Αυτοπειθαρχία ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΛΥΚΑΒΗΤΤΟΥ ΚΑ. Βελτίωση Αυτοπειθαρχίας. Μοντέλο Ενίσχυσης Θετικής Συμπεριφοράς

Transcript

1 ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΛΥΚΑΒΗΤΤΟΥ ΚΑ Η αυτοπειθαρχία είναι μια μεγάλη αρετή για τη ζωή του ανθρώπου. Βοηθά τον άνθρωπο να αναπτύξει μια συγκροτημένη προσωπικότητα. Διευκολύνει τον άνθρωπο στις επιλογές του. Περιορίζει τα λάθη του. Ένα παιδί, που μαθαίνει από νωρίς να έχει αυτοπειθαρχία, μπορεί πιο εύκολα να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της κάθε εποχής. Αποκτά αντιστάσεις στους κινδύνους που το απειλούν. Αναπτύσσει δεξιότητες αυτοελέγχου, αυτοπροστασίας και αυτονόμησης. Η ενσυνείδητη αυτοπειθαρχία αποτελεί βασικό μακροπρόθεσμό στόχο του κυπριακού εκπαιδευτικού συστήματος. Η ανάπτυξη όμως, σε κάθε μαθητή, της ικανότητας αυτής, δεν είναι μόνο υπόθεση του σχολείου, εντός, δηλαδή τομέα του συστήματος. Μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από μια συλλογική ευθύνη και προσπάθεια, στην οποία ενεργό ρόλο θα παίξουν όλοι οι εμπλεκόμενοι στην εκπαιδευτική διαδικασία, με επίκεντρο το παιδί. Το βιβλιαράκι αυτό είναι ένα κάλεσμα, για να βελτιώσουμε όλοι τους εαυτούς μας! Αυτοπειθαρχία Βελτίωση Αυτοπειθαρχίας Μοντέλο Ενίσχυσης Θετικής Συμπεριφοράς Συγγραφή: Ελεάνα Στυλιανού Εγκρίθηκε από το διδακτικό προσωπικό του σχολείου (Βασισμένο στην εισήγηση του πρεσβυτέρου Κυπριανού Κουντούρη) Οκτώβριος 2017

2 Η αυτοπειθαρχία ως τρόπος ζωής Το θέμα της αυτοπειθαρχίας, όπως και της θετικής, θεωρείται ως ένα από τα σημαντικότερα θεμέλια για την απρόσκοπτη διεξαγωγή του μαθήματος και για το ήθος ενός σχολείου γενικότερα. Το ήθος ενός σχολείου, στον τομέα αυτό, θα μπορούσε να βασίζεται και πάνω σε ένα μοντέλο θετικής. Αντίθετα, ένα μοντέλο ελέγχου αρνητικής, ή τελοσπάντων ένα μοντέλο που δεν προωθεί τη θετική, οδηγεί σε αντίθετα αποτελέσματα. Η αυτοπειθαρχία, λοιπόν, μπορεί να αποτελεί στόχο του ανθρώπου και να καταξιώνει τις πράξεις του. Αυτό τον τρόπο ζωής, αν τον δεχτούμε, μπορεί να μας τον διδάξει το σχολείο. ΔΗΛΩΣΗ ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ Ενώ το κοινό θα βρίσκεται στις εγκαταστάσεις μας, αναμένεται ότι η τόσο του προσωπικού όσο και των επισκεπτών, συμπεριλαμβανομένων των γονέων των μαθητών, θα ικανοποιεί ορισμένα πρότυπα. Το προσωπικό μας θα είναι ευγενικό και τυπικό απέναντι σας ανά πάσα στιγμή. Εάν πιστεύετε ότι ένα μέλος του προσωπικού συμπεριφέρθηκε με απαράδεκτο τρόπο παρακαλούμε δώστε τέλος στη συζήτηση σας και αναφέρετε το ζήτημα γραπτώς στο/στη Διευθυντή/Διευθύντρια. Στη συνέχεια, αυτός/ή θα έρθει σε επαφή μαζί σας για να διερευνήσει την καταγγελία σας και να προσπαθήσει να επιλύσει το παράπονο. Σε αντάλλαγμα, είναι δική μας προσδοκία ότι θα είστε ευγενικοί και τυπικοί προς το προσωπικό. Εάν τα μέλη του προσωπικού υφίστανται απαράδεκτη, έχουν οδηγίες να περατώνουν τη συζήτηση μαζί σας και να σας πληροφορούν σχετικά με τους λόγους. Θα σας ζητηθεί να εξέλθετε από τις εγκαταστάσεις του σχολείου. Θα αποστέλλεται σε εσάς γράμμα για να επιβεβαιώσει τους λόγους για τους οποίους σας ζητήθηκε να φύγετε και την ενέργεια που σκοπεύουμε να λάβουμε ως αποτέλεσμα. Θα σας δοθεί η ευκαιρία να συζητήσετε μαζί μας με τρόπο ήρεμο και πολιτισμένο. Εάν το συμβάν είναι ιδιαίτερα σοβαρό ή επαναλαμβάνεται, μπορεί να σας απαγορευθεί να προσεγγίζετε τους χώρους του σχολείου. Οι ακόλουθες συμπεριφορές είναι απαράδεκτες: βρισιές, φτύσιμο, φωνασκίες, απειλητικές λέξεις ή χειρονομίες. φυσικός εκφοβισμός και χρήση βίας, όπως η ώθηση, η έλξη, κτυπήματα κλπ. ειρωνεία, ρατσιστικά, ηλικιακά και σεξιστικά σχόλια. κατάσταση υπό την επήρεια ναρκωτικών και αλκοόλ, κατά την παρουσία στις εγκαταστάσεις μας. το κάπνισμα απαγορεύεται, ενώ θα βρίσκεστε στις εγκαταστάσεις μας. Επιπρόσθετα στα παραπάνω, που καθορίζουν την προσδοκώμενη στους χώρους μας, το σχολείο μας έχει αναπτύξει ιδιαίτερες πολιτικές και ένα συγκεκριμένο ήθος, μέσα στα πλαίσια των οδηγιών του Υ.Π.Π και της σχετικής νομοθεσίας. Διατηρούμε το δικαίωμα να αποκλεισθεί οποιοσδήποτε ΔΕΝ συμμορφώνεται με το ήθος και τις πολιτικές του Σχολείου. Η Διευθυντική Ομάδα και το Προσωπικό του Δημοτικού Σχολείου Λυκαβηττού Κ.Α

3 Υποβοηθητικές συνθήκες Καλά προγραμματισμένα μαθήματα, με την προσφορά των κατάλληλων ερεθισμάτων και με ξεκάθαρους στόχους- διαφοροποιημένους ανάλογα με τις δυνατότητες και τις ανάγκες των παιδιών ενεργοποιούν θετική. Τέτοια μαθήματα προκαλούν μια θετική αντίδραση από τα παιδιά, αφού παρέχουν ένα εποικοδομητικό, ασφαλές και βοηθητικό περιβάλλον. Η των παιδιών πολλές φορές καθορίζεται από εξωγενείς παράγοντες, μπορεί όμως να είναι και η άμεση συνέπεια της ατμόσφαιρας μέσα στην οποία διεξάγεται το μάθημα. Η αφόρμηση κάθε μαθήματος καθορίζει το κλίμα για τη συνέχεια. Γι αυτό επιδιώκεται πάντα: Η είσοδος των παιδιών και η τακτοποίηση τους στις θέσεις τους στις τάξεις, να γίνεται με τάξη και διατηρώντας ένα κλίμα ευχάριστο και βοηθητικό για μάθηση. Στο ξεκίνημα και στην πορεία του μαθήματος να δίνεται μια ευχάριστη νότα και να καλλιεργείται μια θετική στάση. Η καθαριότητα της τάξης, η οργάνωση του χώρου και η επιμονή στις αρχές που αναγράφονται πιο πάνω κάνουν το έργο μας πιο ευχάριστο και αποτελεσματικό. Ευχάριστο διάλειμμα και οργάνωση παιχνιδιών. Τέλος, όλες οι αρχές και επιδιώξεις που περιγράφονται σε αυτό το Μοντέλο Ενίσχυσης Θετικής Συμπεριφοράς έχουν πιθανότητα να πετύχουν αν υπάρχει μια θετική στάση, συνεπής ανταπόκριση και συνεργασία από το σπίτι. Η συνεργασία όλων των εμπλεκομένων στην εκπαιδευτική διαδικασία είναι προϋπόθεση για την επιτυχία. Η Νομοθεσία που αφορά στην πειθαρχία Η σχετική νομοθεσία είναι πολύ βοηθητική και ξεκάθαρη (Περί Λειτουργίας των Δημόσιων Σχολείων Δημοτικής Εκπαίδευσης Κανονισμοί του 2008, Κ.Δ.Π225/ Κανονισμός 14), ούτως ώστε το κάθε σχολείο να αντιμετωπίσει το ζήτημα της πειθαρχίας και να αναπτύξει ένα ιδιαίτερο κώδικα καλής του σχολείου. «Βασικός μακροπρόθεσμος στόχος είναι η ανάπτυξη σε κάθε μαθητή της ικανότητας για ενσυνείδητη αυτοπειθαρχία». Με βάση τη σχετική νομοθεσία, έχουμε αναπτύξει το δικό μας «Μοντέλο Ενίσχυσης Θετικής Συμπεριφοράς», που αποσκοπεί στην ενσυνείδητη αυτοπειθαρχία. Η Αυτοπειθαρχία ως τρόπος ζωής Το θέμα της Αυτοπειθαρχίας, όπως και της θετικής, θεωρείται ως ένα από τα σημαντικότερα θεμέλια για την απρόσκοπτη διεξαγωγή του μαθήματος και για το ήθος του σχολείου γενικότερα. Το ήθος ενός σχολείου, στον τομέα αυτό, θα μπορούσε να βασίζεται πάνω σε ένα μοντέλο ενίσχυσης θετικής. Σκοπός του μοντέλου είναι η ενίσχυση της φιλίας ανάμεσα σους/στις μαθητές/τριες και ανάμεσα σε αυτούς/ές και τους εκπαιδευτικούς. Επίσης, η καταπολέμηση της παραβατικότητας και του σχολικού εκφοβισμού και η ανάπτυξη του σχολείου ως εργαστήρι χαράς, αποδοχής και σεβασμού της διαφορετικότητας.

4 Αλυσίδα πειθαρχίας Το μοντέλο. Επειδή έχουμε να κάνουμε με παιδιά, τον χαρακτήρα των οποίων καλούμαστε να διαπλάσουμε ή να συνεισφέρουμε στη διάπλαση του, βασικές αρχές ενός μοντέλου θετικής που θα ακολουθούμε είναι οι πιο κάτω: 1. Έπαινος ως ένας γενικός κανόνας. 2. Αναγνώριση (ενίσχυση-βράβευση) της καλής. 3. Διδασκαλία της καλής και των καλών τρόπων. 4. Επιμονή σε ένα αποδεκτό επίπεδο θορύβου (Αποφυγή των δυνατών φωνών που προκαλούν ένταση και κόπωση). 5. Συνέπεια και συνέχεια. Επιδίωξή μας είναι να επιτυγχάνεται η πειθαρχία περισσότερο μέσα από την επιβράβευση θετικής και ακαδημαϊκής επίδοσης, παρά μέσα από την αρνητική εικόνα που παρουσιάζει κάποιο παιδί. Ευχάριστα - θετικά περιστατικά αναγράφονται στην ειδική σελίδα του «Καλού Βιβλίου» και βραβεύονται σε εβδομαδιαία βάση. Δυσάρεστα - αρνητικά περιστατικά καταγράφονται σε ειδικό έντυπο και καταχωρούνται στο Φάκελο Περιστατικών, της κάθε τάξης. Ανάλογα, ακολουθείται μια αλυσίδα ενίσχυσης της θετικής και μια αλυσίδα πειθαρχίας, όπως παρουσιάζεται πιο κάτω. Επίδειξη Κακής Συμπεριφοράς από το παιδί. (1 ο περιστατικό) (2 ο περιστατικό) (3 ο περιστατικό) Ο/Η εκπαιδευτικός συζητά το πρόβλημα με τον/η υπεύθυνο μέλος της Διοικητικής Ομάδας (Υ.Μ.Δ.Ο)και συναποφασίζουν για την περαιτέρω διαχείριση του προβλήματος. Πιθανή ανάμειξη των γονιών/κηδεμόνων. (5 ο περιστατικό) 5.Οι γονείς συντονίζονται για τη βελτίωση της του 1.Παρατήρηση από το/τη δάσκαλο/α Επίπληξη από το/τη δάσκαλο/α 3.Επίπληξη από το/τη δάσκαλο/α πιθανόν ενώπιον των γονιών/ κηδεμόνων. 4. Ενημερώνονται οι γονείς από τη Διευθύντρια και συζητήτουν το θέμα. 4.Επίπληξη/οριοθέτηση. και χειροτερεύει (6 ο περιστατικό) Σταθεροποίηση της καλής (4 ο περιστατικό) Πληροφορείται η Διευθύντρια και συναποφασίζουν με τον υπεύθυνο ΥΜΔΟ και τον υπεύθυνο δάσκαλο για την περαιτέρω διαχείριση του προβλήματος Περισσότερο αυστηρές τιμωρίες εφαρμόζονται από τη Διευθύντρια, π.χ: Στέρηση διαλείμματος προσωρινή μετακίνηση από το μάθημα 6.Ο/Η Διευθυντής/ντρια συζητά το περιστατικό με το διδασκαλικό σύλλογο για δράση σύμφωνα με τους κανονισμούς. Η απόφαση είναι τελεσίδικη.

5 Περιστατικά: παραδείγματα και αντιμετώπιση από τους/τις εκπαιδευτικούς Όταν ένα παιδί παραβιάζει ένα σημείο από τον κώδικα καλής, ο/η εκπαιδευτικός, μετά από κατ ιδίαν συζήτηση και αφού εξαντλήσει όλα τα μέσα που στηρίζονται στην πειθώ, μπορεί να χρησιμοποιήσει πειθαρχικά μέτρα και κυρώσεις ανάλογα, όπως περιγράφονται πιο κάτω στην αλυσίδα πειθαρχίας και αναγράφεται η κρίση του/της στο Φάκελο Περιστατικών[Κ.Δ.Π.225/2008, (κανονισμός) Ομαλή λειτουργία των σχολείων και παιδαγωγικά μέτρα πειθαρχίας 14.(5) (α) (αα), 14.5 (α) (ββ) (i) (ii)]. Περιστατικά απρόκλητης επίθεσης από ένα παιδί σε άλλο διερευνώνται άμεσα από τους/τις υπεύθυνους/ες εκπαιδευτικούς και αναγράφεται η κρίση τους στο σχετικό έντυπο ΜΕΘΣ που καταχωρείται στο Φάκελο Περιστατικών. Το θέμα παραπέμπεται στη διεύθυνση άμεσα, μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις [Κ.Δ.Π.225/2008(κανονισμός) 14.5(α)]. Σοβαρά Περιστατικά: παραδείγματα και αντιμετώπιση από το Διδασκαλικό Σύλλογο Παιδιά τα οποία προκαλούν υλικές ζημιές σε σχολική περιουσία ή περιουσία άλλων, καταβάλουν το αντίτιμο της ζημίας και του κόστους επιδιόρθωσης [Κ.Δ.Π.225/2008 (κανονισμός) 14.(5) (β) (αα)]. Περιστατικά αποδεδειγμένης κλοπής χειρίζονται με διακριτικότητα, αναφέρονται στη διεύθυνση και ακολουθούνται τα αναγκαία μέτρα (π.χ. αποζημίωση, υποχρεωτική προσφορά κοινωνικής εργασίας [Κ.Δ.Π225/2008 (κανονισμός 14.(5) (β) (ββ)]. Παιδιά τα οποία επιτίθενται σε άλλα παιδιά ή σε μέλη του προσωπικού, αναφέρονται στη διεύθυνση, που προβαίνει σε όλα τα αναγκαία μέτρα, όπως αυτά αναγράφονται πιο πάνω [Κ.Δ.Π.225/2008, (κανονισμός) 14.(5) (α)]. Για πολύ σοβαρά περιστατικά επανειλημμένης ανάρμοστης προνοείται μέχρι και αλλαγή σχολείου, βάσει της σχετικής νομοθεσίας [Κ.Δ.Π.225/2008, (κανονισμός) 14.(5) (γ)]. Αλυσίδα ενίσχυσης καλής Επίδειξη καλής από το παιδί. (1 ο περιστατικό) Η καλή (2 ο περιστατικό) Σταθεροποίηση της καλής Η καλή (5 ο περιστατικό) 5.Οι γονείς συντονίζονται για την περαιτέρω βελτίωση της του παιδιού και για ψηλότερη «στοχοθεσία». Σταθεροποίηση της καλής Η καλή (3 ο περιστατικό) 1.Έπαινος από το/τη δάσκαλο/α: «Χάλκινο» στο «Καλό Βιβλίο» 2.Έπαινος από το/τη δάσκαλο/α: «Αργυρό» Στο «Καλό Βιβλίο» 3,Δημόσιος έπαινος από τον/την δάσκαλο/α: «Χρυσό» στο «Καλό Βιβλίο» 4.Πληροφορούνται οι γονείς από το υπεύθυνο δάσκαλο και καλούνται στο σχολείο για να παρακολουθήσουν την επιβράβευση : «Διαμαντένιο» στο Καλό Βιβλίο». Η καλή (6 ο περιστατικό) Σταθεροποίηση της καλής Σταθεροποίηση της καλής Σταθεροποίηση της καλής Η καλή (4 ο περιστατικό) 4. Ο υπεύθυνος δάσκαλος συναποφασίζει με τον/την διευθυντή/ντρια για την περαιτέρω επιβράβευση. 5.Ανάλογη επιβράβευση απονέμεται από τον/την διευθυντή/ντρια, π.χ.: Ανάθεση τιμητικών υπευθυνοτήτων Προβολή των επιτευγμάτων του/της Σταθεροποίηση της καλής 6.Ο/Η Διευθυντής/ντρια με το διδασκαλικό σύλλογο αποφασίζουν για μεγαλύτερη επιβράβευση: Π.χ.: προβολή των επιτευγμάτων του/της σε κοινοτική εκδήλωση με απονομή διπλώματος/βραβείου κλπ.

6 Κώδικας Συμπεριφοράς Το σχολείο πρέπει να δείχνει στα παιδιά ποιου είδους αναμένεται από αυτά. Ο κώδικας διδάσκεται στα παιδιά και αναρτάται σε όλες τις τάξεις και στους άλλους χώρους π.χ. εργαστήρια, βιβλιοθήκη, διάδρομοι. Το διδακτικό προσωπικό ενθαρρύνεται να κάνει χρήση του κώδικα αυτού και να κάνει αναφορά στον κώδικα όταν αμείβει ή όταν τιμωρεί για λόγους. Κώδικας Συμπεριφοράς Πρόσεξε! Σταμάτα και σκέψου πριν κάνεις κάτι. Εσύ ευθύνεσαι για τις πράξεις σου. Δείχνε σεβασμό και κάνε στους άλλους αυτό που σου αρέσει να κάνουν σ εσένα. Δείχνε σεβασμό για τη δουλειά και τα πράγματα των άλλων. (Ρώτα πριν δανειστείς κάτι) Μίλα ωραία. ( Μη βρίζεις) Περπάτα φρόνιμα και προσεκτικά στο σχολείο. Φρόντιζε τις αίθουσες διδασκαλίας, το εργαστήριο Η.Υ και την αυλή. (Πέτα τα σκουπίδια εκεί που πρέπει) Συμπεριφορά διδακτικού προσωπικού Το διδακτικό προσωπικό υιοθέτησε ως στάση να μην αντιδρά υπερβολικά σε περιστατικά τα οποία παρουσιάζονται μέσα στην τάξη. Το κάθε ζήτημα που αναφύεται, θα πρέπει, όπου είναι δυνατόν, να ξεκαθαρίζεται το διάλειμμα, όταν η ένταση τόσο του/της μαθητή/τριας όσο και του/της δάσκαλου/ας θα είναι πιο χαλαρωμένη -Συνοπτικά οι εκπαιδευτικοί υιοθετήσαμε τη στάση: Να είμαστε θετικοί/ες διατηρούμαστε ήρεμοι/ες είμαστε συνεπείς εξετάζουμε όλες τις πλευρές είμαστε δίκαιοι/ες σκεφτόμαστε προσεκτικά πώς να επιβάλλουμε τιμωρίες, προτού τις επιβάλλουμε παρακολουθούμε την εξέλιξη ενός προβλήματος ενημερώνουμε τα μέλη της διοικητικής ομάδας ΥΜΔΟ ενημερώνουμε τον/την ΒΔ / Διευθυντή/ντρια. Να μη(ν) αντιδρούμε υπερβολικά τιμωρούμε όλους για το λάθος ενός τιμωρούμε για εκείνο που δεν μπορούμε να αποδείξουμε (ή δεν έχουμε τη βεβαιότητα ότι είναι αλήθεια) αποβάλλουμε παιδιά από την τάξη (ούτε τα παιδιά ούτε εμείς θα επωφεληθούμε από αυτό). Παρόμοιο κώδικα ως προς τα «να» και τα «να μην» μπορούμε να υιοθετήσουμε και ως γονείς στο σπίτι.