ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

Ref. Ares(2017)4226208-29/08/2017 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Έλεγχοι και αναλύσεις στον τομέα της υγείας και των τροφίμων ΓΔ(SANTE) 2017-6057 - MR ΤΕΛΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΉΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ ΑΠΌ ΤΙΣ 15 ΦΕΒΡΟΥΑΡΊΟΥ 2017 ΈΩΣ ΤΙΣ 24 ΦΕΒΡΟΥΑΡΊΟΥ 2017 ΜΕ ΣΚΟΠΌ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΌΓΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΆΤΩΝ ΕΠΊΣΗΜΟΥ ΕΛΈΓΧΟΥ ΠΟΥ ΔΙΈΠΟΥΝ ΤΟΥΣ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΎΣ ΔΙΑΤΡΟΦΉΣ ΚΑΙ ΥΓΕΊΑΣ ΠΟΥ ΔΙΑΤΥΠΏΝΟΝΤΑΙ ΣΤΑ ΤΡΌΦΙΜΑ

Συνοπτική παρουσίαση Η παρούσα έκθεση παρουσιάζει τα αποτελέσματα ελέγχου που πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα από τις 15 έως τις 24 Φεβρουαρίου 2017, στο πλαίσιο του δημοσιευθέντος προγράμματος εργασίας της Γενικής Διεύθυνσης Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων. Στόχος αυτού του ελέγχου ήταν να αξιολογηθεί το σύστημα ελέγχου που εφαρμόζεται σχετικά με τους ισχυρισμούς διατροφής και υγείας που διατυπώνονται στα τρόφιμα. Η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το ισχύον σύστημα επίσημων ελέγχων πληροί τις βασικές απαιτήσεις της νομοθεσίας της ΕΕ. Περιλαμβάνει καλά τεκμηριωμένους και τακτικούς ελέγχους βάσει των κινδύνων, οι οποίοι καλύπτουν τους ισχυρισμούς διατροφής και υγείας που διατυπώνονται στα τρόφιμα. Σε γενικές γραμμές, οι επίσημοι έλεγχοι μπορούν να επαληθεύουν αν οι επιχειρήσεις πληρούν τις απαιτήσεις της ΕΕ στο πεδίο του ελέγχου και μπορεί να οδηγήσουν, στις περιπτώσεις που αυτό κρίνεται αναγκαίο, σε λήψη μέτρων εφαρμογής της νομοθεσίας. Η έκθεση δεν προβαίνει σε συστάσεις προς τις ελληνικές αρμόδιες αρχές. II

Πίνακας περιεχομένων 1 Εισαγωγή...1 2 Στόχοι και πεδίο εφαρμογής...1 3 Νομική βάση...2 4 Ιστορικό...3 5 Πορίσματα και συμπεράσματα...3 5.1 Νομοθεσία και κατευθυντήριες γραμμές...3 5.2 Οργάνωση και εκτέλεση επίσημων ελέγχων...4 5.2.1 Ορισμός των αρμόδιων αρχών και των πόρων για τη διενέργεια επίσημων ελέγχων...4 5.2.2 Οργάνωση και αντικείμενο των επίσημων ελέγχων...5 5.2.3 Εφαρμογή των επίσημων ελέγχων...6 6 Γενικά συμπεράσματα...8 7 Καταληκτική συνεδρίαση...8 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 ΝΟΜΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ III

ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΊΕΣ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΊ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΎΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΎΣΑ ΈΚΘΕΣΗ Συντομογραφία ΑΑ ΑΚΑ ΓΔ Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων ΔΥΑΤΖΠ ΔΜΠΕΤΦΠ ΕΦΕΤ ΕΟΦ ΕΕ ΥΕΤ ΚΥΑ ΜΝΗΜΟΝΙΟ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ ΥΠΑΑΤ ΚΜ Επεξήγηση Αρμόδια αρχή Αρμόδια κεντρική αρχή Γενική Διεύθυνση Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Διεύθυνση Υγιεινής και Ασφάλειας Τροφίμων Ζωικής Προέλευσης Διεύθυνση Μεταποίησης και Ποιοτικού Ελέγχου Τροφίμων Φυτικής Παραγωγής Παραγωγή Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων Ευρωπαϊκή Ένωση Υπεύθυνος επιχείρησης τροφίμων Κοινή Υπουργική Απόφαση Μνημόνιο συμφωνίας Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Κράτος/-η μέλος/-η IV

1 ΕΙΣΑΓΩΓΉ Ο παρών έλεγχος διενεργήθηκε στην Ελλάδα από τις 15 έως τις 24 Φεβρουαρίου 2017. Ο έλεγχος αποτέλεσε μέρος του οργανωμένου προγράμματος εργασίας της Γενικής Διεύθυνσης Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, με τη συμμετοχή δύο ελεγκτών από τη Γενική Διεύθυνση Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων και ενός εθνικού εμπειρογνώμονα από ένα κράτος μέλος (ΚΜ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Ο έλεγχος της ΓΔ (SANTE)/2017-6061, με σκοπό την αξιολόγηση των επίσημων ελέγχου που διέπουν την παροχή πληροφοριών για τα τρόφιμα στους καταναλωτές, διενεργήθηκε παράλληλα με τον έλεγχο ΓΔ (SANTE)/2017-6057 επειδή τα συστήματα ελέγχου που εφαρμόζονται για τα δύο θέματα καλύπτονται από την ίδια αρμόδια αρχή (ΑΑ). Τις εργασίες της ομάδας πλαισίωσαν εκπρόσωποι της κεντρικής αρμόδιας αρχής (ΚΑΑ). Η εναρκτήρια συνεδρίαση πραγματοποιήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2017 στην Αθήνα με αντιπροσώπους του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ), της Διεύθυνσης Μεταποίησης και Ποιοτικού Ελέγχου Τροφίμων Φυτικής Παραγωγής (DPQCFPP), της Διεύθυνσης Υγιεινής και Ασφάλειας Τροφίμων Ζωικής Προέλευσης (DHSFAO) και του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ). Στη συνεδρίαση αυτή επιβεβαιώθηκε ο στόχος και το πρόγραμμα της επιθεώρησης από την ομάδα επιθεώρησης και περιγράφηκαν τα συστήματα ελέγχου από τις αρχές. 2 ΣΤΌΧΟΙ ΚΑΙ ΠΕΔΊΟ ΕΦΑΡΜΟΓΉΣ Στόχος αυτού του ελέγχου ήταν να αξιολογηθούν οι έλεγχοι που εφαρμόζονται όσον αφορά τις ενωσιακές και εθνικές νομοθετικές απαιτήσεις σχετικά με τους ισχυρισμούς διατροφής και υγείας που διατυπώνονται στα τρόφιμα. Στόχος είναι ιδίως να εξακριβωθεί αν οι επίσημοι έλεγχοι οργανώνονται και εκτελούνται σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, για τη διενέργεια επισήμων ελέγχων της συμμόρφωσης προς τη νομοθεσία περί ζωοτροφών και τροφίμων και προς τους κανόνες για την υγεία και την καλή διαβίωση των ζώων. Το πεδίο καλύπτει την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1924/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Δεκεμβρίου 2006, σχετικά με τους ισχυρισμούς διατροφής και υγείας που διατυπώνονται στα τρόφιμα. Ως προς το πεδίο εφαρμογής, η ομάδα ελέγχου εξέτασε την εφαρμογή των επίσημων ελέγχων με στόχο να διασφαλιστεί ότι θα θεσπιστούν οι γενικές αρχές που εφαρμόζονται σε όλους τους ισχυρισμούς που διατυπώνονται για τα τρόφιμα, ώστε να εξασφαλίζεται η προστασία των καταναλωτών, να δίνεται στον καταναλωτή η αναγκαία πληροφόρηση για να επιλέγει έχοντας πλήρη επίγνωση των δεδομένων, δημιουργώντας ταυτόχρονα ίσους όρους ανταγωνισμού στη βιομηχανία τροφίμων. Στο πλαίσιο του ελέγχου εξετάστηκαν ο προγραμματισμός και η εφαρμογή των επίσημων ελέγχων και των διαδικασιών ελέγχου, ιδίως στον τομέα των ισχυρισμών διατροφής και υγείας στις εμπορικές ανακοινώσεις, είτε 1

στην επισήμανση, είτε στην παρουσίαση ή τη διαφήμιση των τροφίμων που προορίζονται για τον τελικό καταναλωτή, συμπεριλαμβανομένων των τροφίμων που προορίζονται για όλους σε όλες τις μονάδες ομαδικής εστίασης όπως εστιατόρια, καντίνες, σχολεία και νοσοκομεία. Ο κατωτέρω πίνακας περιλαμβάνει τις εγκαταστάσεις στις οποίες πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις και τις συνεδριάσεις που πραγματοποιήθηκαν με σκοπό την επίτευξη του ανωτέρω στόχου: Αρμόδιες Αρχές (ΑΑ): Κεντρικό επίπεδο 2 Περιφερειακό επίπεδο 2 Εναρκτήρια και καταληκτική συνεδρίαση με εκπροσώπους από: ΕΦΕΤ, ΕΟΦ, ΔΜΠΕΤΦΠ, ΔΥΑΤΖΠ. Οι περιφερειακές διευθύνσεις του ΕΦΕΤ Αττικής και Θεσσαλονίκης Υπεύθυνοι Επιχειρήσεων Τροφίμων (ΥΕΤ) Εγκατάσταση παραγωγής προϊόντων κρέατος 1 παρασκευάσματα κρέατος και προϊόντα κρέατος Εταιρεία εμφιάλωσης ελαιολάδου 1 εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο Σουπερμάρκετ 1 κατάστημα αλυσίδας σουπερμάρκετ Εργοστάσιο ψωμιού παρασκευής Εγκατάσταση παραγωγής προϊόντων ψαριού Εγκατάσταση προϊόντων από πάστα σουσαμιού 1 διάφορα είδη προσυσκευασμένου ψωμιού 1 ψάρια διατηρημένα με απλή ψύξη, κατεψυγμένα και κονσερβοποιημένα 1 ζαχαρώδη προϊόντα από πάστα σουσαμιού Γαλακτοκομική εγκατάσταση 1 γιαούρτι και παγωτά 3 ΝΟΜΙΚΉ ΒΆΣΗ Ο έλεγχος διενεργήθηκε στο πλαίσιο των γενικών διατάξεων της νομοθεσίας της ΕΕ, ιδίως του άρθρου 45 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη διενέργεια επισήμων ελέγχων της συμμόρφωσης προς τη νομοθεσία περί ζωοτροφών και τροφίμων και προς τους κανόνες για την υγεία και την καλή διαβίωση των ζώων. Ο πλήρης κατάλογος των νομικών μέσων της ΕΕ στα οποία γίνεται αναφορά στην παρούσα έκθεση παρέχεται στο παράρτημα 1 και αναφέρεται, κατά περίπτωση, στην τελευταία τροποποιημένη έκδοση. 2

4 ΙΣΤΟΡΙΚΌ Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1924/2006 εφαρμόζεται από την 1η Ιουλίου 2007 και συμπληρώθηκε με την εκτελεστική απόφαση (2013/63/ΕΕ) της Επιτροπής, της 24ης Ιανουαρίου 2013, σχετικά με τη θέσπιση κατευθυντήριων γραμμών για την εφαρμογή ειδικών όρων για τους ισχυρισμούς υγείας που καθορίζονται στο άρθρο 10 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1924/2006. Πολλές πληροφορίες σχετικά με τους ισχυρισμούς διατροφής και υγείας που διατυπώνονται για τα τρόφιμα παρέχονται στον δικτυακό τόπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Guidance on the implementation of Regulation (EC) No 1924/2006 by the Standing Committee on the Food Chain and Animal Health» (Κατευθυντήριες οδηγίες της μόνιμης επιτροπής για την τροφική αλυσίδα και την υγεία των ζώων σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1924/2006). Περισσότερες πληροφορίες στον δικτυακό τόπο: https://ec.europa.eu/food/safety/labelling_nutrition/claims_en. Η ΓΔ Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων έχει προγραμματίσει για το 2017 μια σύντομη σειρά ελέγχων σε τέσσερα ΚΜ προκειμένου να αξιολογήσει την τρέχουσα κατάσταση σχετικά με τους ελέγχους των ισχυρισμών διατροφής και υγείας, ιδίως όσον αφορά τη χρήση παραπλανητικών, μη εγκεκριμένων ισχυρισμών υγείας και ισχυρισμών εν αναμονή έγκρισης, τις προϋποθέσεις για τη χρήση των ισχυρισμών και τις διατροφικές πληροφορίες. Η σειρά αυτή εκτελείται σε συνδυασμό με μια δεύτερη σειρά επίσημων ελέγχων όσον αφορά την παροχή πληροφοριών για τα τρόφιμα στους καταναλωτές. Μετά την ολοκλήρωση της σειράς ελέγχων, θα εκπονηθούν εκθέσεις επισκόπησης για την εφαρμογή και την επιβολή της σχετικής νομοθεσίας από τα εν λόγω τέσσερα κράτη μέλη τόσο για τα θέματα και τις πιθανές αδυναμίες που διαπιστώθηκαν όσο και για τις ορθές πρακτικές, ανάλογα με την περίπτωση. 5 ΠΟΡΊΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΆΣΜΑΤΑ 5.1 ΝΟΜΟΘΕΣΊΑ ΚΑΙ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΉΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΈΣ Νομικές απαιτήσεις Άρθρο 291 της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ και άρθρο 23 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1924/2006. Ευρήματα 1. Η ομάδα ελέγχου ενημερώθηκε από την ΚΑΑ ότι δεν υπάρχει εθνική νομοθεσία που συμπληρώνει την άμεσα ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ σχετικά με τους ισχυρισμούς διατροφής και υγείας που διατυπώνονται στα τρόφιμα. 2. Η κοινοποίηση στην ΑΑ των ισχυρισμών διατροφής ή υγείας, όπως ορίζεται στο άρθρο 26 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1924/2006, δεν είναι υποχρεωτική στην Ελλάδα. 3. Η ομάδα ελέγχου διαπίστωσε ότι για την ομοιόμορφη διεξαγωγή των ελέγχων έχουν διαμορφωθεί και αποσταλεί εγκύκλιοι και οδηγοί που εκδόθηκαν από την ΚΑΑ. Οι εγκύκλιοι και οι οδηγοί στο πεδίο εφαρμογής του ελέγχου είναι: 3

Εγκύκλιος για τους ισχυρισμούς διατροφής που αφορούν τα σάκχαρα (αριθ. πρωτ. 12325/23.09.2015), Εγκύκλιος για την εφαρμογή των άρθρων 11 και 12 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1924/2006 (αρ. πρωτ. 09386/29.05.2012). Κατευθυντήριες οδηγίες για την κατάταξη των εγκαταστάσεων σε κατηγορίες επικινδυνότητας και τον προσδιορισμό της συχνότητας επιθεώρησης, Κατευθυντήριες οδηγίες επισήμου ελέγχου εγκαταστάσεων. Συμπεράσματα σχετικά με τη νομοθεσία και κατευθυντήριες οδηγίες 4. Η άμεσα ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ επιτρέπει στις ΑΑ να εφαρμόσουν επίσημους ελέγχους στον τομέα των ισχυρισμών διατροφής και υγείας για να εξακριβώσουν ότι οι ΥΕΤ συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις. Σκοπός των κατευθυντήριων οδηγιών είναι να δώσουν τη δυνατότητα στις ΑΑ να διενεργήσουν αποτελεσματικά επισήμους ελέγχους στον τομέα των ισχυρισμών διατροφής και υγείας. 5.2 ΟΡΓΆΝΩΣΗ ΚΑΙ ΕΚΤΈΛΕΣΗ ΕΠΊΣΗΜΩΝ ΕΛΈΓΧΩΝ 5.2.1 Ορισμός των αρμόδιων αρχών και των πόρων για τη διενέργεια επίσημων ελέγχων Νομικές απαιτήσεις Τα άρθρα 4 και 6 του κανονισμού (ΕΚ) 882/2004 Ευρήματα 5. Η δομή των ΑΑ και η κατανομή των αρμοδιοτήτων περιγράφονται στο προφίλ της χώρας που είναι διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο της Επιτροπής: http://ec.europa.eu/food/auditsanalysis/country_profiles/details.cfm?co_id=gr 6. Λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τον ορισμό των ΚΑ, τους πόρους για τους επίσημους ελέγχους, τον συντονισμό και τη συνεργασία μεταξύ των ΑΑ και στο εσωτερικό τους, καθώς και γενικές πληροφορίες για την εκπαίδευση του προσωπικού και το σύστημα εσωτερικού ελέγχου είναι διαθέσιμες στην έκθεση ελέγχου DG(SANTE)/2017-6061 στο κεφάλαιο 5.2.1. Ως εκ τούτου, η παρούσα έκθεση ελέγχου περιλαμβάνει μόνο συμπληρωματικές πληροφορίες που αφορούν κυρίως τους επίσημους ελέγχους σχετικά με τους ισχυρισμούς διατροφής και υγείας που διατυπώνονται στα τρόφιμα. 7. Τα ετήσια προγράμματα εκπαίδευσης που καταρτίζονται από τον ΕΦΕΤ για όλους τους επίσημους επιθεωρητές για το 2014, το 2015 και το 2016 παρουσιάστηκαν στην ομάδα ελέγχου. Κάθε κύκλος εκπαίδευσης διαρκεί κανονικά τρεις ημέρες. Πληροφορίες σχετικά με τους ισχυρισμούς διατροφής και υγείας έχουν συμπεριληφθεί σε κάθε κύκλο εκπαίδευσης ενός έτους για τα τρία τελευταία έτη. 4

8. Όλοι οι επιθεωρητές που συναντήθηκαν με την ομάδα ελέγχου διέθεταν επαρκείς γνώσεις και ήταν καλά εκπαιδευμένοι. Συμπεράσματα σχετικά με τον ορισμό των αρμόδιων αρχών και των πόρων για τους επίσημους ελέγχους 9. Οι ΑΑ ορίζονται με σαφήνεια και η δομή και η οργάνωσή τους, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης, επαρκούν για την εκτέλεση των καθηκόντων τους. 5.2.2 Οργάνωση και αντικείμενο των επίσημων ελέγχων Νομικές απαιτήσεις Άρθρο 17 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 178/2002 και άρθρα 3 και 4 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/2004. Ευρήματα 10. Λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τον σχεδιασμό του επίσημου ελέγχου, την αξιολόγηση του κινδύνου, τη συχνότητα του ελέγχου, τις μεθόδους ελέγχου και τα μέτρα επιβολής, με την παροχή στην έκθεση ελέγχου DG(SANTE)2017-6061 σχετικά με την παροχή πληροφοριών για τα τρόφιμα στους καταναλωτές, στο κεφάλαιο 5.2.2. 11. Το ετήσιο πρόγραμμα επίσημων ελέγχων που καλύπτει τους ισχυρισμούς διατροφής και υγείας βασίζεται στο πολυετές εθνικό σχέδιο ελέγχου της Ελλάδας και έχει συνταχθεί από τον κεντρικό ΕΦΕΤ, λαμβανομένων υπόψη τις τρέχουσες προτεραιότητες και τα ειδικά προγράμματα. 12. Ο ΕΦΕΤ έχει καταρτίσει οδηγίες, κατευθυντήριες οδηγίες και εγκυκλίους σε κεντρικό επίπεδο. Χρησιμοποιήθηκαν ειδικοί κατάλογοι σημείων ελέγχου κατά τη διάρκεια των επίσημων ελέγχων που διενεργήθηκαν από την ομάδα ελέγχου. Οι εν λόγω κατάλογοι ελέγχου καλύπτουν, επίσης, πληροφορίες για τα τρόφιμα, αλλά όχι πάντα τους ισχυρισμούς διατροφής και υγείας ως ξεχωριστό θέμα. 13. Ο ΕΦΕΤ έχει εκδώσει σειρά ειδικών προγραμμάτων από το 2013 σχετικά με τους ισχυρισμούς διατροφής και υγείας: πρόγραμμα ελέγχου ισχυρισμών διατροφής και υγείας στην επισήμανση και τη διαφήμιση (στην τηλεόραση, το ραδιόφωνο και στις ιστοσελίδες του ΥΕΤ) σε διάφορες κατηγορίες τροφίμων όπως: γαλακτοκομικά προϊόντα, δημητριακά πρωινού, προϊόντα επάλειψης, χυμοί και ροφήματα, μπισκότα, αλλαντικά (αριθ. πρωτ 11578/ 11-07-2013) πρόγραμμα ελέγχου επισήμανσης που περιλαμβάνει τους ισχυρισμούς διατροφής και υγείας σε κατηγορίες τροφίμων που διατίθενται σε ιδιαίτερους χώρους πώλησης όπως τα φαρμακεία, π.χ. καραμέλες, σοκολάτες, μπισκότα, μπάρες δημητριακών (αριθ. πρωτ. 4343/20.03.2015) 5

πρόγραμμα ελέγχου επισήμανσης που περιλαμβάνει τους ισχυρισμούς διατροφής και υγείας σε προσυσκευασμένα αρτοσκευάσματα (παξιμάδια, φρυγανιές, κριτσίνια) (αριθ. πρωτ. 11295/05.08.2016). Συμπεράσματα σχετικά με την οργάνωση και το πεδίο εφαρμογής των επίσημων ελέγχων 14. Η οργάνωση των επίσημων ελέγχων πληροί τις βασικές απαιτήσεις του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/2004. Γενικά, οι επίσημοι έλεγχοι διενεργούνται τακτικά και περιλαμβάνουν ελέγχους για να επαληθεύσουν τη συμμόρφωση του ΥΕΤ με τους ισχυρισμούς διατροφής και υγείας που διατυπώνονται στα τρόφιμα. 15. Το ισχύον σύστημα ελέγχου επιτρέπει επίσης στο προσωπικό του ΕΦΕΤ να παρακολουθεί και να λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα σε περίπτωση διαπίστωσης μη συμμόρφωσης κατά τη διάρκεια των επίσημων ελέγχων. 5.2.3 Εφαρμογή των επίσημων ελέγχων Νομικές απαιτήσεις Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 882/2004, άρθρο 18 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1924/2006, κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 178/2002 Ευρήματα 16. Στην Ελλάδα υπάρχουν συνολικά 287.412 ΥΕΤ. Το 2015 διενεργήθηκαν 80.758 επιθεωρήσεις. Υπήρξαν 225 περιπτώσεις μη συμμόρφωσης όσον αφορά την παροχή πληροφοριών για τα τρόφιμα στους καταναλωτές ή τους ισχυρισμούς διατροφής και υγείας, που καταλήγουν στην επιβολή κυρώσεων. Οι κυριότερες περιπτώσεις μη συμμόρφωσης όσον αφορά τους ισχυρισμούς διατροφής και υγείας ήταν η χρήση μη εγκεκριμένων ισχυρισμών ή η χρήση εγκεκριμένων ισχυρισμών, χωρίς την τήρηση των όρων χρήσης και των περιορισμών στους οποίους υπόκεινται. 17. Η ομάδα ελέγχου επισκέφθηκε επτά διαφορετικούς ΥΕΤ, που επιθεωρήθηκαν από περιφερειακούς επιθεωρητές του ΕΦΕΤ. Σε όλες τις εγκαταστάσεις στις οποίες πραγματοποιήθηκε επίσκεψη οι επίσημοι έλεγχοι διενεργήθηκαν βάσει της ελάχιστης συχνότητας που καθορίζεται σε επίπεδο ΚΑΑ. 18. Κατά τη διάρκεια γενικής επιθεώρησης, που περιλαμβάνει τα θέματα υγιεινής καθώς και τις πληροφορίες για τα τρόφιμα και τα ζητήματα των απαιτήσεων, ελέγχεται μια ετικέτα από κάθε κατηγορία προϊόντος. Οι έλεγχοι των ετικετών που πραγματοποιούνται εν μέρει στο γραφείο της ΑΑ, ιδίως για τη χρήση των ισχυρισμών διατροφής και υγείας. Για τις επιθεωρήσεις χρησιμοποιούνται κατάλογοι ελέγχου, ειδικά για τον τύπο της εγκατάστασης. 6

19. Στους επτά ΥΕΤ όπου πραγματοποιήθηκε επίσκεψη, η ομάδα ελέγχου παρακολούθησε μια επιθεώρηση και συζήτησε τα αποτελέσματα προηγούμενων ελέγχων όσον αφορά την παροχή πληροφοριών για τα τρόφιμα στους καταναλωτές και/ή τους ισχυρισμούς διατροφής και υγείας, με τους επίσημους επιθεωρητές του ΕΦΕΤ. Όλοι οι ΥΕΤ επιθεωρήθηκαν πρόσφατα, και οι έλεγχοι αυτοί περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, κατά περίπτωση, τα ζητήματα σχετικά με τους ισχυρισμούς διατροφής και υγείας. Έξι από τους επτά ΥΕΤ παρήγαγαν προσυσκευασμένα τρόφιμα. 20. Οι περιπτώσεις μη συμμόρφωσης που εντοπίστηκαν σχετικά με τους ισχυρισμούς διατροφής και υγείας στην επισήμανση των προσυσκευασμένων τροφίμων, ή σε ορισμένες περιπτώσεις στους δικτυακούς τόπους των ΥΕΤ, κατά τις πρόσφατες επιθεωρήσεις, ήταν οι εξής: υποχρεωτικές πληροφορίες που θα πρέπει να περιλαμβάνονται στην ετικέτα όταν χρησιμοποιούνται ισχυρισμοί υγείας, όπως απαιτείται από το άρθρο 10 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1924/2006, έλειπε. ένας μη συμμορφούμενος ισχυρισμός διατροφής όσον αφορά «πηγή πρωτεϊνών», επειδή λιγότερο από το 12 % του επιπέδου ενέργειας παρεχόταν από πρωτεΐνες. Η πρακτική αυτή δεν είναι σύμφωνη με τις απαιτήσεις του παραρτήματος του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1924/2006. η χρήση του ισχυρισμού υγείας σε προϊόν για παιδιά, που συμμορφώνονται με τα προϊόντα για ενηλίκους, αλλά όχι με προϊόντα για παιδιά. 21. Η ΑΑ δήλωσε ότι για τις περιπτώσεις μη συμμόρφωσης που δεν περιλαμβάνουν άμεσο κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία θα εξασφαλιστεί παρακολούθηση από τον ΕΦΕΤ κατά την επόμενη τακτική επιθεώρηση, που διεξάγεται γενικά μετά από ένα έτος. 22. Η ομάδα ελέγχου εντόπισε εγκεκριμένους ισχυρισμούς υγείας στον δικτυακό τόπο ενός από τους ΥΕΤ που επισκέφθηκε η ομάδα ελέγχου. 23. Η ομάδα ελέγχου ενημερώθηκε από τον ΕΦΕΤ ότι οι δικτυακοί τόποι των ΥΕΤ δεν περιλαμβάνονται συστηματικά στον γενικό έλεγχο. Οι επιθεωρητές ελέγχουν τους δικτυακούς τόπους σε περίπτωση καταγγελιών και επιθεωρήσεις, και επικεντρώνονται στον έλεγχο των ισχυρισμών διατροφής και υγείας. Συμπεράσματα σχετικά με την εφαρμογή των επίσημων ελέγχων 24. Οι επίσημοι έλεγχοι περιλαμβάνουν επαλήθευση της συμμόρφωσης των ΥΕΤ με τις απαιτήσεις της ΕΕ σχετικά με τους ισχυρισμούς διατροφής και υγείας που διατυπώνονται στα τρόφιμα και τους δικτυακούς τόπους, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι οι σχετικές απαιτήσεις πληρούνται και ότι πρέπει να αποφευχθεί η παραπλάνηση των καταναλωτών. 25. Το ισχύον σύστημα επιτρέπει στο επίσημο προσωπικό να λάβει μέτρα επιβολής της νομοθεσίας σε περίπτωση μη συμμόρφωσης. 7

6 ΓΕΝΙΚΆ ΣΥΜΠΕΡΆΣΜΑΤΑ Το ισχύον σύστημα επίσημων ελέγχων πληροί τις βασικές απαιτήσεις της νομοθεσίας της ΕΕ. Περιλαμβάνει καλά τεκμηριωμένους και τακτικούς ελέγχους βάσει των κινδύνων, οι οποίοι καλύπτουν τους ισχυρισμούς διατροφής και υγείας που διατυπώνονται στα τρόφιμα. Σε γενικές γραμμές, οι επίσημοι έλεγχοι μπορούν να επαληθεύουν αν οι επιχειρήσεις πληρούν τις απαιτήσεις της ΕΕ στο πεδίο του ελέγχου και μπορεί να οδηγήσουν, στις περιπτώσεις που αυτό κρίνεται αναγκαίο, σε λήψη μέτρων εφαρμογής της νομοθεσίας. 7 ΚΑΤΑΛΗΚΤΙΚΉ ΣΥΝΕΔΡΊΑΣΗ Στις 24 Φεβρουαρίου 2017 πραγματοποιήθηκε η καταληκτική συνεδρίαση με εκπροσώπους από την ΚΑΑ και άλλες ΑΑ. Στη συνεδρίαση αυτή, η ομάδα ελέγχου παρουσίασε τα προκαταρκτικά πορίσματα του ελέγχου. Οι αρχές διατύπωσαν ορισμένες παρατηρήσεις σχετικά με τα προκαταρκτικά πορίσματα. 8

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 ΝΟΜΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ Νομικό κείμενο αναφοράς Κανονισμός 178/2002 Κανονισμός 882/2004 Κανονισμός 1924/2006 Οδηγία 2002/46/ΕΚ Επίσημη Εφημερίδα ΕΕ L 31 της 1.2.2002, σ. 1-24 ΕΕ L 165 της 30.4.2004, σ. 1, όπως διορθώθηκε και αναδημοσιεύτηκε στην ΕΕ L 191 της 28.5.2004, σ. 1 ΕΕ L 404 της 30.12.2006, σ. 9-25 ΕΕ L 183 της 12.7.2002, σ. 51-57 Τίτλος Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 178/2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 28ης Ιανουαρίου 2002, για τον καθορισμό των γενικών αρχών και απαιτήσεων της νομοθεσίας για τα τρόφιμα, για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων και τον καθορισμό διαδικασιών σε θέματα ασφαλείας των τροφίμων. Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 882/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, για τη διενέργεια επισήμων ελέγχων της συμμόρφωσης προς τη νομοθεσία περί ζωοτροφών και τροφίμων και προς τους κανόνες για την υγεία και την καλή διαβίωση των ζώων Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1924/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Δεκεμβρίου 2006, σχετικά με τους ισχυρισμούς διατροφής και υγείας που διατυπώνονται στα τρόφιμα Οδηγία 2002/46/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 10ης Ιουνίου 2002, για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών περί των συμπληρωμάτων διατροφής 9