ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

Transcript

1 EL AIDCO EL EL

2 ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ Βρυξέλλες COM (2006) ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Ετήσια έκθεση 2006 για την αναπτυξιακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και την εφαρµογή της εξωτερικής βοήθειας το 2005 EN EL EL

3 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Ετήσια έκθεση 2006 για την αναπτυξιακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και την εφαρµογή της εξωτερικής βοήθειας το 2005 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΩΝ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΤΗΣ ΧΙΛΙΕΤΙΑΣ Υποστηρίζοντας τη «ιάσκεψη Κορυφής της Χιλιετίας + 5" στο πλαίσιο του ΟΗΕ, η ΕΕ καθορίζει τους στόχους της Το ευρωπαϊκό αναπτυξιακό όραµα ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΧΕΣΗΣ Συνεργασία µε τα υτικά Βαλκάνια Η πολιτική γειτονίας της ΕΕ Οι «κοινοί χώροι» µε τη Ρωσία Η αρχαιότερη εταιρική σχέση: Αφρικής, Καραϊβικής και Ειρηνικού Ενίσχυση της εταιρικής σχέσης µε τη Λατινική Αµερική ΜΙΑ ΟΛΟ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΙΑΣΤΑΣΗ Μέσα προαγωγής της δηµοκρατίας και των ανθρώπινων δικαιωµάτων ηµιουργία πλαισίου για τον πολιτικό διάλογο Θέµατα µετανάστευσης και ασύλου στο πλαίσιο της αναπτυξιακής πολιτικής ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΗ, ΚΑΛΥΤΕΡΗ, ΤΑΧΥΤΕΡΗ ΒΟΗΘΕΙΑ Η ΕΥΡΩΠΗ ΥΛΟΠΟΙΕΙ ΤΙΣ ΕΣΜΕΥΣΕΙΣ ΤΗΣ Η αποτελεσµατικότητα της βοήθειας Αξιολόγηση ιαχειριστικά θέµατα Αποτελέσµατα Εισαγωγή Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ο µεγαλύτερος χορηγός αναπτυξιακής βοήθειας στον κόσµο, ο κυριότερος εµπορικός εταίρος των αναπτυσσόµενων χωρών και βασικός συντελεστής του πολιτικού διαλόγου. Το 2005, η ΕΕ ανέλαβε την υποχρέωση να διπλασιάσει, µέχρι το 2010, το τρέχον επίπεδο της χορηγούµενης επίσηµης αναπτυξιακής βοήθειας (ΕΑΒ). EL 2 EL

4 Από πλευράς αναπτυξιακής βοήθειας, το 2005 ήταν έτος σταθµός για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή: δαπανήθηκαν 6,2 δισεκατ. ευρώ σε σύγκριση µε το ποσό των 5,7 δισεκατ. ευρώ του προηγούµενου έτους. Αποδείχθηκε και πάλι ότι η Επιτροπή, η οποία διαχειρίζεται περίπου το ένα πέµπτο των συνολικών ροών επίσηµης αναπτυξιακής βοήθειας της ΕΕ, είναι ικανή να εκπληρώσει αποτελεσµατικά και γρήγορα τις δεσµεύσεις της, ώστε η βοήθεια να φθάσει σε εκείνους που την έχουν ανάγκη. Τα αποτελέσµατα αποδεικνύουν την αξία των µεταρρυθµίσεων που εγκαινιάστηκαν το 2000 για τη βελτίωση των τρόπων µε τους οποίους δαπανάται η βοήθεια της Επιτροπής σε τρίτες χώρες. Το γεγονός αυτό, καθώς και οι δραστηριότητες της ΕΕ για την αντιµετώπιση φυσικών καταστροφών όπως το τσουνάµι και ο σεισµός στο Πακιστάν, επιβεβαιώνουν ότι η Επιτροπή καθίσταται ένας όλο και πιο αξιόπιστος εταίρος. Οι γενικοί στόχοι της αναπτυξιακής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και της εξωτερικής βοήθειας καθορίζονται στην ιδρυτική συνθήκη της (άρθρο 177). Εντός του νοµικού αυτού πλαισίου, η Επιτροπή, στην ετήσια στρατηγική πολιτικής για το , καθόρισε ειδικούς στόχους µε ιδιαίτερη σηµασία για την αναπτυξιακή πολιτική και την εξωτερική βοήθεια. Το 2005, επέλεξε να επικεντρωθεί στα εξής: τη διαδικασία σταθεροποίησης και σύνδεσης στα Βαλκάνια την περαιτέρω εφαρµογή της ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας, ιδίως µέσω σχεδίων δράσης τη δηµιουργία των τεσσάρων «Κοινών Χώρων» µε τη Ρωσία τη συµβολή στην ανασυγκρότηση του Ιράκ την επισκόπηση και την αύξηση της συνεισφοράς της ΕΕ στους αναπτυξιακούς στόχους της χιλιετίας τη θέση σε λειτουργία του µέσου στήριξης της ειρήνης για την Αφρική την εγκαινίαση χρηµατοδοτικής διευκόλυνσης της ΕΕ για το νερό. Για την ολοκλήρωση των στόχων της ετήσιας στρατηγικής πολιτικής, η Επιτροπή είχε επίσης προγραµµατίσει τη σύναψη και την υπογραφή αναθεωρηµένης συµφωνίας του Κοτονού. Ο στόχος αυτός, καθώς και η εφαρµογή του µέσου στήριξης της ειρήνης και η έµφαση στους αναπτυξιακούς στόχους της χιλιετίας, συνηγόρησαν στο να εστιαστεί η προσοχή στην Αφρική και να αποτελέσει τη βασική προτεραιότητα του Οι στόχοι αυτοί κατηύθυναν τις δράσεις και τα προγράµµατα χρηµατοδότησης που υλοποιήθηκαν το Οι σχετικές δράσεις αναφέρονται εκτενώς στην ετήσια έκθεση. Πέραν αυτού του γενικού πλαισίου, η αναπτυξιακή πολιτική και η εξωτερική βοήθεια της ΕΚ το έτος 2005 εστιάστηκε σε πέντε βασικά θέµατα: 1 COM (2004) 133 τελικό EL 3 EL

5 Κατά την προετοιµασία της «ιάσκεψης Κορυφής της Χιλιετίας + 5», στο πλαίσιο του ΟΗΕ, η οποία πραγµατοποιήθηκε τον Σεπτέµβριο του 2005, η ΕΕ ανανέωσε τη δέσµευσή της για την υλοποίηση των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας και συµφώνησε σε µια κοινή αναπτυξιακή προσέγγιση. Η ΕΕ ανέλαβε σοβαρές δεσµεύσεις για επιτάχυνση της προόδου προς την υλοποίηση των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας, χορήγηση περισσότερης και αποτελεσµατικότερης βοήθειας, ενίσχυση της συνέπειας της αναπτυξιακής πολιτικής, και αύξηση των προσπαθειών για τη στήριξη της Αφρικής. Νέα τριµερής δήλωση αναπτυξιακής πολιτικής, η «ευρωπαϊκή συναίνεση για την ανάπτυξη», υποστηρίχθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συµβούλιο και την Επιτροπή, και συµπληρώθηκε από µια κοινοτική στρατηγική για την Αφρική. Τα ειδικά προβλήµατα της Αφρικής, ιδίως της Αφρικής νοτίως της Σαχάρας, πρέπει να αντιµετωπιστούν καταλλήλως. Αυτή η ειδικά προσαρµοσµένη στρατηγική θα συµβάλει στην ποιοτική και ποσοτική προοδευτική µεταβολή των προσπαθειών της ΕΕ για την ενίσχυση της Αφρικής. Η ΕΕ ανέπτυξε περαιτέρω τη στρατηγική εταιρικής σχέσης: προτείνεται οι σχέσεις των χωρών µε την ΕΕ να εντάσσονται σε ένα πλαίσιο το οποίο θα χαρακτηρίζεται από συνεργασία και ταυτόχρονα θα είναι προσαρµοσµένο στην κατάστασή τους. Το έτος 2005, σηµειώθηκε σηµαντική πρόοδος στην ενίσχυση αυτών των εταιρικών σχέσεων µε τις χώρες των υτικών Βαλκανίων, τη Ρωσία, τη Λατινική Αµερική και τις χώρες ΑΚΕ και, επίσης, υπήρξε έτος σταθµός για την ευρωπαϊκή πολιτική γειτονίας. Η πολιτική διάσταση της ενίσχυσης και της εξωτερικής βοήθειας υπήρξε θεµελιώδους σηµασίας, είτε αυτό σηµαίνει τη χρησιµοποίηση της βοήθειας ως εφαλτηρίου για τον πολιτικό διάλογο είτε τη χρηµατοδότηση ειδικών δράσεων που προορίζονται για την ενίσχυση του κράτους δικαίου και το σεβασµό των ανθρώπινων δικαιωµάτων. Η Κοινότητα, το 2005, διατήρησε την απαίτησή της για ταχύτερη και καλύτερη χορήγηση της βοήθειας. Η δήλωση των Παρισίων, που υπεγράφη το 2005 από τα κράτη µέλη της ΕΕ και την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, συνέβαλε σηµαντικά στον τοµέα αυτό και τα οφέλη της θα γίνουν σύντοµα ορατά. 1. ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΩΝ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΤΗΣ ΧΙΛΙΕΤΙΑΣ 1.1. Υποστηρίζοντας τη «ιάσκεψη Κορυφής της Χιλιετίας + 5" στο πλαίσιο του ΟΗΕ, η ΕΕ καθορίζει τους στόχους της Το 2005, η διεθνής κοινότητα πραγµατοποίησε σηµαντική πρόοδο για την αντιµετώπιση της πρόκλησης που συνίσταται στην καταπολέµηση της φτώχειας παγκοσµίως θέτοντας εκ νέου τους αναπτυξιακούς στόχους της χιλιετίας. Η ΕΕ διαδραµάτισε ηγετικό ρόλο στην παγκόσµια διάσκεψη κορυφής των ΗΕ, τον Σεπτέµβριο του 2005, τόσο όσον αφορά τις πολιτικές όσο και τις οικονοµικές δεσµεύσεις. Κατά την προετοιµασία της διάσκεψης κορυφής, βάσει προτάσεων της Επιτροπής, η Ευρωπαϊκή Ένωση ενέκρινε µια δέσµη µέτρων για την επιτάχυνση της προόδου EL 4 EL

6 προς την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας µε τα µέτρα αυτά επιδιώκεται η µείωση της φτώχειας σε όλες τις βασικές εκφάνσεις. Τα µέτρα αυτά αποτέλεσαν τη βάση της ευρωπαϊκής συµβολής στη διάσκεψη κορυφής των ΗΕ, και χαρακτηρίζονταν από τρία κύρια στοιχεία: Σηµαντική ποσοτική και ποιοτική αύξηση της βοήθειας της ΕΕ Το 2005, το σύνολο της επίσηµης αναπτυξιακής βοήθειας των 25 κρατών µελών ανήλθε σε 43 δισεκατ. ευρώ. Η ΕΕ συµφώνησε να συνεχίσει να αυξάνει τον προϋπολογισµό της επίσηµης αναπτυξιακής βοήθειας πέραν των δεσµεύσεων που ανέλαβε στο Μοντερέι 0,39% του ΑΕΕ το 2006 δεσµευόµενη για την επίτευξη νέου ενδιάµεσου βασικού στόχου στο 0,51% του ΑΕΕ για κάθε κράτος µέλος το 2010 (0,17% για τα νέα κράτη µέλη) έτσι ώστε να επιτευχθεί ο στόχος του 0,7% που καθόρισαν τα ΗΕ για το Αυτό θα απαιτήσει τη συνολική προσπάθεια της Ένωσης για την επίτευξη του 0,56% του ΑΕΕ το Σε απόλυτες τιµές, η δέσµευση αυτή σηµαίνει ότι θα είναι δυνατή η ετήσια διάθεση επιπλέον 20 δισεκατ. ευρώ σε επίσηµη αναπτυξιακή βοήθεια µέχρι το Οι πολιτικές σε άλλους τοµείς αναµένεται να συµβάλουν και αυτές στην επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας Η αναπτυξιακή συνεργασία αυτή καθαυτή δεν επαρκεί για την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας. Και άλλες πολιτικές της ΕΕ µπορούν να βοηθήσουν ουσιαστικά τις αναπτυσσόµενες χώρες να επιτύχουν τους αναπτυξιακούς στόχους της χιλιετίας και, ως εκ τούτου, την έννοια της συνοχής της αναπτυξιακής πολιτικής 2. Η ΕΕ συµφώνησε να συνδέσει 12 τοµείς πολιτικής 3 µε τους σκοπούς και το χρονοδιάγραµµα των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας και, στους 12 αυτούς τοµείς, ενέκρινε ειδικές «δεσµεύσεις σε θέµατα συνοχής» προκειµένου να εξασφαλίσει τη συνεκτικότητα µε τους στόχους της αναπτυξιακής πολιτικής. Μια προτεραιότητα: Αφρική Η Επιτροπή επιθυµεί να επικεντρώσει τις προσπάθειές της στην Αφρική προκειµένου να βοηθήσει τους Αφρικανούς να καταστούν οι ίδιοι βασικοί συντελεστές της ανάπτυξής τους, και να ενεργούν καταλυτικά για συµπληρωµατική αναπτυξιακή βοήθεια. Η ΕΕ καταβάλλει προσπάθειες για τη δηµιουργία πραγµατικής εταιρικής σχέσης βασισµένης στην ωριµότητα των συναλλαγών και στις πολιτικές σχέσεις. Εκτός από τη γενική µέριµνα για την κοινωνική συνοχή και την αειφόρο ανάπτυξη, η ΕΕ προωθεί το απαιτούµενο δίκτυο για την περιφερειακή ολοκλήρωση των αφρικανικών χωρών και για το εµπόριο µεταξύ των χωρών του Νότου. Επίσης, δηµιούργησε εταιρική σχέση µε την Αφρικανική Ένωση και τα θεσµικά της όργανα αναλαµβάνουν δράσεις όπως η αναχρηµατοδότηση του µέσου στήριξης της ειρήνης. 2 3 COM(2005)134 Απρίλιος Εµπόριο, περιβάλλον, κλιµατικές αλλαγές, ασφάλεια, γεωργία, αλιεία, κοινωνική διάσταση της παγκοσµιοποίησης, µετανάστευση, έρευνα και καινοτοµία, κοινωνία της πληροφορίας, µεταφορές, ενέργεια. EL 5 EL

7 1.2. Το ευρωπαϊκό αναπτυξιακό όραµα Στις 20 εκεµβρίου 2005, οι πρόεδροι της Επιτροπής, του Συµβουλίου και του Κοινοβουλίου υποστήριξαν νέα δήλωση της ΕΕ για την αναπτυξιακή πολιτική, την Ευρωπαϊκή συναίνεση για την ανάπτυξη 4, που αποτελεί ορόσηµο στην ιστορία της αναπτυξιακής συνεργασίας της ΕΕ. Για πρώτη φορά σε πενήντα χρόνια κοινές αξίες, αρχές, στόχοι και µέσα για την εξάλειψη της φτώχειας και την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας ορίστηκαν σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η στρατηγική της ΕΕ για την Αφρική 5, που εγκρίθηκε τον εκέµβριο, αποτελεί την πρώτη συγκεκριµένη εφαρµογή της ευρωπαϊκής συναίνεσης για την ανάπτυξη. Η εν λόγω στρατηγική χαράσσει το πλαίσιο δράσης των κρατών µελών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη στήριξη των προσπαθειών της Αφρικής προς την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας, το οποίο χαρακτηρίζεται κυρίως από την υποστήριξη της ειρήνης και της ασφάλειας, της διακυβέρνησης, της υποδοµής και των συναλλαγών. Ενίσχυση της παιδικής φροντίδας Η νέα δήλωση της ΕΕ για την αναπτυξιακή πολιτική καθώς και η νέα στρατηγική της ΕΕ για την Αφρική εστιάζονται στις ανάγκες και τα δικαιώµατα των παιδιών (εκπαίδευση, υγεία, παιδική εργασία, ορφανοτροφεία, κ.λπ.), δεδοµένου ότι η ΕΕ έχει αναλάβει τη δέσµευση να προχωρήσει στην επίτευξη των διεθνώς συµφωνηµένων στόχων της σύµβασης για τα δικαιώµατα του παιδιού. Σε επίπεδο αντιπροσωπειών, έχουν χαραχθεί γενικές κατευθύνσεις για διάλογο πολιτικής. Τον Απρίλιο 2005, η οµάδα των επιτρόπων που είναι υπεύθυνοι για τα ανθρώπινα δικαιώµατα, υπό την προεδρία του κ. Μπαρόσο, αποφάσισε να προωθήσει την εφαρµογή ενός «Συµφώνου για το Παιδί» µε στόχο την προαγωγή των δικαιωµάτων των παιδιών στην εσωτερική και εξωτερική πολιτική της ΕΕ. 2. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΧΕΣΗΣ 2.1. Συνεργασία µε τα υτικά Βαλκάνια Το 2005, η πορεία των χωρών των υτικών Βαλκανίων προς τη σταθεροποίηση και τη συµφιλίωση, την εσωτερική µεταρρύθµιση και την περιφερειακή συνεργασία σηµείωσε σηµαντική πρόοδο. Όντας σήµερα πιο κοντά στην ΕΕ, θα συνεχίσουν να απολαύουν του προγράµµατος χρηµατοδοτικής ενίσχυσης CARDS µέχρι την καθιέρωση του ενοποιηµένου µέσου για την προενταξιακή βοήθεια το Τον Ιούνιο 2005, το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο επανέλαβε ότι είναι αποφασισµένο να υλοποιήσει τις δεσµεύσεις που αναλήφθηκαν µε την ατζέντα της Θεσσαλονίκης. Το 2005, λήφθηκαν σηµαντικά µέτρα: άρχισαν οι διαπραγµατεύσεις προσχώρησης µε την Κροατία, παραχωρήθηκε το καθεστώς υποψήφιου κράτους στη Γιουγκοσλαβική ηµοκρατία της Μακεδονίας, ολοκληρώθηκε σχεδόν η σύναψη της συµφωνίας σταθεροποίησης και σύνδεσης (ΣΣΣ) µε την Αλβανία, άρχισαν οι διαπραγµατεύσεις για τη σύναψη ΣΣΣ µε τη Σερβία και το Μαυροβούνιο και µε τη Βοσνία και Η Επιτροπή και το Συµβούλιο ενέκριναν το έγγραφο στο Συµβούλιο Γενικών Υποθέσεων και Εξωτερικών Σχέσεων της 22ας Νοεµβρίου 2005 (14820/05), ενώ το Κοινοβούλιο το επικρότησε κατά τη σύνοδο ολοµελείας της 15 ης εκεµβρίου 2005 (ψήφισµα P6-TA-PROV (2005) 0528). COM (2005) 132 Με εξαίρεση την Κροατία η οποία έχει ήδη καθεστώς υποψήφιας χώρας και επωφελείται από τα τρία προενταξιακά χρηµατοδοτικά µέσα καθώς και από το περιφερειακό πρόγραµµα CARDS. EL 6 EL

8 Ερζεγοβίνη. Η πολιτική διαδικασία για τη λήψη απόφασης σχετικά µε το µελλοντικό καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου έχει αρχίσει. Η ευρωπαϊκή διάσταση παρέχει ισχυρό κίνητρο για την πραγµατοποίηση πολιτικών και οικονοµικών µεταρρυθµίσεων και ενεθάρρυνε τη συµφιλίωση µεταξύ των λαών της περιοχής. 2.2 Η πολιτική γειτονίας της ΕΕ Η Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας (ΕΠΓ) 7 αποσκοπεί στην ανάπτυξη χώρου κοινής ευηµερίας και σταθερότητας µεταξύ της ΕΕ και των γειτόνων της, σύµφωνα µε τις δεσµεύσεις που έχουν αναλάβει οι δύο πλευρές µε βάση τις αρχές της κοινής ευθύνης. Παρέχει συµµετοχή στην εσωτερική αγορά και στήριξη για την επίτευξη των προτύπων της ΕΕ, καθώς και βοήθεια για την πραγµατοποίηση µεταρρυθµίσεων που θα προωθήσουν την οικονοµική και κοινωνική ανάπτυξη. Οι εταίροι της ΕΠΓ, από την πλευρά τους, αναλαµβάνουν συγκεκριµένες και επαληθεύσιµες δεσµεύσεις όσον αφορά την ενίσχυση του κράτους δικαίου, της δηµοκρατίας και του σεβασµού των ανθρώπινων δικαιωµάτων, την προώθηση οικονοµικών µεταρρυθµίσεων, την τόνωση της απασχόλησης και της κοινωνικής συνοχής, καθώς και την ανάπτυξη συνεργασίας για την επίτευξη βασικών στόχων εξωτερικής πολιτικής (καταπολέµηση της τροµοκρατίας, µη διάδοση των όπλων µαζικής καταστροφής). Η εταιρική σχέση είναι έτσι σχεδιασµένη ώστε η πρόοδος να ανταµείβεται µε την παροχή σηµαντικότερων κινήτρων, τελείως ξέχωρων από οποιαδήποτε προοπτική προσχώρησης. Επίσης, η ΕΠΓ συµβάλλει στην αντιµετώπιση προβληµάτων στην ΕΕ όπως η παράνοµη µετανάστευση, η διαχείριση των συνόρων και το οργανωµένο έγκληµα. Το 2005, σηµειώθηκε περαιτέρω πρόοδος όσον αφορά την ολοκλήρωση σχεδίων δράσης µε τις χώρες που καλύπτει η Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας, ιδίως σχετικά µε το καθεστώς οικονοµίας της αγοράς, τις διευκολύνσεις θεώρησης και τον ενεργειακό διάλογο µε την Ουκρανία, τη δηµιουργία αποστολής συνοριακής παρακολούθησης στα σύνορα Μολδαβίας-Ουκρανίας, καθώς και την ενίσχυση και επέκταση του πεδίου πολιτικού διαλόγου µε ορισµένες µεσογειακές χώρες. Νέα σχέδια δράσης υλοποιούνται µε την Ιορδανία, το Ισραήλ, την Παλαιστινιακή Αρχή, τη Μολδαβία και την Ουκρανία. Τέλος, άρχισαν διαπραγµατεύσεις µε τη Γεωργία, την Αρµενία και το Αζερµπαϊτζάν. Στην περιοχή της Μεσογείου, τονίζεται ιδιαίτερα η στήριξη των οικονοµικών µεταρρυθµίσεων τις οποίες εγκαινίασαν οι χώρες εταίροι, η χρηµατοδότηση τοµεακών πολιτικών (ιδίως στον τοµέα της εκπαίδευσης και της υγείας) και η προαγωγή της δηµοκρατίας, των ανθρώπινων δικαιωµάτων και της χρηστής διακυβέρνησης. 2.3 Οι «κοινοί χώροι» µε τη Ρωσία Το Μάιο 2005, εγκρίθηκαν κοινοί χάρτες πορείας για τη δηµιουργία των τεσσάρων "κοινών χώρων" 8 µεταξύ της ΕΕ και της Ρωσίας. Οι εν λόγω χάρτες πορείας θέτουν κοινούς στόχους για τις σχέσεις ΕΕ-Ρωσίας, και προσδιορίζουν τις ενέργειες που απαιτούνται για την επίτευξη αυτών των στόχων. Επιπλέον, η συνεργασία της ΕΕ µε τη Ρωσία επιδιώκεται στο πλαίσιο της στρατηγικής εταιρικής σχέσης που εγκαθιδρύθηκε µεταξύ τους. 7 8 COM (2004) 373 τελικό Κοινός οικονοµικός χώρος, κοινός χώρος ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, κοινός χώρος για την εξωτερική ασφάλεια, κοινός χώρος για την έρευνα, την εκπαίδευση και τον πολιτισµό. EL 7 EL

9 2.4. Η αρχαιότερη εταιρική σχέση: Αφρικής, Καραϊβικής και Ειρηνικού Το 2005 υπήρξε επίσης έτος αναθεώρησης της συµφωνίας του Κοτονού. Η συµφωνία του Κοτονού, η οποία διέπει τις σχέσεις µε τις χώρες της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού (ΑΚΕ), αποτελεί την αρχαιότερη εταιρική σχέση της ΕΕ και αποσκοπεί στο να προωθήσει την ανάπτυξη κοινής στρατηγικής για τη µείωση της φτώχειας µέσω µιας πραγµατικής στρατηγικής εταιρικής σχέσης. Κοινά όργανα, συµπεριλαµβανοµένης της Μικτής Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης και του Συµβουλίου Υπουργών ΑΚΕ-ΕΕ, διαδραµάτισαν από την αρχή καίριο ρόλο στο πλαίσιο της εταιρικής σχέσης και η συµµετοχή της κοινωνίας των πολιτών και άλλων ενδιαφεροµένων έχει συµβάλει στην ενίσχυση της αποτελεσµατικότητας της συνεργασίας ΑΚΕ-ΕΕ. Η συµφωνία ενσωµατώνει στο σύνολό της τις κοινωνικές, οικονοµικές, πολιτικές, πολιτιστικές και περιβαλλοντικές πτυχές της αειφόρου ανάπτυξης, αντικατοπτρίζοντας τις σχετικές διεθνείς δεσµεύσεις που ανέλαβε η ΕΕ και οι εταίροι της των χωρών ΑΚΕ. Επιπλέον, σηµειώνεται πρόοδος όσον αφορά τη δηµιουργία καινοτόµου πλαισίου οικονοµικής και εµπορικής συνεργασίας που θα αποσκοπεί στην προώθηση της ανάπτυξης µε την ενίσχυση της περιφερειακής οικονοµικής ολοκλήρωσης, την κατάργηση των φραγµών στο εµπόριο και την προαγωγή της σταδιακής ενσωµάτωσης των χωρών ΑΚΕ στην παγκόσµια οικονοµία. Για την εφαρµογή της εταιρικής σχέσης µε τις χώρες ΑΚΕ, εγκρίθηκε νέο Ευρωπαϊκό Ταµείο Ανάπτυξης το οποίο θα διαθέσει ποσό 22,682 δισεκατ. ευρώ για τις χώρες ΑΚΕ το χρονικό διάστηµα Ενίσχυση της εταιρικής σχέσης µε τη Λατινική Αµερική Τον Μάιο 2005, οι υπουργοί Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης είχαν συνάντηση µε τους οµολόγους τους της Οµάδας του Ρίο. Κύριο θέµα των συνοµιλιών ήταν οι διαδικασίες περιφερειακής ολοκλήρωσης στη Λατινική Αµερική, η κοινωνική ανισότητα και ο αποκλεισµός. Συζητήθηκαν επίσης οι προετοιµασίες της διάσκεψης κορυφής των ΗΕ του Σεπτεµβρίου Τον εκέµβριο 2005, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να δώσει νέα ώθηση στη στρατηγική εταιρική σχέση µε τη Λατινική Αµερική µε την έκδοση ανακοίνωσης µε θέµα «Μια ενισχυµένη εταιρική σχέση µεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Λατινικής Αµερικής». Συνεχίστηκαν οι διαπραγµατεύσεις για τη σύναψη συµφωνίας σύνδεσης και ελευθέρων συναλλαγών µεταξύ της ΕΕ και της Mercosur και άρχισαν οι προετοιµασίες για τη σύναψη συµφωνιών µε την Κεντρική Αµερική και την Κοινότητα των Άνδεων. EL 8 EL

10 3. ΜΙΑ ΟΛΟ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΙΑΣΤΑΣΗ 3.1. Μέσα προαγωγής της δηµοκρατίας και των ανθρώπινων δικαιωµάτων Η προτεραιότητα αυτή αντικατοπτρίζεται σε όλες τις συναφθείσες συµφωνίες και µεταφράζεται σε πολιτικό διάλογο σε επίπεδο χώρας και περιφέρειας, καθώς και σε προγράµµατα γεωγραφικής συνεργασίας. Η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία για τη δηµοκρατία και τα δικαιώµατα του ανθρώπου (ΕΠ Α-EIDHR) 9 αποτελεί στόχο κυρίως στις χώρες εκείνες που χρειάζονται µεγαλύτερη στήριξη στους εν λόγω τοµείς: κύριοι δικαιούχοι της είναι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών που δραστηριοποιούνται σε αυτούς τους τοµείς. Το 2005, δαπανήθηκαν 126,7 εκατ. ευρώ κυρίως για να συνεχιστεί η χρηµατοδότηση των έργων που είχαν εγκαινιαστεί τα δύο προηγούµενα έτη. Τα έργα περιελάµβαναν τη στήριξη των δραστηριοτήτων του Γραφείου του Ύπατου Αρµοστή για τα Ανθρώπινα ικαιώµατα, του Συµβουλίου της Ευρώπης, των ειδικών δικαστηρίων για την πρώην Γιουγκοσλαβία, της Σιέρρας Λεόνε και της Καµπότζης, καθώς και τα έργα για την προαγωγή της δηµοκρατίας στη Λευκορωσία 10 και άλλες πρωτοβουλίες στήριξης των δικαιωµάτων των αυτόχθονων πληθυσµών. Το 2005, δόθηκε ιδιαίτερη προτεραιότητα στο Ιράκ µε συνολικό ποσό 10 εκατ. ευρώ. Στο πλαίσιο των κοινών ταµείων αρωγής του ΟΗΕ, καθορίστηκαν προγράµµατα που επικεντρώθηκαν ειδικά στη συνταγµατική διαδικασία, στην κατάρτιση των παρατηρητών εθνικών εκλογών και στις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Η ΕΕ θεωρείται όλο και περισσότερο βασικός παράγοντας στον τοµέα της παρακολούθησης των εκλογών. Κατά την αποστολή παρατηρητών για τις εκλογές, η Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συµβούλιο συνεργάζονται στενά για να εκτιµήσουν το βαθµό στον οποίο οι εκλογές θεωρούνται «ελεύθερες και αδιάβλητες». Το 2005, οι αποστολές παρατηρητών αυξήθηκαν και θα συνεχίσουν να αυξάνονται το Περίπου 1000 παρατηρητές απεστάλησαν το 2005, σε σύγκριση µε 632 το Οι αποστολές παρατηρητών πραγµατοποιήθηκαν για προεδρικές ή βουλευτικές εκλογές ή δηµοψηφίσµατα, στο Αφγανιστάν, το Μπουρούντι, τη Γουινέα-Μπισσάου, το Λίβανο, τη Λιβερία, την Αιθιοπία, τη Λαϊκή ηµοκρατία του Κονγκό, τη Βενεζουέλα και τη Σρι Λάνκα. Σε όλες αυτές τις αποστολές, η ΕΕ κέρδισε σε προβολή ενώ έγινε ακόµη ζωτικότερος συντελεστής στην ενίσχυση της δηµοκρατικής διαδικασίας. Στα τέλη του 2005 ετοιµάζονταν και άλλες αποστολές παρατήρησης εκλογών για να πραγµατοποιηθούν το 2006 ( υτική Όχθη και Λωρίδα της Γάζας, Ουγκάντα και Αϊτή). Εκτός από τις αποστολές παρατηρητών αυτές καθαυτές, η χρηµατοδοτική στήριξη της εκλογικής διαδικασίας πραγµατοποιήθηκε και µέσω σχεδίων στις χώρες της Ασίας και στις χώρες ΑΚΕ COM (2001)252 τελικό συµπεριλαµβανοµένου του Ευρωπαϊκού Πανεπιστηµίου Ανθρωπιστικών Σπουδών στη Βίλνα, που παρέχει ανώτατες σπουδές για τη δηµοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώµατα στη λευκορωσική γλώσσα. EL 9 EL

11 3.2. ηµιουργία πλαισίου για τον πολιτικό διάλογο Όσον αφορά τις χώρες ΑΚΕ, η αναθεώρηση της συµφωνίας του Κοτονού η οποία υπεγράφη τον Ιούνιο ήταν ευκαιρία να ενισχυθεί η πολιτική διάσταση της εταιρικής σχέσης µέσω ενός πιο συστηµατικού, επίσηµου, αποτελεσµατικού και αποδοτικού πολιτικού διαλόγου βασισµένου στις παγιωµένες αρχές της εταιρικής σχέσης και της ιδίας ευθύνης. Οι εταίροι ΑΚΕ-ΕΕ εισήγαγαν επίσης αναφορά στη συνεργασία για την καταπολέµηση της διάδοσης των όπλων µαζικής καταστροφής. Το γεγονός αυτό αποτελεί πραγµατική καινοτοµία στον τοµέα των διεθνών σχέσεων. Επίσης, η συµφωνία περιλαµβάνει αναφορά στο ιεθνές Ποινικό ικαστήριο και στο Καταστατικό της Ρώµης, καταδεικνύοντας την κοινή προσήλωση των εταίρων στα όργανα παγκόσµιας διακυβέρνησης. Επιπλέον, η αναθεωρηµένη συµφωνία προβλέπει ρήτρα που επιβεβαιώνει τη διεθνή συνεργασία ΑΚΕ-ΕΕ για την καταπολέµηση της τροµοκρατίας. Η ενίσχυση της ικανότητας των χωρών εταίρων να αναχαιτίσουν την τροµοκρατία πρέπει να χρηµατοδοτηθεί µε πόρους άλλους από εκείνους που προορίζονται για τη χρηµατοδότηση της συνεργασίας για την ανάπτυξη ΑΚΕ-ΕΕ Θέµατα µετανάστευσης και ασύλου στο πλαίσιο της αναπτυξιακής πολιτικής Το πολυσυζητηµένο αυτό θέµα απαιτεί τη χάραξη πολιτικών και τη χορήγηση βοήθειας για να αντιµετωπιστούν τόσο οι ευκαιρίες όσο και οι δυσκολίες που συνεπάγεται. Για το σκοπό αυτό, το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο έχει επανειληµµένως υπογραµµίσει την ανάγκη συνολικής προσέγγισης του θέµατος της µετανάστευσης. Σε επίπεδο πολιτικής, σε συνέχεια του «προγράµµατος της Χάγης» του 2004, η ΕΕ διαµόρφωσε περαιτέρω την πολιτική της στον τοµέα της µετανάστευσης από τρίτες χώρες. Τα εθνικά και περιφερειακά προγράµµατα όπως τα προγράµµατα MEDA ή TACIS προβλέπουν το µεγαλύτερο µέρος της χρηµατοδότησης σχεδίων στον τοµέα της µετανάστευσης και του ασύλου. Το θεµατικό πρόγραµµα AENEAS, που θεσπίστηκε το , συµπληρώνει τα γεωγραφικά προγράµµατα. Παρέχει χρηµατοδοτική και τεχνική βοήθεια σε τρίτες χώρες για τη στήριξη των προσπαθειών τους να εξασφαλίσουν αποτελεσµατικότερη διαχείριση όλων των πτυχών των µεταναστευτικών ροών. Ο πρώτος γύρος σχεδίων επιλέχθηκε το 2005 και αντιστοιχούσε σε συνολικό ποσό 30 εκατ. ευρώ εκ των οποίων περίπου 16 εκατ. ευρώ προορίζονταν για την περιοχή της Μεσογείου. Η δεύτερη «πρόσκληση υποβολής προτάσεων» δηµοσιεύθηκε τον εκέµβριο 2005 µε συνολικό προϋπολογισµό 40,3 εκατ. ευρώ. Από γεωγραφική άποψη, θα δοθεί έµφαση στις χώρες ΚΑΚ, τη Μεσόγειο και την Αφρική νοτίως της Σαχάρας Η κύρωση της συµφωνίας δεν έχει ακόµη ολοκληρωθεί. Η συµφωνία αναµένεται να αρχίσει να ισχύει την 1 η Ιανουαρίου Αναθεωρηµένη συµφωνία εταιρικής σχέσης του Κοτονού: Κοινή δήλωση Συµβουλίου/Επιτροπής για τη χρηµατοδοτική και τεχνική βοήθεια στον τοµέα της συνεργασίας για την καταπολέµηση της τροµοκρατίας και παρεµβολή του άρθρου 11α στην αναθεωρηµένη συµφωνία εταιρικής σχέσης του Κοτονού. Κανονισµός (ΕΚ) αριθ. 491/2004 EL 10 EL

12 Όσον αφορά το άσυλο, η Επιτροπή, την 1 η Σεπτεµβρίου 2005, εξέδωσε ανακοίνωση σχετικά µε τα περιφερειακά προγράµµατα προστασίας 14. Τα πρώτα πιλοτικά προγράµµατα αναµένεται να υλοποιηθούν στην Τανζανία και τα υτικά Νέα Ανεξάρτητα Κράτη (ΝΑΚ), σε στενή συνεργασία µε τις τρίτες χώρες που συµµετέχουν στην UNHCR, ώστε οι πρόσφυγες που χρειάζονται προστασία να µπορούν να έχουν ταχεία πρόσβαση και βοήθεια που ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους. 4. ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΗ, ΚΑΛΥΤΕΡΗ, ΤΑΧΥΤΕΡΗ ΒΟΗΘΕΙΑ Η ΕΥΡΩΠΗ ΥΛΟΠΟΙΕΙ ΤΙΣ ΕΣΜΕΥΣΕΙΣ ΤΗΣ 4.1. Η αποτελεσµατικότητα της βοήθειας Η αύξηση της αποτελεσµατικότητας της βοήθειας εστιάζεται κυρίως στην εξεύρεση απλών αλλά πρακτικών τρόπων προκειµένου να εναρµονιστούν η κατάρτιση στρατηγικών χώρας, η υλοποίηση της βοήθειας και οι εκθέσεις όσον αφορά τη χρήση της, να εφαρµοστούν πιο αξιόπιστα συστήµατα και διαδικασίες στις χώρες δικαιούχους και µεγαλύτερος συντονισµός µεταξύ των χορηγών βοήθειας. Οι χώρες εταίροι αναλαµβάνουν πρωτεύοντα ρόλο και επιδιώκουν να βελτιώσουν τις λειτουργικές αναπτυξιακές τους στρατηγικές, να ενισχύσουν τη διαχείριση των δηµοσίων οικονοµικών τους και των συστηµάτων κρατικών προµηθειών, και να προωθήσουν τις πρακτικές παρακολούθησης και ελέγχου. Κατ αυτόν τον τρόπο οι χορηγοί βοήθειας µπορούν να συντονίζουν τις δραστηριότητές τους, διοχετεύοντας περισσότερη βοήθεια µέσω του εθνικού προϋπολογισµού και ελαχιστοποιώντας τις απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων. Το κόστος συναλλαγών για τις χώρες εταίρους µειώνεται, ελευθερώνοντας έτσι τη λιγοστή διοικητική ικανότητα για τη διαχείριση των εθνικών προτεραιοτήτων. Σηµαντική πτυχή της πρωτοβουλίας αυτής είναι η παροχή βοήθειας υπό µορφή άµεσης δηµοσιονοµικής στήριξης, έτσι ώστε να χορηγείται εξ ολοκλήρου στο πλαίσιο των εθνικών συστηµάτων της χώρας εταίρου. Η µετά το τσουνάµι στενή συνεργασία µε κυβερνήσεις, την κοινωνία των πολιτών στις πληγείσες χώρες, διεθνείς ΜΚΟ και χρηµατοπιστωτικούς οργανισµούς, απεικονίζει τις προσπάθειες της Επιτροπής να εντείνει τον συντονισµό µε τα κράτη µέλη (ευρωπαϊκή συναίνεση για την ανάπτυξη). Κατά τον επανασχεδιασµό των µηχανισµών χορήγησης, όπως ειδικών ταµείων ανασυγκρότησης, µε τις κυβερνήσεις και τη διεθνή κοινότητα, η ΕΚ εξασφάλισε την πλήρη συµµετοχή των κοινοτήτων που επλήγησαν, στο σχεδιασµό των σχεδίων ανασυγκρότησης. Η δήλωση των Παρισίων της 2ας Μαρτίου 2005 για την αποτελεσµατικότητα της βοήθειας 15 είναι µια συµφωνία µεταξύ 100 περίπου χωρών δικαιούχων και χορηγών βοήθειας, συµπεριλαµβανοµένων των 25 κρατών µελών και της Επιτροπής και πάνω από 25 αναπτυξιακών οργανώσεων για την παροχή βοήθειας µε στόχο τη βέλτιστη δυνατή στήριξη των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας µέχρι το Με τη δήλωση των Παρισίων, ανελήφθη η υποχρέωση να προσδιοριστούν στόχοι και να παρακολουθείται η επίτευξή τους µέσω 12 δεικτών προόδου 16. Οι στόχοι και οι COM (2005)388 τελικό DAC. CHAIR (2005) 12 /REV.1 EL 11 EL

13 δείκτες προσδιορίζονται κατά τρόπο ώστε να παρακολουθείται η συνολική πρόοδος µεταξύ των χωρών που υπογράφουν τη δήλωση. Οι 12 δείκτες αξιολογούν την πραγµατοποιηθείσα πρόοδο όσον αφορά τις πέντε δεσµεύσεις εταιρικής σχέσης που περιλαµβάνονται στη δήλωση των Παρισίων: ιδία ευθύνη της χώρας εταίρου ευθυγράµµιση των χορηγών µε το εθνικό αναπτυξιακό πλαίσιο των χωρών εναρµόνιση των δράσεων των χορηγών διαχείριση των αποτελεσµάτων και κοινή ανάληψη ευθύνης εκ µέρους των χορηγών και των εταίρων όσον αφορά τα αποτελέσµατα. Η ΕΕ έχει δεσµευθεί για την έγκαιρη εφαρµογή της δήλωσης. Η Επιτροπή θα πρέπει να καταρτίσει έκθεση για την επιτευχθείσα πρόοδο όσον αφορά το χρονοδιάγραµµα αποτελεσµατικότητας της βοήθειας σε επίπεδο ΕΕ και να υποβάλει άλλη έκθεση στο Συµβούλιο σχετικά µε την υλοποίηση σε εθνικό επίπεδο το Για το σκοπό αυτό, ανέπτυξε ένα απλό και παράλληλα διαλογικό µέσο για τη γνωστοποίηση της προόδου που επιτυγχάνεται σε θέµατα ευθυγράµµισης και εναρµόνισης Αξιολόγηση Η αξιολόγηση αποσκοπεί στην αύξηση του αντίκτυπου της βοήθειας και, το 2005, ολοκληρώθηκε το πρόγραµµα βελτίωσης της µεθοδολογίας που χαρακτηρίζει τη λειτουργία της αξιολόγησης. Το 2005 πραγµατοποιήθηκαν ένδεκα νέες αξιολογήσεις. Άλλες είναι υπό εξέλιξη, περιλαµβανοµένων δύο σηµαντικών κοινών αξιολογήσεων, για τη γενική δηµοσιονοµική στήριξη και για τον συντονισµό, τη συµπληρωµατικότητα και τη συνάφεια. Το 2005, τα κυριότερα αποτελέσµατα της αξιολόγησης αφορούσαν δύο χώρες (Μπενίν, Γκάνα), δύο περιφέρειες (Καραϊβική και Λατινική Αµερική) και έναν τοµέα (ανάπτυξη του ιδιωτικού τοµέα). Παραδείγµατος χάρη, η αξιολόγηση της βοήθειας της Επιτροπής στη Γκάνα έδειξε ότι ήταν κυρίως ορατή σε επίπεδο αυξηµένης πρόσβασης του φτωχότερου τµήµατος του πληθυσµού σε εγκαταστάσεις ύδρευσης και αποχέτευσης καθώς και σε βασικές υπηρεσίες στον τοµέα της εκπαίδευσης και της υγείας. Γενικά, ωστόσο, οι αξιολογήσεις σηµειώνουν µεγάλες καθυστερήσεις στην υλοποίηση και τονίζουν την ακαµψία και τη βραδύτητα των διαδικασιών της Επιτροπής. Το 2005, ολοκληρώθηκαν δύο εκθέσεις αξιολόγησης για τη ΕΠ Α, καθώς και µελέτη για την καταλληλότητα των δεικτών, από τις οποίες συνήχθησαν γενικά θετικά συµπεράσµατα ιαχειριστικά θέµατα Το 2005, η Επιτροπή συνέχισε να στρέφει την προσοχή της από τις εισροές στα αποτελέσµατα και στον αντίκτυπο δεδοµένου ότι επηρεάζουν τη διαδικασία παροχής βοήθειας. Η έµφαση στην ποιότητα αποτελεί συνισταµένη της µεταρρύθµισης της διαχείρισης της εξωτερικής βοήθειας που εφαρµόστηκε κατά τα τέσσερα προηγούµενα έτη ( ). Το αποτέλεσµα της εφαρµογής αυτών των µεταρρυθµίσεων απεικονίστηκε σε δηµόσια έκθεση µε τίτλο Ποιοτική αξιολόγηση των µεταρρυθµίσεων στον τοµέα της διαχείρισης της εξωτερικής βοήθειας 17 η οποία δηµοσιεύθηκε τον Ιούλιο Η έκθεση αυτή εξετάζει τις λειτουργικές, οργανωτικές και µεθοδολογικές 17 SEC(2005) 963 EL 12 EL

14 µεταρρυθµίσεις που αναλαµβάνονται όσον αφορά τη χορήγηση της βοήθειας και αξιολογεί την επίδραση και τα αποτελέσµατά τους. Οι µεταρρυθµίσεις είχαν ως αποτέλεσµα να εξασφαλιστεί µια διαρκής βελτίωση του ρυθµού χορήγησης της βοήθειας, υψηλότερα επίπεδα πληρωµών κάθε έτος και µικρότερη διάρκεια υλοποίησης της βοήθειας κατά µέσο όρο. Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας αποκέντρωσης που µεταβιβάζει τις αρµοδιότητες διαχείρισης των περισσότερων αναπτυξιακών προγραµµάτων στις Αντιπροσωπείες της Επιτροπής στις δικαιούχους χώρες τον Μάρτιο 2005 τροποποιήθηκε η διάρθρωση της Υπηρεσίας Συνεργασίας EuropeAid προκειµένου να παράσχει περισσότερη βοήθεια και υποστήριξη στις Αντιπροσωπείες και να αντικατοπτρίσει τη µεταφορά των χωρών των υτικών Βαλκανίων στη Γ ιεύρυνσης, στο πλαίσιο της προοπτικής της µελλοντικής προσχώρησής τους στην ΕΕ Αποτελέσµατα Το 2005, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενήργησε µε εξαιρετική ταχύτητα και αποτελεσµατικότητα για την υλοποίηση προγραµµάτων, έτσι ώστε τα χορηγούµενα ποσά να φθάσουν γρήγορα σε εκείνους που τα έχουν ανάγκη. Τα αποτελέσµατα αποδεικνύουν τη σπουδαιότητα των µεταρρυθµίσεων που εγκαινιάστηκαν το 2000 για τη βελτίωση των τρόπων µε τους οποίους εκταµιεύεται η βοήθεια της Επιτροπής σε τρίτες χώρες. Το 2005, οι αναλήψεις υποχρεώσεων ανήλθαν σε 8 δισεκατ. ευρώ, δηλαδή αυξήθηκαν κατά περισσότερο από 16% σε σχέση µε το Οι αναλήψεις υποχρεώσεων για τις χώρες της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού αυξήθηκαν πάνω από 1 δισεκατ. ευρώ και έφθασαν σχεδόν στα υψηλότερα επίπεδα του Οι αναλήψεις υποχρεώσεων για την Ασία σηµείωσαν και αυτές µεγάλη αύξηση (σχεδόν 50%) το Για την αναπτυξιακή βοήθεια εκταµιεύθηκε ποσό 6,2 δισεκατ. ευρώ, σε σχέση µε το ποσό των 5,7 δισεκατ. ευρώ του προηγούµενου έτους. EL 13 EL

15 EuropeAid - Εξέλιξη περιφερειακής κατανοµής Αναλ. υποχρεώσεων (εκατ. ) Εξωτερική βοήθεια την οποία διαχειρίζεται η EuropeAid (+ CARDS) Θεµατική ΑΚΕ (1) Νότια Αφρική Μεσόγειος Ασία Λατινική Αµερική ΝΑΚ Βαλκάνια Λατινική Νότια Βαλκάνια ΝΑΚ Ασία Μεσόγειος ΑΚΕ (1) Θεµατική Σύνολο Αµερική Αφρική Αναλήψεις υποχρεώσεων 2005 της EuropeAid + Γ ιεύρυνσης (CARDS) Εξαιρείται η συνεισφορά της Νότιας Αφρικής στο µέσο στήριξης της ειρήνης Εξαιρείται το διοικητικό κόστος που δεν διαχειρίζεται η EuropeAid Περιφερειακή κατανοµή σύµφωνα µε γεωγραφικά και θεµατικά κονδύλια (1) η περιφέρεια ΑΚΕ περιλαµβάνει το κονδύλιο ΕΤΑ + στήριξης των παραγωγών µπανάνας Χάρη στις µεταρρυθµίσεις, η Επιτροπή διαχειρίζεται αποτελεσµατικότερα τα δεσµευθέντα κεφάλαια, τόσο κατά τις οικείες εσωτερικές διαδικασίες όσο και κατά την εφαρµογή των ιδίων των προγραµµάτων. Από τη σύγκριση µεταξύ των ετών 2001 και 2005 προκύπτει αύξηση των αναλήψεων υποχρεώσεων κατά 44% και των πληρωµών κατά 50%. Τα ποσοστά αυτά αποδεικνύουν ότι, κατά µέσο όρο, για την υλοποίηση απαιτούνται 3,32 έτη σε σύγκριση µε 3,55 έτη που απαιτούντο το 2004 και σχεδόν πέντε έτη το EL 14 EL

16 EuropeAid - Εξέλιξη περιφερειακής κατανοµής Πληρωµές (εκατ. ) Εξωτερική βοήθεια την οποία διαχειρίζεται η EuropeAid (+ CARDS) Θεµατική ΑΚΕ (1) Νότια Αφρική Μεσόγειος Ασία Λατινική Αµερική ΝΑΚ Βαλκάνια Λατινική Νότια Βαλκάνια ΝΑΚ Ασία Μεσόγειος ΑΚΕ (1) Θεµατική Σύνολο Αµερική Αφρική Πληρωµές 2005 που πραγµατοποίησε η EuropeAid + η Γ ιεύρυνσης (CARDS) Εξαιρείται η συνεισφορά της Νότιας Αφρικής στο µέσο στήριξης της ειρήνης Εξαιρείται το διοικητικό κόστος που δεν διαχειρίζεται η EuropeAid Περιφερειακή κατανοµή σύµφωνα µε γεωγραφικά και θεµατικά κονδύλια (1) Η περιφέρεια ΑΚΕ περιλαµβάνει το κονδύλιο ΕΤΑ + στήριξης των παραγωγών µπανάνας Το ποσό της ΕΑΒ που διαχειρίζεται η Επιτροπή και που προορίζεται για τις χαµηλού εισοδήµατος χώρες, συµπεριλαµβανοµένων των λιγότερο ανεπτυγµένων χωρών, σηµείωσε και πάλι σηµαντική αύξηση. Συγκεκριµένα, υπερδιπλασιάστηκε, από 1,5 δισεκατ. ευρώ περίπου το 2000, σε 3,2 δισεκατ. ευρώ περίπου το 2005, δηλαδή, από 32% το 2000, σε 45,8% το Η τάση αυτή αναµένεται να συνεχιστεί, εφόσον πάνω από το ήµισυ των νέων αναλήψεων υποχρεώσεων το 2005 ήταν προς όφελος των εν λόγω χωρών. EL 15 EL

17 Επικέντρωση στη φτώχεια Καθαρές εκταµιεύσεις ΕΑΒ από την Επιτροπή Αναλήψεις υποχρεώσεων 50% 45.8% 43.1% 44.5% 43.7% 46.0% 48.8 % 40% 30% 20% 10% 0% 39.5% 37.9% 36.9% 35.8% 32.0% 32.7% 33.4% 33.4% 30.7% 31.0% 28.6% 26.7% 21.6% 21.8% 22.4% 22.3% 18.4% 16.3% 15.1% 12.6% 10.4% 11.2% 10.4% 10.3% 8.7% 5.3% 3.1% 2.5% 3.0% 2.9% 3.0% ΛΑΧ ΑΧΧΕ ΧΧΜΕ ΧΥΜΕ REGION / UNALLOC ΛΑΧ+ΑΧΧΕ % 24.7 % 22.7 % 10.2 % 3.8 % Εκθέσεις της Ευρωπ. Επιτροπής προς την Επιτροπή Αναπτυξιακής Βοήθειας (σύµφωνα µε την ίδια µέθοδο: ειδικές εθνικές χορηγήσεις για τις ΛΑΧ/ΧΧΕ - συµπεριλαµβανοµένης της ΕΤΕ/Σύνολο εκταµιεύσεων) Στοιχεία της Ετήσιας έκθεσης 2004 Ετήσια έκθεση 2005 (σύµφωνα µε τον κατάλογο δικαιούχων της Επιτροπής Αναπτυξιακής Βοήθειας τον εκέµβριο ΛΑΧ : Λιγότερο Ανεπτυγµένες Χώρες ΑΧΧΕ: Άλλες Χώρες Χαµηλού Εισοδήµατος ΧΧΜΕ : Χώρες Χαµηλότερου Μεσαίου Εισοδήµατος ΧΥΜΕ : Χώρες Υψηλότερου Μεσαίου Εισοδήµατος REGION / UNALLOC : Περιφερειακά προγράµµατα και µη διατεθέντα κονδύλια Η ταχύτητα και η αποτελεσµατικότητα είναι σηµαντικές, αλλά το σπουδαιότερο είναι να ανταποκρίνονται τα αποτελέσµατα στις ανάγκες των δικαιούχων. Από τα πορίσµατα του συστήµατος παρακολούθησης της Επιτροπής, το οποίο είναι προσανατολισµένο στα αποτελέσµατα και βασίζεται σε τακτικές επιτόπου εκτιµήσεις ανεξάρτητων εµπειρογνωµόνων, προκύπτει σαφής τάση προς τη σταθερή βελτίωση της ποιότητας. Συγκεκριµένα, τόσο η αποτελεσµατικότητα όσο και η βιωσιµότητα των έργων και των προγραµµάτων έχει αυξηθεί σηµαντικά από το EL 16 EL

18 Κατανοµή ανά τοµέα. 7. Βοήθεια έκτακτης ανάγκης, Ανασυγκρότηση 771 εκ., 10% 9. Άλλα/Μη διατεθέντα κονδύλια: ιοικ. Κόστος, στήριξη ΜΚΟ, διάφορα 191 εκ., 2% 5. ηµοσιονοµική στήριξη, Επισιτιστική βοήθεια, Επισιτιστική ασφάλεια εκ., 16% 1. Κοινωνικές υποδοµές: Παιδεία, Υγεία, Ύδρευση, Κυβέρνηση και Κοινωνία των Πολιτών, Άλλες εκ., 45% 4. Πολυτοµεακά/Οριζόντια θέµατα: Περιβάλλον, Γυναίκες και ανάπτυξη, Άλλα 519 εκ., 6% 3. Παραγωγή: Γεωργία, ασοκοµία και Αλιεία, Βιοµηχανία, Εξόρυξη και Κατασκευές, Εµπόριο και Τουρισµός 388 εκ., 5% 2. Οικονοµικές υποδοµές και υπηρεσίες: Μεταφορές, Επικοινωνίες, Ενέργεια, Άλλες υπηρεσίες εκ., 16% Αναλήψεις υποχρεώσεων 2005 της EuropeAid + Γ ιεύρυνσης (CARDS) Εξαιρείται η συνεισφορά της Νότιας Αφρικής στο µέσο στήριξης της ειρήνης Εξαιρείται το διοικητικό κόστος που διαχειρίζεται η EuropeAid Η Επιτροπή είναι αποφασισµένη να βελτιώσει περαιτέρω τη διαχείριση των κεφαλαίων για τα οποία είναι υπεύθυνη, και πρότεινε την απλούστευση της νοµικής βάσης για την εξωτερική βοήθεια (των µέσων), αφενός και, αφετέρου, των σχετικών εσωτερικών διαδικασιών. Το 2005, σηµειώθηκε έντονη δραστηριότητα για την προπαρασκευή των προγραµµάτων βοήθειας νέας γενιάς τα οποία θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο των δηµοσιονοµικών προοπτικών Η Επιτροπή, σε συνεργασία µε τις αρµόδιες αρχές και τα ενδιαφερόµενα µέρη των δικαιούχων χωρών, καθώς και µε τα κράτη µέλη και άλλους χορηγούς βοήθειας, άρχισε να καταρτίζει τα έγγραφα στρατηγικής τα οποία θα καθοδηγήσουν την διαδικασία προγραµµατισµού για τις διάφορες χώρες και περιφέρειες. Η εν λόγω διαδικασία αναµένεται να ολοκληρωθεί το 2006, έτσι ώστε να είναι δυνατή η υλοποίηση των προγραµµατισµένων δράσεων από τον Ιανουάριο Οι στόχοι και οι αρχές που καθορίζονται στη δήλωση του εκεµβρίου 2005 για την αναπτυξιακή πολιτική, την ευρωπαϊκή συναίνεση για την ανάπτυξη, ενέπνευσαν την προπαρασκευή των εγγράφων στρατηγικής χώρας και περιφέρειας. Ιδιαίτερη προσοχή έχει δοθεί στη βελτίωση της αποτελεσµατικότητας της βοήθειας, µε την EL 17 EL

19 ένταξη στη διαδικασία προγραµµατισµού των σχετικών υποχρεώσεων που έχουν αναληφθεί από την ΕΕ και τα κράτη µέλη της. EL 18 EL