LEYKOMA LYKODROMIO 14/5/2008 5:49 ìì Page 1

LEYKOMA LYKODROMIO 14/5/2008 5:49 ìì Page 1

LEYKOMA LYKODROMIO 14/5/2008 5:49 ìì Page 2

LEYKOMA LYKODROMIO 14/5/2008 5:49 ìì Page 3 ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΥΚΟΔΡΟΜΙΟΥ ΞΑΝΘΗΣ ΛΥΚΟ ΡΟΜΙΟ Ἕνας αἰῶνας ζωῆς Πρόσωπα - Εἰκόνες - Μνῆµες

LEYKOMA LYKODROMIO 14/5/2008 5:49 ìì Page 4 ΤΑΜΙΕΙΟΝ ΘΡΑΚΗΣ 2008 Ξάνθη: Σοφοκλέους 34, 67 100, τηλ.-fax: 25410-62622 Ἀθήνα: Ἀδριανοῦ 100, 105 56 Πλάκα, τηλ.-fax: 210-3390520 www.tamieion.gr ~ e-mail: info@tamieion.gr Ἐπεξεργασία ὑλικοῦ - Ἐπιµέλεια ἔκδοσης: Παναγιώτης Παῦλος, e-mail: ppavlos@edlit.auth.gr Συλλογή φωτ. ὑλικοῦ - Γενεαλογικῶν δένδρων: Θεόδωρος Νιζαµίδης Ἐπιµέλεια συνεντεύξεων: Ἠλίας Σουτζίδης Ἐπιµέλεια γενεαλογικῶν δένδρων: Αἰµιλιανή Ἀβραάµ 4

LEYKOMA LYKODROMIO 14/5/2008 5:49 ìì Page 5 Μάρτυρες τοῦ ἑαυτοῦ μας καί τῆς Ἱστορίας ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ Ἀλεξιάδης Παῦλος, Γεωργιάδης Κωνσταντῖνος, Κανσίζογλου Σάβ - βας, Σαµψωνίδης Ἀρκάδιος, Ὀρφανίδης Γιάννης, Θεµιστοκλῆς, Χαράλαµπος, Ἀνέστης, Θεόφιλος, Εὐθύµιος... ὀνόµατα, ὀνόµατα, πρόσωπα, πετράδια πολύτιµα. Πόντος, Μαύρη Θάλασσα, Ἕλλη, Χρυσόµαλλο δέρας, Ἰάσων, Ὅµηρος, ιγενῆς Ἀκρίτας, Ἰωνία, Πόλη, Σαµψοῦντα, Τραπεζοῦντα, Μπά - φρα, Σοχούµι, Θεσσαλονίκη, Λυκοδρόµιο, Θράκη, Ἑλλάδα. Τό Εἰκοσιδυό ἑκατόν πενήντα οἰκογένειες ἀπό τήν Μπάφρα του Πόντου θά ριζώσουν µετά ἀπό περιπλανήσεις στό Λυκοδρόµιο της Θράκης, µέσα ἀπό τίς χιλιάδες οἰκογένειες του Πόντου, πού ὅλες των ἀρχές του 20ου αἰώνα, ἀπό ἁµαρτωλά λάθη δικά µας καί ἔνοχη µανία του κλέπτου θά διασκορπιστοῦν στούς τέσσερις ἀνέµους, στήν ύση, στόν Βορρᾶ, στόν Νότο, στήν Ἀνατολή µέχρι τά κράσπεδα της Κίνας. Καί νά ταν µόνο αὐτό, πόσες Ἑλλάδες, πόσες Ἑλλάδες τό εἰκοσιδυό χάθηκαν καί σπάρθηκαν στούς ὁρίζοντες του κόσµου καί του θανάτου. Ὁ Ἑλληνισµός δέν ἔπαψε νά εἶναι δένδρο καλά ριζωµένο στήν Ἰω - νία, στόν Αἷµο, στόν Πόντο, στήν Μαύρη Θάλασσα, στό Ἰόνιο, στό Αἰ - γαῖο, στήν Κρήτη καί στήν κορυφή της Ἀφρικῆς, στήν Καππαδοκία, τήν Συρία, ἀλλά καί δέντρο πού σκορπίζει διαρκῶς τό ἄρωµά του καί τά ἄνθη του σέ ὁλόκληρη τήν οἰκουµένη. Ἀπό τήν Ἀµερική µέχρι τήν Αὐστραλία, καί ἀπό τήν Βαλτική Θάλασσα µέχρι τό Γιοχάνεσµπουργκ. Οἱ Ἕλληνες σήµερα ἔχουν ἕνα διαρκές χρέος στήν ἱστορία των, ἕνα διαρκές χρέος στήν ἀνθρωπότητα, ἕνα διαρκές χρέος στόν ἑαυτό τους, στούς προγόνους καί τους ἐπιγόνους των. Τό Λυκοδρόµιο της ὀρεινῆς Θράκης, ἕνα µικρό χωριό, γίνεται µάρτυρας καί µαρτύριο γιά τήν ὅλη ἱστορία του Ἑλληνισµοῦ ἀπό τό παρελθόν µέχρι τό παρόν καί τό µέλλον. Κι ἄν κάποιοι δικοί µας ἤ ξένοι ἀµφιβάλλουν γιά τήν ἱστορία µας, τό παρελθόν µας, τό παρόν καί τό µέλλον µας, αὐτό δέν σηµαίνει ὅτι 5

LEYKOMA LYKODROMIO 14/5/2008 5:49 ìì Page 6 ΛΥΚΟ ΡΟΜΙΟ ~ ΕΝΑΣ ΑΙΩΝΑΣ ΖΩΗΣ ἡ ἱστορία δέν ἔχει τήν δική της ἀλήθεια, ἀποτυπωµένη στίς σελίδες του χρόνου µέ τό αἷµα µας, τίς σάρκες µας, τίς µνῆµες µας, τους διωγ- µούς καί τίς ἐναντίον µας γενοκτονίες, ὅσων τους εἴµεθα ἀνεπιθύµητοι ἤ ἡ παρουσία µας τους ἀποδείκνυε πάντοτε κλέπτες της ἱστορίας µας καί των τόπων µας. Ἡ γλώσσα, οἱ πέτρες, οἱ σάρκες καί οἱ µνῆµες, τό χῶµα καί ὅ,τι ἄλλο µας συνιστά, µαρτυροῦν µιά ἑλληνική αὐτοχθονία στίς περί τό Αἰγαῖο περιοχές, ἡ ὁποία χάνεται στούς προϊστορικούς καί µυθικοῦς χρόνους, ἤ καλύτερα, µιᾶς αὐτοχθονίας πού ποτέ δέν ἔχασε τή συνέχειά της. Ὁ λαός µας ὅπου κι ἄν βρεθεῖ θά δηµιουργήσει χωριά, πόλεις, ἑορτές, φιλοσοφία, ποίηση, θεολογία, θά καλλιεργήσει τήν γῆ, θά ἀναπτύξει τό ἐµπόριο, θά σµιλέψει τήν πέτρα καί θά τῆς δώσει ζωή, θά συνθέσει τά χρώµατα καί τους ἤχους, θά µεταµορφώσει τόν χῶρο καί τόν χρόνο σέ ἑορταστική καί λατρευτική ἐµπειρία καί θά καταστήσει τήν φύση κόσµο, κόσµηµα, πόλη καί πολιτισµό. Μπορεῖ νά µήν διεκδικοῦµε γεωγραφικά παλαιές πατρίδες καί τό - πους προγονικούς, ὅµως διεκδικοῦµε τήν ἱστορία, τήν ἀλήθεια, τό µέλ - λον. Ζητᾶµε ὅλοι οἱ λαοί µέ τους ὁποίους γειτονεύουµε καί πού δέν εἶναι παρά ὁ ἄλλος ἑαυτός µας νά µάθουν νά σέβονται καί νά ἀναγνωρίζουν καί τήν ἱστορία καί τήν ἀλήθεια. Ἄν τούς ἀδικήσαµε ἤ τούς βλάψαµε, µάρτυρας ἄς εἶναι ἡ ἀλήθεια καί ὄχι ἡ προκατάληψη καί ἡ παραµόρφωση των δεδοµένων καί των ντοκουµέντων της ἱστορίας. Καί ἄν µας ἐκδίωξαν ἀπό τους τόπους µας, τίς πόλεις µας καί τά χωριά µας πού µένουν ἀκόµη στοιχειωµένα ἐρείπια, διότι κάποια στιγµή τους δόθηκε ἀπό τήν ἀδυσώπητη µοίρα, τήν δίκη του κόσµου καί τά δικά µας πάθη ἡ δύναµη νά τό κάνουν, κριτής ἄς εἶναι πάλι ἡ ἀλήθεια καί ἡ ἱστορία, ἡ µή παραποιηµένη καί ἡ ἀπροκάλυπτη. ιότι, µόνον ἡ ἀνάγνωση της ἱστορίας µέ ὅλες τίς ἐκδοχές της θά µας δώσει τήν δυνατότητα νά ξανασυναντηθοῦµε Ἕλληνες, Τοῦρκοι, Βούλγαροι, Εὐρωπαῖοι ἤ Ἀσιάτες, Ρωµηοί, Σλάβοι, Ἀλβανοί ἤ ὅποιοι ἄλλοι καί νά χα - ράξουµε ἕνα µέλλον εἰρήνης καί ἀληθινοῦ σεβασµοῦ ὁ ἕνας γιά τόν ἄλ - λον καί κοινῆς δηµιουργίας σέ αὐτόν τόν ἀρχαῖο τόπο, ὁ ὁποῖος εἴτε τό θέλουµε εἴτε ὄχι, χιλιετηρίδες ὁλόκληρες «ὁµιλεῖ» πρῶτα ἑλληνικά, µετά ἀλβανικά, σλαβικά, βουλγαρικά, τουρκικά, ἤ ὅ,τι ἄλλο. Γεννήθηκα στήν Πελοπόννησο καί γερνῶ στή Θράκη. έν µπορῶ ὅµως, νά καταλάβω, τί συνέβη µέσα σέ 50 χρόνια πού µετρῶ τήν Ἑλλά - δα, ἀπό παιδί κάπου στήν Ἀρχαία Ὀλυµπία, ἔφηβος καί νέος, µαθητής καί σπουδαστής στήν Ἀθήνα, ἐργαζόµενος στήν Θράκη καί ἡ Ἑλλάδα πού γνώρισα ἔχει µετασχηµατιστεῖ σέ κάτι πού µου προκαλεῖ θλίψη, 6

LEYKOMA LYKODROMIO 14/5/2008 5:50 ìì Page 7 ΠΡΟΣΩΠΑ ~ ΕΙΚΟΝΕΣ ~ ΜΝΗΜΕΣ ὀδύνη, θυµό, κάτι πού µου εἶναι συχνά ἄγνωστο. ηλαδή, πῶς ἡ Ἑλλά - δα των παιδικῶν µου χρόνων, ἡ Ἑλλάδα του γιασεµιοῦ, της ἑορτῆς, τοῦ φιλοτίµου, του Πάσχα καί της Ἄνοιξης µετετράπηκε στήν σηµερινή Ἑλλάδα του καταναλωτισµοῦ καί της νεκροθαπτικῆς ἀνευθυνότητας σηµερινῶν δασκάλων, ἱερέων, πολιτικῶν, ἀνδρῶν, γυναικῶν, διανοουµένων καί ὅποιων ἄλλων, ἀπέναντι σέ µιά ἱστορία πού γέννησε τήν Εὐρώπη, τό Βυζάντιο, τήν πόλη καί τήν δηµοκρατία, τήν Ὀρθοδοξία ἀλλά καί τήν Ἐπιστήµη, τήν Φιλοσοφία, τήν ποίηση, µιά Ἑλλάδα πού µέ τόν Ἀλέξανδρο καί τήν Ρώµη διαµόρφωσε τό παγκόσµιο γίγνεσθαι, µιά Ἑλλάδα πού γέννησε τό Ἅγιον Ὄρος, τόν Ὅµηρο, τόν Αἰσχύλο, τόν Σοφοκλῆ, τόν Εὐριπίδη, τούς φιλοσόφους, τούς θεολόγους, καί τούς ἀσκητές τοῦ προσωπικοῦ Ζῶντος καί ρῶντος Θεοῦ, τούς ποιητές, τά ἔπη τά ἀρχαία καί τά νέα, τίς Θερµοπύλες, τούς ιγενεῖς Ἀκρίτες, τούς ἥρωες τοῦ 21, τό 40, τό Πολυτεχνεῖο τοῦ 1974 καί τόσα ἄλλα. Πῶς ἡ Ἑλλάδα πού γνώρισα στά πρόσωπα των ἁπλῶν ἀνθρώπων του χωριοῦ µου, στά πρόσωπα σοφῶν δασκάλων, ἡ Ἑλλάδα της ἁρµο - νίας, του ἔρωτος, τοῦ βλέµµατος καί του κάλλους ἔγινε αὐτό τό ἄµορ - φο, δύσµοιρο καί τραγικό πράγµα πού συναντᾶς µέσα στίς ἄσχηµες καί µολυσµένες µεγαλουπόλεις του κέντρου καί της περιφέρειας, των παιδιῶν πού ζητιανεύουν γιά νά πάρουν µιά δόση θανάτου, των γέρων πού κοιµοῦνται στά παγκάκια, των νέων πού δέν περιµένουν τίποτα ἀπό τό µέλλον παρά λίγη ἡδονή καί ἕνα «γιῶτα χῖ» καί τόσα ἄλλα πού σέ πληγώνουν ἀβάσταχτα. Πῶς ἡ Ἑλλάδα της ἁπλότητας, τοῦ κάλλους καί της σοφίας, τοῦ ἔρωτα µέ πρόσωπο καί ταυτότητα ἔγινε ἡ ἀνέραστη, φιλήδονη, ἐγωλάτρισσα, µουντή καί ἔνοχη Ἑλλάδα τή εἰκόνας, τοῦ ἤχου καί της µουσικῆς δίχως νόηµα, της πολύβουης πολυκοσµίας δίχως συνάντηση καί φιλία. Καί ὅµως τούτη τήν Ἑλλάδα τήν ἀγαπῶ. Γιά τούτη τήν Ἑλλάδα ἀγωνιῶ καί ἀγωνίζοµαι νά ξαναβρεῖ τό κάλλος της, τό ρυθµό της, τόν ἔρωτά της, τήν ζωντάνια της. Τούτη τήν Ἑλλάδα θέλω νά ξαναδῶ νά γίνεται ὁ ἑαυτός της, νά ξαναβρίσκει τήν ὀµορφιά καί τήν τροχιά της. Σέ τούτη τήν Ἑλλάδα πού γνώρισα τους γονεῖς µου, τους δασκάλους µου, τους Ἁγίους µου, τούς ἥρωές µου, τή γυναίκα µου, τά παιδιά µου καί τους φίλους µου πάσχω ἕως τέλους. Σέ τούτη τήν Ἑλλάδα πού µου µαθε νά ἀγαπῶ δίχως ὅρια ὅ,τι ὑπάρχει, λαούς καὶ ἀνθρώ - πους ἀνεξαρτήτως χρώµατος, φυλῆς, θρησκείας, φίλους ἤ ἐχθρούς, σέ τούτη τήν Ἑλλάδα θέλω νά ξαναϋπάρξει τό κάλλος καί ὁ Λόγος, ὁ Ἔρωτας, ἡ Ἀλήθεια, ἡ Ζωή καί ἡ ὀµορφιά στά πρόσωπα καί στά βλέµµατα των ἀνθρώπων. Τούτη ἡ Ἑλλάδα ποθῶ νά ξανασυσταθεῖ ὡς 7

LEYKOMA LYKODROMIO 14/5/2008 5:50 ìì Page 8 ΛΥΚΟ ΡΟΜΙΟ ~ ΕΝΑΣ ΑΙΩΝΑΣ ΖΩΗΣ ἄσκηση πολιτῶν, δασκάλων, ἱερέων, πολιτικῶν, ποιητῶν καί ὅποιων ἄλλων στόν λόγο του Εὐριπίδη αἰωνίως θητεύω στό κάλλος, τῆς Ἀντιγόνης οὗτοι συνέχθην, ἀλλά συµφιλεῖν ἔφυν (δέν γεννήθηκα γιά νά µισῶ, ἀλλά γιά νά ἀγαπῶ µαζί µέ ἄλλους), στόν λόγο του Ἡρακλείτου, τοῦ Ἀριστοτέλη καί τόσων ἄλλων, ἀεί ἀπορούµενον καί ἀεί ζητούµενον τί ἐστί τό ὅν, στόν λόγο τοῦ Σωκράτη προτιµώτερο νά ἀδικεῖσαι παρά νά ἀδικεῖς ἤ τόσων ἄλλων. Καί στό λόγο τοῦ Χριστοῦ εἰ ἐµέ ἐδίωξαν καί ὑµᾶς διώξουσι. Σέ τούτη τήν Ἑλλάδα ὡς τρόπο τοῦ Λόγου, τῆς Ἐλευθερίας, τῆς διαρκοῦς Ἐπανάστασης, τοῦ πάθους καί τοῦ ἔρωτος γιά τήν ἀλήθεια καί γιά τόν ἄλλο, τόν ὅποιον ἄλλο, τόν κάθε ἄλλο, τόν Ὅλο ἄλλον (ὅπως θά ἔλεγε καί ὁ Κωστής Μοσκώφ) σέ τούτη τήν Ἑλλάδα, τοῦ Πασχάλιου Ἑορτασµοῦ καί της Ἀναστάσεως τῶν νεκρῶν ἀδελφῶν µας, φίλων ἤ ἐχθρῶν, ἐλπίζω. Ὁ Πόντος, ἡ Ἰωνία, ἡ Θράκη, ἡ Μακεδονία, ἡ Καππαδοκία, ἡ Ἀλε - ξάνδρεια καί τόσοι ἄλλοι τόποι πού ἐπί χιλιετηρίδες κατοικήθηκαν ἀπό Ἕλληνες µας βάζουν µπροστά σέ µιά καίρια εὐθύνη. Καί ἡ εὐθύνη αὐτή προφανῶς δέν εἶναι νά ξανασυστήσουµε αὐτοκρατορίες πού ἐξουσιάζουν τους ἀνθρώπους, ἀλλά νά ἐπανεύρουµε τούς χαµένους ἑαυτούς µας, νά ξαναβροῦµε καί νά διασώσουµε τό χαµένο ἤ θρυµµατισµένο Πρόσωπό µας µέσα ἀπό τήν ἄσκηση, τήν παιδεία, τή δηµιουργία. Ἔτσι, θά συναντήσουµε γόνιµα καί τούς γειτονικούς λαούς καί θά τούς βοηθήσουµε νά ξαναϋπάρξουν µαζί µας. Εὐχαριστῶ τόν Πολιτιστικό Σύλλογο τοῦ Λυκοδροµίου, ἰδιαιτέρως δέ τούς Μαζαράκη Σπύρο καί Νιζαµίδη Θεόδωρο γιά τήν τιµή νά ἐµπιστευθοῦν στό Ταµιεῖον Θράκης τήν ἐπιµέλεια καί ἔκδοση αὐτοῦ τοῦ τόµου πού κρατᾶτε στά χέρια σας γιά τό Λυκοδρόµιο, τῆς τελευταίας πατρίδας Ποντίων τῆς Μπάφρας. Γεώργιος Π. Παῦλος 8

LEYKOMA LYKODROMIO 14/5/2008 5:50 ìì Page 9 ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ Τό Λυκοδρόµιο, ἀπό τούς παλαιότερους οἰκισµούς τῆς περιοχῆς τοῦ ήµου Σταυρούπολης, εἶναι περισσότερο γνωστό στό εὐρύ κοι νό γιά τή συχνή παρουσία λύκων, ὡς ἀπόρροια τῆς ἐκτρο φῆς αἰγοπροβάτων ἀπό τούς κατοίκους του, τόν περασµένο αἰώνα, οἱ ὁποῖοι στήν πλειοψηφία τους εἶναι Πόντιοι πρόσφυγες. Ἡ ἀστυφιλία, ἡ ἐγκατάλειψη τῆς καπνοκαλλιέργειας καί ἡ µείωση τῆς κτηνοτροφίας, ὁδήγησαν στήν ἐρήµωση τοῦ οἰκισµοῦ πού σήµερα ἀναζητᾶ τή διέξοδό του ἀπό τήν ἀποµόνωση στήν τουριστική ἀνά πτυ - ξη. Τό κατάφυτο φυσικό τοπίο µέ τήν πλούσια ὑδροχαρή βλάστηση καί οἱ συχνές ἐναλλαγές τῶν ἀποχρώσεων σέ συνδυασµό µέ τήν µικρή ἀπόσταση ἀπό τήν πόλη τῆς Ξάνθης, ἀποτελεῖ ἐπίσης µιά ἰδανική ἐναλλακτική ἐπιλογή µόνιµης ἀλλά καί παραθεριστικῆς κατοικίας γιά τούς κατοίκους τῆς πόλης. Αὐτό τό βιβλίο-λεύκωµα πού ἔχουµε στά χέρια µας εἶναι ἕνα µνη - µό νιο τῆς ζωῆς καί τῆς καταγωγῆς αὐτοῦ τοῦ τόπου, µιά ἀκόµη ἱστοριογραφική µαρτυρία. Καταγράφονται τά ἱστορικά καί λαογραφικά στοιχεῖα πού σχετίζονται µέ τήν ἰδιαίτερη τοπική πολιτιστική κληρονοµιά. Παρέχονται πρωτόγνωρα στοιχεῖα τῆς καταγωγῆς καί τῶν βιω - µάτων τῶν Λυκοδροµιτῶν, τά ὁποία ἀποτελοῦν ἀναµφισβήτητα µιά ἀνε κτίµητη παρακαταθήκη γιά τούς ἀπογόνους τους καί συµβάλλουν στήν προβολή τοῦ λαϊκοῦ πολιτισµοῦ τῆς Θράκης, κάτι τό ὁποῖο δέ θά ἀφήσει ἀσυγκίνητο κανέναν ἀναγνώστη. Θερµά συγχαρητήρια στόν Πολιτιστικό Σύλλογο τοῦ Λυκοδροµίου γιά τήν πρωτοβουλία αὐτῆς τῆς ἔκδοσης. «Ἄς εἴµαστε µικροί σέ ἀριθµό Ἡ ἀγάπη γιά τόν τόπο µας εἶναι ἀπέραντη Ἡ ἱστορία του γιά µᾶς πολύτιµη» Γεώργιος Καρασακαλίδης ήµαρχος Σταυρουπόλεως Μάρτιος 2008 9

LEYKOMA LYKODROMIO 14/5/2008 5:50 ìì Page 10

LEYKOMA LYKODROMIO 14/5/2008 5:50 ìì Page 11 ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ Γεννήθηκα στό Λυκοδρόµιο, τό χειµώνα τοῦ 1957. Τά παιδικά µου χρόνια τά ἔζησα στό χωριό. Τελείωσα τό ηµοτικό Σχολεῖο Λυκοδροµίου. Ἀργότερα, ἦρθα στήν Ξάνθη, γιά µάθω τήν τέχνη τῆς ἐπο - χῆς, τήν τέχνη τοῦ µαραγκοῦ, ἀφοῦ στό χωριό δέν ὑπῆρχαν δυνατότητες γιά κάτι καλύτερο οὔτε γιά τούς νέους ἀλλά οὔτε καί γιά τούς µεγαλύτερους. Γιά τό λόγο αὐτό συχνή ἦταν καί ἡ µετανάστευση κατοίκων του χωριοῦ τόσο ἐντός τῆς Ἑλλάδας, ὅσο καί στό ἐξωτερικό. Τό Λυκοδρόµιο, τό πρῶτο χριστιανικό χωριό καθοδόν πρός τήν ὀρει - νή περιοχή τοῦ Ν. Ξάνθης, βρίσκεται σέ κατάφυτη ἡµιορεινή περιοχή, ἀπέναντι ἀπό τό βουνό Τσάλ, 16 χλµ βόρεια τῆς Ξάνθης. Τά περισσό - τε ρα σπίτια τοῦ χωριοῦ εἶναι κτισµένα ἀπό πέτρα καί καλύπτουν µε - γά λη ἔκταση τῆς δασόφυτης πλαγιᾶς τοῦ βουνοῦ. Ὁ Πολιτιστικός Σύλλογος Λυκοδροµίου ἱδρύθηκε τό 1984 µέ σκοπό νά συµβάλλει στήν τόνωση τῆς πολιτιστικῆς δραστηριότητας τῆς περιο χῆς καί στήν ἐπίλυση τῶν προβληµάτων τοῦ χωριοῦ. Ἀξίζει νά ση- µειώσουµε ὅτι στά 24 χρόνια λειτουργίας του ἔχει, σέ συνεργασία µέ τούς φορεῖς τῆς Τοπικῆς Αὐτοδιοίκησης, ἐπιδείξει πλούσιο ἔργο. Οἱ δράσεις πού ὑλοποιοῦνται κάθε χρόνο ἀπό τά µέλη τοῦ Πολιτιστικοῦ Συλλόγου Λυκοδροµίου συνοψίζονται ὡς εξῆς: 4 Ἐνέργειες γιά τή βελτίωση του δικτύου ὕδρευσης του Λυκοδροµίου. 4 ενδροφύτευση κατά µῆκος τοῦ χωριοῦ µέ ἀκακίες καί πεῦκα. 4 Βελτίωση τοιχοποιίας καί δηµιουργία ὑποδοµῶν στό χῶρο τοῦ η- µοτικοῦ Σχολείου. 4 Ἀνάδειξη τῶν προβληµάτων τοῦ Λυκοδροµίου καί συστηµατική ἐνη µέρωση τῶν ἁρµόδιων φορέων ( ῆµος, Νοµαρχία). 4 Συµπαράσταση καί ὑλική ἐνίσχυση τοῦ Γηροκοµείου Ξάνθης. 4 Στήριξη πολιτιστικῶν συλλόγων γειτονικῶν χωριῶν καί ἄλλων φο - ρέων (Καστανίτης, Φελώνη, Τηλεπικοινωνιακή Ἕνωση Θράκης). 11

LEYKOMA LYKODROMIO 14/5/2008 5:50 ìì Page 12 ΛΥΚΟ ΡΟΜΙΟ ~ ΕΝΑΣ ΑΙΩΝΑΣ ΖΩΗΣ 4 ιοργάνωση ἐκδροµῶν, τῶν µελῶν τοῦ Συλλόγου καί τῶν κατοίκων τοῦ Λυκοδροµίου, στήν Ἑλλάδα. 4 ιοργάνωση πανήγυρης πολιούχων τοῦ Λυκοδροµίου, Ἁγ. Κωνσταντίνου καί Ἑλένης. Κεντρικῆς σηµασίας γεγονός τόσο γιά τόν Σύλλογο ὅσο καί γιά ὁλόκληρο τό χωριό εἶναι ἡ µεγάλη πανήγυρη πού διοργανώνεται ἀνελλιπῶς ἀπό τό 1984, στίς 21 Μαΐου, ἡµέρα τῆς ἑορτῆς τῶν πολιούχων τοῦ χωριοῦ, Ἁγίων Κωνσταντίνου καί Ἑλένης. Ἡ ἰδέα γιά τήν ἔκδοση Λευκώµατος γιά τό Λυκοδρόµιο προέκυψε ὡς ἑξῆς: Ἔχοντας στό προσωπικό µου ἀρχεῖο φωτογραφίες ἀπό τήν παιδική µου ἡλικία, ἀλλά καί παλαιές φωτογραφίες τῆς οἰκογένειας, θεώρησα ὠφέλιµο νά ἀξιοποιηθοῦν, ἀναρτώντας τις καταρχήν στό Σύλλογό µας. Βλέποντάς τες οἱ συγχωριανοί µας, ἐνθουσιάστηκαν καί παρακινήθηκαν νά ἀναζητήσουν ἀντίστοιχες φωτογραφίες τῶν δικῶν τους οἰκογενειῶν. Μέ τόν τρόπο αὐτό ξεκίνησε µιά προσπάθεια δηµιουργίας φωτογραφικοῦ ἀρχείου στό Σύλλογό µας, γιά τήν ὁλοκλήρωση τῆς ὁποίας ἀγωνιζόµαστε νά ἀνταπεξέλθουµε µέ µεράκι καί αἴσθηµα εὐ θύνης. Σήµερα ὁ Πολιτιστικός Σύλλογος Λυκοδροµίου ἔχει στό ἀρ χεῖο του 300 περίπου φωτογραφίες πού καλύπτουν τήν περίοδο 1910-2007. Ἡ δηµιουργία τοῦ γενεαλογικοῦ δένδρου ὅλων τῶν οἰκογενειῶν τοῦ χωριοῦ, ἦταν ἐπακόλουθο στήν προσπάθειά µου νά συστήσω τό γενεα λογικό δένδρο τῆς οἰκογένειάς µου. Θά ἤθελα νά εὐχαριστήσω τούς: Παπαδοπούλου Σοφία, Κεβεντζίδη Γεώργιο καί Παναγιωτίδου Παναγιώτα, χάρη στή βοήθεια τῶν ὁποίων µπορέσαµε νά φέρουµε εἰς πέρας τήν προσπάθειά µας. Τέλος, θά θέλαµε νά εὐχαριστήσουµε τήν Ἀναπτυξιακή Ν. Ξάνθης, γιά τήν καθοριστική της συνδροµή στήν προσπάθειά µας νά ἀναδεί - ξου µε ὡς Πολιτιστικός Σύλλογος Λυκοδροµίου τήν ἱστορία καί τούς ἀν θρώπους τοῦ χωριοῦ µας, κάτι τό ὁποῖο θά πρέπει νά ἀποτελεῖ βασική µέριµνα ὅλων ὅσοι αἰσθάνονται τήν ἀνάγκη. Θεόδωρος Νιζαμίδης Πρόεδρος Πολιτιστικού Συλλόγου Λυκοδροµίου Ξάνθης 12

LEYKOMA LYKODROMIO 14/5/2008 5:50 ìì Page 13 ΕYΦΗΜΟΣ ΜΝΕIΑ τῆς Ἀσπασίας-Βιβή Θ. Στυλιανίδου Ἀπό µικρό παιδί καί µεγαλώνοντας σ ἕνα πολιτικό περιβάλλον ἄκουγα γιά τό ξερίζωµα τῶν Ἑλλήνων καί πώς τό 1922 µ ἕνα µποξά παραµάσκαλα ἐρχόντουσαν οἱ Ἕλληνες ἀπό διάφορα µέ - ρη τῆς Τουρκίας καί πιό πολλοί ἀπό τόν Πόντο στήν πατρίδα Ἑλλάδα, ὅπου καί ἄρχιζαν µέ ταλαιπωρίες τήν καινούρια ζωή. Κατοικίες ἐρειπωµένες, ἀκατοίκητα σπίτια καί χωράφια. Μικροί οἰκισµοί πού ἀργότερα ἔγιναν Κοινότητες. Μεγάλη πιά ἦλθα µέ τήν οἰκογένειά µου στή γενέτειρα του ἀνδρός µου, τοῦ ὁποίου οἱ γονεῖς εἶχαν ἔλθει ἀπό τήν Σµύρνη µέ τόν ἴδιο τρόπο. Ἐνσωµατώθηκα στά προβλήµατα τοῦ τόπου καί µέ τήν εὐαισθησία πού διακρίνει τόν Ἕλληνα στά ἐθνικά του ζητήµατα, ἀγωνίστηκα νά προσφέρω καί νά βοηθήσω, οὕτως ὥστε οἱ νεότεροι νά βροῦν µιά ρίζα ἑλληνική... Σκοπός ἦταν ἡ δηµιουργία ἑνός Λαογραφικοῦ Μουσείου στήν ὀρεινή περιοχή τῆς Ξάνθης, στή Σταυρούπολη. Τό 1975 τό σύνθηµα τοῦ Συµβουλίου τῆς Εὐρώπης ἦταν: «Ἕνα µέλ - λον γιά τό παρελθόν µας». Νά δώσουµε στό παρελθόν µιά θέση δηµιουργική, ὥστε νά µήν παίζει ὁ πολιτισµός µας τό ρόλο τοῦ ζητιάνου στή σύγχρονη ἐποχή. Σήµερα, ὕστερα ἀπό πολλά χρόνια ἔµαθα ὅτι κάποιοι ἀληθινοί Ἕλ - ληνες ἀπό τό Λυκοδρόµιο, µεταξύ τους καί ὁ Θεόδωρος Νιζαµίδης, γέν νηµα-θρέµµα του χωριοῦ, ἀγωνίζονται νά ἀξιοποιηθεῖ ὁ τόπος αὐ - τός καί νά διασώσει τήν πολιτιστική του ταυτότητα. Μέσα ἀπό αὐτές τίς γραµµές, ἐπιθυµῶ νά συγχαρῶ αὐτήν τήν ἀξιέ - παι νη πρωτοβουλία πού στοχεύει στήν ἀνάδειξη τοῦ τόπου τοῦ Λυκοδροµίου, τῶν ἀνθρώπων του, τῆς ἱστορίας του, τοῦ παρελθόντος καί του παρόντος. Συγχαρητήρια! 13

LEYKOMA LYKODROMIO 14/5/2008 5:50 ìì Page 14 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Για τήν ἔκδοση του Λευκώµατος συνεργάστηκαν ἄνθρωποι µέ µε ρά - κι καί ἀγάπη καί συνέβαλαν ὁ καθένας µέ τόν τρόπο του, παρέχοντας εἴτε φωτογραφικό ὑλικό, εἴτε πληροφορίες σχετικά µέ τους ἀνθρώπους, τήν ἱστορία καί τήν καθηµερινή ζωή του χωριοῦ. Ἔτσι, θερµές εὐχαριστίες ὀφείλονται: α) Στούς Γιασκουλίδη Ἀναστάσιο, Καραπαναγιωτίδη Θεοχάρη, Καραπαναγιωτίδη Ἰωάννη καί Νιζαµίδη Γεώργιο, γιά τά πολύτιµα στοιχεῖα ἀναφορικά µέ τους ἀνθρώπους, τή ζωή καί τήν ἱστορία του χωριοῦ. β) Στούς Ἀµοιρίδου Χρυσάνθη, Γραµµατικοπούλου Κατίνα, Γρηγοριάδου Φανή, ερµεντζόγλου Μαρία, ηµητριάδου Σοφία, Ἐλευθεριάδη Χρῆστο, Ἐφραιµίδου Ἀνατολή, Ἐφραιµίδου Λευκοθέα, Καραπαναγιωτίδη Θεοχάρη, Καραπαναγιωτίδη Ἰωάννη, Καραπαπάζογλου Εἰρήνη, Καρασακαλίδη Βασίλειο, Καρίδου έσποινα, Καρόγλου Παναγιώτα, Κυρλίδου Μαρία, Νιζαµίδη Θεόδωρο, Νιζαµίδη Κωνσταντίνο, Παναγιωτίδη Γεώργιο, Παναγιωτίδου Παναγιώτα, Σαµψωνίδου Σοφία, Σαρόγλου Χαρούλα, Σπανίδη Ἰωάννη, Φιλτανίδη Κωνσταντίνο, Φιλτανίδου Φανή, Χαλκίδη Σάββα, γιά τά διάθεση των φωτογραφιῶν του Λευκώµατος. γ) Στούς Κεβεντζίδη Γεώργιο καί Παπαδοπούλου Σοφία, ἐργαζόµενους στά Ληξιαρχεῖα των ήµων Σταυρούπολης καί Ξάνθης ἀντίστοι - χα, γιά τή βοήθειά τους στή συµπλήρωση καί ἐνηµέρωση των γενεαλογικῶν δένδρων. δ) Στούς Νιζαµίδη Θεόδωρο, Παναγιωτίδου Παναγιώτα, Νιζαµίδου Μαρία, Μπαχαράκη Στέφανο καί Μπαχαράκη Γεωργία, γιά τή συλλο - γή καί ἐπεξεργασία των γενεαλογικῶν πληροφοριῶν καί του φωτογρα - φικοῦ ὑλικοῦ. δ) Στούς Σουτζίδη Ἠλία, Γαλόζη Ἑλένη, Μούσιου Χρυσαυγῆ, Ἀναγνωστόπουλο Χρῆστο, Φυσεντζίδου Εἰρήνη, Ἀβραάµ Αἰµιλιανή, γιά τήν συµβολή τους στήν ἔκδοση, ὡς ὁµάδα ἐργασίας του Ταµιείου Θράκης. ε) Στόν Πρόεδρο, τόν ιευθύνοντα Σύµβουλο καί τά στελέχη της Ὁµά δας Τοπικῆς ράσης της Κάθετης Κοινοτικῆς Πρωτοβουλίας Leader +. 14

LEYKOMA LYKODROMIO 14/5/2008 5:50 ìì Page 15 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΑΣ τοῦ Σωκράτη Ταουσάνη 1. Ἡ Ὀνοµασία Τό χωριό µας ἔλαβε τό ὄνοµα «Λυκοδρόµιον» ἐκ τοῦ παλαιοῦ τουρκικοῦ ὀνόµατος «Κούρτ-ἀλάν» πού σηµαίνει «τό πῆρε ὁ λύκος». Ἡ παλαιά του ὀνοµασία ἦταν «Κούρτ-ἀλάν» ἡ ὁποία καί σήµερα ἐξακολουθεῖ νά ὑφίσταται ἰδίως µεταξύ τῶν Μωαµεθανῶν τῶν πέριξ χωρίων. Ἡ σηµερινή του ἐπίσηµος ὀνοµασία εἶναι «Λυκοδρόµιον». Τήν ἔλαβε εὐθύς µετά τήν ἀπελευθέρωση καί τήν ἀνταλλαγήν τῶν πληθυσµῶν ὅτε καί ἐπανδρώθη µέ ἑλληνικόν πληθυσµόν ἤτοι τό ἔτος 1924. 2. Ἐδαφολογικά - κλιµατολογικά στοιχεῖα Εὑρίσκεται δυτικῶς τῆς Ξάνθης καί ἐπί τῆς ὁδοῦ Ξάνθης Σταυρου - πόλεως ράµας ἀπέχον ἐξ αὐτῆς 1 χλµ. Ἀπέχει ἐκ Ξάνθης 18 χλµ. καί ἐκ τῆς Σταυρουπόλεως 8 χλµ. Ἡ ἔκτασις πού καταλαµβάνει εἶναι ἀρκετά µεγάλη ἐν συγκρίνει µέ τόν ἀριθµό τῶν οἰκιῶν. έν δύναται δέ αὕτη νά καθορισθεῖ. Τό ὑψόµετρον εἶναι 340 µ. ἐκ τῆς ἐπιφάνειας τῆς θαλάσσης. Τό ἔδαφος εἶναι ὀρεινό καί ἐπικλινές. Ὑπάρχουν πηγές φυσικοῦ ὕδατος εἰς τά βόρεια του χωρίου καί εἰς ἀρκετήν ἀπόστασιν ἐξ αὐτοῦ. Τό χωρίον ἐξυπηρετεῖται δι ὕδατος ποσίµου ἐκ τοῦ ὑπάρχοντος ὑδραγωγείου καλύπτον τάς ἀνάγκας τοῦ χωρίου ἐπαρκῶς. Ὑφί σταται δέ καί ἀρδευτικόν δίκτυον καλύπτων τάς ἀνάγκας τῆς καπνοκαλλιεργείας. Τό κλίµα εἶναι πάρα πολύ ὑγιεινό λόγω τοῦ ὑψοµέτρου τό ὁποῖον ἔχει. Ξηρό τούς χειµερινούς µήνας καί δροσερό τό καλοκαίρι. Ἡ βλάστησις εἶναι πλούσια καί ὅλη ἡ πέριξ περιοχή εἶναι δασώδης ἰδίως ἐκ δένδρων δρυός. Τό χαρακτηριστικό γνώρισµα τοῦ χωρίου εἶναι ὅτι αἱ οἰκίαι εὑρίσκο- 15

LEYKOMA LYKODROMIO 14/5/2008 5:50 ìì Page 16 ΛΥΚΟ ΡΟΜΙΟ ~ ΕΝΑΣ ΑΙΩΝΑΣ ΖΩΗΣ νται εἰς µεγάλην ἀπόστασιν µεταξύ των µέ ἀποτέλεσµα νά παρουσιάζουν µεγάλη διασπορά. 16 3. Ἀσχολίαι κατοίκων-προ όντα Οἱ κάτοικοι τοῦ χωρίου ἀσχολοῦνται κυρίως µέ τήν καπνοκαλλιέργεια, λόγω τῆς φύσεως τοῦ ἐδάφους, καί µέ τήν ἀγελαδοτροφίαν. Ἄλλοτε ὑπῆρχαν πάρα πολλά αἰγοπρόβατα, σήµερον δέ, δέν ὑπάρχει οὐδεµία τοιαύτη µονάς. Ἡ ποιότης τῶν παραγοµένων καπνῶν «µπασµά» εἶναι ἡ καλυτέρα τῆς περιοχῆς διά τοῦτο καί ἐπιτυγχάνονται αἱ καλύτεραι τιµαί ἀγορᾶς. Ἐπίσης καί ἡ ποιότης τοῦ παραγοµένου κρέατος µόσχων εἶναι ἀρίστη. Ἀριθµοῦν σήµερον ἐν τῷ χωρίῳ περί τάς 200 ἀγελάδας. Ὑφίσταται ἐπίσης καί κτηνοτροφική µονάς τῆς δυνάµεως τῶν 2000 ὀρνίθων. Ἀσχολοῦνται ἀκόµη, εἰς ἕνα µικρό ὅµως βαθµό, καί µέ τήν ὑλοτροφίαν. Ἄλλοτε ἦτο πολλήν ἀνεπτυγµένη αὕτη καί ἠσχολοῦντο πολλοί κάτοικοι, σήµερον ὅµως ἔχει περιορισθεῖ εἰς τό ἐλάχιστον λόγω ἐλλείψεως χειρῶν. 4. Πληθυσµός Κατοικήθη τό πρῶτον τό 1924 ἄγνωστον ἀπό πόσους κατοίκους. Οἱ κάτοικοι τοῦ χωρίου ἕως τοῦ ἔτους 1968 ἀνήρχοντο εἰς 350 περίπου. Σήµερον ὑπάρχουν ἐν τῷ χωρίῳ (1973) περί τά 115 ἄτοµα. Ἡ µείωσις αὐτή ὀφείλεται εἰς τήν µετανάστευσιν εἰς. Γερµανίας καί εἰς ἄλλας πόλεις του ἐσωτερικοῦ (Ξάνθη - Θεσ/νίκη, κτλ.). Συνεχῶς ὁ ἀριθµός τῶν κατοίκων κατέρχεται αἰσθητῶς καί ἐπικινδύνως µέ ἀποτέλεσµα νά παρουσιάζει ὄψιν δραµατικήν τό χωρίον. Στερεῖται νεολαίας, παντοπωλείου, καφενείου, περιπτέρου, κλπ. 5. Σύνθεσις πληθυσµοῦ - Γλωσσικόν ἰδίωµα Οἱ κάτοικοι εἶναι ἅπαντες πρόσφυγες ἐκ Μικρᾶς Ἀσίας, Πόντου καί Ρωσίας. Ὑπό τῶν νέων ὁµιλεῖται ἡ καθαρή ἑλληνική γλώσσα ἐνῶ εὑ - ρέως χρησιµοποιεῖται ὑπό τῶν γερόντων ἡ Τουρκική καί ἐν µέρει ἡ ποντιακή. Ὑφίστανται ἐν τῷ χωρίῳ κάτοικοι ἀγνοοῦντες παντελῶς τήν ἑλληνικήν. 6. Κατοικία-Θέρµανσις Αἱ κατοικίαι εἶναι τό σύνολον λιθόκτισται παλαιοῦ τύπου ἐνῶ

LEYKOMA LYKODROMIO 14/5/2008 5:50 ìì Page 17 ΠΡΟΣΩΠΑ ~ ΕΙΚΟΝΕΣ ~ ΜΝΗΜΕΣ ὑπάρχουν καί τινές πλινθόκτιστοι «πυρῆνες» κατασκευασθεῖσαι ὑπό τοῦ ηµοσίου τήν περίοδον τῆς ἀνοικοδοµήσεως. ιά τήν θέρµανσιν χρησιµοποιοῦνται θερµάστραι καυσοξύλων, λόγω δέ τῆς ὑπάρχουσης µε γά λης ποσότητος καυσοξύλων, ἡ θέρµανσις εἰς ἀπάσας τάς οἰκίας ὑπερβαίνει τά φυσιολογικά ὅρια θερµότητος. 7. Θρησκευτικαί πανηγύρεις Καθ ἑκάστην 21ην Μαΐου τελεῖται ἐν τῷ χωρίῳ πανήγυρις πρός τιµήν τῶν πολιούχων τοῦ χωρίου Ἁγίων Κωνσταντίνου καί Ἑλένης. Ἡ πα νήγυρις δέν παρουσιάζει οὐδέν τό χαρακτηριστικόν περιορισµένη ἁπλῶς εἰς τήν τέλεσιν τῆς πανηγυρικῆς Θείας Λειτουργίας. Καί τοῦτο λόγω τοῦ περιορισµένου ἀριθµοῦ τῶν κατοίκων. 8. Ἱστορικά γεγονότα - Ἱστορικαί ἐπέτειοι Ἀπό τή στιγµή τῆς κατοικήσεως τοῦ χωρίου ἕως τό 1940 τό χωρίον ἔζησε ἐν εἰρήνη. Τό 1940-1941 µέ τήν κήρυξιν τοῦ πολέµου καί τήν εἰσβολήν τῶν Γερµανῶν καί Βουλγάρων, οἱ κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό χωρίον καί ἔφυγον εἰς διάφορα µέρη τῆς Θράκης καί τῆς Μακεδονίας ἀφήνοντες τά ὑπάρχοντά των εἰς χείρας τῶν κατακτητῶν. Κατά τήν περίοδο αὐτή εὗρον τήν εὐκαιρίαν διάφοροι Μωαµεθανοί τῶν γειτονικῶν χωρίων νά προβοῦν εἰς λεηλασίας τῶν ἐγκαταλειφθέντων περιουσιών. Οἱ κάτοικοι ἐπέστρεψαν σταδιακῶς ἀπό τό 1941 ἕως τό 1945. Κατά τό διάστηµα αὐτό ὁλόκληρος ἡ περιοχή εὑρίσκετο ὑπό Γερµανοβουλγαρικήν κατοχήν. Ἐφονεύθησαν κατά τήν κατοχήν 3 ἄτοµα ἀπό τούς Βουλγάρους. Ὁ συµµοριτοπόλεµος συνεπλήρωσε τήν καταστρο - φήν µέ τόν πυρπολισµό τῶν οἰκιῶν. Οἱ κάτοικοι καί πάλιν ἐγκατέλειψαν τάς οἰκίας των καί κατέφυγον εἰς Ξάνθην καί Σταυρούπολιν. ύο ἀπό τούς κατοίκους ἐφονεύθησαν καί 16 συνελήφθησαν αἰχµάλωτοι µεταφερθέντες εἰς τό παραπέτασµα. Ἐξ αὐτῶν ἐπέστρεψαν 13, παραµένουν δέ 3 εἰς τήν Βουλγαρία καί Ρουµανία. Ἀπό τήν δεύτερη «προσφυγιά» ἐπέστρεψαν µετά τριετίαν εὗροντες ἀντί χωριοῦ σωρούς ἐρειπίων. Τό κράτος ἐνίσχυσε τούς κατοίκους νά κατασκευάσουν τάς οἰκίας των ἀκριβῶς στίς παλιές θέσεις ὅπου εὑ ρί - σκοντο προηγουµένως. Ἔκτοτε ζοῦν ἐν εἰρήνη καί ἡσυχία. 17

LEYKOMA LYKODROMIO 14/5/2008 5:50 ìì Page 18 ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΠΕΣΟΝΤΕΣ ΥΠΕΡ ΠΑΤΡΙ ΟΣ 1) ΠΑΝΑΓΙΩΤΙ ΗΣ ΣΑΒΒΑΣ 1941 2) ΑΜΟΙΡΙ ΗΣ ΚΩΣΤΑΣ 1944 3) ΠΑΠΑΧΑΤΖΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΥΠ/ΓΟΣ 1949 4) ΧΑΣΕΡΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΣΤΡ 1948 5) ΧΑΛΚΙ ΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ 1948 6) ΧΑΛΚΙ ΗΣ ΣΑΒΒΑΣ 1948 7) ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΥ ΣΟΦΙΑ 1948 8) ΕΥΦΡΑΙΜΙ ΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ 1948

LEYKOMA LYKODROMIO 14/5/2008 5:50 ìì Page 19 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΡΧΕΙΟΥ * Τό Λυκοδρόµιο βρίσκεται εἰς ἀπόσταση 18 χλµ. ἀπό τήν Ξάνθη καί ἀπέχει 12 χλµ. ἀπό τήν πόλη Σταυρούπολη. Εἶναι χωριό ὀρεινό καί οἱ κάτοικοί του ἀπασχολοῦνται µέ τήν καλλιέργεια τοῦ καπνοῦ καί τήν ἐκµετάλλευση τοῦ δάσους. Ἀριθµεῖ 70 οἰκογένειες περί - που καί ἀνήκει διοικητικά στό νόµο Σταυρουπόλεως. Τό χωριό λεγόταν στά τούρκικα «Κούρτ-Ἀλάν» πού σηµαίνει «τό πῆρε ὁ λύκος», διότι ὑπάρχουν πολλοί λύκοι στά γύρω βουνά καί δάση. Κατοικήθηκε ἀρχικά ἀπό Ἕλληνες τό 1924, µετά τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσµῶν. Εἶναι ὅλοι Πόντιοι καί µερικοί µιλοῦν τήν τουρκική γλώσ - σα, καθώς καί τήν Ποντιακή διάλεκτο. Τό 1940-41, µέ τήν κήρυξη του πολέµου καί τήν εἰσβολή τῶν Γερ- µανῶν καί Βουλγάρων, οἱ κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό χωριό καί ἔφυγαν σέ διάφορα µέρη τῆς Θράκης καί τῆς Μακεδονίας. Κατά τήν περίοδο αὐτή, βρῆκαν τήν εὐκαιρία διάφοροι Μωαµεθανοί ἀπό τά γειτονικά χω ριά νά προβοῦν σέ λεηλασίες τῶν ἐγκαταλελειµµένων περιουσιῶν. Οἱ κάτοικοι ἐπέστρεψαν σταδιακά ἀπό τό 1941 µέχρι τό 1945. Κατά τό διάστηµα αὐτό ὁλόκληρη ἡ περιοχή βρισκόταν ὑπό Γερµανοβουλγαρικῆς κατοχῆς. ολοφονήθηκαν κατά τήν κατοχή 3 ἄτοµα ἀπό τούς Βούλγαρους. Ὁ συµµοριτοπόλεµος συµπλήρωσε τήν καταστροφή µέ τό κάψιµο τῶν σπιτιῶν. Οἱ κάτοικοι καί πάλι ἄφησαν τά σπίτια τους καί κατέφυγαν στήν Ξάνθη καί στή Σταυρούπολη. ύο ἀπό τούς κατοίκους σκοτώ - θη καν καί 16 πιάστηκαν αἰχµάλωτοι καί µεταφέρθηκαν στό παρα πέ - τασµα. Ἀπό αὐτούς ἐπέστρεψαν 13, παραµένουν 3 στή Βουλγαρία καί Ρουµανία. Ἀπό τή δεύτερη αὐτή προσφυγιά ἐπέστρεψαν µετά ἀπό τρία χρόνια καί βρῆκαν ἀντί χωριοῦ, σωρό ἀπό ἐρείπια. Τό κράτος ἐνίσχυσε τούς κατοίκους γιά νά φτιάξουν τά σπίτια τους, ἀκριβῶς στίς παλιές θέσεις, ὅπου βρίσκονταν προηγουµένως. Ἀπό τότε ζοῦν ἥσυχα, καλλιεργοῦν τά * Τό κείµενο ἀποτελεί τµῆµα ἀρχείου γιά τό Λυκοδρόµιο, ἀγνώστου συντάκτη. 19

LEYKOMA LYKODROMIO 14/5/2008 5:50 ìì Page 20 ΛΥΚΟ ΡΟΜΙΟ ~ ΕΝΑΣ ΑΙΩΝΑΣ ΖΩΗΣ χωράφια καί ἀσχολοῦνται µέ τήν ἐκµετάλλευση τοῦ δάσους καί τήν οἰκόσιτο κτηνοτροφία. Τό χαρακτηριστικό γνώρισµα τοῦ Λυκοδροµίου εἶναι, ὅτι τά σπίτια εἶναι χτισµένα σέ µεγάλη ἀπόσταση το ἕνα ἀπό τό ἄλλο καί ἔτσι παρουσιάζουν µεγάλη διασπορά. Τό Σχολεῖο Τό σχολεῖο του Λυκοδροµίου εἶναι µονοθέσιο. Ἄρχισε νά λειτουργεῖ τό ἔτος 1925 µέσα σέ παλιό τουρκικό τέµενος. Τό 1928 θεµελιώθηκε τό διδακτήριο πού ὑπάρχει σήµερα, τό ὁποῖο τελείωσε τόν ἑπόµενο χρό νο, µέ χρήµατα τοῦ δηµοσίου. Ἡ ἀνέγερσή του στοίχισε 180 χιλιάδες δραχµές. Τό 1942 ἀφαιρέθηκε ἀπό τούς Βούλγαρους ἡ ὀροφή, τά κουφώµατα καί τό πάτωµα. Ἐπισκευάστηκε πάλι κατά τό ἔτος 1946 µέ χρήµατα τοῦ δηµοσίου. Κατά τό ἔτος 1949 ἔγινε ἐπισκευή τοῦ πατώµατος καί τῶν παραθύρων µέ χρήµατα τοῦ δηµοσίου. Τά ἐσωτερικά καί ἐξωτερικά ἐπιχρίσµατα καθώς καί ὁ ἐλαιοχρωµατισµός τῶν παραθύρων καί τῶν θυρῶν ἔγιναν τό ἔτος 1952-53 ἐνῶ γενική ἐπιδιόρθωση πραγµατοποιήθηκε τό ἔτος 1957. Τό σχολεῖο λειτούργησε κανονικά ἀπό τήν ἵδρυση του µέχρι σήµερα, ἐκτός ἀπό τά χρόνια τῆς βουλγαρικῆς κατοχῆς καί του συµµοριτο - πόλεµου. 20

LEYKOMA LYKODROMIO 14/5/2008 5:50 ìì Page 21 EKΘΕΣΙΣ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΣΥΝΟΙΚΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΗΜ. ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΛΥΚΟ ΡΟΜΙΟΥ Ὁσυνοικισµός Λυκοδροµίου εὑρίσκεται βορειοανατολικῶς τοῦ ήµου Σταυρουπόλεως εἰς τόν ὁποῖον ὑπάγεται καί διοικητι - κῶς. Κατοικεῖται ἀπό προσφυγικόν στοιχεῖον τό ὁποῖον ἦλθε ἐνταῦθα κατά τά ἔτη 1924-1925. Οἱ κάτοικοι ἀσχολοῦνται µέ τήν καπνοκαλλιέργειαν, ἔχουν δέ καί ὀλίγα οἰκόσιτα κτήνη. Ἡ πέριξ δασώδης περιοχή τά µέγιστα εὐνοεῖ τήν κτηνοτροφίαν ἰδίως αἰγῶν ἀλλά ἀπό τοῦ πολέµου καί ἐντεῦθεν δέν κατεβλήθη σοβαρή προσπάθεια πρός ἀξιοποίησην τῆς πλουτοπαραγωγικῆς αὐτῆς πηγῆς. Οἱ Βούλγαροι καί ἐν συνεχείᾳ οἱ συµµορίται ἀπεγύµνωσαν τήν κινητήν περιουσίαν τῶν κατοίκων εἰς τήν ὁποίαν συγκατελέγοντο καί πολυάριθµα κτήνη. Ἡ νῦν οἰκονοµική κατάστασις εἶναι οὐχί εὐχάριστος καθότι οἱ πλεῖ - στοι τῶν κατοίκων στεροῦνται τῶν στοιχειωδῶν µέσων ζωῆς καί ἀρκεταί οἰκογένειαι στεροῦνται καί αὐτοῦ τοῦ ἐπιούσιου. Ὁ κλῆρος ἑκά - στης οἰκογενείας εἶναι ἀνεπαρκής διότι ἡ φύσις τοῦ ἐδάφους εἶναι ἄγονος καί ὡς ἐκ τούτου πλεῖστα ὅσα τεµάχια ἔχουν ἐγκαταληφθεῖ καί ἔχουν περιέλθει εἰς ἀγρίαν κατάστασιν. Τούτου ἕνεκα παρατηρεῖται µεγάλη διαρροή πρός τάς πόλεις, εἰς τοιοῦτον σηµεῖον ὥστε νά ἀπειλεῖται ὁλική ἐγκατάλειψις ὡς ἐγένετο εἰς τό γειτονικόν χωρίον «Καλλιθέα». Τό Σχολεῖον τοῦ Λυκοδροµίου εἶναι µονοτάξιον. Ἤρχισε νά λειτουρ - γῆ τό ἔτος 1925 εἰς ἐγκαταλειφθέν τουρκικόν κτίριον. Τό 1928 ἐτέθησαν τά θεµέλια τοῦ νῦν ὑπάρχοντος διδακτηρίου τό ὁποῖον ἀποπερατώθη τό ἑπόµενον ἔτος, δαπάναις τοῦ δηµοσίου ἀνελθούσας εἰς τό ποσόν τῶν 180 χιλιάδων δραχµῶν προπολεµικῶς. Τό 1942 διετάχθησαν οἱ κάτοικοι τοῦ χωρίου, παρά τῶν βουλγαρικῶν ἀρχῶν, νά ἀφαιρέσουν τήν ὀροφήν, τά κουφώµατα καί τό πάτωµα, νά τά µεταφέρουν εἰς τό κοινωτικόν κατάστηµα εὑρισκό µε - νον εἰς περιοχήν Γέρακα παρά τοῦ 8ου χιλιοµέτρου τῆς ὁδοῦ Ξάνθης 21

LEYKOMA LYKODROMIO 14/5/2008 5:50 ìì Page 22 ΛΥΚΟ ΡΟΜΙΟ ~ ΕΝΑΣ ΑΙΩΝΑΣ ΖΩΗΣ - Ἐχίνου (νῦν δασαρχεῖον) καί διετέθησαν πρός κατασκευήν οἰκιῶν τῶν βουλγαρικῶν ἀρχῶν. Μετά τήν ἀπελευθέρωσιν καί κατά τό ἔτος 1946 ἐπισκευάσθη ἡ ὀροφή ὑπό του ἐργολάβου Φραγκούλη Ἀθανασίου ἐκ Ξάνθης δαπάναις τοῦ δηµοσίου ἀνελθούσας εἰς τοῦ ποσοῦ τῶν 4.800.000 δρχ. Κατά τό ἔτος 1949 ἐγένετο ἐπισκευή τοῦ πατώµατος καί τῶν κουφωµάτων ὑπό τοῦ ἐργολάβου Βατίδη Σάββα ἐκ Ξάνθης δαπάναις τοῦ Ὑπουργείου ἀνοικοδοµήσεως. Κατά τό ἔτος 1952 ἐγένοντο τά ἐσωτερικά καί ἐξωτερικά ἐπιχρί - σµα τα ὡς καί ἄλλαι µικροεπιδιορθώσεις ὑπό τοῦ ἐργολάβου Μακρίδη ιογένη ἐκ Σταυρουπόλεως ἔναντι 8.000 δραχµῶν προερχοµένας ἐκ τοῦ δηµοσίου. Τό ἑπόµενον ἔτος ἐγένοντο ἐλαιοχρωµατισµοί κουφω - µάτων καί ἐπίχρισις τοῦ διαδρόµου καί τῶν ἀποχωρητηρίων δαπάναις τοῦ ήµου Σταυρουπόλεως. Οὕτω ἡ παροῦσα κατάστασις τοῦ διδακτηρίου εἶναι ἱκανοποιητική. Τό ἔτος 1957 ἐγένοντο γενικαί ἐπιδιορθώσεις διά µελέτης τῆς Νο- µαρ χιακῆς ὑπηρεσίας Ξάνθης ἤτοι ἐπιχρίσµατα ἐσωτερικά καί ἐξωτερικά ἐλαιοχρωµατισµοί κουφωµάτων καί ὀροφῆς καί ἐπικεράµωσις δαπάναις τοῦ δηµοσίου ἀνερχοµέναι εἰς τό ποσόν τῶν 8.106 δρχ. Κατά τό αὐτό ἔτος διετέθησαν παρά τοῦ ήµου Σταυρουπόλεως περί τάς ἑπτά χιλιάδας καί ἐπροµηθεύθη τό Σχολεῖον τά ἀπαραίτητα ἔπιπλα καί µέσα διδασκαλίας. Τό Σχολεῖον λειτουργεῖ καλῶς καί ἀνελλιπῶς ἀπό τοῦ 1949 ἕως νῦν. Ἐν Λυκοδροµίῳ τῇ 24ῃ Ἰανουαρίου 1958 Ὁ ιευθυντής τοῦ Σχολείου ΕΥΑΓ. ΘΕΛΕΡΙΤΗΣ 22