ΚΕΙΜΕΝΟ ΘΕΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΝΕ ΕΠΙ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΑ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

Transcript

1 Διεύθυνση: Αλκμάνος 10, Αθήνα, ΤΚ 11528, Mail address: 10 Alkmanos Str, Athens 11528, Τηλ.: , ΦΑΞ: Tel.: , FAX: ΚΕΙΜΕΝΟ ΘΕΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΝΕ ΕΠΙ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΑ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ Σε συνέχεια, αφενός της συνάντησης διαβούλευσης που έλαβε χώρα στις 16/11/2017 μεταξύ του ΚΕΣΥ και εκπροσώπων των Επιστημονικών Εταιρειών Ειδικοτήτων Κορμού και Εξειδικεύσεων με αντικείμενο εισηγητικό σχέδιο του υπουργείου ως προς το θεσμικό πλαίσιο της συνεχιζόμενης ιατρικής εκπαίδευσης και των Επιστημονικών Ιατρικών Κοινοτήτων, και αφετέρου των από 21/11/2017 και 23/11/2017 επιστολών του Προέδρου του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας Καθηγητού Κ. Μάρκου, το Διοικητικό Συμβούλιο της Ελληνικής Νευρολογικής Εταιρείας (E.N.E.) συνεδρίασε στις 7/12/2017 προκειμένου να τοποθετηθεί επί της προτεινόμενης νομοθετικής μεταβολής, συνεισφέροντας παραγωγικά στην ανάπτυξη ενός ουσιαστικού διαλόγου μεταξύ του ΚΕΣΥ και των Επιστημονικών Εταιρειών. 1. Εισαγωγική Τοποθέτηση. Η επιθυμία της πολιτείας να παρέμβει νομοθετικά στο ζήτημα της λειτουργίας των Επιστημονικών Εταιρειών δεν αποτελεί καινό φαινόμενο. Ανάλογες πρωτοβουλίες είχαν αναληφθεί και στο παρελθόν, αλλά εγκαταλείφθηκαν. Επισημαίνοντας εκ των προτέρων ότι δεν έχει τεθεί στην διάθεσή μας η αιτιολογική έκθεση ή έστω μια επεξηγηματική ανάλυση που να εκθέτει τη σκοπιμότητα της σκοπούμενης νομοθετικής παρέμβασης, και ως εκ τούτου δεν έχουμε τη δυνατότητα να τοποθετηθούμε επί συγκεκριμένων, ολοκληρωμένων και αιτιολογημένων νομοθετικών προτάσεων, με την παρούσα σας εκθέτουμε τις απόψεις μας επί των βασικών αρχών που περιλαμβάνονται στις ως άνω επιστολές του Προέδρου του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας. Το Δ.Σ. της Ε.Ν.Ε. θεωρεί πως παρεμβάσεις σαν αυτήν που περιγράφεται (ατελώς) στο «εισηγητικό σχέδιο» και υπονοούνται (αορίστως) στις δύο ως άνω επιστολές του προέδρου του ΚΕΣΥ, μεταβάλλουν ουσιωδώς τον χαρακτήρα των Επιστημονικών Εταιρειών εντάσσοντάς τες κατ ουσίαν στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Τούτο δε επιχειρείται χωρίς να υπάρχει καμία αιτιολόγηση για την αντιμετώπιση αυτή, ειδικά των Ιατρικών Επιστημονικών Εταιρειών, τη στιγμή που

2 καμία αντίστοιχη σπουδή δεν παρατηρείται για τις Επιστημονικές Εταιρείες άλλων επιστημονικών και επαγγελματικών κλάδων. Η Ε.Ν.Ε. αναγνωρίζει την ανάγκη της θεσμικής συνεργασίας με τις αρμόδιες κρατικές αρχές μέσα από την εκπόνηση ενός πλαισίου που δεν θα αναιρεί την ανεξαρτησία και το αυτοδιοίκητο των Επιστημονικών Εταιρειών. Πρέπει δε να σημειωθεί ότι και με το υφιστάμενο έως σήμερα καθεστώς έχει υπάρξει εξαιρετική συνεργασία των ιατρικών Επιστημονικών Εταιρειών με τους καθ ύλην αρμόδιους κρατικούς φορείς (ΕΟΠΠΥ, ΚΕΣΥ), τόσο στην κατάρτιση διαγνωστικών και θεραπευτικών πρωτοκόλλων, όσο και στην εκφορά γνωμοδοτήσεων ως προς τα τμήματα χορήγησης ειδικότητας αλλά και θεμάτων ΕΟΠΥΥ. 2. Επιμέρους παρατηρήσεις επί των τιθέμενων ζητημάτων. Α. Πρέπει να διαφυλαχθεί, να προστατευθεί και να γίνει ορθολογική η σχέση επαγγελματιών υγείας και χορηγών. Η σχέση των επαγγελματιών υγείας και των χορηγών αποτελεί μια πολυσύνθετη θεματική, η οποία ρυθμίζεται με μεγάλη σαφήνεια από τον Κώδικα Δεοντολογίας του Σ.Φ.Ε.Ε. Τα όποια προβλήματα παρατηρούνται, έχουν να κάνουν με την εφαρμογή των υφιστάμενων κανόνων. Σε κάθε περίπτωση η Ε.Ν.Ε. είναι υπέρμαχος κάθε παρέμβασης που αποδεδειγμένα θα αποτρέψει στρεβλώσεις και καταχρήσεις του υφιστάμενου κανονιστικού πλαισίου. Ο προτεινόμενος «εξορθολογισμός» αποτελεί αόριστη έννοια που θα πρέπει να συγκεκριμενοποιηθεί και να κριθούν οι ειδικότερες «εξορθολογιστικές» κινήσεις, προκειμένου να μπορούμε να τοποθετηθούμε ειδικότερα επ αυτών. Επί της αρχής, η περαιτέρω διόγκωση της γραφειοκρατίας μέσα από την εμπλοκή περισσοτέρων φορέων στη διαδικασία διοργάνωσης ενός ιατρικού επιστημονικού συνεδρίου δεν αποτελεί apriori μέτρο εξορθολογισμού του συστήματος. Β. Η ευθύνη των συνεδρίων να μεταφερθεί από τον ΕΟΦ στο ΚΕΣΥ που είναι ο κύριος υπεύθυνος θεσμός της ιατρικής εκπαιδευτικής διαδικασίας. Η μεταφορά αυτή φαντάζει καταρχήν εύλογη. Ωστόσο, από την επιστολή του Προέδρου του ΚΕΣΥ προκύπτει η παράλληλη αρμοδιότητα των δυο φορέων, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε δυσλειτουργίες. Για παράδειγμα, η μεν ευθύνη των συνεδρίων φαίνεται να μεταφέρεται από τον ΕΟΦ στο ΚΕΣΥ, ενώ ο λογιστικός έλεγχος των συνεδρίων θα διενεργείται από τον ΕΟΦ. Δεν έχουμε αντίρρηση στη συνολική υπαγωγή της διαδικασίας των συνεδρίων σε μία Αρχή με καθορισμένο περιεχόμενο της διαδικασίας και του όλου ελεγκτικού πλαισίου, αλλά θεωρούμε ότι η περαιτέρω πολυπλοκότητα και δυσχέρανση της διαδικασίας δεν φαίνεται να λειτουργεί εξορθολογιστικά.

3 Γ.Να θεσμοθετηθεί η πιστοποίηση των ΕΕΕκ και ΕΕΕ παρά το Υπουργείο Υγείας-ΚΕΣΥ ως Επιστημονικές Ιατρικές Κοινότητες (ΕΙΚ). Οι ΕΙΚ θα αποτελούν τους επίσημους συνεργάτες της Πολιτείας στα θέματα που τις αφορούν. Οι ΕΕΕκ-ΕΕΕ διατηρούν το όνομα και το νομικό τους καθεστώς, με ότι συνεπάγεται αυτό. Η Ε.Ν.Ε. έχει επανειλημμένα θέσει εαυτόν στη διάθεση της πολιτείας αναλαμβάνοντας πρόθυμα ρόλο θεσμικού συνομιλητή. Η σχέση αυτή, ωστόσο, δεν πρέπει να διαρθρώνεται μέσα από δομές ιεραρχικής εξουσίασης, αλλά μέσα από ένα σύνολο κανόνων και μηχανισμών ελέγχου που θα διαφυλάσσουν την αμεροληψία και την ανεξαρτησία της κάθε Επιστημονικής Εταιρείας. Βήματα προς τη σωστή αυτή κατεύθυνση έχουν θεσμοθετηθεί στο παρελθόν (ΦΕΚ 64/Β /2014) Η διατήρηση και αναγνώριση των υφιστάμενων Επιστημονικών Εταιρειών Κορμού, χωρίς μεταβολή ονόματος και νομικού καθεστώτος βρίσκει σύμφωνη την Ε.Ν.Ε. Όσον αφορά την πιστοποίηση των ΕΕΕκ και ΕΕΕ θα πρέπει να διευκρινισθεί περαιτέρω η έννοια και το περιεχόμενο της «πιστοποίησης» αυτής. Αν ως πιστοποίηση νοείται η επίσημη καταγραφή των Επιστημονικών Εταιρειών Κορμού και Εξειδικεύσεων στην αρμόδια κρατική υπηρεσία με στόχο την εκπόνηση ενός σχεδίου ελέγχου της ορθής λειτουργίας των εταιρειών αυτών και της διατήρησης του επιστημονικού χαρακτήρα τους, η Ε.Ν.Ε. δεν έχει κάποιο λόγο να εκφράσει αντιρρήσεις. Αν ωστόσο υπό τον όρο «πιστοποίηση» σκοπείται η παρέμβαση του Κράτους στον τρόπο λειτουργίας των Επιστημονικών Εταιρειών ή η εξάρτηση του δικαιώματος της ίδρυσης και λειτουργίας Επιστημονικών Εταιρειών από προηγούμενη άδεια του κράτους ή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου ή ιδιωτικού δικαίου, θεωρούμε ότι πρόκειται για μία ανεπίτρεπτη συνταγματικά παρέμβαση στην ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι, η οποία είναι συνταγματικά και υπερνομοθετικά κατοχυρωμένη και δεν εξαρτάται από προηγουμένη κρατική άδεια. Δ. Η ύπαρξη και λειτουργία 1300 περίπου Επιστημονικών Ιατρικών Εταιρειών αποτελεί παραμορφωτική κατάσταση που δρα υπονομευτικά στις επιστημονικές απαιτήσεις της Συνεχιζόμενης Ιατρικής Εκπαίδευσης. Η παρέμβαση του Κράτους στο δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι, και ειδικότερα στο χώρο της επιστήμης, αποτελεί εξαιρετικά προβληματική θεματική. Το δικαίωμα των κατά τόπους και κατά ειδικότητα επιστημόνων να δημιουργούν νομικά πρόσωπα με σκοπό την προαγωγή της ιατρικής επιστήμης της ειδικότητάς τους είναι ένα δικαίωμα θεμελιώδες και αναφαίρετο. Ομοίως, ο εκ των προτέρων αποκλεισμός των εταιρειών αυτών από τη διαδικασία διοργάνωσης επιστημονικών συνεδρίων είναι εξόχως προβληματικός, τόσο νομικά όσα και ηθικά. Ωστόσο, η Πολιτεία έχει την υποχρέωση θεσμικής παρέμβασης προκειμένου να διαφυλάξει ότι αφενός τα επιστημονικά συνέδρια δεν θα αποτελούν ούτε όχημα άσκησης κερδοσκοπικής

4 δραστηριότητας, αλλά ούτε και μέσο άρσης της επιστημονικής αμεροληψίας των επαγγελματιών υγείας. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί εντός ενός ορθά δομημένου και ελεγχόμενου συστήματος διοργάνωσης συνεδρίων και σε αυτό η Ε.Ν.Ε. είναι σύμφωνη και μπορεί να εισφέρει με τις απόψεις της επί ενός τέτοιου σχεδίου. Ε. Όλες οι Επιστημονικές Εταιρείες που δεν είναι κορμού, εφόσον επιθυμούν, οφείλουν να διασυνδεθούν επιστημονικά με 1-3 ΕΙΚ(ΕΕΕκ). Δεν τίθεται περιορισμός στον αριθμό των Εταιρειών με τον οποίο κάθε ΕΙΚ μπορεί να διασυνδεθεί. Μόνο οι διασυνδεμένες Εταιρείες συμμετέχουν πλήρως στη διαδικασία οργάνωσης συνεδρίων κλπ όπου εμπλέκονται (εφεξής «εμπλεκόμενοι») οι ΕΙΚ-ΚΕΣΥ-ΕΟΦ-Σύλλογος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ)/Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Ιατρικών και Βιοτεχνολογικών Προϊόντων (ΣΕΙΒ). Αν και η προτεινόμενη διασύνδεση αποτελεί μια καταρχήν ορθολογική πρόταση, θα πρέπει να επισημανθούν δύο βασικά εγγενή προβλήματα σε ένα τέτοιο σύστημα: Ι) Η διασύνδεση υπονοεί μια σχέση ιεραρχικής εξάρτησης (ανάλογη με αυτήν που προτείνεται να αναπτυχθεί μεταξύ εταιρειών κορμού και ΚΕΣΥ), η οποία εν τη γενέσει της είναι προβληματική για όσους λόγους αναφέρονται ανωτέρω. Σε κάθε περίπτωση, η εξέταση κάθε τετοιου σχήματος διασύνδεσης εταιρειών κορμού και λοιπών εταιρειών θα πρέπει να γίνεται επί συγκεκριμένων προτάσεων και διαδικασιών και όχι επί της αρχής. ΙΙ) Η υπαγωγή της διοργάνωσης συνεδρίου σε προηγούμενη έγκριση της Εταιρείας Κορμού εκθέτει το όλο σύστημα στον κίνδυνο ανάπτυξης προσωπικών ανατιπαραθέσεων με έντονο το υποκειμενικο στοιχείο. ΣΤ) Οι διακηρυγμένες προθέσεις, γραπτά και/προφορικά, των ΣΦΕΕ και ΣΕΙΒ να συνεργάζονται από τούδε και στο εξής ως χορηγοί μόνο με φορείς και όχι με ατομικά φυσικά πρόσωπα λειτουργών υγείας, αποτελεί θετικό βήμα. Η Ε.Ν.Ε δεν έχει κάποιο σχόλειο επί του συγκεκριμένου ζητήματος. Ζ) Οι γιατροί που επιθυμούν να συμμετέχουν στις εκπαιδευτικές δραστηριότητες που καλύπτονται από τους «εμπλεκόμενους» οφείλουν υποχρεωτικά να είναι μέλη της ΕΙΚ της κύριας ειδικότητάς τους. Η Ε.Ν.Ε. δεν θα είχε αντίθεση σε μια τέτοια ρύθμιση. Ωστόσο, το ζήτημα αυτό έχει κατ ουσία κριθεί εξαντλητικά από την ελληνική δικαιοσύνη, με πλέον σαφή την υπ αριθμόν 875/2013 απόφαση του ΣτΕ, η οποία έκρινε ως απαράδεκτη τη συνάρτηση της απόλαυσης συγκεκριμένων ελευθεριών και προνομίων από την ιδιότητα του μέλους σωματείου.

5 Η) Η λογιστική και επιστημονική ευθύνη των κάθε είδους συνεδρίων (διοργάνωση-συμμετοχή) αφορά τις ΕΙΚ με την προϋπόθεση ότι μετά από καταστατικές συνελεύσεις: 1) Θα μετατραπούν και σε επαγγελματικά σωματεία (όσες δεν είναι). Η υποχρεωτική υιοθέτηση της νομικής μορφής του επαγγελματικού σωματείου δεν μπορεί να δικαιολογηθεί με βάση το συζητούμενο σχέδιο. Το επαγγελματικό σωματείο των ιατρών είναι οι κατά τόπο Iατρικοί Σύλλογοι και ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος. Στην υφιστάμενη δομή δεν υπάρχει χώρος για την προσθήκη και άλλης βαθμίδας επαγγελματικής οργάνωσης. Σε κάθε περίπτωση, το καθοριστικό στοιχείο στη λειτουργία των Επιστημονικών Εταιρειών είναι η προαγωγή της επιστήμης και όχι η επαγγελματική αυτοργάνωση των μελών τους. Εξ άλλου, θεωρούμε ως αντίθετο προς τη σωματειακή ελευθερία το να υποχρεωθεί ένα επιστημονικό σωματείο να μετατραπεί και σε επαγγελματικό, δηλαδή να συμπεριλάβει στον καταστατικό σκοπό του την προστασία των επαγγελματικών συμφερόντων των μελών του, ενώ ο σκοπός για τον οποίο συνεστήθη, ήταν καθαρά επιστημονικός. Εκτός όμως από αντίθετη με το νόμο, μία τέτοια πρόβλεψη, που θα μετατρέπει επιστημονικά σωματεία σε επαγγελματικά, δεν φαίνεται να συνάδει και με το σκοπό μίας τέτοιας νομοθετικής πρωτοβουλίας, καθ όσον το ζητούμενο είναι η διατήρηση και διαφύλαξη του καθαρά επιστημονικού χαρακτήρα των εταιρειών αυτών. Άλλωστε, η απλή σωματειακή δομή επιτρέπει την υλοποίηση του έργου αυτού. 2) Θα θεσμοθετήσουν (όσες δεν έχουν) τη δημιουργία εισηγητικών εκπαιδευτικών επιτροπών (1 ΕΕΕκ διαφώνησε), και με αυτές θα καθιερώσουν εσωτερική, ανεξάρτητη διαδικασία με κριτήρια και κανόνες οργάνωσης συμμετοχής στα συνέδρια, που θα προταθούν από το ΚΕΣΥ (μετά από διαβούλευση). 3) Δικαιώματα πλήρους μέλους των ΕΙΚ έχουν μόνο οι γιατροί με την αντίστοιχη ειδικότητα. 4) Θα δοθεί η δυνατότητα σε γιατρούς άλλων ειδικοτήτων να εγγράφονται στις ΕΙΚ ως αντεπιστέλλοντα μέλη μετά από αποφάσεις ΓΣ, χωρίς δικαίωμα εκλέγειν και εκλέγεσθαι. Προέδρων. 5) Θα θεσπίσουν ανώτερο όριο τις 2 θητείες (συνεχείς ή με διακοπή) των

6 6) Να μπορούν να γίνονται μέλη των ΕΙΚ Έλληνες που δουλεύουν στο εξωτερικό. Αν και οι περισσότερες από τις ανωτέρω προβλέψεις υπάρχουν ήδη στο ισχύον καταστατικό της Ε.Ν.Ε., η επιβολή του περιεχομένου του Καταστατικού στις σωματειακής φύσης ιατρικές εταιρείες και η ανάμιξη στις εσωτερικές διαδικασίες λειτουργίας τους, προσβάλλουν το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι και είμαστε αντίθετοι σε αυτές σε επίπεδο αρχής. Θ) Η θητεία των νέων Πρόεδρων των ΕΙΚ να αρχίσει μετά την λήξη της νυν θητείας, η οποία θα προσμετράται. Προηγούμενες θητείες προσμετρώνται. Η Ε.Ν.Ε., αν και στην πράξη δεν αποτελεί προσωποπαγή Επιστημονική Εταιρεία, αλλά σωματείο με μαζική συμμετοχή των μελών του στην εκλογική διαδικασία και ανανέωση των μελών του Διοικητικού της Συμβουλίου, είναι αντίθετη με κάθε νομοθετική παρέμβαση στην οργάνωση της καθαρά εσωτερικής αυτής λειτουργίας. Ι) Ο ΕΟΦ στον οποίο θα υποβάλλονται τα σχετικά παραστατικά, έχει τον λογιστικό έλεγχο των διαδικασιών Ο φορέας που θα ασκεί τον έλεγχο δεν έχει βαρύνουσα σημασία. Προέχει η θέσπιση κανόνων και διαδικασιών που θα διασφαλίζουν τη διαφάνεια και θα προασπίζουν τον εκπαιδευτικό χαρακτήρα των συνεδρίων. ΙΑ) Η ΕΕΕκ Δημόσιας Υγείας-Κοινωνικής Ιατρικής, λόγω ιδιαιτεροτήτων των μελών της, να εξαιρεθεί από το ανωτέρω 4. Η Ε.Ν.Ε. δεν έχει κάποιο σχόλιο επί του συγκεκριμένου ζητήματος. ΙΒ) Πρόβλεψη για οικονομική ενίσχυση της Συνεχιζόμενης Ιατρικής Εκπαίδευσης των «φτωχών» ΕΙΚ Η συγκεκριμένη πρόταση εισφέρεται εντελώς αόριστα. Κάθε εκφορά κρίσης ή άποψης θα πρέπει να γίνει επί συγκεκριμένης νομοθετικής πρωτοβουλίας. ΙΓ) Να αποσαφηνιστούν οι σχέσεις Παραρτημάτων με κεντρικές ΕΙΚ. Η Ε.Ν.Ε δεν έχει κάποιο σχόλιο επί του συγκεκριμένου ζητήματος. ΙΔ) Ο επιστημονικός έλεγχος της τήρησης των κριτηρίων και των κανόνων οργάνωσης συμμετοχής στα συνέδρια να ελέγχεται από αρμόδια επιτροπή του ΚΕΣΥ. Το ανωτέρω προτάθηκε από μια ΕΕΕκ-ΕΕΕ και συμφώνησε το ΚΕΣΥ. Άλλες ΕΕΕκ-ΕΕΕ πρότειναν να υπάρξει ελεγκτικός μηχανισμός από κάθε ΕΙΚ. Μια ΕΕΕκ-ΕΕΕ πρότεινε το ρόλο αυτό να αναλάβει συντονιστικό όργανο που θα εκλέγεται από τις ΕΙΚ. Υπάρχει ήδη σε ισχύ ένα σύστημα διατύπωσης κριτηρίων. Η βαρύτητα σε οποιοδήποτε νέο σύστημα θα πρέπει να δοθεί στην πληρότητα και αντικειμενικότητα του συστήματος και όχι στο φορέα. Ο κεντρικός έλεγχος, εφόσον ασκείται κατά τρόπο αντικειμενικό, εύρυθμο και αμερόληπτο συνηγορεί υπέρ της διαφάνειας.

7 ΙΕ) Οι ΕΙΚ θα συνάπτουν γραπτό συμβόλαιο με τα μέλη των ΣΦΕΕ/ΣΕΙΒ που θα ορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις για κάθε τύπου χορηγία. Οι προϋποθέσεις προκύπτουν από τον Κανονισμό Δεοντολογίας του ΣΦΕΕ/ΣΕΙΒ. Συμβόλαια καταρτίζονται με τις ΕΙΚ ή με τα γραφεία διοργάνωσης και τις ΕΙΚ. ΤΟ ΔΣ ΤΗΣ ΕΝΕ