Οµιλία Αναπληρωτή Υπουργού Οικονοµικών Χρήστου Σταϊκούρα στο 23ο Ετήσιο Συνέδριο του Αµερικαν-Ελληνικού Εµπορικού Επιµελητηρίου «The Greek Ecnmy: State Refrm The Crnerstne fr Investment and Develpment» Κυρίες και Κύριοι, Θα ήθελα να ευχαριστήσω το Ελληνοαµερικανικό Εµπορικό Επιµελητήριο και τον Πρόεδρό του για την πρόσκληση που µου απηύθυναν να παραστώ στο καθιερωµένο, θεσµός πλέον, Συνέδριο του Επιµελητηρίου και να καταθέσω ορισµένες σκέψεις, κωδικοποιηµένα, για τις τρέχουσες εξελίξεις στην Ελληνική οικονοµία. Εξελίξεις σηµαντικές, καθοριστικές για την πορεία της. Καθώς αυτή βρίσκεται σε µια κρίσιµη καµπή. Στο µεταίχµιο µιας µακράς πορείας. Αλλά και σε ένα νέο, καλύτερο, σηµείο αφετηρίας ώστε να ξεπεράσει τις αδυναµίες της και να δηµιουργήσει τις προϋποθέσεις για µια µακρά περίοδο πρωτογενών πλεονασµάτων και βιώσιµης, διατηρήσιµης, ανάπτυξης. Αδυναµίες χρόνιες, δοµικές, κυρίως ενδογενείς. Υστερήσεις γνωστές σε όλους µας, όπως είναι: Η αδυναµία βιώσιµης διαχείρισης των δηµόσιων οικονοµικών, σε µεγαλύτερο ή µικρότερο βαθµό, κατά περιόδους. Η εκτεταµένη φοροδιαφυγή και η περιορισµένη φορολογική βάση. Η αδυναµία εξορθολογισµού των δηµοσίων, κυρίως των κοινωνικών, δαπανών. Το έλλειµµα ανταγωνιστικότητας. Συµπερασµατικά, η Ελληνική οικονοµία λειτουργούσε για µεγάλο χρονικό διάστηµα, περισσότερο ή λιγότερο ανά περίοδο, σε συνθήκες ασταθούς ισορροπίας. Συνθήκες που επιδεινώθηκαν καθοριστικά µετά το ξέσπασµα της παγκόσµιας χρηµατοπιστωτικής κρίσης και τη διάχυσή της στην Ευρώπη, «πυροδοτώντας» τα υπαρκτά, και ήδη υψηλά, «δίδυµα» ελλείµµατα και χρέη.

Όπως είναι γνωστό, αυτή την επιδείνωση των συνθηκών ακολούθησε η κρίση δανεισµού και η προσφυγή της χώρας µας στο Μηχανισµό Στήριξης. Προσφυγή η οποία δηµιούργησε ένα ιδιαίτερα ασφυκτικό περιβάλλον στην άσκηση οικονοµικής και δηµοσιονοµικής πολιτικής. Περιβάλλον το οποίο, εκτός των άλλων, έχει και τα εξής χαρακτηριστικά: 1 ον. Τάση αυστηρής, συσταλτικής, δηµοσιονοµικής πολιτικής στα περισσότερα κράτη-µέλη της Ευρωζώνης. Χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγµατα σε Ισπανία, Γαλλία, Πορτογαλία, Ιταλία, Κύπρο. 2 ον. Πρωτόγνωρο εγχείρηµα δηµοσιονοµικής προσαρµογής από κράτος-µέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι γεγονός ότι οι πολίτες έχουν υποβληθεί, τα τελευταία χρόνια, σε τεράστιες θυσίες. Θυσίες που προσεγγίζουν τα 50 δισ. ευρώ την τελευταία τριετία. Και µαζί µε τις παρεµβάσεις για την προσεχή διετία διαµορφώνονται στο 30% του ΑΕΠ σε µία πενταετία. υστυχώς, όµως, το µέχρι σήµερα δηµοσιονοµικό αποτέλεσµα δεν ήταν αντάξιο της «ηράκλειας» συνεισφοράς τους. 3 ον. Συνεχείς και µεγάλες αποκλίσεις των εκτιµήσεων του Προγράµµατος Οικονοµικής Πολιτικής. Πρόκειται για αποκλίσεις που αποτυπώνουν τόσο τις αστοχίες του Προγράµµατος, όσο και τη µεγάλη επιδείνωση της κατάστασης στην πραγµατική οικονοµία. Και που οδηγούν στην αλλαγή των δεδοµένων και των µακροοικονοµικών και δηµοσιονοµικών σεναρίων του Προγράµµατος Οικονοµικής Πολιτικής. Η αλλαγή αυτή επηρέασε, όπως ήταν αναµενόµενο, την κατανοµή και το ύψος των µέτρων δηµοσιονοµικής προσαρµογής των εποµένων ετών. Κάνοντάς την, για ακόµη µία φορά, «βαρύτερη» και εµπροσθοβαρή. Τα περιθώρια δε άµεσης αλλαγής της «συνταγής» που εφαρµόζεται από την αρχή του Προγράµµατος αποδεικνύονται ασφυκτικά. 4 ον. Έλλειµµα αξιοπιστίας της χώρας. Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια διαµορφώθηκε ένα έλλειµµα αξιοπιστίας το οποίο είναι δύσκολα διαχειρίσιµο. Οι τεράστιες αποκλίσεις µεταξύ προθέσεων, σχεδιασµού και υλοποίησης, κυρίως δε αποτελέσµατος, αποτελούν µεγάλο βάρος στην πορεία της χώρας.

Σίγουρα, βέβαια, µέρος της αύξησης του ελλείµµατος αξιοπιστίας αποδίδεται και στις αστοχίες στις προβλέψεις και στις εκτιµήσεις του Προγράµµατος. Γι αυτό και η επικαιροποίησή του επιδιώκει να πείσει για την αποτελεσµατικότητά του, αλλά και η Κυβέρνηση για την αποφασιστικότητά της να εφαρµόσει ένα αξιόπιστο Πρόγραµµα. Γιατί µόνο µια χώρα αξιόπιστη µπορεί να σταθεί απέναντι στους εταίρους της και να αξιώσει καλύτερη µεταχείριση. Γι αυτό και η συνεπής προς τις δεσµεύσεις της χώρας στάση της Κυβέρνησης Εθνικής Ευθύνης έπαυσε να προσφέρει άλλοθι για την αδυναµία των εταίρων να δώσουν οριστική λύση στο πρόβληµα της βιωσιµότητας του Ελληνικού χρέους. 5 ον. Οριακή κατάσταση στα ταµειακά διαθέσιµα του κράτους. Το «πάγωµα» των προγραµµατισµένων χρηµατοδοτικών ροών του Μηχανισµού Στήριξης από τον Ιούνιο συνέβαλε στη διαµόρφωση συνθηκών «ασφυξίας» στα δηµόσια οικονοµικά και στη ρευστότητα της πραγµατικής οικονοµίας. Είναι αλήθεια ότι, κατά το 2 ο εξάµηνο του έτους, επελέγη µια ιδιαίτερα προσεκτική, µια λελογισµένη, µια σφικτή δηµοσιονοµική διαχείριση. Με αυτή τη διαχείριση των αποθεµάτων που κάνουµε, δηµιουργήσαµε ένα πρόσθετο για την Ελληνική οικονοµία «χώρο αναπνοής». 6 ον. Αναθεώρηση των δηµοσιονοµικών στοιχείων της χώρας. Η πριν από 1 µήνα, επί το δυσµενέστερο, αναθεώρηση από την ΕΛΣΤΑΤ των εκτιµήσεων του ΑΕΠ για προηγούµενες χρονιές ειδικά για το 2010 συνέβαλε σηµαντικά στην αύξηση του δηµοσίου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ. Αυτή και µόνο η αναθεώρηση, η οποία έγινε µετά την τελευταία έκθεση των εταίρων για τη βιωσιµότητα του ελληνικού χρέους, αύξησε, µέχρι σήµερα, το λόγο του χρέους ως προς το ΑΕΠ κατά 9 περίπου ποσοστιαίες µονάδες. Ανατρέποντας τις πρόσφατες εκτιµήσεις των εταίρων και αναδεικνύοντας τη σηµασία της οικονοµικής µεγέθυνσης στη µεταβολή του δείκτη. Κυρίες και Κύριοι, Υπό αυτές τις µακροχρόνιες και βραχυχρόνιες συνθήκες, τους περιορισµούς, τις υστερήσεις και τη χρονική στενότητα η Κυβέρνηση Εθνικής Ευθύνης έθεσε ως πρωταρχικούς στόχους: Την αποδέσµευση των χρηµατοδοτικών ροών του Μηχανισµού Στήριξης. Την αποκατάσταση του «κεφαλαίου αξιοπιστίας» της χώρας. Την επιµήκυνση της περιόδου δηµοσιονοµικής προσαρµογής.

Την πιστή εκτέλεση του Προϋπολογισµού µε στόχο την επίτευξη πρωτογενών πλεονασµάτων από του χρόνου. Την ενίσχυση της βιωσιµότητας του δηµοσίου χρέους. Οι τελευταίες Ευρωπαϊκές αποφάσεις, προϊόν επίπονων διαβουλεύσεων, πολιτικών συµβιβασµών και αµοιβαίων υποχωρήσεων σε ένα σύνθετο πρόβληµα µε αρκετούς περιορισµούς, δείχνουν ότι είµαστε στην τελική ευθεία για να πετύχουµε τους στόχους µας. Συγκεκριµένα: 1 ον. Αποτράπηκε η άτακτη χρεοκοπία της χώρας και επιβεβαιώθηκε ότι η Ελλάδα παραµένει σταθερά προσδεδεµένη στο ευρώ. Ενώ επαναλαµβάνεται η ρητή δέσµευση των Ευρωπαίων εταίρων να συνεχίσουν να στηρίζουν τη χώρα µας έως ότου αυτή επανακτήσει την πρόσβασή της στις διεθνείς αγορές. Με λίγα λόγια, αγοράσαµε, όπως έχει αναφερθεί, «ασφάλειες» για να µπορέσουµε, µόλις η Ευρωζώνη πείσει ότι έχει τη βούληση, τους θεσµούς και τις πολιτικές για να βγάλει την οικονοµία της από την κρίση, να είµαστε µέρος της συνολικής λύσης. 2 ον. Εγκρίθηκε η αποδέσµευση δόσης του Προγράµµατος ύψους 43,7 δισ. ευρώ. Πρόκειται για δόση ισοδύναµη µε το σύνολο των υπόλοιπων χρηµατοδοτικών ροών του Προγράµµατος µέχρι το τέλος του. όση που αντιστοιχεί περίπου στο 1/4 του ΑΕΠ της χώρας και είναι µεγαλύτερη από το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν 148 χωρών παγκοσµίως, στις οποίες συµπεριλαµβάνονται και 6 κράτη-µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με τη νέα αυτή χρηµατοδοτική στήριξη θα ολοκληρωθεί η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, θα ενισχυθούν τα ταµειακά διαθέσιµα της χώρας, θα ξεκινήσει η αποπληρωµή των ληξιπρόθεσµων οφειλών του ηµοσίου προς τον ιδιωτικό τοµέα. Αποπληρωµή που πρέπει να γίνει γρήγορα, απλά, µε διαφάνεια, διασφαλίζοντας ότι δεν θα δηµιουργηθεί µια «νέα γενιά» ληξιπρόθεσµων υποχρεώσεων. Και προς αυτή την κατεύθυνση, η Κυβέρνηση ήδη εκπόνησε και παρουσίασε ένα ολοκληρωµένο σχέδιο. Ένα σχέδιο που ανταποκρίνεται στο ρόλο του κράτους. Κι αυτό γιατί το κράτος θα πρέπει να παρεµβαίνει και να µεριµνά για τη βέλτιστη λειτουργία του µηχανισµού της αγοράς και την εξασφάλιση της µέγιστης δυνατής οικονοµικής αποτελεσµατικότητας. Την κοινωνικά δικαιότερη κατανοµή του εισοδήµατος και του παραγόµενου πλούτου και τη σταθεροποίηση της οικονοµίας.

Να αντανακλά δηλαδή τα αιτήµατα της σύγχρονης και ελεύθερης κοινωνίας για οικονοµική αποτελεσµατικότητα από τη µια πλευρά, και κοινωνική δικαιοσύνη από την άλλη, ο συνδυασµός των οποίων καταλήγει στην κοινωνική οικονοµία της αγοράς. Βέβαια, το µείγµα αγοράς και κράτους µπορεί να ποικίλλει ανάλογα µε τις περιστάσεις, τις ανάγκες και τις προτιµήσεις της κοινωνίας, αλλά ορίζεται στον ενδιάµεσο χώρο ανάµεσα στις απόψεις περί ελάχιστου και µέγιστου κράτους και αυτή η σχέση µεταξύ κράτους και αγοράς καθορίζεται και από την ασκούµενη οικονοµική πολιτική. 3 ον. Ενισχύθηκε το «κεφάλαιο αξιοπιστίας» της χώρας. Τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά. Αναγνωρίσθηκε η προσπάθεια της ελληνικής κοινωνίας, µέσα από τις αιµατηρές θυσίες της, για την επίτευξη των δηµοσιονοµικών και διαρθρωτικών στόχων. Η Κυβέρνηση λειτούργησε συγκροτηµένα και µεθοδικά µε αποτέλεσµα η χώρα να εκπληρώσει το σύνολο των 72 προαπαιτούµενων δράσεων, πολλές από τις οποίες θα έπρεπε να είχαν υλοποιηθεί από το 1 ο εξάµηνο του έτους. Βέβαια, όσο δύσκολο είναι να ενισχύσεις την αξιοπιστία της χώρας, τόσο εύκολο είναι να την χάσεις και πάλι Και εδώ απαιτείται από όλους, αλλά κυρίως από την Ελληνική Κυβέρνηση, µεγάλη και συνεχής προσπάθεια. 4 ον. Εγκρίθηκε η επιµήκυνση της δηµοσιονοµικής προσαρµογής κατά δύο έτη ώστε να επιτευχθεί ο στόχος πρωτογενούς πλεονάσµατος ύψους 4,5% του ΑΕΠ το 2016. Χωρίς την επιµήκυνση, τα µέτρα που θα χρειάζονταν για την επίτευξη του ίδιου στόχου το 2014, θα υπερέβαιναν τα 20 δισ. ευρώ την προσεχή διετία. Έναντι 13,5 δισ. ευρώ που τελικά ελήφθησαν. 5 ον. Ενισχύθηκε η βιωσιµότητα του δηµοσίου χρέους, και δροµολογήθηκαν, υπό προϋποθέσεις, νέες παρεµβάσεις. Η χώρα κέρδισε καλύτερους όρους δανεισµού. Χώρες της Ευρωζώνης, µε πολύ υψηλότερη πιστοληπτική αξιολόγηση, δανείζονται αυτή τη στιγµή από τις αγορές µε σηµαντικά υψηλότερα επιτόκια. Πιο συγκεκριµένα, συµφωνήθηκε να µειωθεί το κόστος εξυπηρέτησης του ελληνικού χρέους, να επεκταθεί η περίοδος αποπληρωµής, να επιστραφούν τα κέρδη από το χαρτοφυλάκιο ελληνικών κρατικών οµολόγων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, να γίνει, και ξεκίνησε σήµερα, µε την ανακοίνωση των όρων της διαδικασίας µια οργανωµένη και συµφωνηµένη αναδιάρθρωση του Ελληνικού χρέους.

Με την υιοθέτηση αυτού του πακέτου των µέτρων, γι αυτό και είναι σηµαντικό να στεφθεί µε επιτυχία το πρόγραµµα επαναγοράς Ελληνικού χρέους, αυτό εκτιµάται ότι θα διαµορφωθεί στο 124% του ΑΕΠ το 2020, στο 110% το 2022 και στο 88,3% το 2030. Αθροιστικά, τα µέτρα εκτιµάται ότι θα µειώσουν το χρέος κατά περίπου 20% του ΑΕΠ µέχρι το 2020. Ενώ καταγράφεται και η βούληση των εταίρων, στην περίπτωση επίτευξης πρωτογενών πλεονασµάτων, περαιτέρω αποµείωσης του πηλίκου, τόσο από την πλευρά του αριθµητή (µείωση επιτοκίων δανειακής σύµβασης) όσο και του παρανοµαστή (εξοικονόµηση πόρων από την κοινοτική συγχρηµατοδότηση των έργων του ΕΣΠΑ). Πρωτογενή πλεονάσµατα που θα προσδώσουν στη χώρα «δύναµη» ώστε να σταθεί στην Ευρωπαϊκή, και στην παγκόσµια, σκηνή µε αξιοπρέπεια, προασπίζοντας τα συµφέροντά της. Στην Κυβέρνηση εργαζόµαστε για την επίτευξη αυτού του στόχου. Η τακτική αυτή θα µας απελευθερώσει ζωτικό χώρο και θα επιτρέψει, προοπτικά, βελτιωτικές παρεµβάσεις ελάφρυνσης, µέσω της προοδευτικής µείωσης των φορολογικών συντελεστών, εφόσον τα έσοδα βελτιωθούν, αλλά και της διάθεσης των επιπλέον πόρων που θα εξοικονοµηθούν σε µέτρα για την τόνωση της ανάπτυξης και σε πολιτικές για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής. Κυρίες και Κύριοι, Συµπερασµατικά, σε µια Ευρώπη, επί του παρόντος, ασύµµετρη, ασταθή και δύσκαµπτη, που αντιδρά στις εξελίξεις µε σταδιακές προσαρµογές και όχι µε ριζικές λύσεις, η χώρα, µε τις τεράστιες θυσίες των πολιτών της, κρατήθηκε όρθια. Η απόφαση παρέχει στην Ελλάδα την ευκαιρία και τη δυνατότητα, µέσα από τη διαµόρφωση ενός ολοκληρωµένου εθνικού σχεδίου, να επιτύχει την αναγκαία σύζευξη δηµοσιονοµικής προσαρµογής και πειθαρχίας και βιώσιµης οικονοµικής ανάπτυξης, ώστε να τερµατιστεί ο φαύλος κύκλος των ελλειµµάτων και της ύφεσης. Με αίσθηση δικαίου και ασφάλειας. Και προς αυτή την κατεύθυνση, εµφανίζονται ορισµένα θετικά δείγµατα γραφής που δίνουν µια εικόνα ανατροπής της αίσθησης του αδιεξόδου που είχε δηµιουργηθεί. είγµατα που επιτρέπουν και αυτά, µαζί µε τις αποφάσεις του Eurgrup, εφεξής, τη διαµόρφωση θετικών προσδοκιών για την Ελληνική οικονοµία. Ενδεικτικά:

Η ικανοποιητική εκτέλεση του Προϋπολογισµού του 2012, παρά τη βαθύτερη από τις προβλέψεις ύφεση. Σε επίπεδο Κεντρικής Κυβέρνησης, παρουσιάζεται πρωτογενές έλλειµµα ύψους 1,1 δισ. ευρώ το πρώτο 10µηνο του έτους, έναντι πρωτογενούς ελλείµµατος ύψους 5,9 δισ. ευρώ την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. Ενώ επιτυγχάνεται, σύµφωνα µε τις εκτιµήσεις του ΝΤ, κυκλικά διορθωµένο πρωτογενές πλεόνασµα ύψους 0,9% του ΑΕΠ από εφέτος. Και σύµφωνα µε την Ευρωπαϊκή Έκθεση που θα δηµοσιευθεί, η χώρα θα έχει µειώσει το διαρθρωτικό της έλλειµµα κατά 13,9 ποσοστιαίες µονάδες του ΑΕΠ την τριετία 2009-2012, έναντι στόχου για µείωση κατά 10 ποσοστιαίες µονάδες την περίοδο 2009-2014. Η µείωση του κόστους εξυπηρέτησης του δηµοσίου χρέους. Κατά την πρόσφατη έκδοση εξάµηνων εντόκων γραµµατίων του Ελληνικού ηµοσίου το επιτόκιο (4,41%) ήταν το χαµηλότερο από τις αρχές του 2010. Η αποκλιµάκωση του πληθωρισµού, µε τον εναρµονισµένο δείκτη τιµών καταναλωτή να διαµορφώνεται στο χαµηλότερο επίπεδο από τον Οκτώβριο του 2009, παρά τις υπαρκτές στρεβλώσεις των αγορών. Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της οικονοµίας. Το επιχειρηµατικό περιβάλλον ενδυναµώθηκε και η σχετική κατάταξη της χώρας βελτιώθηκε. Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών βελτιώθηκε, και ήταν πλεονασµατικό τους 2 τελευταίους µήνες που έχουµε διαθέσιµα στοιχεία, Αύγουστο και Σεπτέµβριο (το έλλειµµα του εφετινού 9µηνου ήταν 3,5 δισ. ευρώ, έναντι 14,7 δισ. ευρώ την αντίστοιχη περυσινή χρονιά). Η σταδιακή επιστροφή καταθέσεων, αν και µέρος αυτών διοχετεύεται για την κάλυψη φορολογικών και άλλων υποχρεώσεων νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Η δηµιουργία νέων ισχυρών τραπεζικών οµίλων µε µεγέθη ικανά να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις όχι µόνο του εθνικού αλλά και του διεθνούς οικονοµικού περιβάλλοντος. Κυρίες και Κύριοι, Τα αποτελέσµατα αυτά δεν τα αναφέρω για να θριαµβολογήσω. Τα αναφέρω για να εκπέµψω ένα µήνυµα ότι µε σχέδιο, σκληρή δουλειά και τη συµβολή όλων των εµπλεκοµένων µπορεί η χώρα να επιτύχει τους στόχους της.

εν επιτρέπεται όµως εφησυχασµός. Βρισκόµαστε στο σηµείο καµπής, κάνοντας βήµατα σταθεροποίησης των δηµόσιων οικονοµικών. Έχουµε πλήρη συνείδηση ότι τα βήµατα αυτά περιλαµβάνουν επώδυνα µέτρα και διευρύνουν τις ήδη τεράστιες θυσίες των πολιτών. Ενώ ενισχύουν και την κόπωση της προσαρµογής. Όµως δεν είναι δυνατόν να τις αποφύγουµε. Ο δρόµος που έχει διανυθεί είναι µακρύς. Η αναγκαία προσπάθεια όµως που απαιτείται µεγάλη. Οφείλουµε όλοι να αντιληφθούµε ότι χρειάζεται υποµονή και επιµονή. Εύκολες λύσεις δεν υπάρχουν. Με άλλα λόγια, µπορούµε να πούµε ότι βρισκόµαστε µέσα σε ένα ανηφορικό τούνελ. Κατά την πεποίθησή µας, η ορθή Εθνική επιλογή είναι να προχωρήσουµε αταλάντευτα µπροστά, επιταχύνοντας, ώστε να βγούµε το ταχύτερο δυνατόν από αυτό. Όπως πρόσφατα υποστήριξα και από το βήµα της Βουλής, κατά τη συζήτηση του Προϋπολογισµού, δεν ωφελεί ούτε να αναλώνουµε εθνική ενέργεια οµφαλοσκοπώντας, ούτε να φλερτάρουµε µε πισωγυρίσµατα. Το χρέος απέναντι στην Πατρίδα και στις θυσίες των πολιτών επιβάλλει να προχωρήσουµε µε συλλογικότητα, ενότητα, έλλογη συµπεριφορά, σχέδιο, αισιοδοξία, διορατικότητα και σκληρή δουλειά. Με αυτές τις σκέψεις εύχοµαι καλή επιτυχία στις εργασίες του Συνεδρίου. Το περιεχόµενο των εισηγήσεων και η ποιότητα των οµιλητών τη διασφαλίζει. Σας ευχαριστώ.