Εισαγωγή στην Οικονομική Επιστήμη Ι. Αρ. Διάλεξης: 3

Transcript

1 Εισαγωγή στην Οικονομική Επιστήμη Ι Αλληλεξάρτηση και τα Οφέλη του Εμπορίου Αρ. Διάλεξης: 3

2 Ας δούμε πώς ξεκινά η μέρα σας Ξυπνάτε το πρωί με τη βοήθεια ενός ρολογιού το οποίο έχει κατασκευαστεί στην Κορέα. Γεμίζεται ένα ποτήρι χυμό από πορτοκάλια που έχουν παραχθεί στην Αργολίδα και ένα ποτήρι καφέ από κόκκους που έχουν παραχθεί στην Βραζιλία. Φοράτε κάποια ρούχα από βαμβάκι που έχει παραχθεί στην Θεσσαλία τα οποία όμως έχουν ραφτεί στην Ταϊλάνδη. Παρακολουθείται τα πρωινά νέα του τοπικού σταθμού στην τηλεόραση που έχει κατασκευαστεί στην Ιαπωνία. Οδηγείται μέχρι το Παν/μιο Πατρών (Ρίο) με το αυτοκίνητο σας του οποίου τα εξαρτήματα έχουν κατασκευαστεί σε διάφορες χώρες του κόσμου. Και όλα αυτά έχουν συμβεί σε διάστημα 2 ωρών!

3 Αλληλεξάρτηση και τα Οφέλη του Εμπορίου Θυμηθείτε ότι στην Οικονομική μελετάμε τον τρόπο με τον οποίο οι κοινωνίες παράγουν και διακινούν τα αγαθά και τις υπηρεσίες στην προσπάθεια να ικανοποιηθούν οι ανάγκες και οι επιθυμίες των μελών της.

4 Αλληλεξάρτηση και τα Οφέλη του Εμπορίου Με ποιο τρόπο ικανοποιούμε τις ανάγκες μας στην παγκόσμια/σύγχρονη οικονομία; Μπορούμε να είμαστε αυτάρκης; Μπορούμε να εξειδικευτούμε στην παραγωγή ενός αγαθού και να ανταλλάξουμε τα αγαθά με άλλους και άρα να δημιουργηθεί οικονομική αλληλεξάρτηση.

5 Αλληλεξάρτηση και τα Οφέλη του Εμπορίου Τα άτομα και τα έθνη βασίζονται στην παραγωγή εξειδικευμένων προϊόντων τα οποία ανταλλάσουν μέσω του εμπορίου. Αυτός είναι ο βασικός τρόπος αντιμετώπισης των προβλημάτων που προκαλούνται από την σπανιότητα των πόρων. Όμως: Γιατί η αλληλεξάρτηση αποτελεί τον μοναδικό δρόμο; Τι προσδιορίζει την παραγωγή και το εμπόριο;

6 Αλληλεξάρτηση και τα Οφέλη του Εμπορίου Γιατί η αλληλεξάρτηση αποτελεί τον μοναδικό δρόμο; Η αλληλεξάρτηση παρατηρείται επειδή οι άνθρωποι βελτιώνουν τη θέση τους όταν εξειδικεύονται και συναλλάσσονται με άλλους ανθρώπους. Τι προσδιορίζει τη παραγωγή και το εμπόριο; Η παραγωγή και το εμπόριο βασίζονται σε διαφορές στα κόστη ευκαιρίας.

7 Μια παραβολή της σύγχρονης οικονομίας Σκεφτείτε... δυο αγαθά: πατάτες και κρέας δυο άτομα: ένας γεωργός και ένας κτηνοτρόφος Τι θα πρέπει να παράγει ο καθένας; Γιατί θα πρέπει να κάνουν εμπόριο;

8 Πίνακας 1 Οι ευκαιρίες παραγωγής του γεωργού και του κτηνοτρόφου Λεπτά που απαιτούνται για την παραγωγή 1 κιλού Ποσότητα (κιλά) που παράγεται σε 8 ώρες Κρέας Πατάτες Κρέας Πατάτες Γεωργός Κτηνοτρόφος Χ 60χ=480 Χ= Χ 20χ=480 Χ= Χ 15χ=480 Χ= Χ 10χ=480 Χ=48

9 Παραγωγικές Δυνατότητες Αυτάρκεια Ο ένας αγνοεί τον άλλο: Καθένας καταναλώνει ότι παράγει. Άρα η καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων είναι επίσης η καμπύλη κατανάλωσης. Χωρίς εμπόριο τα οικονομικά οφέλη ελαχιστοποιούνται

10 Διάγραμμα 1 Η καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων Κρέας (κιλά) (a) ΚΠΔ-Γεωργός 8 χωρίς εμπόριο ο γεωργός επιλέγει αυτό το συνδυασμό παραγωγής και κατανάλωσης 4 A Πατάτες (κιλά)

11 Διάγραμμα 1 Η καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων Κρέας (κιλά) 24 (b) ΚΠΔ- Κτηνοτρόφος χωρίς εμπόριο ο κτηνοτρόφος επιλέγει αυτό το συνδυασμό παραγωγής και κατανάλωσης 12 B Πατάτες (κιλά)

12 Πίνακας 2 Τα οφέλη από το εμπόριο Ο ένας αγνοεί τον άλλο και αφιερώνουν το μισό από το χρόνο τους (240 λεπτά) παράγοντας κρέας και το υπόλοιπο μισό παράγοντας πατάτες (240 λεπτά) Γεωργός Κτηνοτρόφος Κρέας Πατάτες Κρέας Πατάτες Χωρίς εμπόριο

13 Εξειδίκευση και εμπόριο Ο γεωργός και ο κτηνοτρόφος αποφασίζουν να εξειδικευτούν και να κάνουν εμπόριο Καθένας τους θα βελτιώσει τη θέση του εάν εξειδικευτούν στην παραγωγή του προϊόντος που μπορεί ο καθένας να παράγει καλύτερα και στη συνέχεια κάνουν εμπόριο μεταξύ τους Ο γεωργός παράγει πατάτες Ο κτηνοτρόφος παράγει κρέας

14 Διάγραμμα 2 Πώς το εμπόριο επεκτείνει τη δέσμη των καταναλωτικών ευκαιριών; Κρέας (κιλά) (a) Παραγωγή και Κατανάλωση - Γεωργός Κατανάλωση Γεωργού με εμπόριο A A* Παραγωγή και κατανάλωση Γεωργού χωρίς εμπόριο Παραγωγή Γεωργού με εμπόριο Πατάτες (κιλά)

15 Διάγραμμα 2 Πώς το εμπόριο επεκτείνει τη δέσμη των καταναλωτικών ευκαιριών; Κρέας (κίλα) (b) Παραγωγή και Κατανάλωση - Κτηνοτρόφος Παραγωγή κτηνοτρόφου με εμπόριο Κατανάλωση κτηνοτρόφου με εμπόριο B B* Παραγωγή και κατανάλωση κτηνοτρόφου χωρίς εμπόριο Πατάτες (κιλά)

16 Πίνακας 2 Τα οφέλη από το εμπόριο Γεωργός Κτηνοτρόφος Κρέας Πατάτες Κρέας Πατάτες Χωρίς εμπόριο Με εμπόριο Παραγωγή Εμπόριο Παίρνει 5 Δίνει 15 Δίνει 5 Παίρνει 15 Κατανάλωση Οφέλη από εμπόριο Αύξηση στην Κατανάλωση

17 Η αρχή του συγκριτικού πλεονεκτήματος Οι διαφορές στα κόστη παραγωγής προσδιορίζουν: Ποιος θα πρέπει να παράγει τι; Την ποσότητα που θα πρέπει να ανταλλαγεί από κάθε αγαθό Ποιος μπορεί να παράγει πατάτες με το χαμηλότερο κόστος; Ο γεωργός ή ο κτηνοτρόφος;

18 Η αρχή του συγκριτικού πλεονεκτήματος Διαφορές στο Κόστος Παραγωγής Δυο τρόποι μέτρησης των διαφορών στο κόστος παραγωγής: Ο αριθμός των ωρών που απαιτούνται για την παραγωγή μια μονάδας προϊόντος (π.χ., 1 κιλό πατάτες). Το κόστος ευκαιρίας που αφορά τη θυσία ενός αγαθού με ένα άλλο.

19 Απόλυτο πλεονέκτημα Η σύγκριση μεταξύ των παραγωγών ενός αγαθού με βάση την παραγωγικότητα-απόλυτο πλεονέκτημα/absolute advantage Περιγράφει την παραγωγικότητα ενός ατόμου/επιχείρησης/έθνους συγκρινόμενη με την αντίστοιχη παραγωγικότητα ενός άλλου. Ο παραγωγός που χρησιμοποιεί την μικρότερη ποσότητα εισροών για την παραγωγή ενός αγαθού θεωρείται ότι έχει απόλυτο πλεονέκτημα στην παραγωγή του συγκεκριμένου αγαθού.

20 Απόλυτο πλεονέκτημα Ο κτηνοτρόφος χρειάζεται μόνον 10 λεπτά για την παραγωγή 1 κιλού πατάτες, ενώ ο γεωργός χρειάζεται 15 λεπτά, αντίστοιχα. Ο κτηνοτρόφος χρειάζεται 20 λεπτά για την παραγωγή 1 κιλού κρέατος, ενώ ο γεωργός χρειάζεται 60 λεπτά, αντίστοιχα. Ο κτηνοτρόφος έχει απόλυτο πλεονέκτημα στην παραγωγή πατάτας και κρέατος.

21 Κόστος ευκαιρίας και συγκριτικό πλεονέκτημα Σύγκριση παραγωγών ενός συγκεκριμένου αγαθού με βάση το κόστος ευκαιρίας/opportunity cost. Οτιδήποτε θα πρέπει να θυσιαστεί για να αποκτηθεί μια μονάδα του αγαθού. Ο παραγωγός που έχει το μικρότερο κόστος ευκαιρίας για την παραγωγή ενός αγαθού θεωρείται ότι έχει συγκριτικό πλεονέκτημα/comparative advantage στην παραγωγή αυτού του αγαθού.

22 Συγκριτικό πλεονέκτημα και εμπόριο Ποιος έχει συγκριτικό πλεονέκτημα; Ο γεωργός ή ο κτηνοτρόφος; Υπάρχουν 2 αγαθά!

23 Κόστος Ευκαιρίας 1 κιλό Κρέας 1 κιλό Πατάτες Γεωργός 4 κιλά πατάτες 1/4 κιλά κρέας Κτηνοτρόφος 2 κιλά πατάτες 1/2 κιλά κρέας

24 Συγκριτικό πλεονέκτημα και εμπόριο Το κόστος ευκαιρίας του κτηνοτρόφου για 1 κιλό πατάτες είναι ¼ ενός κιλού κρέατος, ενώ το κόστος ευκαιρίας του γεωργού για ένα κιλό πατάτες είναι ½ ενός κιλού κρέατος. Το κόστος ευκαιρίας του κτηνοτρόφου για 1 κιλό κρέατος είναι 4 κιλά πατάτες, ενώ το κόστος ευκαιρίας του γεωργού για 1 κιλό κρέατος είναι 2 κιλά πατάτες...

25 Συγκριτικό πλεονέκτημα και εμπόριο άρα, ο κτηνοτρόφος έχει συγκριτικό πλεονέκτημα στην παραγωγή κρέατος αλλά ο γεωργός έχει συγκριτικό πλεονέκτημα στην παραγωγή πατάτας.

26 Συγκριτικό πλεονέκτημα και εμπόριο Το συγκριτικό πλεονέκτημα και οι διαφορές στο κόστος ευκαιρίας αποτελούν τη βάση για την εξειδίκευση στην παραγωγή και το εμπόριο. Οποτεδήποτε τα μέρη που συμμετέχουν στο εμπόριο έχουν διαφορές στο κόστος ευκαιρίας των αγαθών που παράγουν, τότε το εμπόριο είναι επωφελές και για τους δυο.

27 Συγκριτικό πλεονέκτημα και εμπόριο Οφέλη από το εμπόριο Το εμπόριο είναι επωφελές για όλους μέσα στην κοινωνία επειδή επιτρέπει στα άτομα να εξειδικεύονται σε δραστηριότητες στις οποίες έχουν συγκριτικό πλεονέκτημα

28 Η κληρονομία των Adam Smith και David Ricardo Adam Smith Στο βιβλίο του «An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations» το 1776 ο Adam Smith παρουσίασε με αναλυτικό τρόπο τα ζητήματα του εμπορίου και της οικονομικής αλληλεξάρτησης. David Ricardo Στο βιβλίο του «Principles of Political Economy and Taxation», το 1816 ο David Ricardo ανέπτυξε τις βασικές αρχές του συγκριτικού πλεονεκτήματος.

29 Σύνοψη Κάθε άνθρωπος καταναλώνει αγαθά και υπηρεσίες που παράγονται από πολλούς άλλους ανθρώπους τόσο μέσα στη χώρα του όσο και παγκόσμια. Η αλληλεξάρτηση και το εμπόριο είναι επιθυμητά επειδή επιτρέπουν στον καθένα να έχει πρόσβαση σε μια μεγάλη ποσότητα και ποικιλία αγαθών και υπηρεσιών.

30 Σύνοψη Υπάρχουν δυο τρόποι να συγκρίνουμε τη δυνατότητα των ανθρώπων να παράγουν ένα αγαθό. Το άτομο που μπορεί να παράγει ένα αγαθό με μικρότερη ποσότητα εισροών έχει ένα απόλυτο πλεονέκτημα. Το άτομο με το μικρότερο κόστος ευκαιρίας έχει συγκριτικό πλεονέκτημα.

31 Σύνοψη Τα οφέλη από το εμπόριο βασίζονται στο συγκριτικό πλεονέκτημα και όχι στο απόλυτο πλεονέκτημα. Το εμπόριο είναι επωφελές για όλους επειδή επιτρέπει στους ανθρώπους να εξειδικεύονται στις ενέργειες στις οποίες έχουν συγκριτικό πλεονέκτημα. Η αρχή του συγκριτικού πλεονεκτήματος εφαρμόζεται τόσο σε χώρες όσο και σε άτομα.