Στυλιανή Ασβεστά Οικονοµολόγος - Εργ. Συνεργ. ΤΕΙ ΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ Γαρυφαλλιά Πετροπούλου Επίκουρος Καθηγήτρια Λογιστικής ΤΕΙ ΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΚΛΑ ΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ (Ξενοδοχειακή Ναυτιλιακή Τραπεζική)
Κάθε γνήσιο αντίτυπο φέρει την υπογραφή των συγγραφέων Απαγορεύεται η αναδηµοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή στο σύνολο ή µερικώς ή και περιληπτικά, κατά παράφραση ή διασκευή, του παρόντος έργου, µε οποιοδήποτε µέσο ή τρόπο, σύµφωνα µε τους Ν. 2387/1920, 4301/1929, τα Ν.Δ. 3565/56, 4254/62, 4264/63 και Ν.100/75, Ν.2121/93 και τους λοιπούς εν γένει κανόνες Διεθνούς Δικαίου, χωρίς προηγούµενη άδεια των συγγραφέων. Κάθε είδος νοµοθέτηµα και εγκύκλιος που αναφέρεται σε αυτό το βιβλίο δεν αποτελεί ιδιωτική πνευµατική ιδιοκτησία. ISBN 978-960-931543-2 Copyright 2009 Στυλιανή Ασβεστά - Γαρυφαλλιά Πετροπούλου ΒΙΒΛΙΟ ΤΩΝ Ι ΙΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ: ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ Ε.Γ.Λ.Σ. (Πετροπούλου Γ. Ασβεστά Στ.), 2008. Φωτογραφίες Εξωφύλλου: http://www.flickr.com/photos/wirralwater/3368344034/ http://www.flickr.com/photos/34639903@n03/3385989121/
Στους γονείς µας ηµήτρη και Ματίνα Γ. Πετροπούλου Μανώλη και Βασιλική Στ. Ασβεστά
της παιδείας η ρίζα είναι πικρή, αλλά ο καρπός της γλυκός Ισοκράτης
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Το βιβλίο αυτό µε τίτλο Κλαδική Λογιστική, διαπραγµατεύεται τη Λογιστική τριών βασικών κλάδων της οικονοµίας: τον ξενοδοχειακό, το ναυτιλιακό και τον τραπεζικό κλάδο. Στόχοι του συγγράµµατος είναι: η απόκτηση εξειδικευµένης γνώσης αναφορικά µε τη δοµή, οργάνωση και τις λογιστικές ιδιαιτερότητες των ξενοδοχειακών, ναυτιλιακών και τραπεζικών µονάδων, η ικανότητα στην ανάλυση και χρήση των κλαδικών λογιστικών σχεδίων, ο αποτελεσµατικός χειρισµός ειδικών λογιστικών θεµάτων και τέλος, η κατανόηση του τρόπου οργάνωσης των παραπάνω µονάδων και του φορολογικού νοµικού πλαισίου στα πλαίσια του οποίου λειτουργούν. Κάθε κλάδος έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες και ιδιοµορφίες, γεγονός που καθιστά απαραίτητη την απόκτηση γνώσης γύρω από τη λογιστική αντιµετώπιση καθηµερινών ζητηµάτων που προκύπτουν. Το βιβλίο είναι χωρισµένο σε τρία µέρη: Το πρώτο µέρος (Ξενοδοχειακή Λογιστική) αποτελείται από πέντε κεφάλαια: Στο πρώτο κεφάλαιο (Ο ξενοδοχειακός κλάδος στην Ελλάδα), γίνεται µια εισαγωγή στον ξενοδοχειακό κλάδο. Παρουσιάζεται ο τρόπος λειτουργίας καθώς και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων, γίνεται αναφορά στο τουριστικό και ειδικότερα στο ξενοδοχειακό προϊόν και στην τµηµατοποίηση ενός ξενοδοχείου. Στο δεύτερο κεφάλαιο (Η λογιστική των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων) αναλύεται η λογιστική παρακολούθηση των οικονοµικών γεγονότων που αντιµετωπίζει καθηµερινά ένα ξενοδοχείο. Παρουσιάζονται οι δέκα οµάδες του Ελληνικού Γενικού Λογιστικού Σχεδίου, προσαρµοσµένο στις ανάγκες και ιδιαιτερότητες των ξενοδοχειακών µονάδων και µέσα από πρακτικές ασκήσεις και µελέτες περιπτώσεων πραγµατοποιείται η κατανόηση σηµαντικών λογιστικών ζητηµάτων. Στο τρίτο κεφάλαιο (Οι βασικές χρηµατοοικονοµικές καταστάσεις), γίνεται µια αναλυτική περιγραφή των βασικών οικονοµικών καταστάσεων των επιχειρήσεων και κατ επέκταση των ξενοδοχειακών, που τηρούν τα ελληνικά πρότυπα (µη εισηγµένες).
6 ΚΛΑ ΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ Οι καταστάσεις αυτές ισχύουν και για τις ναυτιλιακές επιχειρήσεις και για το λόγο αυτό δεν θεωρήσαµε απαραίτητη την παρουσίασή τους και στο δεύτερο µέρος (Ναυτιλιακή Λογιστική). Για τις οικονοµικές καταστάσεις που τηρούνται βάσει ιεθνών Λογιστικών Προτύπων (υποχρεωτικά για τις εισηγµένες επιχειρήσεις) γίνεται αναφορά στο τρίτο µέρος (Τραπεζική Λογιστική) και στο παράρτηµά του. Στο τέταρτο κεφάλαιο (Ανάλυση οικονοµικών καταστάσεων), περιγράφονται οι µέθοδοι ανάλυσης των οικονοµικών καταστάσεων µε τη χρήση της κάθετης και οριζόντιας ανάλυσης και τη χρήση αριθµοδεικτών. (Οι µέθοδοι αυτοί µπορούν να χρησιµοποιηθούν σε όλους τους κλάδους των επιχειρήσεων για τη µέτρηση της ρευστότητας, δραστηριότητας, αποδοτικότητας, κεφαλαιακής διάρθρωσης κ.ά.). Εποµένως, η χρήση αυτών είναι πολύτιµη και στο ναυτιλιακό αλλά και στον τραπεζικό κλάδο). Τέλος, παρουσιάζονται µέσα από πρακτικά παραδείγµατα οι ειδικοί δείκτες που χρησιµοποιούν οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις. Στο πέµπτο κεφάλαιο παρουσιάζεται µια εµπειρική έρευνα για τη χρήση της χρηµατοοικονοµικής ανάλυσης από ξενοδοχειακές µονάδες. Ο στόχος αυτής της µελέτης είναι να ερευνηθεί πως τα εργαλεία, οι µέθοδοι και οι τεχνικές της ανάλυσης των λογιστικών καταστάσεων και κοστολόγησης, χρησιµοποιούνται από τη διοίκηση των ελληνικών ξενοδοχειακών µονάδων. Το κεφάλαιο αυτό στοχεύει εκτός από την παρουσίαση των ευρηµάτων, στην παρότρυνση των σπουδαστών για έρευνα και µελέτη. Το δεύτερο µέρος (Ναυτιλιακή Λογιστική), αποτελείται από τρία κεφάλαια: Το πρώτο κεφάλαιο (Η ναυτιλία στην Ελλάδα), περιλαµβάνει στατιστικά στοιχεία για τη δύναµη του ελληνικού στόλου και της εµπορικής ναυτιλίας. Στο δεύτερο κεφάλαιο (Βασικές έννοιες ναυτιλιακής οικονοµικής), γίνεται µια ανάλυση των βασικών ορολογιών που χρησιµοποιούνται στη ναυτιλία. Αναφέρεται η έννοια του πλοίου, κατηγορίες και ναυπήγηση πλοίων, η έννοια της νηολόγησης κ.ά. Επίσης, παρουσιάζονται τα ναυτιλιακά έγγραφα και βιβλία ενός πλοίου. Στο τρίτο κεφάλαιο (Η λογιστική των ναυτιλιακών επιχειρήσεων) περιγράφει το λογιστικό σχέδιο προσαρµοσµένο καταλλήλως, στις ανάγκες των ναυτιλιακών επιχειρήσεων που εκµεταλλεύονται φορτηγά πλοία. Μέσα από πρακτικά παραδείγµατα παρουσιάζονται περιπτώσεις αντιµετώπισης λογιστικών θεµάτων.
ΠΡΟΛΟΓΟΣ 7 Τέλος, στο παράρτηµα του µέρους αυτού, υπάρχουν αποσπάσµατα του νόµου 27/1975 περί φορολογίας πλοίων µέχρι και το νόµο 3522/2006. Το τρίτο µέρος (Τραπεζική Λογιστική), αποτελείται από τρία κεφάλαια: στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζει το Κλαδικό Λογιστικό Σχέδιο Τραπεζών (Κ.Λ.Σ.Τ.) όπως καθιερώθηκε µε το Π 384/1992. Αναλύονται οι οµάδες του σχεδίου καθώς και οι τραπεζικές εργασίες σε συνάλλαγµα. Το δεύτερο κεφάλαιο (Οι οικονοµικές καταστάσεις σύµφωνα µε τα ιεθνή Λογιστικά Πρότυπα όπως τροποποιήθηκαν µε τον κανονισµό (ΕΚ) αριθ. 494/2009 (κατάσταση οικονοµικής θέσης, συνολικών εσόδων, µεταβολών ιδίων κεφαλαίων, ταµιακών ροών, και σηµειώσεων). Στο τρίτο κεφάλαιο (Ασκήσεις τραπεζικής λογιστικής), µέσα από πρακτικά παραδείγµατα γίνεται εφαρµογή του κλαδικού λογιστικού σχεδίου. Επίσης, παρουσιάζεται ένα υποθετικό παράδειγµα λογιστικής αντιµετώπισης συναλλαγών που γίνονται σε τραπεζικό κατάστηµα µέσα σε µια ηµέρα. Το παράδειγµα αφορά δύο τµήµατα: το τµήµα Χορηγήσεων και το τµήµα Καταθέσεων. Τέλος, στο παράρτηµα του µέρους αυτού υπάρχουν υποδείγµατα παρουσίασης των οικονοµικών καταστάσεων εταιρειών που συντάσσουν οικονοµικές καταστάσεις σύµφωνα µε τα ΛΠ. Ελπίζουµε µε την εργασία αυτή να δώσουµε ώθηση τους σπουδαστές οικονοµικών επιστηµών για περαιτέρω γνώση και ανάλυση λογιστικών θεµάτων σχετικά µε τους τρεις από τους πιο σηµαντικούς κλάδους της ελληνικής οικονοµίας.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α: ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΑΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΑΚΟΣ ΚΛΑ ΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α 1.1 Ξενοδοχειακή βιοµηχανία... 17 1.1.1 Ιστορική ανασκόπηση των ξενοδοχείων... 17 1.1.2 Λειτουργίες και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων... 19 1.1.3 Το τουριστικό προϊόν... 20 1.1.4 Το ξενοδοχειακό προϊόν......... 21 1.1.5 Συντελεστές δράσης των ξενοδοχείων... 23 1.2 Τύποι και κατάταξη ξενοδοχείων µε το σύστηµα αστέρων... 23 1.3 Το ξενοδοχειακό δυναµικό της Ελλάδας την τελευταία δεκαετία... 25 1.4 Τουριστική ζήτηση... 28 1.5 Η ξενοδοχειακή οργάνωση: τµήµατα υπηρεσίες... 29 1.5.1 Η τµηµατοποίηση ξενοδοχειακής επιχείρησης... 30 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΤΩΝ ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΑΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 2.1 Εισαγωγή... 33 2.2 Η Λογιστική ως επιστηµονικός κλάδος... 33 2.3 ιακρίσεις της Λογιστικής... 35 2.4 Ξενοδοχειακή λογιστική... 37 2.4.1 Προβλήµατα και ιδιοµορφίες ξενοδοχειακής λογιστικής. 38 2.5 Λογιστικό Σχέδιο Ξενοδοχειακών Επιχειρήσεων... 40 2.5.1 Οµάδα 1 η : Πάγιο Ενεργητικό... 40 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1 ης ΟΜΑ ΑΣ... 69 2.5.2 Οµάδα 2 η : Αποθέµατα... 75 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 2 ης ΟΜΑ ΑΣ... 78 2.5.3 Οµάδα 3 η : Απαιτήσεις και ιαθέσιµα... 80 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 3 ης ΟΜΑ ΑΣ... 96 2.5.4 Οµάδα 4 η : Καθαρή Θέση Προβλέψεις - Μακροπρόθεσµες Υποχρεώσεις... 101
10 ΚΛΑ ΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 4 ης ΟΜΑ ΑΣ... 116 2.5.5 Οµάδα 5 η : Βραχυπρόθεσµες Υποχρεώσεις... 118 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 5 ης ΟΜΑ ΑΣ... 137 2.5.6 Οµάδα 6 η : Οργανικά Έξοδα κατ' είδος... 138 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 6 ης ΟΜΑ ΑΣ... 161 2.5.7 Οµάδα 7 η : Οργανικά Έσοδα κατ' είδος... 166 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 7 ης ΟΜΑ ΑΣ... 178 2.5.8 Οµάδα 8 η : Λογαριασµοί Αποτελεσµάτων... 180 2.5.9 Οµάδα 9 η : Αναλυτική Λογιστική Εκµετάλλευσης... 202 2.5.9.1 Συνοπτική περιγραφή των λογαριασµών της οµάδας 9. 204 2.5.9.2 Μελέτη περίπτωσης Αναλυτικής Λογιστικής και εξαγωγής αποτελεσµάτων σε ξενοδοχειακή µονάδα... 229 2.5.10 Οµάδα 10 η (0): Λογαριασµοί Τάξεως... 243 2.6 Βιβλία και στοιχεία ξενοδοχειακής επιχείρησης... 249 2.7 Πίνακας Απορροφητικότητας Κλάδων (ΜΕΘΟ ΟΣ S.E.G.O.S.)... 266 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΟΙ ΒΑΣΙΚΕΣ (ΧΡΗΜΑΤΟ) ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ 3.1 Εισαγωγή... 271 3.2 Ο Ισολογισµός... 272 3.2.1 Οµαδοποίηση των στοιχείων του Ενεργητικού... 273 3.2.2 Οµαδοποίηση των στοιχείων του Παθητικού... 276 3.3 Η Κατάσταση Αποτελεσµάτων Χρήσης... 282 3.4 Η Γενική Εκµετάλλευση... 285 3.5 Ο Πίνακας ιάθεσης Αποτελεσµάτων... 286 3.6 Το Προσάρτηµα... 287 3.7 Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των λογιστικών πληροφοριών... 289 3.8 Οι οµάδες ενδιαφερόντων των λογιστικών πληροφοριών... 291 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΑΝΑΛΥΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ 4.1 Εισαγωγή... 293 4.2 Περιορισµοί ανάλυσης των οικονοµικών καταστάσεων... 294 4.3 Μέθοδοι ανάλυσης οικονοµικών καταστάσεων... 295 4.3.1 ιαστρωµατική ή ανάλυση κοινού µεγέθους... 296
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 11 4.3.2 Συγκριτική διαχρονική ανάλυση... 302 4.4 Οι είκτες στην ξενοδοχειακή επιχείρηση... 312 4.4.2 είκτες βραχυπρόθεσµης ρευστότητας (short-term liquidity financial ratios)... 314 4.4.3 είκτες δραστηριότητας (activity ratios)... 318 4.4.4 είκτες αποδοτικότητας (profitability ratios)... 322 4.4.5 είκτες κεφαλαιακής διάρθρωσης και βιωσιµότητας (financial structure and viability ratios)... 327 4.4.6 Επενδυτικοί δείκτες... 330 4.4.7 Ειδικοί ξενοδοχειακοί δείκτες... 337 4.4.7.1 είκτες πληρότητας... 337 4.4.7.2 είκτες εσόδων... 340 4.4.7.3 είκτες κόστους... 344 4.4.7.4 είκτες κερδών... 346 4.4.8 Περιορισµοί κατά την ανάλυση και ερµηνεία των αριθµοδεικτών... 348 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΕΡΕΥΝΑ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΑΠΟ ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α 5.1 Εισαγωγή... 351 5.2 Μεθοδολογία της έρευνας... 351 5.3 Αναλυτική παρουσίαση της έρευνας... 353 5.3.1 Το δείγµα της έρευνας... 353 5.3.2 Βασικά χαρακτηριστικά των ξενοδοχείων της έρευνας.. 353 5.3.3 Στοιχεία κερδοφορίας / αποδοτικότητας των ξενοδοχείων του δείγµατος... 362 5.3.4 Μέθοδοι ελέγχου οικονοµικής πορείας των ξενοδοχείων του δείγµατος... 372 5.4 Συµπεράσµατα της έρευνας... 386 ΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ 5 ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ... 399 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΑΚΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ... 419
12 ΚΛΑ ΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΜΕΡΟΣ Β: ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Η ΝΑΥΤΙΛΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α 1.1 ύναµη ελληνικού στόλου... 431 1.2 Κατανοµή ελληνικού στόλου ανά τύπο πλοίου µε 433 βάση το dwt... 1.3 Η δύναµη ελληνικής εµπορικής ναυτιλίας... 434 1.4 Μέσος όρος ηλικίας πλοίων ελληνικού στόλου... 435 1.5 Εξέλιξη εισρεύσαντος ναυτιλιακού συναλλάγµατος για την περίοδο 1990-2006... 436 1.6 Εξέλιξη του εµπορικού στόλου των ελλήνων... 436 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ 2.1 Ναυτικό ίκαιο... 437 2.2 Πλοίο Βασικές έννοιες... 437 2.3 Κατηγορίες πλοίων... 442 2.4 Ναυπήγηση πλοίου... 446 2.5 Νηολόγηση... 447 2.6 Εθνικότητα πλοίου... 449 2.7 Σηµαία πλοίου... 451 2.8 Κυριότητα πλοίου... 452 2.9 Τα κυριότερα ναυτιλιακά έγγραφα και βιβλία πλοίου 453 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΤΩΝ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 3.1 Λογιστικό σχέδιο ναυτιλιακών επιχειρήσεων... 461 3.1.1 Οµάδα 1 η : Πάγιο Ενεργητικό... 461 3.1.2 Οµάδα 2 η : Αποθέµατα... 474 3.1.3 Οµάδα 3 η : Απαιτήσεις και ιαθέσιµα... 478 3.1.4 Οµάδα 4 η : Καθαρή Θέση - Προβλέψεις- Μακροπρόθεσµες Υποχρεώσεις... 493 3.1.5 Οµάδα 5 η : Βραχυπρόθεσµες Υποχρεώσεις... 498 3.1.6 Οµάδα 6 η : Οργανικά Έξοδα κατ' είδος... 505 3.1.7 Οµάδα 7 η : Οργανικά Έσοδα κατ' είδος... 513 3.1.8 Οµάδα 8 η : Λογαριασµοί Αποτελεσµάτων... 517 3.1.9 Οµάδα 9 η : Αναλυτική Λογιστική Εκµετάλλευσης... 532
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 13 3.1.10 Οµάδα 10 η (0): Λογαριασµοί Τάξεως... 541 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ... 545 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ Αποσπάσµατα Νόµου 27/1975 Περί φορολογίας πλοίων µέχρι και το Νόµο 3522/2006... 565 ΜΕΡΟΣ Γ: ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΚΛΑ ΙΚΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΤΡΑΠΕΖΩΝ 1.1 ιάρθρωση των λογαριασµών... 577 1.1.1 Οµάδα 1 η : Πάγιο Ενεργητικό... 577 1.1.2 Οµάδα 2 η : Χορηγήσεις... 583 1.1.3 Οµάδα 3 η : Απαιτήσεις, Χρεόγραφα και ιαθέσιµα... 589 1.1.4 Οµάδα 4 η : Καθαρή Θέση Προβλέψεις - Μακροπρόθεσµες Υποχρεώσεις... 603 1.1.5 Οµάδα 5 η : Καταθέσεις και Βραχυπρόθεσµες Υποχρεώσεις... 611 1.1.6 Οµάδα 6 η : Οργανικά Έξοδα κατ` είδος... 622 1.1.7 Οµάδα 7 η : Οργανικά Έσοδα κατ` είδος... 635 1.1.8 Οµάδα 8 η : Λογαριασµοί Συγκέντρωσης Εσόδων και Εξόδων και Εξαγωγής Αποτελεσµάτων... 646 1.1.9 Οµάδα 10 η ή 0: Λογαριασµοί Τάξεως... 652 1.2 Τραπεζικές εργασίες σε συνάλλαγµα... 657 1.2.1 Ανάπτυξη των λογαριασµών συναλλάγµατος στο Λογιστικό Σχέδιο... 657 1.2.2 Λειτουργία του λογαριασµού 46 "Συναλλαγµατική θέση" 658 1.2.3 Λογιστική παρακολούθηση των δοσοληψιών της τράπεζας µε τα καταστήµατα της στο εξωτερικό... 658 1.2.4 Ενσωµάτωση των Οικονοµικών Καταστάσεων των καταστηµάτων εξωτερικού στις οικονοµικές καταστάσεις της έδρας της τράπεζας... 659 1.2.5 Μετατροπή σε ευρώ των συναλλαγών της Τράπεζας σε συνάλλαγµα... 660 1.2.5.1 Μετατροπή σε ευρώ των στοιχείων ενεργητικού και των υποχρεώσεων σε συνάλλαγµα... 660 1.2.5.2 Μετατροπή σε ευρώ των εξόδων και εσόδων που πραγµατοποιεί η τράπεζα σε συνάλλαγµα... 660
14 ΚΛΑ ΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ 1.2.5.3 Μετατροπή σε ευρώ των προθεσµιακών πράξεων σε συνάλλαγµα... 661 1.2.6 Λογιστική παρακολούθηση των επιµέρους πράξεων σε συνάλλαγµα... 661 1.2.7 Ξένα τραπεζογραµµάτια... 664 1.2.8 Καταθέσεις σε συνάλλαγµα... 666 1.2.9 άνεια σε συνάλλαγµα... 668 1.2.10 Χορηγήσεις σε συνάλλαγµα... 668 1.2.11 Συµµετοχές, τίτλοι µε χαρακτήρα ακινητοποιήσεων, έντοκα γραµµάτια δηµοσίου και χειρόγραφα, σε συνάλλαγµα... 671 1.2.12 Εντολές πληρωτέες εξωτερικού... 673 1.2.13 Επιταγές πληρωτέες εξωτερικού... 674 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΙΕΘΝΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ 2.1 Εισαγωγή... 677 2.2 Οι οικονοµικές καταστάσεις ( ΛΠ 1)... 677 2.3 Γενικά χαρακτηριστικά... 679 2.4 οµή και περιεχόµενο των οικονοµικών καταστάσεων... 686 2.4.1 Κατάσταση οικονοµικής θέσης... 686 2.4.2 Κατάσταση συνολικών εσόδων... 693 2.4.3 Κατάσταση µεταβολών των ιδίων κεφαλαίων... 698 2.4.4 Κατάσταση ταµιακών ροών... 700 2.4.5 Σηµειώσεις... 714 2.5 Ενδιάµεσες χρηµατοοικονοµικές καταστάσεις... 722 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ 3.1 Ασκήσεις τραπεζικής λογιστικής... 731 3.2 Συναλλαγές στο τµήµα Χορηγήσεων και Καταθέσεων ενός τραπεζικού καταστήµατος... 743 3.3 International Bank Account Number (ΙΒΑΝ)... 766 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ... 769 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 811
ΜΕΡΟΣ Α: ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΑΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΑΚΟΣ ΚΛΑ ΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α 1.1 Ξενοδοχειακή βιοµηχανία Η ξενοδοχειακή βιοµηχανία ανήκει στον ευρύτερο κλάδο της τουριστικής βιοµηχανίας. Το χαρακτηριστικό γνώρισµα του ξενοδοχειακού κλάδου είναι η παροχή διαµονής και η προσφορά στους πελάτες υλικών αγαθών (όπως π.χ. τροφή, δωµάτια, ποτά) και άυλων αγαθών δηλαδή υπηρεσιών, (όπως π.χ. ψυχαγωγία, καθαριότητα, φροντίδα, ασφάλεια, ψυχαγωγία). Επειδή τα αγαθά και οι υπηρεσίες αυτές δεν µπορούν να διαχωριστούν και να προσφερθούν ξεχωριστά, τα ξενοδοχεία θεωρούνται κατά κύριο λόγο ότι προσφέρουν «εµπειρίες» µάλλον, παρά προϊόντα 1. Ο κλάδος των υπηρεσιών φιλοξενίας περιλαµβάνει το σύνολο των τουριστικών µονάδων που παρέχουν υπηρεσίες φιλοξενίας. Ο κλάδος διαιρείται σε πολλές µικρές µονάδες, όπου σηµαντικοί παράγοντες είναι η θέση και η χωροταξική κατανοµή των καταλυµάτων στον καθορισµό του βαθµού του ανταγωνισµού 2. Το βασικό προϊόν που προσφέρει ο ξενοδοχειακός κλάδος είναι η φιλοξενία. Νοµικά, ως ξενοδοχείο ορίζεται η οικονοµική µονάδα που λειτουργεί µέσα ή έξω από πόλεις και προσφέρει κατάλυµα µε ή χωρίς διατροφή. Είναι δηλαδή, εκείνη η επιχείρηση η οποία νοικιάζει καταλύµατα και επιπλέον στο ίδιο συγκρότηµα λειτουργούν εστιατόρια, µπαρ και οτιδήποτε επιπλέον, προκειµένου να καλύψει τις ανάγκες ατόµων που φιλοξενούνται. Τα ξενοδοχεία λειτουργούν είτε ως ανεξάρτητες µονάδες, είτε ως τµήµατα µεγάλων ξενοδοχειακών επιχειρήσεων (αλυσίδες), οι οποίες έχουν τον έλεγχο ενός συνόλου ξενοδοχείων που βρίσκονται σε διαφορετικά σηµεία. 1.1.1 Ιστορική ανασκόπηση των ξενοδοχείων Το αίσθηµα της φιλοξενίας αποτελεί ίσως τη βασικότερη αιτία δηµιουργίας της ξενοδοχειακής βιοµηχανίας. Η φιλοξενία θεοποιήθηκε από τους αρχαίους Έλληνες, και η οποιαδήποτε παραβίαση των εθίµων της αποτελούσε αµάρτηµα µε συνέπειες τιµωρίας από τους θεούς του Ολύµπου 3. 1 Χυτήρης Λ., Το Μάνατζµεντ των Ξενοδοχειακών Επιχειρήσεων, σελ.25. 2 Λάγος., Τουριστική Οικονοµική, σελ.316. 3 Λεκαράκου Νιζάµη Κ., Ξενοδοχειακή Λογιστική, σελ.23.
18 ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΑΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ Η ιστορία των ξενοδοχείων έχει την ηλικία που έχει ο ανθρώπινος πολιτισµός. ιακρίνονται τρεις φάσεις εξέλιξης των ξενοδοχείων προκειµένου να αντιµετωπιστεί η φιλοξενία από τους αρχαίους πολιτισµούς: Φάση Ταξιδιώτες 1 η Ελάχιστοι, λόγω της δυσκολίας µετακίνησης και της επικινδυνότητας των ταξιδιών. 2 η Αυξηµένος ο αριθµός ταξιδιωτών που ζητούσαν φιλοξενία. Μείωση του ενδιαφέροντος για φιλοξενία από τους κατοίκους της περιοχής. 3 η Υπερβολικά αυξηµένος ο αριθµός των ταξιδιωτών. Τύπος Φιλοξενίας Τους ξένους φιλοξενούσαν οι κάτοικοι της περιοχής µε µεγάλη χαρά και ικανοποίηση. Συζητούσαν ποικίλα θέµατα στρατιωτικά, πολιτιστικά και γύρω από την τέχνη. Επεµβαίνει η πολιτεία, προκειµένου να λυθεί το πρόβληµα της διαµονής των ξένων. ηµιουργούνται τα πρώτα δηµόσια καταγώγια, όπου φιλοξενούσαν άτοµα για κάθε επίσηµη εκδήλωση της πόλης, όπως αγώνες, θρησκευτικές γιορτές. Επί πληρωµή η εξασφάλιση καταλύµατος. Λειτουργία πρώτων ξενοδοχείων µε τη µορφή πανδοχείου. Οι ιδιοκτήτες αυτών ήταν άνθρωποι κατωτέρων κοινωνικών στρωµάτων και η εµφάνιση των πανδοχείων όχι καλή. Στην Ελλάδα, η ξενοδοχεία, αναπτύχθηκε στη Βυζαντινή εποχή. Την εµφάνισή τους έκαναν οι πρώτοι ξενώνες που επιχορηγούνταν από τους βασιλείς. Οι ξενώνες άνηκαν σε ανθρώπους ανώτερης κοινωνικής τάξεως µε αναπτυγµένο µορφωτικό επίπεδο. Την περίοδο της Τουρκοκρατίας, η τουριστική κίνηση µειώθηκε και τα χάνια είναι τα καταλύµατα που προσέφεραν τροφή και στέγη για λίγες ώρες. Στο Ναύπλιο εντοπίζονται τα πρώτα ξενοδοχεία επί βασιλείας του Όθωνα, για τη διαµονή των Βαυαρών και των ξένων επισήµων 4. 4 Λεκαράκου- Νιζάµη Κ., Ξενοδοχειακή Λογιστική, σελ. 23, 24.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΑΚΟΣ ΚΛΑ ΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α 19 1.1.2 Λειτουργίες και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων Πολλοί είναι εκείνοι που πιστεύουν ότι ένας άνθρωπος µε λίγη διευθυντική πείρα και κάποιες τεχνικές γνώσεις γύρω από ένα προϊόν και την αγορά του, είναι σε θέση να διευθύνει σχεδόν κάθε είδος επιχείρησης. Όµως, οι βιοµηχανίες ξενοδοχειακού τύπου, έχουν ορισµένα χαρακτηριστικά που επηρεάζουν µε ιδιαίτερο τρόπο τη διοίκηση των επιχειρήσεών τους. Ο ξενοδοχειακός κλάδος είναι ένας τοµέας µε ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και ιδιοµορφίες σε σύγκριση µε άλλους κλάδους. Τα βασικά χαρακτηριστικά του ξενοδοχειακού κλάδου είναι τα εξής ακόλουθα 5 : 1. Σταθερή δυναµικότητα δωµατίων, γεγονός που περιορίζει και το οικονοµικό αποτέλεσµα που µπορούν να έχουν οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις. 2. Φθαρτότητα, δηλαδή τα έσοδα που διαφεύγουν από ένα αδιάθετο δωµάτιο είναι ανεπανόρθωτη οικονοµική απώλεια. 3. Ασταθής ζήτηση. Στον τουριστικό τοµέα παρουσιάζονται έντονες και ουσιαστικές διακυµάνσεις στο χώρο της ζήτησης τουριστικών προϊόντων και ειδικότερα στη ζήτηση ξενοδοχειακών προϊόντων, που προσδιορίζεται όχι µόνο από τα χαρακτηριστικά που έχει ο κλάδος των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων σε µια χώρα, αλλά και από εξωγενείς παράγοντες που σχετίζονται µε οικονοµικές αλλά και κοινωνικές καταστάσεις συγκυρίες. 4. Δραστηριότητα σε πραγµατικό χρόνο, δηλαδή αµεσότητα των δραστηριοτήτων. Αυτή η ιδιαιτερότητα περιορίζει τη δυνατότητα πραγµατοποίησης διορθωτικών κινήσεων σε περίπτωση που γίνουν λάθη. 5. Έντασης εργασίας. Θα πρέπει να επισηµανθεί ότι το 40% περίπου του λειτουργικού κόστους µιας ξενοδοχειακής επιχείρησης, σχετίζεται µε το κόστος εργασίας, που αποτελεί και ποιοτικά πολύ σηµαντικό µέρος της συνολικής λειτουργίας µιας οποιασδήποτε οικονοµικής µονάδας. 6. Εγκαταστάσεις. Χαρακτηριστικό του ξενοδοχειακού κλάδου είναι η ανάγκη για ύπαρξη πολλών εγκαταστάσεων. 7. Μέγεθος. Το µέγεθος του ξενοδοχειακού κλάδου είναι σχετικά µικρό µε αποτέλεσµα, πολλές φορές να µην του επιτρέπει να ωφεληθεί από οικονοµίες κλίµακας. 8. Παραγωγή και κατανάλωση πραγµατοποιούνται στον ίδιο χώρο και θεωρούνται έννοιες συνώνυµες. 5 Mullins L., Hospitality Management, 1992.
20 ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΑΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ 9. Έντασης κεφαλαίου. Για τη λειτουργία τους οι τουριστικές οικονοµικές µονάδες χρειάζονται συνήθως ακινητοποιήσεις µεγάλης κλίµακας. 10. Διάρθρωση εξόδων. Τα ξενοδοχεία έχουν κατά κανόνα υψηλά σταθερά έξοδα, ενώ αντίθετα έχουν χαµηλά µεταβλητά έξοδα. 1.1.3 Το τουριστικό προϊόν Στο σηµείο αυτό, θεωρείται σκόπιµο να προσδιοριστεί εννοιολογικά το τουριστικό προϊόν, λαµβάνοντας υπόψη τη φύση του τοµέα του τουρισµού και τις ιδιαιτερότητες παραγωγής και διάθεσης των προϊόντων. Το τουριστικό προϊόν διακρίνεται σε δύο κατηγορίες: 1. Το σφαιρικό ή γενικό τουριστικό προϊόν, το οποίο αντιπροσωπεύουν οι διακοπές, δηλαδή ο χρόνος παραγωγής- διάθεσης και κατανάλωσης των αγαθών και υπηρεσιών που επιθυµούν και επιδιώκουν να καταναλώσουν οι τουρίστες. 2. Τα τουριστικά υποπροϊόντα, που αποτελούν τµήµατα του σφαιρικού τουριστικού προϊόντος. Τα τουριστικά καταλύµατα, οι µεταφορές, η αναψυχή κ.λπ., θεωρούνται ως τουριστικά υπο-προϊόντα. Το σύνολο των τουριστικών πόρων που προσφέρει µια περιοχή ή µια χώρα, αποτελεί το τουριστικό προϊόν. Το τουριστικό προϊόν θεωρείται από τη φύση του ετερογενές. Εξάλλου, ο τουρισµός αντιπροσωπεύει ένα σύνθετο προϊόν, το οποίο στην ουσία είναι µείγµα υλικών (υποδοµές, τουριστικά καταλύµατα κ.ά.) και άυλων στοιχείων (ήλιος, κλίµα, φήµη κ.ά.). Ο τοµέας του τουρισµού ταξινοµείται στους µεικτούς τοµείς. Το τουριστικό προϊόν έχει ορισµένα χαρακτηριστικά τα οποία παρατίθενται παρακάτω 6 : 1. Η αδυναµία αποθήκευσης του τουριστικού προϊόντος: το τουριστικό προϊόν παράγεται και καταναλώνεται παρουσία του πελάτη, µετά από ζήτησή του. Για παράδειγµα τα δωµάτια ενός ξενοδοχείου δεν µπορούν να αποθηκευτούν. 2. Η ανελαστικότητα του τουριστικού προϊόντος: µια αύξηση της τουριστικής ζήτησης ή µια άνοδος των τιµών των τουριστικών υπηρεσιών δε συνεπάγεται παράλληλη αναλογική αύξησή τους. Υπάρχουν κάποιοι περιορισµοί όσο αφορά στην ικανότητα υποδοχής της χώρας, όπως (αριθµός τουριστικών καταλυµάτων, µεταφορικά µέσα, αριθµός και µέγεθος των τουριστικών συγκεντρώσεων). 3. Το τουριστικό προϊόν δε χαρακτηρίζεται από µεγάλο βαθµό αυτοµατισµού: η χρήση αυτοµατισµού σε µεγάλη κλίµακα είναι 6 Βαρβαρέσος, Τουρισµός Έννοιες, Μεγέθη, οµές, 2000.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΑΚΟΣ ΚΛΑ ΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α 21 δύσκολο να εφαρµοστεί στον τουριστικό τοµέα επειδή ο κλάδος είναι Έντασης εργασίας. Ωστόσο η χρήση Η/Υ και συστηµάτων µηχανοργάνωσης θεωρείται πλέον απαραίτητος για τη διαχείριση των ξενοδοχειακών καταλυµάτων. 4. Το τουριστικό προϊόν καταναλώνεται στον τόπο παραγωγής: το τουριστικό προϊόν δεν µπορεί να µεταφερθεί και να καταναλωθεί στον τόπο προέλευσης του τουρίστα. Απαιτείται εποµένως, µετακίνηση του τουρίστα στο τόπο υποδοχής που επέλεξε, για να καταναλώσει τα τουριστικά προϊόντα. 5. Η παραγωγή και η κατανάλωση του τουριστικού προϊόντος πραγµατοποιείται ταυτόχρονα στον ίδιο χώρο: τα τουριστικά προϊόντα όπως για παράδειγµα µια διανυκτέρευση σε ξενοδοχείο, ένα γεύµα σε εστιατόριο καταναλώνονται την ίδια χρονική στιγµή που παράγονται. 6. Η κατανάλωση των τουριστικών υπηρεσιών επιφέρει την καταστροφή τους: η άυλη φύση του τουριστικού προϊόντος δεν επιτρέπει την αποθήκευσή του. Έτσι, µετά το τέλος των διακοπών, οι εµπειρίες και οι αναµνήσεις είναι τα στοιχεία που µένουν στον τουρίστα- καταναλωτή. 7. Τα τουριστικά υποπροϊόντα µπορούν να αντικατασταθούν µεταξύ τους: βασικός παράγοντας για να υποκατασταθεί ένα τουριστικό προϊόν µε κάποιο άλλο είναι το διαθέσιµο εισόδηµα για διακοπές. Για παράδειγµα, ένα ξενοδοχείο πρώτης κατηγορίας µπορεί να υποκατασταθεί µε ένα τρίτης κ.ά. 1.1.4 Το ξενοδοχειακό προϊόν Οι κύριες λειτουργίες των ξενοδοχείων αναφέρονται στην παροχή και εξυπηρέτηση διαµονής (δωµατίων) και εστίασης - αναψυχής (φαγητό και ποτά). Ουσιαστικά, µια ξενοδοχειακή επιχείρηση, εµπεριέχει τρία διαφορετικά είδη επιχειρήσεων κάτω από την ίδια στέγη. Σύµφωνα µε τον Σωτηριάδη (2000), ένα ξενοδοχείο είναι µια επιχείρηση που παρέχει κατά κύριο λόγο φιλοξενία. Για το λόγο αυτό, γίνεται λόγος για φιλοξενούµενους και όχι πελάτες. Μια ξενοδοχειακή µονάδα, προσφέρει προς πώληση εγκαταστάσεις και υπηρεσίες µεµονωµένα ή σε διάφορους συνδυασµούς, η οποία περιλαµβάνει πέντε στοιχεία που σχετίζονται µεταξύ τους και αποτελούν αναπόσπαστα µέρη ενός ενιαίου συνόλου, µιας συνολικής επιχειρηµατικής ιδέας, όπως: την περιοχή και θέση εγκατάστασης, τις εγκαταστάσεις - διευκολύνσεις (δωµάτια, εστιατόρια, µπαρ, κοινόχρηστοι χώροι, χώροι αναψυχής),
22 ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΑΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ την παροχή υπηρεσιών/ εξυπηρέτηση, την εικόνα (image). Το ξενοδοχειακό προϊόν µπορεί να αναλυθεί σε τρία επίπεδα: στο κεντρικό, το επίσηµο και στο συµπληρωµατικό προϊόν 7. Οι διευθυντές µάρκετινγκ ξενοδοχειακών επιχειρήσεων θα πρέπει να σκεφτούν το προϊόν σε τρία επίπεδα. Ο Middleton, στηριζόµενος στην ορολογία του Kotler, η οποία βασίζεται στα προγενέστερα έργα του Levitt, περιγράφει τα τρία επίπεδα 8 : Το κεντρικό προϊόν (core product), είναι η κεντρική ιδέα, το κατ εξοχήν όφελος. Είναι αυτό που αγοράζει κυρίως ο πελάτης του ξενοδοχείου. Είναι δηλαδή, η ουσιαστική υπηρεσία ή το όφελος που σχεδιάσθηκε για να ικανοποιεί τις αναγνωρισµένες ανάγκες των τµηµάτων πελατών που αποτελούν στόχο. Το επίσηµο προϊόν (formal ή tangible product), είναι η συγκεκριµένη προσφορά για πώληση που δηλώνει τι θα λάβει ένας πελάτης για τα χρήµατά του. Οι διαστάσεις, το σχήµα, η ποιότητα, το όνοµα του προϊόντος. Επίσηµο ξενοδοχειακό προϊόν αποτελούν τα δωµάτια ενός ξενοδοχείου, η θέση εγκατάστασής του, η κτιριακή του µορφή και κατάσταση, το επίπεδο εξυπηρέτησης των πελατών του, τα προσφερόµενα φαγητά και ποτά, η φήµη του και γενικά ό,τι απαρτίζει την ξενοδοχειακή µονάδα και συγχρόνως εξυπηρετεί τον πελάτη. Το συµπληρωµατικό προϊόν (augmented product), το οποίο αποτελείται από όλες τις µορφές πρόσθετης αξίας που το ξενοδοχείο µπορεί να προσθέσει στις επίσηµες προσφορές του προϊόντος του για να τις κάνει πιο ελκυστικές από τις προσφορές των ανταγωνιστών τους για τους µελλοντικούς πελάτες του. Μερικά από τα στοιχεία που διαµορφώνουν την έννοια του συµπληρωµατικού προϊόντος, είναι οι προσφορές διαµονής σε παλαιούς πελάτες, οι ευχετήριες κάρτες σε ονοµαστικές γιορτές, η εξασφάλιση των δωµατίων της αρεσκείας των πελατών σε νέες κρατήσεις, το ζεστό ευχαριστώ από τον ταµία µετά την πληρωµή κ.ά. Το συµπληρωµατικό προϊόν αντιπροσωπεύει µια ζωτική περιοχή ευκαιριών για τους ξενοδόχους για να διαφοροποιήσουν τα προϊόντα τους από αυτά των ανταγωνιστών τους. 7 Λαλούµης. και Ρούπας Β., ιοίκηση Τουριστικών Επιχειρήσεων, σελ.242. 8 Middleton V., Marketing in Travel and Tourism, p.129-130.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΑΚΟΣ ΚΛΑ ΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α 23 1.1.5 Συντελεστές δράσης των ξενοδοχείων Όπως κάθε οικονοµικός οργανισµός, έτσι και το ξενοδοχείο είναι ένα σύνολο παραγωγικών συντελεστών (φύση, εργασία, κεφάλαιο), που ο συνδυασµός τους αποβλέπει στην παραγωγή αγαθών ή υπηρεσιών. Οι συντελεστές δράσης των ξενοδοχείων είναι οι εξής: Συντελεστής φύση Η επιλογή του τόπου εγκατάστασης µιας ξενοδοχειακής µονάδας είναι ιδιαίτερα σηµαντική. Ένα ξενοδοχείο θα πρέπει να βρίσκεται σε πλεονεκτική γεωγραφική θέση, να προσελκύει τους πελάτες για την ποιότητα της θέας και του φυσικού κάλους. Η ιδιαιτερότητα µιας ξενοδοχειακής επιχείρησης είναι ότι ο τόπος εγκατάστασης είναι και ο τόπος παροχής υπηρεσιών, ενώ σε άλλες επιχειρήσεις ο τόπος παραγωγής είναι διαφορετικός από τον τόπο διάθεσης. Για την εγκατάσταση µιας ξενοδοχειακής µονάδας σε µια περιοχή θα πρέπει να µελετώνται µε προσοχή διάφορα σηµαντικά στοιχεία (φυσικό περιβάλλον, κλίµα, υποδοµή, ήθη και έθιµα της περιοχής, πολιτιστική κληρονοµιά, οικονοµικά κίνητρα κ.ά.). Συντελεστής εργασία Στις ξενοδοχειακές µονάδες όπως και σε κάθε επιχείρηση παροχής υπηρεσιών, η εργασία αποτελεί σηµαντικό παράγοντα για την οµαλή λειτουργία τους. Οι υπάλληλοι ενός ξενοδοχείου θα πρέπει να είναι κατάλληλα εκπαιδευµένοι, µε προσόντα επικοινωνίας και ευγένειας µε τους πελάτες. Ένα µεγάλο κοµµάτι της επιτυχίας ή όχι µιας ξενοδοχειακής µονάδας οφείλεται στο προσωπικό της. Συντελεστής κεφάλαιο Τα ξενοδοχεία είναι Έντασης παγίας περιουσίας για το λόγο ότι έχουν ανάγκη πολλών παγίων στοιχείων του Ενεργητικού. Έτσι, το Πάγιο Ενεργητικό είναι µεγαλύτερο του Κυκλοφορούντος Ενεργητικού, επειδή η ανάγκη για οικόπεδα, κτίρια, έπιπλα και λοιπό ξενοδοχειακό εξοπλισµό είναι πολύ µεγάλη. 1.2 Τύποι και κατάταξη ξενοδοχείων µε το σύστηµα αστέρων Με το Π.. 43/2002 (ΦΕΚ 43/Α/7.3.2002), όπως τροποποιήθηκε µε το άρθρο 16 του ν. 3190/2003 (ΦΕΚ 249/Α/30-10-03), καθιερώθηκε το νέο σύστηµα κατάταξης των ξενοδοχείων σε κατηγορίες αστέρων. Με το Π.. καθορίζονται οι διαδικασίες καθώς και οι τεχνικές προδιαγραφές, οι λειτουργικές προδιαγραφές και τα βαθµολογούµενα κριτήρια που
24 ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΑΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ λαµβάνονται υπόψη για την κατάταξη των ξενοδοχείων σε κατηγορίες από 1 έως 5 Αστέρια. Το νέο σύστηµα εφαρµόζεται στα 9 : 1. Ξενοδοχείο κλασσικού τύπου: είναι ξενοδοχείο, που περιλαµβάνει κοινόχρηστους χώρους υποδοχής, παραµονής, εστίασης και αναψυχής πελατών, υπνοδωµάτια (τουλάχιστον δέκα) απλά ή µε ιδιαίτερα λουτρά και βοηθητικούς χώρους. Τα ξενοδοχεία κλασσικού τύπου κατατάσσονται σε πέντε κατηγορίες αστέρων: πέντε αστέρων (5*), τεσσάρων αστέρων (4*), τριών αστέρων (3*), δύο αστέρων (2*), ενός αστέρος (1*). Στην κατηγορία ενός αστέρος (1*) κατατάσσονται µόνο ξενοδοχεία προερχόµενα από µετατροπές υφισταµένων κτιρίων και όχι ξενοδοχεία τα οποία ανεγείρονται από την αρχή. 2. Ξενοδοχείο τύπου motel: είναι ξενοδοχείο που περιλαµβάνει κοινόχρηστους χώρους υποδοχής, παραµονής, εστίασης και αναψυχής πελατών, υπνοδωµάτια (τουλάχιστον δέκα) µε ιδιαίτερα λουτρά και βοηθητικούς χώρους. Υποχρεωτικά διαθέτει εκτεταµένο χώρο στάθµευσης αυτοκινήτων, δηλαδή µία θέση αυτοκινήτου ανά δωµάτιο, και επί πλέον χώρο για στάθµευση τουριστικών λεωφορείων. Επίσης µπορεί να διαθέτουν εκτεταµένο χώρο εστίασης και αναψυχής, που απευθύνεται και σε διερχόµενους πελάτες. Επιτρέπεται επίσης να διαθέτουν σταθµό βενζίνης. Τα ξενοδοχεία τύπου µοτέλ κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες: τεσσάρων αστέρων (4*) και τριών αστέρων (3*). 3. Ξενοδοχείο τύπου επιπλωµένων διαµερισµάτων: είναι ξενοδοχείο που διαθέτει κοινόχρηστους χώρους υποδοχής και παραµονής πελατών, βοηθητικούς χώρους και περιλαµβάνει διαµερίσµατα ενός, δύο ή περισσότερων κύριων χώρων µε πλήρες λουτρό και µικρό µαγειρείο. Τα ξενοδοχεία τύπου επιπλωµένων διαµερισµάτων κατατάσσονται σε πέντε κατηγορίες αστέρων: πέντε αστέρων (5*), τεσσάρων αστέρων (4*), τριών αστέρων (3*), δύο αστέρων (2*), ενός αστέρος (1*). Στην κατηγορία ενός αστέρος (1*) κατατάσσονται µόνο ξενοδοχεία επιπλωµένων διαµερισµάτων προερχόµενα από µετατροπές υφισταµένων κτιρίων και όχι ξενοδοχεία τα οποία ανεγείρονται από την αρχή. 4. Ξενοδοχείο µικτού τύπου: το ξενοδοχείο κλασσικού τύπου και τύπου επιπλωµένων διαµερισµάτων (ξενοδοχείο µικτού τύπου) διαθέτει κοινόχρηστους χώρους υποδοχής, παραµονής, εστίασης και αναψυχής πελατών, καταστήµατα για την εξυπηρέτηση των πελατών, βοηθητικούς χώρους καθώς και χώρους διανυκτέρευσης σε δωµάτια µε λουτρό ή διαµερίσµατα ενός, δύο ή περισσοτέρων κυρίων χώρων µε 9 Ξενοδοχειακό Επιµελητήριο Ελλάδος.