ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος... 9 ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΑΙ Η ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΟΥ... 19 I. Η Ευρωπαϊκή Σύµβαση Δικαιωµάτων του Ανθρώπου... 19 II. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωµάτων του Ανθρώπου... 21 III. Προϋποθέσεις για την άσκηση της προσφυγής... 23 IV. Διαδικασία υποβολής της προσφυγής... 25 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Νοµολογία - Ερµηνεία κατ άρθρο... 31 Άρθρον Πρώτον... 31 Άρθρον 1 - Υποχρέωση σεβασµού των δικαιωµάτων του ανθρώπου... 32 ΤΙΤΛΟΣ Ι - Δικαιώµατα και ελευθερίες... 33 Άρθρον 2 - Το δικαίωµα στη ζωή... 33 ΕΔΔΑ Υπόθεση Μακαρατζή κατά Ελλάδας... 33 ΕΔΔΑ Υπόθεση Κύπρου κατά Τουρκίας... 36 ΕΔΔΑ Υπόθεση Osman κατά Ηνωµένου Βασιλείου... 40 ΕΔΔΑ Υπόθεση Gülec κατά Τουρκίας... 44 ΕΔΔΑ Υπόθεση Mc. Cann και λοιποί κατά Ηνωµένου Βασιλείου... 48 Άρθρον 3 - Απαγόρευση των βασανιστηρίων... 53 ΕΔΔΑ Υπόθεση Ramirez-Sanchez κατά Γαλλίας... 53 ΕΔΔΑ Υπόθεση Peers κατά Ελλάδας... 55 ΕΔΔΑ Υπόθεση D. κατά Ηνωµένου Βασιλείου... 60 ΕΔΔΑ Υπόθεση Aksoy κατά Τουρκίας... 64 ΕΔΔΑ Υπόθεση Cruz Varas και λοιποί κατά Σουηδίας... 68 ΕΔΔΑ Υπόθεση Ireland κατά Ηνωµένου Βασιλείου... 73 Άρθρον 4 - Απαγόρευση της δουλείας και των καταναγκαστικών έργων... 78 ΕΔΔΑ Υπόθεση Karlheinz Schmidt κατά Γερµανίας... 78 ΕΔΔΑ Υπόθεση Van der Mussele κατά Βελγίου... 80 Άρθρον 5 - Το δικαίωµα στην προσωπική ελευθερία και ασφάλεια... 85 ΕΔΔΑ Υπόθεση Öcalan κατά Τουρκίας... 86 ΕΔΔΑ Υπόθεση Dougoz κατά Ελλάδας... 88 ΕΔΔΑ Υπόθεση Loukanof κατά Boυλγαρίας... 92 Σελ.
ΕΔΔΑ Υπόθεση Drozd και Janousek κατά Γαλλίας και Ισπανίας... 95 ΕΔΔΑ Υπόθεση Brogan και λοιποί κατά Ηνωµένου Βασιλείου... 99 ΕΔΔΑ Υπόθεση Bozano κατά Γαλλίας... 103 ΕΔΔΑ Υπόθεση Guzzardi κατά Ιταλίας... 107 ΕΔΔΑ Υπόθεση Neumeister κατά Αυστρίας... 111 Άρθρον 6 - Δικαίωµα στη χρηστή απονοµή δικαιοσύνης... 116 ΕΔΔΑ Υπόθεση Κυρτάτου κατά Ελλάδας... 117 ΕΔΔΑ Υπόθεση Al-Adsani κατά Ηνωµένου Βασιλείου... 119 ΕΔΔΑ Υπόθεση Πλατάκου κατά Ελλάδας... 121 ΕΔΔΑ Υπόθεση Pellegrin κατά Γαλλίας... 125 ΕΔΔΑ Υπόθεση Procola κατά Λουξεµβούργου... 127 ΕΔΔΑ Υπόθεση Allenet de Ribemont κατά Γαλλίας... 130 ΕΔΔΑ Υπόθεση Ελληνικά Διυλιστήρια Στραν και Στρατής Ανδρεάδης κατά Ελλάδας... 133 ΕΔΔΑ Υπόθεση Poitrimol κατά Γαλλίας... 137 ΕΔΔΑ Υπόθεση Ruiz - Mateos κατά Ισπανίας... 140 ΕΔΔΑ Υπόθεση Borgers κατά Βελγίου... 144 ΕΔΔΑ Υπόθεση Kostovski κατά Ολλανδίας... 147 ΕΔΔΑ Υπόθεση Bönisch κατά Αυστρίας... 153 ΕΔΔΑ Υπόθεση Campbell και Fell κατά Ηνωµένου Βασιλείου... 157 ΕΔΔΑ Υπόθεση Öztürk κατά Γερµανίας... 163 ΕΔΔΑ Υπόθεση Albert και Le Compte κατά Βελγίου... 169 ΕΔΔΑ Υπόθεση Le Compte, Van Leuven και De Meyere κατά Βελγίου... 172 ΕΔΔΑ Υπόθεση Deweer κατά Βελγίου... 176 ΕΔΔΑ Υπόθεση Engel και λοιποί κατά Ολλανδίας... 179 ΕΔΔΑ Υπόθεση Golder κατά Ηνωµένου Βασιλείου... 185 Άρθρον 7 - Μη επιβολή ποινής άνευ νόµου... 189 ΕΔΔΑ Υπόθεση Cantoni κατά Γαλλίας... 189 Άρθρον 8 - Δικαίωµα σεβασµού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής... 193 ΕΔΔΑ Υπόθεση Von Hannover κατά Γερµανίας... 193 ΕΔΔΑ Υπόθεση Κοσµοπούλου κατά Ελλάδας... 195 ΕΔΔΑ Υπόθεση L pez Ostra κατά Ισπανίας... 196 ΕΔΔΑ Υπόθεση Burghartz κατά Ελβετίας... 200 ΕΔΔΑ Υπόθεση Vermeire κατά Βελγίου... 203 ΕΔΔΑ Υπόθεση Malone κατά Ηνωµένου Βασιλείου... 205 ΕΔΔΑ Υπόθεση Silver και λοιποί κατά Ηνωµένου Βασιλείου... 209 ΕΔΔΑ Υπόθεση Marckx κατά Βελγίου... 214 Άρθρον 9 - Ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας... 218 ΕΔΔΑ Υπόθεση Leyla ahin κατά Τουρκίας... 218
ΕΔΔΑ Υπόθεση Βέργου κατά Ελλάδας... 220 ΕΔΔΑ Υπόθεση Σερίφ κατά Ελλάδας... 221 ΕΔΔΑ Υπόθεση Buscarini κατά Σαν Μαρίνο... 225 ΕΔΔΑ Υπόθεση Kalaç κατά Τουρκίας... 228 ΕΔΔΑ Υπόθεση Μανουσάκης και λοιποί κατά Ελλάδας... 231 ΕΔΔΑ Υπόθεση Κοκκινάκης κατά Ελλάδας... 235 Άρθρον 10 - Ελευθερία έκφρασης... 241 ΕΔΔΑ Υπόθεση Karhuvaara και Iltalehti κατά Φινλανδίας... 241 ΕΔΔΑ Υπόθεση Chauvy και λοιποί κατά Γαλλίας... 243 ΕΔΔΑ Υπόθεση Jersild κατά Δανίας... 245 ΕΔΔΑ Υπόθεση Informationsverein Lentia και λοιποί κατά Αυστρίας... 250 ΕΔΔΑ Υπόθεση Castells κατά Ισπανίας... 253 ΕΔΔΑ Υπόθεση Μüller και λοιποί κατά Ελβετίας... 258 ΕΔΔΑ Υπόθεση Glasenapp κατά Γερµανίας... 262 ΕΔΔΑ Υπόθεση Handyside κατά Ηνωµένου Βασιλείου... 267 ΕΔΔΑ Υπόθεση de Becker κατά Βελγίου... 271 Άρθρον 11 - Ελευθερία του συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι... 274 ΕΔΔΑ Υπόθεση Gorzelik και λοιποί κατά Πολωνίας... 274 ΕΔΔΑ Υπόθεση Refah Partisi και λοιποί κατά Τουρκίας... 276 ΕΔΔΑ Υπόθεση Σιδηρόπουλος και λοιποί κατά Ελλάδας... 278 ΕΔΔΑ Υπόθεση Ezelin κατά Γαλλίας... 282 ΕΔΔΑ Υπόθεση Young, James και Webster κατά Ηνωµένου Βασιλείου... 286 Άρθρον 12 - Δικαίωµα συνάψεως γάµου... 290 ΕΔΔΑ Υπόθεση F. κατά Ελβετίας... 290 ΕΔΔΑ Υπόθεση Johnston και λοιποί κατά Ιρλανδίας... 293 Άρθρον 13 - Δικαίωµα πραγµατικής [= αποτελεσµατικής] προσφυγής... 297 ΕΔΔΑ Υπόθεση Kudla κατά Πολωνίας... 297 ΕΔΔΑ Υπόθεση Ευστρατίου κατά Ελλάδας... 298 ΕΔΔΑ Υπόθεση Βαλσαµή κατά Ελλάδας... 301 ΕΔΔΑ Υπόθεση Boyle και Rice κατά Ηνωµένου Βασιλείου... 302 Άρθρον 14 - Απαγόρευση των διακρίσεων... 306 ΕΔΔΑ Υπόθεση Natchova και λοιποί κατά Βουλγαρίας... 306 ΕΔΔΑ Υπόθεση Θλιµµένος κατά Ελλάδας... 308 ΕΔΔΑ Υπόθεση Van Raalte κατά Ολλανδίας... 311 Άρθρον 15 - Παρέκκλιση σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης... 315 Άρθρον 16 - Περιορισµοί στην πολιτική δραστηριότητα των αλλοδαπών... 315 Άρθρον 17 - Απαγόρευση κατάχρησης δικαιώµατος... 315 Άρθρον 18 - Όρια στη χρήση των περιορισµών σε δικαιώµατα... 316
ΤΙΤΛΟΣ ΙΙ - Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωµάτων του Ανθρώπου... 316 Άρθρον 19 - Σύσταση του Δικαστηρίου... 316 Άρθρον 20 - Αριθµός δικαστών... 316 Άρθρον 21 - Όροι άσκησης των καθηκόντων... 316 Άρθρον 22 - Εκλογή δικαστών... 317 Άρθρον 23 - Διάρκεια θητείας... 317 Άρθρον 24 - Ανάκληση... 318 Άρθρον 25 - Γραµµατεία και ελεγκτές λογαριασµών... 318 Άρθρον 26 - Ολοµέλεια του Δικαστηρίου... 318 Άρθρον 27 - Επιτροπές, Τµήµατα και Τµήµα Ευρείας Συνθέσεως... 318 Άρθρον 28 - Δηλώσεις περί του απαραδέκτου από τις Επιτροπές... 319 Άρθρον 29 - Αποφάσεις των Τµηµάτων περί του παραδεκτού και της ουσίας... 319 Άρθρον 30 - Παραίτηση υπέρ του Τµήµατος Ευρείας Συνθέσεως... 319 Άρθρον 31 - Αρµοδιότητες του Τµήµατος Ευρείας Συνθέσεως... 319 Άρθρον 32 - Δικαιοδοσία του Δικαστηρίου... 320 Άρθρον 33 - Διακρατικές υποθέσεις... 320 Άρθρον 34 - Ατοµικές προσφυγές... 320 Άρθρον 35 - Προϋποθέσεις παραδεκτού... 320 Άρθρον 36 - Παρέµβαση τρίτου... 321 Άρθρον 37 - Διαγραφή... 321 Άρθρον 38 - Κατ αντιµωλία εξέταση της υπόθεσης και διαδικασία φιλικού διακανονισµού... 322 Άρθρον 39 - Επίτευξη φιλικού διακανονισµού... 322 Άρθρον 40 - Δηµόσια συνεδρίαση και πρόσβαση στα έγγραφα... 322 Άρθρον 41 - Δίκαιη ικανοποίηση... 322 Άρθρον 42 - Αποφάσεις των Τµηµάτων... 323 Άρθρον 43 - Παραποµπή ενώπιον του Τµήµατος Ευρείας Σύνθεσης... 323 Άρθρον 44 - Οριστικές αποφάσεις... 323 Άρθρον 45 - Αιτιολογία αποφάσεων... 323 Άρθρον 46 - Υποχρεωτική ισχύς και εκτέλεση των δικαστικών αποφάσεων... 324 Άρθρον 47 - Γνωµοδοτήσεις... 324 Άρθρον 48 - Αρµοδιότητα για έκδοση γνωµοδοτήσεων του Δικαστηρίου... 324 Άρθρον 49 - Αιτιολογία των γνωµοδοτήσεων... 324 Άρθρον 50 - Έξοδα λειτουργίας του Δικαστηρίου... 325 Άρθρον 51 - Προνόµια και ασυλίες των δικαστών... 325 ΤΙΤΛΟΣ ΙΙΙ - Διάφορες διατάξεις... 325 Άρθρον 52 - Έρευνες του Γενικού Γραµµατέα... 325 Άρθρον 53 - Προστασία των αναγνωρισµένων δικαιωµάτων του ανθρώπου... 325
Άρθρον 54 - Εξουσίες της Επιτροπής Υπουργών... 326 Άρθρον 55 - Παραίτηση από άλλους τρόπους επίλυσης των διαφορών... 326 Άρθρον 56 - Εδαφική εφαρµογή... 326 Άρθρον 57 - Επιφυλάξεις... 327 Άρθρον 58 - Καταγγελία... 327 Άρθρον 59 - Υπογραφή και επικύρωση... 328 Άρθρον δεύτερον... 329 ΠΡΩΤΟ ΠΡΟΣΘΕΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ... 331 Άρθρον 1 - Προστασία της ιδιοκτησίας... 331 ΕΔΔΑ Υπόθεση Lallement κατά Γαλλίας... 332 ΕΔΔΑ Υπόθεση Akdivar και λοιποί κατά Τουρκίας... 333 ΕΔΔΑ Υπόθεση Λοϊζίδου κατά Τουρκίας... 336 ΕΔΔΑ Υπόθεση Παπαµιχαλόπουλος και λοιποί κατά Ελλάδας... 340 ΕΔΔΑ Υπόθεση Pine Valley developments και λοιποί κατά Ιρλανδίας... 343 ΕΔΔΑ Υπόθεση Lithgow και λοιποί κατά Ηνωµένου Βασιλείου... 346 ΕΔΔΑ Υπόθεση Sporrong και Lönnroth κατά Σουηδίας... 349 Άρθρον 2 - Δικαίωµα στην εκπαίδευση... 354 Άρθρον 3 - Δικαίωµα για ελεύθερες εκλογές... 354 ΕΔΔΑ Υπόθεση Aziz κατά Κύπρου... 354 ΕΔΔΑ Υπόθεση Γείτονας και λοιποί κατά Ελλάδας... 355 Άρθρον 4 - Εδαφική εφαρµογή... 360 Άρθρον 5 - Σχέσεις µε τη Σύµβαση... 360 Άρθρον 6 - Υπογραφή και επικύρωση... 360 ΔΕΥΤΕΡΟ ΠΡΟΣΘΕΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ... 362 ΕΚΤΟ ΠΡΟΣΘΕΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ... 365 ΕΒΔΟΜΟ ΠΡΟΣΘΕΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ... 370 Άρθρο πρώτο... 370 Άρθρο 1 - Διαδικαστικές εγγυήσεις σε περίπτωση απέλασης αλλοδαπών... 371 Άρθρο 2 - Δικαίωµα για διπλό βαθµό δικαιοδοσίας σε θέµατα ποινικού δικαίου... 371 Άρθρο 3 - Δικαίωµα αποζηµίωσης σε περίπτωση δικαστικής πλάνης... 371 Άρθρο 4 - Δικαίωµα κάθε προσώπου να µη δικάζεται ή να τιµωρείται δύο φορές για το ίδιο αδίκηµα... 372 ΕΔΔΑ Υπόθεση Gradinger κατά Αυστρίας... 372 Άρθρο 5 - Ισότητα µεταξύ συζύγων... 375 Άρθρο 6 - Εδαφική εφαρµογή... 375
Άρθρο 7 - Σχέσεις µε τη Σύµβαση... 376 Άρθρο 8 - Υπογραφή και επικύρωση... 376 Άρθρο 9 - Έναρξη ισχύος... 376 Άρθρο 10 - Καθήκοντα του θεµατοφύλακα... 377 Άρθρο δεύτερο... 377 ΕΝΔΕΚΑΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ... 378 ΔΕΚΑΤΟ ΤΡΙΤΟ ΠΡΟΣΘΕΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ... 381 Άρθρο πρώτο... 381 Άρθρο 1 - Κατάργηση της θανατικής ποινής... 382 Άρθρο 2 - Απαγόρευση παραβάσεων... 382 Άρθρο 3 - Απαγόρευση επιφυλάξεων... 382 Άρθρο 4 - Εδαφική εφαρµογή... 382 Άρθρο 5 - Σχέση µε την Σύµβαση... 383 Άρθρο 6 - Υπογραφή και επικύρωση... 383 Άρθρο 7 - Θέση σε ισχύ... 383 Άρθρο 8 - Καθήκοντα του θεµατοφύλακα... 383 Άρθρο τρίτο... 384 ΔΕΚΑΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ... 385 Η ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ... 395 Υπόδειγµα προσφυγής - Επεξηγήσεις... 395 Άρθρα 45 και 47 του Εσωτερικού Κανονισµού του Δικαστηρίου... 401 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ν 3280/2004 (ΦΕΚ Α 206/1.11.2004) Κύρωση της Ευρωπαϊκής Συµφωνίας σχετικά µε πρόσωπα τα οποία συµµετέχουν σε διαδικασίες ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωµάτων του Ανθρώπου... 405 Πίνακας χωρών που έχουν επικυρώσει την ΕΣΔΑ και τα πρόσθετα Πρωτόκολλα... 411 Υποθέσεις κατά της Ελλάδας που εκδικάσθηκαν από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωµάτων του Ανθρώπου... 412 Εγκύκλιος Υπουργού Δικαιοσύνης 4136/3.2.1986... 427