TEI ΑΜΘ Τμήμα Λογιστικής & Χρηματοοικονομικής

Transcript

1 TEI ΑΜΘ Τμήμα Λογιστικής & Χρηματοοικονομικής 1 Μάθημα: Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα-Σχέδια 5 η εισήγηση Διδάσκων: Αθανάσιος Μανδήλας smand@teiemt.gr

2 Χρηματοοικονομικά και Λοιπά Περιουσιακά Στοιχεία 2 Οι Απαιτήσεις συνηθέστερα έχουν βραχυπρόθεσμο ορίζοντα και γι αυτό θεωρούνται κυκλοφοριακό στοιχείο του ενεργητικού που θα αποκτηθούν μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα. Γενικά, τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία παρουσιάζονται στον ισολογισμό ως μη κυκλοφορούντα ή ως κυκλοφορούντα, ανάλογα με τις προθέσεις της διοίκησης της οντότητας και τον συμβατικό ή εκτιμώμενο χρόνο διακανονισμού τους.

3 Σημασία απαιτήσεων Είναι πηγές σημαντικών εσόδων Οι πιστωτικοί τόκοι Είναι αιτία σοβαρών ζημιών Όταν δεν εισπράττονται Χρησιμοποιούνται ευρύτατα για τη λήψη πιστώσεων από τράπεζες Ως εγγύηση για τη λήψη τραπεζικών δανείων Μέσω προεξόφλησης απαιτήσεων ενσωματωμένων σε πιστωτικούς τίτλους 3 3

4 Δημιουργία απαιτήσεων Τα πιο σημαντικά λογιστικά γεγονότα που συμβάλουν στη δημιουργία απαιτήσεων είναι: Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών με πίστωση Χρηματικές προκαταβολές σε τρίτους Χορηγήσεις βραχυπροθέσμων ή μακροπροθέσμων δανείων σε συνδεδεμένες επιχειρήσεις Παροχή χρηματικών διευκολύνσεων σε τρίτους Προπληρωμή εξόδων 4 4

5 Λογιστική δημιουργίας απαιτήσεων Το χρονικό σημείο αναγνώρισης (και καταχώρισης στα λογιστικά βιβλία) των απαιτήσεων δεν είναι ίδιο για όλες τις απαιτήσεις Οι απαιτήσεις από πώληση Αγαθών ή παροχή υπηρεσιών Αναγνωρίζονται κατά το χρόνο μεταβίβασης στους τρίτους της κυριότητας του πράγματος ή παροχής της υπηρεσίας Οι απαιτήσεις από προκαταβολές σε προμηθευτές, χορηγήσεις δανείων Αναγνωρίζονται κατά το χρόνο χορήγησης της πίστωσης (χρόνο εκταμίευσης) Για την Λογιστική απεικόνιση των απαιτήσεων μας ενδιαφέρει: Το ύψος της απαίτησης Οι τόκοι κι από αυτούς πόσοι είναι δεδουλευμένοι και πόσοι όχι 5 5

6 Αποτίμηση Απαιτήσεων 6 Οι απαιτήσεις αποτιμούνται στην πραγματική τους αξία κατά την ημέρα κλεισίματος του ισολογισμού. Οι ανεπίδεκτες εισπράξεως απαιτήσεις αποσβένονται ολοσχερώς, ενώ οι επισφαλείς αποτιμούνται στην πιθανή αξία τους κατά την ημέρα κλεισίματος του ισολογισμού, με σχηματισμό ανάλογης προβλέψεως για την πιθανολογούμενη ζημία.

7 Απαιτήσεις σε ξένο νόμισμα 7 Οι βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις και υποχρεώσεις σε ξένο νόμισμα, εκτός από τα προεμβάσματα από και προς το εξωτερικό, μετατρέπονται σε ευρώ με την τιμή (αγοράς οι απαιτήσεις και πωλήσεως οι υποχρεώσεις) του ξένου νομίσματος της ημερομηνίας κλεισίματος του ισολογισμού. Τα προεμβάσματα από και προς το εξωτερικό δεν αποτιμούνται, διότι αντιπροσωπεύουν το τμήμα της αξίας σε ξένο νόμισμα του παραγγελθέντος αγαθού, που εξοφλήθηκε με αυτά.

8 Παραδείγματα λογαριασμών 8 Πελάτες (Λογαριασμός 30), Αξιόγραφα Εμπορικών Απαιτήσεων (Λογαριασμός 31), Χορηγηθέντα Δάνεια (Λογαριασμός 32), Λοιπές Απαιτήσεις (Λογαριασμός 33), Προπληρωμένα Έξοδα και Δουλευμένα Έσοδα Περιόδου (Λογαριασμός 37).

9 Παραδείγματα λογαριασμών 9 Ο λογαριασμός Πελάτες περιλαμβάνει ποσά τα οποία προέρχονται από πωλήσεις αγαθών ή παροχή υπηρεσιών επί πιστώσει τα οποία η επιχείρηση έχει απαίτηση να εισπράξει. Αναλύεται σε δευτεροβάθμιους λογαριασμούς ανάλογα αν οι Πελάτες είναι συνδεδεμένες ή μη οντότητες. Ο δευτεροβάθμιος λογαριασμός Πελάτες μη συνδεδεμένες οντότητες διακρίνεται σαφώς από το λογαριασμό Πελάτες συνδεδεμένες οντότητες. Συνδεδεμένες οντότητες (εταιρείες) θεωρούνται οι ανήκουσες στον ίδιο όμιλο επιχειρήσεων.

10 10 Έννοια και διακρίσεις των απαιτήσεων 30 Πελάτες 30.01Πελάτες μη συνδεδεμένες οντότητες Πελάτες μη συνδεδεμένες οντότητες ονομαστικό ποσό Μη δουλευμένοι τόκοι μη συνδεδεμένων πελατών Προκαταβολές μη συνδεδεμένων πελατών Απομείωση μη συνδεδεμένων πελατών Πελάτες συνδεδεμένες οντότητες Συνδεδεμένοι πελάτες ονομαστικό ποσό Μη δουλευμένοι τόκοι συνδεδεμένων πελατών Προκαταβολές συνδεδεμένων πελατών Απομείωση συνδεδεμένων πελατών

11 ΠΕΛΑΤΕΣ Οι τριτοβάθμιοι λογαριασμοί Πελάτες μη συνδεδεμένες οντότητες Ονομαστικό Ποσό Πελάτες συνδεδεμένες οντότητες Ονομαστικό Ποσό αποτιμώνται στο αρχικό κόστος της απαίτησης από την πώληση. Ο λ. Μη δεδουλευμένοι τόκοι μη συνδεδεμένων πελατών ( ) είναι αντίθετος λογαριασμός στο οποίο καταχωρίζονται οι τόκοι που περιλαμβάνονται στις απαιτήσεις από πελάτες που δεν έχουν λήξει στο τέλος της χρήσης. Παρομοίως, παρακολουθείται και ο λογαριασμός Μη δεδουλευμένοι τόκοι συνδεδεμένων πελατών» ( ). 11

12 Έτσι, σε περίπτωση που η επιχείρηση πραγματοποιεί πωλήσεις και στο τίμημα της πώλησης έχει υπολογίσει τους νόμιμους τόκους και λήγουν πέρα του τέλους χρήσης, η επιχείρηση ακολουθεί έναν από τους ακόλουθους χειρισμούς: α) διαχωρίζει τους τόκους αναφέροντας τη χρονική περίοδο την οποία καλύπτουν, β) δεν διαχωρίζει τους τόκους, αλλά τους περιλαμβάνει στο τίμημα των εσόδων, π.χ. στον λογαριασμό «Πωλήσεις». Πρέπει να επισημανθεί ότι, αν η επιχείρηση εφαρμόσει σε μια λογιστική χρήση ένα χειρισμό, αυτόν πρέπει να εφαρμόζει και στις επόμενες χρήσεις κατά τρόπο πάγιο. ΠΕΛΑΤΕΣ 12

13 «Προκαταβολές μη συνδεδεμένων πελατών» 13 Παρακολουθούνται ποσά τα οποία προέρχονται από προκαταβολές που λαμβάνονται από μη συνδεδεμένους πελάτες για παραγγελίες αγαθών ή για κάλυψη υπηρεσιών. Αντίστοιχα, με το λογαριασμό Προκαταβολές συνδεδεμένων πελατών παρακολουθούνται ποσά τα οποία προέρχονται από προκαταβολές που λαμβάνονται από συνδεδεμένους πελάτες. Γενικά, με τη λήψη της προκαταβολής η επιχείρηση αναλαμβάνει την υποχρέωση να εκτελέσει την παραγγελία ή να επιστρέψει το ποσό της προκαταβολής σε περίπτωση μη εκτέλεσης της. Ο λογαριασμός πιστώνεται με τη λήψη της προκαταβολής και χρεώνεται με την εκτέλεση της παραγγελίας ή την επιστροφή του ποσού της προκαταβολής και εμφανίζει πιστωτικό υπόλοιπο ή υπόλοιπο μηδέν.

14 «Προκαταβολές μη συνδεδεμένων πελατών» 14 Οι λογαριασμοί προκαταβολών των πελατών λειτουργούν αφαιρετικά από τον λογαριασμό Πελάτες, χωρίς να σημαίνει ότι για την κίνησή τους απαιτείται η ύπαρξη ή κίνηση του δεύτερου. Οι Προκαταβολές Πελατών είναι βραχυχρόνια υποχρέωση της επιχείρησης και εμφανίζονται στο Παθητικό.

15 Χειρισμός Λογαριασμών 15 Με τις πωλήσεις επί πιστώσει αυξάνονται τα έσοδα, αλλά συγχρόνως αυξάνονται και οι κίνδυνοι ζημιών από τους επισφαλείς πελάτες. Είναι λογικό στην ίδια χρήση που διενεργήθηκαν οι πωλήσεις να υπολογιστούν και τα έξοδα από τη μη είσπραξη των επί πιστώσει πωλήσεων. Επειδή όμως πολλές απο τις επισφάλειες των πελατών δεν εκδηλώνονται μέσα στη χρήση που πραγματοποιήθηκαν οι επί πιστώσει πωλήσεις, αλλά σε μεταγενέστερες χρήσεις, επιβάλλεται να γίνεται εκ των προτέρων εκτίμηση της ζημιάς από επισφάλειες καθώς και να εκτιμηθεί η απομείωση του ονομαστικού (αρχικού) υπολοίπου των πελατών.

16 Χειρισμός Λογαριασμών 16 Έτσι έχουμε αφενός τη μείωση του τελικού αποτελέσματος, αφετέρου την Απομείωση των μη συνδεδεμένων ή συνδεδεμένων πελατών (λογαριασμοί & αντίστοιχα). Η απομείωση των πελατών κατατάσσεται στο ενεργητικό, αφαιρετικά από τις απαιτήσεις, δηλαδή λειτουργεί ως αντίθετος, έχοντας πιστωτικό υπόλοιπο. Συνεπώς, ο λογιστικός χειρισμός επιτάσσει να χρεωθεί ο λογαριασμός της ζημιάς και συγκεκριμένα ο λογαριασμός Απομείωση Πελατών ( ) ενώ στη πίστωση θα κινηθεί έστω ο λογαριασμός Απομείωση μη συνδεδεμένων πελατών ( ).

17 Αποτίμηση 17 Οι κανόνες επιμέτρησης για τα Χρηματοοικονομικά και Λοιπά Περιουσιακά Στοιχεία, αναφέρονται στο άρθρο 19 του Ν. 4308/2014 προβλέπουν ότι όλα τα χρηματοοικονομικά στοιχεία αναγνωρίζονται αρχικά στο κόστος, όμως μεταγενέστερα της αρχικής αναγνώρισης, τα χρηματοοικονομικά στοιχεία επιμετρώνται στο κόστος κτήσεως μείον τυχόν ζημίες απομείωσης. Ζημία απομείωσης προκύπτει όταν η λογιστική αξία του στοιχείου είναι μεγαλύτερη από το ποσό που η οντότητα εκτιμά ότι θα ανακτήσει από το στοιχείο αυτό.

18 31 ΑΞΙΟΓΡΑΦΑ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ 18 Στο λογαριασμό αυτό παρακολουθούνται απαιτήσεις οι οποίες προέρχονται από συναλλαγές με τρίτους, με γραπτή υπόσχεσή τους για πληρωμή σε ορισμένο χρόνο και τόπο. Αξιόγραφο είναι αυτό με το οποίο ένα πρόσωπο που λέγεται εκδότης υπόσχεται να πληρώσει σε ένα άλλο πρόσωπο ορισμένο χρηματικό ποσό, σε ορισμένο τόπο και χρόνο. Τα Αξιόγραφα Εμπορικών Απαιτήσεων είναι λογαριασμός ενεργητικού και δείχνει με το υπόλοιπό του τη συνολική ονομαστική αξία των γραμματίων που έχει στην κατοχή της η οικονομική μονάδα

19 31 ΑΞΙΟΓΡΑΦΑ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ Αξιόγραφα εμπορικών απαιτήσεων Αξιόγραφα εμπορικών απαιτήσεων μη συνδεδεμένες οντότητες Αξιόγραφα εμπορικών απαιτήσεων μη συνδεδεμένων οντοτήτων ονομαστικό ποσό Μη δουλευμένοι τόκοι αξιογράφων εμπορικών απαιτήσεων μη συνδεδεμένων οντοτήτων Απομείωση αξιογράφων εμπορικών απαιτήσεων μη συνδεδεμένων οντοτήτων Αξιόγραφα εμπορικών απαιτήσεων συνδεδεμένες οντότητες Αξιόγραφα εμπορικών απαιτήσεων συνδεδεμένων οντοτήτων ονομαστικό ποσό Μη δουλευμένοι τόκοι αξιογράφων εμπορικών απαιτήσεων συνδεδεμένων οντοτήτων Απομείωση αξιογράφων εμπορικών απαιτήσεων συνδεδεμένων οντοτήτων

20 20 Χορηγηθέντα Δάνεια (32) και Λοιπές Απαιτήσεις (33) Τα Χορηγηθέντα Δάνεια (32) αφορά δάνεια που έχει δώσει η επιχείρηση στο προσωπικό, σε συνδεδεμένες οντότητες και σε τρίτους. 32 Χορηγηθέντα δάνεια Δάνεια χορηγηθέντα σε συνδεδεμένες οντότητες Δάνεια χορηγηθέντα στο προσωπικό και στη διοίκηση Λοιπά χορηγηθέντα δάνεια Απομείωση χορηγηθέντων δανείων Ο δευτεροβάθμιος είναι αντίθετος και έχει να κάνει με εκτιμώμενη απομείωση του αρχικού ποσού του χορηγηθέντος δανείου

21 21 Χορηγηθέντα Δάνεια (32) και Λοιπές Απαιτήσεις (33) Οι Λοιπές Απαιτήσεις (33) είναι λογαριασμός ενεργητικού και παρακολουθεί όλες τις απαιτήσεις που δεν υπάγονται σε οποιαδήποτε άλλη κατηγορία απαιτήσεων. 33 Λοιπές απαιτήσεις Έσοδα από πάσης φύσεως συμμετοχές εισπρακτέα Έσοδα από πάσης φύσεως συμμετοχές εισπρακτέα- ονομαστικό ποσό Απομείωση - έσοδα από πάσης φύσεως συμμετοχές εισπρακτέα Άλλες απαιτήσεις από συνδεδεμένες οντότητες Άλλες απαιτήσεις από συνδεδεμένες οντότητες - ονομαστικό ποσό Απομείωση - άλλες απαιτήσεις από συνδεδεμένες οντότητες Άλλες απαιτήσεις από μη συνδεδεμένες οντότητες Άλλες απαιτήσεις από μη συνδεδεμένες οντότητες - ονομαστικό ποσό Απομείωση - άλλες απαιτήσεις από μη συνδεδεμένες οντότητες Εγγυήσεις

22 Επενδύσεις (34) 22 Σύμφωνα με το ΕΓΛΣ ο λογαριασμός Χρεόγραφα παρακολουθεί μετοχές ανώνυμων εταιρειών, ομολογίες, έντοκα γραμμάτια του ελληνικού Δημοσίου, μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων, ομόλογα τραπεζών, τα οποία αποκτώνται από την επιχείρηση με σκοπό την τοποθέτηση κεφαλαίου για επενδυτικούς σκοπούς. Με την εφαρμογή των ΕΛΠ το σύνολο των συγκεκριμένων τίτλων παρακολουθούνται από το λογαριασμό Επενδύσεις (34). Οι μετοχές άλλων εταιρειών που κατέχει η επιχείρηση σε συνδεδεμένες και συγγενείς οντότητες καταχωρούνται στον λογαριασμό Συμμετοχές (36).

23 Επενδύσεις (34) Επενδύσεις Διακρατούμενες έως τη λήξη επενδύσεις Διακρατούμενες έως τη λήξη επενδύσεις ονομαστική αξία Διακρατούμενες έως τη λήξη επενδύσεις συμπληρωματικά ποσά Απομείωση διακρατούμενων έως τη λήξη επενδύσεων Διαθέσιμα για πώληση Διαθέσιμα για πώληση Απομείωση διαθέσιμων για πώληση Εμπορικό χαρτοφυλάκιο

24 24 Προπληρωμένα έξοδα και δουλευμένα έσοδα περιόδου Ο λογαριασμός Προπληρωμένα έξοδα και δουλευμένα έσοδα περιόδου (37) αντιστοιχεί στο λογαριασμό Μεταβατικοί Λογαριασμοί Ενεργητικό, του ΕΓΛΣ. 37 Προπληρωμένα έξοδα και δουλευμένα έσοδα περιόδου Προπληρωμένα έξοδα Προπληρωμένα έξοδα σε μη συνδεδεμένες οντότητες Προπληρωμένα έξοδα σε συνδεδεμένες οντότητες Δουλευμένα έσοδα περιόδου Δουλευμένα έσοδα περιόδου από μη συνδεδεμένες οντότητες Δουλευμένα έσοδα περιόδου από συνδεδεμένες οντότητες

25 Προπληρωμένα έξοδα και δουλευμένα έσοδα περιόδου 25 καταχωρούνται: τα έξοδα που πληρώνονται μέσα στην χρήση, ανήκουν όμως στην επόμενη ή σε επόμενες χρήσεις

26 26 Προπληρωμένα έξοδα και δουλευμένα έσοδα περιόδου Στους ίδιους λογαριασμούς καταχωρούνται: τα έσοδα που ανήκουν στην κλειόμενη χρήση (δεδουλευμένα) αλλά που δεν εισπράττονται μέσα σε αυτή ούτε επιτρέπεται η καταχώρησή τους στην χρέωση προσωπικών λογαριασμών απαιτήσεων, επειδή δεν είναι ακόμη απαιτητά

27 37.01 Προπληρωμένα έξοδα 27 Στον λογαριασμό (37.01) καταχωρούνται: Τα έξοδα τα οποία πληρώθηκαν μέσα στην χρήση αλλά αφορούν τις επόμενες χρήσεις. Ο λογαριασμός αυτός μπορεί να χρεώνεται απευθείας κατά την πληρωμή των εξόδων. Χρεώνεται επίσης, στο τέλος της χρήσεως, με έξοδα τα οποία μεταφέρονται σε αυτόν από λογαριασμούς εξόδων στους οποίους αρχικά είχαν καταχωρηθεί.

28 37.02 Δουλευμένα έσοδα περιόδου 28 Στην χρέωση του λογαριασμού (37.02) καταχωρούνται: Τα έσοδα που ανήκουν στην κλειόμενη χρήση αλλά στο τέλος της χρήσεως διαπιστώνεται ότι δεν έχει γίνει εγγραφή επειδή δεν έχουν εισπραχθεί. Με τα ποσά που φέρονται στην χρέωση του (37.02) πιστώνονται οι κατάλληλοι λογαριασμοί εσόδων.

29 38 Διαθέσιμα 29 Τα Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα (38) αντιστοιχούν στον λογαριασμό Χρηματικά Διαθέσιμα του ΕΓΛΣ 38 Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα Ταμείο Καταθέσεις όψεως Καταθέσεις προθεσμίας Λοιπά ταμειακά ισοδύναμα Ειδικά τα Ταμειακά ισοδύναμα (38.04) είναι βραχυπρόθεσμες επενδύσεις υψηλής ρευστότητας που είναι άμεσα μετατρέψιμες σε γνωστά ποσά μετρητών και υπόκεινται σε ασήμαντο κίνδυνο μεταβολής της αξίας τους.

30 Κατάρτιση τραπεζικής συμφωνίας 30 Η εκτεταμένη χρήση επιταγών ως κυρίαρχο μέσο πληρωμών τα τελευταία χρόνια έχει καταστήσει την παρακολούθηση των υπολοίπων των τραπεζικών λογαριασμών εξαιρετικά σημαντικό και κρίσιμο ζήτημα για τις επιχειρήσεις. Οι επιχειρήσεις φροντίζουν καθημερινά ώστε οι τραπεζικοί τους λογαριασμοί να διαθέτουν το απαιτούμενο υπόλοιπο, προκειμένου να μπορούν να πληρωθούν οι επιταγές που έχουν εκδώσει. Ο λογαριασμός «Καταθέσεις Όψεως» που τηρείται από τις επιχειρήσεις χρεώνεται με κάθε κατάθεση ή άλλη αύξηση του τραπεζικού λογαριασμού και πιστώνεται με κάθε ανάληψη ή έκδοση επιταγής. Παράλληλα, οι τράπεζες ενημερώνουν σε τακτά χρονικά διαστήματα για την κίνηση του λογαριασμού που γίνεται από αυτές. Η ενημέρωση αυτή γίνεται με το extrait το οποίο αποτελεί ένα αντίγραφο της κίνησης του λογαριασμού που τηρούν οι τράπεζες.

31 Κατάρτιση τραπεζικής συμφωνίας 31 Είναι πολύ πιθανόν, το υπόλοιπο του λογαριασμού που τηρεί μια τράπεζα να μην συμφωνεί με το αντίστοιχο της επιχείρησης. Αυτό συμβαίνει επειδή υπάρχουν γεγονότα, τα οποία τα γνωρίζει η τράπεζα και δεν έχει λάβει γνώση η επιχείρηση και το αντίθετο, δηλαδή γεγονότα τα οποία γνωρίζει η επιχείρηση αλλά όχι η τράπεζα. Παραδείγματα τέτοιων γεγονότων είναι: α) Διάφορα έξοδα με τα οποία χρεώνει η τράπεζα την επιχείρηση. β) Τόκους που καταλογίζει η τράπεζα υπέρ της επιχείρησης. γ) Καταθέσεις στο λογαριασμό της επιχείρησης από τρίτους, τις οποίες δε γνωρίζει ακόμη η επιχείρηση. δ) Επιταγές τις οποίες εξέδωσε η επιχείρηση και δεν έχουν ακόμη εμφανιστεί στην τράπεζα για να πληρωθούν. ε) Επιταγές που κατέθεσε η επιχείρηση στο λογαριασμό της και η είσπραξη των οποίων δεν κατέστη δυνατή. στ) Λογιστικά λάθη της επιχείρησης ή της τράπεζας

32 Κατάρτιση τραπεζικής συμφωνίας 32 Η κατάρτιση της κατάστασης τραπεζικής συμφωνίας έχει σκοπό να συμφωνήσει το υπόλοιπο του λογαριασμού που τηρεί η επιχείρηση, με τον αντίστοιχο της τράπεζας. Η κατάσταση τραπεζικής συμφωνίας καταρτίζεται σε τακτά χρονικά διαστήματα, καθημερινά, κάθε βδομάδα ή κάθε μήνα, ανάλογα με τις ανάγκες της επιχείρησης. Για να εντοπιστούν οι αιτίες των διαφορών των δυο υπολοίπων, γίνεται αντιπαραβολή του extrait που εκδίδει η τράπεζα με τις κινήσεις του λογαριασμού «Καταθέσεις Όψεως» που τηρεί η επιχείρηση. Κατόπιν ξεκινώντας είτε από το υπόλοιπο του λογαριασμού της επιχείρησης είτε από το υπόλοιπο του extrait, προσθαφαιρούνται τα ποσά που αντιστοιχούν στις αιτίες των διαφορών, ώστε τα δυο υπόλοιπα να συμφωνήσουν.