ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑΔΑ A') ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΤΡΙΤΗ 22 ΜΑΪΟΥ 2012 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΕΙΜΕΝΟ ΟΙ ΑΡΕΤΕΣ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι οι αρχαίοι Έλληνες με την ίδια λέξη, τη διεθνή σήμερα λέξη «λόγος», ονόμαζαν τη σκέψη και την ομιλία.. είτε απρόσωποι θεσμοί (διοίκηση, δικαιοσύ νη, εκκλησία, σχολείο, επάγγελμα κ.λπ.). Ε.Π. Παπανούτσου, 2003, Οι δρόμοι της ζωής, Εκδ. Νόηση, Αθήνα, σελ. 121-123 (Διασκευή) ΘΕΜΑΤΑ Α 1.Να γράψετε την περίληψη του κειμένου, που σας δόθηκε, χωρίς δικά σας σχόλια (60-80 λέξεις). Μονάδες 25 Το κείμενο πραγματεύεται τις αρετές του λόγου και τους παράγοντες που συμβάλλουν στην καλλιέργειά του. Αρχικά, επισημαίνεται ότι ο τρόπος με τον οποίο εκφράζεται ένας άνθρωπος αποκαλύπτει και γενικά την πνευματική του καλλιέργεια. Ο νους και η γλώσσα είναι άμεσα συνδεδεμένα. Έπειτα, τονίζεται ότι η συμβολή της κληρονομικότητας και της εκπαίδευσης είναι σημαντική για τη σωστή έκφραση. Ολοκληρώνοντας,
εξαίρει τη σημασία, κυρίως, της αγωγής για τη διαμόρφωση της προσωπικότητάς μας. Β1. Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο 60-80 λέξεων το περιεχόμενο της παρακάτω περιόδου: «Δεν είναι καθόλου άστοχο το λεγόμενο ότι ο καλύτερος τρόπος να χαρακτηρίσεις έναν άνθρωπο, είναι να προσέξεις πώς εκφράζεται, πώς μιλεί και πώς γράφει». Μονάδες 15 Ο τρόπος εκφοράς του προφορικού αλλά και του γραπτού λόγου αποκαλύπτει στο μέγιστο βαθμό τον χαρακτήρα του ανθρώπου. Άλλωστε, η διατύπωση των σκέψεων, των πεποιθήσεων και των προβληματισμών του απεικονίζει τόσο το πνευματικό του επίπεδο, όσο και το μέγεθος της ηθικής του υπόστασης. Γιατί στις απαιτήσεις της καθημερινότητας, ο άνθρωπος με εύστοχη ομιλία και σαφή γραπτό λόγο φανερώνει στοιχεία μίας προσωπικότητας που διακρίνεται από συνέπεια και ισορροπία. Β2.Ποιον τρόπο πειθούς χρησιμοποιεί ο συγγραφέας στην πρώτη παράγραφο του κειμένου; Μονάδες 5 Ο συγγραφέας στην πρώτη παράγραφο του κειμέ νου χρησιμοποιεί ως τρόπο πειθούς την επίκληση στην αυθεντία, αφού επικαλείται τα λόγια του φιλόσοφου Πλάτωνα από το έργο «Σοφιστής», θέλοντας να παρουσιάσει τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Έλληνες τη λέξη «λόγος». Β3.α.Να γράψετε από έ να συνώνυμο για καθεμία
από τις παρακάτω λέξεις: εκφράζεται, θάρρος, κύριο, αποφασιστική, παρέχουν. Μονάδες 5 εκφράζεται: εκδηλώνεται θάρρος: τόλμη κύριο: βασικό αποφασιστική: καθοριστική παρέχουν: προσφέρουν Β3.β. Να γράψετε από έ να αντώνυμο για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις: άστοχο, κρύψει, φτώχεια, σωματικές, φυσικό. Μονάδες 5 άστοχο: εύστοχο κρύψει: αποκαλύψει φτώχεια: πλούτος σωματικές: πνευματικές φυσικό: τεχνητό Β4. Να δώσετε έναν πλαγιότιτλο για την τελευταία παράγραφο του κειμένου. Μονάδες 5 Η αγωγή ως βασικός παράγοντας διάπλασης της προσωπικότητας. Γ1. Πολλές φορές οι νέοι χρησιμοποιούν ένα δικό τους, ξεχωριστό, τρόπο γλωσσικής επικοινωνίας. Σε ένα άρθρο (400-500 λέξεις), που θα δημοσιευτεί στην εφημερίδα του σχολείου σας, να διατυπώσετε τις
απόψεις σας σχετικά με τους λόγους για τους οποίους οι νέοι χρησιμοποιούν με αυτόν τον τρόπο τη γλώσσα, καθώς και τους παρά γοντες που μπορούν να συμβάλουν στην καλλιέργεια της γλώσσας των νέων σήμερα. Μονάδες 40 ΤΙΤΛΟΣ: Η «ξεχωριστή» γλώσσα των νέων ΑΝΑΠΤΥΞΗ Α ΖΗΤΟΥΜΕΝΟΥ: ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΟΙ ΝΕΟΙ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ ΜΕ ΑΥΤΟ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ 1) Έλλειψη επικοινωνίας, που παρατηρείται ιδιαίτερα στις απρόσωπες μεγαλουπόλεις, αποτέλεσμα του σύγχρονου τρόπου ζωής (μοναξιά, απομόνωση, αλλοτρίωση). 2) Το συνθηματικό, τηλεγραφικό ύφος που χρησιμοποιούν τα Μ.Μ.Ε. Η διαφήμιση, στην οποία ο λόγος είναι απλά συμπληρωματικός και γι αυτό ισχνός και τυπικός. Επιπρόσθετα, η διαφήμιση συμβάλλει και στη μεταφορά μιας «εξευρωπαϊσμένης» διαλέκτου. 3) Η αδυναμία του εκπαιδευτικού συστήματος να συμβάλλει στην άρτια γλωσσική κατάρτιση των μαθητών, προωθώντας κυρίως την απομνημόνευση. 4) Η κυριαρχία ενός αντιπαραδοσιακού πνεύματος και η παράλληλη τάση της ξενομανίας που χαρακτηρίζει τον Νεοέλληνα. 5) Η τάση ορισμένων κοινωνικών ομάδων, όπως οι νέοι, να χρησιμοποιούν μια ιδιόμορφη γλώσσα ως μέσο διαφοροποίησής τους από τους άλλους και ως ένδειξη της «προοδευτικότητάς» τους.
6) Το γεγονός ότι οι παλαιότεροι καταπάτησαν και δεν τήρησαν τις θεωρίες, τα ιδανικά και τις αξίες που διακήρυξαν με το λόγο, με άμεσο επακόλουθο οι νέοι να απορρίπτουν τη γλώσσα αυτή και να υιοθετούν ένα δικό τους γλωσσικό κώδικα εκδηλώνοντας έτσι την αντίθεσή τους στο κατεστημένο (χάσμα γενεών). 7) Ο γλωσσικός ελιτισμός των πνευματικών ανθρώπων που, χρησιμοποιώντας μια ακατανόητη για τους πολλούς γλώσσα, αποβλέποντας μόνο στην προσωπική τους προβολή και όχι στην προσέγγιση του αναγνωστικού κοινού, μεγάλωσαν το γλωσσικό χάος. 8) Το γεγονός ότι στο λόγο βασίζεται η κάθε λογής προπαγάνδα και ότι σε αυτόν στηρίχτηκαν οι δημαγωγοί κάθε εποχής για να εξαπατήσουν το λαό. ΑΝΑΠΤΥΞΗ Β ΖΗΤΟΥΜΕΝΟΥ: «Παράγοντες οι οποίοι συμβάλλουν στην καλλιέργεια της γλώσσας των νέων σήμερα» 1) Οικογένεια: Αποτελώντας υγιές γλωσσικό πρότυπο και καλλιεργώντας τον γόνιμο και δημιουργικό διάλογο. 2) Ανθρωπιστική παιδεία: Με απώτερο σκοπό τη γλωσσική καλλιέργεια και όχι την αποστήθιση. 3) Πνευματικοί άνθρωποι: Με καθήκον την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση των πολιτών σχετικά με τα γλωσσικά προβλήματα μέσα από διαλέξεις και αρθρογραφία. 4) Πολιτεία: Σύσταση επιτροπής ειδικών με στόχο την αντικατάσταση των ξένων λέξεων με ελληνικές και
κατ επέκταση την καθιέρωσή τους σε Μ.Μ.Ε, εκπαίδευση και δημόσια διοίκηση. 5) Μ.Μ.Ε: Ορθή χρήση της γλώσσας βασιζόμενη στη γλωσσική καλλιέργεια και την εκπαιδευτική κατάρτιση των δημοσιογράφων. 6) Άτομο: Έμφαση στην πνευματικότητα με αυτοκριτική διάθεση ώστε να αποδεσμευτεί από τον καταναλωτισμό, τη μαζοποίηση και τον τεχνοκρατικό χαρακτήρα της εποχής.