Διαφωτισμός και Επανάσταση 2 ο μάθημα 10.10.2018
Τι είναι ο Διαφωτισμός; Διαφωτισμός
Τι πρεσβεύουν οι Διαφωτιστές;
1. τον ορθολογισμό και την πίστη στην πρόοδο, 2. αλλαγές σε όλες τις πτυχές της ανθρώπινης δράσης (στους πολιτικοκοινωνικούς θεσμούς, την οικονομία, την εκπαίδευση) 3. κριτικός έλεγχος και άρνηση των παραδόσεων και κάθε αυθεντίας 4. υπέρ της ατομικής ελευθερίας πίστη στη δυνατότητα βελτίωσης του ανθρώπου και απεριόριστης προόδου του πολιτισμού 5. ενάντια στην τυραννική διακυβέρνηση και την καταπίεση που ασκούσε η Εκκλησία,
Γαλλική επανάσταση και Διαφωτισμός
Ανατροπή του παλαιού καθεστώτος και της απόλυτης μοναρχίας
Όμως τι προϋπήρχε για αιώνες / ισχυρά κατάλοιπα του φεουδαλικού συστήματος;
Φέουδο: τρόπος κατοχής και ιδιοκτησίας γης (γαιοκτησίας) Φεουδαλισμός fehu (βοοειδή) feudum (κινητά αγαθά)
Φέουδο : θεσμός προερχόμενος από τον συνδυασμό τριών στοιχείων: Beneficium Vassalagium, sacramentum fidelitatis Immunitas [patronage]
Φεουδαλική κοινωνία και οικονομία (11ος - 13ος αι.) Κοινή βάση του φεουδαλικού συστήματος = η ευρωπαϊκή αγροτική οικονομία και κοινωνία
Χαρακτηριστικό γνώρισμα της φεουδαρχίας Α. Αποσύνθεση της μοναρχικής εξουσίας + κατακερματισμός της σε τοπικούς πυρήνες εξουσίας (ήδη ορατό φαινόμενο από τον 9ο αιώνα) Β. Η φεουδαρχική κοινωνία στηρίζεται στις δραστηριότητες της αγροτικής παραγωγής Γ. Οι γαίες ανήκουν σε γαιοκτήμονες και καλλιεργούνται από χωρικούς (καταβολή της φεουδαλικής προσόδου)
Τριγωνική οργάνωση της κοινωνίας Oratores, bellatores, laboratores
Κοινωνική διάρθρωση
Oratores Κλήρος: απαλλαγή από κάθε φόρο ένα μεγάλο μέρος της παραγωγής στα χέρια του κλήρου Η Εκκλησία κάτοχος μεγάλης έγγειας περιουσίας ανάδειξή της σε ηγεμονεύουσα κοσμική δύναμη
Bellatores Πολεμική αριστοκρατία: κυρίαρχη τάξη της εποχής άσκηση απόλυτου ελέγχου σε γη και ανθρώπους
Μείζων πηγή πλουτισμού: ο πόλεμος / οι αναγκαιότητες του πολέμου > στην εμφάνιση των πύργων και των οχυρωμένων επαύλεων στην αγροτική ύπαιθρο.
Πληβείοι: καταδικασμένοι στην υποχρεωτική χειρωνακτική εργασία, στερημένοι από την προσωπική ελευθερία
Ο Αστικός χώρος, κοινωνική και οικονομική οργάνωση Η άνοδος των πόλεων = απόρροια της εδραίωσης της φεουδαρχικής ισχύος.
Η βαθμιαία αναβάθμιση των πόλεων και η ανάδειξη τους σε σημαντικά κέντρα εμπορικής δραστηριότητας > την ανοικοδόμηση και την επέκταση τους, με τη δημιουργία προαστίων
Οι καταναλωτικές ανάγκες της φεουδαρχικής αριστοκρατίας = κινητήριος δύναμη για δύο παραγωγικούς κλάδους αμπελουργία υφαντουργία
Στο χώρο των υφαντών, εμφάνιση εργαστηρίων ειδικευμένων στην παραγωγή υφασμάτων πολυτελείας Ανάμεσα στα εργαστήρια των τεχνιτών και στους αριστοκράτες καταναλωτές = οι έμποροι
Η ύπαιθρος τροφοδότησε την αστική ανάπτυξη - πως;
1. μεταφέροντας στις αστικές αγορές το πλεόνασμα της αγροτικής παραγωγής 2. ενισχύοντας δημογραφικά τους αστικούς πληθυσμούς (με μια συνεχή εισροή αγροτικών στοιχείων στις αστικές κοινότητες)
13ος αι. : εποχή ευμάρειας στις πόλεις. Γιατί; Αύξηση αγροτικής παραγωγής (τριετής αμειψισποράς, χρήση νέου άροτρου) Ανάπτυξη της βιοτεχνίας μεταξωτών και άλλων πολυτελών ενδυμάτων (εφαρμογή καινοτομιών, όπως ο νερόμυλος, ο ποδοκίνητος αργαλειός)
Κυρία εξέλιξη = η εδραίωση των πόλεων ως των νέων κέντρων της χρηματικής οικονομίας και ως πιστωτών των ισχυρών της φεουδαρχίας, αλλά και των αγροτικών πληθυσμών στις αστικές ζώνες επιρροής στην ύπαιθρο.
Συντεχνίες: κατασκευαστές ενδυμάτων και ταπετσαριών (ιταλικό χειρόγραφο, 1400)
Henri Pirenne: βασική αιτία της κρίσης του φεουδαλικού συστήματος: στην εμπορική αναγέννηση (ήδη από τον 11ον αιώνα, με επίκεντρο τη Κ. Β. Ιταλία και τη Φλάνδρα).
Η ανάπτυξη του εμπορίου ανάπτυξη του αστικού χώρου + ανάδυση της νέας τάξης εμπόρων και τραπεζιτών ισχυροποίηση και επικράτηση έναντι των φεουδαρχών αριστοκρατών.
Διαφωτισμός ιδεολογική προετοιμασία της επανάστασης και της ανατροπής του Παλαιού Καθεστώτος προβολή αιτημάτων της ανερχόμενης αστικής τάξης 18ος αιώνας: πολιτιστικό ρεύμα Λογικά θεμέλια των στοχαστών της Πνευματικής Επανάστασης του 17ου αι.