Aπρίλιος 2008 ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ ΟΡΙΣΜΟΣ - ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ Ο δείκτης προσδιορίζει το ύψος του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) ανά Περιφέρεια και Νομό και εκφράζει το μέγεθος της αγοράς, η οποία δυνητικά ενοποιείται από τη βελτίωση της προσπελασιμότητας της ζώνης επιρροής του άξονα. Η βελτίωση των μεταφορικών υποδομών έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της κινητικότητας των συντελεστών παραγωγής και τη βελτίωση της προσπελασιμότητας των αγορών. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΟΡΑΣ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ, 2005 (ΑΕΠ σε εκατ. ΜΑΔ και εκατ. ευρώ) ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ NUTS ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ Ευρώ ΜΑΔ (%) ΣΤΟ ΑΕΠ (%) ΣΤΟ ΑΕΠ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΤΗΣ ΖΩΝΗΣ (ΜΑΔ) IV (ΜΑΔ) gr11 Ανατολική Μακεδονία και Θράκη 7.156,60 8.621,40 3,60% 13,36% gr12 Κεντρική Μακεδονία 27.702,30 33.372,70 13,95% 51,72% gr13 Δυτική Μακεδονία 4.219,30 5.083,00 2,12% 7,88% gr14 Θεσσαλία 10.102,80 12.170,70 5,09% 18,86% gr21 Ηπειρος 4.377,40 5.273,50 2,20% 8,17% zniv ΖΩΝΗ ΕΠΙΡΡΟΗΣ IV 53.558,40 64.521,30 26,97% 100,00% gr22 Ιόνιοι Νήσοι 3.082,30 3.713,20 1,55% gr23 Δυτική Ελλάδα 8.041,60 9.687,60 4,05% gr24 Στερεά Ελλάδα 10.598,30 12.767,70 5,34% gr25 Πελοπόννησος 9.362,60 11.279,00 4,71% gr31 Αττική 97.000,50 116.855,70 48,84% gr41 Βόρειο Αιγαίο 2.480,50 2.988,30 1,25% gr42 Νότιο Αιγαίο 5.318,10 6.406,60 2,68% gr43 Κρήτη 9.166,80 11.043,20 4,62% gr ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ 198.609,00 239.262,60 100,00% Πηγή πρωτογενών δεδομένων: Eurostat 02/2008 1
ΜΕΣΟΣ ΕΤΗΣΙΟΣ ΡΥΘΜΟΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ΑΕΠ 1995-2000 & 2000-2005 (σε εκατ. Ευρώ και σταθερές τιμές 1995) NUTS ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ 1995 2000 2005 1995-2000 2000-2005 gr11 Ανατολική Μακεδονία και Θράκη 4.073,21 4.290,97 4.823,38 1,05% 2,09% gr12 Κεντρική Μακεδονία 14.849,91 15.698,92 17.968,36 1,12% 3,25% gr13 Δυτική Μακεδονία 2.482,41 2.381,85 2.704,95-0,82% 3,33% gr14 Θεσσαλία 5.525,89 5.582,93 6.633,70 0,21% 3,77% gr21 Ηπειρος 2.046,88 2.561,78 3.015,89 4,59% 2,59% zniv ΖΩΝΗ ΕΠΙΡΡΟΗΣ IV 28.978,30 30.516,45 35.146,29 1,04% 3,14% gr22 Ιονίοι Νήσοι 1.451,34 1.818,15 2.052,06 4,61% 2,42% gr23 Δυτική Ελλάδα 5.017,95 4.902,63 5.310,52-0,46% 1,75% gr24 Στερεά Ελλάδα 7.049,55 6.072,90 6.978,89-2,94% 3,02% gr25 Πελοπόννησος 4.482,77 5.231,58 5.792,57 3,14% 3,54% gr31 Αττική 34.234,73 47.847,03 60.595,19 6,92% 6,15% gr41 Βόρειο Αιγαίο 1.427,95 1.410,42 1.614,79-0,25% 3,18% gr42 Νότιο Αιγαίο 2.560,27 3.366,10 3.719,60 5,63% 0,99% gr43 Κρήτη 4.722,77 5.344,02 6.180,19 2,50% 2,66% gr ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ 89.925,54 106.509,19 127.389,96 3,44% 5,10% Πηγή πρωτογενών δεδομένων: Eurostat 02/2008 Το 2005, το ΑΕΠ που παρήχθη συνολικά στις 5 Περιφέρειες της Ζώνης Επιρροής ΙV ήταν 53.558,4 εκ., λίγο μεγαλύτερο από το 1/4 του συνολικού εθνικού ΑΕΠ. Με βάση τις σταθερές τιμές 1995, στο διάστημα 1995-2005 το ΑΕΠ μεταβλήθηκε με εν γένει αυξανόμενους ρυθμούς. Πιο συγκεκριμένα, για την περίοδο 1995-2000 ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ στη Ζώνη IV ήταν περίπου 1% και για την περίοδο 2000-2005 ήταν 3,1%. Επομένως ο ρυθμός ανάπτυξης της Ζώνης IV εμφανίζεται σημαντικά αυξημένος την περίοδο 2000-2005 σε σχέση με την περίοδο 1995-2000, και η αύξηση αυτή είναι μεγαλύτερη από την αντίστοιχη αύξηση σε επίπεδο Χώρας. Το 2005, η Κεντρική Μακεδονία παρήγαγε 51,7% του ΑΕΠ της Ζώνης ΙV και ακολουθούν η Θεσσαλία (18,9%) και η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη (13,4%). Η Ήπειρος και η Δυτική Μακεδονία έχουν τη μικρότερη συμμετοχή στην παραγωγή του ΑΕΠ της Ζώνης ΙV (8,2% και 7,9% αντιστοίχως). Στην πενταετία 1995 2000, η Περιφέρεια Ηπείρου παρουσίασε μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής μεγαλύτερο του μέσου Χώρας, ενώ οι υπόλοιπες Περιφέρειες παρουσιάσαν μικρότερο ρυθμό σε σχέση με το μέσο Χώρας. Στην πενταετία 2000-2005 ο μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ βελτιώθηκε αισθητά στις περισσότερες Περιφέρειες της Ζώνης. Τρεις από τις πέντε Περιφέρειες της Ζώνης, (Κεντρική Μακεδονία, Δυτική Μακεδονία και Θεσσαλία), εμφάνισαν μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης άνω του 3%, ενώ διαφαίνεται μια τάση μείωσης της διαφοράς σε σχέση με το σύνολο της Χώρας. 2
ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΟΡΑΣ ΤΩΝ ΝΟΜΩΝ, 2005 (σε εκατ. ΜΑΔ και εκατ. Ευρώ) NUTS NOMOΣ Ευρώ ΜΑΔ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ (%) ΣΤΟ ΑΕΠ ΤΗΣ ΖΩΝΗΣ IV (ΜΑΔ) ΕΤΗΣΙΟΣ ΡΥΘΜΟΣ ΑΥΞΗΣΗΣ ΤΟΥ ΑΕΠ 1995-2000 ΕΤΗΣΙΟΣ ΡΥΘΜΟΣ ΑΥΞΗΣΗΣ ΤΟΥ ΑΕΠ 2000-2005 gr111 ΕΒΡΟΥ 1.937,00 2.333,40 3,62% 4,21% 2,04% gr112 ΞΑΝΘΗΣ 1.286,30 1.549,60 2,40% 1,34% 3,62% gr113 ΡΟΔΟΠΗΣ 1.191,90 1.435,80 2,23% 3,33% 2,93% gr114 ΔΡΑΜΑΣ 1.012,00 1.219,10 1,89% -1,71% 0,42% gr115 ΚΑΒΑΛΑΣ 1.729,40 2.083,40 3,23% -1,60% 1,53% gr121 ΗΜΑΘΙΑΣ 1.793,00 2.160,00 3,35% 1,73% -1,35% gr122 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 18.639,50 22.454,80 34,80% 0,98% 4,86% gr123 ΚΙΛΚΙΣ 1.251,90 1.508,10 2,34% 3,00% 3,43% gr124 ΠΕΛΛΑΣ 1.551,50 1.869,10 2,90% -1,21% 0,64% gr125 ΠΙΕΡΙΑΣ 1.359,20 1.637,50 2,54% 2,19% 0,65% gr126 ΣΕΡΡΩΝ 1.781,30 2.145,90 3,33% 1,07% -0,46% gr127 ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ 1.325,90 1.597,30 2,48% 2,29% 0,55% gr131 ΓΡΕΒΕΝΩΝ 486,30 585,90 0,91% 1,71% 8,86% gr132 ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ 663,90 799,70 1,24% -1,67% 3,56% gr133 ΚΟΖΑΝΗΣ 2.423,60 2.919,60 4,53% -2,10% 2,96% gr134 ΦΛΩΡΙΝΑΣ 645,50 777,70 1,21% 3,91% 1,08% gr141 ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ 1.070,40 1.289,50 2,00% -3,07% -0,05% gr142 ΛΑΡΙΣΣΑΣ 4.144,90 4.993,40 7,74% 1,81% 3,53% gr143 ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ 3.377,00 4.068,30 6,31% 1,12% 5,11% gr144 ΤΡΙΚΑΛΩΝ 1.510,50 1.819,60 2,82% -2,66% 4,58% gr211 ΑΡΤΑΣ 699,50 842,70 1,31% 0,50% 1,18% gr212 ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ 515,30 620,70 0,96% 5,08% 1,37% gr213 ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 2.499,50 3.011,10 4,67% 5,79% 4,65% gr214 ΠΡΕΒΕΖΑΣ 663,20 798,90 1,24% 5,29% -1,64% zniv ΖΩΝΗ ΕΠΙΡΡΟΗΣ IV 53.558,4 64.521,30 100% 1,04% 3,14% gr ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ 198.609,0 239.262,6 370,83% 3,44% 5,10% Πηγή πρωτογενών δεδομένων: Eurostat 02/2008 Σε επίπεδο Νομών, ο Νομός Θεσσαλονίκης συμμετέχει με το μεγαλύτερο ποσοστό (περισσότερο του 1/3) στο ΑΕΠ της Ζώνης Επιρροής IV. Οι άλλοι Νομοί συμμετέχουν με ποσοστό από περίπου 1% (Νομοί Γρεβενών, Θεσπρωτίας) έως 7,7% (Νομός Λάρισας). Την πενταετία 1995-2000 τον μεγαλύτερο ετήσιο ρυθμό αύξησης παρουσίασαν οι Νομοί Ιωαννίνων (5,8%), Πρέβεζας (5,3%), Θεσπρωτίας (5,1%), Έβρου (4,2%) και Φλώρινας (3,9%). Οι υπόλοιποι Νομοί παρουσιάσαν επίδοση χαμηλότερη από της Χώρας. Μείωση του μέσου ετήσιου ρυθμού μεταβολής ΑΕΠ σε σταθερές τιμές παρουσίασαν οι Νομοί Δράμας, Καβάλας, Πέλλας, Καστοριάς, Κοζάνης, Τρικάλων και Καρδίτσας. Την περίοδο 2000-2005 ο μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ 3
παρουσιάζεται μεγαλύτερος του αντίστοιχου εθνικού στους Νομούς Γρεβενών (8,9%) και Μαγνησίας (5,1%). Από τους υπόλοιπους Νομούς δέκα παρουσιάζουν επίδοση από 2% έως 5% και οκτώ από 0% έως 2%, ενώ οι Νομοί Ημαθίας, Σερρών, Καρδίτσας και Πρέβεζας εμφάνισαν μείωση του ΑΕΠ. 120.000 Εξέλιξη του ΑΕΠ 1995-1999 (σε εκατ. ευρώ και σταθερές τιμές 1995) 100.000 80.000 60.000 40.000 20.000 0 1995 1996 1997 1998 1999 ΖΩΝΗ ΕΠΙΡΡΟΗΣ IV ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ 140.000 Εξέλιξη του ΑΕΠ 2000-2005 (σε εκατ. ευρώ και σταθερές τιμές 1995) 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 20.000 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Πηγή: Eur ostat, 02/2008 ΖΩΝΗ ΕΠΙΡΡΟΗΣ IV ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ 4
Ετήσιος ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ 1995-1999 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% 95-96 96-97 97-98 98-99 99-00 Πηγή: Eurostat, 02/2008 ΖΩΝΗ ΕΠΙΡΡΟΗΣ IV ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ Ετήσιος ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ 2000-2005 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% 00-01 01-02 02-03 03-04 04-05 Πηγή: Eurostat, 02/2008 ΖΩΝΗ ΕΠΙΡΡΟΗΣ IV ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ 5
ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ Πηγές Οι τιμές του ΑΕΠ σε ΜΑΔ (Μονάδες Αγοραστικής Δύναμης) και σε Ευρώ (τρέχουσες τιμές) καθώς και οι αποπληθωριστές του ΑΕΠ, προέρχονται από τη βάση δεδομένων της Eurostat, Φεβρουάριος 2008. Επισημαίνεται ότι τα αποτελέσματα που παρουσιάζονται στο παρών δελτίο αποτελεσμάτων εμφανίζουν διαφορές σε σύγκριση με αυτά που αναφέρονται στα Δελτία Αποτελεσμάτων του ίδιου δείκτη πριν το έτος 2007, επειδή η ΕΣΥΕ αναθεώρησε τη μεθοδολογία υπολογισμού του ΑΕΠ τον Δεκέμβριο του 2007. Μεθοδολογία Το ΑΕΠ της Ζώνης IV προκύπτει ως άθροισμα του ΑΕΠ των πέντε Περιφερειών: Ηπείρου, Δυτικής Μακεδονίας, Κεντρικής Μακεδονίας, Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης, και Θεσσαλίας. Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ προκύπτει από την εφαρμογή του τύπου του αποπληθωρισμού στις σταθερές τιμές του ΑΕΠ (τιμές 1995). Οι σταθερές τιμές υπολογίστηκαν με τη χρήση των αποπληθωριστών, που υπολογίζει η Eurostat για κάθε Χώρα. Σύμφωνα με τη Eurostat (Statistics in Focus, Theme 2, 56/2002), η σύγκριση οικονομικών μεγεθών σε διακρατικό και διαπεριφερειακό επίπεδο με βάση το ΑΕΠ σε ορισμένο έτος είναι θεμιτό να γίνεται σε όρους Μονάδων Αγοραστικής Δύναμης (ΜΑΔ). Το ΑΕΠ σε όρους ΜΑΔ δεν είναι θεμιτό, όμως, να συγκρίνεται μεταξύ διαφορετικών ετών. Η προσέγγιση της διαχρονικής μεταβολής των οικονομικών μεγεθών πρέπει να γίνεται με βάση το ΑΕΠ σε πραγματικούς όρους, δηλαδή σε σταθερές τιμές, όπου γίνεται ρητή προσαρμογή των μεταβολών των τιμών μεταξύ των ετών. 6
Χάρτης 1. Μέγεθος αγοράς (ΑΕΠ) ανά Περιφέρεια, 2005 7
Χάρτης 2. Μέγεθος αγοράς (ΑΕΠ) ανά Νομό, 2005 8
Χάρτης 3. Μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής ΑΕΠ ανά Περιφέρεια, 2000-2005 9
Χάρτης 4. Μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής ΑΕΠ ανά Νομό, 2000-2005 10