ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ - ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Β: ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ Κ. Σερράος, Ε. Κλαμπατσέα ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ Ν. Γεωργακοπουλος ΕΚΠΟΝΗΣΗ: Άννα Τουλούπα, Ελσα Βαρελίδου, Κώστας Τριχιάς, Ξένια Παπατριανταφύλλου, Στάθης Κοτρίδης, Σταυρούλα Κατσαούνη
Κεντρικά συμπεράσματα από ανάλυση SWOT Ανομοιογένεια μεταξύ των διαφόρων περιοχών Κακή ποιότητα του περιβάλλοντος και την υποβάθμιση εντός του αστικού ιστού Μεγάλα κοινωνικά προβλήματα (ανεργία, χαμηλό βιοτικό επίπεδο και ποιότητα ζωής) και κοινωνικές αντιθέσεις
Βασικές αρχές σχεδιασμού 1. αρμονική συνύπαρξη ανθρώπου-φύσης, όπου φύση και κοινωνία θεωρούνται αδιαίρετο σύνολο 2. αειφορία, όπου ζητούμενο είναι η ανάπτυξη να καλύπτει τις ανάγκες του παρόντος χωρίς να θέτει σε κίνδυνο τη δυνατότητα των μελλοντικών γενεών να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες 3. άμβλυνση των χωρικών ανισοτήτων, όπου η αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων θα γίνεται κατά προτεραιότητα στις περιοχές με μεγάλα περιβαλλοντικά προβλήματα, που είναι και οι περισσότερο υποβαθμισμένες κοινωνικά περιοχές 4. συνεργασία και συντονισμός μεταξύ τοπικής κοινωνίας και περιφέρειας, για την αντιμετώπιση και ισόρροπη ανάπτυξη τοπικών και υπερτοπικών ζητημάτων
Στρατηγικές κατευθύνσεις Το περιβάλλον ως ένα στοιχείο το οποίο αλληλεπιδρά με τα υπόλοιπα στοιχεία και παράγοντες της περιοχής κοινωνικούς, οικονομικούς, πολιτισμικούς, πολεοδομικούς και ιστορικούς. Ο σχεδιασμός βασίζεται στο υπάρχον πλαίσιο της περιοχής, αξιοποιώντας και ενισχύοντας τις τοπικές ιδιαιτερότητες και δυναμικές. Οι ανάγκες των πολιτών τίθενται στις προτεραιότητες της σχεδιαστικής διαδικασίας, διαπνέοντας το σύνολο του σχεδιασμού. Ενσωμάτωση στην περιβαλλοντική πολιτική κοινωνικοοικονομικών θεμάτων. Το περιβάλλον είναι ένας παράγοντας που η επίδρασή του δεν περιορίζεται στα όρια του δήμου αλλά έχει υπερτοπική μέχρι αθροιστικά παγκόσμια διάσταση.
Σενάριο τάσεων-μη παρέμβασης
ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Η σταδιακή υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος θα συνεχίσει να είναι ορατά όλο και πιο εντεινόμενη εξαιτίας: Της συνεχιζόμενης αστικής διάχυσης και της αυθαίρετης δόμησης στους πρόποδες της Πάρνηθας με αποτέλεσμα: λόγω της ελαστικότητας της νομοθεσίας για τις επιχειρήσεις fats-track μπορεί να γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης και να εκφυλιστούν εκτάσεις φυσικού κάλλους ένταση ρύπανσης από οχλούσες χρήσεις τον αυξημένο κίνδυνο πυρκαγιάς και εκχερσώσεων των δασών Της απουσίας μέριμνας και ουσιαστικής μεταβολής στην προστασία και ανάδειξη του Κηφισού και των ρεμάτων με αποτέλεσμα: συνέχιση παρουσίας οχλουσών χρήσεων στη ζώνη προστασίας του Κηφισού την ρύπανση και μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα τη συνεχιζόμενη απόρριψη αστικών και βιομηχανικών λυμάτων και σκουπιδιών τον εγκιβωτισμό και την κάλυψη των ρεμάτων τον όλο και αυξανόμενο σε ένταση και συχνότητα κίνδυνο πλημμύρας
ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ ΣΤΟΝ ΑΣΤΙΚΟ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΑΣΤΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ Με δικαιολογία την οικονομική κρίση είναι πολύ πιθανό να πάψει να υπάρχει επαρκής μέριμνα για τις αδόμητες εκτάσεις και τους δημόσιους χώρους με αποτέλεσμα: να παραμείνουν ανεκμετάλλευτη γη τοπιακή αλλοίωση, αυξημένες πιέσεις στο πολεοδομικό κέντρο καταπάτηση δημόσιου χώρου και περιαστικού πρασίνου υποβάθμιση της καθημερινής ζωής τη συνέχιση χωροθέτησης υπερτοπικών χρήσεων ανάπτυξη γραμμικού κέντρου από δραστηριότητες τριτογενή τομέα τις ιδιωτικοποιήσεις κρατικών φιλέτων απώλεια ταυτότητας περιοχής με μη ανάδειξη και υποβάθμιση του ενδιαφέροντος πολιτιστικού περιβάλλοντος ανάπτυξη εσωστρεφών θεματικών θυλάκων (πχ Ολυμπιακό χωριό) χωρίς σύνδεση με την τοπική κοινωνία
ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ ΣΤΟΝ ΑΣΤΙΚΟ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΑΣΤΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ Αύξηση του δείκτη ιδιοκτησίας ΙΧ / κάτοικο επιπλέον πιέσεις στο φυσικό περιβάλλον (καταπάτηση χώρων πράσινου-ρύπανση) Ταυτόχρονα η μείωση της αγροτικής δραστηριότητας θεωρείται μια συνεχιζόμενη τάση εξαιτίας της ελλιπής ενημέρωσης και της απουσίας θεσμικού φορέα κατάρτισης και οργάνωσης για στήριξη για νεοεισερχόμενους στο επάγγελμα αυτό με αποτέλεσμα: τη συρρίκνωση του πρωτογενή τομέα που θα μπορούσε να είναι μια παραγωγική διέξοδος αύξηση της ανεργίας με περαιτέρω εντάσεις και προβλήματα για τον ντόπιο πληθυσμό απειλή για την ανθοκαλλιέργεια
ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ Ενίσχυση της σημερινής κατάστασης κοινωνικού διαχωρισμού, αποκλεισμού και περιχαράκωσης με αποτέλεσμα: την όλο και πιο έντονη ανισότητα σε αστικές υποδομές εντάσεων και συγκρούσεων μεταξύ διαφορετικών κοινωνικών ομάδων ενίσχυσης θυλάκων υποβάθμισης διατήρηση πολυπολιτισμικότητας χωρίς μέτρα εξομάλυνσης της διαφορετικότητας- όξυνση κοινωνικών αντιθέσεων (Ρομά, Θρακομακεδόνες, παλλινοστούντες). επιβάρυνση του δημόσιου χώρου, αλλοιώνοντας την εικόνα της πόλης και δημιουργώντας ανθυγιεινές συνθήκες διαβίωσης.
Σενάριο ήπιας παρέμβασης
ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ισχυρό και απαραβίαστο θεσμικό πλαίσιο για την Πάρνηθα (περιοχή NATURA) και ενίσχυση των μέτρων πυροπροστασίας. Διευκόλυνση της πρόσβασης στην Πάρνηθα μέσω της επαναφοράς της λεωφορειακής γραμμής. Εφαρμογή του υφιστάμενου ΠΔ για την προστασία του Κηφισού. Αξιοποίηση ρεμάτων με παρεμβάσεις εξυγίανσης των όχθεων των ρεμάτων. Προώθηση Σχ. Π.Δ/τος για Διαχειριστικό Φορέα (στο πλαίσιο των διατάξεων του Ν 2749/2000) που θα αναλάβει έργα συνολικής αναβάθμισης της παραρεμάτιας ζώνης. Διαφύλαξη υφιστάμενων ελεύθερων χώρων πρασίνου. Ενίσχυση της διείσδυσης του πρασίνου εντός του αστικού ιστού. Ένταξη των πράσινων χώρων σε ένα ενιαίο δίκτυο πρασίνου, με χρήσεις πολιτισμού και αναψυχής. Πολιτική ενιαίας αντιμετώπισης και σύνδεσης του περιαστικού και αστικού πρασίνου του λεκανοπεδίου Αττικής (Ρ.Σ.Α.)
ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ ΣΤΟΝ ΑΣΤΙΚΟ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΑΣΤΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ Παρεμβάσεις στις αστικές υποδομές: Αύξηση χώρων πρασίνου με βάση και την πρόβλεψη του Ο.Ρ.Σ.Α. 2004 για αξιοποίηση-παραχώρηση μέρους στρατιωτικών εγκαταστάσεων σε κοινόχρηστο πράσινο (π.χ τμήμα στρατοπέδου Παπαστάθη, ενώ η Αμυγδαλέζα έχει χαρακτηριστεί δασική έκταση). Αποκατάσταση και ολοκλήρωση αποχετευτικού δικτύου και ακαθάρτων όμβριων (πρόβλεψη ΡΣΑ). Αναβάθμιση δικτύου ύδρευσης ώστε οι πολίτες να έχουν καθαρό νερό. Βελτίωση του δικτύου ΜΜΜ, ελαττώνοντας την χρήση Ι.Χ. και ενισχύοντας την βιώσιμη κινητικότητα (ποδήλατο, περπάτημα). Ενίσχυση δημοτικής συγκοινωνίας. Μέριμνα του Δήμου για την αναβάθμιση του χώρου των εγκαταστάσεων που προορίζονταν για τους σεισμόπληκτους. Παρεμβάσεις στον πρωτογενή τομέα: Κίνητρα για ανάπτυξη της αγροτικής γης. Αξιοποίηση των προγραμμάτων της ευρωπαϊκής ένωσης για την ενίσχυση των υπαρχόντων τοπικών στοιχείων του αγροτικού τομέα, όσο και για την σύνδεσή του με την καινοτομία. Εκμετάλλευση στης εμπειρίας που υπάρχει στην παραγωγή άνθεων.
ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ ΣΤΟΝ ΑΣΤΙΚΟ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΑΣΤΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ Παρεμβάσεις στον δευτερογενή τομέα: Δημιουργία βιολογικού καθαρισμού στη ΒΙΟΠΑ μείωση μόλυνσης των υδάτων. Υποχρέωση όσων βιομηχανιών και βιοτεχνιών λειτουργούν στην περιοχή για εφαρμογή του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου(φίλτρα καθαρισμού κ.α.). Παρεμβάσεις στον τριτογενή τομέα: Προώθηση οικοτουρισμού.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ Συμβολή περιβάλλοντος στην άμβλυνση κοινωνικών διαχωρισμών: Διαμόρφωση χώρων συνύπαρξης και αλληλεπίδρασης των κατοίκων (π.χ. δραστηριότητες αθλητισμού και αναψυχής) μέσα από την ανάπτυξη περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης. Ενίσχυση κατά προτεραιότητα των αστικών υποδομών και των ελεύθερων χώρων των υποβαθμισμένων περιοχών του Δήμου, για την άμβλυνση των κοινωνικών ανισοτήτων. Ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών: Έμφαση στην ενεργή συμμετοχή του δημότη με ποικίλους τρόπους σε διάφορες δράσεις που οργανώνονται από αρμόδιους φορείς και τον Δήμο με σκοπό την προστασία του περιβάλλοντος και την κοινωνική αλληλεγγύη. Σύσταση ομάδας κατοίκων που θα επιχειρεί δενδροφυτεύσεις σε περιοχές του αστικού χώρου. Μοίρασμα σε κατοίκους δένδρων ή άλλων φυτών με σκοπό να τα φυτεύσουν στους κήπους τους. Διοργάνωση εκπαιδευτικών προγραμμάτων και πολιτιστικών εκδηλώσεων περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης του συνόλου των πολιτών. Διασύνδεση σημείων ενδιαφέροντος και εναλλακτικών δραστηριοτήτων η ύπαρξη του ορειβατικού συλλόγου βοηθάει στην ανάπτυξη τέτοιων δράσεων (π.χ. διαδρομές για πεζοπορία ή ποδήλατο)
ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ Σύνδεση με πολιτισμό: Ένταξη στο δίκτυο πρασίνου των πολιτισμικών αποθεμάτων με σκοπό την ανάδειξή τους και την ενίσχυση της ιστορικής φυσιογνωμίας περιοχής (π.χ. θολωτός τάφος, μουσείο).
Σενάριο ριζοσπαστικής παρέμβασης
ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Α. Δημιουργία δικτύου πρασίνου με διαβάθμιση κλίμακας από τη συνοικία στην υπερτοπική κλίμακα. Το δίκτυο περιλαμβάνει: Μικρή κλίμακα-συνοικιακή: Κίνητρα φύτευσης ιδιωτικών αδόμητων εκτάσεων (φύτευση αυλών, αδόμητων ιδιοκτησιών κτλ.) Φύτευση και σύνδεση διάσπαρτων κοινόχρηστων μικρών ελεύθερων επιφανειών/αστικών κενών. Κλίμακα δημοτικού διαμερίσματος: Αξιοποίηση ελεύθερων δημοτικών εκτάσεων για τη δημιουργία αστικών πάρκων / κοινόχρηστο πράσινο [(στρατιωτικές εγκαταστάσεις/ορσα), Τατόι, κοινόχρηστος χώρος Ολυμπιακού χωριού] Σύνδεση των άνωθεν εκτάσεων τόσο μεταξύ τους με κατάλληλες πολεοδομικές επεμβάσεις (π.χ πεζοδρομήσεις, κυκλοφοριακές ρυθμίσεις), όσο και λειτουργικά με τον υπόλοιπο αστικό οικοσύστημα. Κατάργηση κέντρου κράτησης Αμυγδαλεζας και μετατροπή του σε δασική έκταση. Πράσινο ηχοπέτασμα υψηλή φύτευση κατά μήκος μεγάλων οδικών αξόνων (π.χ λεωφόρος Κύμης). Αναχαίτηση αστικής διάχυσης στις εκτός σχεδίου περιοχές, ανάπλαση - φύτευση και ένταξή τους στο πράσινο δίκτυο. Υπερτοπική κλίμακα: Πράσινες διαδρομές και διαμήκη πάρκα κατά μήκος των ρεμάτων τα οποία θα συνδέονται με πράσινες διαδρομές του Λεκανοπεδίου.
ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Β. Περαιτέρω θεσμική κατοχύρωση, αποκατάσταση, προστασία, λειτουργική ένταξη, ανάδειξη υφιστάμενου περιαστικού φυσικού τοπίου. Πάρνηθα. Επέκταση των ορίων του Δρυμού σύμφωνα με τις προβλέψεις του Διαχ/κού Σχεδίου, Ζώνη προστασίας παρυφών περιαστικού δάσους διαφύλαξη τοπίου Απομάκρυνση των εγκαταστάσεων που δεν εξυπηρετούν τους σκοπούς ίδρυσης του Δρυμού Διεξαγωγή βιοκλιματικών ερευνών Αντιπυρική αντιδιαβρωτική προστασία Προστασία από παράνομες επεμβάσεις (εκχερσώσεις, κατατμήσεις, κτλ) Λειτουργία κέντρου ενημέρωσης εκπαίδευσης και περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης επισκεπτών & οργάνωση ειδικών διαδρομών πεζοπορίας/ορειβασίας /ορεινής ποδηλασίας Προστασία και ανάδειξη ιστορικών και αρχαιολογικών χώρων τής περιοχής Αξιοποίηση του Δρυμού για την βελτίωση της τοπικής οικονομίας.
ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Β. Περαιτέρω θεσμική κατοχύρωση, αποκατάσταση, προστασία, λειτουργική ένταξη, ανάδειξη υφιστάμενου περιαστικού φυσικού τοπίου. Κηφισός, ρέματα. Αποκατάσταση όχθεων, μέτρα προστασίας, έργα οικολογικής ανάπλασης, εισρροή και αισθητική, κλιματική, λειτουργική αξιοποίηση γαλάζιων ζωνών στον αστικό ιστό και στις καλλιεργούμενες εκτάσεις. Απομάκρυνση βιομηχανικών μονάδων και επιβαρυντικών για το περιβάλλον βιοτεχνικών μονάδων από τη ζώνη προστασίας του Κηφισού ποταμού.
ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ ΣΤΟΝ ΑΣΤΙΚΟ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΑΣΤΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ Παρεμβάσεις στον πρωτογενή τομέα: Ενίσχυση της αγροτικής παραγωγής, οργάνωσή της με βάση τις αρχές της αειφορίας και εισαγωγή της καινοτομίας. Αξιοποίηση και ανάδειξη της ήδη υπάρχουσας παραγωγής και εμπειρίας στον τομέα της ανθοκομίας, σύνδεσή της με το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο και δημιουργία αγοράς, εκθεσιακών χώρων, εκπαιδευτικών προγραμμάτων και πολιτιστικών εκδηλώσεων πάνω στο αντικείμενο της ανθοκομίας. Επέκταση της αγροτικής παραγωγής με: - Κίνητρα προς ιδιοκτήτες ανεκμετάλλευτων αγροτικών εκτάσεων για καλλιέργεια - Ενημέρωση και αξιοποίηση προγραμμάτων της Ε.Ε. που αφορούν την ενίσχυση του πρωτογενή τομέα. Προώθηση αστικής αγροκαλλιέργειας σε αδόμητες δημοτικές εκτάσεις, με σκοπό κοινωνικά οφέλη στις πιο ευπαθείς ομάδες. Ενίσχυση και πλαισίωση της αγροτικής παραγωγής με δραστηριότητες δευτερογενούς και τριτογενούς τομέα
ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ ΣΤΟΝ ΑΣΤΙΚΟ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΑΣΤΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ Παρεμβάσεις στον δευτερογενή τομέα: Μετεγκατάσταση βιομηχανικών μονάδων από τις παρακείμενες ζώνες προστασίας του Κηφισού ποταμού σε περιοχή με επαρκείς υποδομές (δίκτυα, συγκοινωνίες, κλπ) και εξασφάλιση ικανής ζώνης ανάσχεσης από οικιστικό ιστό. Υποχρεωτικοί και αυστηροί περιβαλλοντικοί έλεγχοι σε όλες τις μονάδες της περιοχής και ειδικά όσων γειτνιάζουν με τον Κηφισό. Δημιουργία βιολογικού καθαρισμού στη ΒΙΟΠΑ μείωση μόλυνσης των υδάτων, ρύπανσης αέρα. Ενεργειακός εκσυγχρονισμός επιχειρήσεων με σκοπό το χαμηλότερο λειτουργικό κόστος και αύξηση της ανταγωνιστικότητάς τους. Παρεμβάσεις στον τριτογενή τομέα: Σύνδεσή του με τον πρωτογενή τομέα Προώθηση οικοτουρισμού.
ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ ΣΤΟΝ ΑΣΤΙΚΟ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΑΣΤΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ Παρεμβάσεις στις αστικές υποδομές: Αναβάθμιση δικτύου ύδρευσης ώστε οι πολίτες να έχουν καθαρό νερό. Αποκατάσταση και ολοκλήρωση αποχετευτικού δικτύου και ακαθάρτων όμβριων (πρόβλεψη ΡΣΑ). Οικολογική διαχείριση αποβλήτων Ανακύκλωση απορριμμάτων, ευαισθητοποίηση πολιτών προς αυτή την κατεύθυνση και παραγωγή εσόδων από την πώληση των ανακυκλώσιμων πόρων. Υπογειοποίηση ρεύματος υψηλής τάσης. Εισαγωγή περιβαλλοντικών κριτηρίων στο σχεδιασμό του δικτύου μετακινήσεων του δήμου: εκσυγχρονισμός δημόσιας συγκοινωνίας, ανάπτυξη δικτύου ποδηλατοδρόμων, κυκλοφοριακές ρυθμίσεις, πεζοδρομήσεις, μονοδρομήσεις, δακτύλιοι κυκλοφορίας -> αποσυμφόρηση, μείωση χρήσης Ι.Χ αυτοκινήτου-> μείωση ρύπανσης, όχλησης. Αξιοποίηση μέσω επανάχρησης και ενεργειακής αναβάθμισης εγκαταλελειμμένου κτηριακού δυναμικού για κοινωφελείς χρήσεις (εκπαίδευση - επιμόρφωση, πολιτισμός, κοινωνικές εκδηλώσεις, ψυχαγωγία, αθλητισμός)
ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ Συμβολή περιβάλλοντος στην άμβλυνση κοινωνικών διαχωρισμών: Κοινόχρηστο αστικό πράσινο ως τόπος συνάντησης των κατοίκων και λειτουργία δικτύου ως παράγοντα μείωσης των χωρικών διαχωρισμών και βελτίωσης του αστικού τοπίου. Ένταξη των ολυμπιακών έργων στον πολεοδομικό ιστό του δήμου με τρόπο βιώσιμο, κοινωνικά εποικοδομητικό και φιλικό στο περιβάλλον. Ενοποίηση ολυμπιακού χωριού με τον υπόλοιπό δήμο - σύσφιξη κοινωνικών σχέσεων. Αξιοποίηση αγροκαλλιεργειών με σκοπό την ενίσχυση ευπαθών κοινωνικά ομάδων. Ενίσχυση κατά προτεραιότητα των αστικών υποδομών και των ελεύθερων χώρων των υποβαθμισμένων περιοχών του Δήμου, για την άμβλυνση των κοινωνικών ανισοτήτων.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ Ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών: Έμφαση στην ενεργή συμμετοχή του δημότη με ποικίλους τρόπους, με δράσεις που οργανώνονται από αρμόδιους φορείς και τον Δήμο με σκοπό την προστασία του περιβάλλοντος και την κοινωνική αλληλεγγύη. Σύσταση συνελεύσεων κατοίκων οι οποίες θα αποφασίζουν για την διαμόρφωση των ελεύθερων δημοτικών εκτάσεων και θα αναλαμβάνουν ρόλο στη διαχείριση και συντήρησή τους. Προώθηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων και πολιτιστικών εκδηλώσεων περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης του συνόλου των πολιτών. Διασύνδεση σημείων ενδιαφέροντος και εναλλακτικών δραστηριοτήτων. Κίνητρα, όπως δωρεάν διανομή σε κατοίκους δένδρων ή άλλων φυτών, με σκοπό την ενίσχυση του πρασίνου από την κλίμακα της αυλής ή των ιδιωτικών αδόμητων χώρων μικρής κλίμακας. Σύνδεση με πολιτισμό: Ένταξη στο δίκτυο πρασίνου των πολιτισμικών αποθεμάτων με σκοπό την ανάδειξή τους και την ενίσχυση της ιστορικής φυσιογνωμίας περιοχής (π.χ. θολωτός τάφος, μουσείο).