شرح خودآزماییهای کتاب اصول اکتشافات ژئوشیمیایی دکتر علیاصغر حسنی پاک

Transcript

1 شرح خودآزماییهای کتاب اصول اکتشافات ژئوشیمیایی دکتر علیاصغر حسنی پاک تهیهکننده اسداهلل کاظمی

2 فصل اول : مقدمه فصل دوم : اصول پراکندگی ژئوشیمیایی فصل سوم: اصول مهاجرت ژئوشیمیایی عناصر عناصر فصل چهارم: شاخصه یا ژئوشیمیایی فصل پنجم: روشه یا فصل ششم: فنه یا تجزیهای آماری معمول معمول در اکتشافات ژئوشیمیایی لیتو ژئوشیمیایی اولیه فصل هفتم: بررسی هالهه یا فصل هشتم: بررسی هالهه یا لیتو ژئوشیمیایی ثانویه فصل نهم: بررسی هالهه یا هیدرو ژئوشیمیایی کانساری...60 فصل دهم: بررسی هالهه یا گازی نهشتهه یا فصل یازدهم: بررسی هالهه یا گیاهی فصل دوازدهم: انتخاب مناسبترین روش اکتشاف ژئوشیمیایی 69...

3 »بسماهلل الرحمن الرحیم«سالمتی و تعجیل در ظهور امام زمان )عج( الهم صل محمد و آله الطاهرین و عجل فرجهم خدایا كه ولى ات حضرت حج ة بن الحسن درودهاى تو بر او و بر پدرانش باد این در لحظه و در تمام لحظات سرپرست و نگاهدار و راهبر و یارى گر و راهنما و دیدبان باش تا او را به صورتى كه خوشایند اوست ساكن زمین گردانیده و مد ت زمان طوالنى در آن بهرهمند سازى. به مهربانی خودت ای مهربانترین

4 فصل اول : مقدمه

5 هدف از بررسیهای ژئوشیمیایی اکتشافی چیست و این روش در اکتشاف چه نوع نهشتههای کانساری بیشتر مفید واقع میشود پاسخ: هدف اصلی ژئوشیمی اکتشافی کشف نهشتههای جدید فلزی )یافتن تمرکز اقتصادی یک یا چند عنصر مهم( غیرفلزی و ذخایر نفت خام است و بیشتر در کشف نهشتههای پنهان کمعیار و کشف آنچه ازنظر مایکروسکوپی مشکل است. انواع روشهای ژئوشیمیایی اکتشافی کدماند پاسخ: 1- لیتو ژئوشیمیایی اولیه و ثانویه 2- هیدرو ژئوشیمیایی 3 -اتموژئوشیمیایی 4- بیوژئوشیمیایی و ژئوبوتانی ذخایر معدنی به تبعیت از چه عواملی تغییر میکند پاسخ: قیمت عیار فن اوری موفقیت اکتشافی چه رابطهای بین زمان فنهای اکتشافی و عمق نهشتههای کانساری وجود دارد پاسخ: باگذشت زمان نیاز به اکتشاف و بهرهبرداری از تودههای کانساری عمیق و پنهان بیشتر میشود که باید توانایی کشف این کانسارها را به دست آورده و فنهای اکتشافی برای این دسته از کانسارها را توسعه دهیم..4 چه رابطهای بین مخارج اکتشافی و احتمال یافتن تودههای کانساری جدید در سالهای آینده پیشبینی میکنید.5 پاسخ: مخارج بیشتر و احتمال اکتشاف کمتر 2

6 فصل دوم : اصول پراکندگی ژئوشیمیایی عناصر

7 هریک از عناصر زیر در طبیعت ازنظر ژئوشیمیایی بیشتر در چه فازی وجود دارند Pb, Zn, Co, Ni, Mn, P, Cu, Li, Cr, Ba, Sr, Sn پاسخ:.1 باآنکه کروم ازنظر ساختمان الکترونی مانند یک عنصر سیدروفیل )آهن دوست( است ولی فراوانترین کانه آن در فاز اکسیدی است در این خصوص چه توضیحی دارید پاسخ : فراوانترین کانه اکسید کروم کرومیت است که در آن کروم با اکسید آهن ترکیب میشود صفات عمدهای که در شناخت یک ایالت ژئوشیمیایی میتوانند به کار روند کدماند پاسخ: ص ازنظر ژئوشیمیایی همگن هستند 2- الگوی پراکندگی مشخص از عناصر 3- دارای تحوالت زمینشناسی و ژئوشیمیایی مشابهی هستند که در یک دوره زمانی قابلمالحظه قابلتشخیص باشند. 4. در تشخیص یک ایالت ژئوشیمیایی چه عاملی ممکن است موجب گمراهی شود پاسخ: تفریق بخشی در سنگها و توزیع غیرمساوی تکتونیکی سنگها در یک منطقه باعث بر تصور اشتباه نسبت به تفاوت ترکیب ژئوشیمیایی منطقه با میانگین پوسته زمین شود )تشخیص اشتباه ایالت ژئوشیمیایی(. 4

8 5. عامل اصلی در پراکندگیهای ژئوشیمیایی در مقیاس محلی چیست پاسخ: فرایندهای محلی سنگزایی ازجمله تفریق بخشی و دگرگونی )متاسوماتیسم( رابطه کمی بین مقدار زمینه ناحیهای مقدار زمینه محلی حد آستانهای ناحیهای حد آستانهای محلی و مقدار آنومالی چگونه است.6 پاسخ: ص 42 حداکثر تغییرات مقدار زمینه برابر با حداقل مقدار حد آستانهای برابر با حداقل آنومالی قابلمشاهده است. آستانهای است و حداکثر تغییرات حد به علت تفاوت مقادیر زمینه حد آستانهای و آنومالی برای مناطق مختلف در یک ناحیه مشخص از مقادیر محلی استفاده میشود. 7. در تعیین مقدار زمینه ژئوشیمیایی یک محیط خاص باید به چه عواملی توجه کرد پاسخ: عوامل کمی و کیفی)بافت و پاراژنز و فاز کانی زایی( 8. شدت یک آنومالی را چگونه محاسبه میکنند پاسخ: بر اساس اختالف بین حداکثر آنومالی مشاهدهشده با آنومالی آستانهای برآورد پارامترهای توزیع )میانگین میانه پراش و انحراف معیار( جهانی ناحیهای و محلی هریک از عناصر کمیاب چه کاربردی دارد.9 پاسخ: 1- تعیین اختصاصات ژئوشیمیایی نوعی یا گروهی سنگها 2- برآورد مقدار میانگین عناصر و ترکیب سنگها 3- برآورد مقدار انحراف پارامترهای توزیع عناصر نسبت به مقادیر جهانی آنها. 5

9 10. "نسبت تمرکز" چیست و واحد سنجش آن کدام است پاسخ: ص 44 نسبت مقدار میانگین یک عنصر در یک سنگ یا منطقه به مقدار جهانی و یا ناحیهای برحسب واحد مورد مطالعه. برای مقایسه یک کمپلکس زمینشناسی با کمپلکسهای شناختهشده بر اساس ترکیب شیمیایی چگونه باید عمل کرد.11 پاسخ: مقایسه میانگین فراوانی عناصر کمیاب )روش ایشوسکایا )Ishevskaya 12. اثر ph و Eh محیط رسوبی در الگوی پراکندگی و تمرکز کانسارهای آهن )اکسید آهن( چیست پاسخ: ص : 47 در مقادیر باال )اکسیدی-قلیایی( کانیهای اکسید آهن در مقادیر متوسط کانیهای کربناته و سیلیکاته و در مقادیر کم )احیایی-اسیدی( سولفیدهای آهن پایدارند. اثر قطر ذرات و نوع رسوبات )شیمیایی-آوارای( در تمرکز V Mn و Cr چگونه است پاسخ: ص : 51 تمرکز منگنز از قطب ماسهای به سمت رسی و کربناته افزایش مییابد و کروم و وانادیوم نیز چنین رفتاری دارند با این تفاوت که در قطب کربناته کاهش تمرکز نشان میدهند..13 چرا مقدار Co Ni Cr از قطب رسوبات ماسهسنگی بهطرف رسوبات رسی افزایش مییابد و از قطب رسوبات رسی بهطرف رسوبات کربناتی )شیمیایی( کاهش نشان میدهد.14 پاسخ: ص : 52 حملونقل این عناصر بهصورت جذبشده درنتیجه در رسوبات رسی مقدار این فلزات هم بیشتر است. در سطح ذرات رسی انجام میشود 15. پروفیلهای ژئوشیمیایی برای دو سری از رسوبات زیر چگونه است 6

10 1( سری ماسه سیلتی رسی : دارای بیشترین شباهت هستند. 2( سری رسی مارنی آهکی : دارای اختالف در قطب آهکی نسبت به رسی-مارنی است. 16. دو عامل اصلی کنترلکننده پراکندگی فلزات در سنگهای رسوبی را نام ببرید : پاسخ: ص 52 کیفیت دانهبندی کانی دارای فلز در سنگ مادر نسبت 17. معیارهای طبقهبندی الگوی پراکندگی ژئوشیمیایی عناصر کدماند در هر مورد مثالی بزنید. پاسخ: ص 56: پراکندگی عناصر در اثر عوامل مکانیکی و شیمیایی )در محیطهای هیپوژن یا سوپرژن و بهصورت سینژنتیک یا اپیژنیتک( با توجه به اینکه در کدامیک از مراحل چرخه ژئوشیمیایی عناصر که عبارت است از : نفوذ و تبلور ماگما در داخل و یا بر روی سطح زمین باالآمدگی-هوازدگی و فرسایش سنگها جابجایی و انتقال فیزیکی و شیمیایی کانیها و عناصر در سطح زمین و یا داخل زمین رسوبگذاری و دیاژنز دگرگونی و ذوب مجدد سنگها. صورت گیرد به 2 صورت اولیه و ثانویه طبقهبندی میشود. 7

11

12 فصل سوم: اصول مهاجرت ژئوشیمیایی عناصر 9

13 در مهاجرت و پراکندگی عنصر اورانیوم در پوسته زمین نقش دو عامل ثقلی و شیمیایی )عوامل داخلی( را مقایسه کنید. عامل ثقلی: عنصر اورانیوم از عناصر سنگین محسوب میشود که باعث تجمع کانیهای سازنده آن بهصورت نهشتههای پالسری میشود. عامل شیمیایی: اورانیوم به علت پتانسیل یونی زیاد در فاز پایانی تبلور ماگما تشکیل میشود و الکترونگاتیوه این عنصر نیز به صورتی است که در شرایط اکسیدان و قلیایی محلول و در شرایط اسیدی-احیایی نهشته میشود..1 ترکیبات مهاجر پایدار کمپلکسهای اسیدی فعالیت شیمیایی و ثابت ناپایداری کمپلکسهای را تعریف کنید. پاسخ : ص ترکیبات مهاجر پایدار: ترکیباتی شیمیایی محلول که میتوانند فواصل قابلتوجهی را بدون تهنشینی عناصر و کانیها طی میکنند. کمپلکسهای اسیدی: ترکیبات شیمیایی پیچیده که در محلولهای آبی پایدار بوده و شامل یک عنصر آمفوتر آنیون جمعی و یون قلیایی است. فعالیت شیمیایی: مفهومی ترمودینامیکی است که بیانگر اثر غلظت عنصر در محلول غیر ایده آل است و به پتانسیل یونی و شرایط ترمودینامیکی محیط بستگی دارد نه به غلظت عنصر. ثابت ناپایداری کمپلکسها: بیانگر میزان پایداری یک یون کمپلکس در یک محلول است..2 نقش شعاع و بار الکتریکی یونها را در خالل مهاجرت آنها در محیطهایی که حالل اصلی آب است چگونه ارزیابی میکنید پاسخ: نسبت بار به شعاع یون بهعنوان پتانسیل شیمیایی است که به ترتیب از مقدار زیاد به کم عناصر به سه گروه کمپلکس ساز هیدرولیز شونده و محلول تقسیم میشوند..3 10

14 میدانیم که حاصلضرب انحاللی اکثر قریب بهاتفاق کانهها بهخصوص انواع دماباال فوقالعاده کم است)عمدتا نامحلولاند(. چگونه میتوان مهاجرت و تمرکز آنها را در مقیاسهای چندین ده میلیون تن توجیه کرد.4 پاسخ : ص 72: کمتر بودن ضریب فعالیت از ضریب انحالل و باال بودن فعالیت آنیونهای جمعی و یونهای کمپلکس ساز که موجب تشکیل محلولهای پایدار میشود. چرا محلولهای فوق بحرانی و هیدروترمال که در آنها فعالیت آنیونهای جمعی زیاد است برای مهاجرت عناصر آمفوتر مناسب هستند.5 پاسخ : ص 73: باعث کاهش فعالیت عنصر آمفوتر و تثبیت پایداری محلولها در کمپلکسها میشود. چگونه میتوان تمرکز یک فلز را بهصورت چندگانه در سنگهای درونگیر در خالل فرایندهای هیدروترمال توجیه کرد.6 پاسخ : ص 74: اختالف در ثابت ناپایداری کمپلکسهای عناصر علت تشکیل منطقه بندی عناصر در سنگهای دیواره در خالل فرایندهای بعد از ماگمایی.7 چیست پاسخ : اختالف در ثابت ناپایداری کمپلکسهای عناصر پیدایش کانیهای فلئوردار نظیر توپاز فلئورین در بعضی نهشتههای دمای باال تشکیالت گرایزنی Sn W و Ta معرف چیست.8 پاسخ : ص 75: سد ژئوشیمیایی و نقش فلئور در انتقال فلزات 11

15 در مطالعه مهاجرت هیپوژن عناصر اغلب فرض بر این است که محلولهای هیدروترمال قبل از برخورد به سنگهای درونگیر ph اسیدی دارند چه توضیحی بر این فرض میتوان داد پاسخ : ص 77: افزایش فعالیت آنیونهای اسیدی و تشکیل کمپلکسهای اسیدی که باعث ایجاد شرایط نسبتا اسیدی در محلول میشود..9 در تشکیل دگرسانی هیپوژن در سنگهای درونگیر شرایط دگرسانی نوع پتاسیک )فلدسپات پتاسیم( و سدیک )آلبیتی شدن( را نسبت به یکدیگر بسنجید.10 پاسخ : ص : 79 تغییر ph از قلیایی زیاد به سمت کاهش قلیایی پدیده گرایزنی شدن گرانیتها تحت چه شرایط از ph پاسخ : ص : 80 ph بسیار پایین و اسیدی محلولهای هیدروترمال رخ میدهد.11 ترکیب شیمیایی سنگهای درونگیر محلولهای هیدروترمال از چه طریقی روی مهاجرت عناصر اثر میگذارد.12 پاسخ : ص 81 خواص فیزیکوشیمیایی سنگهای دیواره مؤثر بر سیاالت کانی زا عبارتاند از ترکیب شیمیایی سنگ دیواره میزان نفوذپذیری اثر پاالیش که ترکیب سنگ دیواره در تغییر phو بهعنوان سد ژئوشیمیایی عمل میکند. در مهاجرت عناصر در محیطهای هیپوژن کدام دو پدیده تراوش و نفوذ تحت چه شرایطی نقش مؤثری دارند.13 پاسخ : 84 تراوش در سنگهای نفوذپذیر و در شرایط فشار کم انجام میشود درحالیکه بهصورت پخش یونی در عمق)فشار باال( و سنگهای با نفوذپذیری کم غالب است. پدیده نفوذ و 12

16 14. علت شدید بودن فرایندهای هوازدگی در اطراف نهشتههای سولفوری چیست پاسخ : اکسایش سولفید و تولید اسیدسولفوریک 15. اثر هم رسوبی چیست و چگونه در الگوی پراکندگی عناصر اثر میگذارد پاسخ : ص 93 رسوب یونهای یک ترکیب یونی در محلول در اثر رسوب سایر ترکیبات موجود در همان محلول 16. سازندههای پتانسیل حاکم در محیطهای ژئوشیمیایی کدماند پاسخ : ص : 99 اکسیژن Mn Fe H2S ترکیبات آلی 17. مقدار Eh کدام واکنشها در محیطه یا ژئوشیمیایی تابع ph محیط آنهاست پاسخ : ص 100: اکسیداسیون و احیا نقش کلوئیدها و جذب سطحی در مهاجرت عناصر در محیطهای سوپرژن چیست پاسخ : جذب سطحی توسط کلوئیدها نقش مهمی در مهاجرت و تمرکز عناصر بهویژه در شرایط آبوهوای گرم و مرطوب اهمیت خاصی دارند..18 چه روش را برای اندازهگیری پیشنهاد میکنید مقدار فلزی که از طریق کلوئیدها و ذرات رسی رسوبکرده است.19 پاسخ : اضافه کردن اسید HCl رقیق 20. سدهای ژئوشیمیایی کدماند و اهمیت اکتشافی هریک چیست 13 پاسخ : دما فشار Eh ph سولفات-کربنات جذبی تبخیری مکانیکی

17 فصل چهارم: شاخصهای ژئوشیمیایی

18 در بررسیهای ژئوشیمیایی اکتشافی که بهمنظور تعیین قدرت تولید کانسار کمپلکس نسبت به عناصر خاصی صورت میگیرد بین دو عامل زیر کدامیک مالک مناسبتری خواهد بود: الف( باال بودن درصد آن عنصر در سنگهای آن کمپلکس ب( الگوی توزیع ژئوشیمیایی آن عنصر و یا عناصر وابسته به آن در سنگهای کمپلکس )پاسخ(.1 شناخت توزیع فراوانی مطلق یا نسبی عناصر کمیاب در سنگها برای حل چه مسائلی بهکاربرده میشود پاسخ: ص : 113 طبقهبندی سنگهای آذرین همگن و تعیین روابط ژنتیکی بین آنها طبقه زیرگروهی و شناخت سریهای رسوبی عقیم ارزیابی توسعه فرایندهای متاسوماتیسم و دگرگونی در کمپلکسها..2 کدامیک از پارامترهای توزیع عناصر میتواند در تشخیص فعال بودن پدیدههای دگرسانی بعد از مرحله ماگمایی و بهخصوص متاسوماتیسم عناصر مفید واقع شود پاسخ: ص 115 پراش زیاد عناصر کمیاب.3 غلظت برلیوم در گرانیتهای مادر نهشتههای پگماتیتی برلیوم دار با میانگین جهانی این عنصر در گرانیتها تقریبا برابر است. این امر منعکسکننده چه واقعیت اکتشافی است. چگونه میتوان آن را توجیه کرد پاسخ: ص 116: حضور کانسار در یک کمپلکس هیچگاه نمیتواند از طریق باالتر بودن میزان عناصر کانساری در سنگهای مادر مشخص شود. و افزایش یا کاهش عناصر در اثر فرایندهایی است که قبل یا بعد از کانی سازی در سنگ اتفاق میافتد که موجب تمرکز اقتصادی عناصر میگردد..4 تعیین رابطه ایزومورفیکی جفت در محصوالت حاصل از فرایندهای ماگمایی و بعد از Al-Ga.5 ماگمایی چه کاربردی دارد 15

19 پاسخ: ص 128 تعیین و تفکیک رخسارههای دگرسانی ازجمله گرایزنی که تشخیص مطالعات پتروگرافی دشوار است آن در تشخیص رخسارههای گرانیتوئیدی که به طریق متاسوماتیکی دگرسان شدهاند در اکتشاف ناحیهای کدام عناصر مفید واقع میشود چنین تشخیصی بر اساس چه معیاری انجام میپذیرد پاسخ: ص 128 عناصر لیتوفیل یا اکسی فیل نسبت ایزومورفیک Mg/Liکه کاهش این نسبت بیانگر قدرت تولید کانسار بیشتر است..6 در سنگهای بازی و اولترابازیک چه مالکی را برای تخمین پتانسیل کانساری پیشنهاد میکنید پاسخ: ص 129: Ni/S و S/P2O5.7 آگاهیبخشترین نسبتهای معرف چه ویژگی دارند پاسخ: ص : 130 تمایالت مهاجرت آنها در خالف یکدیگر است )تمرکز در برابر خروج(.8 هدف از نقشهبرداری ژئوشیمیایی در مقیاس ناحیهای چیست و چه مسائلی اکتشافی را میتوان از این طریق حل کرد پاسخ: ص تقسیمبندی جزئیتر کمپلکسهای زمینشناسی بر اساس شاخصهای ژئوشیمیایی مختلف. ۱- تشخیص کمپلکسهای زمینشناسی بالقوه فلز دار مانند تودههای گرانیتوئیدی ۲- تشخیص مناطق بالقوه فلز دار مانند مناطق دگرسانی گسلها همبریها ۳- ارزیابی پارامترهای توزیع عناصر معرف کانی سازی.9 دقت نقشههای ژئوشیمیایی تابع چه عواملی است و چه رابطهای با بزرگی رخنمونها دارد پاسخ: ص 132 مقیاس نقشه مبنا و دقت الزم برای ارزیابی پارامترهای توزیع شیمیایی که مشخصکننده انواع مختلف سنگهای موجود در نقشه است

20 در نقشهبرداری ژئوشیمیایی که در خالل بررسیهای اکتشافی انجام میشود چه رابطهای بین صحت تخمینها ضریب تغییرات توزیع عناصر معرف و تعداد نمونههایی که باید برداشت شود وجود دارد برای رسم شبکه نمونهبرداری چه عواملی را باید در نظر گرفت پاسخ: ص : تعداد نمونه برای صحت 20 درصد برابر است با توان دوم ضریب تغییرات تقسیمبر 100 که برای صحت 30 درصد باید بر 200 تقسیم شود. ضریب شکل کانسار و امتداد حداکثر تغییرپذیری در کمپلکسها و سنگهای منطقه و همچنین پروفیلها باید حتیاالمکان تمام رخسارههای سنگی و فازهای مختلف را در برگیرد وزن نمونههای ژئوشیمیایی تابع چه عواملی است پاسخ: ص 134. درجه همگنی توزیع کانیها و اندازه بافت سنگ انواع نقشههای ژئوشیمیایی کدام است و در رسم آنها چه معیارهایی باید روی نقشه آورده شود پاسخ: ص. 136 نقشههای شاخص ژئوشیمیایی کمپلکسهای زمینشناسی بهصورت تک عنصری و چند عنصری ----نقشه شاخصهای ژئوشیمیایی مناطق تکتونیکی و تشکیالت بعد از ماگمایی. نقشه ژئوشیمیایی چند عنصری را باید تحت چه شرایطی تهیه کرد پاسخ: ص 137 برای مطالعه الگوی توزیع فراوانی جفتهایی از عناصر مرتبط به هم و بررسی تغییرات نسبتهای ایزومورفیکی که این نقشهها در شرایطی که نقشههای تک عنصری پاسخگو نباشد تهیه میشود روی نقشههای ژئوشیمیایی که بهمنظور مشخص کردن مناطق تکتونیکی و تشکیالت بعد از ماگمایی)رگهها و دگرسانیها( ترسیم میگردند چه مواردی باید نشان داده شود پاسخ: ص : 137 باید سیماهای بعد از ماگمایی مانند رگههای معدنی و مناطق دگرسانی به همراه آنومالی عناصر نمایش داده شوند..15 چه رابطهای بین نقشههای زمینشناسی ساختمانی و سنگشناسی با نقشههای زمینشناسی ژئوشیمیایی و نقشههای متالوژنی وجود دارد.16 17

21 پاسخ: ص 139 پایه این نقشهها محسوب میشوند. اصطالح کانی معرف کانی حامل و کانی تمرکز دهنده به چه کانیهایی اطالق میگردد پاسخ ص 140: کانی معرف: شاخصهایی که بر مبنای پیدایش یا محو یک کانی خاص قرار دارند. کانی حامل : به کانی خاصی اطالق میشود که میزان قابلتوجهی از یک عنصر را داشته و درصد فراوانی آن کانی در سنگ زیاد باشد. کانی تمرکز دهنده: کانی که در یک سنگ نسبت به سایر کانیها بیشترین مقدار از یک عنصر خاص را داشته باشد..17 هر یک از کانیهای زیر در بررسیهای اکتشافی معرف چه چیزی میتوانند باشند: پاسخ: ص 141 بریل: حضور انواع مختلف بریل پنوماتولیک نسبت به پگماتیتی معرف شرایط قلیایی محیط هست. شاپیاکیت: پلیمرف رمبیک این کانی داللت بر درجه حرارت باالتر دارد. منزیومگنتیت: با تغییر عمق تشکیل ترکیب این کانی و نسبت آهن دو به سهظرفیتی و منیزیوم تغییر میکند. هرچه عمیقتر مقدار آهن دو ظرفیتی بیشتر. تورمالین صورتی )روبلیت( : نشانه لیتیوم زیاد در پگماتیتهاست..18 هر یک از کانیهای زیر در بررسیهای اکتشافی کدام عناصر مفید واقع میشوند: پاسخ: ص 144 بیوتیت : Zn Nb, Ta, Sn, W, Li, Cs, Cu, موسکویت: Sn, Ta, F, Be پالژیوکالز : Re Mo, فلدسپات پتاسیم : Rb Pb, Mo, اسفن: Mo, Sn, Nb, Ta مگنتیت : Cr Mo, Pb, هوربلند : Mn Ti, K, F, تورمالین : Mn Ti, Li,.19 18

22 در بررسیهای اکتشافی در چه مواردی نمونهبرداری از گانگهای کربناتی اهمیت پیدا میکند پاسخ: ص : 153 در مواردی که مشخص شود نسبت Mg/Ca و Mg/Fe تغییرات قابلمالحظهای پیدا میکند..20 ایده ردیابی ژئوشیمیایی از چه واقعیتی سرچشمه میگیرد و در چه مواردی کاربرد آن اهمیت بیشتری پیدا میکند پاسخ: ص 154 وجود ارتباط ژنتیکی بین عناصر مختلف و هرچه این ارتباط شناختهشدهتر باشد اهمیت بیشتری پیدا میکند..21 چرا در انتخاب عناصر معرف و ردیاب باید حتیاالمکان شکل و موقعیت احتمالی تودهای کانساری در نظر گرفته شود پاسخ: ص 159: به علت اینکه قابلیت تحرک عناصر در دو جهت قائم و جانبی تغییر میکند..22 در بررسیهای اکتشافی مقدماتی )ناحیهای( بهمنظور کاهش هزینههای آزمایشگاهی با رعایت چه مواردی میتوان تعداد عناصر ردیاب مورد نیاز را بدون کاهش دقت بررسیهای کم کرد پاسخ: ص 155 عناصری انتخاب شوند که: 1- هالههای وسیعتری را تشکیل دهند 2- همبستگی بیشتری با عناصر هدف داشته و راحتتر تشخیص داده شوند )روش تجزیه آسان و ارزانتر با دقت زیاد داشته باشد(..23 چه مالکهای ژئوشیمیایی میتوانند برای تشخیص موارد زیر از یکدیگر به کار روند: الف( گوسنهای وابسته به کانسارهای سولفوری از انواع وابسته به سنگهای اولترابازیک. پاسخ: افزایش نسبت Ni/Co و عدم حضور نقره در گوسنهای اولترابازیک ب( کانسارهای رسوبی و هیدروترمال. پاسخ: افزایش نسبت Ba/Sr در نهشتههای هیدروترمال ج( محلولهای هیدروترمال با منشأ آبهای سطحی از انواع مرتبط به فعالیتهای ماگمایی. پاسخ: نسبتهای ایزوتوپی اکسیژن و هیدروژن چه عناصری و در چه محیطهای ژئوشیمیایی قدرت ردیابی ژئوشیمیایی خیلی خوبی دارند 19

23 پاسخ: محیطهایی که بتوان بیشترین اختالف را بین مقدار زمینه و آنومالی به دست آورد. بهعنوان نمونه : کبالت در خاک برجا روی کانسارهای مربوطه کروم در پوشش گیاهی روی کانسار مربوطه سرب در خاک برجا روی کانسارهای مربوطه سلنیوم در پوشش گیاهی کانسارها اورانیوم دار و در محیط سرب روی مس نقره در خاک برجا روی کانسارهای طال قلع در خاک برجا و رسوبات رودخانهای مناطق گرانیتهای قلع دار اورانیوم در پوشش گیاهی در مناطق کانی سازی پنهان عنصر روی در خاک برجا در کانسارهای مربوطه. سنگبستر کانسارهای اپیژنیتک محیطهای زیر را برحسب قدرت ردیابی اورانیوم مرتب نمایید: رسوبات رودخانهای) 2 ( محیط گیاهی )1( خاکهای برجا )1( آبهای جاری) 3 (.26 20

24 فصل پنجم: روشهای تجزیهای معمول در اکتشافات ژئوشیمیایی

25 روشهای تجزیه شیمیایی که در بررسیهای اکتشافی به کار گرفته میشود چه ویژگیهایی باید داشته باشد پاسخ: ص : دقت و صحت کافی 2- حساسیت قابلقبول برای تعیین زمینه 3- سرعت کافی 4- صرفه اقتصادی.1 در بررسیهای اکتشافی بین دو روش تجزیهای که یکی دقت و دیگری صحت بیشتری دارد کدام را انتخاب خواهید کرد پاسخ: ص : 171 دقت که البته پارامتر سرعت نسبت به این دو مهمتر است )سرعت زیاد ضمن حفظ دقت و صحت(..2 حد قابل ثبت Detection( )Limit of یک روش تجزیه به چه عواملی بستگی دارد پاسخ: غلظت عنصر نوع روش تجزیه..3 انواع روشهای تجزیهای مرطوب کدماند و از میان آنها کدامیک در بررسیهای اکتشافی بیشتر کاربرد دارد پاسخ: ص 1- : 172 رنگ سنجی 2- چگالی سنجی 3- والیومتری یا سنجش با معرفها 4- الکتروشیمیایی.4 مس درون فازهای مختلف زیر را چگونه می تون اندازهگیری کرد پاسخ: ص : 175 مس موجود در روی ذرات رسی: شستشو )لیچینگ( با اسید رقیق مس موجود در فاز اکسیدی و سولفوری: شستشو با اسید گرم به مدت یک ساعت مس موجود در فاز سیلیکاته: شستشو با یک اسید قوی و یا بهوسیله ذوب با قلیایی قوی.5 ازنظر انجام تجزیه جزئی و کلی روشهای تجزیه دستگاهی چه ویژگی دارند پاسخ: ص 176: با کاربرد روشهای مختلف تجزیه عناصر و برحسب توانایی وسایل تجزیهای میتوان مالکهایی را برای تفسیر دادههای ژئوشیمیایی در دسترس قرارداد که اغلب میتواند منجر به تشخیص مقادیر بااهمیت از فلزات از مقادیر بیاهمیت آنها در یک نمونه گردد..6

26 با ذکر مثال اهمیت روش تجزیه جزئی را شرح دهید پاسخ: ص 176: این روش اطالعات ژئوشیمیایی بیشتری را در اختیار میگذارد که برای ثبت تمرکزهای فلزی مرتبط با نهشتههای سولفوری اکسیدشده در رسوبات رودخانهای و بهویژه در شرایط هوازدگی حارهای که پراکندگی ثانویه نسبتا وسیعی تشکیل میشود..7 در چه شرایطی روی رسوبات رودخانهای تجزیه جزئی انجام میشود پاسخ: ص : 176 ثبت تمرکزهای فلزی مرتبط با نهشتههای سولفوری اکسیدشده در رسوبات رودخانهای و بهویژه در شرایط هوازدگی حارهای که پراکندگی ثانویه نسبتا وسیعی تشکیل میشود..8 در روش تجزیه جزئی چه عواملی در آزاد شدن بخشی از فاز جامد مؤثر است پاسخ: ص 1- : 176 طبیعت و قدرت عامل استخراجکننده فلز 2- مدت زمان تخریب شیمیایی 3- درجه حرارتی که واکنش در آن صورت میگیرد..9 در روش تجزیه مرطوب برای تخریب کامل یک نمونه چه روشی را پیشنهاد میکنید پاسخ: ص 178: استفاده از مخلوطی از اسید نیتریک و پرکلریک و یا هیدروکلریک و حرارت دادن در دمایی بیش از 100 درجه سانتیگراد..10 در روش استخراج گرم از چه محلولهایی میتوان استفاده کرد امتیاز مثبت و منفی هریک چیست پاسخ: ص 1-178: اسید هیدروکلریک که باعث کاهش ادخال در روش اندازهگیری جذب اتمی میشود اما سیلیکاتها را تجزیه نمیکند. 2- اسید نیتریک که باعث استخراج کامل فلز از فاز سولفوری میشود اما در اندازهگیری جذب اتمی باعث ایجاد تداخل میشود. 3- مخلوطی از اسید نیتریک با پرکلریک و یا اسید نیتریک با هیدروکلریک و یا پرکلریک با هیدروفلوئوریک در ذوب اسیدی از چه موادی استفاده میشود و عیب این روش چیست 23

27 پاسخ: ص : 179 پیروسولفات پتاسیم بیسولفات پتاسیم... ممکن است در اثر عدم انجام اکسیداسیون کامل واکنش شیمیایی نیز برای نمونهها غنی از سولفور یا مواد آلی بهطور کامل انجام نشود. کارایی روش ذوب بی سولفات پتاسیم برای نمونههای ژئوشیمیایی سنگ خاک و رسوبات رودخانهای چگونه است این کارایی معرف چه واقعیتی است امتیاز این روش ذوب چیست پاسخ: ص 179: عناصر Zn, Co, Cu, Ni از ساختمان فلدسپاتها و میکاها استخراج میشود اما از ساختمان پیروکسن و امفیبولها فقط مس استخراج میشود. کارایی این روش انعکاسی از کانیشناسی درجه هوازدگی و تخریب شیمیایی نمونه است. امتیاز این روش ناکامل ذوب در این است که فقط بخشی از عناصر اندازهگیری میشود که معمو ال ازنظر اقتصادی مهم هستند..13 در ذوب قلیایی از چه ترکیباتی استفاده میشود پاسخ: ص : 180 کربنات سدیم کربنات پتاسیم نیترات پتاسیم سدیم پراکساید فلوئور سدیم سوپراکسید پتاسیم متابورات لیتوم.14 در خشک کردن نمونههای ژئوشیمیایی چه اصولی را باید رعایت کرد پاسخ: ص 181: نمونه را روی ظروف تبخیر و سپس داخل کوره با دمای حدود 105 درجه قرار میدهند. نمونههای دارای جیوه و عناصر فرار را در کوره خشک نمیگذارند..15 خاکستر نمونههای گیاهی به چند صورت امکانپذیر است شرایط و معایب هریک چیست پاسخ: ص 182 روش خشک : نمونه را در دمای 450 تا 550 درجه برای 12 ساعت حرارت میدهند که موجب از بین رفتن مواد آلی شده اما در طی این فرایند بخش عمدهای از عناصر فرار نیز از دست میرود. روش مرطوب : اگر در بررسیها اکتشافی هدف عناصر فرار باشد باید از این روش استفاده کرد به این شرح که ماده گیاهی خشکشده در مخلوط اسیدسولفوریک و نیتریک در حال جوش هضم شده و در ادامه با افزودن اسید نیتریک و هیدروژن پراکسید مواد آلی را از بین برده و در پایان رسوب حاصل را خشک کرده و تجزیه میکنند

28 در روشهای تجزیه دستگاهی چه عاملی موجب پیدایش خطاهای ناهنجار میشود پاسخ: ص : 182 تغییر زمینه نمونه.17 با در نظر گرفتن تعداد نمونههای ژئوشیمیایی که در هرسال تجزیه و اندازهگیری میشود کدام روش تجزیه دستگاهی اهمیت بیشتری دارد پاسخ: ص : 183 جذب اتمی.18 اثر زمینه یک نمونه ژئوشیمیایی چیست اثر آن را در اندازهگیری با ذکر مثال شرح دهید. پاسخ: ص 184: درنتیجه تغییر ترکیب شیمیایی کل نمونه ایجاد میشود. این اثر در صحت نتایج اثر دارد و دقت تغییری نمیکند. این اثر در غلظتهای کم عناصر قابلمالحظه هست مانند غلظت کمتر از یک ppm برای عناصر.Co, Ni, Ag, Zn, Mo, Cd.19 بهطورکلی بین دو روش تجزیهای دستگاهی جذب اتمی و طیفنگاری تابشی کدامیک حساسیت بیشتری برخوردارند چرا پاسخ: ص 184: جذب اتمی چون در این روش حدود 95 درصد اتمهای عناصر فعال و قابلاندازهگیری هستند اما در روش تابشی حدود 1 تا 5 درصد اتمها برانگیخته و قابلشناسایی هستند..20 در روش جذب اتمی اثر زمینه به چه عاملی بستگی دارد پاسخ: ص : 184 غلظتهای کم عناصر.21 امتیازات روش رنگ سنجی در چیست پاسخ: ص : 185 ساده ارزان سریع و قابل کاربرد در صحرا در روش رنگ سنجی برای هریک از عناصر زیر کدام معرف شیمیایی به کار میرود پاسخ: ص 186: : Mo دایتول روی : Co دایتیزون.23

29 : Ni آلفا-فوریل : Ag دایتیزون : Ti دایتیزون : Zn دایتیزون : Cu دایتیزون : Pb دایتیزون چه عواملی در پایداری دایتیزون مؤثرند پاسخ: ص 186: نور شدید و دمای باال باعث ناپایداری میشود..24 در نگهداری محلولهای استاندارد )در روش رنگ سنجی( چه محدودیتهایی در بین است پاسخ: ص 187: باید در نور و دمای کم نگهداری شوند..25 در بررسیهای اکتشافی روش طیفسنجی اشعه X در چه مواردی و برای چه عناصری توصیه میشود حساسیت آن در چه حدی تغییر میکند مشکل اساسی به کار بردن این روش چیست و چگونه میتوان آن را برطرف کرد پاسخ: ص : 194 اندازهگیری عناصر سنگینتر از سدیم و سبکتر از اورانیوم که توسط سایر روش- ها قابلتشخیص نباشند )مانند.(REE, Zr, Ta, Nb,,W Th حد قابل ثبت از 50 تا 100 ppm متغیر است. تحلیل و مطالعه اثر زمینه مهمترین مشکل است که با روش رقیق کردن نمونه و ذوب همراه با لیتیوم تترابورات قابل رفع است..26 ازنظر احتمال آلودگی نمونههای ژئوشیمیایی خاکها رسوبات رودخانهای و آبها را مقایسه کنید. پاسخ: آلودگی خاک نسبت به آبها و رسوبات رودخانهای کمتر است چه عواملی موجب پیدایش آنومالیهای بیاهمیت میشود پاسخ: ص : 200 مکانیسمهای مرتبط با ph-eh اثرات آبهای زیرزمینی فرسایش تودههای اولیه جذب سطحی تشکیل کمپلکسهای آلی-فلزی نوع سنگ و آبوهوا باال بودن زمینه عنصر در سنگ مادر. 26

30 نقش ماهیت سنگبستر در ایجاد آنومالیهای ثانویه بیاهمیت چیست چگونه میتوان بعضی از آنها را تشخیص داد پاسخ: ص : 201 باال بودن مقدار زمینه عنصر در سنگ مادر که از طریق تطبیق نقشه زمین- شناسی و ژئوشیمیایی و همچنین تطبیق همبستگی بین فراوانی عناصر قابلتشخیص هستند

31

32 فصل ششم: فنهای آماری معمول

33 معیار تشخیص یک آنومالی مرتبط با کانیسازی چیست پاسخ: ص : 205 بر اساس میزان انحراف دادههای ژئوشیمیایی از یکسری مقادیر ناحیهای )مقدار زمینه(..1 علت عمده تجزیهوتحلیل آماری دادههای ژئوشیمیایی ضمن بررسیهای اکتشافی چیست پاسخ: ص : 205 تشخیص و تفکیک آنومالیهای مرتبط با کانیسازی از انواع بیاهمیت..2 در تعیین فواصل بین گروهی توزیع دادههای ژئوشیمیایی چه رابطهای را پیشنهاد میکنید. پاسخ: ص : 206 رابطه لوینسون K=10 log N.3 در تعیین مقدار زمینه محلی چرا مقدار میانه و تا حدی هم مد به میانگین ترجیح داده میشود پاسخ: ص : 210 چون مقدار میانه و تا حدی هم مد نسبت به مقادیر کرانهای )خیلی بزرگ یا خیلی کوچک( موجود در یک توزیع از حساسیت کمتری برخوردار است..4 علت ترجیح دادن انحراف معیار به پراش چیست پاسخ: ص 209 و 233: چون دارای واحد یکسانی نسبت به میانگین است..5 توزیع فراوانی عناصر کمیاب چگونه است پاسخ: ص : 209 توزیع عناصر کمیاب عموما داللت بر یک تمرکز حول مقدار میانگین دارد ولی بهطرف مقادیر بزرگتر یک چولگی در آنها دیده میشود..6 رابطه میانگین و ضریب تغییرات توزیع اغلب دادههای ژئوشیمیایی چگونه است پاسخ: ص : 209 نسب عکس دارند ضریب تغییرات عبارت است از نسبت انحراف معیار میانگین که بهعنوان مالکی باری سنجش تغییرپذیری نسبی به کار میرود. به.7 8. محاسبه مقدار ضریب تغییرات توزیع عناصر کمیاب چه کاربردی در شناخت آنومالیها دارد 30

34 پاسخ: ص : 210 ضریب تغییرات برای عناصر کمیاب معموال حدود است که اگر در یک سری داده ضریب تغییرات کمتر از مقدار فوق باشد بیانگر غنیشدگی و وجود آنومالی احتمالی است. درجه صحت یا خطای نسبی مقدار میانگین از چه رابطهای محاسبه میشود اگر مقدار خطای نسبی برای یک سری از دادههای ژئوشیمیایی که میانگین مقدار آنها PPM40 است در یک سطح اعتماد % 90 برابر PPM 4 باشد از هر 100 بار تکرار آزمایشها و محاسبه مقدار میانگین مقدار آن چند بار و در چه دامنهای قرار میگیرد.9 پاسخ: ص : بار در دامنه 36 تا ppm 44 قرار میگیرد 4( ±.)40 چگونه میتوان در بین دادههای حاصل از تجزیه شیمیایی یک نمونه داده مرتبط با خطاهای ناهنجار را تشخیص داد پاسخ: ص : 213 پس از مرتب کردن دادهها از کم به زیاد حاصل اختالف دو داده مجاور را تقسیمبر حاصل اختالف حداکثر و حداقل داده موجود در سری داده میکنیم..10 حداکثر و حداقل مقدار مجاز خطاهای ناهنجار در بررسیهای تجزیهای اکتشافی چقدر است پاسخ: ص 213: حداکثر مقدار خطا عبارت است از حاصل اختالف دو داده بیشینه مجاور )دو داده پایانی سری داده( را تقسیمبر حاصل اختالف حداکثر و حداقل داده موجود در سری داده می- کنیم. حداقل مقدار خطا عبارت است از حاصل اختالف دو داده کمینه مجاور )دو داده ابتدایی سری داده( را تقسیمبر حاصل اختالف حداکثر و حداقل داده موجود در سری داده میکنیم..11 خصلت فراوانی توزیع دادههای ژئوشیمیایی را چگونه میتوان تعیین کرد پاسخ: ص 216 تا : 219 با رسم هیستوگرام فراوانی

35 اگر بخواهیم خاکهای حاصل از فرسایش گرانیتهای عقیم را از انواع مرتبط با گرانیتهای مولد تشخیص دهیم چه معیار آماری را پیشنهاد میکنید پاسخ: ص : 221 رسم هیستوگرام فراوانی و تعیین خصلت فراوانی دادهها. خاکهای حاصل از گرانیتهای مولد خصلت الگ نرمال دارد درصورتیکه خصلت دادههای حاصل از خاک عقیم دارای خصلت نرمال هستند..13 دامنه تغییرات عنصر x در یک نوع سنگ خاص در یک سطح اعتماد % 95 برابر a±b است مفهوم آن چیست پاسخ: ص : 225 یعنی در 95 عدد نمونه دو مقدار برای عنصر مورد نظر وجود دارد که برابر است با مقداری بهاضافه مقدار b و مقداری منهای مقدار. b.14 فراوانیهای نظیر مقادیر X ± 3S X ± 2S X ± S در یک توزیع نرمال چقدر است پاسخ: ص : 225 S X ± برابر با درصد X ± 2S برابر با درصد و X ± 3S برابر با درصد است..15 در یک توزیع نرمال چند نمونه از هر 1000 نمونه دارای مقادیری بیش از X ± 2S X ± S X ± 3S هستند پاسخ: ص : 226 S X ± برابر با 159 نمونه S2 ± X برابر با 23 نمونه و S3 ± X برابر با 1 نمونه است..16 محققین مختلف برای تشخیص مقادیر آنومالی در بین یک سری از دادههای ژئوشیمیایی چه معیارهایی را پیشنهاد کردهاند پاسخ: ص : 226 استفاده از رابطه X ± 2S استفاده از نمودار فراوانی تجمعی روش تحلیل سطح روند آنالیز فاکتوری در بررسیهای ژئوشیمیایی بستگیهای آماری بین متغیرهای مختلف را به چند طریق تعیین کرد پاسخ: ص : 239 تعیین ضریب همبستگی خطی اسپیرمن پیرسون و لپلتیه. میتوان.18

36 33

37 فصل هفتم: بررسی هالههای لیتو ژئوشیمیایی اولیه

38 در بررسیهای لیتو ژئوشیمیایی در محیطهای هیپوژن چه مشکالتی پیش میآید ج: وجود هالههای عنصری کاذب و یا عدم تشکیل هالههای قابل ثبت برای نهشتههای پنهان.1 چرا روش لیتو ژئوشیمیایی در مورد نهشتههای سن ژنتیک سولفوری رسوبی و پالتینیوم دار.2 وابسته به سنگهای اولترابازیک موفقیتآمیز نیست ج: عدم تشکیل هاله. امتیازات مثبت و منفی روش لیتو ژئوشیمیایی چیست ج: امتیازات مثبت: 1 -دادههای حاصل مستقیما مرتبط با هالهها است 2- نوع و تیپ کانی سازی را میتوان مشخص کرد 3- عدم آلودگی زیاد. امتیازات منفی: 1 -عدم وجود هاله 2 -هالههای کاذب 3- تعداد نمونهبرداری زیاد 4- تجهیزات دقیق تجزیه عناصر 5- عدم معرف بودن نمونهها برای کل محیط 6- عدم کاربرد برای هالههای کوچک.3 مناطق سریسیتیزه را میتوان هالههای کدام عناصر در نظر گرفت ج: پتاسیم و شرایط قلیایی محیط.4 در بررسیهای لیتو ژئوشیمیایی اولیه پروفیلهای ژئوشیمیایی باید در چه جهتی انتخاب شوند تراکم آنها در شبکه نمونهبرداری چقدر است و تا چه حدودی باید ادامه یابند ج: در جهت تقریبا عمود بر امتداد اصلی در هر پروفیل حداقل دو آنومالی برداشت شود کل منطقه آنومالی را در برگیرد اثر سرشکنشدگی چیست چه اثری در دقت نمونهبرداری دارد ج: پراکندگی یکنواخت و همگن عناصر در محیط- مؤثر اولیه محیطهای در نیست که باید با توجه به بافت سنگ نمونهبرداری شود. 35

39 روشهای لبپری-شیاری شیاری و کلی در نمونهبرداری از دارد ج: روش کلی: مناسب برای سنگهای دانهریز و همگن- هالههای ناهمگنی زیاد روش شیاری : مناسب برای کانی سازی رگهای لیتو ژئوشیمیایی چه اهمیتی روش لبپری: مناسب برای تنوع و برای هریک از سنگهای زیر در خالل نمونهبرداری از هالههای لیتو ژئوشیمیایی وزن نمونه چقدر باید باشد پگماتیت گرانیت پگماتیتی دیوریت مونزونیت گنایس چشمی گرانیت آپلیت آندزیت پرفیری کوارتز پرفیری تراکیت ج: بین چند گرم تا چند کیلوگرم که با توجه به بافت سنگ مشخص میشود..7.8 در نمونهبرداری از خاکها اثر سرشکنشدگی بهعنوان امتیاز مثبتی بهحساب میآید. در مقابل این اثر مثبت چه اثر منفی ممکن است نسبت به نمونهبرداری از هالههای لیتوژئوشیمایی اولیه وجود داشته باشد ج: گاها این اثر موجب خروج انتخابی عناصر میشود که باعث ایجاد اختالل در تشخیص آنومالی از زمینه میشود..9 روش گارت برای محاسبه پراش نمونهبرداری و دقت تجزیه چیست ج: 10 درصد از کل نمونهها )از شعاع نیم تا یک متری هر ایستگاه برداشت و آنالیز شود. نمونهبرداری( باید دوباره.10 در بررسیهای اکتشافی ژئوشیمیایی نسبت پراش در یک سطح اعتماد 95 درصد در چه حدودی باید باشد ج: چه رابطهای بین پراش تجزیهای و حد آستانهای وجود دارد ج: رابطه مستقیم 36

40 فنهای مختلفی که در بررسیهای لیتو ژئوشیمیایی اولیه بهکاربرده میشوند بر چه اساسی توسعهیافتهاند ج: مقایسه الگوی توزیع عناصر و پارامترهای آماری مناطق مجهول و مورد مطالعه با مناطق شناختهشده..13 معموال توزیع عناصر در هالههای ژئوشیمیایی اولیه به چه نوع تابعی شباهت دارد ج: نیمه لگاریتمی.14 بزرگی هالههای لیتو ژئوشیمیایی اولیه تابع چه عواملی است ج: 1- حداقل آنومالی 2 -تغییرات غلظت عناصر )تغییرات غلظت نسبت به فاصله(..15 بهطورکلی شدت بخشیدن به هالههای ضعیف چگونه امکانپذیر است فنهای مختلف آن را ذکر کنید. ج: تجزیه کمی- تجزیه اجزا سنگین تجزیه جزئی عناصر هالههای مرکب بهمنظور کاهش مقدار آستانه زمینه..16 اگر قابلیت تحرک عناصر را آنطور که توسط سولوف تعریف شده بپذیریم سه عنصر Mo-Pb-U نسبت به هم چه قابلیت تحرکی دارند این امر چه مالک اکتشافی به دست میدهد..17 ج: Pb > Mo > U طبق رابطه / tg α 1 و نمودار مربوطه عناصری که دارای شیب تغییرات کمتری هستند هالههای بزرگتری تشکیل میدهند. اگر بهمنظور افزایش هالههای لیتو ژئوشیمیایی اولیه بهجای روش اسپکتروگراف تابشی نیمه کمی از روش کمی آن استفاده کنیم نسبت مخارج اضافی به افزایش ابعاد هالهها چه وضعی دارد.18 ج: به نسبت هزینه توجیهپذیر نیست و چندان تأثیری در افزایش ابعاد هالهها ندارد. 37

41 توزیع سن ژنتیک عناصر معرف در سنگهای درونگیر در اغلب موارد موجب افزایش کدامیک از سه پارامتر مقدار زمینه حد آستانهای و مقدار آنومالی میشود چگونه میتوان چنین اثری را به حداقل کاهش داد.19 ج: مقدار زمینه با روش تجزیه جزئی نمونهها. اختالف عمده فاز پیدایش اورانیوم سن ژنتیک و اپی ژنتیک معموال در چیست این اختالف چه کمکی در پیشرفت فنهای اکتشافی میکند.20 Na2Co3 در ج: انحاللپذیری کانیهای حامل اورانیوم در محلول اپیژنیتک آنالیز روشهای راحتتر انجام میشود. اورانیوم متحرک چیست و حد آستانهای این نوع اورانیوم نسبت بهکل حد آستانهای چه وضعی دارد این وضع چه اثری در بررسیهای اکتشافی میتواند داشته باشد.21 ج: اورانیوم اپیژنیتک حد آستانهای کمتری دارد به هالهها وسعت میدهد. 22. قدرت تولید خطی را تعریف کنید. تغییرات آن نسبت به فاصله از توده کانسار چگونه است ج: عبارت است از میانگین فراوانی یک عنصر یا گروهی از عناصر ضرب در عرض هاله یا فاصله خطی مخصوص آن - این مقدار روی محور طولها بهصورت لگاریتمی رسم شده و محور عرضها نشاندهنده فاصله از توده کانسار با مقیاس عددی هست و این تغییرات بهصورت خطی نمایش داده میشوند. 23. کاربرد هاله سرب در ارزیابی موقعیت سطح فرسایش نسبت به توده کانسار چگونه است ج: عدم هاله سرب در سطح نمایانگر فرسایش شدید و عمیق کانسار است. 38

42 24. انحالل انتخابی گالن چگونه است ج: در داخل ترکیب HCl با NaCl محلول است. این ترکیب بر سایر کانیها بیاثر است. 25. شدت بخشیدن به هالههای کدام عناصر از طریق تجزیه جزئی بهتر صورت میگیرد ج: عناصری که بهاندازه کافی فاقد هالههای بزرگ باشند. بهمنظور شدت بخشیدن به هالههای اولیه روش تجزیه اجزای سنگین بر چه اساس و فرضی متکی است ج: بر اساس تمرکز انتخابی عناصر فلزی در فاز سنگین و تهنشست بهصورت کانی سنگین..26 چرا مقدار شاخص غنیشدگی در منطقه هالهها بیشتر از منطقه زمینه است ج: در منطقه هاله فراوانی عناصر نسبت به زمینه بیشتر است..27 چرا مقدار شاخص غنیشدگی در اجزای سنگین نمونههای مربوط به منطقه هاله بیشتر از اجزای سبکتر از همان منطقه است ج: تمرکز فلزات در جز سنگین بیشتر است..28 در رسم منحنی تغییرات شاخص غنیشدگی فرض بر چیست ج: 1- کاهش نمایی شاخص غنیشدگی 2- شیب تغییرات غلظت برای همه عناصر یکسان فرض شود 3- تغییرات آنومالی و زمینه در یکجهت است..29 حداکثر مقدار عناصر معرف در نمونههای لیتو ژئوشیمیایی معموال در جز سنگین با کوچکترین قطر ذره یعنی کمتر از 0.01 میلیمتر یافت میشود. از طرفی معموال هرچه قطر ذرات جز 39.30

43 سنگینتر کوچکتر باشد شاخص غنیشدگی هم کوچکتر میشود. چگونه این دو نوع تغییرات را میتوان توجیه کرد ج: بین شاخص غنیشدگی و اندازه ذرات تا قطر حدود 0.01 رابطه مستقیم وجود دارد. با مطالعه جدول 2-7 تعیین کنید اهمیت روش شدت بخشی به هالههای اولیه از طریق اجزای سنگین برای چهار عنصر Cu, Zn, Mo و Pb چگونه بوده است ج: Pb < Cu < Zn < Mo.31 امتیازات روش تجزیه اجزای سنگین نسبت بهکل نمونهها چیست ج: محاسبه غلظت عناصر راحتتر است عناصر بهصورت انتخابی در جز سنگین تجمع مییابند هالههای وسیعتری نسبت به تجزیه کل به دست میآید..32 امتیازات هالههای مرکب جمعی نسبت به هالههای تک عنصری چیست بین دو نوع هاله مرکب ضربی و جمعی کدام را ترجیح میدهید چرا ج: هالههای بزرگتری تولید میشود خطاها کمتر میشود---- هالههای ضربی بهاینعلت که نیاز به عملیات نرمالسازی داده ندارند. تفاوتی که در توزیع منطقهای عناصر یا کانیها در سنگهای درونگیر کانسار حاصل میشود به چه عواملی بستگی دارد ج: به اختالف در قابلیت تحرک عناصر بستگی دارد که به عواملی نظیر Eh ph دما فشار و محیط تشکیل بستگی دارد. 35. منطقه بندی کانیشناسی چگونه منطقه بندی است کاربرد آن را در بررسیهای اکتشافی با ذکر مثال روشن کنید. ج: محاسبه فراوانی نسبی کانیهای اصلی کانسار که با توجه به آن کانی شاخص زون بندی انجام میشود. مانند زون بندی دگرسانی در اطراف کانسارهای مس پورفیری. 40

44 اساس منطقه بندی ژئوشیمیایی چیست و در حل کدام مسائل اکتشافی به کار میرود ج: پراکندگی عناصر تعیین سطح فرسایش توصیف و تعیین کمی کانی زایی تعیین نسبتهای عنصری شاخص کانی زایی..36 ابعاد الگوی منطقه بندی عناصر در چه حدودی تغییر میکند ج: از کانیشناسی تا متالوژنی )ناحیهای(.37 چگونه ممکن است تفریق دو عنصر Cd و Zn در اطراف تودههای نفوذی بارور به ایجاد مالک اکتشافی منجر میشود ج: بر اساس نسبت Zn/Cd که این نسبت معرف کانی زایی است بطوریکه اسفالریت نزدیک به کانسار از Cd تهیتر است..38 چه نسبت معرفی را بهعنوان مالک اکتشافی در اطراف کانسارهای رگهای اورانیوم هیدروترمال پیشنهاد میکنید تغییرات آن را با عمق ذکر کنید. ج: Pb/U که با افزایش عمق کاهش مییابد..39 در مطالعه هالههای اولیه بین دو پارامتر مقدار میانگین و قدرت تولید خطی میدهید ج: قدرت تولید خطی ترسیم بهتر هالهها. کدام را ترجیح.40 در مطالعه منطقه بندی ژئوشیمیایی عناصر ضریب اختالف چیست و چگونه محاسبه میشود ج: ضریب اختالف نسبت پارامترهایی از عناصر مانند قدرت تولید خطی باالیی / قدرت تولید خطی پایینی

45 معتبرترین نسبتهای معرف کدماند ج: نسبت عناصر فوق کانساری به عناصر تحت کانساری.42 در مطالعه هالههای اولیه بین دو پارامتر شاخص منطقه بندی و ضریب اختالف کدام را ترجیح میدهید ج: شاخص منطقه بندی که عبارت است از نسبت قدرت تولید خطی عنصر به مجموع قدرت تولید خطی کل عناصر شاخص تغییرپذیری چیست و چگونه و در چه مواردی باید محاسبه شود ج: بهمنظور تعیین موقعیت دقیق عناصر نسبت به هم بکار میرود. این ضریب برای عناصری که در باالترین و پایینترین بخش هاله دارای انباشتگی بیشتری هستند استفاده میشود. در مطالعه منطقه بندی هالههای عناصر مختلف اگر تشخیص مناطق مربوط به دو عنصر بر اساس شاخص منطقه بندی میسر نباشد چه باید کرد ج: شاخص تغییرپذیری.45 مهمترین کاربرد منطقه بندی قائم عناصر در هالههای اولیه ژئوشیمیایی کدام است چرا ج: تعیین عناصر فوق کانساری و تحت کانساری مشخص کردن سطح فرسایش کانسار..46 امتداد منطقه بندیهای مختلف در تودههای کانسار با شیب تند و مالیم چگونه است ج: در شیب تند بهصورت محوری و قائم و در شیب مالیم بهصورت طولی افقی و محوری است

46 در توالی منطقه بندی عناصر علل کمی مقدار احتمال یافت شدن بعضی عناصر چیست ج: متغیر بودن مکان حضور عناصر در هاله یک کانسار نسبت به سایر کانسارها..48 اثر منطقه بندی کانیشناسی در توالی منطقه بندی عناصر چیست ج: تبلور و ثبات عناصر در فازهای مختلف کانی زایی..49 اگر منطقه بندی محوری هالهها در اطراف یک توده خاص بهصورت زیر باشد چه توضیحی برای پیدایش آرسنیک در دو افق مختلف دارید As1, Ag, Pb, Zn, Au, Mo, Sn, As2, W ج: حضور آرسنیک در دو فاز کانی زایی مختلف..50 سری استاندارد توالی منطقه بندی محوری عناصر در مورد کدام نهشتههای کانسار معتبر است ج: کانیها دارای توزیع یکنواخت بوده و همچین توزیع عناصر در آنها نیز ثابت و پایدار باشد..51 در ایجاد منطقه بندی ژئوشیمیایی عناصر در هالههای اولیه کدام عامل نقش اساسی دارد ج: پایداری کانیهای عناصر..52 منطقه بندی عرضی عناصر بیشتر در چه مواردی مفید واقع میشود ج: کانیسازی پنهان و هالههای نامشخص.53 توالی منطقه بندی عرضی را بر چه اساس تعیین میکنیم ج: کاهش عرض یا پهنای هالهها در راستای قائم رابطه زایشی کانی سازی پراکنده را با فرآیندهای اپی ژنتیک و سن ژنتیک بیان کنید. 43

47 ج: این فرایند بهصورت ا یپ ژنتیک و سن ژنتیک و یا دیپلوژنتیک انجام میشود. چگونه میتوان نقش هریک از دو فرآیند اپی ژنتیک و سن ژنتیک را در ایجاد کانی سازی پراکنده ارزیابی کرد ج: کانی زایی اپیژنیتک در محدودههای خاص نظیر گسلها اتفاق میافتد اما عناصر تحت هر دو حالت سینژنتیک و اپیژنیتک پراکنده میشوند..56 کدام نوع از کانی سازی جزئی از منابع معدنی و کدام نوع جزئی از ذخایر معدنی بهحساب میآید ج: کانی سازی غنیشده بهعنوان منابع معدنی و کانی سازی کانساری بهعنوان ذخایر معدنی شناخته میشوند..57 با توجه به اینکه کانی سازی پراکنده در زیر سطح اقتصادی است چرا بررسیهای ژئوشیمیایی باید نقشهبرداری شود ج: 1- بهعنوان راهنمای اکتشافی 2- ممکن است در آینده بهعنوان ذخایر اقتصادی مطرح شوند..58 برای تشخیص هالههای اولیه مرتبط با کانی سازی پراکنده از انواع مرتبط با کانی سازی اقتصادی چه مالکهای ژئوشیمیایی را پیشنهاد میکنید ج: 1- شاخص منطقه بندی 2- تغییرات نسبت معرف 3- منطقه بندی عرضی 4- ترکیب عنصری آنومالی.59 هالههای حاصل از کانی سازی پراکنده با چه نوع هالههایی ممکن است اشتباه شود خطر چنین اشتباهی چقدر است ج: 1- بهعنوان هالههای کانساری شناخته میشوند 2- بهعنوان بخش زیرین کانسار تصور میشوند 3- بهعنوان بخش سطحی در وسط کانسار. این موارد باعث ارزیابی غلط و صرف زمان و هزینههای اضافه میشود

48 در بررسیهای اکتشافی که بهمنظور کشف کانی سازی پراکنده صورت میگیرد چرا روش تفسیر آنومالیها برای دو نوع توده کانساری با شیب تند و مالیم متفاوت است ج: به علت تفاوت در نحوه تشکیل و طرز قرارگیری توده کانساری..61 وسعت شدت اثر ساختمانی و منطقه بندی افقی در هالههای اطراف تودههای کانساری با شیب تند و مالیم چگونه است ج: در کانسارها با شیب مالیم: 1- هالهه یا بسیار وسیع 2- کمتر مشخص و بارز هستند 3- تا حدودی عدم تبعیت مشخص از ساختارهای زمینشناسی 4- وجود منطقه بندی افقی..62 در کانسارها با شیب تند: 1- هالههای اولیه در امتداد مناطق گسلی و بشدت درز یافته در صفحه کانساری همپوشانی دارند 2- در امتداد ساختمان میزبان و به شکل آن توسعه مییابند. مراحل مختلف تفسیر آنومالیهای ژئوشیمیایی بهمنظور کشف کانیسازی پنهانی شامل چند مرحله است ج: 1 تعیین نوع کانی سازی 2- تعیین سطح فرسایش 3- تفسیر کمی آنومالیها..63 تعیین موقعیت سطح فرسایش آنومالی نسبت به سطح کانی سازی احتمالی از چه اهمیتی برخوردار است ج: کشف آنومالی مربوط به بخش باالیی کانسار و تشخیص تمایز آن از آنومالی تحتانی..64 اگر تشخیص آنومالیهای ژئوشیمیایی وابسته به بخش فوقانی تودههای کانساری از انواع مربوط به بخش تحتانی آنها بر اساس نسبتهای معرف صورت گیرد کدام پارامتر فراوانی از کدام عناصر در تشکیل چنین نسبتی به کار میرود 45.65

49 ج: نسبت قدرت تولید خطی عناصر فوق کانساری به قدرت تولید خطی عناصر تحت کانساری بهصورت شاخص ضربی. ارزیابی توسعه کانی سازی پنهانی بر کدامیک از معیارهای تفسیر گروهی آنومالیهای مشابه یا تفسیر آنومالیهای منفرد و مجزا صورت میگیرد این معیار مطلق است یا نسبی ج: تفسیر گروهی آنومالیهای مشابه که این معیار بهصورت نسبی است )ایجاد انطباق و بستگی بین پارامترهای تودههای کانسار و هالههای اطراف(..66 آنومالی ژئوشیمیایی را در چه شرایطی مشابه میگوییم. تعیین امیدبخشترین آنومالیهای.67 ژئوشیمیایی بر چه معیاری انجام میشود ج: کانی زایی سنگشناسی و ساختار مشابه. دامنه عمق هالههای اولیه ژئوشیمیایی چیست چه رابطهای با مورفولوژی کانسار دارد و چگونه میتوان آن را افزایش داد ج: میزان توسعه قائم هالههای مرتبط با کانسار در عمق. رابطه مستقیم با هالههای بخش فوقانی کانسار دارد و با بکار گیری هالههای مرکب افزایش مییابد..68 دامنه عمق هالههای ژئوشیمیایی اولیه چه رابطهای با حد عمق قابلقبول در ارزیابی منفی کانی سازی پنهانی دارد ج: درصورتیکه هاله اولیه نمایان نیست فقط تا عمق معینی میتواند صادق باشد..69 مالکهای ژئوشیمیایی که برای کشف تودههای کانساری با شیب مالیم به کار میروند بر چه اساسی تعیین میشوند و خود تابع چه عواملی هستند ج: بر اساس خصوصیات الگوی هاله اولیه : زمینشناسی تکتونیک محل و مورفولوژی کانسار

50 تغییر مکان هالههای ژئوشیمیایی اولیه بعضی از عناصر معرف نسبت به توده کانسار چه اثری در انتخاب مناسبترین محل حفاری و بررسیهای تفصیلی دارد ج: تعیین محل حفاری نسبت به مرکزیت اصلی آنومالی عناصر انجام میشود..71 در بررسیهای لیتو ژئوشیمیایی چه رابطهای بین دامنه عمق هالههای اولیه و روش تجزیه مناسب وجود دارد رابطه مستقیم که استفاده از روشهای تجزیه جزئی و تجزیه جز سنگین مناسبتر است..72 ژنز ازنظر دگرسانیهای زیر با کدام مجموعه از بیشتر یافت کانهها میشود: آرژیلیتی پیشرفته.73 سریسیتی فلدسپات پتاسیک. ج: 47

51 دگرسانیهای نوع سریسیتی آرژیلیتی پیشرفته و سیلیسی ازنظر شستشوی شیمیایی )ph( مقایسه کنید ج: سریسیتی تقریبا حد واسط مایل به قلیایی آرژیلیتی پیشرفته در شرایط اسیدی و سیلیسی در شرایط حد واسط مایل به اسیدی ایجاد میشود..74 ژنتیکی ازنظر از انواع کدامیک موجود در دگرسانیهای به کانسارهای آلومین دار سنگهای.75 سولفوری نزدیکتر است ج: دگرسانی سریسیتی دگرسانی نوع آرژیلیتی بیشتر در کدام سنگها رخ میدهد چند زیر منطقه دارد و ازنظر ژنتیکی با چه دگرسانیهایی در ارتباط )مجاورت( است. ج: سنگهای پالژیوکالز دار آرژیلیک پیشرفته و آرژیلیک ساده-متوسط. پروپلیتیک و سریسیتی در دگرسانی نوع پروپلیتی چه نوع متاسوماتوزی رخ میدهد Na Mg ج: متاسوماتیسم ضعیف هیدروژن )تشکیل مونتموریلونیت( تا جانشینی شدید که و منجر به کلریتی و کربناتی میشود )شرایط قلیایی(. دگرسانی نوع فلدسپات پتاسیک در محیطهای هیدروترمال بهصورت چه کانیای تجلی میکند ج: در شرایط قلیایی منجر به تشکیل فلدسپات پتاسیم میکا مگنتیت و هماتیت انیدریت و کربناتهای آهندار کدام دگرسانی از ویژگیهای نهشتههای مس پورفیری است. تشخیص صحرایی آن چگونه است 48

52 ج: از خارج به داخل پروپلیتیک آرژیلیک سریستیک )کوارتز+پیریت+سریسیت( و پتاسیک که بهصورت یک منطقه بندی مشخص قابلتشخیص هستند. 80. اختصاصات دگرسانی سوپرژن در بخش سطحی کانسارهای سولفوری هیدروترمال چیست چرا در چنین مناطقی این نوع دگرسانیها بسیار فعال است ج: منطقهای با ترکیب هیدرو میکایی کائولینیتی بیدلیتی-مونت موریلونیتی لیمونیتی به علت فرایند شستشوی اسیدی قوی. 81. موقعیت سطح فرسایش کنونی نسبت به تودههای کانساری چه اثری در الگوی دگرسانی در سنگهای دیواره دارد ج: ممکن است موارد مختلفی پیش آید که در هریک مشخصات هالههای دگرسان شده تا حدودی با هالههای دیگر تفاوت داشته باشد ولی ترتیب قرارگیری آنها نسبت به هم تقریبا ثابت است. 49

53 فصل هشتم: بررسی هالههای لیتو ژئوشیمیایی ثانویه

54 بررسی هالههای لیتو ژئوشیمیایی ثانویه شامل چه مواردی است پاسخ : ص : 387 خاکها رسوبات رودخانهای یخرفتی و آبرفتی. سرشکنشدگی با نوع خاک و اثر رابطهای چه خاکها اهمیت روش بررسی ژئوشیمیایی )پراکندگی ثانویه( دارد پاسخ : ص : 388 در مطالعات مقدماتی و تفصیلی خاکهای برجا از اهمیت ویژهای برخوردارند و هرچه از مسافت انتقال خاک بیشتر باشد ارزش آن نیز کمتر است. از طرفی عناصر در خاک آنومالیهای بهمراتب وسیعتر از سنگ نشان میدهند که این وسعت آنومالی در اثر پراکندگی ثانویه در بسیاری از موارد نکته ارزشمندی است..1 طبقهبندی خاکها بر چه معیارهایی صورت میگیرد و کدام معیار ازنظر بررسیهای ژئوشیمیایی اهمیت بیشتری دارد پاسخ : ص : 388 برجا و نابرجا افق دار و بدون افق بالغ و نابالغ که از خاکهای برجا اهمیت بیشتری دارند..2 در خاکهایی که روی نهشتههای کانساری تشکیل مییابند توزیع عناصر کمیاب در افقهای مختلف چگونه است پاسخ : ص : 388 در ابتدا باید از همه افقهای خاک نمونهبرداری شود اما معموال افق B بهعنوان افق تجمع و مهم شناخته میشود..3 افق نمونهبرداری معرف چیست چه رابطهای با افق تجمع در خاک دارد پاسخ : ص : عبارت است از سطح هاله ثانویه در خاک که برای نمونهبرداری بیشترین تجمع عناصر را نشان میدهد. معموال همان افق B یا افق تجمع هست اما با توجه به شرایط آبوهوایی و غیره ممکن است این افق تشکیل نشود که باید نزدیکترین افق به سنگبستر را بهعنوان افق تجمع در نظر گرفت..4 بررسیهای در ژئوشیمیایی خاکها چه جزئی از نمونه معموال مورد تجزیه قرار میگیرد موارد.5 استثناء را نام ببرید. 51

55 80 80 : پاسخ : ص 389 جز منهای مش در مطالعات کانی سنگین از جز از مش بزرگتر نمونهبرداری میشود. امتیاز مثبت و منفی روش بررسی رسوبات رودخانهای چیست پاسخ : ص : 391 امتیازات مثبت: پوشش وسیع یک نمونه آسانی نمونهبرداری و آمادهسازی نمونه وسعت هاله امتیازات منفی: آلودگی نمونهبرداری تغییر وضعیت و مورفولوژی رود پدیده رسوب مجدد تفسیر مشکل..6 الگوی توزیع عناصر کانساری در حوضههای آبریز چگونه است و چه مالک اکتشافی را به دست میدهد پاسخ : ص : 391 در جهت مناطق مرتفع مقدار فلز با شیب نسبتا مالیمی افزایش مییابد تا در محل منطبق بر ورودی آبهای زیرزمینی غنی از فلز به مقدار بیشینه میرسد و پسازآن کاهش مییابد..7 سه بخش اساسی در بررسیهای اکتشافی کدام است و اهمیت هریک چگونه است پاسخ : ص : 392 نمونهبرداری تجزیه تفسیر نتایج.8 در نمونهبرداری از رسوبات رودخانهای و یا از خاکها چه نکاتی را باید مدنظر قرارداد پاسخ : ص : 393 محیط مناسب رعایت نکات فنی طراحی بهینه شبکه..9 در نمونهبرداری از رسوبات رودخانهای چرا باید از برداشت مواد آلی پرهیز کرد پاسخ : ص : 395 ایجاد آنومالی کاذب و خطا در نتایج آنالیز..10 شبکه نمونهبرداری از خاکها بر چه اساسی رسم میگردد نقش افق نمونهبرداری در آن چیست پاسخ : ص : بر اساس امتداد اصلی طول و شکل احتمالی توده کانسار. افق نمونهبرداری باید ثابت باشد و تغییر در افق باعث ایجاد خطا در نتایج آنالیز و تفاسیر بعدی میشود

56 عوامل شیمیایی فعال در تشکیل هالههای لیتو ژئوشیمیایی ثانویه کدماند پاسخ : ص : 404 ترکیب و پراکندگی اولیه عناصر در میزبان و کانسار مشخصات کانیشناسی اولیه در میزبان شرایط ph و Eh محیط قابلیت تحرک عناصر حضور سدهای ژئوشیمیایی در محل..12 طبقهبندی هالههای لیتو ژئوشیمیایی ثانویه بر اساس چه مالکهایی صورت میگیرد پاسخ : ص : 405 زمان نسبی تشکیل )اپی ژنتیک و سینژنتیک( مکانیسم تشکیل )مکانیکی بیولوژیکی( مشخصات میزبان ویژگیهای محیط رسوبی )برجا و نابرجا( موقعیت پیدایش آنومالی نسبت به سطح فرسایش..13 اختالفات بارز بین هالههای ثانویه مکانیکی و هیدرومورفیکی کدماند شناخت این نوع پراکندگیها چه کاربرد اکتشافی دارد پاسخ : ص : 410 در هالههای ثانویه مکانیکی: پراکنگی عناصر بهصورت کانی هست در سطح نمایان میشود ناهمگن است وسعت کمتری دارد. بررسی این هالهها برای مطالعات تفصیلی مناسب است. در هالههای هیدرومورفیکی: پراکندگی عناصر بهصورت جذب سطحی توسط ذرات رسی و کلوئیدی است تا عمق گسترش مییابد نسبتا همگن و وسیع است. بررسی این هالهها برای مطالعات ناحیهای و مقدماتی مناسب است..14 کدام روش تجزیهای میتواند در شناخت دو نوع پراکندگی مکانیکی و هیدرومورفیکی مفید واقع شود پاسخ : ص : 411 تجزیه جزئی..15 جداشده 16. طبقهبندی سولووف در مورد هالههای لیتو ژئوشیمیایی ثانویه بر چه معیاری است پاسخ : ص : 413 بر اساس مطالعه هالههای ثانویه در نقاط مختلف بر دو نوع است: 1- هالههای نمایان: برجا حمل شده نفوذی حمل شده فوق کانساری حمل شده هاله شسته شده. 53

57 2- هالههای پنهان : برجا حمل شده. در هالههای لیتو ژئوشیمیایی ثانویه موجود در خاکها برای تخمین شدت انباشتگی یک عنصر معرف از چه کمیتی استفاده میشود مبنای سنجش این کمیت چیست پاسخ : ص 417: ضریب انباشتگی که عبارت است از نسبت غلظت عنصر در خاک به غلظت عنصر در سنگ مادر..17 رابطه فراوانی از مقدار فلز در هالههای پراکندگی ثانویه با ارتفاع سطح فرسایش نسبت به توده کانسار چگونه است در کدام هاله امیدبخشتر است پاسخ : ص 423: توده کانساری پنهان توده کمی فرسوده بیش از نیمی فرسایش یافته. نوع اول ترجیح داده میشود و هرچند ممکن است گاها نوع 2 و 3 امیدبخشتر باشد..18 اگر هالههای اولیه و ثانویه یک توده کانساری را با یکدیگر مقایسه کنیم در حالت کلی چه نتیجه- ای را خواهیم گرفت پاسخ : ص : 424 هالههای ثانویه بزرگتر و توزیع یکنواختتری دارد..19 در هالههای ثانویه موقعیت سطح فرسایش آنومالی نسبت به توده کانساری چگونه ارزیابی میشود. پاسخ : ص : 425 با نسبت قدرت تولید خطی هالههای ضربی عناصر فوق کانساری به قدرت تولید خطی هالههای ضربی عناصر تحت کانساری..20 به دست آوردن نتایج قطعی در خالل بررسیهای لیتو ژئوشیمیایی عمیق مستلزم چه نوع اطالعاتی است پاسخ : ص : 430 حضور توده کانسار در ناحیه سیمای زمینشناسی محل ضخامت مواد سخت نشده ماهیت پوسته هوازده در سنگبستر..21 هالههای ژئوشیمیایی بیاهمیت در محیطهای سوپرژن چگونه تشکیل میشود و طرز تشخیص.22 آنها چگونه است 54

58 پاسخ : ص 431: در ارتباط با پدیدههایی است که باعث تمرکز عناصر کمیاب در محیطهای مختلف میشود. تشخیص سدهای ژئوشیمیایی متفاوت. و بررسی دقیق آنومالیها عدم حضور عناصر با قابلیت تحرک 55

59 فصل نهم: بررسی هالههای هیدرو ژئوشیمیایی

60 اختالف عمده شیمیایی آبهای سطحی و زیرزمینی در چیست ج : قدرت انحالل آبهای زیرزمینی بیشتر است..1 در بررسیهای هیدرو ژئوشیمیایی تعیین چه مواردی بااهمیت است ج : نوع آب ماهیت شیمیایی نوع محیط آب نوع تأثیر سنگهای مسیر در. ph.2 صور مختلف پیدایش عناصر مختلف در آب چگونه است ج : کاتیون آنیون کلوئیدی بار معلق کمپلکس یونهای جذبشده بر روی مواد معلق..3 معیار طبقهبندی هالههای هیدرو ژئوشیمیایی چیست بزرگی این هالهها تابع چه عواملی است ج : بر اساس پایداری آنها به دو نوع دائمی و موقت یا بر اساس سهولت دسترسی به دو نوع نمایان و پنهان تقسیم میشود. عوامل مؤثر در بزرگی هالهها: 1- شکل و ترکیب کانسار 2- ماهیت فیزیکی و نفوذپذیری میزبان و توده کانسار 3- خصوصیات محیط آبشناسی 4- شدت و استمرار فرسایش 5- شرایط ژئوشیمیایی محیط و ویژگی مهاجرت عناصر در محیط..4 در نمونهبرداری از هالههای هیدرو ژئوشیمیایی رعایت چه نکاتی الزامی است ج : شرایط آبوهوایی مقدار مواد معلق و آشفتگی آب رنگ آب عمق نمونهبرداری تعیین موقعیت نمونه نسبت به انشعاب رود آلودگیهای محیطی و مواد آلی..5 امتیازات مثبت و منفی روش هیدرو ژئوشیمیایی چیست و این روش در چه مرحلهای از عملیات اکتشافی اهمیت بیشتری دارد چرا ج : مثبت: با کمترین امکانات انجام میشود نهشتههای کانساری در مناطق کوهستانی بررسی نهشتههای سولفوری و پلی متال روش تجزیه راحت برای نمونهها مناسب برای کانسارهای پنهان. منفی: تغییر یونهای آب با بارندگی فصلی آنالیز با حد تشخیص ppb دشوار است ناپایداری بعضی از یونها و ترکیبات آلودگی در حین نمونهبرداری. 57.6

61 این روش در مراحل اکتشافات ناحیهای و مقدماتی کاربرد دارد. 7. محیط ژئوشیمیایی چه اثری در ماهیت آنومالیهای هیدرو ژئوشیمیایی دارد ج : موارد ذیل باعث ایجاد تغییرات در ماهیت آنومالی میشود: الگوی جریان آبها نفوذپذیری و مشخصات هندسی حوضههای آبی جنس و شرایط سنگها Eh و ph شدت آنومالیها در ناحیه منشأ چه اثری در شدت آنومالیهای هیدرو ژئوشیمیایی دارد ج : افزایش شدت در منشأ بر شدت آنومالی هیدرو ژئوشیمیایی در مسیر میافزاید. که هرچه وسعت آنومالی بیشتر باشد بهتر است..8 عوامل کنترلکننده شدت آنومالیهای هیدرو ژئوشیمیایی کدماند ج : قابلیت انحالل کانیها ph و Eh محلولها خواص فیزیکوشیمیایی محیط حضور یونهای کمپلکس ساز توپوگرافی منطقه سطح آبهای زیرزمینی بهعنوان عمق سطح اکسایش شرایط آبوهوایی..9 مالک سنجش آنومالیهای هیدرو ژئوشیمیایی بیاهمیت چیست ج : انطباق آنومالیهای مشاهدهشده با مقدار زمینه عناصر مربوطه در سنگهای منطقه

62

63 فصل دهم: بررسی هالههای گازی نهشتههای کانساری

64 معرفهای گازی نهشتههای کانساری کدماند و هریک در چه موردی کاربرد دارند ج:.1 ازنظر ژئوشیمیایی هالههای گازی اطراف نهشتههای کانساری را به چند گروه تقسیم میکنند ج: گاز در هوا )رادیوژنیک غیر رادیوژنیک ترکیبات شیمیایی( گاز در خاک گاز آب..2 مهمترین هاله گازی عناصر غیر رادیوژنیک هاله کدام عنصر است و با چه نوع کانساری در ارتباط است الگوی پراکندگی آن در سنگبستر و در هوا تابع چه عواملی است ج: جیوه نهشتههای سولفوری حاوی جیوه از شکل شکافها و خلل و فرج سنگها و همچنین ارتفاع از سطح کانسار..3 61

65 جیوه موجود در ساختمان کانیهای سولفوری و غیر سولفوری در چه درجه حرارتی از آنها آزاد میشود. این درجه حرارت تابع چه عواملی است ج: در دمای باالتر از 450 درجه پایداری حرارتی شبکه..4 توزیع فازهای مختلف جیوهدار موجود در اطراف نهشته کانساری روی-کادمیوم- قلع در کل چگونه بوده است. چه نتیجه کلی در مورد الگوی پراکندگی جیوه به دست میدهد ج: 1- سولفیدهای جیوه در نزدیکی سولفیدهای فلزات پایه متمرکز میشود 2- کانی کلرور مرکوریک در فواصل دورتر از کانسار تشکیل میشود 3- جیوه دارای چند منشأ است که هیچکدام حالت بخار ندارند 4- جیوه ممکن است همیشه با کانسار مرتبط نباشد 5- تجزیه جزئی نمونه راهنمای اکتشافی بهتری است. هالههای پراکندگی جیوه معموال وسیعتر از سایر عناصر نیست..5 باآنکه فشار بخار جیوه بیش از آنتیموان است چرا هالههای آن در اطراف نهشتههای کانساری.6 کوچکتر از هالههای آنتیموان است ج: معموال جیوه بهصورت ترکیباتی است که فشار بخار آن کم است. اندازهگیری Rn 222 در اکتشاف چه مواردی صورت میگیرد در این مورد مثالی بزنید. ج: اورانیوم و توریم. در اکتشاف میدانها گازی..7 ج: کدامیک در بررسیهای اکتشافی اهمیت بیشتری دارد: یا Rn 222 Rn 222 ایزوتوپ Rn 220 دارای نیمهعمر 54 ثانیه و ناپایدار است.. چرا Rn در اندازهگیری مقدار Rn در آب چه نکاتی را باید رعایت کرد ج: باید به میزان آرامش آب توجه کرد. در نهر آرام تا 300 متری از سطح و در نهر آشفته در ارتفاع 30 متری از وارد هوا میشوند صور مختلف پیدایش هلیوم در سنگها چیست و اندازهگیری آن از چه دیدگاهی اهمیت دارد 62

66 ج: محلول جامد در کانیها ادخال اتمی در کانیها آزاد در سطح هوا یا کانیها ازنظر اکتشافات نهشتههای اورانیوم دار مهم است. نقش دما و رطوبت در انتشار هالههای گازی SO2 چیست ج: کاهش دما باعث کاهش فشار SO2 میشود. رطوبت نسبی در تبخیر و آزاد شدن این گاز مؤثر است. در بررسیهای اکتشافی اندازهگیری نسبت CO2/O2 معرف چیست ج: افزایش این نسبت بیانگر افزایش اکسیداسیون نهشتههای سولفوری و آزاد شدن CO2 است چه عواملی در نمونهبرداری از هالههای اتموژئوشیمیایی ایجاد آشفتگی میکند ج: ارتفاع مناسب نمونهبرداری بین 60 الی 120 متر از سطح است. عواملی نظیر باد باران اثرات گیاهی و آلودگی انسانی در آشفتگی آن اثر دارد..13 در اندازهگیری عناصر در هالههای گازی چه دستگاههایی برای چه عناصری کاربرد دارد ج: دستگاه جذب اتمی برای طیف وسیعی از عناصر طیفسنج جرمی برای,F Cl, Hg طیفسنج تطبیقی برای. S, Br, I که بهصورت هوابرد یا زمینی قابلاندازهگیری هستند نمونهبرداری از گاز موجود در خاک به چه صورتی میتواند انجام شود ج: بهوسیله پمپ کردن گاز به دو صورت انجام میشود : از داخل چاههای حفاری و یا استفاده از نیمکره پالستیکی مشبک. 63

67 فصل یازدهم: بررسی هالههای گیاهی

68 در بررسی هالههای بیوژئوشیمیایی کدامیک اهمیت بیشتری دارد: فریاتوفیتها یا گزروفیتها ج: فریاتوفیتها )گیاهان با ریشه بلند(.1 عواملی که تفسیر دادههای بیوژئوشیمیایی را مشکل میسازد کدام است ج: 1- تعیین مقدار زمینه مشکل است 2- فرایند جذب و دفع یک عنصر در گیاهان متفاوت است 3- وجود فرایند جذب انتخابی توسط گیاهان 4- بررسی متغیرهای مختلف..2 یک ایالت بیوژئوشیمیایی چگونه مشخص میشود ج: با فراوانی غیرعادی یک یا چند عنصر و همچنین با واکنشهای بیولوژیکی معین قابلتشخیص است..3 عناصر کمیاب متحرک به چند صورت در خاک یافت میشوند. روش اندازهگیری هریک چیست مقدار هریک تابع چه عواملی است این امر چه اثری در پیدایش آنومالی در گیاهان دارد ج: 1- اتمهای یونیزه موجود در محلولها 2- یونهای موجود در کمپلکسهای آلی و معدنی 3- یونهای موجود در کمپلکسهایی که با اسید EDTA جدا میشوند 4- عناصری که فقط توسط EDTA جا میشوند 5- عناصر موجود در اکسیدها و نمکهای نامحلول که با معرفهای قوی استخراج میشوند 6- عناصر تشکیلدهنده کانیهای ثانویه. مقدار هریک از موارد باال به عوامل ذیل بستگی دارد: 1- مقدار و ماهیت کانیهای رسی و مواد آلی 2- Eh-Ph 3- خواص شیمیایی عناصر. که مجموع این عوامل باعث تأثیر بر میزان دسترسی عناصر برای گیاهان را مشخص میکند..4 اثر قدرت زهکشی خاک در تحرک عناصر کمیاب را با ذکر مثالی روشن کنید ج: مثال برای عنصر مس خاکهای دارای زهکشی کمتر قابلیت استخراج بیشتری دارند..5 در چه مواردی فراوانی غیرعادی یک عنصر کمیاب در گیاه )آنومالی بیوژئوشیمیایی( باارزش.6 است 65

69 ج: بین توزیع عنصر در گیاه و در سنگبستر غیرعادی از آن عنصر را جذب کند. همبستگی وجود داشته باشد و گیاه بتواند مقادیر ضریب تمرکز یک عنصر کمیاب در یک گیاه چگونه تعریف میشود ج: عبارت است از اختالف درجه انباشتگی و تمرکز عناصر کمیاب در گیاهان مختلف که ضریب تمرکز یک عنصر در یک گیاه نسبت به مقدار نظیر آن در خاک بیان میشود..7 اثر رفتار جذبی گیاه در تمرکز عناصر کمیاب و پیدایش آنومالیهای بیوژئوشیمیایی چیست ج: جذب عناصر در گیاهان معموال انتخابی است که در صورت مناسب بودن شرایط فیزیولوژیک گیاه و در دسترس بودن عناصر برای گیاه احتمال جذب مقادیر غیرعادی از یک یا چند عنصر توسط گیاه وجود دارد..8 چه عوامل بیولوژیکی در تمرکز عناصر در گیاهان مؤثر میباشند. شناخت اثر این عوامل چه کمکی در برداشت صحیح نمونههای بیوژئوشیمیایی دارد ج: سن گیاه زاویه تابش آفتاب توان جذب گیاه عمق نفوذ ریشه اندام و فصل رشد. 1- برداشت نمونه در بازه زمانی کوتاه 2 -در نظر گرفتن تغییرات فصلی در نمونهبرداری 3- زمان صحیح نمونهبرداری..9 ویژگیهای نمونهبرداری بیوژئوشیمیایی و ژئوبوتانی چیست ج: 1 -نمونهبرداری یکسان و به مقدار حدود 100 گرم 2- الویت در نمونهبرداری از گیاهان فریاتوفیت و چوبی باشد 3- در صورت امکان شبکه نمونهبرداری منظم باشد و پیمایش در امتداد خاصی صورت گیرد 4- تعداد نمونه کنترل شود 5- نمونهبرداری از اندام مشخص گیاه )برگ ساقه و شاخه( باشد و امتیاز مثبت و منفی روش بیوژئوشیمیایی چیست ج: امتیاز مثبت: کشف آنومالیهای پنهان. امتیاز منفی: مخارج زیاد و تخصصی بودن کاربرد روش بیوژئوشیمیایی اکتشافی در چه مناطقی مفیدتر است 66

70 ج: هالههای پنهان و عمیق مناطق شدیدا هوازده و یا کویری با پوشش ضخیم خاک مناطق مردابی مناطقی که نمونهبرداری از خاک و سنگ مشکل است. چه نسبتهای معرفی را برای اکتشافات کانسارهای قلع به روش بیوژئوشیمیایی پیشنهاد میکنید ج: Zn/Sn, Zr/Sn, V/Sn.13 آنومالی بیوژئوشیمیایی دروغین و بیاهمیت در چه شرایطی ظاهر میشود ج: تغییرات شدید ترکیب شیمیایی سنگهای زیرین که باعث تغییرات ph خاک شده که باعث آزاد شدن عناصر فلزی از ساختمان کانیهای غیراقتصادی میشود. مثال آزاد شدن مس از ساختمان کانیهای سیلیکاته..14 در تفسیر داده ژئوبوتانی چه عواملی را باید در نظر داشت ج: طبیعت و توزیع جوامع گیاهی طبیعت و توزیع گیاهان معروف تغییرات مورفولوژیکی گیاهان بررسی پوشش گیاهی به کمک تفسیر تصاویر ماهوارهای و هوابرد..15 انواع معرفهای ژئوبوتانی کدماند ج: معرفهای جهانی یا فراگیر و معرفهای محلی مناطق سرپانتینیزه چه راهنمای ژئوبوتانیکی دارند ج: عدم پوشش گیاهی و یا رشد گیاهان غیرعادی ازجمله: کاج کوتاه خزه گلسنگ سرخس گاوزبان. معرفهای ژئوبوتانیکی هریک از عناصر زیر را )الاقل سه نوع( نام ببرید: Cu Se Ni U مس: میخک نعنا بریوفیتا ریحان خزههای کوپری سلنیوم : گون استن لیا گزیلوریزا نیکل: کاج کوتاه خزه گلسنگ سرخس گاوزبان 67

71 .19 در کاربرد روش ژئوبوتانی برای بررسیهای اکتشافی چه مالکهایی را باید در نظر داشت ج: تغییر در جوامع گیاهی یا تغییر در ترکیب شیمیایی گیاهان رشد گیاهان معرف و خاص تغییر در شکل ظاهری گیاه اخالل در روند رشد و توسعه طبیعی گیاهان و... 68

72 فصل دوازدهم: انتخاب مناسبترین روش اکتشاف ژئوشیمیایی

73 در انتخاب یک روش اکتشافی ژئوشیمیایی چه عواملی اساس کار را تشکیل میدهند پاسخ: ص : 521 طبیعت ژئوشیمیایی عنصر مورد نظر نوع و قابلیت دسترسی به مواد نمونهبرداری شرایط آبوهوایی و هوازدگی ویژگیهای توزیع عنصر مورد نظر در ناحیه مطالعه..1 تحت چه شرایطی بررسی خاکها را به بررسی سنگها و آبها ترجیح میدهید پاسخ ص : 521 توپوگرافی کم ارتفاع ضخامت مواد سخت نشده زیاد است جریان سطحی کم هست. آبهای.2 در کشورهای درحالتوسعه کدام روش اکتشافی ژئوشیمیایی بیشتر صورت میگیرد پاسخ ص : 521 بررسی رسوبات رودخانهای در مرحله اکتشاف مقدماتی..3 مرحله مقدماتی در بررسیهای اکتشافی ژئوشیمیایی شامل چند مرحله است پاسخ ص 522: شامل 4 مرحله است تحقیقات اولیه )بررسیهای صحرایی و آزمایشگاهی( بررسی رسوبات رودخانهای بررسی خاکها بررسی سنگبستر. در مرحله اکتشافات تفصیلی بیشتر از چه روشهایی استفاده میشود پاسخ ص 523: بررسی خاک گیاهان )ژئوبوتانی و ژئوبیوشیمیایی( بررسی لیتو ژئوشیمیایی اولیه و ثانویه..4.5 در طراحی یک پروژه اکتشافی قبل از شروع عملیات چه مسائلی مورد ارزیابی قرار میگیرد پاسخ برگه پیوست ص : 524.6

74 سیر پیشرفت عملیات در یک پروژه اکتشافی پس از شروع عملیات چگونه است پاسخ برگه پیوست ص : 524.7

75 چه نوع اطالعات زمینشناسی در طراحی یک پروژه اکتشافی مورد استفاده قرار میگیرد پاسخ برگه پیوست ص : ازنظر مقیاس بررسیهای اکتشافی ژئوشیمیایی به چند گروه تقسیم میشوند پاسخ ص : 523 کوچکمقیاس )مقدماتی( میانمقیاس )نیمه تفصیلی( بزرگمقیاس )تفصیلی( 10. در بررسیهای کوچکمقیاس )1:100000<( چه عواملی باید به ترتیب انجام شود پاسخ ص 1- : 524 مطالعات زمینشناسی و لیتو ژئوشیمیایی اولیه 2- شناخت کمپلکسهای زمینشناسی با پتانسیل کانساری 3- به دست آوردن دادههای الزم برای حل مسائل 4- بررسیهای لیتو ژئوشیمیایی ثانویه و هیدرو ژئوشیمیایی. 11. بود یا نبود رسوبات سخت نشده رویی چه اثری در بررسیهای اکتشافی کوچکمقیاس دارد پاسخ ص 524 تا : 526 نوع روش مطالعات مشخص میشود در شرایط عدم پوشش ضخیم روش لیتو ژئوشیمیایی اولیه ثانویه و هیدرو ژئوشیمیایی مطرح است اما در شرایط پوشیده باید از روش حفاری با شبکه نامتراکم استفاده کرد.