ΝΤΕΛΑΛΗΔΕΣ Μια Εργασία Των: Μυρτώ Κατσούλη, Δημήτρη Κουκάκη, Λυδία Λυχναρά, Θανάση Ρεμούνδου.
ΤΙ ΗΤΑΝ ΟΙ ΝΤΕΛΑΛΗΔΕΣ; Η σωστή γραφή της λέξης ντελάλης είναι «τελάλης» που θα πει μεσίτης, δημόσιος κήρυκας. Η ονομασία τελάλης προέρχεται από την Κρήτη. Σε κάθε χωριό της Κρήτης υπήρχε τελάλης, ο οποίος διέθετε ισχυρή φωνή και δουλειά του ήταν να ενημερώνει τους συγχωριανούς του για κάθε περίπτωση. Συνήθως έκαναν τη δουλειά τους πεζοί, αλλά ορισμένες φορές χρησιμοποιούσαν και ζώα για να μεγαλώσουν την εμβέλεια της δράσης τους. Οι ντελάληδες περιδιάβαιναν τους δρόμους φωνάζοντας, ενώ πολλές φορές χρησιμοποιούσαν παράλληλα και ειδικά ηχητικά μέσα (κουδούνι, τούμπανο, βούκινο) για να προσελκύσουν την προσοχή. Φυσικά, επέλεγαν συνήθως τα σημεία που συγκέντρωναν τον περισσότερο κόσμο.
ΠΟΙΑ ΗΤΑΝ ΤΑ ΔΕΥΤΕΡΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΤΟΥΣ; Οι τελάληδες ασκούσαν πάντα και ένα δεύτερο επάγγελμα, καθώς τα έσοδα των ντελαλημάτων τους δεν επαρκούσαν για να ζήσουν. Μερικά απά τα δεύτερα επαγγέλματά τους είναι : αχθοφόροι (= μετέφεραν αποσκευές ή άλλα φορτία), νεκροθάφτες, περιπτεράδες, οπωροπώλες κ.ά.
ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥΣ ΣΤΙΣ ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ; Οι ντελάληδες είχαν κύρια υποχρέωση, επίσης, να είναι «κήρυκες» στις βουλευτικές εκλογές. Όταν γίνονταν εκλογές, έπρεπε να βγαίνουν έξω από τα εκλογικά κέντρα, που ήταν κυρίως σχολεία, και να φωνάζουν : «Άρχισε η εκλογή!...» Και όταν τελείωνε η ψηφοφορία το βράδυ, πάλι έβγαιναν και φώναζαν : «Τελειώνει, θα κλείσουν οι κάλπες, είναι άλλος;»
ΑΣΤΕΙΑ ΔΙΑΛΑΛΗΜΑΤΑ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Οι ντελάληδες, εκτός από τις στερεότυπες κα συνηθισμένες φράσεις τους χρησιμοποιούσαν και χιουμοριστικές για να διασκεδάζουν τον κόσμο καθώς και τους ίδιους. Αυτές οι χιουμοριστικές φράσεις ονομάστηκαν «Αστεία Διλαλαλήματα». Τα διαλαλήματα αυτά παρατηρήθηκαν σε πολλές περιοχές, μία από αυτές ειναι και η Στερεά Ελλάδα. Ένα από αυτά ήταν : «Ακούστε χωριανοί, η λαϊκή ασφάλεια πήρε απόφαση, από σήμερα το μαρκάλισμα να κοστίζει μισή οκά καλαμπόκι!»
ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ
ΟΙ ΝΤΕΛΑΛΗΔΕΣ Δήμητρα Δασουρά Εβελίνα Δαυλιάκου Ηλίας Κρικώνης Κωνσταντίνος Μεταξάς
ΘΕΜΑ: ΤΙ ΗΤΑΝ ΟΙ ΝΤΕΛΑΛΗΔΕΣ; ΠΟΙΑ ΗΤΑΝ ΤΑ ΔΕΥΤΕΡΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥΣ ΣΤΙΣ ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ; ΝΑ ΑΝΑΦΕΡΕΤΕ 1 Η 2 ΧΙΟΥΜΟΡΙΣΤΙΚΑ ΔΙΑΛΑΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΝΤΕΛΑΛΗΣ Η λέξη είναι μάλλον τούρκικη και σημαίνει "αυτός που ανακοινώνει τα μαντάτα", ο δημόσιος κήρυκας. Ο ντελάλης ή αλλιώς τελάλης διαλαλούσε τα νέα, τις παραγγελίες που έπαιρνε από τις αρχές. Τότε, που δεν υπήρχε ούτε ραδιόφωνο ούτε τηλεόραση, οι αρχές δεν μπορούσαν να επικοινωνήσουν με τους κατοίκους και να τους πουν για κάποια πράγματα ή αποφάσεις που τους αφορούσαν, έτσι οι ντελάληδες αποτελούσαν μια κινητή εφημερίδα. Η δυνατή φωνή και κυρίως ο τρόπος που παρουσίαζαν τα νέα ή διαφήμιζαν τα προϊόντα, τους καθιστούσε γνωστούς στην τοπική κοινωνία.
συνέχεια Ο ντελάλης έβαζε την παλάμη στο στόμα, σαν χωνί, κι έπαιρνε τις γειτονιές φωνάζοντας Σχεδόν όλοι οι ντελάληδες ξεκινούσαν με τη φράση «Ακούσατε, ακούσατε» Η αμοιβή του ήταν ένα ποτηράκι τσίπουρο ή λίγο κολατσιό. Πληρώνονταν συνήθως από την Κοινότητα. Ο ντελάλης ήταν ο ενημερωτής της πόλης για το τι γινόταν και το τι θα γίνει και πληροφορούσε τον λαό για τις μεγάλες εκδηλώσεις. Εκτός από ντελάληδες λέγονταν και «κράχτες» Ο πιο γνωστός ντελάλης είναι ο κολλητός του Καραγκιόζη, Χατζηαβάτης
Ο ΚΗΡΥΚΑΣ ΣΤΙΣ ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Κυρίως στην επαρχία οι ντελάληδες βρισκόντουσαν έξω από το εκλογικό τμήμα και στην αρχή της ψηφοφορίας διαλαλούσαν το γεγονός ότι άρχισε η εκλογή. Όταν η ψηφοφορία τελειώνει φωνάζει εάν υπάρχει κάποιος άλλος ψηφοφόρος γιατί θα κλείσουν οι κάλπες. Όταν δοθεί παράταση θα βγει να αναγγείλει την απόφαση.
ΔΕΥΤΕΡΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ Οι ντελάληδες ασκούν και άλλα επαγγέλματα αφού είναι αδύνατο να επιβιώσουν από τα έσοδα των ντελαλημάτων τους. Τα επαγγέλματα τους είναι: νεκροθάφτες, αχθοφόροι, περιπτεράδες, καπνοπώλες, καντηλαναύτες, λαχειοπώληδες, γεωργοί, ψαράδες, βαρκάρηδες, εφημεριδοπώληδες, μικροπωλητές, νυχτοφύλακες, πυροσβέστες κ.ά.
ΧΙΟΥΜΟΡΙΣΤΙΚΑ ΔΙΑΛΑΛΗΜΑΤΑ (ΣΤΗ ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ) Στην ορεινή Ναυπακτία, ο «τηλεβός» όπως λέγαν τον ντελάλη, κλήθηκε να διευκολύνει μια κοινωνική και πρακτική ανάγκη. Έγιναν παράπονα στη λαϊκή ασφάλεια ότι οι μεγαλοτσελιγκάδες ιδιοκτήτες τράγων ζητούσαν μεγάλες αμοιβές σε καλαμπόκι από τους κατοίκους που είχανε μια-δυο κατσίκες για το γάλα της οικογένειάς τους όταν οι τελευταίοι πήγαιναν τις κατσίκες τους για γονιμοποίηση στους τράγους των μεγαλοτσελιγκάδων. Η λαϊκή ασφάλεια πήρε σοβαρά την καταγγελία και συνεδρίασε για να πάρει αποφάσεις. Την ευνοϊκή απόφαση για τους φτωχούς ιδιοκτήτες, βγήκε να διαλαλήσει με το χωνί του ο «τηλεβός»: - Ακούστε χωριανοί, η λαϊκή ασφάλεια πήρε απόφαση, από σήμερα το μαρκάλισμα να κοστίζει μισή οκά καλαμπόκι!
ΤΕΛΑΛΗΣ / ΝΤΕΛΑΛΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΔΕΛΗΜΙΧΑΗΛ ΜΑΝΙΑ ΔΡΟΣΟΥ ΛΕΝΑ ΜΑΓΔΑΛΗ
Η σωστή γραφή της λέξης «ντελάλης» είναι «τελάλης» και σύμφωνα με μια άποψη προέρχεται από την αραβική λέξη «τελιαλ» που σημαίνει μεσίτης - δημόσιος κήρυκας. Άλλοι υποστηρίζουν πως προέρχεται από το αρχαίο επίρρημα «τήλε» και το «λαλώ». Στα πιο πολλά μέρη της Ελλάδας, ο τελάλης λέγεται ντελάλης, όπως λόγου χάρη στη Μυτιλήνη, στη Χίο, στην Αθήνα, στο Λουτράκι, στην Άμφισσα κ.ά. Ένα είδος ντελάλη είναι και οι μουεζίνηδες που φωνάζουν από το μιναρέ.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΤΕΛΑΛΗ Σε κάθε εκδήλωση της παλιάς δημόσιας ζωής και ιδιαίτερα στα χρόνια της τουρκοκρατίας και στις αμέσως επόμενες περιόδους ο ντελάλης αποτελούσε μια αναγκαιότητα οργανική και αναπόσπαστη με τον τότε κοινωνικό περίγυρο.σε θέματα αγροτικά, κτηνοτροφικά, εμπορικά, ο τελάλης ήταν η ζωντανή εφημερίδα που ανακοίνωνε καθετί που συσχετιζόταν με τα προβλήματα της καθημερινότητας. Από εκείνον μάθαινε ο κόσμος τις αφίξεις γυρολόγων, ψαράδων, κουρέων, ή δίνονταν οδηγίες του προέδρου της κοινότητας ή του νεροφόρου σε εκείνους που θα πότιζαν το προσεχές εικοσιτετράωρο.
Επιπροσθέτως, στα παζάρια και στις εμποροπανηγύρεις στην προώθηση των πωλήσεων διαφόρων εμπορευμάτων στη διαφήμισή τους, ο ντελάλης με τις λιτές εκφραστικές και παραστατικές του εκφωνήσεις ήταν συντελεστής επιτυχίας ή διευκόλυνσης των συναλλαγών. Πιό συγκεκριμένα,ο ντελάλης φώναζε μερικά σταράτα λόγια στον κόσμο, έδειχνε και το δείγμα του εμπορεύματος που πούλαγε ο παραγωγός, ο πελάτης έβλεπε με τα ίδια του τα μάτια το προϊόν και δεν προσπαθούσε να το φανταστεί μέσα από μια εντυπωσιακή σε χρώματα και πολυτελή συσκευασία. Την έναρξη των διαλαλημάτων τους την έκαναν με μία στερεοτύπη δική τους φράση: «Ακούτε χωριό», «Λοιπόν κύριοι», «Σήμερα κύριοι», «Ακούστε, ακούστε», «Ε ακούστε βάλτε αυτί».
ΤΑ ΔΕΥΤΕΡΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΤΟΥΣ Οι ντελάληδες ασκούν πάντα και ένα άλλο επάγγελμα, αφού είναι αδύνατο να επιβιώσουν από τα έσοδα των ντελαλημάτων τους, τα πενιχρά και ευκαιριακά. Συνήθως οι ντελάληδες είναι και αχθοφόροι, νεκροθάφτες, καντηλανάφτες, περιπτεράδες, καπνοπώλες, λαχειοπώλες, θεληματατζήδες, κλητήρες κοινοτήτων και δήμων, μικρογεωργοί και ψαράδες, εποχιακοί εργάτες, δραγάτες, λούστροι, μικροπωλητές, βαρκάρηδες, μπαρμπέρηδες, εφημεριδοπώλες, νυχτοφύλακες και πυροσβέστες, συνταξιούχοι του ΟΓΑ αλλά πολύ συχνά, και ιεροψάλτες. Πολλοί ντελάληδες έχουν και κάποια αναπηρία.
ΟΙ ΑΜΟΙΒΕΣ ΤΟΥΣ Όσο για τις αμοιβές τους φυσικά δεν υπάρχει συγκεκριμένη τιμή. Η τιμή είναι πάντα ανάλογη με τις βόλτες που θα φέρει στο χωριό και με το πόσες φορές θα ντελαλήσει το θέμα. Η αμοιβή επαφίεται και στην καλή θέληση του παραγγελέα. Επίσης η τιμή εξαρτάται και από την προσωπικότητα του ντελάλη. Αν διαλαλούσαν εμπορεύματα, παίρνανε για αμοιβή τους από το ίδιο το εμπόρευμα. Τέλος αν βρεθεί ένα χαμένο αντικείμενο για το οποίο διαλάλησε ο ντελάλης, αυτός θα ζητήσει τα «βρετικά» του, που θα είναι ανάλογα με την αξία του αντικειμένου.
ΤΟ ΑΥΘΟΡΜΗΤΟ ΧΙΟΥΜΟΡ ΤΩΝ ΝΤΕΛΑΛΗΔΩΝ Δεδομένου ότι πρόκειται για ανθρώπους που δεν ξέρουν σύνταξη και γραμματική, στη διάρκεια των εκφωνήσεών τους, ξεπετάγονται συχνά σπαρταριστά μαργαριτάρια, με τα οποία γελάει για καιρό το χωριό και τα οποία περνάνε από γενιά σε γενιά στην τοπική χιουμοριστική ανεκδοτολογία. Άλλοι ντελάληδες, πάλι, πανέξυπνοι και με ταμπεραμέντο, επίτηδες διαστρεβλώνουν τα κείμενα των ντελαλισμάτων τους, δημιουργούν φραστικά ευρήματα και εκφωνούν ανεπανάληπτες σε λαϊκό χιούμορ ανακοινώσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν :
«Ακούτι χώρα. Απ το Χολομώντα κι απ το Χολομωντούδι κι απ του Σαρανταυγά τ αλώνι, της Παπακτσάς (κουτσής παπαδιάς) τ αμπέλι κι από κει που πέρασε ο λύκος, κι από κει που χεστ κε το κ ναβ, σ κλι γιατί να μην πατήσει. Έδειξε βίγκλα (άρχισε να φαίνεται) το μαντάρι κι όποιος βρει τη μανιταρομάνα να την πάει το λαλά (μπάρμπα) το Χρήστο, να του χαρίσει το δόσιμο (φόρο)».
Ντελάληδες Αβραμούσης Κωνσταντίνος Καλοκαιρινός Χρίστος Σκιαδά Παπαδογρηγοράκου Ιφιγένεια
Ποιοί ήταν οι ντελάληδες; Σε κάθε χωριό ή πόλη υπήρχε ένας ή περισσότεροι άνθρωποι, οι οποίοι ονομάζονταν ντελάληδες. Πρόκειται για ανθρώπου με πολύ ισχυρή φωνή, οι οποίοι ενημέροναν τους συνανθρώπους τους σε κάθε περίπτωση. Έτσι από εκείνους μάθαιναν για τις αφίξεις κουρέων, μικρεμπόρων κλπ, ή δίνονταν οδηγίες του προέδρου της κοινώτητας στους συμπολίτες ή του υδρονομέα σ εκείνους που θα πότιζαν το προσεχές εικοσιτετράωρο. Ο τελάλης τέλος ενημέρωνε για δημοπρασίες της εκκλησίας που αναφέρονταν σε πληστιριασμούς δωρεών στη χάρη των προστατών αγίων του χωριού ή της ευρύτερης περιοχής του
Ποιά ήταν τα δεύτερα επαγγέλματα τους; Οι ντελάληδες ασκούν πάντα ένα δεύτερο επάγγελμα, αφού είναι αδύνατο να επιβιώσουν από τα έσοδα τών ντελαλημάτων τους. Συνήθως οι τελάληδες είναι και αχθόφοροι, νεκροθάφτες, καντηλανάφτρες, περιπτεράδες, καπνοπώλεις, λαχειοπόλεις, θεληματατζήδες, κλητήρες κοινωτήτων και δήμων, μικρογεωργοί και ψαράδες, αλλά πιο συχνά ιεροψάλτες. Πολλοί ντελάληδες έχουν κάποια αναπηρία (τυφλοί κλπ.)
Ποιός ήταν ο ρόλος του στίς βουλευτικές εκλογές; Οι ντελάληδες έπαιζαν μεγάλο πόλο στις βουλευτικές εκλογές. Στεκόντουσαν από την αρχή ως το τέλος έξω από τα εκλογικά κέντρα, συνήθως σχολεία, και ανακοίνωναν το πότε άρχιζε και πότε τελείωνε η εκλογή. Επίσης ανέγγειλαν την εκλογική απόφαση.
Χιούμοριστικά διαλαλλύματα Έγ(ι) τουτα τα κ τσα π' μας φέραν είνι απ' τα πιο καλά, λάσπ' γινόντι μες ότου πιάτου, ψλόφλουδα τσι βραστιρά. Ενα σούρουμα τσ' αλάτ'σμα, τα τσινώνιτι στα πιάτα. Μι σαλάτα απί ντουμάτα τσι σιρδέλις τ ς Καλλουνής τσι μ' ένα χειρ(ο)βόλ(ι) σκουρδουπαπούδις (σκελίδες σκόρδου) θα τα φραθεί γη ψ χή σ'.
Εικόνες
Ευχαριστούμε για την προσοχή σας!!