Χρηματοδοτική Μίσθωση (ΔΛΠ 17, ΕΛΠ & ΚΦΕ) Μίσθωση (leasing) είναι η συμφωνία κατά την οποία το ένα συμβαλλόμενο μέρος (εκμισθωτής) παραδίδει στο άλλο συμβαλλόμενο μέρος (μισθωτής) έναντι ενοικίου τη χρήση ενός πάγιου ενεργητικού στοιχείου (ιδιοκτησίας του εκμισθωτή) για μια προκαθορισμένη χρονική περίοδο. Χρηματοδοτική μίσθωση (financial lease)είναι η συμφωνία κατά την οποία ο εκμισθωτής μεταβιβάζει στον μισθωτή τη χρήση του παγίου στοιχείου μαζί με όλα τα συνήθη δικαιώματα και κινδύνους του ιδιοκτήτη. Συνήθως, αναλαμβάνει και την υποχρέωση να μεταβιβάσει την κυριότητα του παγίου στον μισθωτή, με τη λήξη της σύμβασης έναντι ενός συμβολικού ποσού (ή και δωρεάν). Λειτουργική μίσθωση (operating lease) είναι μία μίσθωση που δεν είναι χρηματοοικονομική μίσθωση Το ΔΛΠ 17 ισχύει για συμβάσεις που συνάπτονται μέχρι 31/12/2018. Από 1/1/2019 ισχύει το ΔΠΧΑ 16 1
Κριτήρια Χαρακτηρισμού Χρηματοοικονομικής Μίσθωσης Πρέπει να πληρούνται ένα ή περισσότερα α Κριτήρια Χαρακτηρισμού Χρηματοοικονομικής Μίσθωσης ΚΦΕ ΕΛΠ ΔΛΠ / α 1. Η κυριότητα του περιουσιακού στοιχείου περιέρχεται στον μισθωτή με τη Ναι Ναι Ναι λήξη του χρόνου της μίσθωσης 2. Η σύμβαση της μίσθωσης περιλαμβάνει όρο συμφέρουσας προσφοράς για Ναι Ναι Ναι την εξαγορά του εξοπλισμού σε τιμή κατώτερη της αγοραίας αξίας 3 Η περίοδος της μίσθωσης καλύπτει τουλάχιστον το ενενήντα τοις εκατό Ναι (90%) της οικονομικής διάρκειας ζωής του περιουσιακού στοιχείου όπως αυτή προκύπτει από τον πίνακα των συντελεστών φορολογικής απόσβεσης ακόμη και στην περίπτωση που ο τίτλος δεν μεταβιβάζεται κατά τη λήξη της μίσθωσης Η διάρκεια της μίσθωσης εκτείνεται στο μεγαλύτερο μέρος της οικονομικής Ναι Ναι ζωής του περιουσιακού στοιχείου, έστω και αν ο τίτλος κυριότητας δε μεταβιβάζεται. 4 Κατά τη σύναψη της σύμβασης της μίσθωσης, η παρούσα αξία των Ναι Όχι Όχι μισθωμάτων ανέρχεται τουλάχιστον στο ενενήντα τοις εκατό (90%) της αγοραίας αξίας του περιουσιακού στοιχείου που εκμισθώνεται Κατά την έναρξη της μίσθωσης, η παρούσα αξία των ελάχιστων καταβολών Όχι Ναι Ναι μισθωμάτων, στα οποία δεν λαμβάνεται υπόψη το κόστος τυχόν προσφερόμενων υπηρεσιών στη διάρκεια της μίσθωσης, καλύπτει ουσιωδώς το σύνολο της εύλογης αξίας του μισθωμένου περιουσιακού στοιχείου. 5 Τα περιουσιακά στοιχεία που εκμισθώνονται είναι τέτοιας ειδικής φύσης που μόνον ο μισθωτής δύναται να τα μεταχειριστεί δίχως να προβεί σε σημαντικές αλλοιώσεις Ναι Ναι Ναι 2
6 Σε περίπτωση που ο μισθωτής ακυρώσει τη σύμβαση, επιβαρύνεται με τη ζημία του εκμισθωτή 7 Κέρδη και ζημίες από μεταβολές στην υπολειμματική αξία επιβαρύνουν τον μισθωτή 8 Ο μισθωτής έχει τη δυνατότητα να συνεχίσει την μίσθωση για μία δευτερεύουσα περίοδο επιβαρυνόμενος με ενοίκιο σημαντικά χαμηλότερο από αυτό της αγοράς Όχι Όχι Ναι Όχι Όχι Ναι Όχι Όχι Ναι 3
Άσκηση 1 Ο συντελεστής φορολογικής απόσβεσης του παγίου είναι 4%. Η επιχείρηση εκτιμά ότι η οικονομική ζωή του παγίου είναι 50 χρόνια. Η διάρκεια της μίσθωσης είναι 23 χρόνια. Πρόκειται για λειτουργική ή για χρηματοδοτική μίσθωση? Άσκηση 2 Την 1/1/20Χ0 η επιχείρηση ΑΒΓ αγοράζει και εκμισθώνει στην επιχείρηση ΧΨΖ ένα ΕΙΧ αυτοκίνητο για περίοδο 5 ετών. Οι ετήσιες δόσεις καθορίζονται σε 25.582. Οι δόσεις είναι πληρωτέες στο τέλος κάθε έτους. To προεξοφλητικό επιτόκιo είναι 18%. Ζητείται ο πίνακας τοκοχρεολυτικής απόσβεσης του δανείου και οι σχετικές ημερολογιακές εγγραφές στα βιβλία της ΧΨΖ υποθέτοντας α) λειτουργική μίσθωση και β) χρηματοδοτική μίσθωση. Άσκηση 3 Η εταιρεία Α προβαίνει σε χρηματοδοτική μίσθωση ενός μηχανήματος για τρία χρόνια. Το ετήσιο μίσθωμα ανέρχεται σε 200.000 και καταβάλλεται στο τέλος κάθε έτους. Το προεξοφλητικό επιτόκιο είναι 10%. Στο τέλος της τριετίας ο μισθωτής έχει θα αποκτήσει το μηχάνημα καταβάλλοντας 20.000. Η εύλογη αξία του μηχανήματος στην αγορά είναι 550.000. Υπολογίστε την αξία στην οποία θα γίνει η αρχική αναγνώριση του παγίου και καταρτίστε τον πίνακας τοκοχρεολυτικής απόσβεσης του δανείου. Διενεργείστε τις σχετικές ημερολογιακές εγγραφές υποθέτοντας ωφέλιμη ζωή του παγίου 6 χρόνια. 4
ΔΠΧΠ 16 ΜΙΣΘΩΣΕΙΣ (ισχύει από 1/1/2019) Λογιστικός Χειρισμός Γενικός Χειρισμός (για τον μισθωτή) 1. Καταργείται η διάκριση μεταξύ χρηματοδοτικής και λειτουργικής μίσθωσης. 2. Αναγνωρίζεται ένα στοιχείο του ενεργητικού όταν η μίσθωση έχει διάρκεια μεγαλύτερη από 12 μήνες ή το μισθωμένο στοιχείο του ενεργητικού δεν είναι χαμηλής αξίας. (α) Η εκτίμηση του αν ένα στοιχείο του ενεργητικού είναι χαμηλής αξίας γίνεται σε απόλυτη βάση (δηλ. σε νομισματικές μονάδες) (β) Ένα μισθωμένο στοιχείο του ενεργητικού δεν είναι χαμηλής αξίας όταν αυτό σαν καινούργιο δεν είναι χαμηλής αξίας. Παραδείγματα Ένα μισθωμένο μεταχειρισμένο αυτοκίνητο δεν είναι χαμηλής αξίας γιατί αυτό σαν καινούργιο δεν είναι χαμηλής αξίας. Ένας μισθωμένος Η/Υ ή tablet, έπιπλα γραφείου και τηλεφωνικές συσκευές μπορούν να θεωρηθούν σαν χαμηλής αξίας Μέτρηση στην αρχική αναγνώριση 1. Στην αρχική αναγνώριση, ο μισθωτής θα αναγνωρίζει ένα δικαίωμα χρήσεως του στοιχείου του ενεργητικού και μια υποχρέωση. 2. Η υποχρέωση θα αναγνωρίζεται στην παρούσα αξία των μελλοντικών πληρωμών 3. Το δικαίωμα χρήσεως θα αποτελείται από τα παρακάτω: Αξία υποχρέωσης που αναγνωρίστηκε Πλέον: Όλες οι πληρωμές που έγιναν μέχρι την έναρξη της μίσθωσης Μείον: Ποσά που έχουν ληφθεί προκειμένου να συναφθεί η σύμβαση μίσθωσης Πλέον: Εκτιμώμενα κόστη αποκατάστασης του μισθωμένου στοιχείου και του περιβάλλοντος χώρου όταν λήξει η σύμβαση Παράδειγμα 4 Η «ΑΒΓ» μισθώνει την 1/1/20Χ1 ένα στοιχείο του ενεργητικού για 10 έτη. Οι ετήσιες πληρωμές ορίζονται στο ποσό των 50.000 και καταβάλλονται την τελευταία ημέρα κάθε έτους. Τα αρχικά άμεσα κόστη της σύμβασης ανέρχονται στο ποσό των 2.000. Στο ποσό αυτό περιλαμβάνεται και ποσό ύψους 1.000 για την εκτίμηση της κατάστασης του μισθωμένου στοιχείου. Ο εκμισθωτής συμφωνεί να καταβάλει στον μισθωτή το ποσό των εξόδων εκτίμησης. Το επιτόκιο της μίσθωσης προσδιορίζεται στο 5 %. Στο τέλος της περιόδου μίσθωσης η κυριότητα του μισθωμένου στοιχείου μεταβιβάζεται στην «ΑΒΓ». Η ωφέλιμη ζωή του μισθωμένου στοιχείου ενεργητικού εκτιμάται στα 12 έτη. Ζητείται να γίνουν οι εγγραφές στα βιβλία της «ΑΒΓ». 5
Εξαιρέσεις Όταν η μίσθωση έχει διάρκεια μικρότερη από 12 μήνες ή το μισθωμένο στοιχείο του ενεργητικού είναι χαμηλής αξίας, ο μισθωτής μπορεί να επιλέξει αντί για την αναγνώριση ενός στοιχείου του ενεργητικού, να αναγνωρίσει τις πληρωμές που σχετίζονται με το συγκεκριμένο μισθωμένο στοιχείο σαν ένα έξοδο με την σταθερή μέθοδο απόσβεσης στη διάρκεια της μίσθωσης ή να χρησιμοποιήσει μία άλλη συστηματική μέθοδο εφόσον αυτή αντιπροσωπεύει καλύτερα τα οφέλη που απορρέουν από το μισθωμένο στοιχείο. Παράδειγμα 5 Η επιχείρηση «ΚΛΜ» μισθώνει ένα μηχάνημα για μια περίοδο 5 ετών. Η αξία του μηχανήματος είναι 5.000. Η διοίκηση της «ΚΛΜ» θεωρεί ότι το μισθωμένο μηχάνημα έχει μικρή αξία και συνεπώς η συγκεκριμένη σύμβαση μίσθωσης μπορεί να υπαχθεί στις εξαίρεσης του ΔΠΧΠ 16 σχετικά με την αναγνώριση και επιμέτρηση των μισθώσεων. Οι πληρωμές της μίσθωσης είναι οι παρακάτω: έτη 1 3: 2.000 / έτος - έτη 4 5: 1.600 / έτος Η διοίκηση της «ΚΛΜ» εκτιμά ότι οι ωφέλειες από την χρήση μισθωμένου μηχανήματος κατανέμονται ομοιόμορφα στη διάρκεια της περιόδου μίσθωσης. 6