Τεχνολογίες Ρύθμισης του Κλίματος των Θερμοκηπίων- Η Περίπτωση του Ημίκλειστου Θερμοκηπίου. Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας

Transcript

1 Adapt2Change Νέες Τεχνολογίες στη Σύγχρονη Γεωργία Βόλος, Τεχνολογίες Ρύθμισης του Κλίματος των Θερμοκηπίων- Η Περίπτωση του Ημίκλειστου Θερμοκηπίου Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας

2 Project Budget % EC Contribution Project Duration 01/09/ /08/2016 LIFE 09 ENV/GR/ Adapt2change Adapt agricultural production to climate change and limited water supply

3 Αγροτικός Τομέας στην Ελλάδα Κύριος Πυλώνας Εθνικής μας Οικονομίας Η χρησιμοποιούμενη γεωργική γη εκτιμάται το 2012 σε 38,2 εκατ. στρέμματα περίπου, περιλαμβάνοντας αγροτικές εκμεταλλεύσεις ο πρωτογενής τομέας απασχολεί κατά το έτος αυτό άτομα, μέγεθος που αντιπροσωπεύει το 11,9% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού της χώρας (EU, 5%) Η αξία της αγροτικής παραγωγής αναλογεί στο 5,4% του συνόλου της οικονομίας (EU, 2.5%) Αντιπροσωπεύει το 25% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών (ΕU, 6.8 %)

4 Αγροτικός Τομέας στην Ελλάδα ένας τομέας υπό πίεση Ισχυρός ανταγωνισμός με γειτονικές αναδυόμενες οικονομίες (Βαλκανικές χώρες, Τουρκία) Οικονομική κρίση, αστάθεια των αγορών Υψηλότερες απαιτήσεις καταναλωτών, αυστηροποίηση σχετικών πρωτοκόλλων πιστοποίησης Σημαντική μείωση των τιμών αγροτικών προϊόντων, αδυναμία δανεισμού Υψηλή εξάρτηση από επιδοτήσεις Χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, απροθυμία νέων να ασχοληθούν με τον πρωτογενή τομέα

5 Αύξηση του πληθυσμού Προκλήσεις

6 Υποβάθμιση εδαφών Προκλήσεις Έως το 2050, υπολογίζεται πως μισή από τη συνολική διαθέσιμη γεωργική έκταση θα είναι διαθέσιμη για καλλιέργειες

7 Υδατικοί πόροι Προκλήσεις 70% της επιφάνειας της γης καλύπτεται με νερό ~3% από αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί (fresh water) ~70% από αυτό που μπορεί να χρησιμοποιηθεί καταναλώνεται στη γεωργία Μέχρι 2025, 50% του πληθυσμού της γης θα αντιμετωπίσει σημαντικά προβλήματα έλλειψης νερού

8 Εξάντληση ενεργειακών πόρων Προκλήσεις Η κατανάλωση ενέργειας αναμένεται, παγκοσμίως, να αυξηθεί κατά 45% από το Έως το 2030 οι εισαγωγές ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση αναμένεται να καλύπτουν το 70% των συνολικών ενεργειακών μας αναγκών

9 Η αειφορική γεωργία έρχεται ως απάντηση στα αδιέξοδα της συμβατικής ή σύγχρονης ή χημικής γεωργίας την οποία ασκούμε σήμερα. Είναι μια προσπάθεια να διασφαλίσουμε την ικανότητα των γεωργικών πόρων να συνεχίσουν να παράγουν τρόφιμα και άλλες ύλες απαραίτητες για την επιβίωση των ανθρώπων, όχι μόνο για μερικές ακόμα δεκαετίες αλλά εσαεί. Προσπαθεί να εξισορροπήσει την προστασία του περιβάλλοντος, την κοινωνική ισότητα και την οικονομική βιωσιμότητα των γεωργικών εκμεταλλεύσεων.

10 Τί αναμένεται για τις καλλιέργειες υπό κάλυψη στο άμεσο μέλλον; Κλιματική αλλαγή Μείωση διαθέσιμου νερού Απαιτήσεις καταναλωτών για ασφαλή ποιοτικά προϊόντα

11 Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας,Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος Καλλιέργειες υπό κάλυψη: Θερμοκήπια -Διχτυοκήπια Η καλλιέργεια υπό κάλυψη δίνει τη δυνατότητα για παραγωγή προϊόντων ποιότητας καθ όλη τη διάρκεια του έτους με αποδοτική χρήση των εισροών σε νερό, λιπάσματα, φυτοφάρμακα και εργασία.

12 Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας,Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος Θερμοκήπια Βόρεια και Νότια Αμερική 7.1% Βόρεια Ευρώπη 7.1% Παγκόσμια Μεσογειακές Χώρες 36.5% Ασία και Ωκεανία 49.4% Γαλλία 8.8% Τουρκία 10.4% Μαρόκο 6.3% Μεσογειακές χώρες πρ. Γιουγκοσλαβία 4.9% Ελλάδα Ελλάδα 3.8% Πορτογαλία 2.5% Λοιπές 3.2% Αλγερία 3.4% Ισραήλ 2.4% Συρία 1.9% Τυνησία 1.4% Ιταλία 23.5% Ισπανία 27.4% Παγκόσμια: στρέμματα Μεσογειακές χώρες: στρ.

13 Θερμοκήπια Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας,Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος Ισπανία Ιταλία Αλμερία-Ισπανία

14 Θερμοκήπια Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας,Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος Ελλάδα Ήπειρος 5% Αττική & Νήσοι 9% υτ. & Κεντ. Μακεδονία 17% Θεσσαλία 4% Κρήτη 39% Ανατ. Μακεδονία & Θράκη 3% Πελοπ/σος & δυτ. Στερεά 23% Έκταση θερμοκηπίων: στρ. Λαχανοκομικά: στρ. Ανθοκομικά: στρ.

15 Ιεράπετρα Κρήτη

16 Εισαγωγές Εξαγωγές τομάτας (αξία)

17 Η εικόνα με αριθμούς Ελλάδα Θερμοκήπια: στρ Περίπου 4 / 5 των επιχειρήσεων και των εκτάσεων λαχανοκομικά Αριθμός επιχειρήσεων > Τάση για αύξηση του μέσου μεγέθους (>10 στρ) Προσανατολισμένη παραγωγή σε Μεγάλες ποσότητες Παραγωγή για κάποια τμήματα του έτους Ολλανδία Θερμοκήπια: στρ Περίπου 1 / 3 των επιχειρήσεων και ½ των εκτάσεων λαχανοκομικά Αριθμός επιχειρήσεων <3500 Τάση για αύξηση του μέσου μεγέθους (>100 στρ) Προσανατολισμένη παραγωγή σε Μεγάλες ποσότητες Υψηλή ποιότητα Συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα καθ όλη τη διάρκεια του έτους

18 Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος Δυναμικό παραγωγής Το δυναμικό παραγωγής καλλιέργειας τομάτας στη χώρα μας είναι κατά τους καλοκαιρινούς μήνες 50% υψηλότερο από ότι στην Ολλανδία. Παρόλα αυτά δεν είναι δυνατό να επιτύχουμε ικανοποιητικά επίπεδα παραγωγής και ποιότητας στα θερμοκήπια των Μεσογειακών χωρών κατά την διάρκεια του καλοκαιριού, όταν στη Βόρεια Ευρώπη κατά την ίδια περίοδο, επιτυγχάνονται υψηλές αποδόσεις και καλή ποιότητα.

19 Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας,Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος Δυναμικό παραγωγής Οι λόγοι της υψηλής παραγωγής στα θερμοκήπια της Βόρειας Ευρώπης είναι δύο: Οι εξωτερικές κλιματικές συνθήκες δεν δημιουργούν ιδιαίτερα προβλήματα στο μικροκλίμα του θερμοκηπίου γιατί τα θερμοκήπια είναι κατάλληλα εξοπλισμένα. Οι παραγωγοί έχουν αποκτήσει επιδεξιότητα στην διαχείριση του κλίματος, σύγχρονων θερμοκηπίων με τη βοήθεια υπολογιστών.

20 Παραγωγή προϊόντων ποιότητας Αυξανόμενη ζήτηση για παραγωγή «καθαρών» προϊόντων και έλλειψη φυσικών πόρων (νερό, ενέργεια) Παραγωγή ποιοτικών προϊόντων με όσο το δυνατό λιγότερες εισροές ενέργειας και χημικών.

21 Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας,Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος Εισροές ενέργειας Ελλάδα Τουρκία Υπόστρωμα, φυτικό υλ. & άλλα 3% 18.2% Καύσιμα 52% 32.2% Φυτοφάρμακα 3.1% 7.8% Λιπάσματα 15% 22.7% Νερό 1% 0.4% Ηλεκτρική Ενέργεια 5.2% 7.4% Εργατικά 25% 15.9%

22 Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας,Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος Αειφορικές τεχνολογίες παραγωγής Η σωστή επιλογή της περιοχής Ο σωστός σχεδιασμός των συστημάτων κλιματισμού των θερμοκηπίων και η ορθολογική διαχείριση του κλίματος. Η εξοικονόμηση ενέργειας και η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η χρήση διχτύων εντομοστεγανότητας και φωτοεκλεκτικών υλικών κάλυψης θερμοκηπίων που περιορίζουν τις εισροές χημικών για φυτοπροστασία και συμβάλλουν στην προστασία του περιβάλλοντος. Η υδροπονική καλλιέργεια φυτών, αφού με την εφαρμογή της είναι δυνατή η ολοκληρωμένη διαχείριση του συστήματος παραγωγής θερμοκήπιο- κλίμα- καλλιέργεια για βελτίωση της ποιότητας των παραγομένων προϊόντων

23 Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας,Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος Επιλογή Θέσης

24 Κλιματική καταλληλότητα περιοχής Συνεχής αερισμός και δροσισμός Αερισμός κατά διαστήματα Κλειστό θερμοκήπιο Ηλιακή ακτινοβολία (MJ m -2 day -1 ) Λάρισα Βόλος Aug Αλμερία Άμστερτναμ Aug Feb Jan Dec Θερμοκρασία αέρα ( o C) Θέρμανση ημέρανύχτα Θέρμανση νύχτα Χωρίς θέρμανση

25 Σχεδιασμός συστημάτων κλιματισμού

26 Θέρμανση θερμοκηπίων Θέρμανση

27

28

29

30 Μέσα ψύξης του θερμοκηπίου Αερισμός Ψύξη με τεχνητή ομίχλη Ψύξη με βρεγμένη παρειά Σκίαση

31 Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος Ψύξη θερμοκηπίων Φυσικός αερισμός Ο αερισμός με χειροκίνητα συστήματα, ενώ πολλά θερμοκήπια δεν έχουν παράθυρα οροφής.

32 Ανοίγματα εξαερισμού Πλαϊνά

33 Συνεχή παράθυρα οροφής L h

34 Αερισμός Φυσικός αερισμός Roll up vent Flap vent

35 Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος Ψύξη θερμοκηπίων Δυναμικός αερισμός

36 Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος Δυναμικός αερισμός

37 Fidaros et al. 2008

38 Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος Ψύξη θερμοκηπίων Δροσισμός Υγρή παρειά Ψύξη του εισερχόμενου αέρα στο θερμοκήπιο με εξάτμιση νερού από την υγρή παρειά

39 Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος Χρήση συστημάτων δροσισμού

40 50% 40% 25% 23ºC 27ºC 30ºC

41 Σύστημα υγρής παρειάς (a) (b) Κατανομή θερμοκρασίας αέρα κατά μήκος θερμοκηπίου Sapounas et al. 2008

42 Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος Ψύξη θερμοκηπίων Δροσισμός -Τεχνητή ομίχλη Συστήματα χαμηλής πίεσης (Πίεση λειτουργίας 5bar) Σταγονίδια νερού μεγέθους >200μm. Συστήματα υψηλής πίεσης (Πίεση λειτουργίας 60 bar) Σταγονίδια νερού της τάξης των μm. (Μια τρίχα έχει πάχος από 40 έως 200 μm)

43 Ψύξη με Σκίαση Σκίαση με άσπρισμα Σκίαση με κουρτίνες εσωτερικές ή εξωτερικές κινούμενες ή σταθερές Εισερχόμενη ακτινοβολία Λανθάνουσα (Υγρασία) Δίχτυ Σκίασης Αισθητή (Θερμοκρασία)

44 Σκίαση με άσπρισμα + Χαμηλό κόστος Δεν είναι δυνατή η καθημερινή ρύθμιση της σκίασης Επηρεάζεται από τη βροχή Εμφανίζονται προβλήματα στο θερμοκήπιο αν γίνει καθυστερημένα η εφαρμογή του Απαιτεί εργασία προκειμένου να αφαιρεθεί στο τέλος της περιόδου Δεν απομακρύνεται τελείως και μειώνει τη διαπερατότητα του θερμοκηπίου

45 Ασβεστωμένο θερμοκήπιο όχι ομοιόμορφη κατανομή του υλικού

46

47

48 Συγκριτικά Προτεινόμενο δίχτυ για σκίαση στα θερμοκήπια είναι το δίχτυ με σκίαση σε ποσοστό 40%. Όταν χρησιμοποιήθηκε έδωσε τα καλύτερα αποτελέσματα στην παραγωγή και ποιότητα των καρπών

49 Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος Εξοικονόμηση ενέργειας

50 Σκίαση εξοικονόμηση ενέργειας

51 Παθητικά συστήματα Παθητικό ηλιακό σύστημα θέρμανσης με αποθήκευση θερμότητας σε νερό εντός των θερμοκηπίων: Αποτελείται από πλαστικές σακούλες με νερό, που τοποθετούνται στο έδαφος ανάμεσα στα φυτά του θερμοκηπίου.

52 Παθητικό ηλιακο σύστημα

53

54 Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος Ορθολογική διαχείριση ενέργειας χρήση ΑΠΕ

55 Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος Ορθολογική διαχείριση ενέργειας χρήση ΑΠΕ Κλαδοδέματα Ξύλο Άχυρο Στελέχη βαμβακιού Κότσαλα καλαμποκιού Στελέχη καλαμποκιού Πυρηνόξυλο Περικάρπιο αμυγδάλων Πυρήνες ροδακίνων

56 Υποκατάσταση θέρμανσης θερμοκηπίων με βιομάζα: Μελέτη για την περιοχή της Μαγνησίας Σε έρευνα του Εργαστηρίου Γεωργικών Κατασκευών και Ελέγχου Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (ΑLTENER II/ ) διαπιστώθηκε ότι η καθαρή ενέργεια που θα μπορούσε να παραχθεί, θεωρητικά, από την καύση των γεωργικών υπολειμμάτων, στην περιοχή της Μαγνησίας, ανέρχεται σε GJ ανά έτος, όταν για τη θέρμανση των θερμοκηπίων απαιτείται ενέργεια GJ ανά έτος. Το 12% των κλαδοδεμάτων καλύπτει τις ενεργειακές ανάγκες των θερμοκηπίων της Μαγνησίας

57 Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος Φυτοφάρμακα

58 Ο προβληματισμός Κάθε μέρα όλο και περισσότεροι πολίτες προτιμούν προϊόντα τα οποία παράγονται με φιλικές προς το περιβάλλον τεχνικές και μεθόδους. Οι τεχνικές αυτές προϋποθέτουν την ελάχιστη ή καθόλου χρήση χημικών στο θερμοκήπιο. Τα χημικά χρησιμοποιούνται στο θερμοκήπιο κυρίως για τον έλεγχο εντόμων και ασθενειών. Safer food?

59 Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος Δίχτυ εντομοστεγανότητας Άμεση παρεμπόδιση επιζήμιων εντόμων Μείωση του αερισμού του θερμοκηπίου

60

61 Δίχτυα εντομοστεγανότητας

62 Έντομα Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος Άτομα θρίπα ανά παγίδ Έξω Μάρτυρας ίχτυ Αερισμός Αριθμός εβδομάδας έτους Κανονικοποιημένη ταχύτητα του αέρα Με δίχτυ Χωρίς δίχτυ Πλάτος θερμοκηπίου, m

63 Φωτοεκλεκτικά υλικά κάλυψης Πλαστικά υλικά τα οποία τροποποιούν την ποιότητα του φωτός, δηλαδή το μήκος κύματος των ακτινοβολιών που απαρτίζουν το φυσικό φως Τα φωτοεκλεκτικά υλικά κάλυψης με φυτοπροστατευτικό ενδιαφέρον προκαλούν παρεμπόδιση των ακτινοβολιών στο φάσμα της Υπεριώδους Ακτινοβολίας (UV 280 έως 400 nm) Περιορίζουν τη δραστηριότητα των επιζήμιων εντόμων

64 Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος Φωτοεκλεκτικά υλικά κάλυψης Απορρόφηση Υπεριώδους Ακτινοβολίας (UV) Υπεριώδες Ορατό φάσμα UV C B A Υπέρυθρο Μήκος κύματος, νανόμετρα (nm)

65 Επίδραση φωτοεκλεκτικών υλικών στον πληθυσμό θρίπα σε καλλιέργεια τομάτας 1,4 1,2 Μάρτυρας 3%UV 0%UV Αφίδες/Φυτό 1 0,8 0,6 0,4 0, Εβδομάδες του έτους

66 Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος Νερό Λιπάσματα

67 Εισροές σε νερό και λιπάσματα Στις μεσογειακές χώρες, οι ετήσιες εκροές στα θερμοκήπια είναι περίπου 325 kg αζώτου, 220 kg φωσφόρου, 550 kg καλίου και λίτρα νερού ανά εκτάριο. Αυτό σημαίνει, για την περιοχή της Μεσογείου, μια συνολική ετήσια απώλεια τόνων αζώτου και τόνων νερού. Για να εξασφαλισθεί η βέλτιστη παραγωγή ποιοτικών προϊόντων, ένας υψηλός δείκτης αποτελεσματικότητας χρήσης νερού και μείωση της ρύπανσης του περιβάλλοντος θα πρέπει να αποφευχθούν οι μεγάλες αυτές απώλειες νερού.

68 Μεγάλες εισροές σε ενέργεια, νερό και Λύσεις Ορθολογική διαχείριση Υδροπονία λιπάσματα Έλεγχος με τη βοήθεια αυτοματοποιημένων συστημάτων με γνώμονα την εξοικονόμηση ενέργειας και την μεγιστοποίηση της παραγωγής

69 Αειφορική διαχείριση νερού Υδροπονία Στόχος: Μείωση των απωλειών με ταυτόχρονη διατήρηση/ αύξηση της παραγωγής

70 Αποτελεσματικότητα χρήσης νερού Αύξηση της αποτελεσματικότητας χρήσης νερού επιτυγχάνεται: Με τη χρήση νέων τεχνολογιών Με κατάλληλη διαχείριση του μικροκλίματος του θερμοκηπίου και των συστημάτων άρδευσης

71 Αποτελεσματικότητα χρήσης νερού Συνθήκες ανάπτυξης Χώρα WUE (kg/m 3 ) Ανοιχτός αγρός Ισραήλ (έδαφος) 17 Γαλλία (έδαφος) 14 Μη θερμαινόμενο Ισπανία (έδαφος) 25 θερμοκήπιο Γαλλία (έδαφος) 24 Ισραήλ (έδαφος) 33 Πλήρως Γαλλία (ανοιχτό) 39 ελεγχόμενο θερμ. Ολλανδία (ανοιχτό) 45 Υδροπονία Ολλανδία (κλειστό) 66

72 Νέες Τάσεις Θερμοκήπιο μεγάλου ύψους Κλειστό θερμοκήπιο Αυτοματισμοί συγκομιδής και μετακίνησης καλλιέργειας Μετρήσεις κατανομής μικροκλίματος Αισθητήρες ελέγχου κατάστασης φυτών

73 GreenSense: Ασύρματα δίκτυα αισθητήρων Θερμοκρασία φύλλων Θερμοκρασία και σχετική υγρασία αέρα

74 GreenSense: Ασύρματα δίκτυα αισθητήρων

75 OpIRIS: Online professional irrigation scheduling expert system Προσομοιώμ ατα για υπολογισμό αναγκών σε νερό Μετρήσεις Πρόγραμμα άρδευσης

76 Phytomonitoring Έλεγχος με βάση τις ανάγκες των Θέρμανσηφυτών

77 Χρήση αισθητήρων μέτρησης από απόσταση διάφοροι τύποι αισθητήρων μπορούν να χρησιμοποιηθούν για μέτρηση της ανακλώμενης από την καλλιέργεια ακτινοβολίας

78 Δείκτες καταπόνησης της καλλιέργειας Blue-Red: απορρόφηση ακτινοβολίας από χρωστικές (chlorophyll, xanthophylls and carotenoids) Green: ανάκλαση από τους χλωροπλάστες Near Infrared: ανάκλαση ακτινοβολίας λόγω κενών χώρων στο παρέγχυμα

79 Ανάκλαση ακτινοβολίας συσχέτιση με καταπόνηση Αύξηση της υδατικής καταπόνησης οδηγεί σε αύξηση της ανάκλασης στη θερμική ακτινοβολία

80 Άμεση ανίχνευση υδατικής καταπόνησης Καταπόνηση oμάρτυρας

81 Πλαστικά Κρήτης: double inflated PE Διπλό PE 2*3στρωματικό Διπλό PE 6στρωματικό Απλό PE 4,1 m 2,9 m 8m 20m

82 Το «κλειστό» θερμοκήπιο

83 Project Budget % EC Contribution Project Duration 01/09/ /08/2016 LIFE 09 ENV/GR/ Adapt2change Adapt agricultural production to climate change and limited water supply

84 Το Adapt2Change είναι ένα πρόγραμμα του LIFE+ (LIFE09 ENV/GR/000296) που στοχεύει στην παρουσίαση της προσαρμογής της αγροτικής παραγωγής στην κλιματική αλλαγή και τον περιορισμό των διαθέσιμων υδατικών πόρων. Το πρόγραμμα adapt2change ξεκίνησε επίσημα την 1η Σεπτεμβρίου 2010 και είναι προγραμματισμένο να διαρκέσει 72 μήνες. Κυριότεροι στόχοι του έργου είναι: Η μείωση της κατανάλωσης νερού και λιπασμάτων σε θερμοκηπιακές καλλιέργειες Η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας Η παραγωγή οπωροκηπευτικών προϊόντων ποιότητας

85 Λειτουργία Κλειστού Θερμοκηπίου

86 Summer Operation

87

88

89

90 Αντλία Θερμότητας σε λειτουργία Ψύξης (Cooling Mode)

91

92

93

94 Η μία Αντλία Θερμότητας σε λειτουργία Θέρμανσης (Heating Mode) Ψύξη Θέρμανση

95

96

97

98

99

100 Συμπερασματικά Ζητάμε: Καθαρά και ποιοτικά προϊόντα Προστασία του περιβάλλοντος Εξοικονόμηση ενέργειας και νερού Οι τεχνολογίες υπάρχουν, για να εφαρμοσθούν πρέπει να διαδοθούν με εκπαίδευση και να υιοθετηθούν με πολιτική βούληση.