ΔΕΠΠΣ ΔΕΠΠΣ και ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ
Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών ΔΕΠΠΣ Φ.Ε.Κ., 303/13-03-03, τεύχος Β Φ.Ε.Κ., 304/13-03-03, τεύχος Β
Ποιοι λόγοι οδήγησαν στην σύνταξη των ΔΕΠΠΣ Γενικότερες ανάγκες εκσυγχρονισμού του εκπαιδευτικού μας συστήματος Γενικότεροι κοινωνικοί και οικονομικοί λόγοι Εξελίξεις στις επιστήμες της Αγωγής Στόχος: Η συγγραφή νέων εγχειριδίων και η δημιουργία υποστηρικτικού εκπαιδευτικού υλικού Η υιοθέτηση νέων διδακτικών προσεγγίσεων
Πώς οργανώνεται η σχολική γνώση στο ΑΠΣ- ΔΕΠΠΣ Βασικές θεωρίες οργάνωσης και προσέγγισης της επιστημονικής γνώσης το δίπολο: Διεπιστημονικότητα- διαθεματικότητα Διεπιστημονικότητα: τρόπος οργάνωσης Α.Π. που διατηρεί τα διακριτά μαθήματα ως πλαίσιο επιλογής και διάταξης της Σχολικής Γνώσης Διαθεματικότητα: τρόπος οργάνωσης του Α.Π. που καταργεί τα διακριτά μαθήματα και αντιμετωπίζει τη γνώση ως ενιαία ολότητα, που προσεγγίζεται μέσα από διερεύνηση θεμάτων, ζητημάτων και προβληματικών καταστάσεων, που παρουσιάζουν
Προς τα πού «γέρνει» η ισορροπία; Στο εκπαιδευτικό μας σύστημα και μετά τη δημοσίευση των ΦΕΚ 303 και 304/2003, όχι μόνο διατηρούνται, αλλά κυριαρχεί η οργάνωση με βάση τα διακριτά διδακτικά αντικείμενα (περίπου το 85%) Η διαθεματικότητα ως καινούριο στοιχείο προβλέπεται να εφαρμοστεί με : Την εφαρμογή διαθεματικών δραστηριοτήτων Την αξιοποίηση των διαθεματικών εννοιών Για να μεγιστοποιηθούν τα οφέλη από τη διαθεματικότητα πρέπει να δίνεται έμφαση κατά τη διδασκαλία: Στην εννοιοκεντρική προσέγγιση (κατανόηση κυρίαρχων εννοιών και γενικεύσεων, ανάπτυξη οργανωτικών δομών σκέψης, συνολική κατανόηση κόσμου) Στην ανάπτυξη δεξιοτήτων-ικανοτήτων (χρήσης γνώσεων, επίλυση προβλημάτων στην καθημερινή ζωή, μεταγνωστικές δυνατότητες) «Το ΔΕΠΠΣ κατ επίφαση ονομάστηκε διαθεματικό» (Τύπας Γ., «Διδακτικό πακέτο Μαθηματικών», στο Επιμόρφωση Σ.Σ. και Εκπ/κών Πρωτοβάθμιας και Προσχολικής Εκπ/σης στο ΔΕΠΠΣ και ΑπΣ, ΥΠΕΠΘ- Π.Ι., 2005, 65)
Γενικό μέρος Τι περιλαμβάνει το ΔΕΠΠΣ Τα ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ κάθε γνωστικού αντικειμένου Νηπιαγωγείου Δημοτικού Γυμνασίου Προγράμματα Σχεδιασμού και ανάπτυξης Διαθεματικών Δραστηριοτήτων Ευέλικτη Ζώνη Αγωγή Υγείας Ολυμπιακή Παιδεία Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Παράρτημα Οδηγίες προς τους συγγραφείς των σχολικών βιβλίων Προδιαγραφές διδακτικών βιβλίων
ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Τι επιδιώκεται με την εκπαίδευση και ποιες οι γενικές αρχές της Ολόπλευρη ανάπτυξη προσωπικότητας μαθητή Επιτυχής κοινωνική ένταξη του διαμέσου συγκρότησης και αποδοχής κοινών αξιών και ανάπτυξης νοητικών, συναισθηματικών και ψυχοκινητικών ικανοτήτων και δεξιοτήτων Που στοχεύει στην ανάδειξή του σε υπεύθυνο και ενεργό πολίτη
Αλλιώς, οι στόχοι των ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ μπορούν να ομαδοποιηθούν σε τρεις άξονες για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης Γνώση και Μεθοδολογία γνώση, νοητικές δεξιότητες, δεξιότητες χειρισμού, καθώς και δεξιότητες χειρισμού μεθόδων προσέγγισης επιμέρους γνωστικών πεδίων Συνεργασία και Επικοινωνία κοινωνικές και επικοινωνιακές δεξιότητες Επιστήμη και Τέχνη Ευαισθησία, προβληματισμός και κριτική σκέψη για τις εφαρμογές των επιστημών και των τεχνών στην καθημερινή ζωή
Γενικές αρχές ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ Διατηρούνται τα διακριτά μαθήματα Προωθούνται ποικίλοι τρόποι συσχέτισης της γνώσης σε δύο άξονες διαθεματικότητας
Οι άξονες της διαθεματικής οργάνωσης του Πλαισίου Προγράμματος Σπουδών Είναι δύο: ο οριζόντιος (πώς συνδέονται τα μαθήματα μεταξύ τους) και ο κάθετος (από ενότητα σε ενότητα, από τάξη σε τάξη και από βαθμίδα σε βαθμίδα)
Διαθεματικότητα στο ΔΕΠΠΣ Διαθεματική προσέγγιση: δίνει τη δυνατότητα στο μαθητή να συγκροτήσει ένα ενιαίο σύνολο γνώσεων και δεξιοτήτων Υποστηρίζεται από ενεργητικές μεθόδους απόκτησης της γνώσης που εφαρμόζονται κατά τη διδασκαλία κάθε γνωστικού αντικειμένου. Διευκολύνεται από τη διάχυση στα κείμενα των βιβλίων των θεμελιωδών εννοιών των διαφόρων επιστημών Πολλές θεμελιώδεις έννοιες που είναι κοινές σε πολλά γνωστικά αντικείμενα, εμφανίζονται συχνά στα μαθήματα διαφόρων τάξεων και συμβάλλουν στην προώθηση στάσεων και αξιών που συνδέονται με τους σκοπούς της εκπαίδευσης.
«Η διδασκαλία των διαφόρων γνωστικών αντικειμένων θα πρέπει να οργανώνεται έτσι ώστε να εξυπηρετεί την επίτευξη στόχων που αφορούν την ανάπτυξη συγκεκριμένων δεξιοτήτων/ικανοτήτων» Ποιες δεξιότητες και ικανότητες καλλιεργούνται;
Διαθεματική προσέγγιση και α.μ.ε.α. (άτομα με ειδικές ανάγκες)
Η δομή των ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ κάθε γνωστικού αντικειμένου Τα ΔΕΠΠΣ περιλαμβάνουν Τους γενικούς σκοπούς διδασκαλίας κάθε επιμέρους διδακτικού αντικειμένου Τους άξονες του γνωστικού περιεχομένου Τους γενικούς γνωστικούς στόχους, καθώς και τις αξίες, στάσεις και δεξιότητες που καλλιεργούνται με τη διδασκαλία κάθε επιμέρους γνωστικού αντικειμένου Ενδεικτικές θεμελιώδεις έννοιες διαθεματικής προσέγγισης
Στα ΑΠΣ περιλαμβάνονται Ειδικοί Σκοποί Στόχοι Γνωστικοί συναισθηματικοί ψυχοκινητικοί Θεματικές ενότητες Ενδεικτικές δραστηριότητες (δραστηριότητες με χαρακτήρα θεματικό δραστηριότητες με χαρακτήρα διαθεματικό (πλάγια) Προτεινόμενα διαθεματικά σχέδια εργασίας Ώρες διδασκαλίας συνολικός αριθμός διδακτικών ενοτήτων με το διατιθέμενο χρόνο διδασκαλίας για κάθε μία Διδακτική μεθοδολογία Αξιολόγηση του μαθητή Διδακτικό Υλικό Εποπτικά μέσα Βιβλίο μαθητή Βιβλίο δασκάλου
Διδακτική μεθοδολογία Διερεύνηση και ανακάλυψη (ενεργητική προσέγγιση της γνώσης) Άμεση μορφή διδασκαλίας Αφήγηση Ομαδοσυνεργαστικές μορφές διδασκαλίας Επιδείξεις με τη χρήση κατάλληλου εποπτικού υλικού Συζήτηση διάλογος δασκάλου με τους μαθητές ή συζήτηση σε ομάδες Επισκέψεις στο περιβάλλον (φυσικό και ανθρωπογενές)
Αξιολόγηση του μαθητή Στόχοι αξιολόγησης Μορφές αξιολόγησης Αρχική ή διαγνωστική Διαμορφωτική ή σταδιακή Τελική ή συνολική Τεχνικές αξιολόγησης Τεστ Προφορική αξιολόγηση Συνθετικές δημιουργικές διερευνητικές εργασίες Φάκελος εργασιών κ.ά. Μέσα έκφρασης αξιολογικού αποτελέσματος
Ενδεικτικές θεμελιώδεις διαθεματικές έννοιες Αλληλεπίδραση (συνεργασία, συλλογικότητα, σύγκρουση εξάρτηση ενέργεια ) διάσταση (χώρος χρόνος ) επικοινωνία (κώδικας, συμβολισμός, πληροφορία ) μεταβολή (εξέλιξη, ανάπτυξη, περιοδικότητα ) μονάδα- σύνολο (άτομο, μόριο, κύτταρο, προσωπικότητα, κοινότητα, κοινωνία ) ομοιότητα διαφορά (ισότητα, ομοιότητα, διαφορά ) πολιτισμός (παράδοση, τέχνη ) σύστημα (δομή, ταξινόμηση, οργάνωση ισορροπία, νόμος, κλίμακα, συμμετρία )
Ενδεικτικές θεμελιώδεις έννοιες διαθεματική; προσέγγισης (το παράδειγμα της Ιστορίας) Χρόνος - χώρος, πολιτισμός, αλληλεπίδραση, μεταβολή, παρελθόν, παρόν, μέλλον, αλλαγή, διαδοχή γεγονότων, παράδοση, ήθη- έθιμα, απελευθέρωση, ελευθερία, σκλαβιά, ειρήνη, μυθολογία, παραμύθι, αίτια, αφορμή, πολίτευμα, θαλασσοκρατία, ανεξαρτησία, εμφύλιος πόλεμος, άλωση, συμπολιτεία, μνημεία, ανεξιθρησκία, εκστρατεία, εικονομαχία, εκχριστιανισμός, σταυροφορία, πολιορκία,, παρακμή, συνεργασία, επανάσταση, αναγέννηση,
Θεμελιώδεις διαθεματικές έννοιες Γλώσσα Ιστορία Μελέτη περιβάλλοντος Θρησκευτικά Μαθηματικά Φυσική Διδακτικά αντικείμενα, ενδεικτικές θεμελιώδεις διαθεματικές έννοιες και εγχώριες διαθεματικές έννοιες