ΔΕΟ43. Απάντηση 2ης ΓΕ Επιμέλεια: Γιάννης Σαραντής. ΘΕΡΜΟΠΥΛΩΝ 17 Περιστέρι ,

Transcript

1 ΔΕΟ43 Απάντηση 2ης ΓΕ Επιμέλεια: Γιάννης Σαραντής 1

2 ΑΣΚΗΣΗ Νο 1 (20%) ΟΔΗΓΙΑ: Σε κάθε ερώτηση πολλαπλής επιλογής επιλέγετε μία απάντηση, και η επιλογή σας σημειώνεται με 1 στο αντίστοιχο πεδίο της στήλης με τίτλο ΑΠΑΝΤΗΣΗ, π.χ. αν στην ΕΡΩΤΗΣΗ 1 θεωρείτε ότι η σωστή απάντηση είναι η (γ) τότε στο αντίστοιχο πεδίο πληκτρολογείτε τον αριθμό 1. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΡΩΤΗΣΗ 1. Η οικονομική της εργασίας ασχολείται: ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΗ (α) τη μελέτη του τρόπου που τα νοικοκυριά αποφασίζουν για τον τόπο διαμονής τους (β) τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι αγορές εργασίας 1 (γ) ( ) (ε) τη μελέτη των αποφάσεων για εκπαίδευση τη μελέτη των εισοδηματικών ανισοτήτων όλα τα παραπάνω ΕΡΩΤΗΣΗ 2. Το άριστο σημείο ισορροπίας, όπου το άτομο μεγιστοποιεί τη χρησιμότητά του καθορίζεται: ΑΠΑΝΤΗΣΗ (α) (β) (γ) (δ) από τις προτιμήσεις του ατόμου από τις προτιμήσεις του ατόμου και από τον εισοδηματικό και χρονικό περιορισμό από τον εισοδηματικό και χρονικό περιορισμό από τις εργατικές ενώσεις 1 (ε) από τις εργοδοτικές ενώσεις ΕΡΩΤΗΣΗ 3. Η καμπύλη ζήτησης της εργασίας δείχνει πόσους εργαζόμενους είναι διατεθειμένη να προσλάβει μία επιχείρηση : ΑΠΑΝΤΗΣΗ (α) σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή (β) για οποιοδήποτε μισθό 1 (γ) (δ) σε θέσεις απασχόλησης υψηλών δεξιοτήτων για ένα συγκεκριμένο μέγεθος προσφοράς εργασίας 2

3 (ε) σε θέσεις απασχόλησης χαμηλών δεξιοτήτων ΕΡΩΤΗΣΗ 4. Η επιχείρηση προσλαμβάνει εργαζόμενους μέχρι το σημείο εκείνο στο οποίο: (α) η τιμή είναι ίση προς το οριακό προϊόν ΑΠΑΝΤΗΣΗ (β) το συνολικό προϊόν είναι ίσο προς τον εργατικό μισθό (γ) (δ) (ε) η τιμή είναι ίση προς τον εργατικό μισθό η αξία του οριακού προϊόντος είναι ίση προς τον εργατικό μισθό η αξία του συνολικού προϊόντος είναι ίση προς τον εργατικό μισθό ΕΡΩΤΗΣΗ 5. Έστω ότι η προσφορά εργασίας ορίζεται από τη σχέση Q S = 0,2w 2.000, όπου w είναι ο ετήσιος μισθός. Ποιος πρέπει να είναι ο ετήσιος μισθός που θα ενθαρρύνει εργαζόμενους να βρουν απασχόληση; 1 ΑΠΑΝΤΗΣΗ (α) (β) (γ) (δ) (ε) ΕΡΩΤΗΣΗ 6. Ποιο από τα παρακάτω επηρεάζει το ύψος του μισθού που μια επιχείρηση προτίθεται να καταβάλει στους εργαζόμενούς της; (α) (β) (γ) Το ύψος των εργοδοτικών εισφορών που πρέπει να καταβάλει η επιχείρηση Το ύψος των επιδομάτων που κατά το νόμο απαιτείται να καταβάλει η επιχείρηση Η καταναλωτική ζήτηση για τα προϊόντα ή/και τις υπηρεσίες που παράγει η επιχείρηση ΑΠΑΝΤΗΣΗ (δ) Όλα τα παραπάνω 1 (ε) Κανένα από τα παραπάνω 3

4 ΑΣΚΗΣΗ Νο 2 (40%) A. i. Ορίστε τις μορφές αγοράς «ΜΟΝΟΠΩΛΙΟ» και «ΜΟΝΟΠΩΛΙΑΚΟΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ». Υπάρχει κάποια σχέση μεταξύ αυτών; Τον ορισμό του Μονοπωλίου μπορείτε να το βρείτε στο βιβλίο στη σελίδα 34 του βιβλίου Γιαννιάς, Δ. (2014) Βιομηχανική Οργάνωση. 1 η έκδοση. Αθήνα Τον ορισμό του Μονοπωλιακού ανταγωνισμού και τη σχέση με το μονοπώλιο στη σελίδα 35 του βιβλίου Γιαννιάς, Δ. (2014) Βιομηχανική Οργάνωση. 1 η έκδοση. Αθήνα ii. Παρουσιάστε διαγραμματικά την ισορροπία μίας μονοπωλιακά ανταγωνιστικής αγοράς στη βραχυχρόνια και στη μακροχρόνια περίοδο. Βραχυχρόνια ισορροπία Κάθε επιχείρηση που λειτουργεί σε κλάδο μονοπωλιακού ανταγωνισμού παράγει διαφοροποιημένο προϊόν και επομένως αντιμετωπίζει καμπύλη ζήτησης για το προϊόν της. H επιχείρηση στο μονοπωλιακό ανταγωνισμό μεγιστοποιεί τα κέρδη της στο σημείο Α όπου το οριακό έσοδο είναι ίσο με το οριακό κόστος. Στο σχήμα 1 της βραχυχρόνιας ισορροπίας αυτό παρατηρείται στο σημείο Α. Η ποσότητα που αντιστοιχεί στο σημείο Α είναι η qi και η τιμή που εισπράττει η επιχείρηση είναι η Pi. Καθώς η τιμή που εισπράττει η επιχείρηση για τη ποσότητα qi είναι μεγαλύτερη από το ανά μονάδα κόστος (μέσο κόστος) η επιχείρηση πραγματοποιεί κέρδη ίσα με Π = [P1 - AC(q1)] *q1 > 0 (Το κέρδος αντικατοπτρίζεται στο σχήμα 1 με το εμβαδό του σκιαγραφημένου παραλληλογράμμου) Μακροχρόνια Ισορροπία Η ύπαρξη δυνατοτήτων βραχυπρόθεσμου κέρδους θα προσελκύσει και άλλες επιχειρήσεις στον κλάδο. Η αύξηση του αριθμού των επιχειρήσεων θα μειώσει τη ζήτηση που αντιμετωπίζει η κάθε επιχείρηση για το προϊόν της. Η καμπύλη ζήτησης των καταναλωτών για το προϊόν της επιχείρησης θα μετατοπιστεί προς τα αριστερά από D σε D και αντίστοιχα το οριακό έσοδο θα μετατοπιστεί από MR σε MR. H επιχείρηση θα μεγιστοποιεί μακροχρόνια τα κέρδη της στο σημείο Β όπου το νέο οριακό έσοδο (MR ) είναι ίσο με το οριακό κόστος (ΜC). Στο σχήμα 2 η μακροχρόνια ισορροπία αναπαρίσταται στο σημείο Β. Η ποσότητα που αντιστοιχεί στο σημείο Β είναι η q2 και η τιμή που εισπράττει η επιχείρηση είναι η P2. Καθώς η τιμή που εισπράττει η επιχείρηση για τη ποσότητα q2 είναι ίση με το ανά μονάδα κόστος (μέσο κόστος) η επιχείρηση έχει μηδενικά κέρδη. Συνεπώς στο μακροχρόνιο σημείο ισορροπίας του μονοπωλιακού ανταγωνισμού πραγματοποιεί μηδενικά κέρδη. 4

5 5

6 Την παραπάνω ανάλυση θα τη βρείτε στο βιβλίο του Γιαννιά στις σελίδες iii. Τι παρατηρείτε ως προς τη διαγραμματική απεικόνιση των δύο χρονικών περιόδων? Από τη διαγραμματική παρουσίαση των δυο χρονικών περιόδων παρατηρούμε ότι: Στη βραχυχρόνια περίοδο για τη ποσότητα ισορροπίας η τιμή είναι μεγαλύτερη από το οριακό και το μέσο κόστος και η επιχείρηση πραγματοποιεί κέρδη Στη μακροχρόνια περίοδο για τη ποσότητα ισορροπίας η τιμή είναι μεγαλύτερη από το οριακό αλλά ίση με το μέσο κόστος και η επιχείρηση έχει μηδενικά κέρδη Η τιμή της βραχυχρόνιας ισορροπίας είναι μεγαλύτερη από τη τιμή της μακροχρόνιας ισορροπίας. Η ποσότητα της βραχυχρόνιας ισορροπίας είναι μεγαλύτερη από τη ποσότητα της μακροχρόνιας ισορροπίας. B. Προσδιορίστε την ισορροπία (τιμή, ποσότητα, κέρδη) σε μία μονοπωλιακή αγορά, στην οποία η μονοπωλιακή επιχείρηση έχει συνάρτηση κόστους c(q) = q 2 και η καμπύλη ζήτησης του προϊόντος είναι q=120-p. Η συνάρτηση οριακού κόστους είναι mc(q) = c (q) = (q 2 ) = 2q H αντίστροφη συνάρτηση ζήτησης είναι ίση με p = 120 q και η συνάρτηση συνολικού εσόδου είναι r(q) = p q = (120 q) q = 120q q 2 Η συνάρτηση οριακού εσόδου είναι mr(q) = r (q) = (120q q 2 ) = 120 2q Η ποσότητα που μεγιστοποιεί το κέρδος της μονοπωλιακής επιχείρησης θα βρεθεί από την εξίσωση του οριακού εσόδου (mr) με το οριακό κόστος (mc) Συνεπώς για mr = mc έχουμε 6

7 120 2q = 2q 4q = 120 q = = 30 Για q = 30 η τιμή που θα εισπράττει η επιχείρηση και θα πληρώνουν οι καταναλωτές είναι p = = 90 Το κέρδος της επιχείρησης για ποσότητα q=30 και τιμή p=90 είναι ίσο με Π = r(q) c(q) Π = p q q 2 Π = = 1800 i. Τι αλλάζει στην ισορροπία εάν επιβληθεί εφάπαξ φόρος 500 νομισματικών μονάδων στο μονοπώλιο? Εάν επιβληθεί ένας εφάπαξ φόρος ίσο με t=500 η συνάρτηση κόστους της επιχείρησης θα διαμορφωθεί σε c(q) = q 2 + t c(q) = q Η συνάρτηση οριακού κόστους στη περίπτωση αυτή είναι mc(q) = c (q) = (q ) = 2q H συνάρτηση οριακού εσόδου είναι mr(q) = 120 2q Καθώς τόσο το οριακό κόστος και οριακό έσοδο δεν επηρεάζεται από την επιβολή του εφάπαξ φόρου η τιμή και η ποσότητα ισορροπίας δεν θα μεταβληθούν και θα είναι ίδιες με αυτές της αρχικής ισορροπίας. Στη περίπτωση αυτή p = 90 και η ποσότητα ισορροπίας θα είναι q=30 To κέρδος της επιχείρησης θα μειωθεί κατά το ποσό του εφάπαξ φόρου Π = p q q 2 t Π = =

8 Τα φορολογικά έσοδα της κυβέρνησης είναι ίσα με T=500 ii. Εάν επιβληθεί φόρος 20 νομισματικών μονάδων ανά μονάδα προϊόντος στο μονοπώλιο, τι θα συμβεί στην ισορροπία του μονοπωλίου? Για ένα φόρο t=20 σε κάθε παραγόμενη μονάδα προιόντος η συνάρτηση κόστους της επιχείρησης θα διαμορφωθεί σε c(q) = q 2 + t q c(q) = q q Η συνάρτηση οριακού κόστους στη περίπτωση αυτή είναι mc(q) = c (q) = (q q) = 2q + 20 H συνάρτηση οριακού εσόδου είναι mr(q) = 120 2q Η ποσότητα που μεγιστοποιεί το κέρδος της μονοπωλιακής επιχείρησης θα βρεθεί από την εξίσωση του οριακού εσόδου (mr) με το οριακό κόστος (mc) Συνεπώς για mr = mc έχουμε 120 2q = 2q q = 100 q = = 25 Για q = 25 η τιμή που θα πληρώνουν οι καταναλωτές είναι p = = 95 To κέρδος της επιχείρησης θα διαμορφωθεί σε Π = p q q 2 t q Π = = 1250 Tα φορολογικά έσοδα της κυβέρνησης είναι ίσα με Τ = t q = = 500 8

9 iii. Εάν επιβληθεί στους καταναλωτές φόρος 20 νομισματικών μονάδων για κάθε μονάδα προϊόντος που αγοράζει, τι θα συμβεί στην ισορροπία του μονοπωλίου? Εάν επιβληθεί ένας φόρος κατανάλωσης t=20 ευρώ ανά μονάδα που αγοράζουν οι καταναλωτές, δεν θα επηρεαστεί η συνάρτηση του οριακού κόστους της επιχείρησης Η καμπύλη ζήτησης που θα αντιμετωπίζει η επιχείρηση μετά την επιβολή του φόρου θα είναι q = 120 (p + 20) και η αντίστροφη συνάρτηση ζήτησης προκύπτει ως p = 100 q και η συνάρτηση συνολικού εσόδου είναι r(q) = p q = (100 q) q = 100q q 2 Η συνάρτηση οριακού εσόδου είναι mr(q) = r (q) = (100q q 2 ) = 100 2q Η ποσότητα που μεγιστοποιεί το κέρδος της μονοπωλιακής επιχείρησης θα βρεθεί από την εξίσωση του οριακού εσόδου (mr) με το οριακό κόστος (mc) Συνεπώς για mr = mc έχουμε 100 2q = 2q 4q = 100 q = = 25 H τιμή που εισπράττουν οι παραγωγοί για κάθε μονάδα προϊόντος είναι p = = 75 H συνολική τιμή που πληρώνουν οι καταναλωτές μαζί με το φόρο είναι p = p + t = = 95 To κέρδος της επιχείρησης θα διαμορφωθεί σε Π = p q q 2 t q Π = = 1250 Tα φορολογικά έσοδα της κυβέρνησης είναι ίσα με Τ = t q = = 500 9

10 iv. Συγκρίνατε τις 3 παραπάνω μορφές φορολογίας. Παρατηρούμε ότι και οι τρεις μορφές φορολογίας είναι ισοδύναμες ως προς το δημοσιονομικό αποτέλεσμα, δηλαδή και στις τρεις τα φορολογικά έσοδα είναι ίσα με T=500 Παρόλα αυτά, σύμφωνα με τη πρώτη μορφή φορολόγησης τα κέρδη της επιχείρησης είναι υψηλότερα, η ποσότητα ισορροπίας είναι υψηλότερη και η τιμή ισορροπίας χαμηλότερη σε σχέση με τα αντίστοιχα μεγέθη των δυο τελευταίων μορφών φορολόγησης. Επομένως η επιβολή του εφάπαξ φόρου κρίνεται ως καλύτερη μορφή φορολόγησης. Οι δύο τελευταίες μορφές φορολόγησης είναι ισοδύναμες και καταδεικνύουν ότι είτε ο φόρος επιβληθεί στη παραγωγή είτε στη κατανάλωση η ποσότητα ισορροπίας θα έχει το ίδιο αποτέλεσμα στη τιμή που θα πληρώνουν οι καταναλωτές, τα κέρδη της επιχείρησης και στη ποσότητα ισορροπίας. Το μέγεθος της φορολογικής επιβάρυνσης των καταναλωτών και των παραγωγών θα εξαρτάται το μέγεθος της ελαστικότητα ζήτησης. ΑΣΚΗΣΗ Νο 3 (20%) Με τη βοήθεια ενός παραδείγματος παρουσιάστε τις επιπτώσεις της εκπαίδευσης ως επένδυσης σε ανθρώπινο κεφάλαιο σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο. Για την απάντηση της συγκεκριμένης ερώτησης θα στηριχτείτε στις σελίδες για το ατομικό επίπεδο και για το κοινωνικό του τόμου Β: Λιανός Θεόδωρος, 2008, «Βιομηχανική Οργάνωση Αγορά Εργασίας και Ευρωπαϊκές Επιχειρήσεις : Αγορά Εργασίας». ΑΣΚΗΣΗ Νο 4 (20%) Η αγορά εργασίας έχει ως εξής: L s 72 34W και L d 400 2W. i. Βρείτε την απασχόληση και τον μισθό ισορροπίας. O μισθός ισορροπίας WE θα βρεθεί από την εξίσωση της ζήτησης με τη προσφορά εργασίας 10

11 L L 400 2W 72 34W d s E WE 472 WE 13,11 36 Η απασχόληση ισορροπίας θα βρεθεί εάν αντικαταστήσουμε το μισθό ισορροπίας είτε στη ζήτηση είτε στη προσφορά Αντικαθιστώντας στη ζήτηση εργασίας προκύπτει ότι L 400 2*13,11 373,78 E ii. Η κυβέρνηση σκέφτεται την επιβολή κατώτατου μισθού ύψους 15 χρηματικών μονάδων. Υπολογίστε ποιο θα είναι το αποτέλεσμα της επιβολής κατώτατου μισθού στην απασχόληση (και στην ανεργία). Eάν η κύβερνηση επιβάλει ένα κατώτατο μισθό W1= 15 H ζητούμενη ποσότητα εργασίας θα είναι Ld, * H προσφερόμενη ποσότητα εργασίας θα είναι Ls, * Η επιβολή ενός κατώτατου μισθού θα δημιουργήσει υπερβάλλουσα προσφορά εργασίας με το μέγεθος της ανεργίας να είναι ίσο με u Ls,1 Ld, iii. Παρουσιάστε τις παραπάνω περιπτώσεις σε ένα διάγραμμα. 11

12 W U= Ls,1 - Ld,1 = 68 Ls W1 =15 WE =13,11 Ld Ld,1= ,78 Ls,1=438 L iv. Υπολογίστε την ελαστικότητα ζήτησης στα δύο σημεία ισορροπίας. H ελαστικότητα ζήτησης στο μισθό ισορροπίας WE =13, 11 θα είναι ίση με e e w w dld W dw L E E 13,11 (400 2 W)' 0, , 78 H ελαστικότητα ζήτησης στο κατώτατο μισθό W1 =15 θα είναι ίση με e e w w dld W dw L 1 d,1 15 (400 2 W)' 0, Βιβλιογραφία Γιαννιάς, Δ. (2014) Βιομηχανική Οργάνωση. 1 η έκδοση. Αθήνα 12

13 Λιανός, Θ. (2008) Βιομηχανική Οργάνωση Αγορά Εργασίας και Ευρωπαϊκές Επιχειρήσεις Αγορά Εργασίας. Τόμος Β, 1 η έκδοση. Πάτρα: Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο 13