Programme Greece - Italy 2007/2013 Project NOBARRIER (code NOBARRIER - I1-33.01) 1. Εισαγωγή

Programme Greece - Italy 2007/2013 Project NOBARRIER (code NOBARRIER - I1-33.01) First notes on methodology of requirement Identification for sustainable routs and labels Project Partner IPRES Apulian Institute for Economic and Social Research 1. Εισαγωγή Το έργο NOBARRIER, που χρηµατοδοτήθηκε από το Πρόγραµµα Ελλάδας Ιταλίας 2007 2013, έχει ως στόχο να συµβάλει στην αύξηση της γενικής προσβασιµότητας των περιοχών που εµπλέκονται. Ο γενικός στόχος του έργου πρόκειται να επιτευχθεί, µέσω των ακόλουθων ειδικών στόχων του έργου, που είναι : 1. να οικοδοµήσει και να προωθήσει παρεµβάσεις έρευνας και δράση που έχει σχεδιαστεί για να αναδείξει και να αναπτύξει καταστάσεις εθνικής και διεθνούς επιτυχίας και να εκπαιδεύσει και να εξελίξει τους φορείς του πολιτισµικού τουρισµού, όπως επίσης και τις τοπικές αρχές, στο θέµα της προσβασιµότητας. 2. να επεξεργαστεί και να δοκιµάσει µεθόδους και εργαλεία ώστε να «πιστοποιήσει» και να καταστήσει πιο ορατά και αναγνωρίσιµα τα προσβάσιµα µέρη, µέσω της δηµιουργίας ενός συστήµατος ανάθεσης «ετικετών», επιµερισµένες στους φορείς που σχετίζονται µε άτοµα µε αναπηρία. 3. «Να τεκµηριώσει» την οικονοµική και κοινωνική σκοπιµότητα και την ευκολία, που προκύπτει από την κατάργηση των φραγµών, υλικών αλλά και άυλων, µέσω δοµικών παρεµβάσεων όπως, για παράδειγµα, εξοπλίζοντας µια προσβάσιµη παραλία, βελτιώνοντας

τις υπηρεσίες πληροφόρησης για τα άτοµα µε αναπηρία, παράγοντας εργαλεία («διαδροµές χωρίς φραγµούς») που θα τα διαδώσει για να προωθήσει προσβάσιµες τοποθεσίες. 4. Να δηµιουργήσει ένα δίκτυο σταθερών σχέσεων µεταξύ εµπλεκοµένων µερών µε στόχο την υιοθέτηση των µεθόδων και των µέσων που καταρτίζονται, µε την υπογραφή των συµφωνιών που ακολουθούν. 5. Να επιταχύνει τη διαδικασία «της επέκτασης της τουριστικής περιόδου» του κοινωνικού / πολιτισµικού τουρισµού µε στόχο τη βελτιστοποίηση των πόρων, να αυξήσει την ανταγωνιστικότητα και την κερδοφορία και να δηµιουργήσει νέες ευκαιρίες για όλους, µέσω της ευνοϊκής προδιάθεσης των πακέτων των τουριστικών προσφορών. 2. Προσδιορισµός της κατηγοριοποίησης Αυτό το πρώτο µεθοδολογικό σηµείωµα έχει ως στόχο να αποτελέσει την αφετηρία για προβληµατισµό και θα πρέπει να να θεωρείται ως ένα «βασικό στοιχείο» που ενσωµατώνει ως αποτέλεσµα των ιδιαιτέρων συνεντεύξεων και φόρουµ µε τους συµµετέχοντες στον κόσµο της αναπηρίας, υγείας και κοινωνικού σχεδιασµού, των διαχειριστών συστηµάτων υγειονοµικής περίθαλψης και των συµµετεχόντων στον τοµέα της τουριστικής βιοµηχανίας. Σε αυτό το σηµείο θα παρουσιάσουµε τις σκέψεις που οδήγησαν τη σύµπραξη προς την επίτευξη των µεθοδολογικών πτυχών για: A. τη µεθοδολογία για την ανάδειξη των προσβάσιµων διαδροµών, B. τη µεθοδολογία για την ανάδειξη των προδιαγραφών για τη σήµανση των τουριστικών επιχειρήσεων που έχουν χαρακτηριστεί ως «προσβάσιµες». Σε αυτό το στάδιο, προχωρήσαµε στον προσδιορισµό των τύπων της αναπηρίας µε σκοπό να τους εντάξουµε σε οµάδες οµοιογενώς. Αυτή η δραστηριότητα, η οποία σίγουρα δεν είναι απλή γιατί είναι φανερό ότι κάθε παθολογία αξίζει ιδιαίτερη προσοχή, µπορεί να διευκολυνθεί µέσα από τις ταξινοµήσεις που έχουν προσδιοριστεί από τον Παγκόσµιο Οργανισµό Υγείας. Ξεκινώντας από το δεύτερο µισό του περασµένου αιώνα, ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας (WHO) ανέπτυξε διαφορετικά εργαλεία ταξινόµησης που σχετίζονταν µε την παρατήρηση και την ανάλυση οργανικών, ψυχολογικών και συµπεριφοριστικών παθολογιών, ώστε να βελτιωθεί η ποιότητα της διάγνωσης αυτών των παθήσεων. Η πρώτη ταξινόµηση που αναπτύχθηκε από τον WHO, «Η Διεθνής Ταξινόµηση Νόσων» (ICD, 1970), αντιµετωπίζει την ανάγκη να κατανοήσουµε τα αίτια της ασθένειας, παρέχοντας για κάθε δυσλειτουργία και σύνδροµο µια περιγραφή των

κύριων κλινικών χαρακτηριστικών και διαγνωστικών ενδείξεων. Η ICD έχει περιγραφεί ως µια αιτιώδης ταξινόµηση, εστιάζοντας την προσοχή της στην αιτιολογική πτυχή της παθολογίας. Η διάγνωση των νόσων µεταφράζεται σε αριθµητικούς κωδικούς, οι οποίοι επιτρέπουν την αποθήκευση, την αναζήτηση και την ανάλυση δεδοµένων. Η ICD αποκάλυψε σύντοµα διάφορα όρια στην εφαρµογή της, τα οποία οδήγησαν τον WHO να αναπτύξει ένα νέο εγχειρίδιο ταξινόµησης, τη «Διεθνή Ταξινόµηση Ανεπαρκειών, Αναπηριών και Μειονεξιών» (ICIDH, 1980), η οποία είναι σε θέση να εστιάσει, ότι µόνο στα αίτια της ασθένειας αλλά και στις συνέπειές της. Η ICIDH δεν καλύπτει τα αίτια της νόσου, αλλά τη σηµασία και την επιρροή που ασκείται στην υγεία των πληθυσµών. Η ICIDH δεν ορίζεται µε την έννοια ότι µια ασθένεια συνεπάγεται ανεπάρκεια, αλλά από την έννοια της υγείας, οριζόµενη ως φυσική, νοητική, σχεσιακή και κοινωνική υγεία, όσον αφορά το άτοµο ως σύνολο αλλά και την αλληλεπίδρασή του µε το γύρω περιβάλλον. Ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας συνηγορεί υπέρ της σηµασίας του να χρησιµοποιείται η ICD (η Ιταλία αναφέρεται στην έκδοση 10 του 1992) και η συµπληρωµατική εφαρµογή της ICIDH, ευνοώντας την ανάλυση και την κατανόηση της κατάστασης της υγείας του ατόµου µε την ευρύτερη έννοια, δεδοµένου ότι τα αιτιολογικά δεδοµένα έχουν ενσωµατωθεί στην ανάλυση των επιπτώσεων όπου η ασθένεια µπορεί να έχει για το άτοµο και το περιβάλλον στο οποίο έχει εισαχθεί. Η ICIDH χαρακτηρίζεται από τρία βασικά συστατικά µέσω των οποίων οι συνέπειες µιας ασθένειας αναλύονται και αξιολογούνται: Ø ανεπάρκεια, όπως οργανική και/ ή λειτουργική βλάβη Ø αναπηρία, όπως η απώλεια των λειτουργικών δυνατοτήτων του ατόµου, λόγω µιας βλάβης Ø µειονεξία (handicap), όπως οι δυσκολίες που συναντά ένα δεδοµένο άτοµο στο περιβάλλον του, που προκύπτουν από µια βλάβη. Η παρουσία των εννοιολογικών εγγενών περιορισµών στη ταξινόµηση ICIDH οδήγησε τον WHO στην ανάπτυξη ενός πρόσθετου εργαλείου, τη «Διεθνή Ταξινόµηση Λειτουργιών και Αναπηρίας» (ICIDH-2, 1999), η οποία αντιπροσωπεύει το έµβρυο του εννοιολογικού µοντέλου που θα αναπτυχθεί στην τελική ταξινόµηση του Παγκόσµιου Οργανισµού Υγείας, ήτοι, η «Διεθνής Ταξινόµηση Λειτουργιών, Αναπηρίας και Υγείας», (ICF, 2001). Στις 22 Μαΐου 2001, ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας συνέταξε µια καινοτόµο, διεπιστηµονική ταξινόµηση µε µια καθολική προσέγγιση: τη «Διεθνή Ταξινόµηση λειτουργιών, Αναπηρίας και

Υγείας», που καλείται ICF. Στην ανάπτυξη µιας τέτοιας ταξινόµησης παρέστησαν 192 κυβερνήσεις που αποτελούσαν την Παγκόσµια Συνέλευση Υγείας, όπου συµπεριλαµβάνονται η Ιταλία και η Ελλάδα. Η ICF έχει οριστεί ως µια ταξινόµηση που στοχεύει στο να περιγράψει την κατάσταση της υγείας των ανθρώπων σε σχέση µε το υπαρξιακό τους πλαίσιο (κοινωνικό, οικογενειακό, εργασιακό), προκειµένου να κατανοήσει τις δυσκολίες που ανέκυψαν κατά το κοινωνικό-πολιτισµικό τους πλαίσιο, το οποίο µπορεί να προκαλέσει αναπηρία. Εποµένως, χρησιµοποιώντας την ICF δεν περιγράφουµε ανθρώπους, αλλά περιγράφουµε τις καθηµερινές καταστάσεις της ζωής τους σε σχέση µε το περιβαλλοντικό τους πλαίσιο και έµφαση δίνεται στο άτοµο όχι µόνο ως ένα άτοµο µε µια ασθένεια ή αναπηρία αλλά πάνω απ 'όλα για την µοναδικότητα και παγκοσµιότητά τους. Αυτό το εργαλείο περιγράφει τέτοιες περιπτώσεις υιοθετώντας µια ενοποιηµένη και τυποποιηµένη γλώσσα, προσπαθώντας να αποφύγει σηµασιολογικές παρανοήσεις και, ως εκ τούτου, διευκολύνει την επικοινωνία µεταξύ των διαφόρων χρηστών του στον κόσµο. Η πρώτη νέα πτυχή της ταξινόµησης είναι εµφανής στον τίτλο της. Σε αντίθεση µε τις προηγούµενες ταξινοµήσεις (ICD and ICIDH) όπου δόθηκε άφθονος χώρος στην περιγραφή των επιµέρους ασθενειών µε τη χρήση όρων όπως ασθένεια, αναπηρία και µειονεξία (όπου κυρίως χρησιµοποιούνται µε αρνητική έννοια, αναφερόµενοι σε ελαττώµατα), η τελευταία ταξινόµηση του WHO αναφέρεται σε όρους που αναλύουν την υγεία των ατόµων υπό θετικό πνεύµα (όπως η λειτουργικότητα και η υγεία). Η ICF έχει ως στόχο να παράσχει µια ολοκληρωµένη ανάλυση της κατάστασης της υγείας των ατόµων µε τη θέσπιση ενός συσχετισµού µεταξύ της υγείας και του περιβάλλοντος, φθάνοντας στον ορισµό της αναπηρίας που νοείται ως µια κατάσταση της υγείας σε ένα δυσµενές περιβάλλον. Η ανάλυση των διάφορων υπαρξιακών διαστάσεων του ατόµου οδηγεί στην ανάδειξη όχι µόνο του πώς οι άνθρωποι ζουν µε τη νόσο τους, αλλά και τι µπορεί να γίνει για να βελτιωθεί η ποιότητα της ζωής τους. Η έννοια της αναπηρίας εισάγει επιπρόσθετα στοιχεία όπου τονίζουν την καινοτόµο αξία της ταξινόµησης: Ø καθολικότητα; Ø ολοκληρωµένη προσέγγιση; Ø πολυδιάστατο µοντέλο λειτουργικότητας και αναπηρίας. Η καθολική προσέγγιση της ICF καθίσταται προφανής βλέποντας ότι η αναπηρία δεν θεωρείται πρόβληµα µιας µειονοτικής οµάδας µέσα σε µια κοινότητα, αλλά µια εµπειρία που ο καθένας τη

βιώνει κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Ο WHO, µέσω της ICF, προτείνει ένα µοντέλο καθολικής αναπηρίας, που εφαρµόζεται σε κάθε άτοµο, αρτιµελές ή διαφορετικών ικανοτήτων. Η ολοκληρωµένη προσέγγιση για τη ταξινόµηση εκφράζεται µέσα από µια λεπτοµερή ανάλυση όλων των υπαρξιακών διαστάσεων του ατόµου δίνοντας την ίδια βαρύτητα, χωρίς διάκριση όσον αφορά τις πιθανές αιτίες. Η έννοια της αναπηρίας όπως αυτή θεωρείται από τον Παγκόσµιο Οργανισµό Υγείας δεν έχει στόχο να τονίσει τα ελαττώµατα και τις αναπηρίες που δηµιουργούν επισφαλείς συνθήκες διαβίωσης για τους ανθρώπους, αλλά θέλει να είναι µια έννοια που να εµπεριέχεται σε ένα πολυδιάστατο συνεχές. Κάθε ένας από µας µπορεί να βρεθεί σε ένα επισφαλές περιβάλλον το οποίο µπορεί να προκαλέσει αναπηρία. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο η ICF ενεργεί ως ταξινοµητής υγείας, λαµβάνοντας υπόψη τις κοινωνικές πλευρές της αναπηρίας: για παράδειγµα, αν κάποιο άτοµο έχει κάποια δυσκολία στο εργασιακό τους περιβάλλον, δεν έχει σηµασία αν η φύση της αιτίας της ταλαιπωρίας είναι φυσική, νοητική ή αισθητήρια. Αυτό που είναι σηµαντικό είναι να παρεµβαίνει στο κοινωνικό πλαίσιο δηµιουργώντας σηµαντικά δίκτυα υπηρεσιών, ώστε να µειωθεί η αναπηρία. Η ICF έχει διαιρεθεί σε 2 µέρη: Το πρώτο µέρος (1) καλύπτει τη Λειτουργικότητα και την Αναπηρία. Το δεύτερο µέρος (2) καλύπτει τους Εξειδικευµένους Παράγοντες. Τα στοιχεία του πρώτου µέρους (1) είναι: - Σωµατικές λειτουργίες και Δοµές - Δραστηριότητες και Συµµετοχή Τα στοιχεία του δεύτερου µέρους (2) είναι: - Περιβαλλοντικοί Παράγοντες - Προσωπικοί Παράγοντες (δεν έχουν καταταχθεί στην ICF). Το στοιχείο «Σωµατικές Λειτουργίες» περιγράφεται µέσα από τη χρήση οκτώ κεφαλαίων και κατηγοριών: Νοητικές λειτουργίες, Αισθητηριακές λειτουργίες και πόνος, Λειτουργίες του λόγου, Λειτουργίες του καρδιαγγειακού, αιµατολογικού, ανοσολογικού και αναπνευστικού συστήµατος κλπ. Κάθε κύρια κατηγορία χωρίζεται σε υποκατηγορίες.

ΟΙ ΚΥΡΙΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΤΩΝ ΣΩΜΑΤΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ Νοητικές λειτουργίες Αισθητηριακές λειτουργίες και πόνος Λειτουργίες του λόγου Λειτουργίες του αγγειακού, αιµατολογικού, ανοσολογικού και αναπνευστικού συστήµατος Λειτουργίες του πεπτικού, του µεταβολικού και ενδοκρινικού συστήµατος Λειτουργίες που σχετίζονται µε το ουροποιητικό και αναπαραγωγικό σύστηµα Νευροµυοσκελετικές και σχετικές µε την κίνηση λειτουργίες Λειτουργίες του δέρµατος και σχετικών δοµών Άλλες σωµατικές λειτουργίες Δείκτης Το στοιχείο «Σωµατικές Δοµές» περιγράφεται µέσα από τη χρήση οκτώ κύριων κεφαλαίων ή κατηγοριών (παράλληλες προς εκείνες των Λειτουργιών του Σώµατος): Δοµές του νευρικού συστήµατος, Δοµές του οφθαλµού, του αυτιού και άλλων συναφών δοµών, Δοµές που έχουν σχέση µε τη φωνή και το λόγο, Δοµές του καρδιαγγειακού, ανοσολογικού και του αναπνευστικού συστήµατος κλπ. Κάθε κύρια κατηγορία χωρίζεται σε υποκατηγορίες. ΟΙ ΚΥΡΙΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΤΩΝ ΣΩΜΑΤΙΚΩΝ ΔΟΜΩΝ Δοµές του νευρικού συστήµατος Δοµές του οφθαλµού, του αυτιού και άλλων συναφών δοµών Δοµές που έχουν σχέση µε τη φωνή και το λόγο Δοµές του αγγειακού, αιµατολογικού, ανοσολογικού και αναπνευστικού συστήµατος Δοµές που σχετίζονται µε το πεπτικό, µεταβολικό και ενδοκρινικό σύστηµα Δοµές που σχετίζονται µε το ουροποιητικό και αναπαραγωγικό σύστηµα Δοµές που σχετίζονται µε την κίνηση Δοµές του δέρµατος και συναφών δοµών Άλλες δοµές του σώµατος Δείκτης To στοιχείο «Δραστηριότητες και Συµµετοχή» περιγράφεται από µια ενιαία αναλυτική λίστα από εννιά κεφάλαια ή κατηγορίες: Μάθηση και εφαρµοσµένη γνώση, Γενικά καθήκοντα και

απαιτήσεις, Επικοινωνία, Κινητικότητα, Προσωπική φροντίδα, Οικιακή ζωή, Διαπροσωπικές αλληλεπιδράσεις και σχέσεις, Κύριοι τοµείς της ζωής (σχολείο, εργασία, κλπ), Κοινωνική, δηµόσια και κοινοτική ζωή. Κάθε κύρια κατηγορία χωρίζεται σε υποκατηγορίες. Με σκοπό να κωδικοποιήσουµε το στοιχείο «Δραστηριότητες και Συµµετοχή» χρησιµοποιούνται δύο όροι: χωρητικότητα και απόδοση. Ο δείκτης της απόδοσης περιγράφει τι κάνει ένα άτοµο στο παρόν περιβάλλον του. Με δεδοµένο ότι το παρόν περιβάλλον περιέχει και ένα κοινωνικό πλαίσιο, η απόδοση µπορεί επίσης να θεωρηθεί ως «συµµετοχή σε καταστάσεις ζωής» ή «εµπειρία ζωής» των ατόµων µέσα στο ουσιαστικό πλαίσιο στο οποίο ζουν. Αυτό το πλαίσιο περιλαµβάνει τους περιβαλλοντικούς παράγοντες: όλες τις πλευρές του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος καθώς επίσης και τις συµπεριφορές που µπορούν να κωδικοποιηθούν χρησιµοποιώντας το στοιχείο Περιβαλλοντικοί Παράγοντες. Ο δείκτης της χωρητικότητας περιγράφει την ικανότητα ενός ατόµου να εκτελέσει ένα καθήκον ή µια δράση. Αυτός ο όρος έχει το σκοπό να δηλώσει το µέγιστο αναµενόµενο επίπεδο λειτουργίας που ένα άτοµο µπορεί να φτάσει σε ένα συγκεκριµένο τοµέα σε µια συγκεκριµένη στιγµή. Για να εκτιµηθεί συνολικά η ικανότητα του ατόµου, θα ήταν απαραίτητο να χρησιµοποιηθεί ένα «τυποποιηµένο» περιβάλλον µε σκοπό να εξουδετερώσει την επίδραση που έχει η µεταβλητότητα διαφορετικών περιβαλλόντων χώρων σε ένα άτοµο. Αυτό το τυποποιηµένο περιβάλλον µπορεί να είναι: 1. ένα πραγµατικό περιβάλλον που χρησιµοποιείται γενικά για την εκτίµηση της χωρητικότητας στα πλαίσια των τεστ αξιολόγησης, 2. σε περιπτώσεις που αυτό δεν είναι δυνατό, ένα προκαθορισµένο περιβάλλον που µπορεί να έχει µια ενιαία επίδραση στο άτοµο. Αυτός ο τύπος περιβάλλοντος ονοµάζεται «ενιαίο» ή «πρότυπο» περιβάλλον. Το κενό µεταξύ της χωρητικότητας και της απόδοσης αντικατοπτρίζει τη διαφορά στην επίδραση ανάµεσα στο παρόν και το πρότυπο περιβάλλον, και γι αυτό παρέχει ένα χρήσιµο οδηγό που αφορά τις αλλαγές που πρέπει να εφαρµοστούν στο άτοµο προκειµένου να βελτιώσει την απόδοσή του. ΟΙ ΚΥΡΙΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΤΩΝ ΔΙΑΣΤΑΣΕΩΝ Απόδοση Χωρητικότητα

«ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ» Μάθηση και χρήση της γνώσης Γενικά καθήκοντα και απαιτήσεις Επικοινωνία Κινητικότητα Προσωπική φροντίδα Οικιακή ζωή Διαπροσωπικές αλληλεπιδράσεις και σχέσεις Κύριοι τοµείς της ζωής Κοινωνική, δηµόσια και κοινοτική ζωή Κάθε άλλη δραστηριότητα ή συµµετοχή Από τα δύο στοιχεία του Τµήµατος 2 του ICF, µόνο το στοιχείο «Περιβαλλοντικοί Παράγοντες» είναι κωδικοποιήσιµο: περιγράφεται από µια ενιαία αναλυτική λίστα 5 κεφαλαίων ή κύριων κατηγοριών: Προϊόντα και Τεχνολογία, Περιβάλλον, Σχέσεις, Συµπεριφορές, Υπηρεσίες. ΚΥΡΙΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ Προϊόντα και Τεχνολογία Φυσικό περιβάλλον και αλλαγές που επιβλήθηκαν από τον άνθρωπο Σχέσεις και κοινωνική υποστήριξη Συµπεριφορές Υπηρεσίες, συστήµατα και πολιτικές Κάθε άλλος περιβαλλοντικός παράγοντας Δείκτης ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ICF Τµήµα 1: Λειτουργίες και Αναπηρία Τµήµα 2: Άλλοι Παράγοντες Στοιχεία Σωµατικές Λειτουργίες Δραστηριότητες Περιβαλλοντικοί Προσωπικοί και Δοµές και Συµµετοχή Παράγοντες Παράγοντες

Περιοχές Σωµατικές Λειτουργίες Περιοχές της Σωµατικές Δοµές ζωής (Καθήκοντα, Δράσεις) Δοµές Αλλαγή στις Σωµατικές Λειτουργίες Χωρητικότητα Διεξαγωγή (φυσιολογική) καθηκόντων σε Αλλαγή στις Σωµατικές Λειτουργίες πρότυπο περιβάλλον Απόδοση (ανατοµία) (ανατοµικός) Διεξαγωγή καθηκόντων στο σύνηθες περιβάλλον Θετική Όψη Δοµική και Λειτουργική Δραστηριότητα Ακεραιότητα Συµµετοχή Λειτουργία Αρνητική Όψη Αναπηρία Περιορισµένη Δραστηριότητα Περιορισµένη Συµµετοχή Εξωτερικές επιρροές Εσωτερικές στη επιρροές στη Λειτουργία και Λειτουργία και την Αναπηρία την Αναπηρία Απλοποιώντας ή Επιρροή των επιβραδύνοντας χαρακτηριστικών την επιρροή του του ατόµου φυσικού και κοινωνικού κόσµου ως προς τις συµπεριφορές Μέσο/παράγοντας Μη εφαρµόσιµο βοήθειας και υποστήριξης Φραγµοί / εµπόδια Μη εφαρµόσιµο Ανικανότητα Με βάση τα αποτελέσµατα ερευνών µπορούµε να προσδιορίσουµε τουλάχιστον επτά ενιαίες περιοχές σύνθεσης: 1. Νοητική περιοχή 2. Συναισθηµατική και σχεσιακή 3. Γλωσσική 4. Αισθητήρια

5. Μηχανική λειτουργία 6. Νευρολογική περιοχή 7. Αυτονοµία Είναι προφανές ότι η εφαρµογή που χωρίζεται στις επτά προαναφερθείσες περιοχές δεν είναι άµεσα εφαρµόσιµη στο σκοπό µας. Για το σχεδιασµό στόχων υιοθετείται ένα µοντέλο που είναι εύκολο να χρησιµοποιηθεί από τους εταίρους του προγράµµατος που θα προσδιορίσουν τις πιο κατάλληλες διαδροµές και ετικέτες για τις διαφορετικές περιοχές. Εδώ προτείνουµε τρεις κύριες περιοχές: 1. Την περιοχή της ψυχοσωµατικής αναπηρίας 2. Την περιοχή της αισθητήριας αναπηρίας 3. Την περιοχή της γνωστικής και διανοητικής αναπηρίας Στην περιοχή της ψυχοσωµατικής αναπηρίας είναι δυνατό να εισάγουµε την ακόλουθη διάγνωση, θα πρέπει όµως να τονίσουµε ότι η λίστα αυτή είναι µονάχα ένα παράδειγµα και εποµένως όχι ολοκληρωµένη: τετραπληγία, σπαστική τετραπληγία, κινητικές δυσκολίες όλων των επιπέδων, ψυχοκινητική καθυστέρηση, σύνδροµο Prader Willi, ηµιπαράλυση, σύνδροµο West, προοδευτική µυϊκή δυστροφία π.χ. Duchenne, µυϊκή δυστροφία γενικά, ολική ψυχοσωµατική καθυστέρηση, νεφρική ανεπάρκεια. Στην περιοχή της αισθητήριας αναπηρίας είναι δυνατό να εισάγουµε την ακόλουθη διάγνωση, θα πρέπει όµως να τονίσουµε ότι η λίστα αυτή είναι µονάχα ένα παράδειγµα και εποµένως όχι ολοκληρωµένη: άτοµα µε τύφλωση ολική ή µερική, κώφωση, κωφάλαλα άτοµα ή άλαλα. Στην περιοχή της νοητικής και γνωστικής αναπηρίας δυνατό να εισάγουµε την ακόλουθη διάγνωση, θα πρέπει όµως να τονίσουµε ότι η λίστα αυτή είναι µονάχα ένα παράδειγµα και εποµένως όχι ολοκληρωµένη: σύνδροµο Down, πνευµατική καθυστέρηση, υπερδραστηριότητα, συγκεκριµένες µαθησιακές δυσκολίες και νοητικά προβλήµατα υγείας. 3. Ο προσδιορισµός των διαδροµών Για να προσδιορίσουµε τις διαδροµές είναι απαραίτητο να ακολουθήσουµε την προτεινόµενη αναφερόµενη τριχοτόµηση αφού είναι προφανές ότι η αναπηρία παρούσα σε διαφορετικές περιοχές

και συνθήκες έχει διαφορετικές ανάγκες και απαιτήσεις και γι αυτό η προσέγγιση που θα χρησιµοποιηθεί για τον προσδιορισµό των διαδροµών επίσης πρέπει να διαφοροποιηθεί. A. Χαρακτηριστικά των διαδροµών Γενικά θέµατα: οι διαδροµές που θα προσδιοριστούν µπορεί να είναι είτε αστικές (µικρο-διαδροµή εντός µιας πόλης ή σε µια περιοχή µε σηµαντική αξία όσο αφορά στη φύση, την ιστορία, την τέχνη, τη θρησκεία, τον πολιτισµό κλπ.) ή υπεραστικού τύπου που πρέπει να είναι τουριστικού ενδιαφέροντος. Οι περιοχές ενδιαφέροντος θα πρέπει να προσδιοριστούν κατά µήκος της διαδροµής - µαζί µε τον απαραίτητο χρόνο ταξιδιού και εάν είναι απαραίτητο ( ή προτείνεται ) η χρήση µεταφορικών οχηµάτων καθώς και η παρουσία επαρκούς σήµανσης. Θέµατα που αφορούν ψυχοσωµατική αναπηρία: η ολική απουσία αρχιτεκτονικών εµποδίων και / ή παρουσία εξοπλισµού που µπορεί να βοηθήσει να ξεπεραστούν αυτά τα εµπόδια. Θέµατα που αφορούν αισθητήρια αναπηρία: η απουσία αρχιτεκτονικών εµποδίων, η παρουσία κατάλληλων διαδρόµων για άτοµα µε ολική ή µερική τύφλωση (π.χ. ειδικών πεζοδροµίων), η παρουσία ακουστικών σηµάτων στους φωτεινούς σηµατοδότες, ή πιθανότητα νοηµατικής και / ή οδηγών σε Braille και η παρουσία πεζοδροµίων για τους τυφλούς. Θέµατα που αφορούν νοητική και γνωστική αναπηρία: είναι επιθυµητό να µην υπάρχουν αρχιτεκτονικά εµπόδια Περισσότερες ανάγκες και απαιτήσεις µπορούν να εισαχθούν µετά τη διεξαγωγή σε βάθος συνεντεύξεων. B. Διαδικασίες για τον προσδιορισµό των διαδροµών Επικύρωση ότι η τοποθεσία είναι ελεύθερη εµποδίων και ότι κατάλληλος εξοπλισµός για την υπερπήδηση τυχόν εµποδίων (π.χ. σκάλες) είναι διαθέσιµος. Επικύρωση της παρουσίας ακουστικών σηµάτων κυκλοφορίας, παροχή οδηγών σε Braille, πιστοποίηση (ή εκπαίδευση) των τουριστικών οδηγών στη νοηµατική γλώσσα.

C. Πολυδιάστατη προσέγγιση Οι διαφορετικές διαδροµές που θα προσδιοριστούν θα πρέπει να συµπεριληφθούν στην ιστοσελίδα του προγράµµατος. Ο προσδιορισµός των διαδροµών επιπρόσθετα µε τη συµµόρφωση µε τις τεχνικές απαιτήσεις που παρέχονται από την Επαρχία του Μπάρι που είναι υπεύθυνη για την υλοποίηση του ιστότοπου θα σηµειώνει την παρουσία σηµείων δηµόσιας υγείας, παραϊατρικών και φαρµακευτικών υπηρεσιών στο εύρος των διαδροµών (π.χ. φαρµακεία, κέντρα αποκατάστασης, νοσοκοµεία, κέντρα πρώτων βοηθειών, κέντρα αιµοκάθαρσης, αντιαλλεργικά κέντρα κλπ). Οι διαδροµές θα πρέπει εποµένως να περιέχουν πληροφορίες του ακόλουθου τύπου: - τουρισµός - ιστορικές - καλλιτεχνικές - κοινωνικής υγείας - υγείας 4. Χαρακτηριστικά των πινακίδων Οι πινακίδες, όπως προαναφέρθηκε, θα τοποθετηθούν σε εµπορικές επιχειρήσεις, νοσοκοµεία και δοµές που παρέχουν παρόµοιες παροχές, κάµπινγκ κλπ. a Επιχειρήσεις: α1. Θέµατα που αφορούν ψυχοσωµατική διαφορετικότητα: η ολική παρουσία αρχιτεκτονικών εµποδίων, η γνώση και ικανότητα για παροχή πληροφοριών στα Αγγλικά όσο αφορά τα προϊόντα προς πώληση καθώς και οδηγίες για το πώς θα προσεγγιστεί το κοντινότερο φαρµακείο ή σηµείο υγείας. α2. Θέµατα που αφορούν αισθητήρια διαφορετικότητα: ολική απουσία αρχιτεκτονικών εµποδίων, ετικέτες προϊόντων σε Braille, εύκολα προσβάσιµες είσοδοι για εκείνους µε αισθητήρια διαφορετικότητα (κυλιόµενες πόρτες µε αισθητήρες κίνησης) και ελάχιστη τουλάχιστον γνώση LIS είναι επιθυµητά. α3. Θέµατα που αφορούν αισθητήρια διαφορετικότητα: προτείνεται η απουσία αρχιτεκτονικών εµποδίων. Προτείνεται, επίσης, η παρουσία προσωπικού που γνωρίζει από επείγοντα και έχει κάποια εµπειρία µε θέµατα γνωστικής και νοητικής αναπηρίας.

β. Δοµές διανυκτέρευσης και κάµπινγκ: β.1 Θέµατα που αφορούν ψυχοσωµατική διαφορετικότητα: ή παρουσία ισόγειων δωµατίων και / ή ανελκυστήρων για άτοµα µε περιορισµένη κινητικότητα και εύκολη πρόσβαση για άτοµα που χρησιµοποιούν βοηθήµατα κίνησης. Το δωµάτιο θα πρέπει να έχει κατάλληλο µπάνιο (προσαρµοσµένες χειρολαβές, λεκάνη τουαλέτας και ντουζιέρα) για εκείνους µε αναπηρία και απαιτείται η απουσία σκαλοπατιών - ακόµα και µικρών - για πρόσβαση στο µπάνιο. Το δωµάτιο θα πρέπει να επιτρέπει στο άτοµο µε αναπηρία να κινείται ανεξάρτητα εντός του, γι αυτό οι κενοί χώροι και οι διάδροµοι θα πρέπει να έχουν διαστάσεις κατάλληλες ώστε να µπορεί να κινηθεί ένα άτοµο µε αµαξίδιο ή άλλη υποστήριξη. Τα κάµπινγκ θα πρέπει να σηµειώνουν την παρουσία κατάλληλου µπάνιου και ντους χωρίς την παρουσία εµποδίων. Διάδροµοι που προσφέρουν πρόσβαση στη θάλασσα ή την πισίνα θα πρέπει να έχουν ειδικούς διαδρόµους που προσφέρουν πρόσβαση στη θάλασσα και δυνατότητα κίνησης καρέκλας τύπου «JOB». β.2 Θέµατα που αφορούν αισθητήρια διαφορετικότητα: απουσία αρχιτεκτονικών εµποδίων. Είναι επιθυµητό ότι τουλάχιστον ένα µέλος του προσωπικού έχει ελάχιστη γνώση LIS. Παρουσία έντυπου υλικού της δοµής σε Braille. Είναι επιθυµητό τουλάχιστον ένας υπάλληλος να είναι επαγγελµατίας εκπαιδευτής ή να έχει ολοκληρώσει ένα κύκλο σπουδών ως εκπαιδευτής. β.3. Θέµατα που αφορούν αισθητήρια διαφορετικότητα: απουσία αρχιτεκτονικών εµποδίων. Είναι επιθυµητό τουλάχιστον ένας υπάλληλος να είναι επαγγελµατίας εκπαιδευτής ή να έχει ολοκληρώσει ένα κύκλο σπουδών ως εκπαιδευτής.