Η Βόρεια Ελλάδα επιδιώκει τη συνεργασία με γερμανικές επιχειρήσεις Ευκαιρίες για Joint Ventures και συγχωνεύσεις / Επιθυμητή η μεταφορά τεχνογνωσίας / Συντάκτρια: Μιχαέλα Μπαλή Εκπρόσωπος Germany Trade and Invest Μάιος 2013 Αθήνα (gtai) - Πολυάριθμες ευκαιρίες για συνεργασίες προσφέρονται στην εξωστρεφή Περιφέρεια της Βορείου Ελλάδας σε αλλοδαπές επιχειρήσεις κυρίως στον τομέα της μεταποίησης. Το άρτια καταρτισμένο και εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό είναι ένα ακόμα συν για δυνητικούς επενδυτές. Ενδιαφέρουν παρουσιάζουν επίσης συνεργασίες μεταξύ γερμανικών και ελληνικών επιχειρήσεων με τη μορφή της υπεργολαβίας. Περίπου 25% του συνολικού ελληνικού ΑΕΠ προήρθε το 2010 από τη Βόρεια Ελλάδα. Σε επίπεδο Βόρειας Ελλάδας η Κεντρική Μακεδονία συνέβαλε με περίπου 68%, η Ανατολική Μακεδονία με 20% και η Δυτική Μακεδονία με 12%. Στη Βόρειο Ελλάδα δραστηριοποιούνται πολυάριθμες μεταποιητικές επιχειρήσεις διαφόρων κλάδων, ενώ διακρίνεται για το καταρτισμένο προσωπικό που διαθέτει όπως και για τις σύγχρονες υποδομές. Το παραγωγικό δυναμικό πολλών επιχειρήσεων της Βόρειας Ελλάδας δεν εξαντλείται εξαιτίας μεταξύ άλλων της οικονομικής κρίσης. Η συνεχιζόμενη ύφεση στη χώρα οδήγησε σε μια κρίση εμπιστοσύνης, θύματα της οποίας υπήρξαν μακροχρόνιες επιχειρηματικές σχέσεις με αλλοδαπούς εμπορικούς εταίρους, ως επί το πλείστον με προέλευση από τη Γερμανία, παρά το γεγονός ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις δεν αντιμετώπιζαν σοβαρά προβλήματα. Το Γερμανικό Προξενείο στη Θεσσαλονίκη, το Ελληνογερμανικό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο καθώς και οι σημαντικότεροι Περιφερειακοί Σύνδεσμοι ανέλαβαν την πρωτοβουλία και δημιούργησαν, με σκοπό την προώθηση των ελληνογερμανικών εμπορικών σχέσεων, τη διαδικτυακή πλατφόρμα www.progreece.com. Εδώ ελληνικές και γερμανικές επιχειρήσεις έχουν τη δυνατότητα να δηλώνουν το διαθέσιμο παραγωγικό δυναμικό τους ή τις παραγωγικές ανάγκες που έχουν. Στόχος είναι, μεταξύ άλλων, να καταστεί δυνατή η βραχυπρόθεσμη ανάθεση συμβάσεων υπεργολαβίας σε ελληνικές επιχειρήσεις από πλευράς γερμανικών επιχειρήσεων.
Seite 2 Στο πλαίσιο αυτών των συνεργασιών γερμανικές επιχειρήσεις θα μπορούσαν παραδείγματος χάριν να κατασκευάζουν στην Ελλάδα μηχανολογικό εξοπλισμό, ανταλλακτικά καθώς και βιομηχανικά προϊόντα. Αλλά και στο χώρο της παροχής υπηρεσιών π.χ. στον τουρισμό αλλά και σε μελετητικά γραφεία μπορούν να προκύψουν δυνατότητες συνεργασίας. Οι γερμανικές επιχειρήσεις θα μπορούσαν να επωφεληθούν από το χαμηλό εργατικό κόστος αλλά και την τεχνογνωσία του άρτια καταρτισμένου και εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού. Δυνατότητες υπάρχουν μεταξύ άλλων στον κλάδο των αυτοκινήτων π.χ. στην κατασκευή ελαστικών καθώς και στην επεξεργασία μετάλλου. Κλάδοι με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη Βόρεια Ελλάδα είναι εξάλλου και οι ιχθυοκαλλιέργειες, η γεωθερμία, η διαχείριση απορριμμάτων και η χημική βιομηχανία, ενώ παράγονται μεταξύ άλλων γενόσημα, λιπάσματα και πλαστικά προϊόντα. Μέσω συμβάσεων υπεργολαβίας ξένες επιχειρήσεις μπορούν να χρησιμοποιήσουν παραγωγικές διαδικασίες στη Βόρειο Ελλάδα ιδίως έντασης γνώσης και καινοτομίας. Η στενή συνεργασία μεταξύ ελληνικών και γερμανικών Πανεπιστημίων όπως και κέντρων έρευνας και ανάπτυξης προσφέρουν καλές προϋποθέσεις προκειμένου να καταστεί ελκυστικός επενδυτικός χώρος η Βόρεια Ελλάδα. Βεβαίως υπάρχουν δυνατότητες βελτίωσης κυρίως σε ότι αφορά την ενδυνάμωση των σχέσεων μεταξύ των επιστημονικών κέντρων και της βιομηχανίας. Στο πλαίσιο του Επενδυτικού Νόμου (Ν. 3908/2011, www.et.gr ) η Βόρειος Ελλάδα απολαμβάνει επιδοτήσεις που ανέρχονται στο 50%, ενώ αν τα επενδυτικά έργα εμπίπτουν στο ΕΣΠΑ το ποσοστό αυξάνεται στο 60%. Σε ορισμένες περιοχές της Περιφέρειας το κόστος εργασίας επιδοτείται μέχρι και 12%. Η ελληνική γεωργική παραγωγή πρέπει να γίνει πιο ανταγωνιστική Πέραν της μεταποιητικής βιομηχανίας, ο αγροτικός τομέας παίζει σημαίνοντα ρόλο, ιδιαίτερα στη Θεσσαλία, στη Κεντρική Ελλάδα και στη Μακεδονία, στον οποίο ωστόσο υπάρχει μεγάλη ανάγκη εκσυγχρονισμού. Ο γερμανικός μηχανολογικός εξοπλισμός χαίρει ιδιαίτερα καλής φήμης ωστόσο οι υψηλές τιμές αποτρέπουν τους αγρότες από μια αγορά καθώς π.χ. οι ιταλικές μηχανές είναι πιο ανταγωνιστικές. Τελευταία αυξάνονται οι αγορές μηχανολογικού εξοπλισμού από τρίτες χώρς όπως η Κίνα και η Τουρκία. Προκειμένου η ελληνική γεωργική παραγωγή να καταστεί πιο ανταγωνιστική δεν αρκεί ο σύγχρονος μηχανολογικός εξοπλισμός. Αντίθετα απαιτείται μια πιο έντονη καθετοποίηση της παραγωγής, σύμφωνα με τα Επιμελητήρια και τους Συνδέσμους Εξαγωγέων και Βιομηχανιών. Στη μελέτη της "Greece 10 Years ahead" η McKinsey συστήνει συγχωνεύσεις και δημιουργία Joint Ventures.
Seite 3 Οι γεωργικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα δηλώνουν την προθυμία τους να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις των διεθνών αγορών. Ωστόσο επισημαίνουν την ελλιπή πληροφόρηση σχετικά με τις αγορές αυτές, και τις απαιτούμενες πιστοποιήσεις αλλά κυρίως την έλλειψη επαρκών δικτύων ιδιαίτερα στη Γερμανία. Η ίδρυση μια εταιρείας Agromarketing θα μπορούσε να συμβάλλει στην κάλυψη του κενού πληροφόρησης, ενώ παράλληλα θα προωθούσε αποτελεσματικά τα αγροτικά προϊόντα στο εξωτερικό. Επιθυμητή είναι επίσης η εισαγωγή συμβολαιοποιημένης γεωργίας. Οι πολύχρονες ευρωπαϊκές αγροτικές επιδοτήσεις με βάση την καλλιεργήσιμη έκταση είχαν μάλλον αρνητικές συνέπειες, καθώς σύμφωνα με ειδικούς δεν προωθήθηκαν ούτε το μάρκετινγκ των προϊόντων ούτε ο εκσυγχρονισμός της παραγωγικής διαδικασίας.. Οι επιχειρήσεις της Βορείου Ελλάδος επενδύουν στην εξωστρέφεια Η γεωγραφική θέση της Βορείου Ελλάδος μεταξύ Ανατολής και Δύσης ευνοεί τις εξαγωγικές επιχειρήσεις, σύμφωνα με το Σύνδεσμο Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος. Έναν ιδιαίτερο κόμβο μεταξύ των χωρών της Βαλκανικής Χερσονήσου, της Κεντρικής Ευρώπης και της Ασίας αποτελούν τα δυο λιμάνια, της Θεσσαλονίκης και της Αλεξανδρούπολης. Το 2011 οι εξαγωγές της Βορείου Ελλάδος αυξήθηκαν κατά περίπου 12% έναντι 9,4% (χωρίς καύσιμα, με πλοία) σε πανελλαδικό επίπεδο το 2011 και 5,4% το 2012. Η σημαντικότερη εξαγωγική Περιφέρεια της Ελλάδας ήταν το 2011 η Πελοπόννησος ακολουθούμενη από την Κεντρική Μακεδονία. Εξαιτίας της συνεχούς υποχώρησης της εσωτερικής ζήτησης και οι επιχειρήσεις της Βορείου Ελλάδος αναζητούν διέξοδο στις διεθνείς αγορές. Στη Βόρειο Ελλάδα η σημαντικότερη εξαγωγική Περιφέρεια είναι η Κεντρική Μακεδονία. Το 2011 περίπου 80% των εξαγωγικών προϊόντων της περιοχής προέρχονταν από εκεί. Η Ανατολική Μακεδονία και η Θράκη συνέβαλαν με 12% και η Δυτική Μακεδονία με γύρω στο 8%. Οι εξαγωγές από το Βορρά της Ελλάδας διαφοροποιούνται ανάλογα με την επιμέρους Περιφέρεια. Η Κεντρική Μακεδονία εξάγει παραδοσιακά τρόφιμα ιδιαίτερα παρασκευασμένα λαχανικά, φρούτα και νωπούς καρπούς, που αποτελούν συγκεντρωτικά το 27% των συνολικών εξαγωγών της συγκεκριμένης Περιφέρειας. Στην κλωστοϋφαντουργία πρωταρχική θέση κατέχουν τα πλεκτά ενδύματα.
Seite 4 Η Ανατολική Μακεδονία και η Θράκη επικεντρώνονται στις εξαγωγές πλεκτών ενδυμάτων. Τα έτη 2007 έως 2011 ωστόσο αυτές υποχώρησαν αισθητά. Μια ιδιαίτερη δυναμική αναπτύσσουν τα λιπάσματα, αλλά και τα μη μεταλλικά ορυκτά όπως το αλάτι, το θείο, ο γύψος, ο ασβέστης και το τσιμέντο. Σημαντικότερα εξαγωγικά προϊόντα της Δυτικής Μακεδονίας είναι τα δέρματα και οι γούνες με μερίδιο 67% στις συνολικές εξαγωγές το 2011. Έλαια και λίπη, γαλακτοκομικά προϊόντα όπως και νωποί καρποί και φρούτα, αλλά και μεταλλικά προϊόντα όπως σίδηρος και χάλυβας διαθέτουν καλές ευκαιρίες σε ξένες αγορές. Η Θεσσαλία διακρίνεται για τις επιδόσεις της στα τρόφιμα και τα ποτά. Περίπου 23% των ελληνικών φρούτων που προορίζονται για εξαγωγή προέρχονται από εκεί, σύμφωνα με το Επιμελητήριο της Λάρισας. Η Γερμανία παραδοσιακά είναι η κυριότερη χώρα προορισμού για τα προϊόντα της Κεντρικής και Ανατολικής Μακεδονίας όπως και της Θράκης. Ακολουθούν οι γειτονικές χώρες όπως η Τουρκία, η Βουλγαρία και η Fyrom. Η Ρωσία, η Σερβία και ιδιαίτερα η Κίνα αποκτούν όλο και περισσότερο σημασία. Η Δυτική Μακεδονία ιδίως προσανατολίζεται όλο και περισσότερο στη ρωσική αγορά. Οι ελληνικές εισαγωγές υποχώρησαν τα έτη 2007 έως 2011 κατά 6,1%. Ένα τρίτο των εισαγωγών Κεντρικής Μακεδονίας είναι προϊόντα πετρελαίου, ενώ ακολουθούν τα τρόφιμα (κρέας, ζάχαρη, γαλακτοκομικά προϊόντα, νωποί καρποί και φρούτα), μηχανήματα και συσκευές όπως και χημικά προϊόντα και προϊόντα πλαστικού. Η Ρωσία είναι ο σημαντικότερος προμηθευτής της περιοχής (15%), πριν από τη Γερμανία (14%), την Ιταλία (10%), τη Βουλγαρία (5%) και την Κίνα (5%). Η Ανατολική Μακεδονία και η Θράκη εισάγουν κυρίως τρόφιμα (κρέας, δημητριακά, ψάρι), χημικά και πλαστικά προϊόντα όπως λιπάσματα αλλά και προϊόντα κλωστοϋφαντουργίας. Η Περιφέρεια αυτή εισάγει περίπου 21% των προϊόντων από την Τουρκία. Ακολουθούν η Βουλγαρία, η Γερμανία, η Ιταλία και η Γαλλία. Για την Περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας τα προϊόντα κλωστοϋφαντουργίας είναι τα σημαντικότερα εισαγωγικά προϊόντα (81%, κυρίως γούνες κι δέρματα). Οι κυριότερες χώρες εισαγωγής είναι η Δανία, οι ΗΠΑ, η Ιταλία και ο Καναδάς. Η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας παραμένει τεταμένη Προκειμένου να ανταποκριθεί στα μέτρα λιτότητας στο πλαίσιο του προγράμματος δημοσιονομικής εξυγίανσης, το Ελληνικό Δημόσιο σχεδιάζει την ιδιωτικοποίηση ιδιωτικής κρατικής περιουσίας. Σε αυτό συμπεριλαμβάνεται το κρατικό μερίδιο στα λιμάνια της Θεσσαλονίκης (ΟΛΘ) και της Αλεξανδρούπολης. Η μακρόχρονη διαδικασία
Seite 5 μέχρι την ιδιωτικοποίηση ωστόσο οδήγησε σε καθυστερήσεις ή και ακύρωση δύο μεγάλων επενδυτικών έργων για τον εκσυγχρονισμό του κερδοφόρου λιμανιού της Θεσσαλονίκης, συνολικής αξίας 340 εκατ. ευρώ. Οι ελληνικές επιχειρήσεις πλήττονται από την υψηλή φορολόγηση, την καθυστερημένη επιστροφή ΦΠΑ και τις ληξιπρόθεσμες κρατικές οφειλές αλλά και τις γραφειοκρατικές διαδικασίες και το υψηλό ενεργειακό κόστος. Παράλληλα πρέπει να σημειωθεί ότι εγγυητικές επιστολές ελληνικών τραπεζών δεν αναγνωρίζονται πλέον στο εξωτερικό. Για το δεύτερο εξάμηνο το 2013 οι επιχειρηματίες της Βορείου Ελλάδος θεωρούν δεδομένη μια περαιτέρω υποχώρηση στον τζίρο και στα κέρδη όπως και τη συνέχιση της οικονομικής δυσπραγίας. Παράλληλα εκτιμούν ότι μειωμένος θα είναι και ο αριθμός των πελατών, ενώ αυξητική τάση παρουσιάζουν το κόστος δανειοδότησης και οι επισφαλείς απαιτήσεις. Σταθερά αναμένεται ωστόσο να διατηρηθούν σύμφωνα πάντα με δικές τους εκτιμήσεις τα μερίδιά τους στο εσωτερικό αλλά και στις διεθνείς αγορές. Πάνω από 81% των μεταποιητικών επιχειρήσεων της Βορείου Ελλάδας έχουν παγώσει προς το παρόν τα επενδυτικά τους σχέδια (20% περισσότερες από το 2009),σύμφωνα με μια έρευνα του Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος το 2012. Περίπου 77% των επιχειρήσεων είχαν να αντιμετωπίσουν συρρίκνωση των κερδών παρά τη μείωση των δαπανών, ενώ 75% εξ αυτών αναγκάστηκαν να αποδεχθούν υψηλότερο κόστος δανειοδότησης, τη στιγμή που το ίδιο σχεδόν ποσοστό (77%) υποφέρει από την έλλειψη ρευστότητας. Δεδομένων αυτών των εξελίξεων πολλές επιχειρήσεις δεν μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν την αγορά πρώτων υλών - κυρίως από το εξωτερικό - τις οποίες αναγκάστηκαν να αναστείλουν. Ήδη από το 2011 οι μισές μεταποιητικές επιχειρήσεις σημείωναν ζημίες, σύμφωνα με το Σύνδεσμο Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος. Πριν από την κρίση το ποσοστό ανερχόταν στο 16%. Σε περίπου 33% των επιχειρήσεων ο τζίρος μειώθηκε μεταξύ 10 και 50%. Οι εξελίξεις αυτές επηρέασαν ιδιαίτερα μικρότερες επιχειρήσεις με τζίρο μέχρι 10 εκατ. ευρώ. Καταστροφική είναι η κατάσταση των επιχειρήσεων στον κλάδο των δομικών υλικών. Περίπου 70% κατέγραψαν ζημίες το 2011. Ίδια είναι η εικόνα στην επεξεργασία ξύλου και χαρτιού. Λιγότερο επηρεάζεται ο κλάδος των τροφίμων (33%) όπως και η χημική βιομηχανία (38%). Η άσχημη οικονομική κατάσταση στο Βόρειο Ελλάδα αντικατοπτρίζεται στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Η Δυτική Μακεδονία καταλαμβάνει την 7 η θέση μεταξύ των 13 ελληνικών Περιφερειών, η Κεντρική Μακεδονία τη 10 η θέση και η Ανατολική Μακεδονία και η Θράκη την τελευταία θέση.
Seite 6 Οι περισσότεροι άνεργοι ζουν στη Δυτική Μακεδονία (30,1%) και στη Στερεά Ελλάδα (28,6%) (4 ο τρίμηνο 2012). Η πιο χαμηλή ανεργία κατεγράφη στην Ελλάδα στην Περιφέρεια του Νότιου Αιγαίου (18,0%) όπως και στα Ιόνια Νησιά (17,2%). ΑΕΠ ανά Περιφέρεια Βορείου Ελλάδος (σε εκατ. ευρώ) 2008 2009 2010 Κεντρική Μακεδονία 32.409 31.736 30.086 Ανατολική Μακεδονία και Θράκη 9.303 9.210 9.054 Δυτική Μακεδονία 5.590 5.461 5.281 Θεσσαλία 11.756 11.495 10.742 Ελλάδα Σύνολο 233.198 231.081 222.151 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ, Επεξεργασία ΣΕΒΕ Περιφερειακό ΑΕΠ κατά κεφαλήν (σε ευρώ, τρέχουσες τιμές) 2008 2009 2010 Ελλάδα 20.753 20.481 19.646 Αττική 27.042 26.962 25.934 Νότιο Αιγαίο 25.676 25.664 24.136 Ιόνια Νησιά 19.456 18.440 17.189 Στερεά Ελλάδα 19.135 18.374 18.141 Κρήτη 18.885 18.656 17.881 Δυτική Μακεδονία 19.055 18.632 18.035 Πελοπόννησος 16.742 16.609 15.979 Κεντρική Μακεδονία 16.703 16.277 15.386 Βόρειο Αιγαίο 17.209 16.961 15.791 Θεσσαλία 15.974 15.619 14.600 Δυτική Ελλάδα 14.936 14.299 13.850 Ανατολική Μακεδονία Θράκη 15.336 15.182 14.931 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. Ανεργία ανά Περιφέρεια (σε %) 4. τρίμηνο 2011 4. τρίμηνο 2012 Ανατολική Μακεδονία Θράκη 21,1 22,0 Κεντρική Μακεδονία 22,8 27,9 Δυτική Μακεδονία 25,0 30,1 Θεσσαλία 19,4 24,4 Ήπειρος 19,2 25,5 Ιόνια Νησιά 13,9 17,2 Δυτική Ελλάδα 19,6 27,2 Στερεά Ελλάδα 23,6 26,6 Πελοπόννησος 16,6 20,4 Αττική 21,7 27,6
Seite 7 Βόρειο Αιγαίο 16,,8 21,5 Νότιο Αιγαίο 11,9 16,0 Κρήτη 17,8 23,0 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ, Επεξεργασία ΣΕΒΕ Διευθύνσεις επικοινωνίας: Γερμανικό Προξενείο Θεσσαλονίκης Λεωφ. Μεγάλου Αλεξάνδρου 33, 546 41 Θεσσαλονίκη P.O. Box 50793, 540 14 Θεσσαλονίκη Τηλ.: 0030 2310/25 11 20, Fax: -24 03 93 Internet: www.griechenland.diplo.de/vertretung/griechenland/de/generalkonsulat Thessaloniki/Deutsch es Generalkonsulat Thessaloniki.html Ελληνογερμανικό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Παράρτημα Βορείου Ελλάδος Βούλγαρη 50, 542 49 Θεσσαλονίκη Τηλ.: 0030 2310/32 77 33, Fax: -32 77 37 E-Mail: ahkthess@mail.ahk-germany.de, Internet: www.griechenland.ahk.de Σύνδεσμος Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος Πλατεία Μοριχόβου 1, 546 25 Θεσσαλονίκη Τηλ.: 0030 2310/53 53 33, Fax: -54 32 32 E-Mail: info@seve, Internet: www.seve.gr Σύνδεσμος Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος Πλατεία Μοριχόβου 1, 546 25 Θεσσαλονίκη Τηλ.: 0030 2310/53 98 17, Fax: -54 19 33 E-Mail: info@sbbe.gr, Internet: www.sbbe.gr Σύνδεσμος Βιομηχανιών Θεσσαλίας και Κεντρικής Ελλάδος Ελ. Βενιζέλου 4, 38221 Βόλος Τηλ.: 0030 24210/2 94 07, Fax: -2 63 94 Internet: www.sbtke.gr Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης Τσιμισκή 29, 546 24 Θεσσαλονίκη Τηλ.: 0030 2310/37 01 00, Fax: 37 01 66 E-Mail: root@ebeth.gr, Internet: www.ebeth.gr Επιμελητήριο Μαγνησίας Δημητριάδος 176, 38 221 Βόλος Τηλ.: 0030 24210/9 47 00, Fax: -3 12 11 E-Mail: info@c-magnesia.gr, Internet: www.c-magnesia.gr
Seite 8 Επιμελητήριο Λάρισας Παπακυριαζή 44, 41 222 Λάρισα Τηλ.: 0030 2410/ 25 53 88, Fax: -24 75 22 E-mail: info@larissa-chamber.gr, Internet: www.larissa-chamber.gr (B.E.)