JNRS ناربون تشد یکیرتکلا ی هژیو تمواقم یاه هداد ریسفت رد یفارگوپوت رثا

Transcript

1 JNRS نوبران دشت الکتریکی ویژهی مقاومت دادههای تفسیر در توپوگرافی اثر 2 حفیظی محمدکاظم و 1 و* سردرود مهدیپور مهدی ایران تهران اسالمی آزاد دانشگاه شمال تهران واحد پایه علوم دانشکده ژئوفیزیک ارشد کارشناس 1- ایران تهران تهران دانشگاه ژئوفیزیک مؤسسهی ژئوفیزیک استاد اسفند پذیرش: 1393 بهمن بازنگری: 1393 دی دریافت: دادهها این تفسیر در همچنین و الکتریکی ویژهی مقاومت دادههای اندازهگیری در که گمراهکنندهای تغییرات جهت به توپوگرافی عامل چکیده: لوط در واقع نوبران دشت در الکتریکی ویژهی مقاومت دادههای تفسیر در توپوگرافی اثر مطالعهی است. اهمیت حائز میآورد وجود به میتواند سونداژ 101 کار این انجام برای است. پژوهش این اصلی هدف شمالی( : تا 30 )از جغرافیایی عرض و شرقی( 50 تا : )از جغرافیایی منطقهی توپوگرافی سونداژها تمامی نقاط ارتفاع به توجه با گردید. برداشت نوبران دشت در پروفیل 15 راستای در شولومبرگر آرایش با الکتریکی ویژهی مقاومت تعیین در توپوگرافی اثر بنابراین است نداشته ظاهری الکتریکی ویژهی مقاومت دادههای اندازهگیری در مؤثری تأثیر موردمطالعه ی هژیو مقاومت دادههای تفسیر در موردمطالعه منطقهی توپوگرافی اثر البته است. قابلچشمپوشی زمینشناسی الیههای جنس و الیهها حقیقی و تسین قابلچشمپوشی زیرزمین الیههای مرز برآمدگیهای و گودیها ژئوالکتریکی مقاطع الیههای شیب ازجمله شده اندازهگیری الکتریکی شود. گرفته نظر در الکتریکی ویژهی مقاومت دادههای تفسیر در توپوگرافی اثر بایستی ایران نوبران دشت ژئوالکتریکی مقاطع توپوگرافی ویژه مقاومت کلیدی: واژههای مقدمه اندازهگیریهای در میتواند توپوگرافی عامل که تأثیری مطالعهی تفسیر و معکوسسازی در همچنین و الکتریکی ویژهی مقاومت است. پژوهش این هدف مهمترین باشد داشته دادهها این پستیوبلندی دارای قسمتهای در که دادههایی معکوسسازی هب را ویژه مقاومت از مقاطعی میتواند جمعآوریشدهاند زیاد میخورد. چشم به ساختگی ناهنجاریهای آنها در که آورد دست دارد تمایل الکتریکی جریان که است علت بدان موضوع این الکتریکی جریان میشود باعث توپوگرافی کند. دنبال را سطح از شود. پراکنده مرتفع مناطق روی از و تجمع پست مناطق در ارتفاع اندازهگیری الکتریکی ویژهی مقاومت روشهای در اینرو مهم بسیار موضوع توپوگرافی مدل طراحی و الکترودها نسبی در قابلتوجهی تأثیر توپوگرافی که مواردی در حتی است. مربوط دادههای که است ضروری ندارد ویژه مقاومت دادههای بیشتری اطالعات میتوان بدینوسیله که چرا کرد ثبت را آن به این عمومی بهطور البته آورد. دست به موردمطالعه منطقهی از زوایای برای ویژه مقاومت دادههای روی توپوگرافی تأثیرات ]9[. همکاران و فاکس نیست قابلتوجه درجه 10 از کمتر شیب به نسبت سونداژها ارتفاع تغییرات موردمطالعه منطقهی در چون توپوگرافی اثر لذا دارند را درجه 10 از کمتر شیب آنها فواصل اما بود نخواهند قابلتوجه و کم بسیار ویژه مقاومت دادههای در مقاومت دادههای معکوسسازی و تفسیر در توپوگرافی اثر اعمال توان ونمی دارد قابلتوجهی تأثیر باشد هم کم اگر هرچند ویژه کرد. چشمپوشی آن از mehdi_mehdipour63@yahoo.com مکاتبات: *عهدهدار 9 لرزه زمین در نوین پژوهشهای نشریهی

2 ه... ویژهی مقاومت دادههای تفسیر در توپوگرافی اثر ویژه مقاومت در توپوگرافی اثرات زمینهی در مطالعات پیشینه که کردهاند سعی بسیاری محققین موضوع اهمیت به توجه با ویژهی مقاومت اندازهگیریهای بر توپوگرافی عامل تأثیر چگونگی پژوهشی کارهای به میتوان جمله آن از نمایند بررسی را ظاهری تأثیر نحوهی یک هر که ]13[ ریجو و ]11[ هالف ]8[ کاگون همکارانش تسارلسو کردهاند. بررسی را مدل چند برای توپوگرافی در قابلتوجهی اثر زمین سطح توپوگرافی که دادهاند نشان ]16[ فاکس باشد. داشته میتواند الکتریکی ویژهی مقاومت اندازهگیری خطوط بر توپوگرافی عمومی تأثیر مورد در ]9[ همکارانش و قرار موردمطالعه را همگن زمین در پتانسیل هم سطوح و جریان طریق از را ژئوفیزیکی اکتشافات ]12[ بارکر و الک است. داده با ظاهری الکتریکی ویژهی مقاومت دادههای سازی معکوس و تانگ دادهاند. قرار موردمطالعه نیوتن گاوس روش از استفاده بعدی دو توپوگرافی حالت در را ویژه مقاومت دادههای ]15[ یانگ مدلسازی مورد در ]14[ اوون و اشپیگل کردهاند. سازی معکوس دارای زیرزمین در حفرهها الکتریکی ویژهی مقاومت ناهنجاریهای ]10[ بارکر و گریفیث دادهاند. انجام پژوهش و مطالعه توپوگرافی مدلسازی همچنین و بعدی دو ویژه مقاومت تصویربرداری مورد در دادهاند. انجام مطالعاتی پیچیده زمینشناسی دارای مناطق نوبران منطقه زمینشناسی و جغرافیایی موقعیت بخشنوبرانبامرکزیتشهرستانساوه ازتوابعاستانمرکزیاست به جنوب از ساوه شهرستان به شرق از قزوین استان به شمال از که محدود همدان استان توابع از رزن بخش به غرب از و تفرش شهرستان و شرقی طول دقیقهی و 43 درجه مختصات 49 با نوبران شهر میشود. شهرستان غرب کیلومتری 60 در شمالی عرض دقیقهی و 8 درجه 35 دارای آزاد دریاهای سطح از ارتفاع متر 1650 با نوبران دارد. قرار ساوه 11 در همدان به ساوه سراسری راه کنار در و خشک معتدل آبوهوای است.منطقهیموردمطالعهبا واقعشده کیلومتریشمالغربیغرقآباد درجه 35 و شرقی طول دقیقهی 50 و درجه 49 جغرافیایی مختصات 20 و درجه 35 و شرقی طول دقیقهی 30 و درجه 50 شمالی عرض )شکل 1 (. میشود تعیین شمالی عرض دقیقهی دو )هر میشود دیده آن در ها سونداژ تمامی موقعیت که رزن و نوبران 1: شناسی زمین نقشههای از شماتیکی 1- شکل شده تهیه کشور معدنی اکتشافات و شناسی زمین سازمان از جداگانه صورت به رزن و نوبران 1: ورقهی شناسی زمین نقشهی نقشهو این شکل است. شده داده نشان مطالعه مورد منطقهی در ویژه مقاومت های ه داد برداشت عملیات کامل حدود 1 شکل در است(. کمک با رزن و نوبران شناسی زمین نقشهی دو دادن قرار هم کنار از الذکر فوق نقشهی روی بر سونداژها نقاط موقعیتیابی همچنین زا رزن و نوبران شناسی زمین نقشهی دو هر 1 شکل در است تذکر به الزم همچنین است. شده تهیه Surfer زمینشناسی افزار نرم است. شده متمایز رنگ سفید نوار یک طریق 1394 بهار 35 شماره دهم سال 10

3 حفیظی و سردرود مهدیپور سنگی رخسارههای و سنگشناسی تنوع دارای نوبران منطقه گسلهای وجود است. بعد به زمینشناسی دوم دوران از گوناگون اب فرعی گسلهای جنوبشرقی شمالغربی روند با اصلی تقریبا روند با راندگیهایی نیز و جنوبغربی شمالشرقی روند گردیده سنگی واحدهای پوشش یا و برونزد باعث غربی شرقی- نیا در است. قابلتوجه چینهشناسی لحاظ از خود بهنوبهی این که منطقهی چینهشناسی و زمینشناسی موقعیت توصیف به فصل ساختاری زمینشناسی دیدگاه از است. شده پرداخته نوبران سنندج زون به متعلق کرتاسه و ژوراسیک رخنمونهای کمربند در ترشیاری آذرین سنگهای درحالیکه است. سیرجان مزوزوئیک نهشتههای شدهاند. تشکیل دختر ارومیه ماگمایی ترشیاری سنگهای گرفتهاند. قرار خفیف دگرگونی تأثیر تحت سنگهای و ائوسن آتشفشانی سنگهای شامل عموما منطقه پادگانهای نهشتههای بر عالوه منطقه در میباشند. نئوژن رسوبی نیز کواترنر بازالت آلکالن قارهای فورانهای کواترنری آبرفتی و میخورد. چشم به قائم الکتریکی سونداژ مفهوم سنجش ژئوالکتریکی اکتشافات اهداف اصلیترین از یکی است. عمق به نسبت ρ a ظاهری ویژهی مقاومت تابع تغییرات ساختگاه مطالعات زمین الیههای مطالعات در بهویژه امر این آبهای اکتشاف مهم بسیار مطالعات همچنین و مهم پروژههای الکتریکی زنی سونداژ است. دارا را ویژهای جایگاه زیرزمینی میدهد قرار موردبررسی قائم جهت در را ویژه مقاومت تغییرات است. مناسب بسیار بعدی تک ساختارهای مطالعهی برای و زمین مختلف الیههای بررسی به زنی سونداژ در بهعبارتدیگر همهی یا بعضی بین فاصلهی زنی سونداژ در میشود. پرداخته تغییرات شکل این به و مییابد افزایش منظم بهصورت الکترودها میگردد. بررسی عمق به نسبت ظاهری الکتریکی ویژهی مقاومت الکتریکی پتانسیل سطوح توزیع که است صورت این به بررسی این و چشمه فاصلهی افزایش با جریان چشمهی محل به نسبت میکند پیدا افزایش نیز پتانسیل هم سطح شعاع گیرنده نقطهی با الف( - 3 و )2 شکل r( پارامتر )ارزیابی پارامتر این که هرچند است نیز عمق معرف خود ولی میشود کنترل الکترودها فاصلهی عمق به نسبت الکتریکی پتانسیل تغییرات بیانگر درواقع که قائم الکتریکی سونداژ مفهوم اصلی کلید موضوع این است. )V.E.S( عنوان تحت )Vertical Electrical Sounding( یا فاصله ازای به یاρ_a ظاهری الکتریکی ویژهی مقاومت مقادیر به نسبت ρ a تابع رفتار نحوهی بیانگر و میشود تعریف الکترودی در معموال است. دیگر طرف از )عمق( Z و طرف یک از AB/2 کاغذهای در منحنیهایی بهصورت را ρ a یا AB/2 اعداد عمل منحنیهایی چنین به که میدهند نمایش لگاریتمی تمام میگویند. قائم الکتریکی سونداژ منحنیهای توپوگرافیایای از ناشی ویژهی مقاومت آنومالیهای تصحیح ایجاد باعث دره وجود میشود مشاهده )2( شکل در چنانچه در ویژه مقاومت پر زونهای توسط که کم مرکزی ویژهی مقاومت هک آنگاه کم ویژهی مقاومت این میشود. شده احاطه مقطع شبه هستند دره لبههای الیه منتهی در فرستنده و گیرنده الکترودهای نشان )3( شکل در برآمدگی یک تأثیر است.چگونگی محسوستر دره حالت برعکس آن ویژهی مقاومت آنومالی است شده داده مناطق توسط که باال مرکزی ویژهی مقاومت یک یعنی است باال ویژهی مقاومت این شدهاند احاطه پایین ویژهی مقاومت با مختلف سمت دو در فرستنده و گیرنده الکترودهای که آنگاه ویژهی مقاومت کم زونهای است. محسوستر باشند برآمدگی طرف از و شود تفسیر مدفون هادی اجسام بهعنوان میتواند جانبی یک اثر محو باعث میتواند مرکزی باالی ویژهی مقاومت دیگر شود.آنومالی برآمدگی زیر در حقیقی ویژهی مقاومت کم منطقهی نشان )4( شکل در شیبدار سطح یک از ناشی ویژهی مقاومت الکترودهای که آنگاه کم ویژهی مقاومت یک است. شده داده سمت در گیرنده الکترودهای و شیبدار سطح روی بر فرستنده باال ویژهی مقاومت یک میشود. ایجاد هستند واقع آنها راست الکترودهای و هستند شیب روی بر فرستنده الکترودهای که آنگاه اینجا در میشود. ایجاد شدهاند واقع آنها چپ سمت در گیرنده بهعنوان غلط به میتواند شده ایجاد کم ویژهی مقاومت نیز اساس بر شود. تفسیر مدفون ویژهی مقاومت کم منطقهی وجود بیهنجاریهای )1980( همکاران و فاکس شده انجام مطالعات عارضهی سه هر در شیب طول افزایش با توپوگرافی از ناشی 11 لرزه زمین در نوین پژوهشهای نشریهی

4 ه... ویژهی مقاومت دادههای تفسیر در توپوگرافی اثر همب هز ویژه گیش بی مقاومت گیرهای ا ذاص ثش اندازه دس بر سأثیش چگ گیدره تأثیر چگونگی 2 ؿىل 2- شکل درجه 27 حدود شیب زاویهی با دره یک توپوگرافی مقطع a: دره یک از ناشی ویژهی مقاومت هنجاریهای بی b: گیریهای اندازه بر دار شیب سطح یک تأثیر چگونگی 4- شکل زاویهی با دار شیب سطح یک توپوگرافی مقطع a: ویژه مقاومت ویژهی مقاومت هنجاریهای بی b: و درجه 27 حدود شیب دار شیب سطح یک از ناشی شیب طول با ناهمواریهای مییابد. افزایش شده داده توضیح ایجاد قابلتوجهی آنومالیهای قطبی دو یک طول از کمتر توپوگرافی از ناشی بیهنجاریهای حالتها تمام در نمیکنند. مییابد. افزایش شیبها طول تمام برای شیب زاویهی افزایش با درجه 10 از کمتر شیب زوایای برای بیهنجاریها عمومی بهطور نیست. قابلتوجه کمتر یا ویژه مقاومت گیشی بی اندازهگیریهای ا ذاص برثش ثشآهذگی سأثیشبرآمدگی چگ گیتأثیر چگونگی 3- شکل 3 ؿىل درجه 27 حدود شیب زاویهی با برآمدگی یک توپوگرافی مقطع a: برآمدگی یک از ناشی ویژهی مقاومت بیهنجاریهای b: تجربی بخش کار روش که است صورت این به پژوهشی پروژهی این در کار روش 15 راستای در شولومبرگر آرایش با قائم الکتریکی سونداژ 101 میباشند شمالشرقی ای جنوبغربی امتداد دارای که پروفیل دادههای برداشت با است. شده زده نوبران دشت منطقهی در وارد و مختلف AB/2 های برای ظاهری الکتریکی ویژهی مقاومت همچنین و سونداژها نقاط ارتفاع اعمال با همراه دادهها این کردن هب اقدام ای IPI2WIN حرفهای نرمافزار به سونداژها فاصلهی 1394 بهار 35 شماره دهم سال 12

5 حفیظی و سردرود مهدیپور کرده ظاهری الکتریکی ویژهی مقاومت دادههای سازی معکوس پروفیلها ژئوالکتریکی مقاطع و مقطع شبه نقشههای درنتیجه و آبرفت سطحی الیههای ازجمله الیهها شیب الیهها ارتفاع و عمق اب میتوانیم همچنین بکنیم. تهیه میتوانیم را کف سنگ و آبدار سطوح عمق هم نقشههای پروفیلها ژئوالکتریکی مقاطع تهیهی رثا Surfer زمینشناسی نرمافزار طریق از الیهها مرز مختلف که را الکتریکی ویژهی مقاومت دادههای تفسیر در توپوگرافی بدهیم قرار بررسی و تحلیل مورد است نوشتار این اصلی هدف گزارش عنوان را مطالعات این پیشنهادهای و نتیجهها درنهایت و بیاوریم. نهایی صحرایی عملیات 101 تعداد نوبران دشت در شده انجام عملیات به توجه با که پروفیل 15 راستای در شولومبرگر آرایش با الکتریکی سونداژ محدودهی در میباشند شمالشرقی ای جنوبغربی امتداد دارای و شرقی زون دو بهصورت دشت این است. شده زده موردمطالعه پروفیل 11 از متشکل غربیای زون که شده گرفته نظر در غربی پروفیل 4 از متشکل شرقی زون و 79 تا 1 های سونداژ شامل موقعیت نقشهی 5 )شکل است 155 تا 126 های سونداژ شامل میدهد(. نشان را پروفیلها و سونداژها دادههای با که را رخسارههایی از بعضی است قادر توپوگرافی پنهان مفسر دید از هستند کشف قابل ظاهری ویژهی مقاومت مناطق درون الکتریکی جریان میشود باعث توپوگرافی کند. این شود. پراکنده مرتفع مناطق روی از و کند تجمع پست ویژهی مقاومت پست نواحی در که میشود باعث ویژگی دارای مرتفع نواحی در و کم مقادیر دارای ظاهری الکتریکی بیهنجاریهای عمومی بهطور البته شود اندازهگیری زیاد مقادیر درجه 10 از کمتر شیب زوایای برای الکتریکی جریان خطوط نقشههای و صحرایی دادههای به توجه با لذا نیست قابلتوجه ویژهی مقاومت دادههای در توپوگرافی اثر میزان توپوگرافی در همچنین داد خواهیم تشخیص حدودی تا را ظاهری الکتریکی الکتریکی ویژهی مقاومت دادههای تفسیر در توپوگرافی اثر مورد انجام بعدی بخشهای در را الزم بررسیهای شده اندازهگیری داد. خواهیم م هتر برحسب افقی ػو دی هح ر ای پر فیل ا س ذاش ا ه قؼیت قش ی از شواتیکی 5 هستند متر برحسب افقی و عمودی محورهای پروفیلها و سونداژها موقعیت نقشهی از شماتیکی 5- شکل 13 لرزه زمین در نوین پژوهشهای نشریهی

6 ه... ویژهی مقاومت دادههای تفسیر در توپوگرافی اثر توپوگرافی نقشهی و پروفیلها سونداژها موقعیت نقشهی ترسیم منطقه و مکانی مختصات مورد در صحرایی دادههای از استفاده با موقعیت نقشهی میتوانیم سونداژها آزاد دریای سطح از ارتفاع بهصورت را منطقه توپوگرافی نقشههای همچنین و سونداژها کهای است ذکر به الزم کنیم. تهیه 9 را و شکلهای 5 است. متر برحسب نقشهها این در موجود محورهای تمامی آنها در توپوگرافی اعمال و ژئوالکتریکیای مقاطع ترسیم که میباشند زمین الیههای از مقاطعی ژئوالکتریکی مقاطع و ایستابی آبرفت سطوح ارتفاع و عمق آنها ضخامت الیهها مرز اینای ترسیم در میدهند. نشان را آنها شیب همچنین و کف سنگ توپوگرافی اثر میخواهیم سونداژها نقاط ارتفاع اعمال با مقاطع و الیهها شیب همچنین و الیهها مرز سطوح عمق و ارتفاع در توپوگرافی که زمانی با مقایسه در را الیهها برآمدگی و گودی نیز دشت غربی زون توپوگرافی نقشهی از شماتیکی 6- شکل شناسایی قابل رنگها طریق از منطقه مختلف نقاط ارتفاع نوبران الی نقاط ارتفاع کمترین روشن ای قهوه رنگ که طوری به شده است. شده ترسیم نقاط ارتفاع بیشترین تیره آبی رنگ دشت شرقیمنطقهی زون توپوگرافی نقشهی از شماتیکی 8- شکل شناسایی قابل رنگها طریق از منطقه مختلف نقاط ارتفاع نوبران رنگ الی نقاط ارتفاع کمترین روشن سبز رنگ که طوری به شده است. شده ترسیم نقاط ارتفاع بیشترین روشن ای قهوه غربی زون ب عدی سه توپوگرافی نقشهی از شماتیکی 7- شکل نوبران دشت منطقهی شرقی زون ب عدی سه توپوگرافی نقشهی از شماتیکی شکل 9 - نوبران دشت منطقهی 1394 بهار 35 شماره دهم سال 14

7 حفیظی و سردرود مهدیپور )10( شکلهای منظور این کنیم.برای بررسی است نشده اعمال زمین سطح که حالتی در را 5( )شکل 10 پروفیل مقطع )11( و سونداژها نقاط ارتفاع که حالتی با است شده گرفته نظر در صاف که است ذکر به میکنیم.الزم مقایسه شده اعمال مقطع آن در مرز بین 11( و 10 )شکلهای 10 پروفیل مقطع در موجود اعداد اه نآ واحدای وای میباشند حقیقی ویژهی های مقامت الیهها )شکلهای پروفیل 10 مقطع به توجه با میباشند. اهممتر برحسب پروفیل مقطع به توپوگرافی اعمال با بعد صفحهی در 11( و 10 مرز عمق نیز و الیهها ضخامت در اینکه با 10 شکل در 10 تغییرات اما نمیشود ایجاد خاصی تغییراتی زمین سطح از الیهها بهنوبهی که آنها شیب و الیهها بین مرز شکل در زیادی بسیار سونداژ در مثال برای میشود. مشاهده دارند زیادی اهمیت خود اعمال توپوگرافی که زمانی سونداژ این زیر الیهها تمام مرز 74 توپوگرافی اعمال با ولی دارند قرار برآمدگی در 11( )شکل نشده این 10( )شکل 10 پروفیل مقطع در سونداژها نقاط ارتفاع و اب میشوند. دیده فرورفتگی بهصورت فوقالذکر برآمدگیهای نیمرخ گرفتن نظر در همراه به پروفیلها مقاطع تمامی بررسی آهک جنس از کف سنگ وجود از حاکی منطقه در زمینشناسی شیست کالک جنس از دشت حاشیهی در نیز و مارن و بیومیکریتی پروفیل و 8 پروفیل 3 پروفیل در کف سنگ است. بیومیکریتی و سونداژهای محل در ترتیب به 5( )شکل 9 در همچنین دارد. زمین سطح از را فاصله بیشترین 66 و وابسته کامل بهطور مبحث این که میدانیم الیهها جنس مورد این چون و بوده الیهها خود خاص حقیقی ویژهی مقاومت به دادههای شدهی سازی معکوس حقیقی ویژهی مقاومتهای این در چون همچنین و میباشند ظاهری ویژهی مقاومت خام ظاهری ویژهی مقاومت دادههای در توپوگرافی تأثیرات پروژه نیز حقیقی ویژهی مقاومت در تغییراتی لذا است قابلچشمپوشی ما موردمطالعه منطقهی توپوگرافی درنتیجه و داشت نخواهند اینورژن البته نمیکند. وادار الیهها جنس تفسیر در بهاشتباه را شکلهای 10 پروفیل مقطع در ظاهری ویژهی مقاومت دادههای دیده شدهاند آورده توپوگرافی اثر مقایسهی بهعنوان که 11( و )10 تغییر توپوگرافی اثر اعمال با حقیقی مقاومتهای این که میشود نمیکند. تغییر توپوگرافی اعمال با هم الیهها جنس لذا و نکردهاند شده اعمال توپوگرافی آن در که 10 پروفیل مقطع 10- شکل است. نظر در صاف زمین سطح آن در که 10 پروفیل مقطع 11- شکل است. شده گرفته نتیجهگیری ویژهی مقاومت ایجاد باعث برداشت خط طول در دره وجود شده احاطه ویژه مقاومت پر زونهای توسط که کم الکتریکی گیرنده الکترودهای که آنگاه پایین ویژهی مقاومت این میشود. است. محسوستر هستند دره لبههای الیه منتهی در فرستنده و یک ایجاد باعث برداشت خط طول در برآمدگی وجود همچنین دو توسط که برآمدگی زیر در ویژه مقاومت پر بیهنجاری زون مقاومت این میشود. شده احاطه جانبی ویژهی مقاومت کم زون سمت دو در فرستنده و گیرنده الکترودهای که آنگاه باال ویژهی شیبدار سطح وجود است. محسوستر هستند برآمدگی مختلف ویژه مقاومت پر زون یک ایجاد باعث برداشت خط طول در نیز شیب پایین در ویژه مقاومت کم زون یک و شیب باالی در 15 لرزه زمین در نوین پژوهشهای نشریهی

8 ه... ویژهی مقاومت دادههای تفسیر در توپوگرافی اثر فرستنده الکترودهای که آنگاه کم ویژهی مقاومت یک میشود. آنها راست سمت در گیرنده الکترودهای و شیبدار سطح روی بر مقاومت یک میشود. ایجاد هستند واقع شیب پایین بهطرف و شیبدار سطح روی بر فرستنده الکترودهای که آنگاه باال ویژهی شیب باالی بهطرف و آنها چپ سمت در گیرنده الکترودهای و ایجاد کم ویژهی مقاومت نیز اینجا در میشود. ایجاد هستند واقع ویژهی مقاومت کم منطقهی بهعنوان غلط به میتواند نیز شده 5 بخش در شده بحث عارضهی سه هر در شود. تفسیر مدفون توپوگرافی اثر میزان شیب زاویهی افزایش با که شدیم متوجه اثر البته مییابد. افزایش ظاهری الکتریکی ویژهی مقاومت در این درجه 10 از کمتر زوایای برای عمومی بهطور توپوگرافی به اتکا با ]9[ همکارانش و فاکس است قابلچشمپوشی اثر دشت توپوگرافی به توجه با و 5 بخش از بهدستآمده نتیجههای شیب زاویهی بیشترین نیز و 9( و )شکلهای نوبران آنها فاصلهی به نسبت سونداژها ارتفاع اختالف تانژانت )وارون بین 5( )شکل سوم پروفیل در درجه 5 حداکثر دشت( آن در تغییرات در مؤثری اثر زاویه این که است 28 و 27 های سونداژ و داشت نخواهد ظاهری الکتریکی ویژهی مقاومت اندازهگیری مورد در توپوگرافی تصحیحات بدون دادهها این به میتوانیم ما اعتماد موردمطالعه دشت ظاهری الکتریکی ویژهی مقاومتهای کنیم. اساس این بر لذا دادههای اندازهگیری در موردمطالعه منطقه توپوگرافی 1- نداشته مؤثری تأثیر ظاهری الکتریکی ویژهی مقاومت است. الیهها جنس در بهاشتباه را ما موردمطالعه منطقه توپوگرافی 2- نمیکند. وادار آنها ضخامت و ژئوالکتریکی مقاطع تهیه در موردمطالعه منطقه توپوگرافی 3- دارد. قابلتوجهی تأثیر 10 بخش به توجه با و گودیها تعیین در موردمطالعه منطقه توپوگرافی 4- دارد. قابلتوجهی اثر زیرزمین الیههای مرز برآمدگیهای سپاسگزاری ژئوالکتریک بخش تهران دانشگاه ژئوفیزیک مؤسسهی از پژوهش این در رفته بهکار دادههای گذاشتن اختیار در خاطر به دارم. را قدردانی و تشکر نهایت مراجع مسلح. نیروهای جغرافیایی سازمان اول چاپ ژئوالکتریک 1391 س. احمدی م. آریامنش ]1[ شمارهی تهران دانشگاه سوم چاپ دوم جلد کاربردی ژئوفیزیک 1388 ح. زمردیان ح. حسینیه حاجب ترجمهی همکاران و تلفورد ]2[. تهران. گیتاشناسی ایران جغرافیای المعارف دایرة 3 جلد ایران گیتاشناسی 1384 ع. جعفری ]3[. تهران. دانشگاه ژئوفیزیک مؤسسهی ژئوالکتریک پژوهشی بخش گزارش نوبران دشت ژئوالکتریک مطالعهی 1389 م.ک. حفیظی ]4[. نوبران. زمین 1: نقشهی معدنی اکتشافات و شناسی زمین سازمان ]5[ شمارهی تهران دانشگاه اول چاپ اکتشافی ژئوفیزیک در الکتریکی روشهای 1391 غ.ح. نوروزی ]6[. تهران واحد آزاد دانشگاه ارشد کارشناسی نامه پایان آب استحصال جهت بهینه حفاری محل و نوبران دشت در آبخوان کف سنگ تعیین 1389 آ. یونسی ]7[. پایه. علوم دانشکدهی شمال [8]. Coggon, J.H., 1971, Electromagnetic and electrical modelling by the finite-element method: Geophysics, v. 36, p [9]. Fox, R., Hohmann, G., Killpack, T. and Rjio, L., Topographic effects in resistivity and induced polarization surveys. Geophysics, 45, [10]Griffiths D.H. and Barker R.D.,1993. Two-dimensional resistivity imaging and modellingin areas of complex 1394 بهار 35 شماره دهم سال 16

9 مهدیپور سردرود و حفیظی geology. Journal of Applied Geophysics, 29, [11]Hallof, P.G., 1970, Theoretical induced polarization and resistivity studies, scale model case, phase III, Mc Phar Geophysics. [12]Loke M.H. and Barker R.D.,1996. Rapid least-squares inversion of apparent resistivity pseudosections using a quasi-newton method. Geophysical Prospecting, 44, [13]Rijo, l., 1977, Modeling Of electric and electromagnetic data: Ph.D, thesis, univ, of Utah. [14]Spiegel, R.J., Sturdivant, V.R. and Owen, T.E., Modeling resistivity anomalies from localized voids under irregular terrain. Geophysics, 45, [15]Tong, L. and Yang, C., Incorporation of topography into 2-D resistivity inversion. Geophysics, 55, [16]Tsourles, P.I., Symanski, J.E. and Toskas, G.N., The effect of terrain topography on commonly used resistivity arrays. Geophysics, 64, نشریهی پژوهشهای نوین در زمین لرزه

10 JNRS he topographic effect on resistivity data interpretation of noubaran plain M. Mehdi-Pour-Sardroud 1, * and M.K. Hafizi 2 1. MSc in Geophysics, Faculty of Basic Sciences, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran 2. Prof. of Geophysics, Institute of Geophysics, Tehran University, Tehran, Iran Recieved: December 2014, Revised: January 2015, Accepted: February 2015 Abstract: Topographic factor is important due to its misleading variations in measuring electrical resistivity data and also in interpretation of these data which can be created. This research aims at studying the effect of topography in interpreting resistivity data in Nobaran plain located at geographical length (from 45 :30, to 50 (E)), and geographical width (from 30 to 35 :30 (N)). To do this study, 101 vertical electrical sounding (V.E.S) with schlumberger arrangement were is applied at 15 profile track in Nobaran Plain. Considering to the elevation all Sounding points; The topography of the study area does not have effective effect on measured apparent resistivity data; therefore topography effect on determining actual resistivity of layers and genus of geological layers are negligible. But the effect of topography on the interpretation of the apparent resistivity data measured including dipping layers geoelectric sections, underground boundary layers cannot be ignored. Therefore, the effect of topography on the interpretation of the electrical resistivity data in the study area is a very important to consider. Keywords: Electricalresistivity, Topography, Geoelectricsections, Plain nobaran, Iran *Corresponding author mehdi_mehdipour63@yahoo.com JNRS / Vol. 10, No