ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΓΕΩΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΣΕ ΚΡΙΣΙΜΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ: ΠΟΛΕΙΣ, ΑΙΓΙΑΛΟΙ, ΚΑΤΟΛΙΣΘΑΙΝΟΥΣΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ, ΗΦΑΙΣΤΕΙΑΚΑ ΚΕΝΤΡΑ Ηφαιστειακός Κίνδυνος και Διακινδύνευση: Εκτίμηση και Συμβολή στο Σχεδιασμό Αντιμετώπισής τους από το ΙΓΜΕ
ΗΚ= Ηφαιστειακός κίνδυνος, η πιθανότητα να εκδηλωθεί μια καταστροφική δράση σε μια συγκεκριμένη περιοχή για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα Ηφαιστειακή επικινδυνότητα (διακινδύνευση) = Α x Τ x ΗΚ Α = Αξίες (άνθρωποι, κατασκευές, καλλιέργειες κλπ) που απειλούνται από μια έκρηξη Τ = Τρωτότητα, το μέρος των Αξιών που θα χαθεί από ένα συμβάν
Εκτίμηση Ηφαιστειακού κινδύνου: Το μέγιστο αναμενόμενο γεγονός Το πλέον καταστροφικό βραχυπρόθεσμα Το πλέον πιθανό να συμβεί Παραδοχή για την πρόβλεψη των ηφαιστειακών συμβάντων: Σε κάθε ηφαιστειακό πεδίο, τα συμβάντα κάθε τύπου, θα επαναληφθούν στο μέλλον στον ίδιο χώρο, με τα ίδια χαρακτηριστικά και την ίδια περίοδο επανάληψης, που έχει καταγραφεί στο παρελθόν
230 π.χ. Προϊστορική Ιστορική; 19 π.χ. - 1950 1650 1887 24 Ka 20 Ka?
Ιστορική αναδρομή 1985: Πρώτη ολοκληρωμένη έκθεση - μελέτη από επιτροπή του ΥΒΕΤ και του ΙΓΜΕ. 1985 2000: Έργο ΠΔΕ ΙΓΜΕ «Μελέτη Καινοζωικής Ηφαιστειότητας Ελλάδας». 1990 1995: Δράσεις ΙΓΜΕ σε Ευρωπαϊκά ανταγωνιστικά έργα, με κύριο το έργο «European Volcano Laboratories». 2001 2016: χρηματοδότηση σχετικών δράσεων από ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις έργων περιφερειακής ανάπτυξης και έργων ΕΣΠΑ (π.χ. Γ ΚΠΣ 2003 2006: Ανάδειξη Ηφαιστείου Νισύρου). 2017 2023: Έργο ΕΣΠΑ ΓΕΩΚΑ.
Egina Methana Poros
Antimilos Kimolos Polyegos Milos Antimilos
0,3 Ma 0,1 Ma
Kamenes Kolumbo
Ζώνες ηφαιστειακού κινδύνου
Εκτίμηση επικινδυνότητας με προσομοίωση εκρήξεων Hazard and Risk Assessment Κίνδυνος από πτώση στάχτης
Εκτίμηση επικινδυνότητας με προσομοίωση εκρήξεων Hazard and Risk Assessment Συσσώρευση στάχτης στο αεροδρόμιο
Εκτίμηση επικινδυνότητας με προσομοίωση εκρήξεων Σενάρια κινδύνου από δηλητηριώδη αέρια και όρια επικινδυνότητας
Nomikou et al. 2014
Kolumbo Santorini
High-T vents (100-250 o C) Low-T chimneys (~70 o C) Low-T seeps
(Carey et al.2012)
Κάλυμνος Τήλος Γυαλί ΝΔ Κως Νίσυρος
1981 Ν1 (1800m) τεστ παραγωγής
Depth (km) KOS 1995-1997 NISYROS 1995-1998 Seismic crisis Ενεργά ρήγματα 5 Παραμόρφωση 10 15 20 Αλλαγή στη χημική σύσταση των ατμίδων
2001-2002 ρωγμές και βυθίσματα
Ηλικίες: Κατώτερη κίσσηρη: 50 Ka Ανώτερη κίσσηρη: 31 Ka Οψιανός: 24 Ka
Στόχοι για την επόμενη πενταετία (ΓΕΩΚΑ) Εκτίμηση του ηφαιστειακού κινδύνου στα Μέθανα και Μήλο. Συμπλήρωση των μελετών για τη Σαντορίνη (υποπλινιακές εκρήξεις και υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπου - Καμένης) και Νίσυρο (νησίδα Γυαλί). Εκτίμηση της ηφαιστειακής διακινδύνευσης σε Νίσυρο, Σαντορίνη, Μήλο και Μέθανα, και με προσομοιώσεις εκρήξεων. Σύνταξη σεναρίων επαναδραστηριοποίησης των ηφαιστείων (Μέθανα Μήλο). Σχεδιασμός χαρτών με τις ζώνες κινδύνου και το βαθμό επικινδυνότητας τους για τα διάφορα σενάρια επαναδραστηριοποίησης. Καταχώρηση όλων των στοιχείων σε βάση δεδομένων και διαχείριση τους μέσω Γ.Σ.Π. Σχεδιασμός μέτρων για την προστασία των πολιτών από κάθε τύπο αναμενόμενης έκρηξης, σε συνεργασία με τη ΓΓΠΠ.
Στόχοι για την επόμενη πενταετία (ΓΕΩΚΑ) Πληροφόρηση των πολιτών και τοπικών αρχών των περιοχών αυτών για τον τρόπο δράσης τους στις περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, σε συνεργασία με τη ΓΓΠΠ. Εισαγωγή των πληροφοριών και του Γ.Σ.Π. στο δικτυακό τόπο του ΙΓΜΕ για πρόσβαση όλων των ενδιαφερόμενων αρχών, φορέων και πολιτών στα στοιχεία των μελετών.
ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ: Ορισμός του ΙΓΜΕ ως φορέα της Πολιτείας υπεύθυνου για τον Ηφαιστειακό Κίνδυνο και Διακινδύνευση. Ενίσχυση του ΙΓΜΕ με νέο επιστημονικό προσωπικό για τη συνέχεια της υπάρχουσας προσπάθειας. Στενή συνεργασία με τη ΓΓΠΠ ώστε να συνταχθούν και εγκριθούν Σχέδια Πολιτικής Προστασίας για Ηφαιστειακές Κρίσεις. Πληροφόρηση πολιτών και συνεργασία με τοπικές ομάδες Π.Π. Ασκήσεις ετοιμότητας. Στενή συνεχή συνεργασία με Περιφερειακές και Τοπικές Αρχές περιοχών ενεργών ηφαιστειακών κέντρων. Συνέχιση και ένταση της συνεργασίας με ελληνικά, ευρωπαϊκά και διεθνή ερευνητικά κέντρα. Ενεργή συμμετοχή στα σχετικά Ευρωπαϊκά προγράμματα.