ΚΑΟΥΚΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ασοπόνος ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΩΝ ΑΣΙΚΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΆΤΩΝ & ΤΕΧΝ. ΑΣΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ

Transcript

1 7/5/2008 ΗΜΕΡΙ Α: ασικές Πυρκαγιές Στη Νότια Ευρώπη& η Καταλυτική Εµπειρία του Ελληνικού Καλοκαιριού του 2007 ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΕΙΟ Τµήµα Γεωγραφίας ΚΑΟΥΚΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ασοπόνος ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΩΝ ΑΣΙΚΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΆΤΩΝ & ΤΕΧΝ. ΑΣΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΑΘΗΝΑ 2008

2 7/5/2008

3 *«ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΠΥΡΟΠΛΗΚΤΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ» «άση και βοσκόµενα δασικά οικοσυστήµατα -Προτάσεις ανόρθωσης και αποκατάστασης» Πάρνηθα Ιούνιος 2007 ορυφορική εικόνα από τον δορυφόρο Aqua της Nasa της 25 Αυγούστου 2007 ορυφορική εικόνα από τον δορυφόρο Terra της Nasa της 26 Αυγούστου 2007 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η χώρα µας το καλοκαίρι του 2007 γνώρισε τη µεγαλύτερη οικολογική κοινωνική και οικονοµική καταστροφή της µεταπολεµικής ιστορίας της από τις πυρκαγιές. ================================================================= Εκτεταµένες πυρκαγιές σε πολλά µέρη της χώρας, έκαναν την εµφάνισή τους από τον Μάιο 2007 συνεχίστηκαν τους καλοκαιρινούς µήνες και έφθασαν στο απόγειό τους τον Αύγουστο Αποτέλεσµα αυτών ήταν: Να καούν συνολικά εκτάσεις ha (Ευρωπαϊκό Πληροφοριακό Σύστηµα ασικών Πυρκαγιών _ EFFIS), εκ των οποίων τα ha* άση &.Ε Ο θάνατος 71 ανθρώπων (3 τον Ιούλιο και 68 τον Αύγουστο) Να καταστραφούν περίπου σπίτια και να µείνουν άστεγοι. Να καταστρέψει 4,5 εκατοµµύρια ελαιόδενδρα ( στρ)και Να καούν αιγοπρόβατα, 472 βοοειδή, µελίσσια κ.ά

4 ΕΙΣΑΓΩΓΗ

5 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το ύψος των καταστροφών εκτιµήθηκε πάνω από 1,5 δισεκατοµµύρια ευρώ (σύµφωνα µε πηγές της πολιτείας). Οι περιοχές που είχαν τις περισσότερες καταστροφές ήταν οι νοµοί Μεσσηνίας, Αρκαδίας, Ηλείας, Αχαΐας, Λακωνίας, Αργολίδος, Κορινθίας, Αττικής και Ευβοίας µε το νοµό Ηλείας να δέχεται το πιο εκτεταµένο και φονικό πλήγµα. Οι πυρκαγιές της περιόδου του Αυγούστου, κορυφώθηκαν ιδιαίτερα µετά την 23η Αυγούστου, δηλαδή λίγες µέρες µετά την προκήρυξη των πρόωρων βουλευτικών εκλογών. Ο συνδυασµός ενός θερµού και ξηρού έτους, αλλά και ισχυροί άνεµοι, όπως αυτό καταγράφηκε από τους µετεωρολογικούς σταθµούς, αποτέλεσαν τους σηµαντικότερους παράγοντες της έξαρσης των πυρκαγιών. εν θα πρέπει όµως να παραλείψουµε και τις αναφορές των πολιτικών, όπως του πρωθυπουργού της χώρας, αλλά και µέρους της αντιπολίτευσης, που ανέφεραν ότι πίσω από τις φωτιές αυτές υπήρξε οργανωµένο σχέδιο εµπρησµών.

6 Οι φλόγες που κατέκαψαν χωριά στην Ηλεία έφθασαν µέχρι τον ιερό χώρο της Αρχαίας Ολυµπίας, χωρίς να µπορέσει κανείς να τις σταµατήσει (φωτο: e-politiismos.gr)

7 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ Ν. ΗΛΕΙΑΣ Συνολική έκταση του Νοµού ανέρχεται στα ha και αντιπροσωπεύει το µεγαλύτερο µέρος του δυτικού τµήµατος της Πελοποννήσου. άση και ασικές εκτάσεις του Νοµού έχουν έκταση ha Ο παρακάτω πίνακας εµφανίζει την κατανοµή των δασών και δασικών εκτάσεων πριν αλλά και µετά τη πυρκαγιά του 2007: Κατηγορία Δάση θερμόβιων κωνοφόρων (δάση χαλεπίου & κουκουναριάς) Δάση ψυχρόβιων κωνοφόρων (µαύρης & ελάτης) Δάση φυλλοβόλων πλατυφ/λων λων (καστανιάς, δρυός & πλατάνου) Δασικές εκτάσεις (αείφυλλα πλατύφυλλα & φρυγανώδη οικοσυστήματα) ΣΥΝΟΛΟ (ha) Πριν την πυρκαγιά Ποσοστό επί της συνολικής εκτάσης του Νοµού 13,4% 2,5% 7,4% 10,5% 33,8% Καµένες εκτάσεις Ποσοστό καµένης έκτασης 60,05% 8,88% 4,04% 43,73% 38,94% Πηγή: Απογραφή ασών 1992, Γενική /νση ασών - Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίµων, /νση ασών και ασαρχεία Νοµού Ηλείας

8 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ Ν. ΗΛΕΙΑΣ ΒΙΟΚΛΙΜΑ ΤΟΥ Ν. ΗΛΕΙΑΣ Όπως προκύπτει από το βιοκλιµατικό χάρτη * (Μαυροµάτης, 1981, όπου εµφανίζονται χαρακτήρες µεσογειακού βιοκλίµατος) ) στο Ν. Ηλείας εµφανίζονται τρεις χαρακτήρες βιοκλίµατος.. Στο παραθαλάσσιο τµήµα του Κυπαρισσιακού κόλπου επικρατούν στοιχεία του ασθενούς θερµο- µεσογειακού βιοκλιµατικού χαρακτήρα (100<Χ<125), στα ποιο ορεινά τµήµατα του νοµού ο ασθενής µεσο-µεσογειακός µεσογειακός χαρακτήρας (40<Χ<75) και τέλος στο µεγαλύτερο µέρος επικρατεί ο έντονος µεσο- µεσογειακός χαρακτήρας (75<Χ<100). * Βιοκλιµατικός χάρτης εµφανίζει τον αριθµός βιολογικά ξηρών ηµερών κατά τη θερινή και ξηρή περίοδο του έτους (όπου Χ=αριθµός βιολογικά ξηρών ηµερών).

9 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ Ν. ΗΛΕΙΑΣ Ο νοµός Ηλείας ήταν δεύτερος σε σειρά νοµός της χώρας όσο αφορά το Μ.Ο. των καµένων εκτάσεων (δασών & θαµνοτόπων) ) και του αριθµού των πυρκαγιών για το χρονικό διάστηµα από (Καϊλίδης, 1990).

10 ΣΚΟΠΟΣ Με τη παρούσα εργασία θα προσπαθήσω να παρουσιάσω στοιχεία και τυχόν ιδιαιτερότητες για τις ασικές Πυρκαγιές στο Ν. Ηλείας, όπως αυτά προκύπτουν από τα ελτία.π. που µου διέθεσε το Τµήµα Προστασίας της Γενική /νση ασών & Φ.Π. του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίµων. Σηµειώνω δε ότι επέλεξα το Ν. Ηλείας γιατί τυγχάνει να είναι και η ιδιαίτερη πατρίδα µου.

11 ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟ ΟΙ Για την εργασία χρησιµοποιήθηκαν τα διαθέσιµα στατιστικά δελτία πυρκαγιών του υπουργείου, καθώς και άλλα διαθέσιµα πινακοποιηµένα στοιχεία, για τη περίοδο Τα στοιχεία εισήχθησαν σε βάση δεδοµένων σε Υ/Η για την επεξεργασία τους. Τέλος οι συντεταγµένες των πυρκαγιών της περιόδου µεταφέρθηκαν σε χάρτη για να σχεδιασθεί η κατανοµή στο νοµό (ακολουθεί ο χάρτης).

12 ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΓΙΑ ΤΗ ΠΕΡΙΟ Ο Καταν οµή πυρκαγιών αν ά ασαρχείο Αριθµός πυρκαγιών Πύργου Κρεσ τένω ν Αµαλιάδος

13 ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ Ε ΟΜΕΝΩΝ (Πελοπόννησος) Παρουσιάζεται ο αριθµός των δασικών πυρκαγιών στους νοµούς της Πελοποννήσου για τη περίοδο Αριθµός πυρκαγιών Μ.Ο. Πυρκαγ ιώ ν ανά έτος για τη περίοδο ΜΕΣΣΗΝΙΑ 1283 ΜΕΣΣΗΝΙΑ 53.5 ΛΑΚΩΝΙΑ 885 ΛΑΚΩΝΙΑ 36.9 ΚΟΡΙΝΘΙΑ 835 ΚΟΡΙΝΘΙΑ 34.8 ΗΛΕΊΑ 1125 ΗΛΕΊΑ 46.9 ΑΧΑΪΑ 725 ΑΧΑΪΑ 30.2 ΑΡΚΑ ΙΑ 610 ΑΡΚΑ ΙΑ 25.4 ΑΡΓΟΛΙ Α 578 ΑΡΓΟΛΙ Α 24.1 Παρατηρούµε ότι ο Ν. Ηλείας έχει λιγότερες πυρκαγιές σε σχέση µε τη Μεσσηνία, γεγονός που δείχνει ότι η κατάταξη του προηγούµενου πίνακα πιθανόν έχει αλλαγές.

14 ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ Ε ΟΜΕΝΩΝ (Πελοπόννησος) Καµένες εκτάσεις στους νοµούς της Πελοποννήσου για τη περίοδο Καµένες εκτάσεις στους Νοµούς της Πελοποννήσου για τη περίοδο Μ.Ο. Καµένων εκτάσεων ανά Νοµό της Πελοποννήσου για τη περίοδο ΑΡΓΟΛΙ Α ΑΡΚΑ ΙΑ ΑΧΑΪΑ ΗΛΕΊΑ ΚΟΡΙΝΘΙΑ ΛΑΚΩΝΙΑ ΜΕΣΣΗΝΙΑ ΑΡΓΟΛΙ Α ΑΡΚΑ ΙΑ ΑΧΑΪΑ ΗΛΕΊΑ ΚΟΡΙΝΘΙΑ ΛΑΚΩΝΙΑ ΜΕΣΣΗΝΙΑ Από τα παραπάνω διαγράµµατα φαίνεται ότι για την περίοδο ο Ν. Ηλείας έχει χάσει την «πρωτιά» του όσο αφορά τις καµένες δασικές εκτάσεις, δίνοντας τη θέση του στους Ν. Κορινθίας και Λακωνίας, το ίδιο συµβαίνει βέβαια και µε τους Μ.Ο..

15 ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ Ε ΟΜΕΝΩΝ - ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΣΙΚΏΝ ΠΥΡΚΑΓΙΏΝ ΣΤΟ Ν. ΗΛΕΙΑΣ 140 Αριθµός πυρκαγιών ανά έτος για τη περίοδο στην Ηλ εία

16 οκιµή εκτίµηση της τυχαιότητας των µετρήσεων Για τον αριθµό των πυρκαγιών στο Ν. Ηλείας έγινε έλεγχος Κανονική Κατανοµής. Από το ιστόγραµµα προέκυψε (Genstat( Genstat) ότι η κατανοµή είναι κανονική, γιατί η σχέση τιµών και συχνότητας τιµών ακολούθησε την κωδωνοειδή δή καµπύλη της κανονική κατανοµής. Έλεγχος τάσης Με τη βοήθεια της παραµετρικής στατιστικής έγινε προσπάθεια να δούµε δ αν υπάρχει τάση. Η επίλυση έδειξε ότι δεν µπορούµε να πάρουµε αποτελέσµατα τάσης (Zar( Zar,, J., Biostatistical Analysis Prenfia Hall, USA.)

17 ΚΑΜΕΝΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΚΑΜΕΝΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ Καµένες εκτάσεις ανά έτος στην Ηλ εία για τη περίοδο

18 Οι χρονιές που παρουσιάζουν τη µεγαλύτερη έξαρση σε καµένες εκτάσεις είναι 1989, 1998,, 2000 και Τα έτη 1989, 2000 και 2007 είναι έτη εκλογών. Επίσης το 1989 και 2000 είναι και ξηρά έτη (βροχής( βροχής) οκιµή εκτίµηση της τυχαιότητας των µετρήσεων Για τις ετήσιες καµένες εκτάσεις στο Ν. Ηλείας έγινε έλεγχος Κανονική Κατανοµής. Από το ιστόγραµµα (σε λογαριθµική κλίµακα) που προέκυψε (Genstat) έδειξε ότι η κατανοµή είναι κανονική, γιατί η σχέση τιµών και συχνότητας τιµών ακολούθησε την κωδωνοειδή καµπύλη της κανονική κατανοµής.

19 ΚΑΜΕΝΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ Μ.Ο. καµένης έκτασ ης κατ έτο ς ανά πυρκαγιά Με βάση το διάγραµµα αυτό παρατηρούµε ότι οι καµένες εκτάσεις ανά ά πυρκαγιά από το 1998 παρουσιάζει τρεις σηµαντικές εξάρσεις µε αποτέλεσµα να υποβαθµίζεται η µείωση που παρατηρείται από το 2001 έως το 2006.

20 Μ.Ο. ΚΑΜΕΝΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ & ΑΡΙΘΜΟΥ ΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΏΝ ΣΤΟ Ν. ΗΛΕΙΑΣ Μ.Ο. Καµένης εκτασης ανά πυρκαγιά Μ.Ο. αριθµού πυρκαγιών ανά έτος στο Ν. Ηλ εία ς Σύνολο Μ.Ο Μ.Ο Μ.Ο Έγινε καταµερισµός της περίοδο σε δύο υποπεριόδους, ως σηµείο τοµής ορίσαµε το 1997, γιατί υπήρξε η αλλαγή υπεύθυνου καταστολής δασικών πυρκαγιών και κατακερµατισµός αρµοδιοτήτων για την πρόληψη και σε φορείς εκτός της ασική Υπηρεσίας. Τη περίοδο Μ.Ο. η καµένη έκταση ανά πυρκαγιά είναι µικρότερη σε σχέση µε το Τη περίοδο ο Μ.Ο. αριθµού πυρκαγιών είναι µικρότερος του

21 ΚΑΜΕΝΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ Σύνολο καµένων εκτάσων στην Ηλεία στις περιόδους & Μ.Ο. καµένων εκτάσ εων ανά έτος στο Ν. Ηλ εία ς Σύνολο Μ.Ο Μ.Ο Μ.Ο Η περίοδος έχει τις λιγότερες καµένες εκτάσεις σε σχέση µε τη Επίσης και ο Μ.Ο. καµένων εκτάσεων ανά έτος δείχνει να είναι µικρότερος τη περίοδο

22 ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ & ΕΚΤΑΣΗ ΤΗΣ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ Καταν ο µή τω ν πυρκαγιών ανά κλάσ η καµένης έκτασης ,0% 60,0% 40,0% 20,0% 0,0% 10 10< 50 50< < 5000 >5000 Σειρά1 78,5% 11,2% 8,7% 0,9% 0,6% Το 78,5% των πυρκαγιών καίει εκτάσεις κάτω από 10 στρέµµατα Αντίθετα οι πυρκαγιές που κάνουν µεγάλες καταστροφές είναι (ευτυχώς) µόλις το 0,6%

23 ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΏΝ ΣΤΟ ΕΤΟΣ Καταν ο µή τω ν πυρκαγιών της Ηλ είας ανά µήνα για τη περίοδο Ιανουάριος Φεβρουάριος Μάρτιος Απ ρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγ ουσ τος Σεπ τέµβριος Οκτώβριος Νοέµβριος εκέµβριος Ο µήνας µε τις περισσότερες πυρκαγιές είναι ο Αύγουστος και ακολουθούν ουθούν Ιούλιος, Μάρτιος,, Σεπτέµβριος κλπ Έκπληξη αποτελεί το γεγονός ότι ο Μάρτιος, ο Απρίλιος και ο Φεβρουάριος εµφανίζουν τόσο αυξηµένο αριθµό πυρκαγιών. Μια απάντηση που θα µπορούσε να δοθεί είναι, η ιδιαιτερότητα που υ παρουσιάζει ο νοµός σε ότι αφορά τα σηµεία επαφής γεωργικών και δασικών εκτάσεων (παζλ). Την περίοδο των µηνών που αναφέραµε ενεργούνται εργασίες καθαρισµών µε καύση.

24 ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΚΑΜΕΝΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΕΤΟΣ Κα µένες εκτάσ εις ανά µήνα για τη περίοδο Ιανουάριος Φεβρουάριος Μάρτιος Απ ρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγ ουσ τος Σεπ τέµβριος Οκτώβριος Νοέµβριος εκέµβριος Στο διάγραµµα αυτό εµφανίζονται οι µήνες Αύγουστος, Σεπτέµβριος και Ιούλιος µε τις περισσότερες καµένες εκτάσεις, όπως και ο αριθµός των πυρκαγιών Οι µήνες Φεβρουάριος, Μάρτιος και Απρίλιος δεν ακολουθούν τον αυξηµένο αριθµό των πυρκαγιών, αναµενόµενο λόγω των µετεωρολογικών παραµέτρων που επικρατούν αυτή τη περίοδο.

25 ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΚΑΜΕΝΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ 24ΩΡΩ Καταν ο µή τω ν πυρκαγιών της Ηλ είας εντός του 24ώρου για τη περίοδο :30-1:30 1:30-2:30 2:30-3:30 3:30-4:30 4:30-5:30 5:30-6:30 6:30-7:30 7:30-8:30 8:30-9:30 9:30-10:30 10:30-11:30 11:30-12:30 12:30-13:30 13:30-14:30 14:30-15:30 15:30-16:30 16:30-17:30 17:30-18:30 18:30-19:30 19:30-20:30 20:30-21:30 21:30-22:30 22:30-23:30 23:30-00:30 Οι µεσηµεριανές ώρες και εδώ είναι αυτές όπου εµφανίζονται ο µεγαλύτερος αριθµός πυρκαγιών, ενώ το χαµηλότερο εµφανίζεται τις πρώτες ώρες του 24ώρου.

26 ΣΗΜΕΙΑ ΕΝΑΡΞΗΣ ΤΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ Κα τα ν ο µή των πυρκαγιών ανάλογα µε το σηµείο έναρξης Εθνικό ς-επαρ χιακό ς δρόµος ασικό ς δρόµος Κατοικηµένη έκταση Γεω ργο κτηνο τρο φική καλλιέργεια Γεω ρ γ ο δ εν δ ρ ο κο µική καλλιέργεια Αναγέννηση-Αναδ άσ ω σ η ασικό έδαφο ς ασική έκταση άσο ς 2.2% 2.6% 0.2% 0.6% 7.7% 1.1% 12.8% 20.4% 52.5% Το διάγραµµα αυτό έρχεται να επιβεβαίωση το γεγονός ότι ένα µεγάλο µέρος των πυρκαγιών στην Ηλεία φαίνεται να έχουν σηµείο έναρξης τις γεωργοδενδροκοµικές καλλιέργειες.

27 ΣΧΕΣΗ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΣΤΙΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ (θερµοκρασία) Οι µετεωρολογικοί παράγοντες επηρεάζουν τις δασικές πυρκαγιές και ι αυτό φαίνεται όπου υπάρχουν στοιχεία, θερµοκρασίας, υγρασίας και ανέµου (Schroeder( and Buck, 1970) Κα τα ν ο µή αριθ. πυρκαγ ιών και καµένων εκτάσ εων ανάκλάση θερµοκρασίας 60.0% 50.0% Αριθµός π υρκαγιών % Καµένη έκταση % % 40.0% 30.0% 20.0% 10.0% 0.0% 0.2% 0.003% 4.0% 1.256% 10.7% 0.303% 19.9% 2.655% 23.8% 9.423% 26.3% 13.1% % 2.0% % 0 έως 5 6 έως10 11έως15 16έως20 21έως25 26έως30 31έως35 36έως40 Κλάσ εις θερµοκρασίας Έγινε κατανοµή του αριθµού των πυρκαγιών και των καµένων εκτάσεων ν σε κλάσεις θερµοκρασίας. Οι κλάσεις επιλέχθηκαν ανά πέντε βαθµού και πάρθηκε ως αρχή το 0 (µηδέν) και ως µέγιστη η µεγαλύτερη τιµή που βρέθηκε από τα δελτία πυρκαγιών. Η πρώτη παρατήρηση που εξάγεται από το διάγραµµα είναι ότι ο αριθµός των πυρκαγιών αυξάνει σταδιακά όπως ανεβαίνει η θερµοκρασία µέχρι την τιµή των 30 0 C. Αντίστοιχα οι καµένες εκτάσεις παρουσιάζουν έξαρση στη κλάση C και ακολουθεί η κλάση C

28 ΣΧΕΣΗ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΣΤΙΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ (υγρασία) Κα τα ν ο µή αριθµού πυρκαγ ιών & καµένων εκτάσ εων ανά κλ άσ η Υγ ρ ασ ίας 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% 16,7% 55,335% Αριθµός π υρκαγιών % καµένες εκτάσεις % 39,2% 34,4% 26,994% 17,128% 9,6% < ,543% Οι περισσότερες εκτάσεις καίγονται όταν η σχετική υγρασία είναι κάτω από το 40% Οι περισσότερες πυρκαγιές εκδηλώνονται όταν η σχετική υγρασία µεταξύ 40-59% και 60-79% Όταν η υγρασία είναι πάνω από 80% η εξάπλωση της πυρκαγιάς είναι πάρα πολύ δύσκολη

29 ΣΧΕΣΗ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΣΤΙΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ (κατεύθυνση ανέµου) Η ταχύτητα του ανέµου κατά την έναρξη µιας δασικής πυρκαγιάς προσδιορίζει τον τρόπο και την ένταση της εξάπλωσης (Bovio( Bovio, 1999 και Viegas,, 1997) Αρ ιθµός πυρκαγιών και Ταχ ύτητα ανέµου 15.0% 3.1% 0.8% 65.9% 15.2% 0-1 ΒF (νηνεµία) ΒF (µέτριο ς) ΒF (ισχυρό ς) ΒF (π. ισχυρό ς) 9.1 και άνω (θυελλώ δης) Στο διάγραµµα εµφανίζεται να έχουµε τον µεγαλύτερο αριθµό δασικών πυρκαγιών µε µέτριους ανέµους καλύπτοντας µάλιστα το 66% των καταγεγραµµένων επεισοδίων πυρκαγιάς % Καµένες εκτάσεις και ταχ ύτηττα ανέµου % % % % 0-1 ΒF (νηνεµία) ΒF (µέτριο ς) ΒF (ισχυρό ς) ΒF (π. ισχυρό ς) Σε διαφοροποίηση από τον αριθµό των πυρκαγιών οι περισσότερες εκτάσεις καίγονται µε ένταση ανέµου πολύ ισχυρού σε ποσοστό 65% 9.1 και άνω (θυελλώ δης)

30 ΣΧΕΣΗ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΣΤΙΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ (διεύθυνση ανέµου) 6.5% 27.3% % Αριθµός πυρκαγιών και ιεύθυνση ανέµου 12.3% 41.4% 12.6% Κα µένες εκτάσ εις και ιεύθυνση ανέµου % % Απ νο ια Βο ρειο ς Νο τιο ς Ανατο λ ικο ς υτικος Απ νο ια Βο ρειο ς Ο έναρξη των πυρκαγιών στο νοµό Ηλείας φαίνεται να ευνοούνται κυρίως από τους βόρειους σε ποσοστό που φθάνει το 41,5%. Ο Βόρειος άνεµος είναι ξηρός µε αποτέλεσµα η καύσιµη ύλη να γίνεται επίσης ξηρή. Αυτό έρχεται να επιβεβαιωθεί και από το γεγονός ότι το 65% των καµένων εκτάσεων έχει καεί όταν φυσούσε βόρειος άνεµος. Ενώ τα ποσοστά του αµέσως επόµενου ανέµου είναι του ανατολικού µε ποσοστό 21,5%. Νο τιο ς % % Ανατο λ ικο ς υτικος

31 ΑΙΤΙΑ ΑΣΙΚΏΝ ΠΥΡΚΑΓΙΏΝ Αίτια τω ν δασικών πυρκαγιών στην Ηλέια και την Ελλάδα(Καϊλίδης,1990) 45,0% 40,0% 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% Άγνωστα Βολές στρατου Βραχυκύκλω µα ΕΗ Εκδροµής Εµπρησµός (µαζί µε ενέργειες Εργασίες υπαίθρου Κάψιµο απορρυµάτω ν+άλλες Καλαµιές+βε λτιωση βοσκοτόπων Κεραυνός Κυνηγοί Σπινθήρας µηχανήµατος Τσιγάρο ΗΛΕΙΑ 41,3% 0,1% 1,4% 0,2% 26,4% 4,9% 3,5% 11,9% 6,6% 0,6% 0,6% 2,5% ΕΛΛΑ Α 25,7% 0,7% 0,7% 1,3% 29,3% 2,9% 6,1% 17,8% 2,2% 1,3% 2,1% 10,7% Από το διάγραµµα φαίνεται ότι ο νοµός παρουσιάζει διαφοροποίηση (προς τα πάνω) σε σχέση µε τις τιµές που αφορούν το σύνολο της Ελλάδας στα άγνωστα, στα φυσικά, στις εργασίες υπαίθρου και στη ΕΗ. Αντίθετα στα υπόλοιπα είναι κάτω από τις τιµές της χώρας.

32 ΧΡΟΝΟΣ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ Καταν ο µή τω ν πυρκαγιών ανάλογα µε το χρόνο επ έµβασης Καταν οµή τω ν καµµένω ν εκτάσεω ν ανάλογα µε το χρόνο επ έµβασης 50.0% 40.0% 30.0% 20.0% 10.0% 0.0% 15 λεπτών 15< 30 λεπτών 30< 1ώρα >1ώρας Σειρά1 44.9% 35.5% 16.7% 3.0% 80.0% 60.0% 40.0% 20.0% 0.0% 15 λεπτών 15< 30 λεπτών 30< 1ώ ρα >1ώρας Σειρά1 22.4% 16.4% 60.7% 0.6% Σχεδόν το 45% των πυρκαγιών έχουν χρόνο επέµβασης µικρότερη ή ίση των 15 λεπτών Όταν η επέµβαση ήταν άµεση η καµένες εκτάσεις ήταν σχετικά µικρές, σε αντίθεση µε την κλάση 30< 1ώρα όπου οι εκτάσεις που καίγονται είναι µεγάλες

33 ΥΨΟΜΕΤΡΟ ΚΑΙ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ Αριθµός πυρκαγιών και υψόµετρο Καµένες εκτάσεις και υψόµετρο 7%0% 20% 5% 1% 35% 74% 58% 0-300µ µ µ >900µ 0-300µ µ µ >900µ Παρατηρούµε ότι το 74% των πυρκαγιών που εκδηλώνονται στο νοµό Ηλείας σε υψόµετρο από 0 έως 300µ. Αντίθετα το 58% των καµένων εκτάσεων βρίσκονται σε υψόµετρο από µ., κάτι αναµενόµενο γιατί εκεί υπάρχουν οι περισσότερες δασικές εκτάσεις

34 ΚΑΙΓΟΜΕΝΑ ΑΣΟΠΟΝΙΚΑ ΕΙ Η Ποσοστό Αριθµού πυρκαγιών ανάλογα µε το δασοπονικό είδος Χαλέπιος 44.44% Αείφυλλα πλατύφυλλα 34.58% Αναγέννηση 11.92% Αναδάσωση Πουρνάρι Φυλλοβόλλος δρυς Χορτοσκεπής Φυλλοβόλλα πλατύφυλλα Λοιπά θερµόβια πλατύφυλλα Φρυγανοσκεπές Κουκουναριά Κυπαρίσση Τραχεία Αριά 1.75% 1.43% 1.43% 0.95% 0.87% 0.87% 0.79% 0.48% 0.24% 0.16% 0.08% 0.00% 5.00% 10.00% 15.00% 20.00% 25.00% 30.00% 35.00% 40.00% 45.00% 50.00% Στο νοµό Ηλείας η χαλέπιος πεύκη κατέχει το 44,5% του αριθµού των πυρκαγιών και ακολουθούν τα αείφυλλα πλατύφυλλα Εκείνο που είναι όµως ιδιαίτερα αρνητικό είναι οι πυρκαγιές σε εκτάσεις ε που έχουν καεί και βρίσκονται στο στάδιο της αναγέννησης

35 ΚΑΙΓΟΜΕΝΑ ΑΣΟΠΟΝΙΚΑ ΕΙ Η Ποσοστό καµένων εκτάσεων ανάλογα µε το δασοπονικό είδος Χαλέπιος Αείφυλλα πλατύφυλλα Αναγέννηση Αναδάσωση Πουρνάρι Φυλλοβόλλος δρυς Χορτοσκεπής Φυλλοβόλλα πλατύφυλλα Λοιπά θερµόβια πλατύφυλλα Φρυγανοσκεπές Κουκουναριά Κυπαρίσση Τραχεία Αριά 3.23% 0.89% 0.79% 0.12% 1.46% 0.08% 0.03% 0.03% 0.01% 0.01% 0.07% 0.00% 34.12% 59.16% 0.00% 10.00% 20.00% 30.00% 40.00% 50.00% 60.00% 70.00% Η χαλέπιος πεύκη κατέχει και το µεγαλύτερο ποσοστό στις καµένες εκτάσεις µε ποσοστό που ξεπερνά το 59%, κάτι που αναµένεται γιατί είναι το τ κυρίαρχο δασοπονικό είδος Ακολουθούν τα αείφυλλα πλατύφυλλα µε ποσοστό 34%, είδη που επίσης καλύπτουν µεγάλη έκταση στο νοµό, αλλά και γιατί αποτελεί συνήθως και τον υπόροφο της χαλεπίου πεύκης.

36 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 1. Από την επεξεργασία των στοιχείων και των διαγραµµάτων που προέκυψαν δεν φαίνεται να υπάρχει άµεση σχέση µεταξύ αριθµού πυρκαγιών και καµένων εκτάσεων. Αυτό γιατί δεν ακολουθείτε ευθεία αναλογία π.χ. µεγάλος αριθµός πυρκαγιών και περισσότερες καµένες εκτάσεις ή αντίστροφα. 2. Οι εκτάσεις που καίγονται στο νοµό Ηλείας επηρεάζονται άµεσα από τους µετεωρολογικούς παραµέτρους θερµοκρασίας, υγρασίας και ανέµου 3. Σηµαντικό στοιχείο για το νοµό Ηλείας αποτελούν τα αυξηµένα ποσοστά έναρξης δασικών πυρκαγιών από γεωργοδενδροκοµικές καλλιέργειες. 4. Οι δασικές εκτάσεις που καίγονται βρίσκονται σε υψόµετρα από µ. σε ποσοστό 54%, σε αντίθεση µε την εµφάνιση του αριθµό των πυρκαγιών που βρίσκονται σε υψόµετρα από 0-300µ.. 0 Κάτι που δικαιολογείται από το γεγονός ότι το µεγαλύτερο µέρος του πληθυσµού βρίσκεται στα χαµηλότερα υψόµετρα, αλλά και από το γεγονός ότι εκεί βρίσκονται και οι καλλιεργήσιµες εκτάσεις.

37 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 5. Η µεταφορά της δασοπυρόσβεσης το 1998 στη Πυροσβεστική Υπηρεσία δε φαίνεται να βοήθησε, παρόλο που τα µέσα και το προσωπικό αυξήθηκαν* (σε σχέση µε τη.υ), αντίθετα µάλιστα για την περίπτωση του νοµού Ηλείας φαίνεται να έχει χειροτερέψει. Ειδικότερα οι δασικές εκτάσεις που καίγονται (συνολικά) είναι περισσότερες, ο Μ.Ο. ανά έτος και ανά επεισόδιο επίσης µεγαλύτερος. 6. Φαίνεται να υπάρχει βελτίωση του Μ.Ο. του αριθµού πυρκαγιών για τη περίοδο Εδώ θα πρέπει να σηµειωθεί ότι αυτό αφορά τη ασική Υπηρεσία η οποία έχει τη ευθύνη της πρόληψης. (*)Υποσηµείωση: αναφέρω ενδεικτικά ότι το σύνολο των πιστώσεων το 1997 για τις.υ. ήταν 207εκ. και το 2005 µόνο 172εκ.. Επίσης τα τελευταία χρόνια δίνονται κάθε έτος 8εκ. για πρόληψη και 500εκ. για καταστολή (Πηγή:Π.Ο. ασικών Υπαλλήλων).

38 Κλείνω την παρούσα εργασία µε την ελπίδα: Α) ότι το καλοκαίρι του 2007 θα είναι ο τελευταίος πύρινος εφιάλτης που άφησε πίσω του δεκάδες νεκρούς και εκατοµµύρια καµένες εκτάσεις. & Β) ότι η πολιτεία θα πρέπει να δει εκ νέου το θέµα της πρόληψης και της καταστολής των δασικών πυρκαγιών, γιατί είναι αλληλένδετα µεταξύ τους, αλλά και γιατί οι γνώστες και οι διαχειριστές του δάσους δεν µπορούν να είναι εκτός του δάσους όταν αυτό καίγεται.

39

40 Ετήσιο ύψους βροχής για την περίοδο από το Μ.Σ.Πύργου της Ε.Μ.Υ. Ύψος βροχής σε mm Έτη ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ Ν. ΗΛΕΙΑΣ Μ.Ο. βροχόπτωσης των ετών = m m Ξηρά έτη

41 ΒΛΑΣΤΗΣΗ ΤΟΥ Ν. ΗΛΕΙΑΣ ΤΟ 1992 ΚΑΙ 1947

42 ΧΑΡΤΗΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ (Υπουργείο Γεωργίας, 1992) ΧΑΡΤΗΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ ΧΑΡΤΗΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ (Υπουργείο Γεωργίας, 1947)