσιμα) τήματα (όπως κάππαρη, κρανιά, κρίταμο, χαρουπιά, μαστιχόδεντρο), καθώς και φυτά που είναι ευρέως γνωστά για τη μακροχρόνια παραδοσιακή χρήση τους, αλλά δεν έχει συνταχθεί ακόμη η μονογραφία τους από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Φαρμάκων Φυτικής Προέλευσης (αγριοτριανταφυλλιά ή κυνόροδο, κρόκος, ματζουράνα, τσάι του βουνού, ρούδι ή σουμάκι και σατουρέγια ορέων ή ορεινό θρούμπι).

9 Το βιβλίο αυτό αποτελεί ένα πρωτότυπο εγχείρημα που αποσκοπεί στην ευεξία μας: από κομπάρσοι, τα αρωματικάφαρμακευτικά φυτά γίνονται (με... νου) οι πρωταγωνιστές στην καθημερινή μας ευεξία.

10 Σκοπός Δημιουργήσαμε ένα πολύπλευρο βιβλίο με σκοπό να παρέχουμε στον αναγνώστη: (α) απαραίτητη τεκμηρίωση (ιστορικές, βιολογικές και φαρμακογνωστικές πληροφορίες) για επιλεγμένα αρωματικά- φαρμακευτικά φυτά της ελληνικής γης, (β) πρωτότυπες ιδέες, μυστικά και συμβουλές για να αξιοποιήσει αυτά τα φυτά στην καθημερινή του διατροφή και ευεξία και (γ) τρόπους για να τα καλλιεργήσει με ευκολία και να τα διατηρήσει με επιτυχία στο οικιακό περιβάλλον.

11 Ιδιαιτερότητες Προσδιορίσαμε την ταυτότητα κάθε φυτού, τις ιδιότητες, τα συστατικά και τις δράσεις του. Προσπαθήσαμε να καταλάβουμε και να περιγράψουμε το άρωμα, τη γεύση και τις ιδιαιτερότητες των φυτών που παρουσιάζουμε. Επισκοπήσαμε τη μαγειρική χρήση των επιλεγμένων φυτών προκειμένου να διαμορφώσουμε νέες γευστικές προτάσεις και να ανοίξουμε νέους γαστρονομικούς ορίζοντες. Συνδυάσαμε τα προτεινόμενα εδέσματα σε μενού και διαμορφώσαμε πρωτότυπα μείγματα φυτών σε συγκεκριμένες αναλογίες για ροφήματα, με βάση τις φυτοθεραπευτικές δράσεις των διαφορετικών φυτών.

12 Ιδιαιτερότητες Ζυγίσαμε όλα τα χρησιμοποιούμενα μέρη των αρωματικών- φαρμακευτικών φυτών που προτείνονται για χρήση. Δώσαμε έμφαση στη διατροφική αξία των φυτών, αλλά και στην ικανότητα αυτών να συμβάλλουν στην ευεξία μας και να απογειώσουν με ασφάλεια την καθημερινή γαστρονομική μας απόλαυση. Οι προτεινόμενες συνταγές δοκιμάστηκαν και εκτελέστηκαν πολλές φορές ώστε να βελτιωθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα.

13 Εγκυρότητα-Πρωτοτυπία Η εγκυρότητα των πληροφοριών που παρέχονται στο βιβλίο αυτό επιβεβαιώθηκε ή διασταυρώθηκε από δημοσιευμένες επιστημονικές εργασίες (βλ. εκτενή βιβλιογραφία). Ορισμένες από τις πληροφορίες που παρέχονται στο Μέρος IV (πρωτόκολλα καλλιέργειας φυτών) προέρχονται από έρευνες που δεν έχουν ακόμη δημοσιευτεί. Όλες οι φωτογραφίες είναι πρωτότυπες και ανήκουν στους συγγραφείς (εξαίρεση αποτελούν οι περιπτώσεις που αναφέρονται στις ευχαριστίες) και οι λήψεις τους έγιναν στο φυσικό περιβάλλον, σε εργαστηριακούς χώρους ή στο οικιακό περιβάλλον.

14 Διαθεσιμότητα Τα περισσότερα από τα φυτά που παρουσιάζονται μπορούν εύκολα να αναζητηθούν στο εμπόριο, αν και σε πολλές περιπτώσεις το υλικό που πωλείται είναι δυστυχώς εισαγόμενο (π.χ. μαραθόσπορος). Εξαίρεση στα παραπάνω, αποτελεί η σατουρέγια ορέων ή ορεινό θρούμπι, καθότι ακόμη δεν καλλιεργείται στην ελληνική επικράτεια. Δημιουργούμε τη ζήτηση στην αγορά, οπότε αναμένεται να αυξηθούν οι καλλιέργειες των φυτών.

15

16

17

18

19

20

21 Φύλλα, βλαστοί, άνθη Καρποί

22

23 Πόση ποσότητα φρέσκου και πόση αποξηραμένου απαιτείται για το ίδιο επιθυμητό αποτέλεσμα;

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54 1 η πράσινη ιδέα Φυτοθεραπευτικά αφεψήματα με μείγματα δρόγης αρωματικώνφαρμακευτικών φυτών

55 Νέα μείγματα φυτών για φυτοθεραπευτικά ροφήματα (εγχύματα-αφεψήματα) Ευρωπαϊκό βραβείο καινοτόμου σχεδιασμού Ελληνικό βραβείο επιχειρηματικότητας Βραβεύσεις στην Αγγλία

56

57

58

59

60

61

62

63

64 2 η πράσινη ιδέα Γαστρονομία αρωματικών-φαρμακευτικών φυτών

65

66 Νέοι γαστρονομικοί ορίζοντες

67 Νέοι γαστρονομικοί ορίζοντες

68 Νέοι γαστρονομικοί ορίζοντες

69 Νέοι γαστρονομικοί ορίζοντες

70 Νέοι γαστρονομικοί ορίζοντες

71 Νέοι γαστρονομικοί ορίζοντες

72 Νέοι γαστρονομικοί ορίζοντες

73 Νέοι γαστρονομικοί ορίζοντες

74

75 3 η πράσινη ιδέα Καλλιέργεια αρωματικών-φαρμακευτικών φυτών

76

77

78

79

80

81

82

83

84

85

86

87

88 Και ξαφνικά, κάνει ξαστεριά πάνω από τον απέραντο αρωματόκηπο της μεσογειακής χώρας μας: ένας βιολόγος, μια γεωπόνος, μια υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων και food-blogger και μια φαρμακοποιός συναντιούνται στο επιστημονικό πεδίο της βοτανικής, ενώνουν τις γνώσεις και την αγάπη τους, συγκεντρώνουν μια τεράστια βιβλιογραφία και βάζουν τον αρωματόκηπο στη σωστή του θέση: όλα όσα ήθελες να ρωτήσεις για τα βότανα αλλά κανείς δεν μπορούσε να σου απαντήσει με ακρίβεια, η ιστορία, οι ιδιότητες, η δράση, ο πολλαπλασιασμός και η καλλιέργειά τους σε ένα κείμενο που διαβάζεται σαν ευωδιαστό μυθιστόρημα. Μόλις τελειώσεις, σου έχει ανοίξει διπλά η όρεξη: να στήσεις το δικό σου περιβόλι ακόμη και στο μικρό περβάζι της πολυκατοικίας, να μπεις εδώ και τώρα στην κουζίνα για να μαγειρέψεις πιάτα ευωδιαστά που δε σου πρότεινε κανείς μέχρι τώρα. Γιατί ποτέ δεν πέρασε από το μυαλό σου πως ένα τσάι του βουνού (μια από τις πάμπολλες ποικιλίες του βουνίσιου τσαγιού, που δεν είναι μόνο ένα) μπορεί να αρωματίσει το ψωμί, πως το αγριοτριαντάφυλλο μπορεί να μαρινάρει ένα σκουμπρί, πως το χαρούπι μαγειρεύεται με το κρέας, πως το δίκταμο πάει με τα αμπελοφάσουλα και πως η μπεσαμέλ ή η ταραμοσαλάτα άκου να δεις παίρνει άλλη γεύση με λίγο δίκταμο. Ελένη Ψυχούλη

89 Τα βότανα της αρχαιότητας, τα γιατροσόφια πριν τη σύγχρονη ιατρική, τα μυριστικά του αρχέγονου ελληνικού ορίζοντα ξαναβρίσκουν στον Αρωματόκηπο τη δεύτερη ευκαιρία τους. Μια καινούρια μαγειρική ιδέα τα ξαναβάζει στην κατσαρόλα μας από την πόρτα της νέας γεύσης, της απλής συνταγής, της νοστιμιάς που κάνει «καλό». «Καλό» έγκυρο, «καλό» με άποψη.