Οι περισσότεροι άνθρωποι βασίζονται στις αποδοχές που έχουν από την εργασία τους, προκειμένου:

Transcript

1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΑΝΕΡΓΙΑ

2 ΑΝΕΡΓΙΑ Οι περισσότεροι άνθρωποι βασίζονται στις αποδοχές που έχουν από την εργασία τους, προκειμένου: Να διατηρήσουν το βιοτικό τους επίπεδό και Να αποκομίσουν και μια αίσθηση προσωπικής επιτυχίας. Η απώλεια μιας θέσης εργασίας συνεπάγεται: Χαμηλότερο βιοτικό επίπεδο στο παρόν, Άγχος στο μέλλον και Μειωμένη αυτοπεποίθηση. Ένας σημαντικός καθοριστικός παράγοντας για το βιοτικό επίπεδο μιας χώρας, είναι τα στοιχεία για την ανεργία στη χώρα. Οι άνθρωποι που θα ήθελαν να εργαστούν, αλλά δεν μπορούν να βρουν δουλειά, δεν συνεισφέρουν στην παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών της οικονομίας.

3 ΑΝΕΡΓΙΑ Αν και κάποιο ποσοστό ανεργίας είναι αναπόφευκτο σε μια σύνθετη οικονομία με χιλιάδες επιχειρήσεις και εκατομμύρια εργαζομένους, το ποσοστό ανεργίας διαφέρει σημαντικά από περίοδο σε περίοδο και από χώρα σε χώρα. Όταν μια χώρα διατηρεί όσο το δυνατόν υψηλότερα ποσοστά απασχόλησης, απολαμβάνει υψηλότερο επίπεδο ΑΕΠ, σεσχέση με τις χώρες στις οποίες πολλοί εργάτες παραμένουν άνεργοι. Θα διακρίνουμε το πρόβλημα της ανεργίας σε δύο χρήσιμες, για τη μελέτη μας, κατηγορίες το μακροχρόνιο πρόβλημα και το βραχυχρόνιο πρόβλημα. Σ' αυτό το κεφάλαιο θα εξετάσουμε τους προσδιοριστικούς παράγοντες του μακροχρόνιου προβλήματος το φυσικό ποσοστό ανεργίας της οικονομίας.

4 Τι είναι ανεργία; Ο αριθμός των ανέργων σε μια οικονομία είναι ο αριθμός των ατόμων που είναι σε εργάσιμη ηλικία, είναι ικανοί και διαθέσιμοι για εργασία με τους προτεινόμενους μισθούς και δεν εργάζονται. Οι οικονομολόγοι γενικά προτιμούν να αναφέρουν το ποσοστό ανεργίας, το οποίο εκφράζει τον αριθμό των ανέργων ως ποσοστό του εργατικού δυναμικού. Όπου, το εργατικό δυναμικό: Ορίζεται ως ο συνολικός αριθμός ανθρώπων που θα μπορούσαν να απασχοληθούν στην οικονομία, σε οποιοδήποτε χρονικό σημείο. Πρέπει να ισούται με τον αριθμό των ανθρώπων που εργάζονται, συν τον αριθμό των ανθρώπων που είναι άνεργοι.

5 Πως μετριέται η ανεργία; Υπάρχουν δύο βασικοί τρόποι: 1. Ο αριθμός αιτήσεων για επίδομα ανεργίας. Αυτή η μέθοδος κρύβει σημαντικές αδυναμίες. Ένα προφανές πρόβλημα είναι ότι υπόκειται σε αλλαγές των προϋποθέσεων που θέτει η κυβέρνηση, για λήψη του επιδόματος ανεργίας. Έστω ότι η κυβέρνηση γίνεται αυστηρή και αλλάζει τις προϋποθέσεις, ώστε λιγότεροι άνθρωποι να δικαιούνται το επίδομα ανεργίας. Ο αριθμός αιτήσεων για επίδομα ανεργίας θα μειωθεί και μαζί του θα μειωθεί το ποσοστό ανεργίας που μετρά η αρμόδια υπηρεσία, ακόμα κι αν δεν υπάρχει καμία μεταβολή στον αριθμό των ανθρώπων με ή χωρίς εργασία!

6 Πως μετριέται η ανεργία; 2. Έρευνες εργατικού δυναμικού. Η μάλλον πιο αξιόπιστη μέθοδος μέτρησης, είναι μέσω της χρήσης ερευνών δηλαδή να βγαίνουμε έξω και να ρωτάμε ανθρώπους με βάση έναν αποδεκτό ορισμό της ανεργίας. Η Έρευνα εργατικού δυναμικού διεξάγεται ανά τρίμηνο σε όλη την Ευρώπη. Οι εθνικές στατιστικές υπηρεσίες συγκεντρώνουν τα στοιχεία, τα οποία υποβάλλονται σε επεξεργασία από την Eurostat. Στη Μεγάλη Βρετανία, η έρευνα βασίζεται σε ένα δείγμα νοικοκυριών και σε όλη την Ευρώπη, το μέγεθος του δείγματος είναι περίπου 1,5 εκατομμύριο. Με βάση τις απαντήσεις στις ερωτήσεις της έρευνας, η κυβέρνηση τοποθετεί κάθε ενήλικο (άνω των 16 ετών), από κάθε νοικοκυριό, που μετείχε στην έρευνα, σε μία από τις παρακάτω κατηγορίες: Απασχολούμενοι Άνεργοι μη εργατικό δυναμικό (ή οικονομικά ανενεργοί ).

7 Πως μετριέται η ανεργία; Το εργατικό δυναμικό ορίζεται ως ο συνολικός αριθμός των απασχολούμενων και των ανέργων. Εργατικό δυναμικό = Αριθμός απασχολούμενων + Αριθμός ανέργων Τότε, το ποσοστό ανεργίας μπορεί να υπολογιστεί ως το ποσοστό του εργατικού δυναμικού που είναι άνεργοι: Ποσοστό ανεργίας = (Αριθμός ανέργων / Εργατικό δυναμικό ) x 100 Τα ποσοστά ανεργίας υπολογίζεται για το σύνολο του ενήλικου πληθυσμού και για άλλες μικρότερες ομάδες άντρες, γυναίκες, νέοι κ.α.

8 Πως μετριέται η ανεργία; Το ποσοστό συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό μετρά το ποσοστό του συνολικού ενήλικου πληθυσμού της χώρας, που εντάσσεται στο εργατικό δυναμικό: Ποσοστό συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό = (Εργατικό δυναμικό / Πληθυσμός ενηλίκων) x 100

9 Πως μετριέται η ανεργία; Για να καταλάβετε πώς υπολογίζονται αυτά τα στοιχεία, χρησιμοποιούμε τα στοιχεία του Ιανουαρίου 2013 για τη Μεγάλη Βρετανία. Σύμφωνα με την υπηρεσία στατιστικών στοιχείων για την αγορά εργασίας, 29,68 εκατομμύρια άνθρωποι εργάζονταν (απασχολούμενοι) και 2,49 εκατομμύρια άνθρωποι δεν εργάζονταν (άνεργοι). Το εργατικό δυναμικό ήταν: Εργατικό δυναμικό = 29,68 + 2,49 = 32,17 εκατομμύρια Το ποσοστό ανεργίας ήταν: Ποσοστό ανεργίας = (2,49/32,17) x 100 = 7,74% Επειδή ο ενήλικος πληθυσμός (ο αριθμός των ατόμων μεταξύ 15 και 65 ετών) ήταν 41,7 εκατομμύρια, το ποσοστό συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό ήταν: Ποσοστό συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό = (32,17/41,7) 100 = 77,14%

10 Το φυσικό ποσοστό ανεργίας Το Διάγραμμα 6.1 παρουσιάζει το ποσοστό ανεργίας στη Μεγάλη Βρετανία, μετά το Στην οικονομία υπάρχει πάντοτε κάποιο ποσοστό ανεργίας και αυτό μεταβάλλεται αρκετά συχνά από χρόνο σε χρόνο. Το κανονικό ποσοστό ανεργίας, γύρω από το οποίο διακυμαίνεται το ποσοστό ανεργίας, ονομάζεται φυσικό ποσοστό ανεργίας. Η απόκλιση της ανεργίας από το φυσικό της ποσοστό, ονομάζεται κυκλική ανεργία.

11 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 6.1: Το ποσοστό ανεργίας στη Μεγάλη Βρετανία από το 1971 Βάλε κείμενο

12 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 6.1: Το ποσοστό ανεργίας στη Μεγάλη Βρετανία από το 1971 Αυτό το γράφημα χρησιμοποιεί ετήσια στοιχεία για το ποσοστό ανεργίας, για να δείξει το μέρος του εργατικού δυναμικού χωρίς εργασία, όπως υπολογίζεται από τον ορισμό του ΕΕΔ. Έχει προστεθεί μια γραμμή τάσης, ώστε να εμφανίζεται το φυσικό ποσοστό ανεργίας, δηλαδή το κανονικό επίπεδο της ανεργίας, γύρω από το οποίο διακυμαίνεται το ποσοστό ανεργίας.

13 Πόσο καιρό μένουν οι άνεργοι χωρίς εργασία; Αν η ανεργία είναι βραχυχρόνια, θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε ότι δεν αποτελεί ιδιαίτερα σημαντικό πρόβλημα. Οι εργαζόμενοι ίσως χρειάζονται λίγες εβδομάδες, ώστε να βρουν τις διαθέσιμες θέσεις εργασίας, που ταιριάζουν καλύτερα στις προτιμήσεις και τις δεξιότητές τους. Αν όμως η ανεργία είναι μακροχρόνια, θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε ότι το πρόβλημα είναι σοβαρό. Οι εργαζόμενοι που μένουν άνεργοι για πολλούς μήνες, είναι πιο πιθανό να υποφέρουν οικονομικά και ψυχολογικά.

14 Η μακροχρόνια ανεργία στην Ευρωπαϊκή Ένωση Ένα συμπέρασμα: οι περισσότερες περίοδοι ανεργίας είναι σύντομες και η περισσότερη ανεργία, που παρατηρείται σε οποιαδήποτε συγκεκριμένη στιγμή, είναι μακροχρόνια. Ας εξετάσουμε ένα παράδειγμα. Έστω ότι επισκεπτόσασταν τον οργανισμό απασχόλησης εργατικού δυναμικού κάθε εβδομάδα για ένα χρόνο, ώστε ναδιεξάγετε μια έρευνα για τους άνεργους. Κάθε εβδομάδα διαπιστώνετε ότι υπάρχουν τέσσερις άνεργοι εργάτες. Τρεις απ' αυτούς είναι τα ίδια άτομα, για όλο το χρόνο, ενώ το τέταρτο άτομο είναι διαφορετικό κάθε εβδομάδα. Με βάση αυτό, θα λέγατε ότι η ανεργία είναι συνήθως βραχυχρόνια ή μακροχρόνια; Κάποιοι απλοί υπολογισμοί βοηθούν στην απάντηση αυτού του ερωτήματος.

15 Η μακροχρόνια ανεργία στην Ευρωπαϊκή Ένωση Έστω ότι συναντάτε συνολικά 55 άνεργους, εκ των οποίων οι 52 είναι άνεργοι για μία εβδομάδα και 3 είναι άνεργοι για όλο το χρόνο. Αυτό σημαίνει ότι το 95% (52/55) των διαστημάτων ανεργίας τερματίζονται σεμία εβδομάδα. Ως εκ τούτου, τα περισσότερα διαστήματα ανεργίας είναι σύντομα.

16 Η μακροχρόνια ανεργία στην Ευρωπαϊκή Ένωση Ας δούμε όμως το συνολικό ποσοστό ανεργίας. Έστω ότι οι 3 άνθρωποι, που είναι άνεργοι για ένα χρόνο (52 εβδομάδες), δίνουν συνολικά 156 εβδομάδες ανεργίας. Μαζί με τους 52 ανθρώπους, που είναι άνεργοι για μία εβδομάδα, καταλήγουμε να έχουμε 208 εβδομάδες ανεργίας. Σ' αυτό το παράδειγμα, το 75% (156/208) της ανεργίας οφείλεται σε εκείνους, που είναι άνεργοι για έναν ολόκληρο χρόνο. Ως εκ τούτου, το μεγαλύτερο μέρος της ανεργίας, που παρατηρείται οποιαδήποτε χρονική στιγμή, είναι μακροχρόνια.

17 Η μακροχρόνια ανεργία στην Ευρωπαϊκή Ένωση Αυτό το συμπέρασμα δείχνει ότι οι οικονομολόγοι και οι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής πρέπει να είναι προσεκτικοί: Όταν ερμηνεύουν στοιχεία για την ανεργία και Όταν σχεδιάζουν πολιτικές υποστήριξης των ανέργων. Οι περισσότεροι άνθρωποι, που μένουν άνεργοι, σύντομα βρίσκουν εργασία. Το μεγαλύτερο μέρος του προβλήματος της ανεργίας επικεντρώνεται στους σχετικά λίγους εργάτες, που μένουν εκτός εργασίας για μεγάλες χρονικές περιόδους.

18 Γιατί υπάρχουν πάντα άνθρωποι που είναι άνεργοι; Υπάρχουν τέσσερις εξηγήσεις για τη μακροχρόνια ανεργία. Η πρώτη είναι ότι οι εργαζόμενοι χρειάζονται χρόνο για να βρουν τις θέσεις εργασίας, που είναι πιο κατάλληλες για αυτούς. Ανεργία τριβής είναι η ανεργία, που προκύπτει από το γεγονός ότι οι εργαζόμενοι που αναζητούν εργασία χρειάζονται χρόνο, ώστε να βρουν τη θέση που ταιριάζει καλύτερα στις προτιμήσεις και τις δεξιότητές τους.

19 Γιατί υπάρχουν πάντα άνθρωποι που είναι άνεργοι; Οι τρεις επόμενες εξηγήσεις για την ανεργία, βασίζονται στο γεγονός ότι ο αριθμός των διαθέσιμων θέσεων εργασίας, σε ορισμένες αγορές εργασίας δεν επαρκεί, ώστε να εργαστούν όλοι όσοιθέλουν να εργαστούν. Αυτό συμβαίνει όταν η προσφερόμενη ποσότητα εργασίας υπερβαίνει τη ζητούμενη ποσότητα. Η ανεργία αυτού του είδους είναι γνωστή ως δομική ανεργία και μπορεί να εξηγήσει τις μεγαλύτερες χρονικές περιόδους ανεργίας. Αυτό το είδος ανεργίας παρατηρείται όταν οι μισθοί τίθενται για κάποιο λόγο πάνω από το επίπεδο, που φέρνει σε ισορροπία την προσφορά με τη ζήτηση.

20 Γιατί υπάρχουν πάντα άνθρωποι που είναι άνεργοι; Θα εξετάσουμε τρεις πιθανούς λόγους για την ύπαρξη μισθών, που υπερβαίνουν το επίπεδο ισορροπίας: Τους νόμους για τους κατώτατους μισθούς, Τα εργατικά σωματεία και Τους μισθούς αποδοτικότητας.

21 ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η αναζήτηση εργασίας είναι η διαδικασία αντιστοίχισης εργαζομένων, με τις κατάλληλες θέσεις εργασίας. Αν όλοι οι εργαζόμενοι και όλες οι θέσεις εργασίας ήταν οι ίδιες, ώστε όλοι οι εργαζόμενοι να ταίριαζαν εξίσου σε όλες τις θέσεις, η αναζήτηση εργασίας δεν θααποτελούσε πρόβλημα. Στην πραγματικότητα όμως: Οι εργαζόμενοι έχουν διαφορετικές προτιμήσεις και δεξιότητες, Οι θέσεις εργασίας διαφέρουν, ως προς τα χαρακτηριστικά τους και Η πληροφόρηση για τις κενές θέσεις εργασίας στους υποψήφιους για εργασία διαδίδονται με αργό ρυθμό, μεταξύ των πολλών επιχειρήσεων και των πολλών νοικοκυριών της οικονομίας.

22 Γιατί είναι αναπόφευκτο να υπάρχει κάποια ανεργία τριβής; Η ανεργία τριβής είναι συχνά το αποτέλεσμα μεταβολών στη ζήτηση για εργασία, από διαφορετικές επιχειρήσεις. Όταν οι καταναλωτές αποφασίζουν ότι προτιμούν το προϊόν X από το προϊόν Y, η εταιρεία που παράγει το προϊόν X αυξάνει τον αριθμό των εργαζομένων της, ενώ η άλλη τους απολύει. Οι πρώην εργαζόμενοι της εταιρείας, που κατασκευάζει το προϊόν Y, πρέπει νααναζητήσουν τώρα άλλη δουλειά. Η εταιρεία που παράγει το προϊόν X, πρέπει να αποφασίσει ποιους νέους εργαζόμενους θα προσλάβει στις νέες θέσεις εργασίας. Το αποτέλεσμα αυτής της μετακίνησης, είναι μια περίοδος ανεργίας.

23 Κρατική πολιτική και αναζήτηση εργασίας Όσο πιο γρήγορα διαχέονται οι πληροφορίες για προσφορές θέσεων εργασίας και για διαθεσιμότητα εργατών, τόσο πιο γρήγορα μπορεί η οικονομία να αντιστοιχίσει εργαζόμενους και επιχειρήσεις. Αν μια πολιτική μπορεί να περιορίσει το χρόνο που χρειάζονται άνεργοι εργαζόμενοι να βρουν νέα εργασία, θα μπορεί να περιορίσει το φυσικό ποσοστό ανεργίας της οικονομίας. Ένας τρόπος είναι οι υπηρεσίες απασχόλησης του κράτους ή τα κέντρα εύρεσης εργασίας, που δίνουν πληροφορίες για προσφορές θέσεων εργασίας. Ένας άλλος τρόπος, είναι τα δημόσια προγράμματα κατάρτισης, τα οποία στοχεύουν στη διευκόλυνση της μετάβασης των εργαζομένων από παρακμάζουσες σε ακμάζουσες βιομηχανίες, αλλά και στην υποστήριξη μη προνομιούχων ομάδων, που παλεύουν με τηφτώχεια.

24 Κρατική πολιτική και αναζήτηση εργασίας Οι θιασώτες αυτών των πολιτικών θεωρούν ότι: Βοηθούν την οικονομία να λειτουργεί πιο αποτελεσματικά, με το εργατικό δυναμικό να απασχολείται όσο το δυνατόν περισσότερο και ότι Μπορούν να περιορίσουν τις ανισότητες, που γεννά μια διαρκώς μεταβαλλόμενη οικονομία αγοράς. Οι επικριτές αυτών των πολιτικών: Αμφισβητούν αν το κράτος θα πρέπει να παρεμβαίνει στη διαδικασία αναζήτησης εργασίας. Υποστηρίζουν ότι είναι καλύτερο να αφήνουμε την ιδιωτική αγορά να κάνει την αντιστοίχιση μεταξύ εργαζομένων και θέσεων εργασίας.

25 Ασφάλιση κατά της ανεργίας Μία κρατική πολιτική, που αυξάνει το ποσοστό της ανεργίας τριβής, χωρίς να έχει αυτήν την πρόθεση, είναι η ασφάλιση κατά της ανεργίας. Ενώ η ασφάλιση κατά της ανεργίας μειώνει τα προβλήματα που προκαλεί η ανεργία, πολλοί θεωρούν ότι μπορεί επίσης να αυξήσει το ποσοστό ανεργίας. Τα επιδόματα ανεργίας διακόπτονται, όταν ένας άνεργος ξεκινά μια νέα δουλειά. Ενδεχομένως, οι άνεργοι να καταβάλλουν μικρότερη προσπάθεια αναζήτησης εργασίας και Να απορρίπτουν προσφορές θέσεων εργασίας, που δεν τους φαίνονται ελκυστικές.

26 Ασφάλιση κατά της ανεργίας Ακόμα κι αν η ασφάλιση κατά της ανεργίας περιστέλλει τις προσπάθειες αναζήτησης εργασίας και αυξάνει την ανεργία, δεν θα πρέπει να συμπεράνουμε απαραίτητα ότι η πολιτική αυτή είναι εσφαλμένη, καθώς πετυχαίνει τον κύριο στόχο της, που είναι να περιορίσει την αβεβαιότητα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι, ως προς το εισόδημά τους.

27 ΝΟΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΤΩΤΑΤΟ ΟΡΙΟ ΜΙΣΘΩΝ Πώς προκύπτει η δομική ανεργία, όταν ο αριθμός των θέσεων εργασίας δεν επαρκεί, για τον αριθμό των ανέργων; Το Διάγραμμα 6.2 αποτυπώνει τη βασική οικονομική θεωρία ενός κατώτατου μισθού, όπου η νομοθεσία επιβάλλει ότι ο μισθός θα παραμένει πάνω από ένα επίπεδο που εξισορροπεί την προσφορά και τη ζήτηση, γεγονός που: Αυξάνει την προσφερόμενη ποσότητα εργασίας και Μειώνει τη ζητούμενη ποσότητα εργασίας, σε σχέση με το επίπεδο ισορροπίας. Παρατηρείται πλεόνασμα, όπου ορισμένοι εργαζόμενοι μένουν άνεργοι, καθώς υπάρχουν περισσότεροι εργαζόμενοι που είναι πρόθυμοι να εργαστούν, από τις διαθέσιμες θέσεις.

28 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 6.2: Η ανεργία που οφείλεται σε μισθούς πάνω από το επίπεδο ισορροπίας Βάλε κείμενο

29 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 6.2: Η ανεργία που οφείλεται σε μισθούς πάνω από το επίπεδο ισορροπίας Σ' αυτήν την αγορά εργασίας, ο μισθός στον οποίο επιτυγχάνεται ισορροπία, μεταξύ προσφοράς και ζήτησης, είναι W E. Σ' αυτόν το μισθό ισορροπίας, η προσφερόμενη ποσότητα εργασίας και η ζητούμενη ποσότητα εργασίας, είναι ίση με L E. Αντίθετα, αν ο μισθός παραμένει πάνω από το επίπεδο ισορροπίας, ίσως λόγω της νομοθεσίας για τους κατώτατους μισθούς, η προσφερόμενη ποσότητα εργασίας αυξάνεται σε L S και η ζητούμενη ποσότητα εργασίας μειώνεται σε L D. Το πλεόνασμα εργασίας που προκύπτει, L S L D, αντιπροσωπεύει την ανεργία.

30 ΕΡΓΑΤΙΚΑ ΣΩΜΑΤΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ Ένα εργατικό σωματείο (ή συνδικάτο) είναι μια ένωση εργαζομένων, που διαπραγματεύεται με τους εργοδότες, σχετικά με τους μισθούς και τις συνθήκες εργασίας. Η συνδικαλιστική πυκνότητα του σωματείου μετρά το ποσοστό του εργατικού δυναμικού, που μετέχει σε σωματεία. Εξαιρούνται εκείνοι οι εργαζόμενοι, που για νομικούς ή άλλους λόγους, δεν μπορούν να είναι μέλη σωματείων. Για παράδειγμα, τα μέλη των ενόπλων δυνάμεων.

31 ΕΡΓΑΤΙΚΑ ΣΩΜΑΤΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ Στη Μεγάλη Βρετανία, το 2011, η συνδικαλιστική πυκνότητα ήταν 23,8%.Υποχώρησε σταθερά από το 32,4%, που ήταν το Πολύ μακριά από τα ποσοστά των αρχών της δεκαετίας του 1980, όταν ήταν μεγαλύτερη του 50%. Σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, κυριαρχεί μια παρόμοια τάση υποχώρησης της συνδικαλιστικής πυκνότητας. Στη Γερμανία, η πυκνότητα μειώθηκε από 23,3% το 1999, σε 18,5% το 2010 και στην Ολλανδία, από 24,6% σε 18,2%, το Εξαιρέσεις είναι χώρες όπως η Φινλανδία, η Δανία, η Ισλανδία και η Σουηδία, με πυκνότητες μεταξύ 68% και 79%, αλλά ακόμα και σ' αυτές τις χώρες, η πυκνότητα υποχωρεί σταδιακά. Στις ΗΠΑ, η πυκνότητα ήταν περίπου 11,3% και στην Αυστραλία 18,0% (στοιχεία από τον ΟΟΣΑ, για το 2011).

32 Η οικονομική θεωρία των εργατικών σωματείων Συλλογική διαπραγμάτευση καλείται η διαδικασία, με την οποία τα σωματεία και οι επιχειρήσεις οδηγούνται σε συμφωνία με τους εργοδότες τους, για τους όρους απασχόλησης, δηλαδή: Τους μισθούς, Τα επιδόματα και Τις εργασιακές συνθήκες. Όταν ένα σωματείο αυξάνει το μισθό πάνω από το επίπεδο ισορροπίας, αυξάνει την προσφερόμενη ποσότητα εργασίας και μειώνει τη ζητούμενη, προκαλώντας ανεργία. Οι εργαζόμενοι, που συνεχίζουν να εργάζονται, είναι σε καλύτερη οικονομική κατάσταση. Εκείνοι, που προηγουμένως εργάζονταν και τώρα είναι άνεργοι, είναι σε χειρότερη θέση.

33 Η οικονομική θεωρία των εργατικών σωματείων Το ζήτημα των σωματείων συχνά αποτελεί πεδίο διαμάχης μεταξύ διαφορετικών ομάδων εργαζομένων: Μεταξύ των μελών (insider) που επωφελούνται από τους υψηλούς μισθούς των σωματείων και Εκείνων, που δεν μετέχουν στα σωματεία (outsider) και δεν επωφελούνται απ' αυτά. Ο ρόλος των εργατικών σωματείων στην οικονομία εξαρτάται εν μέρει από τους νόμους, που διέπουν την οργάνωση του εργατικού σωματείου και τη συλλογική διαπραγμάτευση.

34 Τα εργατικά σωματεία είναι καλά ή κακά για την οικονομία; Οι επικριτές των σωματείων υποστηρίζουν ότι τα σωματεία είναι απλώς ένας τύπος καρτέλ. Οι υποστηρικτές των σωματείων διατείνονται ότι τα σωματεία είναι ένα απαραίτητο αντίδοτο στη δύναμη των επιχειρήσεων στην αγορά, οι οποίες είναι εκείνες που προσλαμβάνουν εργαζόμενους. Μεταξύ των οικονομολόγων δεν υπάρχει ομοφωνία, σχετικά με το αν τα σωματεία είναι καλά ή κακά για την οικονομία. Όπως συμβαίνει σε πολλούς θεσμούς, η επιρροή τους είναι μάλλον ωφέλιμη σε κάποιες περιπτώσεις και αρνητική σε άλλες.

35 Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΜΙΣΘΩΝ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Σύμφωνα με τη θεωρία των μισθών αποδοτικότητας, οι επιχειρήσεις λειτουργούν πιο αποτελεσματικά, αν: Οι μισθοί βρίσκονται πάνω από το επίπεδο ισορροπίας. Ακόμα κι όταν παρατηρείται πλεόνασμα εργατικού δυναμικού. Η ανεργία που προκύπτει από τους μισθούς αποδοτικότητας, είναι κατά κάποιον τρόπο παρόμοια με την ανεργία που προκύπτει: Από την νομοθεσία για τους κατώτατους μισθούς και Από τα εργατικά σωματεία. Και στις τρεις περιπτώσεις, η ανεργία είναι το αποτέλεσμα που προκύπτει επειδή οι μισθοί είναι πάνω από το επίπεδο, που εξισορροπεί την προσφερόμενη ποσότητα εργασίας και τη ζητούμενη ποσότητα εργασίας.

36 Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΜΙΣΘΩΝ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Γιατί οι επιχειρήσεις να θέλουν να διατηρούν τους μισθούς σε υψηλά επίπεδα; Η καινοτομία της θεωρίας των μισθών αποδοτικότητας είναι ότι οι υψηλότεροι μισθοί, ενδεχομένως, να φέρνουν μεγαλύτερα κέρδη, διότι ενισχύουν την αποδοτικότητα των εργαζομένων μιας επιχείρησης.

37 Υγεία των εργαζομένων Ο πρώτος και πιο απλός τύπος της θεωρίας των μισθών αποδοτικότητας, δίνει έμφαση στη σύνδεση μεταξύ των μισθών και της υγείας των εργαζομένων. Οι εργαζόμενοι, που πληρώνονται καλύτερα: Έχουν καλύτερη διατροφή και κατά συνέπεια Είναι πιο υγιείς και Είναι πιο παραγωγικοί. Αυτός ο τύπος θεωρίας των μισθών αποδοτικότητας αφορά περισσότερο τις επιχειρήσεις, που δραστηριοποιούνται σε λιγότερο αναπτυγμένες χώρες, όπου η ανεπαρκής διατροφή είναι ένα αρκετά συχνό πρόβλημα.

38 Αποχώρηση των εργαζομένων Ένας δεύτερος τύπος της θεωρίας των μισθών αποδοτικότητας, τονίζει τη σύνδεση μεταξύ των μισθών και της αποχώρησης των εργαζομένων. Οι εργαζόμενοι εγκαταλείπουν τις δουλειές τους, για: Να εργαστούν σε άλλες επιχειρήσεις, Να μετακομίσουν σε άλλη πόλη, Να αποσυρθούν από το εργατικό δυναμικό κ.α. Όσο υψηλότερους μισθούς πληρώνει μια επιχείρηση στους εργαζομένους της, τόσο πιο σπάνια οι εργαζόμενοι επιλέγουν να αποχωρήσουν. Γιατί οι επιχειρήσεις ενδιαφέρονται για το δείκτη αποχώρησης εργαζομένων; Η αιτία είναι ότι η πρόσληψη και εκπαίδευση νέων εργαζομένων είναι δαπανηρή για μια επιχείρηση.

39 Προσπάθεια των εργαζομένων Ένας τρίτος τύπος της θεωρίας των μισθών αποδοτικότητας, αναφέρεται στη σύνδεση μεταξύ των μισθών και της προσπάθειας των εργαζομένων. Σε πολλές θέσεις εργασίας, οι εργαζόμενοι έχουν κάποια διακριτική ευχέρεια, ως προς το πόσο σκληρά θα εργαστούν. Κατά συνέπεια, οι επιχειρήσεις επιτηρούν τις προσπάθειες των εργαζομένων τους και οι εργαζόμενοι, που φαίνεται να φυγοπονούν, τιμωρούνται ή απολύονται. Μια επιχείρηση μπορεί να αντιδράσει σ' αυτό το πρόβλημα, καταβάλλοντας μισθούς πάνω από το επίπεδο ισορροπίας.

40 Ποιότητα των εργαζομένων Ο τέταρτος και τελευταίος τύπος της θεωρίας των μισθών αποδοτικότητας, τονίζει τη σχέση μεταξύ μισθών και ποιότητας εργαζομένων. Όταν μια επιχείρηση προσλαμβάνει νέους εργαζόμενους, δεν μπορεί να κρίνει τέλεια την ποιότητα αυτών που κάνουν αίτηση. Καταβάλλοντας, όμως, υψηλό μισθό, η επιχείρηση προσελκύει ένα καλύτερο σύνολο εργαζομένων που θα κάνουν αίτηση, για τις θέσεις που προσφέρει.

41 Ποιότητα των εργαζομένων Έστω ότι η εταιρεία Waterwell έχει ένα πηγάδι και χρειάζεται έναν εργαζόμενο, για να αντλεί νερό απ' αυτό. Δύο εργαζόμενοι, ο Τζέκιλ και ο Χάιντ, εκφράζουν το ενδιαφέρον τους για τη δουλειά. Ο Τζέκιλ, γνώστης του αντικειμένου, είναι πρόθυμος να εργαστεί με αμοιβή 10 ανά ώρα. Με μικρότερο μισθό θα προτιμούσε να ξεκινήσει τη δική του επιχείρηση πλυντηρίου αυτοκινήτων. Ο Χάιντ, απολύτως ανειδίκευτος, είναι πρόθυμος να εργαστεί, αρκεί να αμείβεται με περισσότερα από 2 την ώρα. Κάτω απ' αυτό το ποσό, θα προτιμούσε να χαλαρώνει στην παραλία. Οι οικονομολόγοι λένε ότι ο μισθός επιφύλαξης του Τζέκιλ ο χαμηλότερος μισθός που θα δεχόταν είναι 10 ανά ώρα και ο αντίστοιχος του Χάιντ, είναι 2 ανά ώρα.

42 Ποιότητα των εργαζομένων Ας υποθέσουμε όμως ότι η Waterwell γνωρίζει ότι μόνο ένας από τους δύο αιτούντες είναι έμπειρος, αλλά δεν γνωρίζει αν είναι ο Τζέκιλ ή ο Χάιντ. Αν η επιχείρηση προσλάβει τον ανειδίκευτο εργάτη, κινδυνεύει να καταστρέψει το πηγάδι, προκαλώντας τεράστιες απώλειες στην επιχείρηση. Αν η επιχείρηση προσφέρει χαμηλότερο μισθό, είναι βέβαιο ότι θα προσλάβει τον ανειδίκευτο εργαζόμενο.

43 ΚΟΣΤΟΣ ΤΗΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ Η ανεργία επιφέρει κόστος: Στο άτομο, Στους συγγενείς και Τους φίλους του, αλλά υπάρχει επίσης ένα ευρύτερο κόστος, το οποίο επηρεάζει: Το κράτος, Τον φορολογούμενο και Την οικονομία συνολικά.

44 Το κόστος της ανεργίας στο άτομο Απώλεια μισθού Ίσως το πιο προφανές κόστος της ανεργίας για ένα άτομο. Πολλές χώρες, παρέχουν κάποια μορφή ασφάλισης κατά της ανεργίας, αλλά τα ποσά που χορηγούνται είναι σχετικά μικρά και στις περισσότερες περιπτώσεις δεν πλησιάζουν καθόλου το μισθό, που θα εισέπραττε το άτομο αν εργαζόταν. Στρες, αυτοεκτίμηση και προβλήματα υγείας Ναρκωτικά, αλκοόλ και εγκληματικότητα Απαξίωση των δεξιοτήτων Όσο περισσότερο είναι κάποιος εκτός εργασίας, τόσο πιθανότερο είναι: Να χάσει την επαφή με τις εξελίξεις στο χώρο εργασίας και την αγορά εργασίας γενικά και Να τον βλέπουν ως βετεράνο και γενικά, ως κάποιον που δεν θα προτιμήσει κανείς εργοδότης για πρόσληψη.

45 Το κόστος της ανεργίας στην κοινωνία και την οικονομία Το κόστος ευκαιρίας της ανεργίας Ένα άτομο, που είναι πρόθυμο και ικανό να εργαστεί, αναπαριστά μια μονάδα παραγωγής. Αν αυτό το άτομο είναι άνεργο, το κόστος ευκαιρίας για την κοινωνία είναι η αξία των αγαθών και των υπηρεσιών, που θα μπορούσε να παράγει αυτό το άτομο. Αυτή η "απολεσθείσα παραγωγή«, θα μπορούσε να είναι σημαντική και αναπαριστά ένα χαμηλότερο βιοτικό επίπεδο για την κοινωνία συνολικά.

46 Το κόστος της ανεργίας στην κοινωνία και την οικονομία Η επίδραση στους φόρους και τα επιδόματα Οι άνεργοι έχουν χαμηλότερα εισοδήματα και ενδεχομένως βασίζονται αποκλειστικά στα κρατικά επιδόματα, για να υποστηρίζουν το βιοτικό επίπεδό τους. Αν κάποιος χάσει τη δουλειά του, μειώνεται ο φόρος εισοδήματος, που πρέπει να πληρώσει. Αν, επίσης, μειώσει τις δαπάνες του, θα πληρώνει λιγότερους φόρους κατανάλωσης, σεσύγκριση με όταν εργαζόταν.

47 Το κόστος της ανεργίας στην κοινωνία και την οικονομία Το αντίστροφο πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα Έχει διαπιστωθεί ότι όταν κάποιος μένει άνεργος, μειώνει τη δαπάνη σε πολυτελή αγαθά και ενδεχομένως αρχίζει να επιλέγει υποκατάστατα αγαθά, που μπορεί να θεωρούνται κατώτερα. Οι επιχειρήσεις που παράγουν αυτά τα αγαθά, πιθανώς να παρατηρήσουν μια αλλαγή στα πρότυπα δαπάνης, που θα μπορούσε να επιδράσει τις εισπράξεις και τα τελικά κέρδη τους. Τα αγαθά με σχετικά υψηλή εισοδηματική ελαστικότητα ζήτησης, είναι πιθανό να επηρεαστούν περισσότερο. Αν οι άνεργοι αρχίσουν να δείχνουν προτίμηση σε κατώτερα αγαθά, οι παραγωγοί αυτών των αγαθών μάλλον θα παρατηρήσουν αύξηση της ζήτησης. Επακόλουθο της οικονομικής κρίσης, ήταν η αύξηση των πωλήσεων στα σούπερ μάρκετ χαμηλού κόστους, πανευρωπαϊκά, ενώ τα παραδοσιακά σούπερ μάρκετ, ανέφεραν στις εκθέσεις τους μειωμένες πωλήσεις.