ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Transcript

1 ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΜΠΑΔΗΛΑ ΣΟΦΙΑ ΠΕ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΕΑΕ

2 Ο άνθρωπος εκ φύσεως είναι ον που του αρέσει να παίζει. Από μωρά ακόμη όλα τα έμβια όντα ξεκινούν να παίζουν και μέσω του παιχνιδιού μαθαίνουν κιόλας. Κάθε παιχνίδι στην αρχαία Ελλάδα αποκαλούνταν «άθυρμα», από το αρχαίο ρήμα αθύρω που σημαίνει παίζω. Τα αθύρματα αναφέρονται και στον Όμηρο: «ώς ότε τις ψάμαθον παίς άγχι θαλάσσης, όστ' έπει ούν ποιήση αθύρματα νηπιέησιν, άψ αύθις συνέχευε ποσί και χερσίν αθύρων». (ραψ.ο «Παλίωξις παρά των νεών», στ ) Οι μεγάλοι έχουν αθύρματα; Έχουν και παραέχουν, αλλά άλλου είδους. Οι μεγάλοι γίνονται αθύρματα, όταν άγονται και φέρονται από άλλους ανθρώπους. Οι πολίτες αθύρματα δημαγωγών, οι πολιτικοί αθύρματα των ψηφοφόρων κι ο καθένας μας γίνεται άθυρμα χωρίς βούληση εκείνων που αφήνει να τον παρασύρουν. Πολλοί από εμάς αθύρματα των παθών και της μοίρας. Κι όλα αυτά στα νέα ελληνικά, που μιλάμε εμείς. Xρησιμοποιείται λοιπόν, καθόλου τιμητικά για τους κατόχους για να δηλώσει το έρμαιο, το υποχείριο, αυτόν που τον κάνουν ότι θέλουν και παρασύρεται εύκολα.

3 Ήταν Μάιος του 2013, όταν Ιταλοί αρχαιολόγοι ανακάλυψαν ένα αρχαίο πήλινο γουρουνάκι που στην Αρχαιότητα το χρησιμοποιούσαν μία σαν μπιμπερό και μία σαν παιχνίδι. Το εύρημα χρονολογείται περίπου 2400 χρόνια πριν, τότε που στην περιοχή της Απουλίας ζούσε ο λαός των Μεσσαπίων. Αυτό το γουρουνάκι- θήλαστρο ήταν πηγή έμπνευσης για το χαρακτήρα Φίλωνα της παιδικής σειράς..

4 Το Σείστρο ή Πλαταγή Κουδουνίστρα. Το πρώτο παιχνίδι που έπιαναν στα χέρια τους τα βρέφη στην αρχαιότητα ήταν η πλαταγή (πλαταγώ = δημιουργώ ήχο κρούοντας), η κουδουνίστρα, που φέρεται να επινόησε ο «πατέρας» της μαθηματικής μηχανικής Αρχύτας από τον Τάραντα τον 4ο αι. π.χ. και δείγμα της εκτίθεται στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Επίσης, θεωρείται το πρώτο μουσικό όργανο που έχει ανακαλυφθεί. Φτιαγμένη από πηλό ή μέταλλο και γεμισμένη με πετραδάκια ή σπόρους, όχι μόνο διασκέδαζε τα νήπια, αλλά, σύμφωνα με τις δοξασίες της εποχής, απομάκρυνε και τα κακά πνεύματα.

5 Ειδώλιο-Κουδουνίστρα. Θήβα. 700 π.χ Σείστρον. Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου

6 Κώνος ή στρόμβος ή στρόβιλος ή βέμβυξ Η σβούρα είναι παιχνίδι που λειτουργεί με τον τρόπο που γνωρίζουμε. Η κίνηση αυτή που κρατά τη σβούρα όρθια και δεν πέφτει, ενώ φαίνεται να γέρνει, ονομάζεται γυροσκοπική μετάπτωση. Πρόκειται για ένα σφόνδυλο που περιστρέφεται γύρω από έναν άξονα συμμετρίας του και ακουμπά στο κάτω μέρος του σε επιφάνεια, όπως η επιφάνεια ενός τραπεζιού.

7 Βοιωτικό ερυθρόμορφο πηνίο (γιο-γιο). Στη μία πλευρά απεικονίζεται ο Περσέας και στην άλλη η Μέδουσα. Προέλευση όλων: Καβείριον Θηβών. 5ος αι. π.χ. Εθνικό αρχαιολογικό μουσείο

8 Η Πλαγγόνα Η κούκλα είναι από τα πλέον διαχρονικά και πιο διαδεδομένα σε όλους τους πολιτισμούς παιχνίδια. Η εμφάνισή της χάνεται στα βάθη του χρόνου. Αρχικά ενείχε θέση θρησκευτικού ειδώλου, αλλά με το πέρασμα των χιλιετιών εξελίχθηκε σε παιδικό (κοριτσίστικο) παιχνίδι. Η αρχαία Ελλάδα είχε λαμπρή παράδοση στις κούκλες, την παρουσία των οποίων ανιχνεύουμε αδιάκοπα σε όλες τις ιστορικές περιόδους, όπου έκαναν την εμφάνισή τους διάφορα είδη από κούκλες με ποικίλες ονομασίες : είδωλα, πλαγγόνες, νύμφες, κόρες, κοροκόσμια ή κορύλλια, δάγυνα, γλυνές και δαίδαλα (από τον Δαίδαλο). Νευρόσπαστα αποκαλούσαν τις αρθρωτές κούκλες.

9 Πλαγγόνες Πήλινες Κορινθιακές πλαγγόνες, 5ος αι. π.χ.

10 Δαίδαλο. Γυναικείο κωδωνόσχημο ειδώλιο με κινητά πόδια.

11 Ο Φοίβος και η Αθηνά Από τις πλαγγόνες εμπνεύστηκαν και τη μασκότ των Ολυμπιακών αγώνων του 2004 στην Αθήνα!

12 Αθύρμα Αλογάκι ή σκυλάκι με ρόδες. Το αγαπημένο παιχνίδι των μικρών αγοριών. Το έσερναν πίσω τους στο σπίτι δείχνοντας την επιθυμία τους να δείξουν πως έχουν μεγαλώσει μιμούμενοι τους ενήλικες. Στο βίντεο, ο Βαλίος πήρε το όνομά του από το ένα αθάνατο άλογο του Αχιλλέα. Το άλλο το έλεγαν Ξάνθο! Κάλαμον περιβήναι Όταν τα παιδιά δεν είχαν αλογάκι με ρόδες, ένα ξύλινο κοντάρι μεταμορφωνόταν μέσα από τα παιδικά μάτια τους σε άλογο. Ακόμη και ο βασιλιάς της Σπάρτης Αγησίλαος έπαιζε αυτό το παιχνίδι με τα εγγόνια του.

13 Αιώρα ή Σειρά Πανάρχαιο παιχνίδι που σήμερα είναι γνωστό ως κούνια.παιζόταν κυρίως από κορίτσια αλλά και μικρά αγόρια.

14 Πέταυρον η τραμπάλα Σοινάκι το σχοινάκι Σφαίρα η μπάλα, το τόπι Όπως και σήμερα παίζονταν πολλά παιγνίδια με την μπάλα. Κάποια που τα ονόμαζαν ουράνια σφαίρα και ήταν το πέταγμα της στον αέρα, απόρραξις που ήταν το χτύπημα της στον τοίχο ή στο έδαφος, επίσης άλλοι τρόποι παιξίματος ήταν: το χτύπημα της με κάποιο αντικείμενο (ξύλο ή ρακέτα), το να σημαδέψει κάτι μ αυτήν ή να την ρίξει μέσα σ ένα αγγείο ή μια τρύπα.

15 Η ίυγξ Στην ελληνική μυθολογία με το όνομα Ίυγξ είναι γνωστή μία θυγατέρα του θεού Πάνα και της Νύμφης Ηχούς. Αναφέρεται ότι η Ίυγξ έδωσε στο Δία να πιει το μαγικό φίλτρο του έρωτα, που του προκάλεσε τον ασίγαστο ερωτικό πόθο για την Ιώ. Για τον λόγο αυτό, η ζηλιάρα Ήρα τη μεταμόρφωσε στο ομώνυμο πουλί. Το δώρισε η θεά του έρωτα Αφροδίτη στον Ιάσονα, ο οποίος περιστρέφοντάς το και απαγγέλλοντας κάποιες μαγικές λέξεις προκαλεί τον έρωτα στη Μήδεια. Επικράτησε όμως σαν παιδικό παιχνίδι στην αρχαιότητα το οποίο κατασκευαζόταν από έναν ξύλινο -συνήθως τροχίσκο με δύο τρύπες όπου περνούσαν διπλή κλωστή και αφού την περιέστρεφαν μία τραβούσαν και μία χαλάρωναν, έτσι που έβγαινε ένας ήχος που θύμιζε το πουλί Ιυγγα (ο στραβολαίμης) απ το οποίο πήρε το όνομά του.

16 Χαλκή μυία ή ψηλαφίνδα Η σημερινή τυφλόμυγα ή τυφλοπάννι. Έδεναν με ένα μαντίλι τα μάτια ενός παιδιού και αυτό έλεγε «χάλκινη μύγα θα κυνηγήσω» τότε οι άλλοι απαντούσαν «θα κυνηγήσεις μα δεν θα την πιάσεις», και τον χτυπούσαν με τις ζώνες τους μέχρι να πιάσει ένα παιδί. Αν έπιανε κάποιο, προσπαθούσε να το αναγνωρίσει και, αν το κατόρθωνε, εκείνο έπαιρνε τη θέση του. Η βασιλίνδα ή κελεύματα Εφεδρισμός ή κοττύλη ήταν η σημερινή μακριά γαϊδούρα. Παιδικό παιχνίδι, κατά το οποίο ένα παιδί υποδύεται τον βασιλιά και τα άλλα αξιωματούχους και υπηκόους του. Ο βασιλιάς δίνει διαταγές και οι υπήκοοι τις εκτελούν.

17 Χυτρίνδα Η χύτρα. Ένας παίκτης καθόταν κάτω και παρίστανε τη χύτρα. Ένας άλλος παίκτης, στηρίζοντας το αριστερό του χέρι πάνω στον καθισμένο, έτρεχε γύρω-γύρω σαν φύλακας. Παράλληλα, οι άλλοι παίκτες προσπαθούσαν να αγγίξουν τη «χύτρα», χωρίς όμως να χτυπηθούν από το φύλακα. Το παιχνίδι αυτό παίζεται στις μέρες μας στη Ζάκυνθο και τη Λέσβο. Δηλαδή, κυνηγητό. Αμπάριζα Τα παιδιά χωρίζονται σε δύο ομάδες. Η κάθε ομάδα ορίζει μια μάνα. Σκοπός του παιχνιδιού είναι να προστατεύει η κάθε ομάδα την μάνα της. Ένα από τα παιδιά της ομάδας βγαίνει στο χώρο ανάμεσα από τις μάνες και παράλληλα βγαίνει και από την άλλη ομάδα ένα παιδί. Συναντιούνται και προσπαθούν να αγγίξουν ο ένας τον άλλο. Όποιος προλάβει να χτυπήσει τον άλλο, τον αιχμαλωτίζει και τον οδηγεί στη μάνα του. Μπορεί να προσπαθήσει να ελευθερώσει τους αιχμαλώτους συμπαίκτες του, με ένα άγγιγμα. Τότε αυτοί φωνάζουν: «Παίρνω αμπάριζα και βγαίνω και κανένα δεν το λέω»

18 Ο Ασκωλιασμός Κάτι σαν το σημερινό κουτσό. Συχνά παίζονταν κι από ενήλικες. Στον ασκωλιασμό έβαζαν στη μέση ενός αλωνιού ένα φουσκωμένο ασκί, αλειμμένο απ' έξω με λάδι, για να γλιστρά. Όσοι έπαιρναν μέρος στο παιχνίδι, έπρεπε να πάρουν φόρα ν' ανέβουν στο ασκί, να ισορροπήσουν και να χορέψουν με το ένα πόδι πάνω σ' αυτό. Οι περισσότεροι από αυτούς όμως έχαναν την ισορροπία τους και έπεφταν, ενώ οι άλλοι γύρω - γύρω ξεκαρδίζονταν στα γέλια. Εκείνος που το κατάφερνε έπαιρνε για δώρο το ασκί γεμάτο κρασί.

19 Κρικηλασία Παιγνίδι με κρίκο, το σημερινό στεφάνι. Ο τροχός της κρικηλασίας ήταν ξύλινος, είχε ύψος μέχρι το στήθος αυτών που συμμετείχαν και που τον οδηγούσαν με μια μεταλλική ράβδο που έφερε ξύλινη λαβή καλούμενη «ελατήρ». Διελκυστίνδα Το σημερινό τράβηγμα του σχοινιού, το τραβηχτό. Παιχνίδι ανταγωνισμού με σχοινί, στα άκρα του οποίου βρίσκονται αντίπαλα άτομα που προσπαθούν, τραβώντας, να παρασύρουν τον αντίπαλο προς το μέρος τους. Κρυπτίνδα ή αποδιδρασκίνδα ή μυίνδα Πρώτη φορά εμφανίζεται στα 200 π.χ σε ένα κείμενο του Ιουλίου Πολυδεύκη. Δεν είναι άλλο από το σημερινό κρυφτό.

20 Ακινητίνδα Στην ακινητίνδα, οι παίχτες μόλις δοθεί το σύνθημα πρέπει να μείνουν ακίνητοι σε όποια στάση βρίσκονται. Εκείνος που θα κουνηθεί βγαίνει από το παιχνίδι. Παραλλαγή του παιγνιδιού είναι και τα αγαλματάκια ή στρατιωτάκια ακούνητα, αμίλητα, αγέλαστα. Το Κολλαβίζειν και το Ραθαπυγίζειν Στο κολλαβίζειν ένα παιδί σκυμμένο κρατούσε κλειστά τα μάτια με το ένα χέρι και το άλλο το έβαζε ανοιχτό κάτω από τη μασχάλη. Ένα από τα υπόλοιπα παιδιά το ακουμπούσε στο ανοιχτό χέρι με το δάχτυλο. Το παιδί άνοιγε τα μάτια και τα υπόλοιπα στριφογύριζαν τα δάχτυλά τους αφήνοντάς το να μαντέψει ποιο απ όλα το ακούμπησε. Στο ραθαπυγίζειν, το παιδί είχε γυρισμένη την πλάτη και προσπαθούσε να μαντέψει ποιος τον ακούμπησε στα οπίσθια. (πυγή = οπίσθια >πυγολαμπίδα, σεισοπυγίς < σείω + πυγή=σουσουράδα, καλλίπυγος Αφροδίτη.)

21 Το οστομάχιον Δηλαδή, «η μάχη των οστών». Πιθανότατα προέκυψε από ένα μαθηματικό πρόβλημα του Αρχιμήδη. Πρόκειται για ένα πνευματικό παιχνίδι πρόγονο των παζλ, κάτι σαν το σημερινό tangram. Το παιχνίδι αποτελείται από μια τετράγωνη βάση διαιρεμένη σε 14 γεωμετρικά κομμάτια. Σκοπός του παιχνιδιού είναι ο παίκτης να ξανασχηματίσει με όσο το δυνατόν περισσότερους τρόπους με όλα τα κομμάτια το τετράγωνο ή κάποια από 9 συγκεκριμένες φιγούρες.

22 Ο Αστραγαλισμός Στην ελληνική γραμματεία, η πρώτη αναφορά για τους αστραγάλους γίνεται από τον Όμηρο. Οι αστράγαλοι, τα κότσια όπως τα ξέρουμε σήμερα, ήταν ένα από τα πιο αγαπημένα παιχνίδια των παιδιών. Τους μετέφεραν μέσα σε ένα μικρό καλαθάκι για παιδικά παιχνίδια ή σε ειδικό πουγκί από δέρμα ή ύφασμα που λεγόταν φορμίσκος. Οι αστράγαλοι ήταν ή φυσικοί (από οστό γίδας ή αρνιού ή αγελάδας ή ακόμα κι ελαφιού) ή απομιμήσεις από χαλκό, πηλό, σμάλτο, γυαλί, αχάτη, ακόμα και από χρυσό ή ασήμι.

23 Όπως και στα σημερινά πεντόβολα, στα πεντέλιθα, χρησιμοποιούσαν 5αστραγάλους. Ο κάθε παίχτης πετούσε ψηλά έναν αστράγαλο και έπειτα προσπαθούσε νατον ξαναπιάσει αφού πρώτα είχε πάρει από κάτω ακόμα έναν αστράγαλο. Σημασία στο παιχνίδι είχε η πλευρά με την οποία ο αστράγαλος άγγιζε το έδαφος και όχι, όπως σήμερα, η πλευρά με την οποία βλέπουμε το κότσι. Τα παιδιά έπαιζαν επίσης και τους «αρτιάζειν αστραγάλους». Έκρυβε ο ένας στο χέρι του τους αστραγάλους κι ο άλλος προσπαθούσε να μαντέψει αν ο αριθμός των αστραγάλων ήταν περιττός ή άρτιος. Έπαιζαν και τους «ώμιλλα αστραγάλους». Σε έναν κύκλο ο ένας παίκτης έριχνε ένα κότσι κι ο επόμενος χρησιμοποιώντας το δικό του προσπαθούσε να το πετύχει και να το εκτοπίσει. Κάτι σαν το μπιλιάρδο δηλαδή!

24 Το ζατρίκιον Το Ζατρίκιον ήταν ένα βασιλικό παιχνίδι ανάλογο με το σύγχρονο σκάκι. Όταν ο Βρετανός αρχαιολόγος Άρθουρ Έβανς πραγματοποιούσε ανασκαφές στον αρχαιολογικό χώρο της Κνωσού στα τέλη του 19 ου αιώνα, έμεινε έκθαμβος όταν αντίκρισε μια μεγάλη πλάκα από ελεφαντόδοντο και πέτρα χρώματος μπλε, με γυάλινη επικάλυψη και χρυσά φύλλα. Το εντυπωσιακό αυτό εύρημα ήταν το «Μέγα Ζατρίκιον» που συνοδευόταν από πέντε πιόνια από ελεφαντόδοντο και είχε διαστάσεις 104Χ61 εκατοστά και χρονολογείται γύρω στο 1600 π.χ. και γι αυτό ο χώρος που ανακαλύφθηκε ονομάστηκε «Διάδρομος του Ζατρικίου».

25

26 Η λέξη Ζατρίκιον είναι αρχαιοελληνική και ετυμολογικά προέρχεται από δύο λέξεις, από το επιτακτικό μόριο «ζα-» και το ρήμα τριάζω ή τριάσσω. Το μόριο «ζα» είναι πολύ γνωστό και το χρησιμοποιούμε σε πολλές λέξεις για να ενισχύσουμε τη σημασία λέξης (για παράδειγμα ζάπλουτος που σημαίνει ο πολύ πλούσιος, ο πάμπλουτος).το ρήμα τριάσσω ή τριάττω σημαίνει νικώ. Και τριαγμός σημαίνει νίκη. Ζατριάζω σημαίνει υπερνικώ.

27 Πέττεια ή Πεττεία ή Πεσσεία ή Κυβεία ή Σκιραφεία Πνευματικό παιχνίδι στρατηγικής. Προστάτες όλων των κυβευτών ήταν οι θεοί Ερμής και Παν. Αχιλλέας και Αίας εξασκούνται στην "πέττεια" κατά τον Τρωϊκό Πόλεμο. Σωζόμενο μελανόμορφο αγγείο, Κρατικό Μουσείο του Βερολίνου Δεν είναι τυχαίο που ο Λυσίμαχος, δάσκαλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, επινόησε ένα τέτοιο παιχνίδι για να εξασκείται ο μαθητής του. Στο παιχνίδι αυτό τον καλούσε να υποδυθεί τον Αχιλλέα, ο οποίος στο μυαλό του μικρού Αλεξάνδρου, απέκτησε αρχετυπική μορφή ως ο σπουδαιότερος των πολεμιστών,

28 Η πλειστοβολίνδα Η ονομασία του παιχνιδιού σημαίνει πολλές (πλείστες) ριξιές (βολές), άρα ήταν ένα παιχνίδι κυβείας, στο οποίο νικητής ήταν αυτός που έφερνε τις καλύτερες ζαριές, όπου είχαν συμφωνήσει από πριν πόσες βολές θα έκανε ο κάθε παίκτης. Παιζόταν με τρία ζάρια (κύβους), αφού όπως γνωρίζουμε από διάφορες πηγές, οι αρχαίοι Έλληνες έπαιζαν τα παιχνίδια κυβείας με τρία ζάρια, ενώ η συνήθεια να παίζουν με δύο ήταν Ρωμαϊκή. Το χειρότερο άθροισμα που μπορούσαν να φέρουν ήταν το 3, ενώ το καλύτερο, τρία εξάρια, δηλαδή 18, από όπου επικράτησε και η έκφραση «τρις έξ», που σήμαινε αναπάντεχη εύνοια της τύχης. Ποτέ δεν έριχναν τα ζάρια με το χέρι, γιατί φοβόντουσαν κάποια ατασθαλία από τον παίχτη. Στην αρχαία Ελλάδα τα έριχναν αφού πρώτα τα ανακινούσαν, σ ένα μικρό δοχείο, το κήθιον.

29 Οι Εννεάδαι Ένα από τα πλέον εξελιγμένα αρχαιοελληνικά παιχνίδια, κατά το οποίο έρχονταν σε μάχη δύο "πεσσευτές" (παίκτες). Με εννέα πεσσούς ανά χείρας ο καθένας για στρατό και με λάχνισμα (κλήρο) να ορίζει ποιος θα κινηθεί πρώτος, ανέπτυσσαν τη στρατηγική τους σε έναν διαγραμμισμό. Η Σφαιρική Τριάς της Νικόπολης Η σφαιρική τριάς αποτελεί ένα από τα καθημερινά πνευματικά παιχνίδια διαγραμμισμού στο οποίο εξασκούνταν οι αρχαίοι Έλληνες. Αποτελεί απόγονο της τριάδος, η οποία εξελίχθηκε απαιτώντας μεγαλύτερη προσπάθεια και στρατηγική σκέψη. Δεν είναι τυχαίο που πλήθος στρατιωτών και αξιωματικών εξασκούνταν συχνά σε αυτήν,

30

31 ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ «ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ»

32 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ τετράδιο εργασιών Ενότητα 6 η, Kείμενο 3 [Παιχνίδια από άλλες εποχές] Εκείνη την εποχή τα παιχνίδια ήταν συνήθως πήλινα. Τα έφτιαχναν ειδικοί τεχνίτες, οι κοροπλάθοι. Σε κάποιο κεντρικό μέρος στην αγορά της αρχαίας Αθήνας, υπήρχε το εργαστήριο-κατάστημα του κοροπλάθου γεμάτο παιχνίδια μπάλες, σφυρίχτρες σε σχήμα ζώου, πήλινους ή κοκάλινους βόλους, μικρά έπιπλα από πηλό, αμαξάκια με ρόδες, κουμπαράδες και κούκλες πήλινες ή κοκκάλινες με σκαλιστά ζωγραφιστά μαλλιά, ρούχα και παπούτσια. Πολλές φορές, βέβαια, τα ρούχα τους ήταν αληθινά, από ύφασμα. Τις κούκλες τις ονόμαζαν «κόρες» ή «πλαγγόνες». Κάποιες από αυτές ήταν καθισμένες σε θρόνο. Κάποιες άλλες κουνούσαν τα χέρια και τα πόδια τους αυτές τις ονόμαζαν «νευρόσπαστες» ή «χορευτικές». Στην κορυφή του κεφαλιού τους υπήρχε ένα είδος κρίκου, απ όπου περνούσαν μια κορδέλα για να τις κουνούν, όπως σήμερα τις μαριονέτες. Στα χρόνια του Βυζαντίου φτιάχτηκαν αυτόματα παιχνίδια με κίνηση. Μιμούνταν διάφορα φυσικά φαινόμενα (ανέμους, φουρτούνες, κεραυνούς, βροντές, αστερισμούς) με μηχανικά μέσα. Και αυτό, γιατί πολλοί γνωστοί μηχανικοί και μαθηματικοί της εποχής ασχολήθηκαν με την κατασκευή τους. Περ. «Ερευνητές», εφημ. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 2000

33 Κύκλωσε τη σωστή απάντηση με βάση το κείμενο. 1. Τα παιχνίδια στην αρχαία εποχή ήταν κυρίως α. πήλινα β. χάλκινα γ. πέτρινα 2. Οι κοροπλάθοι είχαν το εργαστήριό τους α. κοντά στο λιμάνι β. στην αρχαία αγορά γ. σε κάθε γειτονιά 3. Τις κούκλες που κινούσαν χέρια και πόδια τις έλεγαν α. κόρες β. πλαγγόνες γ. νευρόσπαστες

34 Αντιστοίχησε το παιχνίδι τότε και σήμερα. Αλογάκι με ρόδες Πλαγγόνες Σβούρα Σείστρο Κούκλες Άθυρμα Κουδουνίστρα Αιώρα Κούνια Στρόμβος

35 Οικογένειες λέξεων: βρες από τρείς συγγενείς λέξεις. στρόμβος σείστρο

36 Προσπάθησε να περιγράψεις με λίγα λόγια τα παιχνίδια. διελκυστίνδα χάλκη μύια ασκωλιασμός κυβεία ή πεσσεία ζατρίκιον

37 ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ 2. ΤΟ ΣΗΜΕΡΙΝΟ ΚΟΥΤΣΟ 4. ΥΠΕΡΝΙΚΩ 7. ΜΟΙΑΖΕΙ ΜΕ ΤΗ ΛΕΞΗ ΣΕΙΣΜΟΣ 8. ΔΕΡΜΑΤΙΝΟ ΠΟΥΓΚΙ ΠΟΥ ΕΒΑΖΑΝ ΤΟΥΣ ΑΣΤΡΑΓΑΛΟΥΣ 9. ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΚΟΡΙΤΣΙΑ 11. ΗΤΑΝ ΚΑΙ ΠΟΥΛΙ ΚΑΘΕΤΑ 1. ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ 3. ΠΑΖΛ ΜΕ ΟΣΤΑ ΖΩΩΝ 5. ΤΟ ΑΓΑΠΗΜΕΝΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ 6. Η ΣΒΟΥΡΑ ΤΟΤΕ 10. ΛΕΓΟΝΤΑΝ ΕΤΣΙ ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ