Πρόλογος β έκδοσης VII Πρόλογος α έκδοσης ΙΧ Κυριότερες συντοµογραφίες ΧΙ Προοίµιο ΧΧΙ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Transcript

1 Πρόλογος β έκδοσης VII Πρόλογος α έκδοσης ΙΧ Κυριότερες συντοµογραφίες ΧΙ Προοίµιο ΧΧΙ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ-ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ Ι. Γένεση του συνεργατισµού 1 1. Ιστορικές ρίζες του συνεργατισµού 1 2. Η συνεργασία στο µεσαίωνα 3 3. Η αστική επανάσταση και ο ρόλος της στην εµφάνιση του συνεργατισµού 6 4. Η ολοκλήρωση της γένεσης του συνεργατισµού 7 5. Οι δάσκαλοι του συνεργατισµού-συνεταιρισµού και οι ιδέες τους 8 ΙΙ. Οι πρώτοι συνεταιρισµοί στην Ευρώπη Ο συνεταιρισµός των δικαίων σκαπανέων του Rochdale 15 ΙΙΙ. Η συνεταιριστική κίνηση στην Ελλάδα από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας µέχρι σήµερα Τουρκοκρατία και πρώτες συνεργασιακές µορφές στην Ελλάδα Η Κοινή Συντροφία των Αµπελακίων Η συνεταιριστική κίνηση µέχρι τη ψήφιση του ν. 602/ Ο ν. 602/1915, οι τροποποιήσεις που γνώρισε και η τελική κατάργησή του Η συνεταιριστική κίνηση από το 1915 µέχρι σήµερα 26 IV. Νοµοθετικές πηγές του σύγχρονου ελληνικού συνεταιριστικού δικαίου 28 V. Το πρόβληµα της εναρµόνισης του συνεταιριστικού δικαίου στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης 33 VI. H Ευρωπαϊκή Συνεταιριστική Εταιρία (SCE) ή Ευρωπαϊκός Συνεταιρισµός 39 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β Η ΝΟΜΙΚΗ ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΥ Ι. Τι είναι ο συνεταιρισµός 52 ΙΙ. Ο νοµοθετικός ορισµός του συνεταιρισµού Ελληνικό δίκαιο Αλλοδαπή νοµοθεσία 56 α. Γερµανία 56 β. Ελβετία 58 γ. Γαλλία 59 δ. Ιταλία 59 ε. Μ. Βρετανία 60 ΙΙΙ. Τα στοιχεία που συνθέτουν τη νοµική έννοια του συνεταιρισµού Εισαγωγικά Ο σκοπός του συνεταιρισµού 62 α. Έννοια και περιεχόµενο του συνεταιριστικού σκοπού 64 β. Τα µέσα για την πραγµατοποίηση του σκοπού 71 βα. Η συµβολή των συνεταίρων 71 i. Υποχρέωση πίστης και ειδικότερα υποχρέωση συνεργασίας µε το συνεταιρισµό 72 ii. Υποχρέωση εισφοράς 74 ββ. Η επιχείρηση που ασκεί ο συνεταιρισµός 77 i. Η έννοια της κοινής επιχείρησης 77 ii. Αντικείµενο της συνεταιριστικής επιχείρησης. ιάκριση των δραστηριοτήτων του συνεταιρισµού 81 iii. Επέκταση των κύριων δραστηριοτήτων της συνεταιριστικής επιχείρησης σε µη συνεταίρους Μεταβλητότητα του αριθµού των συνεταίρων και του κεφαλαίου Ο συνεταιρισµός ως εκούσια ένωση προσώπων Νοµική προσωπικότητα, εµπορική ιδιότητα και σωµατειακή δοµή του συνεταιρισµού 91

2 6. ιακρίσεις - είδη συνεταιρισµών 94 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ Η ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΟ ΕΤΑΙΡΙΚΟ ΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΕΙ ΙΚΟΤΕΡΑ ΣΤΟ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟ Ι. Η εταιρική συµµετοχή γενικά στο εταιρικό δίκαιο Έννοια και νοµική φύση αυτής Εννοιολογική οριοθέτηση της εταιρικής συµµετοχής στο χώρο του ιδιωτικού δικαίου Εννοιολογική οριοθέτηση της εταιρικής συµµετοχής στο χώρο του εταιρικού δικαίου 103 ΙΙ. Η εταιρική συµµετοχή στο συνεταιρισµό Το περιεχόµενο του νοµοθετικά χρησιµοποιουµένου όρου συνεταιριστική µερίδα Η συνεταιριστική µερίδα µε την έννοια του χρηµατικού ποσού συµµετοχής στο συνεταιρισµό Τα νοµικά χαρακτηριστικά της συνεταιριστικής µερίδας (Αδιαίρετο, ίσο, µεταβίβαση και κληρονοµικότητα υπό όρους, ακατάσχετο) 114 α. Το αδιαίρετο της συνεταιριστικής µερίδας 114 β. Το ίσο της συνεταιριστικής µερίδας 116 γ. Η µεταβίβαση υπό όρους της συνεταιριστικής µερίδας 117 δ. Η κληρονοµικότητα της συνεταιριστικής µερίδας 120 ε. Το ακατάσχετο της συνεταιριστικής µερίδας Οι φορείς της συνεταιριστικής συµµετοχής. Τα πρόσωπα των συνεταίρων Απόκτηση της συνεταιριστικής συµµετοχής 127 α. Ουσιαστικές προϋποθέσεις για την απόκτησή της 127 β. Τυπικές προϋποθέσεις για την απόκτηση της συνεταιριστικής συµµετοχής Κατάργηση της συνεταιριστικής συµµετοχής 138 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΙ ΕΝΝΟΜΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΚΑΙ ΕΙ ΙΚΟΤΕΡΑ ΤΑ ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΟΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΥΝΕΤΑΙΡΟΥ Ι. Οι έννοµες συνέπειες της εταιρικής συµµετοχής και ειδικότερα τα δικαιώµατα και υποχρεώσεις των εταίρων γενικά στο εταιρικό δίκαιο ικαιώµατα των εταίρων 141 α. ιάκριση των εταιρικών δικαιωµάτων από τις αξιώσεις που απορρέουν απ αυτά ιακρίσεις των κατεξοχήν εταιρικών δικαιωµάτων 146 α. Κοινά και ιδιαίτερα δικαιώµατα 146 β. Αναφαίρετα και συνήθη (µη αναφαίρετα) δικαιώµατα 148 γ. Περιουσιακά και οργανικά ή διοικητικά ή λειτουργικά δικαιώ- µατα 149 δ. Ατοµικά εταιρικά δικαιώµατα και δικαιώµατα µειοψηφίας Υποχρεώσεις των εταίρων 151 ΙΙ. Τα δικαιώµατα και οι υποχρεώσεις του εταίρου στο συνεταιρισµό Η ιδιαιτερότητα του συνεταιρισµού ως παράγοντας διαµόρφωσης των δικαιωµάτων και υποχρεώσεων του συνεταίρου Ρύθµιση των δικαιωµάτων και των υποχρεώσεων του συνεταίρου Η αρχή της ισότητας των δικαιωµάτων και των υποχρεώσεων των συνεταίρων 157 α. Έννοια και περιεχόµενο της αρχής της ισότητας. Νοµοθετική καθιέρωση αυτής Προσβολή της αρχής της ισότητας. υνατότητες προστασίας της 161 ΙΙΙ. Τα δικαιώµατα του συνεταίρου ικαιώµατα συνεταιριστικής και δικαιώµατα εξωσυνεταιριστικής φύσης Κατηγοριοποίηση των εταιρικών δικαιωµάτων του συνεταίρου 166 α. Ατοµικά εταιρικά ή σωµατειακά δικαιώµατα και δικαιώµατα µειοψηφίας 166 β. ικαιώµατα περιουσιακά, δικαιώµατα οργανικά ή διοικητικά ή λειτουργικά και δικαιώµατα µικτής φύσης 167

3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε ΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΥΝΕΤΑΙΡΟΥ Ι. ικαίωµα συµµετοχής στη Γενική Συνέλευση Εισαγωγικές παρατηρήσεις Νοµική φύση και περιεχόµενο του δικαιώµατος συµµετοχής. Προϋποθέσεις άσκησής του Άσκηση του δικαιώµατος - Αντιπροσώπευση συνεταίρου στη γενική συνέλευση 173 ΙΙ. ικαίωµα ψήφου Εισαγωγικές παρατηρήσεις Η αρχή ένας συνεταίρος - µία ψήφος 178 α. Καθιέρωση και εξελικτική µέχρι σήµερα πορεία της 178 β. Η αρχή ένας συνεταίρος - µία ψήφος στη σηµερινή νοµική πραγµατικότητα 180 γ. Ανάγκες και προβληµατισµοί της σύγχρονης συνεταιριστικής πραγµατικότητας που οδηγούν σε µια νέα θεώρηση της αρχής ένας συνεταίρος - µία ψήφος Άσκηση του δικαιώµατος ψήφου Περιορισµοί κατά την άσκηση του δικαιώµατος ψήφου Νοµική φύση και ελαττώµατα της ψήφου 198 ΙΙΙ. ικαίωµα του συνεταίρου να προσβάλει αποφάσεις της Γενικής Συνέλευσης Εισαγωγικές παρατηρήσεις Νοµοθετική ρύθµιση του δικαιώµατος Έκταση και φύση του δικαιώµατος Προϋποθέσεις άσκησης του δικαιώµατος προσβολής ή ακύρωσης από το συνεταίρο 207 α. Απόφαση της γενικής συνέλευσης 207 β. Απόφαση άκυρη, ακυρώσιµη και ανυπόστατη 209 γ. Αντίθεση της απόφασης στο νόµο ή το καταστατικό 212 δ. Ύπαρξη ή όχι αιτιώδους συνάφειας ανάµεσα στην παράβαση του νόµου ή του καταστατικού και στο περιεχόµενο της προσβαλλόµενης απόφασης 213 ε. ιαφωνία του ενάγοντα - συνεταίρου 216 στ. Χρόνος άσκησης του δικαιώµατος ικονοµικά ζητήµατα 222 α. Αρµόδιο δικαστήριο (για την άσκηση της αγωγής ακύρωσης) 222 β. ιαδικασία - ικαστική απόφαση 224 γ. υνατότητα λήψης ασφαλιστικών µέτρων ικαίωµα του συνεταίρου να προσβάλει απόφαση της γενικής συνέλευσης που θίγει τα µεµονωµένα ατοµικά δικαιώµατά του και ειδικότερα απόφαση που διατάζει τον αποκλεισµό του 229 α. Απόφαση που θίγει ατοµικά δικαιώµατα συνεταίρου προστασία θιγόµενου 229 β. Ο αποκλεισµός του συνεταίρου 231 γ. Η προστασία του υπό αποκλεισµό συνεταίρου Προσβολή απόφασης γενικής συνέλευσης συνεταιρισµού που απορρίπτει αίτηση εγγραφής νέου µέλους 244 IV. ικαίωµα πληροφόρησης του συνεταίρου Εισαγωγικές παρατηρήσεις Νοµοθετική καθιέρωση - ιακρίσεις του δικαιώµατος Το κατεξοχήν δικαίωµα πληροφόρησης του συνεταίρου 250 α. Νοµική φύση του δικαιώµατος - περιορισµοί αυτού 250 β. Περιεχόµενο του δικαιώµατος πληροφόρησης. Φορέας άσκησης αυτού 253 γ. Άσκηση του δικαιώµατος πληροφόρησης 255 δ. ικαστική προστασία του δικαιώµατος πληροφόρησης ικαίωµα ενηµέρωσης του συνεταίρου µε την πλατιά έννοια του όρου 259 V. ικαίωµα ελέγχου 261 VI. ικαίωµα του συνεταίρου να εκλέγεται µέλος του διοικητικού συµβουλίου του συνεταιρισµού Έννοια - Σύνθεση - ραστηριότητες του διοικητικού συµβουλίου Η αρχή της αυτοδιοίκησης. Έννοια, περιεχόµενο και προσέγγισή της στη συνεταιριστική

4 πραγµατικότητα Αυτοδιοίκηση και management στη σύγχρονη συνεταιριστική πραγµατικότητα Το ειδικότερο δικαίωµα του συνεταίρου να εκλέγεται µέλος του διοικητικού συµβουλίου 269 α. Προϋποθέσεις άσκησης αυτού 269 β. Άσκηση του δικαιώµατος εκλογής 274 VII. ικαίωµα του συνεταίρου να εκλέγεται µέλος του εποπτικού συµβουλίου Έννοια - Σύνθεση - ραστηριότητες του εποπτικού συµβουλίου Κριτική ανάλυση του συστήµατος ελέγχου στο συνεταιρισµό Το ειδικότερο δικαίωµα του συνεταίρου να εκλέγεται µέλος του εποπτικού συµβουλίου 278 VIΙI. ικαίωµα του συνεταίρου να εκλέγεται αντιπρόσωπος συνεταίρων ή συνεταιρισµού Έννοια και νοµική φύση του αντιπροσώπου Ειδικότερα το δικαίωµα εκλογής συνεταίρου ως αντιπροσώπου 282 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΑ ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΥΝΕΤΑΙΡΟΥ Ι. ικαίωµα συµµετοχής του συνεταίρου στη διανοµή των κερδών του συνεταιρισµού Εισαγωγικές παρατηρήσεις Το κέρδος στο συνεταιρισµό Η προβληµατική της διανοµής των κερδών στο συνεταιρισµό Νοµοθετική ρύθµιση της διανοµής των κερδών στη χώρα µας Τρόπος διανοµής των κερδών Η διανοµή ειδικά στους καταναλωτικούς συνεταιρισµούς Ειδικότερα το δικαίωµα του συνεταίρου να συµµετέχει στη διανοµή των κερδών 296 α. Έννοια, περιεχόµενο του δικαιώµατος και γένεση της αντίστοιχης απαίτησης 296 β. Φύση, νοµική µεταχείριση της απαίτησης 298 γ. ικαστική άσκηση της απαίτησης 299 ΙΙ. Το δικαίωµα συµµετοχής του συνεταίρου στο προϊόν της εκκαθάρισης Γενικές παρατηρήσεις σχετικά µε την εκκαθάριση του συνεταιρισµού Επίδραση της εκκαθάρισης στη συνεταιριστική συµµετοχή Επιτρεπτή ή όχι η διανοµή του προϊόντος της εκκαθάρισης στο συνεταιρισµό; Ο ν. 1667/86 και το θέµα της διανοµής Μέτρο διανοµής του προϊόντος της εκκαθάρισης Νοµική φύση του δικαιώµατος συµµετοχής στο προϊόν της εκκαθάρισης 311 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΥΝΕΤΑΙΡΟΥ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΜΙΚΤΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ Ι. Το δικαίωµα ή η υποχρέωση του συνεταίρου να συναλλάσσεται µε το συνεταιρισµό Εισαγωγικές παρατηρήσεις Νοµοθετική αναγνώριση του δικαιώµατος συναλλαγής Νοµική φύση και χαρακτήρας του δικαιώµατος Άσκηση του δικαιώµατος συναλλαγής Προστασία του δικαιώµατος συναλλαγής 321 ΙΙ. Το δικαίωµα αποχώρησης από το συνεταιρισµό Η αρχή της ελεύθερης εξόδου και η προβληµατική της Προϋποθέσεις και περιορισµοί κατά την άσκηση του δικαιώµατος αποχώρησης Έννοια και νοµική φύση του δικαιώµατος αποχώρησης Η δήλωση αποχώρησης του συνεταίρου. Νοµική φύση και περιεχόµενο αυτής Η θέση στο συνεταιρισµό του συνεταίρου που έχει υποβάλει δήλωση αποχώρησης Η απόδοση στο συνεταίρο που αποχωρεί της αξίας της µερίδας του 333 ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ 336 Βιβλιογραφία 339 Αλφαβητικός πίνακας περιεχοµένων 359

5