Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Σχεδιασμός & Αξιολόγηση Απολογισμών Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης

Transcript

1 Πανεπιστήμιο Αιγαίου Εργαστήριο Επιχειρησιακής Περιβαλλοντικής Πολιτικής & Διαχείρισης Σχεδιασμός & Αξιολόγηση Απολογισμών Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης 1ο Ετήσιο Συνέδριο Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης H ΕΚΕ ως Γέφυρα Επικοινωνίας μεταξύ των Επιχειρήσεων και της Κοινωνίας Τρίτη 28 Ιουνίου Divani Caravel

2 Δομή παρουσίασης Εκθέσεις ΕΚΕ Διεθνείς τάσεις Καλές πρακτικές κατάρτισης εκθέσεων ΕΚΕ Αξιολόγηση εκθέσεων ΕΚΕ Μεθοδολογία ΕΕΠΠΔ Η δημοσίευση εκθέσεων ΕΚΕ στην Ελλάδα Αποτελέσματα αξιολόγησης ελληνικών εκθέσεων ΕΚΕ

3 Εκθέσεις ΕΚΕ: Μια διεθνής τάση Πηγή: UNEP-FI, 2007

4 Εκθέσεις ΕΚΕ: Μια αναδυόμενη πρακτική 90% 79% 60% 52% 30% 45% 23% 33% 45% G250 N100 0% Πηγή: KPMG International Surveys of Corporate Responsibility Reporting G250: N100: Οι 250 κορυφαίες εταιρείες του δείκτη Fortune Οι 100 μεγαλύτερες εταιρείες επιλεγμένων χωρών

5 Καλές πρακτικές κατάρτισης εκθέσεων ΕΚΕ Πώς να καταρτίσουμε την έκθεση ΕΚΕ;

6 Αποφασίζοντας τι θα συμπεριληφθεί στην έκθεση Σαφές όραμα και στρατηγική για την ΕΚΕ Υιοθέτηση διεθνών οδηγιών και προτύπων κατάρτισης εκθέσεων ΕΚΕ Συμμετοχή-συμπερίληψη των ενδιαφερόμενων μερών στις διαδικασίες σχεδιασμού της έκθεσης Συλλογή πληροφοριών προετοιμασία έκθεσης

7 Όραμα και στρατηγική Διατυπωμένο με σαφήνεια και περιεκτικότητα Άμεσα συνδεδεμένο με τον ευρύτερο στρατηγικό σχεδιασμό της εταιρείας Αντανακλά τις αξίες και τις δεσμεύσεις της εταιρείας αλλά και τις συναφείς πρακτικές ΕΚΕ που σχεδιάζει και υλοποιεί Παρέχει το γενικό πλαίσιο των πληροφοριών που θα περιέχει η υπόλοιπη έκθεση

8 Διεθνείς οδηγίες & πρότυπα εκθέσεων ΕΚΕ Κατευθυντήριες Οδηγίες GRI Υιοθέτηση των πρακτικών κατάρτισης των πληροφοριών της έκθεσης που προσφέρουν τα πρωτόκολλα δεικτών επίδοσης και οι συμπληρωματικές οδηγίες GRI για τον κλάδο που δραστηριοποιείται ηεταιρεία Κάλυψη όλων των δεικτών επίδοσης ή σαφής αιτιολόγηση μη κάλυψης κάποιου δέικτη/ών Ενσωμάτωση βασικών κατάρτιση της έκθεσης αρχών λογοδοσίας στην Ουσιαστικότητα πληροφοριών Συγκρισιμότητα στοιχείων Αξιοπιστία δεδομένων Εκμετάλλευση της καθοδήγησης που προσφέρουν διεθνή πρότυπα και πλαίσια αρχών ΕΚΕ ISO AA 1000 Οικουμενικό Σύμφωνο

9 Συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών στην οργάνωση της έκθεσης Διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη για: Τον εντοπισμό ουσιαστικών θεμάτων που αφορούν τους κοινωνικούς εταίρους της επιχείρησης Τον προσδιορισμό και διαμόρφωση των δεικτών επίδοσης της εταιρείας Τη μέτρηση και εκτίμηση της επίδοσης της εταιρείας Τη βελτίωση της επίδοσης, τον καθορισμό μελλοντικών στόχων και σχεδίων δράσης Τη βελτίωση του περιεχομένου και της δομής της έκθεσης

10 Συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών: Παράδειγμα καλών πρακτικών Την άνοιξη του 2009 η καναδική εταιρεία RBC σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Τορόντο οργάνωσε δυο συναντήσεις (forum) με εκπροσώπους από βασικές ομάδες ενδιαφέροντος της εταιρείας με βασικό θέμα τις πρακτικές λογοδοσίας για την ΕΚΕ που εφαρμόζει η εταιρεία Στόχοι αυτών των συναντήσεων ήταν: Η ενίσχυση της αξιοπιστίας, πληρότητας και χρησιμότητας της έκθεσης ΕΚΕ της εταιρείας Διορθωτικές αλλαγές στην υπό δημοσίευση έκθεση ΕΚΕ όπως και βελτίωση των μελλοντικών εκθέσεων και λοιπών πρακτικών επικοινωνίας της επιχείρησης

11 Συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών: Παράδειγμα καλών πρακτικών ΙΙ Συμμετείχαν 27 πρόσωπα: Τοπικοί άρχοντες περιοχών όπου δραστηριοποιείται η εταιρεία Εκπρόσωποι μη-κυβερνητικών οργανώσεων Προμηθευτές και σημαντικοί πελάτες της εταιρείας Ακαδημαϊκοί και εμπειρογνώμονες σε θέματα ΕΚΕ Τα σχόλια και οι παρατηρήσεις τους αναφορικά με τις πρακτικές λογοδοσίας για την ΕΚΕ που εφαρμόζει η εταιρεία αποτυπώθηκαν σε μια 20σελιδη έκθεση Μια 2σελιδη σύνοψη των συμπερασμάτων που προέκυψαν από τις συναντήσεις διανεμήθηκε σε όλους τους συμμετέχοντες προς υπογραφή Η υπογεγραμμένη αυτή σύνοψη συμπεριλήφθηκε στο τέλος της έκθεσης ΕΚΕ

12 Διαδικασίες κατάρτισης έκθεσης ΕΚΕ Επιλογή ουσιαστικών θεμάτων και δεικτών επίδοσης Σε συνεργασία και διαβούλευση με τα επιμέρους τμήματα διοίκησης και τις ομάδες ενδιαφέροντος της εταιρείας Έγκριση δεικτών και θεμάτων από το Δ.Σ. της εταιρείας Συλλογή στοιχείων Αφορά μια σειρά από διαφορετικά τμήματα της εταιρείας Σύνταξη της έκθεσης Τελικές διορθώσεις σε συνεργασία με το τμήμα δημοσίων σχέσεων ή/και εταιρικής επικοινωνίας της επιχείρησης Τελική έγκριση από το Δ.Σ. της εταιρείας

13 Διαδικασίες κατάρτισης έκθεσης ΕΚΕ ΙΙ Διασφάλιση των πληροφοριών της έκθεσης από ανεξάρτητο, τρίτο φορέα Με την ολοκλήρωση/δημοσίευση της έκθεσης: Παρακολούθηση της επίτευξης των στόχων και σχεδίων δράσης ΕΚΕ που έχουν τεθεί για το τρέχον έτος σε τακτική βάση (π.χ. τριμηνιαία) Η αποτίμηση του βαθμού επίτευξης των στόχων θα προσδιορίσει και αυτούς που θα τεθούν για τον ακόλουθο κύκλο κατάρτισης της έκθεσης ΕΚΕ

14 Μεθοδολογία αξιολόγησης εκθέσεων ΕΚΕ Εισάγοντας βασικές αρχές κατάρτισης εκθέσεων ΕΚΕ στη μέθοδο αξιολόγησης

15 Διαδικασία έρευνας Οδηγίες Global Reporting Initiative (GRI) Content Analysis/ Βαθμολογικό σύστημα αξιολόγησης Μεθοδολογία αξιολόγησης Αρχές κατάρτισης εκθέσεων ΕΚΕ Ελληνικές εκθέσεις Αποτελέσματα αξιολόγησης

16 Μεθοδολογία αξιολόγησης εκθέσεων ΕΚΕ Οι Οδηγίες GRI-G3 απαρτίζονται από 119 δείκτες-στοιχεία Για κάθε ένα αναπτύχθηκε ένα βαθμολογικό σύστημα αξιολόγησης Κάθε δείκτης-στοιχείο λαμβάνει 0 (καμία αναφορά) έως 4 ( πλήρης κάλυψη) βαθμούς Βάσει του βαθμού ενσωμάτωσης βασικών αρχών στην κατάρτιση εκθέσεων ΕΚΕ προσδιορίζεται ένας συντελεστής βαρύτητας που σταθμίζει τις πληροφορίες επίδοσης που διαθέτουν οι εταιρείες Τα αποτελέσματα προάγουν τη συγκρισιμότητα/κατάταξη εκθέσεων Η μέθοδος εφαρμόστηκε στις εκθέσεις 2009 ελληνικών εταιρειών

17 Μεθοδολογία αξιολόγησης εκθέσεων ΕΚΕ ΙΙ Βαθμοί 0 Επίπεδο κάλυψης Παράδειγμα Άμεσες εκπομπές CO 2 Καμία αναφορά Καμία διαθέσιμη σχετική πληροφορία Γενικές δηλώσεις Πιο λεπτομερής Εκτενής Η εταιρεία μας παρακολουθεί τις εκπομπές CO 2 Οι άμεσες εκπομπές CO 2 απότηλειτουργία μας αντιστοιχούν σε 100 tn Οι κεντρικές μας υπηρεσίες και γραφεία στην Αττική παρήγαγαν 20tn CO 2, ενώ οι εγκαταστάσεις μας στην υπόλοιπη Ελλάδα 80tn CO 2 4 Πλήρης Οι κεντρικές μας υπηρεσίες στην Αττική παρήγαγαν 20tn CO2, ενώ οι εγκαταστάσεις μας στην υπόλοιπη Ελλάδα 80tn CO 2. Έχουμε πετύχει μείωση 3% σε σχέση με το 2008 και σχεδιάζουμε πετύχουμε περαιτέρω μείωση κατά 10% τα επόμενα 3 έτη

18 Μεθοδολογία αξιολόγησης εκθέσεων ΕΚΕ ΙΙΙ Θεμελιώδεις αρχές κατάρτισης εκθέσεων Ουσιαστικότητα πληροφοριών Materiality Αξιοπιστία πληροφοριών Credibility Λαμβάνοντας υπόψη τα ενδιαφερόμενα μέρη Stakeholder identification & engagement

19 Ουσιαστικότητα Οι πληροφορίες που περιλαμβάνονται σε έναν απολογισμό θα πρέπει να καλύπτουν τα θέματα και τους δείκτες που αντικατοπτρίζουν τις σημαντικές οικονομικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιδράσεις του οργανισμού ή τις επιδράσεις που επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τις αποφάσεις των ενδιαφερομένων μερών. Συστηματική διαχείριση της ουσιαστικότητας Επαρκείς πληροφορίες διαχείρισης της ουσιαστικότητας Σαφείς αλλά περιορισμένες δηλώσεις Ασαφείς/σύντομες δηλώσεις

20 Αξιοπιστία Οι πληροφορίες και οι διαδικασίες που χρησιμοποιούνται κατά την κατάρτιση του απολογισμού θα πρέπει να δημοσιοποιούνται με τρόπο που μπορούν να εξετάζονται και να αποδεικνύεται η ποιότητα/ουσιαστικότητα των πληροφοριών. Πλήρης διασφάλιση και αναφορά του τρόπου με τον οποίο σχεδιάζει ο οργανισμός να αντιμετωπίσει τα σχόλια που αναφέρουν οι ανεξάρτητοι ελεγκτές Εκτενής διασφάλιση στοιχείων της έκθεσης Διασφάλιση μόνο μερικών στοιχείων της έκθεσης Αξιολόγηση περιεχομένου έκθεσης από εξωτερικό φορέα, χωρίς διασφάλιση

21 Λαμβάνοντας υπόψη τα ενδιαφερόμενα μέρη Ο οργανισμός θα πρέπει να προσδιορίζει τα ενδιαφερόμενα μέρη που επηρεάζονται και επηρεάζουν τη λειτουργία του και να εξηγεί στον απολογισμό με ποιον τρόπο ανταποκρίθηκε σε προσδοκίες - προβληματισμούς που έχουν σχετικά με τη λειτουργία του. Συστηματικές πρακτικές αναγνώρισης και διαβούλευσης με τις ομάδες ενδιαφέροντος του οργανισμού Επαρκείς πληροφορίες πρακτικών αναγνώρισης και επικοινωνίας με τα ενδιαφερόμενα μέρη Σαφείς, αλλά περιορισμένες πληροφορίες Σύντομες, ασαφείς αναφορές

22 Εκθέσεις ΕΚΕ: Η περίπτωση της Ελλάδας Αριθμός επιχειρήσεων που συμπεριλαμβάνονται διαχρονικά στην έρευνα

23 Εκθέσεις ΕΚΕ: Δήλωση υποστήριξης διεθνών πρωτοβουλιών ΕΚΕ Οδηγίες GRI 9 Οικουμενικό Σύμφωνο 23 AA1000 AS Αριθμός εταιρειών δείγματος που στις εκθέσεις τους δηλώνουν ότι υιοθετούν/ εφαρμόζουν τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία Αριθμός εταιρειών δείγματος που δεν αναφέρουν σχετική υιοθέτηση/ εφαρμογή 31

24 Εκθέσεις ΕΚΕ: Η περίπτωση της Ελλάδας ΙΙ Οι πρακτικές διασφάλισης πληροφοριών των εκθέσεων ΕΚΕ ελληνικών εταιρειών 10 Αξιολόγηση από εξωτερικό φορέα Μερική διασφάλιση Εκτενής/Πλήρης διασφάλιση Καμία διασφάλιση

25 Αποτελέσματα εκθέσεων 2009 Ποιες εταιρείες πρωτοπορούν στη δημοσίευση εκθέσεων ΕΚΕ στην Ελλάδα;

26 Δείκτες επίδοσης που συνήθως καλύπτονται Οικονομικοί Άμεση οικον. αξία που παράγεται/ Κατανομή κοινωνικού προϊόντος Χορηγικά προγράμματα/ δωρεές προς το κοινωνικό σύνολο Περιβαλλοντικοί Κατανάλωση ενέργειας Εκπομπές αεριών του θερμοκηπίου Κατανάλωση υδάτινων πόρων Διαχείριση και πρακτικές διάθεσης αποβλήτων Κοινωνικοί Περιγραφικοί δείκτες ανάλυσης εργατικού δυναμικού Ποσοτικοί δείκτες εκπαίδευσης εργαζομένων Προγράμματα διαχείρισης δεξιοτήτων εργαζομένων Εθελοντικές παροχές προς το εργατικό δυναμικό Έρευνες ικανοποίησης πελατών/καταναλωτών

27 Δείκτες επίδοσης με μικρή συχνότητα κάλυψης Οικονομικοί Χρηματοοικονομικές επιπτώσεις, ευκαιρίες και κίνδυνοι από την κλιματική αλλαγή Αναλογία δαπανών σε τοπικούς προμηθευτές Αναλογία προσλήψεων από τις τοπικές κοινωνίες Περιβαλλοντικοί Συνολικό βάρος επικίνδυνων αποβλήτων Άλλες σημαντικές αέριες εκπομπές πέρα του CO 2 Περιγραφή σημαντικών επιπτώσεων της παραγωγικής δραστηριότητας στη βιοποικιλότητα Κοινωνικοί Δείκτες αναφορικά με την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Πρακτικές διαχείρισης αρνητικών επιπτώσεων στην τοπική κοινωνία Διαδικασίες αντιμετώπισης φαινομένων δωροδοκίας και διαφθοράς

28 60% 40% 20% 0% 57% Αποτελέσματα εκθέσεων 2009: Οι κορυφαίες 20 εταιρείες 36% 36% 34% 34% 34% 33% 32% 31% 31% 31% 29% 29% 27% 26% 26% 25% 25% 24% 23% Μ.Ο.=21% Vodafone EΛΠΕ Δ.Αερολιμένας Αθ. Coca-ColaHellenic Interamerican OTE Εθνική Τράπεζα Σωλ.Κορίνθου ΕΛΒΑΛ Χαλκόρ ΑΓΕΤ Ηρακλής Cosmote Frigoglass Πειραιώς S&B Βιομ.Ορυκτά AlphaBank Diageo Ελλ.Καλώδια Μοtor Oil TITAN

29 20% 0% Αποτελέσματα εκθέσεων 2009: Οι υπόλοιπες εταιρείες που πρωτοπορούν στην εθελοντική δημοσίευση έκθεσης ΕΚΕ 16% 16% 15% Μ.Ο.=21% 15% 14% 13% 13% 11% 11% 11% 10% 10% 9% 8% 8% 6% 5% 3% Eurobank Wind Μυτιληναίος AB Bασιλόπουλος Αττική Οδός Γέφυρα Jetoil Fourlis ΟΑΣΑ Eλλάκτωρ CSE Αttica Group Nηρεύς Comergon Sprint Mellon Eλλ.Χρηματ/ρια Piscines Id.

30 Προτάσεις βελτίωσης πρακτικών κατάρτισης εκθέσεων ΕΚΕ Ιεράρχηση σημαντικών (ουσιαστικών) θεμάτων ΕΚΕ για την εταιρεία, σύμφωνα και με τα εγγενή χαρακτηριστικά του κλάδου που δραστηριοποιείται Κάλυψη δεικτών στον απολογισμό ανάλογη με την ουσιαστικότητα των σχετικών θεμάτων Ανάπτυξη συστηματικών διαύλωνεπικοινωνίαςμεταενδιαφερόμενα μέρη Αποτύπωση σχετικών αποτελεσμάτων στον απολογισμό Εκμετάλλευση της καθοδήγησης που προσφέρουν τα Πρωτοκόλλα και οι κλαδικές-συμπληρωματικές Οδηγίες GRI ή/και το ISO Σαφής αναφορά/ αιτιολόγηση μη κάλυψης βασικών δεικτών επίδοσης Σταδιακή εισαγωγή πρακτικών διασφάλισης της έκθεσης

31 Πανεπιστήμιο Αιγαίου Εργαστήριο Επιχειρησιακής Περιβαλλοντικής Πολιτικής & Διαχείρισης Ερευνητική Ομάδα Κωνσταντίνος Ευαγγελινός - Επίκουρος Καθηγητής Σκουλούδης Αντώνης - Οικονομολόγος/ Υπ. Διδάκτορας Skouloudis, A., K. Evangelinos, Y. Nikolaou & W. Leal-Filho (2011) Corporate social responsibility in Greece: Perceptions, developments and barriers to overcome, Business Ethics: A European Review. Skouloudis, A. & K. Evangelinos (forthcoming) A research design for mapping national CSR terrains, Journal of Sustainable Development and World Ecology.