Φροντιστήρια Κ.Κατσακιώρης Νεοελληνική Γλώσσα Γ Λυκείου Επιμέλεια: Κ.Κατσακιώρης Πράσινη ανάπτυξη Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, οφείλουμε να υιοθετήσουμε ένα νέο πρότυπο ανάπτυξης για τη χώρα. Ένα πρότυπο ανάπτυξης που υπηρετεί τον άνθρωπο και τις πραγματικές του ανάγκες. Η πράσινη ανάπτυξη, αυτή που σέβεται το περιβάλλον και το αντιμετωπίζει ως αναπτυξιακό απόθεμα είναι η μόνη εφικτή και βιώσιμη λύση για τον τόπο. Οι αλλεπάλληλες κρίσεις - επισιτιστική, ενεργειακή, χρηματοπιστωτικήεντείνονται, ενώ παράλληλα εξελίσσεται και η περιβαλλοντική κρίση. H αντιμετώπισή της μπορεί να αποτελέσει διέξοδο και από την κοινωνικοοικονομική κρίση. Η Πράσινη Ανάπτυξη αποτελεί μια νέα στρατηγική για την έξοδο από αυτήν την κρίση επιδιώκοντας την ανασυγκρότηση της παραγωγικής βάσης της χώρας, την ισόρροπη περιφερειακή ανάπτυξη, τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Όλα αυτά δεν μπορεί να γίνουν χωρίς επένδυση στην παιδεία, τη γνώση, την καινοτομία, τις νέες τεχνολογίες. Η ανάδειξη αυτού του νέου αναπτυξιακού προτύπου ανοίγει νέες δυνατότητες από τον αγροτικό μέχρι τον τουριστικό τομέα, δημιουργώντας νέες προοπτικές στον κλάδο της μεταποίησης, στον κατασκευαστικό τομέα, στον τομέα της ενέργειας. Προτεραιότητες αποτελούν το κλίμα και η ενέργεια, η αναδιάρθρωση στους παραγωγικούς τομείς και η εξοικονόμηση των φυσικών πόρων, προτεραιότητες που συνδέονται με τη δραστηριότητα του νεοσύστατου Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Σ έναν προικισμένο από τη φύση τόπο σαν την Ελλάδα, η μετάβαση σ ένα πρότυπο που θα βασίζεται στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στην εξοικονόμηση ενέργειας και στη διαχείριση της ενεργειακής ζήτησης είναι εφικτή. Η εξοικονόμηση της ενέργειας τίθεται στο κέντρο της ενεργειακής πολιτικής τα επόμενα χρόνια. Η εξοικονόμηση και η ορθή διαχείριση της ενέργειας αποτελούν το πιο σημαντικό, οικολογικά βέλτιστο, εγχώριο «κοίτασμα» ενέργειας της χώρας μας. Γι αυτό, η εξοικονόμηση της ενέργειας και η προώθηση των ΑΠΕ, με παράλληλη ανάπτυξη τεχνογνωσίας και τεχνολογίας και με προϋπόθεση την αύξηση της απασχόλησης και της προστιθέμενης αξίας στην οικονομία μας, αποτελούν προτεραιότητες. Στον τομέα της διαχείρισης των φυσικών πόρων, προτεραιότητα δίνεται στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και στη διαχείριση των υδάτινων πόρων. Η επανεξέταση της υδατικής πολιτικής, η ορθή εφαρμογή του εθνικού προγράμματος προστασίας και διαχείρισης των υδάτων και η αντιμετώπιση προβλημάτων όπως η λειψυδρία και η ξηρασία που αναμένεται να αυξηθούν λόγω κλιματικών αλλαγών, αναδεικνύονται ως τα πιο σημαντικά. Η εξοικονόμηση του πόσιμου νερού και η εφαρμογή προγραμμάτων προστασίας για τα ποτάμια και τις λίμνες προέχουν. Απαιτούνται πολιτικές και τεχνικές εξοικονόμησης νερού, οι οποίες θα εφαρμοστούν στον αγροτικό, τουριστικό, βιομηχανικό και αστικό τομέα. Η ολοκληρωμένη διαχείριση στερεών αποβλήτων με μείωση της παραγωγής τους, η ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση υλικών διαχείρισης δημιουργεί μια αγορά και ποιοτικές θέσεις εργασίας στην έρευνα και την ανάπτυξη τεχνολογίας, στην παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών, στα προγράμματα ανακύκλωσης, στην κατασκευή και τη λειτουργία μονάδων επεξεργασίας και εγκαταστάσεων διάθεσης αποβλήτων. Η αναβάθμιση της ζωής της πόλης μέσα από τις αστικές αναπλάσεις και τη 1
δημιουργία ελεύθερων χώρων πρασίνου αποσκοπούν να μετατρέψουν τις πόλεις σε ασφαλείς και βιώσιμες. Η Πράσινη Ανάπτυξη αναδεικνύεται ως νέο μοντέλο με εφαρμογή σε όλους τους τομείς της κοινωνίας. Είναι ταυτόχρονα ένας πολυδιάστατος στόχος για το μέλλον, για το σύγχρονο τοπίο που διαμορφώνεται. Απαιτείται άμεσα η στροφή προς την πράσινη κατεύθυνση για να πετύχουμε τη βελτίωση της ποιότητας ζωής αλλά και για να έχουμε βιώσιμη αναπτυξιακή πορεία. Ιστοσελίδα του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Παρατηρήσεις Α. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 100-120 λέξεις. 25 μονάδες Β. 1) Να γραφούν τα συνώνυμα (από δύο) των κάτωθι λέξεων: ισόρροπη, αναδιάρθρωση, συνδέονται, εγχώριο, αναπλάσεις, πολυδιάστατος 6 μονάδες 2) Να σχηματίσετε μια παράγραφο (80-90 λέξεων) εξηγώντας τη φράση: «Η πράσινη ανάπτυξη αποτελεί μια νέα στρατηγική της χώρας μας για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας». 3) (τρίτη παράγραφος) Να εξηγήσετε: α. τον τρόπο / ους και τα μέσα πειθούς β. τον τρόπο/ους ανάπτυξής της. 10 μονάδες 10 μονάδες 4. «Η εξοικονόμηση της ενέργειας τίθεται στο κέντρο της ενεργειακής πολιτικής τα επόμενα χρόνια»: να δικαιολογήσετε γιατί χρησιμοποιεί ο συντάκτης του κειμένου παθητική σύνταξη και την τρέψετε σε ενεργητική. 6 μονάδες 5. Να βρείτε 3 φράσεις ποιητικής λειτουργίας του λόγου στη δεύτερη παράγραφο του κειμένου. 3 μονάδες Γ. ΕΚΘΕΣΗ ΘΕΜΑ Να υποθέσεις ότι καλείσαι ως μέλος της βουλής των εφήβων να εκφωνήσεις τη γραπτή σου ομιλία με θέμα «το οικολογικό - πλανητικό πρόβλημα». Μεταξύ άλλων, να εξηγήσεις την αναγκαιότητα προστασίας της φύσης μέσω της πράσινης ανάπτυξης και να αναδείξεις το ρόλο του σχολείου στη διαμόρφωση οικολογικής συνείδησης. 40 μονάδες 2
Απαντήσεις Α. Το κείμενο αναφέρεται στην πράσινη ανάπτυξη, τη μόνη βιώσιμη λύση και το μέσο αντιμετώπισης της περιβαλλοντικής και κοινωνικοοικονομικής κρίσης. Είναι η νέα στρατηγική για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, την ισόρροπη περιφερειακή ανάπτυξη και την αντιμετώπιση της ανεργίας. Άξονές της είναι η αναδιάρθρωση της παραγωγής και η εξοικονόμηση της ενέργειας και των φυσικών πόρων. Επισημαίνεται ότι η χώρα μας έχει ενεργειακό πλούτο, που κυρίως με την αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την ανάπτυξη της τεχνογνωσίας και της τεχνολογίας μπορεί να καλύψει την ενεργειακή ζήτηση. Η εφαρμογή της ορθής υδατικής πολιτικής θα εξασφαλίσει τις ανάγκες ύδρευσης και άρδευσης. Η σωστή διαχείριση των αποβλήτων και η ανακύκλωση, καθώς επίσης και οι αστικές αναπλάσεις θα κάνουν τις πόλεις ασφαλείς και βιώσιμες. Τέλος, υπογραμμίζεται ότι η πράσινη ανάπτυξη είναι το νέο πολυδιάστατο αναπτυξιακό μοντέλο, που εγγυάται την ποιότητα ζωής. Β. 1. ισόρροπη: ισοσκελισμένη, ισοβαρής αναδιάρθρωση: αναδόμηση, αναδιοργάνωση συνδέονται: σχετίζονται, συνάπτονται εγχώριο: ντόπιο, ημεδαπό αναπλάσεις: αναμορφώσεις, ανακατασκευές πολυδιάστατος: πολύπλευρος, πολυσχιδής 2. Η πράσινη ανάπτυξη είναι αυτή που σέβεται το φυσικό περιβάλλον, υπηρετεί τον άνθρωπο και δημιουργεί αναπτυξιακές προοπτικές. Είναι μια νέα στρατηγική που προϋποθέτει την υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών και καινοτόμων παρεμβάσεων στο περιβάλλον. Δίνει αναπτυξιακές προοπτικές σε νέους παραγωγικούς τομείς, όπως είναι η βιολογική γεωργία, ο τουρισμός, οι «πράσινες» πηγές ενέργειας, γι αυτό και συνεπάγεται τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Και το γεγονός αυτό είναι πολύ σημαντικό ιδιαίτερα σήμερα, που η ανεργία πλήττει όλο και μεγαλύτερα στρώματα της κοινωνίας μας. Αποτελεί, λοιπόν, μια αποτελεσματική λύση όχι μόνο για την περιβαλλοντική αλλά και για την οικονομικοινωνική κρίση. 3. α. οι τρόποι πειθούς στην τρίτη παράγραφο είναι: 1. επίκληση στη Λογική - μέσα: α. επιχείρημα: η εξοικονόμηση της ενέργειες τίθεται στο κέντρο της ενεργειακής πολιτικής αποτελούν το πιο σημαντικό «κοίτασμα» ενέργειας της χώρας β. γεγονός: σ έναν προικισμένο τόπο.η μετάβαση σ ένα πρότυπο που θα βασίζεται στις ανανεώσιμες πηγές είναι εφικτή. 2. επίκληση στο συναίσθημα μέσα: χρήση λέξεων φράσεων με συνασθηματική φόρτιση: «σ έναν προικισμένο τόπο από τη φύση σαν την Ελλάδα εγχώριο «κοίτασμα» ενέργειας της χώρας μας» 4. Χρησιμοποιείται η παθητική σύνταξη, για να δοθεί η έμφαση στην ενέργεια του ρήματος. Μετατροπή: «Θέτει (το υπουργείο) την εξοικονόμηση της ενέργειας τα επόμενα χρόνια στο κέντρο της ενεργειακής πολιτικής». 5. οι αλλεπάλληλες κρίσεις - μια νέα στρατηγική - η πράσινη ανάπτυξη - ισόρροπη περιφερειακή ανάπτυξη ανοίγει νέες δυνατότητες 3
Γ. ΕΚΘΕΣΗ (ενδεικτική προσέγγιση) Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, Καθημερινά γινόμαστε μάρτυρες της συνεχιζόμενης καταστροφής του φυσικού περιβάλλοντος. Μιας καταστροφής που στρέφεται ευθέως κατά της ίδιας της ζωής μας, αφού είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη φύση. Αυτή μας τρέφει, μας ηρεμεί, μας ζωντανεύει, μας διδάσκει και μας προσφέρει γενναιόδωρα όλα τα απαραίτητα μέσα για την ανάπτυξη και πρόοδό μας. Μολονότι θα έπρεπε εμείς οι άνθρωποι να τη σεβόμαστε και να την προστατεύουμε -κι αυτό αποτελεί δικαίωμα - να συμβιώνουμε αρμονικά μαζί της, να επεμβαίνουμε λελογισμένα και ορθολογικά, δυστυχώς συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Είναι χαρακτηριστική η λεηλασία της, η υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων, η ρύπανση και η κακοποίησή της, με συνέπεια τη διαταραχή της οικολογικής ισορροπίας, την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη και το λιώσιμο των πάγων, τις κλιματικές αλλαγές και τα επικίνδυνα ακραία φαινόμενα. Αυτά τα στοιχεία δείχνουν το μέγεθος του οικολογικού προβλήματος και τις επικίνδυνες διαστάσεις του. Πραγματοποιείται, λοιπόν, μια άνευ προηγουμένου καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος και απειλείται ο πλανήτης μας. Τα δάση αποψιλώνονται και μειώνονται αισθητά, οι υγροβιότοποι και το φυσικό τοπίο καταστρέφονται από την αυθαίρετη δόμηση, τις εκχερσώσεις, την υπερεκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών και την ευρεία χρήση χημικών λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων. Τα χερσαία και υδάτινα οικοσυστήματα υποβαθμίζονται και πλήττεται ανεπανόρθωτα η πανίδα και η χλωρίδα. Ο υδάτινος πλούτος μολύνεται από τα χημικά, ραδιενεργά και αστικά απόβλητα. Η ατμοσφαιρική ρύπανση αυξάνεται από τις πυρηνικές δοκιμές και διαρροές, από τη καύση ορυκτού πλούτου και τις εκπομπές καυσαερίων, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται τα φωτοχημικά νέφη, το φαινόμενο του θερμοκηπίου και η τρύπα του όζοντος. Η συντελούμενη οικολογική καταστροφή οφείλεται στην αλόγιστη χρήση της τεχνολογίας, στην άμετρη επιδίωξη των τεράστιων οικονομικών συμφερόντων, στην αυθαίρετη και άναρχη ανάπτυξη των πόλεων, στη δημογραφική έκρηξη και τις αυξημένες καταναλωτικές ανάγκες, που επιβάλλουν την υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων. Πρωτίστως όμως οφείλεται στην ανθρώπινη αλαζονεία, ("στην Υβριν" με την αρχαιοελληνική της σημασία), στην απρονοησία, αλλά και στην έλλειψη οικολογικής ευαισθησίας. Φανερώνει επίσης έμπρακτα τη σύγκρουση συμφερόντων και την αδυναμία συνεργασίας των χωρών σε διεθνές επίπεδο, αφού επανειλημμένα οι παγκόσμιες διασκέψεις για το περιβάλλον ναυαγούν. Μπροστά στο μείζον αυτό θέμα απαιτείται, κυρίες και κύριοι, η ενεργοποίηση σε παγκόσμιο επίπεδο όλων μας, πολιτών και πoλιτικών. Η προστασία τoυ φυσικού περιβάλλoντος επιβάλλεται να απoτελεί την πρώτη προτεραιότητα για όλους μας. Η προστασία του τοπίου, των δασών, των θαλασσών, των υγροτόπων, της πανίδας και της χλωρίδας, καθώς και ο έλεγχος της ρύπανσης αποτελούν χρέος κάθε πολιτείας, που πρέπει να λαμβάνει μέτρα και να επιβάλει αυστηρές ποινές σ' όσους καταστρέφουν τη φύση, ώστε να διατηρηθεί η ισορροπία στο οικοσύστημα, το ποικίλο γενετικό υλικό του πλανήτη και η βιοποικιλότητά του. Γι αυτό παγκοσμίως πια προωθείται το πρότυπο της πράσινης οικονομίας, της πράσινης ανάπτυξης, που μπορεί να αναδείξει το σεβασμό στο περιβάλλον και παράλληλα να δώσει προοπτικές ισόρροπης περιφερειακής ανάπτυξης, αυξάνοντας την απασχόληση. Είναι δηλαδή μια νέα στρατηγική που μπορεί να δώσει λύσεις όχι μόνο στην οικολογική κρίση αλλά και στην οικονομικοκοινωνική κρίση, που μαστίζει τον κόσμο. Αυτή αφορά την ορθολογική διαχείριση και εξοικονόμηση των φυσικών 4
πόρων, του ύδατος, για παράδειγμα, που λόγω των κλιματικών αλλαγών αναδεικνύεται σε πολυτιμότατο αγαθό. Αφορά την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών που ρυπαίνουν λιγότερο και γενικότερα στον περιορισμό των ρύπων, την εξοικονόμηση και ορθή διαχείριση της ενέργειας σε συνδυασμό με την εκμετάλλευση των ανανεώσιμων πηγών, την ανακύκλωση των απορριμμάτων και τον βιολογικό καθαρισμό των αποβλήτων, καθώς και τις ποικίλες «πράσινες» παρεμβάσεις στα αστικά κέντρα, για την αναβάθμιση των συνθηκών ζωής. Όλες οι χώρες πια καλούνται να μεριμνήσουν για την αλλαγή της περιβαλλοντικής πολιτικής, υιοθετώντας το μοντέλο της πράσινης ανάπτυξης. Η επέμβαση στη φύση πρέπει να είναι λελογισμένη και απόλυτα συμβατή με το περιβάλλον, για να διασφαλίζεται η αειφόρος ανάπτυξη και η ποιότητα ζωής. Κι αυτό απαιτεί παράλληλα με την εφαρμογή αποκεντρωτικής πολιτικής την αξιοποίηση των επιστημονικών πορισμάτων και των τεχνολογικών καινοτομιών και βεβαίως την επένδυση στην παιδεία. Αναμφίβολα, ο σεβασμός και η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, προϋποθέτουν γνώση, συστηματική ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και απόκτηση οικολογικής συνείδησης, γι αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικός ο ρόλος του σχολείου. Μέσω της συνεχούς ενημέρωσης και διαδασκαλίας, πρωτίστως στο πλαίσιο του μαθήματος της Βιολογίας και της Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, οι μαθητές γνωρίζουν τη σημασία της φύσης και συναισθάνονται τις ευθύνες τους. Με τις εκπαιδευτικές εκδρομές και άλλες παρεμφερείς περιβαλλοντικές δραστηριότητες, όπως είναι ο περιβαλλοντικός εθελοντισμός, εξοικειώνονται με τη φύση, κατανοούν τη δυναμική της ισορροπία και τους κινδύνους ανατροπής της. Η προστασία της φύσης, κυρίες και κύριοι βουλευτές, είναι ζήτημα κουλτούρας και πρώτιστο καθήκον όλων μας, γι αυτό απαιτείται συστηματική ευαισθητοποίηση και επαγρύπνησή μας. Στοιχεία απολύτως απαραίτητα γιατί, όπως υποστηρίζει ο διαπρεπής Γάλλος φιλόσοφος Εντγκάρ Μορέν, «η πλανητική αγωνία είναι πιο δραματική κι από τη μεταφυσική και δε χωρά εφησυχασμός». ευχαριστώ πολύ 5