H Ελαστικότητα και οι Εφαρμογές της

ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ... μας επιτρέπει να αναλύσουμε την προσφορά και ζήτηση με μεγαλύτερη ακρίβεια μετρά πως οι αγοραστές και πωλητές ανταποκρίνονται στις αλλαγές των συνθηκών της αγοράς 2

ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΖΗΤΗΣΗΣ Ελαστικότητα της Ζήτησης ως προς την τιμή (Price elasticity of demand) Ορισμός: δείχνει πώς ανταποκρίνεται η ζητούμενη ποσότητα για ένα αγαθό σε αλλαγές στην τιμή του συγκεκριμένου αγαθού υπολογίζεται ως η ποσοστιαία αλλαγή στην ζητούμενη ποσότητα δεδομένης της ποσοστιαίας αλλαγής στην τιμή 3

Παράγοντες που προσδιορίζουν την ελαστικότητα της ζήτησης ως προς την τιμή 1. ιαθεσιμότητα στενών υποκατάστατων 2. Αναγκαία αγαθά ή αγαθά πολυτελείας 3. Ορισμός της αγοράς 4. Χρονικός ορίζοντας 4

Παράγοντες που προσδιορίζουν την ελαστικότητα της ζήτησης ως προς την τιμή Η ζητούμενη ποσότητα ανταποκρίνεται σε μεγαλύτερο βαθμό στη μεταβολή της τιμής (η ζήτηση τείνει να είναι πιο ελαστική) όσο πιο μεγάλος είναι ο αριθμός των στενών υποκατάστατων αγαθών εάν το αγαθό είναι πολυτελείας όσο πιο στενά ορίζεται η αγορά όσο μεγαλύτερη είναι η χρονική περίοδος 5

Εκτίμηση ελαστικότητας ζήτησης ως προς την τιμή η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή υπολογίζεται ως η ποσοστιαία αλλαγή στην ζητούμενη ποσότητα δια της ποσοστιαίας αλλαγής στην τιμή Ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή = ποσοστιαία μεταβολή στην ζητούμενη ποσότητα ποσοστιαία μεταβολή στην τιμή 6

Εκτίμηση ελαστικότητας ζήτησης ως προς την τιμή 7

Μέθοδος μέσου σημείου: Ένας καλύτερος τρόπος να υπολογίζουμε ποσοστιαίες αλλαγές και ελαστικότητα Η μέθοδος μέσου σημείου προτιμάται όταν υπολογίζουμε την ελαστικότητα ζήτησης διότι δίνει το ίδιο αποτέλεσμα για οποιαδήποτε κατεύθυνση αλλαγής της τιμής/ποσότητας 8

Μέθοδος μέσου σημείου: Ένας καλύτερος τρόπος να υπολογίζουμε ποσοστιαίες αλλαγές και ελαστικότητα 9

Μέθοδος μέσου σημείου: Ένας καλύτερος τρόπος να υπολογίζουμε ποσοστιαίες αλλαγές και ελαστικότητα στο προηγούμενο παράδειγμα η τιμή του παγωτού αυξήθηκε από 2.00/χωνάκι σε 2.20/χωνάκι και η ποσότητα μειώθηκε από 10 χωνάκια σε 8 η ελαστικότητα της ζήτησης ως προς την τιμή με βάση την μέθοδο μέσου σημείου είναι 10

Εκτίμηση ελαστικότητας ζήτησης Μέθοδος μέσου σημείου Τιμή 5 4 Καμπύλη Ζήτησης Η τιμή μειώνεται από 5 σε 4 E D (100 (4.00-50) - 5.00) 67 percent - 22 percent (100 (4.00-3 50)/2 5.00)/2 0 50 100 Ποσότητα 11

Ποικιλομορφία των καμπυλών ζήτησης Ανελαστική ζήτηση η ζητούμενη ποσότητα δεν ανταποκρίνεται πολύ στη αλλαγή της τιμής η ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας είναι μικρότερη από την ποσοστιαία μεταβολή της τιμής (σε απόλυτες τιμές) η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή είναι μικρότερη της μονάδας (σε απόλυτη τιμή) 12

Ποικιλομορφία των καμπυλών ζήτησης Ελαστική ζήτηση η ζητούμενη ποσότητα ανταποκρίνεται πολύ στη αλλαγή της τιμής η ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας είναι μεγαλύτερη από την ποσοστιαία μεταβολή της τιμής (σε απόλυτες τιμές) η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή είναι μεγαλύτερη της μονάδας (σε απόλυτη τιμή) 13

Ποικιλομορφία των καμπυλών ζήτησης Τέλεια ανελαστική ζήτηση η ζητούμενη ποσότητα δεν ανταποκρίνεται καθόλου σε αλλαγές στην τιμή η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή είναι μηδέν 14

Ποικιλομορφία των καμπυλών ζήτησης Τέλεια ελαστική ζήτηση η ζητούμενη ποσότητα αλλάζει πάρα πολύ σε αλλαγή στην τιμή η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή είναι ίση με άπειρο Η τέλεια ανελαστική και τέλεια ελαστική ζήτηση είναι οι δυο ακραίες περιπτώσεις 15

Ποικιλομορφία των καμπυλών ζήτησης Μοναδιαία ελαστικότητα ζήτησης η ζητούμενη ποσότητα αλλάζει με το ίδιο ποσοστό που αλλάζει η τιμή η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή είναι ίση της μονάδας (σε απόλυτη τιμή) 16

Ποικιλομορφία των καμπυλών ζήτησης επειδή η ελαστικότητα ζήτησης ως προς τις τιμές μετρά την ανταπόκριση της ζητούμενης ποσότητας σε αλλαγή στη τιμή, μπορεί να συσχετιστεί με την κλίση της καμπύλης ζήτησης 17

Εικόνα 1 Η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή (α) Πλήρως ανελαστική ζήτηση: Η ελαστικότητα είναι ίση με το 0 Τιμή Ζήτηση 5 1. Μια αύξηση της τιμής 4 0 100 Ποσότητα 2. αφήνει την ζητούμενη ποσότητα αμετάβλητη. 18 Copyright 2003 Southwestern/Thomson Learning

Εικόνα 1 Η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή (β) Ανελαστική ζήτηση: Η ελαστικότητα είναι μικρότερη από τη μονάδα Τιμή 5 4 1. Μια αύξηση της τιμής κατά 22% Ζήτηση 0 90 100 Ποσότητα 2. οδηγεί σε μείωση της ζητούμενης ποσότητας κατά 11% 19

Εικόνα 1 Η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή Τιμή (γ) Μοναδιαία Ελαστικότητα: Ελαστικότητα ίση με το 1 5 4 1. Μια αύξηση της τιμής κατά 22% Ζήτηση 0 80 100 Ποσότητα 2. οδηγεί σε μείωση της ζητούμενης ποσότητας κατά 22% 20 Copyright 2003 Southwestern/Thomson Learning

Εικόνα 1 Η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή Τιμή (δ) Ελαστική ζήτηση: Η ελαστικότητα είναι μεγαλύτερη από τη μονάδα 5 4 1. Μια αύξηση της τιμής κατά 22% Ζήτηση 0 50 100 Ποσότητα 2. οδηγεί σε μείωση της ζητούμενης ποσότητας κατά 67% 21

Εικόνα 1 Η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή Τιμή (ε) Πλήρως ελαστική ζήτηση: Η ελαστικότητα ισούται με το άπειρο 1. Σε οποιαδήποτε τιμή πάνω από 4 ευρώ, η ζητούμενη ποσότητα είναι μηδέν 4 Ζήτηση 2. Στην τιμή των 4 ευρώ, οι καταναλωτές θα επιθυμούν να αγοράσουν οποιαδήποτε ποσότητα 0 3. Σε μια τιμή μικρότερη από 4 ευρώ, η ζητούμενη ποσότητα είναι άπειρη Ποσότητα 22

Συνολικά έσοδα και η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή Συνολικά Έσοδα (Total revenue - TR) Ορισμός: το ποσό που πληρώνουν οι αγοραστές στους πωλητές του προϊόντος υπολογίζεται πολλαπλασιάζοντας την τιμή του προϊόντος με την ποσότητα που πωλείται TR = P x Q 23

Ελαστικότητα και συνολικά έσοδα κατά μήκος μιας γραμμικής καμπύλης ζήτησης Γραμμική Καμπύλη Ζήτησης αν σε ένα σημείο μιας γραμμικής καμπύλης ζήτησης η ελαστικότητα είναι μικρότερη της μονάδας (ανελαστική), μια αύξηση στην τιμή οδηγεί σε μείωση της ποσότητας ποσοστιαία πιο μικρής τα συνολικά έσοδα αυξάνονται 25

Εικόνα 3 Πώς μεταβάλλονται τα συνολικά έσοδα όταν μεταβάλλεται η τιμή: Ανελαστική ζήτηση Τιμή Τιμή Μια αύξηση της τιμής από το 1 ευρώ στα 3 ευρώ οδηγεί σε μια αύξηση των συνολικών εσόδων από τα 100 ευρώ στα 240 ευρώ 3 Έσοδα = 240 1 Έσοδα= 100 Ζήτηση Ζήτηση 0 100 Ποσότητα 0 80 Ποσότητα 26 Copyright 2003 Southwestern/Thomson Learning

Ελαστικότητα και συνολικά έσοδα κατά μήκος μιας γραμμικής καμπύλης ζήτησης Γραμμική Καμπύλη Ζήτησης αν σε ένα σημείο μιας γραμμικής καμπύλης ζήτησης η ελαστικότητα είναι μεγαλύτερη της μονάδας (ελαστική), μια αύξηση στην τιμή οδηγεί σε μείωση της ποσότητας ποσοστιαία πιο μεγάλη τα συνολικά έσοδα μειώνονται 27

Εικόνα 4 Πώς μεταβάλλονται τα συνολικά έσοδα όταν μεταβάλλεται η τιμή: Ελαστική ζήτηση Τιμή Τιμή Μια αύξηση της τιμής από τα 4ευρώ στα 5 ευρώ οδηγεί σε μια μείωση των συνολικών εσόδων από τα 200 ευρώ στα 100 ευρώ 5 4 Ζήτηση Ζήτηση Έσοδα= 200 Έσοδα= 100 0 50 Ποσότητα 0 20 Ποσότητα 28 Copyright 2003 Southwestern/Thomson Learning

Ελαστικότητα μιας γραμμικής καμπύλης ζήτησης Συνολικά έσοδα (Τιμή x Ποσότητα) Ποσοστιαία μεταβολή στην τιμή Ποσοστιαία μεταβολή στην ποσότητα Ελαστικότητα τιμής Περιγραφή ποσότητας 7 0 0 ευρώ 6 2 12 15 200 13,0 Ελαστική 5 4 20 18 67 3,7 Ελαστική 4 6 24 22 40 1,8 Ελαστική 3 8 24 29 29 1,0 Μοναδιαίας ελαστικότητας 2 10 20 40 22 0,6 Ανελαστική 1 12 12 67 18 0,3 Ανελαστική 0 14 0 200 15 0,1 Ανελαστική Copyright 2006 Thomson Learning

Εισοδηματική ελαστικότητα ζήτησης Εισοδηματική Ελαστικότητα Ζήτησης ή Ελαστικότητα Ζήτησης ως προς το Εισόδημα Ορισμός: μετρά πόσο ανταποκρίνεται η ζητούμενη ποσότητα σε μια αλλαγή στο εισόδημα του καταναλωτή Υπολογίζεται ως η ποσοστιαία αλλαγή στην ζητούμενη ποσότητα δια της ποσοστιαίας αλλαγής στο εισόδημα 30

Υπολογισμός της εισοδηματικής ελαστικότητας ζήτησης Εισοδηματική Ελαστικότητα ζήτησης = ποσοστιαία μεταβολή στην ζητούμενη ποσότητα ποσοστιαία μεταβολή στο εισόδημα Η ποσοστιαία μεταβολή στη ποσότητα και εισόδημα υπολογίζεται με την μέθοδο του μέσου σημείου 31

Εισοδηματική ελαστικότητα ζήτησης Τύπος αγαθού Κανονικά αγαθά Κατώτερα αγαθά μια αύξηση στο εισόδημα αυξάνει την ζητούμενη ποσότητα για τα κανονικά αγαθά μια αύξηση στο εισόδημα μειώνει την ζητούμενη ποσότητα για τα κατώτερα αγαθά 32

Εισοδηματική ελαστικότητα ζήτησης Τα αγαθά που θεωρούνται αναγκαία έχουν ανελαστική εισοδηματική ελαστικότητα παράδειγμα: φαγητό, καύσιμα, ρούχα, ιατρικές υπηρεσίες Τα αγαθά που θεωρούνται πολυτέλειας έχουν ελαστική εισοδηματική ελαστικότητα παράδειγμα: αυτοκίνητα πολυτελείας, ακριβά φαγητά 33

Ελαστικότητα προσφοράς Ελαστικότητα προσφοράς ως προς την τιμή Ορισμός: μετρά πόσο ανταποκρίνεται η προσφερόμενη ποσότητα για ένα αγαθό σε αλλαγή στην τιμή του ίδιου του αγαθού υπολογίζεται ως η ποσοστιαία αλλαγή στην προσφερόμενη ποσότητα δια της ποσοστιαίας αλλαγής στην τιμή 34

Υπολογισμός της ελαστικότητας προσφοράς ως προς την τιμή Ελαστικότητα προσφοράς ως προς την τιμή = ποσοστιαία μεταβολή στην προσφερόμενη ποσότητα ποσοστιαία μεταβολή στην τιμή Η ποσοστιαία μεταβολή στη ποσότητα και εισόδημα υπολογίζεται με την μέθοδο του μέσου σημείου 35

Εικόνα 6 Η ελαστικότητα της προσφοράς ως προς την τιμή (α) Πλήρως ανελαστική προσφορά: Η ελαστικότητα είναι ίση με το 0 Τιμή Προσφορά 5 1. Μια αύξηση της τιμής 4 0 100 Ποσότητα 2. αφήνει την προσφερόμενη ποσότητα αμετάβλητη. Copyright 2003 Southwestern/Thomson Learning

Εικόνα 6 Η ελαστικότητα της προσφοράς ως προς την τιμή (β) Ανελαστική προσφορά: Η ελαστικότητα είναι μικρότερη από τη μονάδα Τιμή 5 Προσφορά 4 1. Μια αύξηση της τιμής κατά 22% 0 100 110 Ποσότητα 2. οδηγεί σε αύξηση της προσφερόμενης ποσότητας κατά 10%.. Copyright 2003 Southwestern/Thomson Learning

Εικόνα 6 Η ελαστικότητα της προσφοράς ως προς την τιμή Τιμή (γ) Προσφορά μοναδιαίας ελαστικότητας: Η ελαστικότητα είναι ίση με τη μονάδα 5 Προσφορά 4 1. Μια αύξηση της τιμής κατά 22% 0 100 125 Ποσότητα 2. οδηγεί σε αύξηση της προσφερόμενης ποσότητας κατά 22%. Copyright 2003 Southwestern/Thomson Learning

Εικόνα 6 Η ελαστικότητα της προσφοράς ως προς την τιμή Τιμή (δ) Ελαστική προσφορά: Η ελαστικότητα είναι μεγαλύτερη από τη μονάδα Προσφορά 5 4 1. Μια αύξηση της τιμής κατά 22% 0 100 200 Ποσότητα 2. οδηγεί σε αύξηση της προσφερόμενης ποσότητας κατά 67%. Copyright 2003 Southwestern/Thomson Learning

Εικόνα 6 Η ελαστικότητα της προσφοράς ως προς την τιμή Τιμή (ε) Πλήρως ελαστική προσφορά: Η ελαστικότητα είναι ίση με το άπειρο 1. Σε οποιαδήποτε τιμή πάνω από τα 4 ευρώ, η προσφερόμενη ποσότητα είναι άπειρη 4 Προσφορά 2. Στην τιμή των 4 ευρώ οι παραγωγοί θα θέλουν να προσφέρουν οποιαδήποτε ποσότητα 0 3. Σε μια τιμή μικρότερη από 4 ευρώ, η προσφερόμενη ποσότητα είναι ίδη με το μηδέν Ποσότητα Copyright 2003 Southwestern/Thomson Learning

Παράγοντες που προσδιορίζουν τη ελαστικότητας της προσφοράς δυνατότητα των πωλητών να αλλάξουν την ποσότητα του αγαθού που παράγουν παραθαλάσσια γη είναι ανελαστική βιβλία, αυτοκίνητα ή βιομηχανικά προϊόντα είναι ελαστικά Χρονική περίοδος η προσφορά είναι πιο ελαστική μακροχρόνια 41

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ, ΤΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ μπορούν καλά νέα για την γεωργία να είναι κακά νέα για τους γεωργούς; τι συμβαίνει στους παραγωγούς σιτηρών και στην αγορά σιτηρών όταν επιστήμονες ανακαλύψουν νέα υβριδική ποικιλία που είναι πιο παραγωγική από τις υπάρχουσες ποικιλίες; 42

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ, ΤΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (α) εξετάζουμε αν η καμπύλη προσφοράς ή ζήτησης μετακινείται (β) καθορίζουμε την κατεύθυνση της μετακίνησης της καμπύλης (γ) χρησιμοποιούμε το διάγραμμα της προσφοράς και ζήτησης για να δούμε πως αλλάζει η ισορροπία στην αγορά 43

Εικόνα 8 Μια αύξηση της προσφοράς στην αγορά σίτου Τιμή του σίτου 2. οδηγεί σε μια μεγάλη μείωση της τιμής 1. Όταν η ζήτηση είναι ανελαστική, μια αύξηση της προσφοράς S 1 S 2 3 2 Demand 0 100 110 Quantity of Wheat 3. και μια αναλογικά μικρότερη αύξηση της πωλούμενης ποσότητας. Ως αποτέλεσμα, τα έσοδα μειώνονται από 300 ευρώ σε 220 ευρώ Copyright 2003 Southwestern/Thomson Learning

Υπολογισμός της ελαστικότητας ζήτησης ως προς την τιμή Η καμπύλη ζήτησης είναι ανελαστική (στο αρχικό σημείο) 45

Η Ελαστικότητα στη πράξη: Μύκητας απειλεί τις φυτείες καφέ στην Κεντρική Αμερική ένας μύκητας (leaf rust σκουριά) απειλεί με καταστροφή τις φυτείες καφέ στην Κεντρική Αμερική οι οικονομίες αυτών των χώρων βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στη εξαγωγή καφέ για εισόδημα και εργοδότηση του πληθυσμού Πηγή: Πηγή: Financial Times, 14 Ιουλίου 2013 46

Η Ελαστικότητα στη πράξη: Μύκητας απειλεί τις φυτείες καφέ στην Κεντρική Αμερική Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα τρία βήματα της μεθόδου του προηγούμενου παραδείγματος για να αναλύσουμε τις επιπτώσεις για τις οικονομίες των χωρών παραγωγής καφέ της Κεντρικής Αμερικής τις οικονομίες άλλων χωρών παραγωγής καφέ που δεν έχουν επηρεαστεί από τον μύκητα τους καταναλωτές καφέ 47

Ασκήσεις Κεφάλαιο 5 2 3 7 9 10 11 48