BSBEEP Σχέδιο για την ενεργειακή αποδοτικότητα στα κτίρια της Μαύρης Θάλασσας

Black Sea Basin Joint Operational Programme 2007-2013 BSBEEP Σχέδιο για την ενεργειακή αποδοτικότητα στα κτίρια της Μαύρης Θάλασσας Δράση 1: Συλλογή και διάδοση γνώσης και πληροφοριών Ανάλυση της υφιστάμενης εξωτερικής κατάστασης Δραστηριότητα 1.1 Συνοπτική παρουσίαση Συλλογή και σύγκριση του θεσμικού πλαισίου στην Ε.Ε., σε εθνικό και σε τοπικό επίπεδο σχετικά με θέματα εξοικονόμησης ενέργειας στον κτιριακό τομέα

Η αποκλειστική ευθύνη για το περιεχόμενο της δημοσίευσης εναπόκειται στους συγγραφείς. Δεν αντανακλά απαραίτητα την γνώμη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν είναι υπεύθυνη για οποιαδήποτε χρήση των πληροφοριών που περιέχονται σε αυτήν. 2

Σχέδιο για την ενεργριακή αποδοτικότητα στα κτίρια της Μαύρης Θάλασσας (BSBEEP) Black Sea Basin Joint Operational Programme 2007-2013 Το «Σχέδιο για την εξοικονόμηση ενέργειας στον κτιριακό τομέα στην περιοχή του Εύξεινου Πόντου», αποσκοπεί στην ανάπτυξη ισχυρών δεσμών και συνεργασιών μεταξύ των χωρών της Μαύρης Θάλασσας, μέσω της ενίσχυσης των διοικητικών ικανοτήτων στον τομέα της ενεργειακής αποδοτικότητας των κτιρίων ο οποίος χαρακτηρίζεται από σημαντικές περιβαλλοντικές και οικονομικές επιπτώσεις σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο. Απώτερος σκοπός του έργου είναι η αλλαγή του τρόπου διαχείρισης των κτιρίων όσον αφορά την ικανοποίηση των ενεργειακών αναγκών, η αύξηση της αποδοτικότητας και η δράση των δημοτικών κτιρίων ως πρότυπα αποδοτικότητας. Επιπλέον, επιδιώκεται η ανάπτυξη ενός δικτύου ανταλλαγής γνώσης και εμπειριών που σχετίζονται με το θέμα της ενεργειακής αποδοτικότητας των κτιρίων. Το εν λόγω δίκτυο θα αποτελείται από ένα ευρύ φάσμα οργανισμών όπως τοπικές κοινότητες, Δήμους, πανεπιστήμια, μη κυβερνητικές οργανώσεις κλπ. οι οποίες θα ενισχύσουν την προώθηση σχετικών δράσεων και την ευαισθητοποίηση του ιδιωτικού τομέα. Δέκα εταίροι από έξι διαφορετικές χώρες συμμετέχουν στο έργο BSBEEP: Ο Δήμος Καβάλας (GR), ο Δήμος Galati (RO), ο Δήμος Cahul (MD), ο Δήμος Mykolayiv (UA), ο Δήμος Samsun (TR), ο Δήμος Tekirdag (TR), το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (GR), το Πανεπιστήμιο Dunarea de Jos (RO), το Αμερικάνικο Πανεπιστήμιο της Αρμενίας (AM) και το Ταμείο Ανανεώσιμων Πόρων και Ενεργειακής Αποδοτικότητας της Αρμενίας (AM). Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το έργο BSBEEP και η πλήρης μελέτη GA1.1 (διαθέσιμη στα Αγγλικά) είναι διαθέσιμα στην ιστοσελίδα του προγράμματος: www.bsbeep.com. 3

Δραστηριότητα 1.1: Συλλογή και σύγκριση του θεσμικού πλαισίου στην Ε.Ε., σε εθνικό και σε τοπικό επίπεδο σχετικά με θέματα εξοικονόμησης ενέργειας στον κτιριακό τομέα Η προώθηση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων αποτελεί ένα σημαντικό και επείγον θέμα για όλες της χώρες μέλη του έργου Αρμενία, Ελλάδα, Μολδαβία, Ρουμανία, Τουρκία και Ουκρανία, μέλη της Διασυνοριακής Συνεργασίας της Μαύρης Θάλασσας, καθώς επίσης και για πολλές χώρες γύρω τους. Η διαδικασία προώθησης της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων είναι πολυδιάστατη και η παρούσα έκθεση διερευνά αυτές τις διαστάσεις συμπεριλαμβανομένων των παρακάτω: 1. Το Εθνικό νομικό κανονιστικό πλαίσιο 2. Το Εθνικό θεσμικό (διοικητικό) πλαίσιο 3. Αποφάσεις και πολιτικές τοπικών κυβερνήσεων (σε επίπεδο πόλης) 4. Εφαρμογή τοπικού θεσμικού (διοικητικού) πλαισίου Επιπλέον η μελέτη διερευνά τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που εμφανίζονται στις υπό μελέτη χώρες σχετικά με τη νομοθέτηση, τη θεσμοθέτηση και την προώθηση της ενεργειακής αποδοτικότητας σε όλες αυτές τις διαστάσεις, με στόχο την πρόταση δράσεων οι οποίες μπορούν να βοηθήσουν να ξεπεραστούν οι προκλήσεις που διαπιστώθηκαν. Πλαίσιο Εθνικής πολιτικής Οι πολιτικές ενεργειακής αποδοτικότητας όλων των χωρών έχουν δρομολογηθεί από διάφορες εγχώριες ανάγκες όπως η εθνική ενεργειακή ασφάλεια, η ανεξαρτησία εισαγωγών, η οικονομική ανταγωνιστικότητα, η ασφάλεια του εφοδιασμού και η οικονομική προσιτότητα των υπηρεσιών ενέργειας. Ταυτόχρονα, όλες οι χώρες είναι εκτεθειμένες σε μια σειρά από εξωγενείς παράγοντες, καθώς και το καθεστός τους είναι εκτεθειμένο σε διάφορες διεθνείς συνθήκες, στις οποίες το καθεστός αυτό ποικίλει. Οι πολιτικές της ΕΕ με στόχο την προώθηση της ενεργειακής απoδοτικότητας έχουν ξεκινήσει μια μαζική διαδικασία μεταρρύθμισης για όλα τα κράτη μέλη ώστε να προσαρμόσουν τη νομοθεσία τους με τους φιλόδοξους νομοθετικούς στόχους της ΕΕ, λειτουργώντας παράλληλα σε διάφορα πλαίσια πολιτικής. Ενώ για ορισμένες από τις χώρες όπως η Ελλάδα και η Ρουμανία- η ενσωμάτωση των οδηγιών ενεργειακής απόδοσης της ΕΕ είναι υποχρεωτική, ως κράτη μέλη- και άλλες χώρες έχουν προωθήσει την μεταρρύθμιση της εθνικής τους πολιτικής για την ενσωμάτωση των κανονισμών ενεργειακής αποδοτικότητας της ΕΕ, είτε ως συνεργαζόμενα μέλη της ΕΕ, ή ως συμβαλλόμενα μέρη στο πλαίσιο της Συνθήκης της Ενεργειακής Κοινότητας, ή 4

αποκλειστικά για την ενσωμάτωση των νομικών πρακτικών της ΕΕ ως διεθνείς βέλτιστες πρακτικές ή για το συγχρονισμό των εθνικών πολιτικών με τους κανόνες αγοράς του εξωτερικού, χωρίς να έχουν μεγάλες διεθνείς υποχρεώσεις. Όλες οι χώρες έχουν επίσης αντίστοιχες υποχρεώσεις που απορρέουν από το πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή, με την Ελλάδα και την Ρουμανία ως παράρτημα Ι και ΙΙ στο πλαίσιο των κοινών στόχων της ΕΕ, και την Τουρκία, τη Μολδαβία, την Ουκρανία και την Αρμενία ως μη παράρτημα Β, χωρίς υποχρεώσεις ποσοτικής μείωσης εκπομπών. Παρά τις διάφορες πολιτικές και διπλωματικές καταστάσεις, όλες οι χώρες της ομάδας αποδίδουν μεγάλη σημασία στην ενεργειακή αποδοτικότητα και την άμβλυνση της κλιματικής αλλαγής. Οι κυβερνήσεις έχουν κάνει μεγάλα βήματα όσον αφορά την ενσωμάτωση της οδηγίας των Ενεργειακών Υπηρεσιών, την Ενεργειακή Απόδοτικότητα των Κτιρίων, η οποία εφαρμόζεται αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα και τη Ρουμανία. Τα βασικά γενικά στοιχεία της εθνικής πολιτικής ενεργειακής αποδοτικότητας σε όλες τις χώρες, με κάποιες αποκλίσεις, περιλαμβάνουν τα ακόλουθα: 1. Πολιτική: ένα διάταγμα, διακύρηξη, διεθνή συνθήκη κτλ. 2. Εθνική Στρατηγική: μπορεί να είναι για την ενέργεια, την ενεργειακή αποδοτικότητα, την οικονομική ανάπτυξη, η οποία αφορά και την ενεργειακή αποδοτικότητα μεταξύ άλλων θεμάτων, στην ιδανική περίπτωση μια ξεχωριστή στρατηγική για την ενεργειακή αποδοτικότητα κτιρίων. 3. Νομοθεσία: πρωτογενές δίκαιο που ρυθμίζει την ενεργειακή αποδοτικότητα των κτιρίων είτε με τη μεσολάβηση τομεακής νομοθεσίας ή με νόμους για την ενεργειακή απόδοση, την ορθολογική χρήση της ενέργειας, την εξοικονόμηση ενέργειας κτλ. 4. Κανονισμοί: αυτοί παρέχουν τη δευτερογενή νομοθεσία μέσω κωδικών, προδιαγραφών, τεχνικών κανονισμών και προτύπων που επιτρέπουν την επιβολή της νομοθεσίας. 5. Προγράμματα/Σχέδια: μέσω εθνικών η τοπικών προγραμμάτων και σχεδίων, η κυβέρνηση ή οι κοινότητες καθορίζουν χρονοδιαγράμματα, στόχους, διάφορα υπεύθυνα θεσμικά όργανα και ρόλους. 6. Χρηματοδοτικός μηχανισμός: με στόχο να στηρίξει την εφαρμογή των πολιτικών, ένας βιώσιμος χρηματοδοτικός μηχανισμός, επιδοτήσεις, φορολογικά κίνητρα, κεφάλαια τα οποία είναι απαραίτητα για την τακτική επένδυση σε όλα τα προωθούμενα μέτρα, καθώς και για μέτρα άμεσης βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης. Τα στοιχεία 1-4 ανωτέρω παραμένουν σε εθνικό επίπεδο, ενώ τα υπόλοιπα πλαίσια (5-6) μπορούν να υπάρχουν τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο. Ενώ όλα τα στοιχεία είναι εξίσου απαραίτητα, οι χώρες ήταν σε θέση να καλύψουν το πολιτικό πλαίσιο με ένα από τα δύο παραπάνω στοιχεία να λείπουν. Ένα τέτοιο χάσμα συνήθως απαιτεί ένα πιο ολοκληρωμένο επίπεδο λεπτομέρειας στα πολιτικά έγγραφα και αυξάνει τις απαιτήσεις για δευτερογενές δίκαιο. Το ρυθμιστικό πλαίσιο είναι αυτό 5

το οποίο προβλέπει κωδικούς για την ενέργεια των κτιρίων, πιστοποίηση, καθώς και τις διαδικασίες επισήμανσης, έλεγχο των υποδομών της ενεργειακής αποδοτικότητας (και εφαρμογή) για συσκευές και εξοπλισμό, τις προδιαγραφές θερμομόνωσης των κτιρίων, τις διαδικασίες για τη διενέργεια ενεργειακών ελεγχών και πιστοποίησης των ελεγκτών, εντολές για τη διαχείριση της ενέργειας, προγραμματισμό και διαχείριση για την ενεργειακή αποδοτικότητα των δήμων, κανονισμούς που διευκολύουν την αναθέτουσα απόδοση κτλ. Δευτερογενής νομοθεσία Στη δευτερογενή νομοθεσία επίσης, όλες οι εξεταζόμενες χώρες έχουν αναπτύξει, προσαρμόσει/ ενσωματώσει και εγκρίνει μια μεγάλη βιβλιοθήκη τεχνικών κανονισμών που καλύπτουν κατά κύριο λόγο τον τομέα της ενεργειακής αποδοτικότητας των κτιρίων. Σε χώρες που ξεκίνησαν αυτή τη διαδικασία αργότερα, όπως η Μολδαβία, η Αρμενία και η Ουκρανία, υπάρχουν πολλές δυνατότητες εκμάθησης του πλαισίου μέσα στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, όπου υπάρχει περισσότερη πρόοδος και θεσμική μνήμη με την ανάπτυξη της κατάλληλης δευτερογενούς νομοθεσίας. Είναι επίσης αξιοσημείωτο, ότι ενώ η πρόοδος στη μεταρρύθμιση του νομικού συστήματος ειναι εντυπωσιακή, η εφαρμογή αυτών των νόμων και κυρίως της δευτερογενούς νομοθεσίας εξακολουθεί να είναι ελλειπής σε ορισμένες από τις χώρες. Αυτός είναι ένας τομέας που κοινή δράση και ανταλλαγή εμπειριών μπορούν να ωφελήσουν τις χώρες της Μαύρης Θάλασσας, μεταξύ άλλων και με τις βέλτιστες πρακτικές των κρατών μελών της ΕΕ. Ενώ οι περισσότερες χώρες έχουν σημειώσεις σημαντική επιτυχία στο πλαίσιο της πολτικής και η παρούσα έκθεση τεκμηριώνει διεξοδικά το πλήρες νομικό-ρυθμιστικό πλαίσιο σε όλες τις χώρες-μέλη, η έναρξη λειτουργίας μέσω προγραμμάτων και σχεδίων, καθώς και οι επαρκείς μηχανισμοί χρηματοδότησης έχουν οδηγήσει σε διάφορα επίπεδα επιτυχίας, αφήνοντας σημαντικές προκήσεις στις μεγαλύτερη προώθηση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων. Τα κύρια προβλήματα και περιορισμοί περιγράφονται ως εξής: Αργή ενσωμάτωση της νέας Ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Έλλειψη διοικητικής ικανότητας. Έλλειψη επαρκούς χρηματοδότησης με επαρκείς χρηματοδοτικούς όρους (επιτόκια, πορεία αποπληρωμής, χορήγηση συγχρηματοδότησης, τεχνική βοήθεια, ενεργειακοί έλεγχοι κτλ), προσαρμοσμένα για επιμέρους τομείς (δημόσιο, ιδιωτικό, ΜΜΕ, κτλ) και μετάβαση από τα ενυπόθηκα δάνεια στη χρηματοδότηση του σχεδίου. Σύνθετα νομικά εμπόδια σε άλλες τομεακές νομοθεσίες, όπως η αστική ανάτπυξη, διαχείριση πολυκατοικιών, ιδιόκτητες ή ενοικιαζόμενες κατοικίες, αστικούς κώδικες κτλ. Έλλειψή τεχνικών ικανοτήτων και εξειδίκευσης για σχεδιασμό και εφαρμογή κατάλληλων προγραμμάτων ενεργειακής απόδοσης. Έλλειψη ενημέρωσης του κοινού για τα οικονομικά oφέλη των επενδύσεων ενεργειακής αποδοτικότητας. 6

Η τρέχουσα οικονομική κρίση πλήττει όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες, κάποιες περισσότερο από άλλες, ενώ οι δανειακές αγορές εχουν επίσης πληγεί αρκετά. Οι καταναλωτές και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα είναι λιγότερο πρόθυμα να πάρουν ρίσκα. Θεσμικό/Διοικητικό πλαίσιο Απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για προώθηση της ενεργειακής αποδοτικότητας των κτιρίων με τη σύσταση αναγκαίων θεσμών, κατάλληλων προγραμμάτων βελτίωσης του σχεδιασμού και χρηματοδότησης της ενεργειακής αποδοτικότητας, ενώ η αύξηση της ενημέρωσης του κοινού και η ενίσχυση συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα μπορούν να λειτουργήσουν με αυτάρκεια. Τα διορισμένα όργανα αποτελούν υπουργεία, εθνικοί οργανισμοί ενέργειας, ερευνητικά ιδρύματα, επαγγελματικές ενώσεις, κεφάλαια ενεργειακών μηχανικών και μη κυβερνητικές οργανώσεις. Το πανεπιστήμιο Dunarea de Jos του Galati, για παράδειγμα, έχει εφαρμόσει συνεχή έρευνα με στόχο την ανάπτυξη πιλοτικών σχεδίων ενεργειακής απόδοσης (ένα πειραματικό οικιστικό σπίτι στο Πανεπιστήμιο για τη μέτρηση της κατανάλωσης ενέργειας) και έναν χρηματοδοτικό μηχανισμό για τις επενδύσεις ενεργειακής απόδοσης. Υπάρχουν ορισμένα υποδειγματικά προγράμματα σε όλη την περιοχή, τα οποία μπορούν να βοηθήσουν τις χώρες να επωφεληθούν απο τις εμπειρίες των άλλων. Για παράδειγμα η εκστρατεία της Τουρκίας για να αντικαθιστάνται οι λαμπτήρες πυρακτώσεως σε ένα μήνα σε όλα τα δημόσια κτίρια (Hand-in-Hand ENVER movement) κατά την οποία διανεμήθηκαν 5.000.000 αποδοτικοί λαμπτήρες, το πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά στις Στέγες» στην Ελλάδα για παραγωγή μικρής κλιμάκας ηλιακής ενέργειας, η «Εξοικονόμηση ενέργειας» για τη μετασκευή σπιτιών, και άλλα παρόμοιο έργα σε όλη την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας. Τοπικές κυβερνήσεις Οι τοπικές κυβερνήσεις έχουν επίσης ανταποκριθεί στην πρόκληση με διαφορετικούς βαθμούς επιτυχίας. Σε ορισμένες χώρες, όπως η Ρουμανία και η Μολδαβία, η πολιτική ενεργειακής απόδοσης προέβλεπε υποχρεωτικές δράσεις που αποσκοπούν στη δημοτική διαχείριση την ενέργειας και του σχεδιασμού των δήμων και πρέπει να εφαρμοστούν. Οι δήμοι σε όλη την περιοχή χειρίζονται τέτοιες υποχρεωτικές απαιτήσεις εντός των ορίων του προϋπολογισμού τους. Διορισμός δημοτικών maganer/διαχειριστών, ανάπτυξη εσωτερικού συστήματος λογιστικής, αξιολόγηση ενεργειακής απόδοσης των δημοτικών κτιρίων μέσω ενεργειακών ελέγχων καθώς και η εφαρμογή των συστάσεων που προκύπτουν από του προαναφερθέντες ελέγχους. Το πιο σημαντικό, η εθνική πολιτική για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων σταδιακά αντικατοπτρίζεται στα επιχειρησιακά σχέδια των δήμων, κάτι το οποίο όχι μόνο εκφράζει τη δέσμευση των τοπικών κυβερνήσεων στο θέμα, αλλά και επιτρέπει την παροχή κονδυλίων του προϋπολογισμού για την διαχείριση κτιριακής ενέργειας για τα επόμενα χρόνια. 7

Για παράδειγμα, από το 2009, ο Δήμος Cahul στη Μολδαβία και ο Δήμος Mykolayiv στην Ουκρανία, έχουν συμπεριλάβει ένα σημαντικό αριθμό δημόσιων κτιρίων σε ετήσια επιχειρησιακά σχέδια, με την προϋπόθεση του ενεργειακού ελέγχου και με την μακροπρόθεσμη πρόθεση να εφαρμόσουν τις συστάσεις του ελέγχου. Για την υποστήριξη της εφαρμογής ή της παροχής εθνικής πολιτικής για τη διαχείριση ενέργειας στους δήμους, δεκάδες κοινότητες της Μολδαβίας έχουν εκπαιδευτεί για την ανάπτυξη δημοτικών σχεδίων ενέργειας και έχει προσληφθεί προσωπικό για τη διαχείριση ενέργειας. Στην Ελλάδα οι Δήμοι της Καβάλας και του Γαλατίου, έχουν ενσωματώσει μέτρα ενεργειακής απόδοσης για τα δημοτικά κτίρια στα ετήσια επιχειρησιακά τους σχέδια και υλοποιούνται μια σειρά έργων ενεργειακής απόδοσης σε δημόσια κτίρια. Ο Μητροπολιτικός Δήμος Σαμψούντας στην Τουρκία, στο πλαίσιου του προγράμματος BSBEEP, έχει ετοιμάσει εκπαιδευτικό υλικό για παιδιά σχολικής ηλικίας σχετικά με την ενεργειακή απόδοση κτιρίων, καθώς και προγράμματα για ηλιακή και υδροηλεκτρική παραγωγή ενέργειας, τα οποία εγκρίθηκαν από τον Οργανισμό Περιφερειακής Ανάπτυξης Μέσης Μαύρης Θάλασσας (Middle Black Sea Regional Development Agency) για εφαρμογή. Υπήρξε ένας εξωτερικός παράγοντας για τις τοπικές αρχές, παράλληλα με τη μεταρρύθμισης της εθνικής πολιτικής. Το Ευρωπαϊκό Σύμφων των Δημάρχων έχει ενεργά στρατολογήσει υπογραφές εντός της ΕΕ και αργότερα δημιούργησε τη διαδικασία COMO-East, η οποία έχει εφαρμοστεί ενεργά στην Ουκρανία, τη Μολδαβία και την Αρμενία. Το Vayg στην Αρμενία είναι ένας από τους 10 υπογράφοντες που έχει αναπτύξει σχέδιο αειφόρους ενέργειας για τον εντοπισμό δυνητικών μέτρων ενεργειακής απόδοσης στον κτιριακό τομέα στην κοινότητα, καθώς και για τις δυνατότητες μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Τοπικό θεσμικό/διοικητικό πλαίσιο Η ικανότητα των τοπικών αρχών για υλοποίηση προγραμμάτων εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το διαθέσιμο προσωπικό, τις τεχνιές δυνατότητες, την πρόσβαση σε πόρους άλλων επαγγελματικών οργανώσεων, καθώς και τη χρηματοδότηση. Ενώ οι τεχνικές και οργανωτικές ικανότητες απαιτούν ουσιαστική ενίσχυση, η χρηματοδότηση είναι το δεύτερο θέμα που εκκρεμεί. Υπάρχει έλλειψη συστηματικών, βιώσιμων και μακροπρόθεσμων προγραμμάτων που μπορεί να καθιερώσουν την ενεργειακή απόδοση στην καθημερινή λειτουργία των κοινοτήτων σε ολόκληρη την περιοχή. Παρα τη διεθνή, εθνική και τοπική πολιτική βούληση για την προώθηση την ενεργειακής απόδοσης, ο γενικότερος περιορισμός σε όλες τις χώρες είναι η ύπαρξη ενός βιώσιμο μηχανισμού χρηματοδότησης, ο οποίος θα μπορούσε να εξασφαλίσει ότι τα προγράμματα θα αποδίδουν διαρκή αποτελέσματα και σημαντικές αλλαγές στον τομέα των δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων. Ένα από τα παραδείγματα που μπορεί ενδεχομένως να αναπαραχθεί είναι το Ταμείο Ανανεώσιμων Πηγών και Ενεργειακής Απόδοσης (R2E2) στην Αρμενία. To R2E2 ήταν σε θέση να χρησιμοποιήσει έναν ήπιο μηχανισμό δανειοδότησης για 57 δημόσια κτίρια, χρησιμοποιώντας συμβάσεις quasi-esco, μέσω των οποίων η περιορισμένη 8

χρηματοδότηση περιστρέφεται επιτρέποντας να συνεχιστεί το καθεστώς χρηματοδότησης για πολλά περισσότερα κτίρια τα επόμενα χρόνια, έως ότου τα δημόσια κτίρια να μπορούν να χρηματοδοτήσουν τέτοια έργα ενεργειακής απόδοσης με τους όρους της αγοράς. Ομοίως το Ελληνικό Πράσινο Ταμείο έχει εμφανιστεί ως σημαντικός υποστηρικτής των επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αξιοποιώντας τις συνεργείας μεταξύ των περιβαλλοντικών και ενεργειακών πολιτικών και προσφέροντας διοικητικές και τεχνικές υπηρεσίες, ενώ επίσης παρέχει επιχορηγήσεις, επιδοτήσεις, χρηματοδοτήσεις και δανεισμούς σε τοπικές αρχές. Τα πολυάριθμα εμπόδια που εξακολουθούν να επιβραδύνουν τη βιωσιμότητα της εφαρμογής πολιτικών ενεργειακής απόδοσης κτιρίων περιλαμβάνουν την έλλειψη χρηματοδότησης, τη χαμηλή οικονομική προσιτότητα σε διάφορες κοινωνικές ομάδες, την έλλειψη ενημέρωσης, τα μεγάλα δημόσια χρέη, την παύση λειτουργικών και ευέλικτων ρυθμίσεων χρηματοδότησης. Η αξία της περιφερειακής συνεργασίας μπορεί να είναι για την αξιοποίηση επιτυχημένων προγραμμάτων και χρηματοδοτικών λύσεων, όπως συμβάσεις ενεργειακής απόδοσης, στοχευμένα προγράμματα ήπιου δανεισμού, ανάπτυξη ικανοτήτων και προγράμματα κατάρτισης για τους επαγγελματίες του τομέα κτλ. 9