ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΗΜΕΡΙΔΑΣ ΜΕ ΘΕΜΑ:

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΗΜΕΡΙΔΑΣ ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΤΑ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ» ΧΑΛΚΙΔΑ, 28 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2005

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΤΑ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ» ΔΕΥΤΕΡΑ 28 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2005 ΠΡΟΕΔΡΟΣ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΡΑΤΗΣ ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε την πόλη που φιλοξενεί σήμερα αυτή την ημερίδα, μία ημερίδα για τα θέματα που αφορούν την Προσχολική Αγωγή, μια ημερίδα που φιλοξενείται στη Χαλκίδα, μια ιδιαίτερα φιλόξενη πόλη, όπου έχουμε την τιμή να έχουμε δήμαρχο συνάδελφό μας και επειδή είναι η πλειοψηφία εδώ νηπιαγωγοί να πούμε ότι και η αντιδήμαρχος είναι νηπιαγωγός. Και να πούμε και ένα ευχαριστώ στο σύλλογο, το σύλλογο Χαλκίδας χωρίς τη βοήθεια του οποίου θα ήταν αδύνατο να πραγματοποιηθεί και φυσικά με τη βοήθεια του δήμου και του προέδρου του δημοτικού συμβουλίου και όλων των μελών. Και ξεκινώντας, να καλέσω στο βήμα τον Πρόεδρο της ΔΟΕ, το Δημήτρη Μπράτη για ένα σύντομο χαιρετισμό. Δ.ΜΠΡΑΤΗΣ (ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΔΟΕ): Κύριε Δήμαρχε Κύριε Πρόεδρε του Δημοτικού Συμβουλίου Χαλκίδας Κυρία Αντιδήμαρχε Κύριε Πρόεδρε του Συλλόγου Δ/Ν Χαλκίδας Κύριε Περιφερειακέ Δ/ντή Στερεάς Ελλάδας Κυρία Δ/ντρια Π.Ε. Χαλκίδας Κύριε Δ/ντή Β/θμιας Εκπαίδευσης Κύριοι Σχολικοί Σύμβουλοι Νηπιαγωγών Στερεάς Ελλάδας

Κύριοι Πρόεδροι και μέλη των Δ.Σ. των Συλλόγων της χώρας Αγαπητοί συνάδελφοι Εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου της Ομοσπονδίας, σας καλωσορίζω στη σημερινή ημερίδα, που πραγματοποιείται με ευθύνη της ΔΟΕ, στα πλαίσια υλοποίησης της απόφασης της 73ης Γ.Σ. του κλάδου, που έχει ως θέμα της: «Το παρόν και το μέλλον της Προσχολικής Αγωγής. Τα ιδιαίτερα προβλήματα των Νηπιαγωγών στο χώρο της εκπαίδευσης». Πέρυσι, συνάδελφοι, η Ομοσπονδία μας πραγματοποίησε αντίστοιχες ημερίδες σε πολλές περιφέρειες της χώρας, όπως στην Αθήνα για το Δημ. Γληνό, στη Θεσσαλονίκη για τις ειδικότητες, στο Βόλο για τις εργασιακές σχέσεις, στη Ρόδο το 18ο συνέδριο για την παγκοσμιοποίηση και προγραμματίζουμε να πραγματοποιήσουμε μια διημερίδα για το παρόν και το μέλλον των Παιδαγωγικών Τμημάτων τον Απρίλη στο Ρέθυμνο, καθώς και το 19ο συνέδριο ΔΟΕ-ΠΟΕΔ το Μάη στην Κύπρο. Αυτές οι εκδηλώσεις, αυτές οι πρωτοβουλίες της Ομοσπονδίας, συνάδελφοι, αποδεικνύουν για μια ακόμη φορά ότι οι εκπαιδευτικοί της Π.Ε. ποτέ δεν αντιμετώπιζαν τα ζητήματα της Παιδείας και της εκπαίδευσης με συντεχνιακά χαρακτηριστικά. Υπηρετούσαν και υπηρετούν ένα συνδικαλισμό με ευρύτερες διαστάσεις κοινωνικού χαρακτήρα, ένα συνδικαλισμό που αποσκοπεί στην αναβάθμιση της παρεχόμενης εκπαίδευσης προς όφελος των παιδιών του λαού μας. Γιατί γνωρίζουμε πολύ καλά όλοι εμείς, ότι η εκπαίδευση, ως η βασικότερη κοινωνική λειτουργία, αποτελεί πρωταρχική προϋπόθεση για το χτίσιμο της κοινωνίας που όλοι οραματιζόμαστε. Είμαστε, σήμερα, ιδιαίτερα ικανοποιημένοι, συνάδελφοι, από τη μαζική συμμετοχή σας στην ημερίδα. Το ίδιο ακριβώς έγινε και στις υπόλοιπες περιοχές της χώρας που πραγματοποιήσαμε αντίστοιχες εκδηλώσεις. Αυτό δείχνει το μεγάλο ενδιαφέρον που υπάρχει στους συναδέλφους για τα θέματα που συζητάμε. Είναι αν θέλετε αυτό ένα ελπιδοφόρο μήνυμα που δείχνει, ως ένα βαθμό, και τον προσανατολισμό που πρέπει να έχει η δράση μας στην εποχή που ζούμε. Μια εποχή που χαρακτηρίζεται από την αποστασιοποίηση από τη συλλογική δράση, μια εποχή που κυριαρχείται από τον άκρατο ατομικισμό. 2

Συναδέλφισσες και συνάδελφοι Ο κλάδος μας ασχολήθηκε συστηματικά και διεξοδικά θα έλεγα, με την Προσχολική Αγωγή τα τελευταία χρόνια. Σε όλες, σχεδόν, τις Γ.Σ. του κλάδου μετά τη μετεκπαίδευση ως ξεχωριστό θέμα Η.Δ. περιλαμβανόταν η Προσχολική Αγωγή. Στις αποφάσεις μάλιστα της Γ.Σ. του 1975 υπάρχει για πρώτη φορά το αίτημα για την καθιέρωση της δίχρονης υποχρεωτικής Προσχολικής Αγωγής. Πέρα όμως από τις Γ.Σ. του κλάδου το Μάιο του 1990 πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα ημερίδα στην οποία συμμετείχαν εκλεκτοί συνάδελφοι εισηγητές (όπως ο καθηγητής Χρήστος Φράγκος) με θέμα: «Προσχολική Αγωγή και παιδικά κέντρα», ένα σημαντικό θέμα που απασχόλησε πολύ τότε την Ομοσπονδία και τους νηπιαγωγούς, που, θα μπορούσε προσωπικά, πιστεύω αν είχαμε ξεκαθαρίσει τις ασάφειες του Ν.1566/85 (ότι δηλ. τα Νηπιαγωγεία είναι στην ευθύνη του ΥΠΕΠΘ και το ωράριο των νηπιαγωγών αδιαπραγμάτευτο) να είναι η απάντηση στο σήμερα και στο αύριο της Προσχολικής Αγωγής. Ένα τέτοιο «παιδικό κέντρο», αν μπορεί να χαρακτηριστεί έτσι, εγκαινιάστηκε πέρσι από τη δημοτική αρχή της Χαλκίδας στο 28ο Νηπιαγωγείο Χαλκίδας με καλά αποτελέσματα και πιστεύω ότι οι νηπιαγωγοί που είναι σήμερα εδώ θα μας εξηγήσουν τη λειτουργία του. Το 1992, συνάδελφοι, πραγματοποιήθηκε στα Χανιά το 6ο Πανελλήνιο εκπαιδευτικό συνέδριο ΔΟΕ-ΠΟΕΔ με θέμα: «Η Προσχολική Αγωγή στην Ελλάδα και στην Κύπρο» το οποίο έβγαλε πολύτιμα συμπεράσματα που τα αξιοποίησε η Ομοσπονδία για να διαμορφώσει τα αιτήματά της και τις αποφάσεις της σε σχέση με την Προσχολική Αγωγή. Τα πορίσματα εκείνου του συνεδρίου είναι στο φάκελό σας. Η σημερινή ημερίδα, που έρχεται ως συνέχεια των προηγούμενων, έχει ως στόχο να συνεχίσει τον προβληματισμό που αναπτύχθηκε τότε, να καταγράψει τα προβλήματα που υπάρχουν σήμερα και το σημαντικότερο, βέβαια, να προωθήσει την επίλυσή τους. Συνάδελφοι Είναι κοινή διαπίστωση σήμερα ότι για να επιβιώσουμε στους μεγάλους ανταγωνισμούς που οργανώνει η νέα πραγματικότητα που ζούμε, είναι επιτακτική ανάγκη να κάνουμε την Παιδεία μας πρώτη εθνική προτεραιότητα με έργα και όχι με λόγια, αρχίζοντας από την Προσχολική Αγωγή και την 3

υποχρεωτική εκπαίδευση. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια όλες οι κυβερνήσεις - μηδέ εξαιρουμένης και της σημερινής αρχίζουν τη συζήτηση, τις αλλαγές, τις μεταρρυθμίσεις από την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και το εξεταστικό. Για μας, συνάδελφοι, μια πραγματική μεταρρύθμιση στην εκπαίδευση για να έχει αποτελέσματα θα πρέπει να ξεκινά από τη βάση, από τα θεμέλια και όχι από την οροφή του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Κι αυτό όχι για συντεχνιακούς λόγους, αλλά γιατί σήμερα η επιστήμη αποκαλύπτει ότι στα πρώτα 4-5 χρόνια της ζωής του ο άνθρωπος διαμορφώνει το μισό σχεδόν των δυνατοτήτων της ψυχικής και νοητικής του εξέλιξης και ότι μέχρι τη δεύτερη ή την τρίτη τάξη του Δημοτικού Σχολείου θα έχει φτάσει στο 80% αυτής της πορείας. Παρά τις επισημάνσεις, όμως, της επιστήμης η πολιτεία αφήνει έξω από το κρατικό ενδιαφέρον την Προσχολική Αγωγή. Μεγάλο ποσοστό των παιδιών ηλικίας 4-6 χρόνων βρίσκεται εκτός Νηπιαγωγείου. Το αίτημα 30 χρόνων για την καθιέρωση της δίχρονης υποχρεωτικής Αγωγής παραπέμπεται συνεχώς στις καλένδες. Τα Νηπιαγωγεία της πατρίδας μας στεγάζονται ακόμη στα πιο ακατάλληλα διδακτήρια. Ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από Δ.Β. του 1978, από άρθρο της κ. Γενειατάκη, δείχνει την κατάσταση των Νηπιαγωγείων: «Εκεί, όμως, που η κατάσταση είναι τελείως απαράδεκτη και αφόρητη, είναι ο χώρος της Προσχολικής εκπαίδευσης Έτσι βλέπουμε τα Νηπιαγωγεία να στεγάζονται μέσα στις πιο ακατάλληλες αίθουσες και σε χώρους κυριολεκτικά ανάγκης. Αποθήκες, υπόγεια, αποδυτήρια, αίθουσες τελετών κι ό,τι άχρηστοι χώροι υπάρχουν στο Δημοτικό Σχολείο παρέχονται στο Νηπιαγωγείο. Είναι καιρός πια να αρχίσει η στέγαση των Nηπιαγωγείων και μάλιστα τόσων που να περιλάβουν όλα τα Ελληνόπουλα ώστε να πάψει πια η ανίερη κλήρωση». Από τότε, βέβαια, πολύ λίγο έχει βελτιωθεί η κατάσταση. Ελάχιστα Νηπιαγωγεία, ακόμη και σήμερα, έχουν ιδιόκτητη στέγη. Για μας οι νηπιαγωγοί θέλουν μια σωστή ως θεσμό και ως χώρο Προσχολική περιοχή και όχι ένα μαγαζί ή μια τρύπα για να εξαφανίζονται από τον άλλο κόσμο. Για να λειτουργήσει σήμερα ένα Ολοήμερο Νηπιαγωγείο ουσιαστικό ρόλο παίζει ο περιβάλλων χώρος, ο χώρος που θα ζήσουν επί τόσες ώρες τα παιδιά. Για να γίνουν, όμως, όλα αυτά χρειάζονται χρήματα. 4

Πρέπει, επιτέλους, να το αντιληφθούν όλοι ότι δεν μπορεί να γίνει αναβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης όσο συνεχίζουμε να διαθέτουμε γι αυτήν ψίχουλα από τον κρατικό προϋπολογισμό. Δυστυχώς και φέτος, παρά τις προεκλογικές δεσμεύσεις της σημερινής κυβέρνησης για το αντίθετο, οι δαπάνες για την Παιδεία αντί να αυξάνονται, μειώνονται. Από 3,61% του ΑΕΠ που ήταν πέρσι μειώνονται στο 3,58% φέτος. Αυτό έχει ως άμεση συνέπεια τον περιορισμό των διορισμών κατά 33% στην Π.Ε. την προσεχή διετία, τη μείωση των επιχορηγήσεων προς τον ΟΣΚ κατά 20% το δραστικό περιορισμό των επιχορηγήσεων προς τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση που είναι υπεύθυνη για τη σχολική στέγη, και φυσικά δε μιλάμε για αυξήσεις στους εκπαιδευτικούς, αφού όλοι βιώσαμε από την πρώτη Γενάρη μείωση των αποδοχών μας, λόγω αύξησης της παρακράτησης του φόρου. Τα κόμματα της πατρίδας μας αν θέλουν να είναι αξιόπιστα θα πρέπει τα ωραία προεκλογικά τους συνθήματα να τα κάνουν πράξη όταν αναλαμβάνουν κυβερνητικές ευθύνες. Να γιατί συνάδελφοι το ζήτημα της χρηματοδότησης της Παιδείας είναι άμεσης προτεραιότητας για μας. Γιατί έχει άμεση σχέση με όλα όσα προανέφερα (σχολ. στέγη, Ολοήμερο Νηπιαγωγείο, επιμόρφωση, υλικοτεχνική υποδομή, αποδοχές, διορισμούς κλπ.). Να γιατί το ζήτημα αυτό το προτάσσουμε στο διεκδικητικό πλαίσιο του κλάδου. Συνάδελφοι Πολλά θα μπορούσα να πω εισηγητικά για τα επιμέρους προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι νηπιαγωγοί στο χώρο εργασίας, όπως: αριθμός νηπίων, διδακτήρια, ωράριο, επιλογή προϊσταμένων κλπ. Δεν θέλω να σας προκαταλάβω, όμως, μ αυτά γιατί πιστεύω ότι μέσα από τη συζήτηση που θα ακολουθήσει θα αναδειχθούν. Θέλω, όμως, την προσοχή σας για ένα θέμα. Πρόσφατα (23.11.2005) ο Γ. Γραμματέας του ΥΠΕΠΘ έστειλε στα Ιδιωτικά Δημοτικά Σχολεία εγκύκλιο με την οποία δίνει τη δυνατότητα στους ιδιοκτήτες τους να προσλαμβάνουν Νηπιαγωγούς για τις δυο πρώτες τάξεις του Δημοτικού Σχολείου και πτυχιούχους του τμήματος Ειδικής Αγωγής του Βόλου για όλες τις τάξεις. Είχε επιχειρήσει η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΠΘ να κάνει κάτι αντίστοιχο το 5

καλοκαίρι όταν προώθησε απόφαση για πρόσληψη καθηγητών στα Ιδιωτικά Δημοτικά Σχολεία. Η άμεση αντίδραση της Ομοσπονδίας ακύρωσε τα σχέδια του καλοκαιριού. Η αναμόχλευση του θέματος από το Γ. Γραμματέα του ΥΠΕΠΘ είναι σκόπιμη συνάδελφοι. Αλήθεια ποιο ιδιωτικό σχολείο είχε πρόβλημα πρόσληψης εκπαιδευτικών, τρεις μήνες μετά την έναρξη του σχολικού έτους; Για μας ένα και μόνο στόχο είχε αυτή η παρέμβαση του Γ.Γ. Να νομιμοποιήσει τις παράνομες προσλήψεις καθηγητών που έγιναν το καλοκαίρι και να μας δημιουργήσει και ενδοκλαδικό πρόβλημα. Σας ενημερώνω ότι κανένα Ιδιωτικό Δημοτικό Σχολείο μέχρι σήμερα δεν έχει προσλάβει ούτε έναν νηπιαγωγό. Εξάλλου το διαμήνυσαν και οι ιδιοκτήτες τους προς την Υπουργό. Εμείς δεν θα προσλάβουμε νηπιαγωγούς. Θέλουμε νομιμοποίηση των (παράνομων) προσλήψεων που κάνουμε. Η στάση αυτή της Ομοσπονδίας, συνάδελφοι, δεν έχει συντεχνιακά χαρακτηριστικά. Για μας η παιδαγωγική δομή και η οργάνωση του Δημοτικού Σχολείου δεν μπορεί να καθορίζεται με βάση την αδιοριστία άλλων κλάδων εκπαιδευτικών. Αν η κυβέρνηση θέλει να λύσει το πρόβλημα της ανεργίας ας υιοθετήσει τις προτάσεις μας (μείωση αριθμού μαθητών, νέοι θεσμοί κλπ.). Δεν μπορεί το Δημοτικό Σχολείο να είναι χώρος πειραματισμών. Τα λέω όλα αυτά, συνάδελφοι, για να μην παρεξηγηθούμε. Κανείς από μας δεν αμφισβήτησε και δεν αμφισβητεί την παιδαγωγική επάρκεια ή την κατάρτιση των νηπιαγωγών ή την επιστημονική κατάρτιση άλλων κλάδων. Ο καθένας μας όμως παίρνοντας το πτυχίο του, κρίθηκε κατάλληλος για μια συγκεκριμένη βαθμίδα της εκπαίδευσης. Ο οποιοσδήποτε άλλος για να εργαστεί σε οποιαδήποτε βαθμίδα θα πρέπει να έχει τα απαιτούμενα προσόντα. Πριν κλείσω, συνάδελφοι, θέλω να ευχαριστήσω το Σύλλογο Δασκάλων και Νηπιαγωγών της Χαλκίδας, το Δήμαρχο Χαλκίδας, το συνάδελφο Δημήτρη Αναγνωστάκη, τον Πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου το Σταύρο Πετράκη, την Αντιδήμαρχο Μαρία Γιαμά για την αμέριστη βοήθειά τους στη διοργάνωση της ημερίδας. Να ευχαριστήσω τον Περιφερειακό Δ/ντή Στερεάς Ελλάδας, το συνάδελφο κ. Ζαμπεθάνη για την άδεια που χορήγησε στους Νηπιαγωγούς για να παρακολουθήσουν τις εργασίες της ημερίδας. Θέλω, δε ιδιαίτερα, να 6

ευχαριστήσω τον καθηγητή του Π.Τ Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων τον κ. Παπαϊωάννου, ο οποίος θα είναι και ο βασικός εισηγητής στην ημερίδα μας, που έκανε τόσα χιλιόμετρα από τα Γιάννενα για να είναι σήμερα εδώ, ανταποκρινόμενος στην πρόσκληση της Ομοσπονδίας. Τελειώνοντας, αγαπητοί συνάδελφοι, θα ήθελα να τονίσω ότι δάσκαλοι και νηπιαγωγοί, δεκαετίες τώρα, πορευόμαστε από κοινού και αγωνιζόμαστε για μια καλύτερη εκπαίδευση, για μια καλύτερη παιδεία στον τόπο μας. Τα προβλήματα είναι σχεδόν τα ίδια σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Αυτό που χρειάζεται είναι να συστρατευθούμε όλοι στην κοινή προσπάθεια για να διεκδικήσουμε, άμεσα, λύσεις σ αυτά. Ας βοηθήσουμε όλοι όσοι είμαστε εδώ, με τη συμμετοχή μας στις Γ.Σ. που γίνονται αυτές τις μέρες, στο να ληφθούν οι καλύτερες αποφάσεις για την παραπέρα πορεία του κλάδου μας. Σας ευχαριστώ. Δ. ΜΠΡΑΤΗΣ: Παρακαλώ για ένα σύντομο χαιρετισμό τη Διευθύντρια Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Εύβοιας. ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΥΒΟΙΑΣ: Κύριε Περιφερειακέ Διευθυντή, κύριε Πρόεδρε της ΔΟΕ, κύριε Δήμαρχε, κύριε Πρόεδρε του Συλλόγου Δασκάλων Νηπιαγωγών Χαλκίδας, κ.κ. σύμβουλοι της ΔΟΕ, κύριε Διευθυντά της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, κύριε Καθηγητά του Τμήματος Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, αγαπητές συνάδελφοι νηπιαγωγοί, αγαπητοί συνάδελφοι δάσκαλοι που βρίσκεστε σήμερα εδώ. Σας καλωσορίζουμε στη φιλόξενη και όμορφη πόλη της Χαλκίδας και ευχαριστούμε πάρα πολύ το Διοικητικό Συμβούλιο της ΔΟΕ για την επιλογή που έκανε για να πραγματοποιηθεί αυτή η ημερίδα σήμερα. Επειδή τα χρονικά περιθώρια είναι προγραμματισμένα και ο χρόνος είναι πάρα πολύ μικρός για να εκτυλιχθούν πράγματα που σίγουρα θα έπρεπε να γίνουν, δεν θα προεκταθώ σε λεπτομέρειες. Θα ήθελα απλώς να κάνω κάποιες αναφορές στα θέματα που αφορούν το νομό, δηλαδή, στα Νηπιαγωγεία και στις νηπιαγωγούς, έτσι για να αποκτηθεί μια σφαιρική εικόνα για το τι ακριβώς υπάρχει όσον αφορά στην Προσχολική Αγωγή στο νομό μας και πιστεύω ότι θα έχει κάποιο ενδιαφέρον. 7

Ο αριθμός των οργανικών θέσεων, στο νομό Ευβοίας, νηπιαγωγών είναι 278. Εφέτος υπηρετούν οργανικά 269 συνάδελφοι νηπιαγωγοί, ενώ υπάρχουν 12 οργανικά κενά. Τα Νηπιαγωγεία στο Ν. Εύβοιας είναι συνολικά 146, εκ των οποίων τα 83 είναι μονοθέσια και τα 53 διθέσια. Έχουμε 58 Ολοήμερα, εκ των οποίων τα 52 λειτούργησαν εφέτος ενώ προτάθηκαν για ίδρυση άλλα 6. Το μαθητικό δυναμικό των Νηπιαγωγείων είναι 1871 νήπια, 1481 προνήπια, σύνολο 3.352. Είναι υπό ίδρυση δύο Νηπιαγωγεία για φέτος, το μονοθέσιο 30στό Νηπιαγωγείο Χαλκίδας, το οποίο λειτούργησε εφέτος σαν παράρτημα του Α Γραφείου Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και το α Νηπιαγωγείου Τραχιλίου στο Β Γραφείο Περιφερειακής Εκπαίδευσης Κύμης. Με λύπη μας διαπιστώσαμε ότι προχώρησαν σε αναστολή λειτουργίας έξι Νηπιαγωγείων, λόγω ελλείψεως μαθητικού δυναμικού. Επίσης εφέτος αναστείλαμε τη λειτουργία ενός Νηπιαγωγείου και ενός Ολοήμερου λόγω πάλι ελλείψεως μαθητικού δυναμικού. Θα ήθελα έτσι επιγραμματικά να φύγω από τα νούμερα και να πω ότι τα προβλήματα που απασχολούν την Προσχολική Αγωγή, εντοπίζονται σε τρεις φάσεις, σε τρεις τίτλους. Το πρώτο βέβαια είναι το μαθητικό δυναμικό, το οποίο τα τελευταία χρόνια δυστυχώς φθίνει και βέβαια αυτό εμείς δεν μπορούμε να το λύσουμε, αυτό είναι ένα πρόβλημα που θα πρέπει να απασχολήσει τις πολιτικές ηγεσίες ώστε να πάρουν κάποια μέτρα. Ερχόμαστε σε πολύ δύσκολη θέση να παίρνουμε αποφάσεις, να προβαίνουμε σε αναστολή λειτουργίας Νηπιαγωγείων λόγω ελλείψεως μαθητικού δυναμικού. Είναι πάρα πολύ δυσάρεστο. Το δεύτερο βασικό πρόβλημα είναι το στεγαστικό το οποίο ανέφερε και ο πρόεδρος της ΔΟΕ. Το πρόβλημα αυτό είναι γενικά μεγάλο για το Νομό Ευβοίας και ακόμα εντονότερο ειδικά στην πόλη της Χαλκίδας. Από τα Νηπιαγωγεία στο νομό μας, τα 36 στεγάζονται σε μισθωμένα κτίρια και τα 110 στεγάζονται ή συστεγάζονται σε κτίρια του δημοσίου. Από αυτά τα 36, αρκετά στεγάζονται σε καταστήματα, δηλαδή, σε χώρους που η χρήση τους ήταν για άλλο σκοπό και όχι για Νηπιαγωγεία. Πολλές φορές οι αίθουσες αυτές είναι ανήλιες, υπόγειες, με υγρασία, με 8

χονδρούς τοίχους, χωρίς φωτισμό. Καταλαβαίνετε ίσως οι περισσότεροι νηπιαγωγοί, τα έχετε ζήσει αυτά, είναι αδιαμφισβήτητα ένα σοβαρό πρόβλημα. Το πρόβλημα στην πόλη της Χαλκίδας είναι ακόμα πιο έντονο, γιατί δεν υπάρχουν οικόπεδα να δεσμευτούν ή εάν κάποια οικόπεδα υπήρχαν κατά καιρούς, στη πορεία τα εκμεταλλεύτηκαν κάποιοι ιδιοκτήτες, εργολάβοι, μηχανικοί για να φτιάξουν πολυκατοικίες. Βρισκόμαστε σε επικοινωνία, σε επαφή με την ηγεσία της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης και με τον κύριο Δήμαρχο του Δήμου Χαλκιδαίων. Έχει γίνει ήδη μία συνάντηση και ελπίζουμε ότι θα ακολουθήσει και μία δεύτερη στο μέλλον. Έχουμε και εμείς κάποιες προτάσεις, έχουν και εκείνοι, για να δούμε τι θα γίνει με το στεγαστικό πρόβλημα που απασχολεί περισσότερο την πόλη της Χαλκίδας. Δεν θα ήθελα να πω περισσότερα πράγματα. Θα ήθελα να αναφερθώ και στο τρίτο πρόβλημα που αντιμετωπίζω εγώ σαν διοίκηση, ως Διευθύντρια Πρωτοβάθμιας. Αναφέρομαι σε κάποια κενά τα οποία προκύπτουν αυτή την εποχή, μετά το Φεβρουάριο, οπότε και οι κρουνοί του Υπουργείου Παιδείας, στο να δίνει αναπληρωτές κλείνουν με κάποιες άδειες για μεγάλο χρονικό διάστημα και με την αποχώρηση κάποιων νηπιαγωγών με τις άδειες κυήσεως και ανατροφής. Αυτά είναι τα βασικά προβλήματα, με λίγα λόγια, που απασχολούν το νομό. Διεξοδικά σίγουρα ο κύριος καθηγητής-εισηγητής ο κύριος Παπαϊωάννου θα αναφερθεί πολύ περισσότερο. Ευχαριστώ και πάλι όλους και εύχομαι καλή επιτυχία στην ημερίδα. Καλή σας μέρα. Δ. ΜΠΡΑΤΗΣ: Παρακαλώ το Διευθυντή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Εύβοιας, που μας τιμά σήμερα με τη παρουσία του, να πάρει το λόγο, για ένα σύντομο χαιρετισμό. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Β/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΥΒΟΙΑΣ: Κύριε Δήμαρχε, κύριε Πρόεδρε της ΔΟΕ, κύριε Μπράτη, αξιότιμε κύριε καθηγητά, κύριε Περιφερειακέ Διευθυντή, κυρία Διευθύντρια της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, αγαπητό Προεδρείο της ημερίδας κυρίες και κύριοι συνάδελφοι. Θέλω να πω κατ αρχήν ότι είναι και για μένα τιμή που είμαι μαζί σας σήμερα και δεν ήλθα εδώ απλά για να κάνω έναν τυπικό χαιρετισμό. Θα ήθελα να προσθέσω και τη 9

δική μου φωνή σε αυτά που είπε ο πρόεδρος της ΔΟΕ, ο κύριος Μπράτης Δημήτρης, ότι ίσως πρέπει κάποια στιγμή και στη χώρα μας, η επόμενη μεταρρύθμιση να ξεκινήσει από το Νηπιαγωγείο. Έχοντας μια πορεία περίπου 30 χρόνων στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, πιστέψτε με πάντα αυτό έλεγα. Όταν φτιάχνεις ένα σπίτι, φτιάχνεις πρώτα γερά θεμέλια. Το είπε ο πρόεδρος. Ως τα 5, 6 χρόνια το 50% και ως τα δέκα το 80%. Δεν θέλω να σας κουράσω, χαίρομαι ιδιαίτερα που βλέπω όλη αυτή τη μαζική συγκέντρωση, πιστεύω πραγματικά ότι είναι κοινά τα προβλήματα από το Νηπιαγωγείο ως το Πανεπιστήμιο και έτσι πρέπει να τα βλέπουμε. Πιστεύω πραγματικά ότι πάνω από όλα δεν πρέπει να χάσουμε την ελπίδα μας σαν εκπαιδευτικοί. Ότι τα πράγματα θα γίνονται όλο και καλύτερα και γιατί όχι, με μαχητική διεκδίκηση όπως ξέρει ο κλάδος των εκπαιδευτικών. Μία ημερίδα έχει πάντα να δώσει πράγματα σε όλους μας, έτσι καθώς περιδιάβαινα πριν καθίσω κάτω, άκουσα ένα σωρό όμορφες εκφράσεις, γεια σου, τι κάνεις, πόσο καιρό έχω να σε δω και μόνο αυτή η επικοινωνία η ζωντανή, βλέπουμε συναδέλφους που είχαμε χρόνια να τους δούμε, βλέπουμε τα μάτια τους, το χαμόγελό τους τη χαρά τους. Εύχομαι σε όλους σας να πάρετε ότι περισσότερο από τη σημερινή ημερίδα και πάνω από όλα μη χάσετε την ελπίδα για κάτι καλύτερο στον τόπο μας. Ευχαριστώ. Δ. ΜΠΡΑΤΗΣ: Ευχαριστούμε το συνάδελφο Διευθυντή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Παρακαλώ το κύριο Περιφερειακό Διευθυντή Εκπαίδευσης Στερεάς Ελλάδας, για ένα σύντομο χαιρετισμό. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ: Κύριε Δήμαρχε Χαλκιδαίων, κύριε Πρόεδρε της ΔΟΕ κύριε αιρετέ του ΚΥΣΠΕ, κύριοι αιρετοί του ΑΠΥΣΠΕ, κύριοι Διευθυντές της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, κύριε καθηγητά, κύριοι Προϊστάμενοι: θα μου επιτρέψει ο συνάδελφος που με κάλεσε στο βήμα, να μην κάνω μόνο ένα σύντομο χαιρετισμό, αλλά να μοιραστώ μαζί σας και κάποιες σκέψεις. Πρώτα πρώτα θέλω να εκφράσω από το βάθος της καρδιάς μου μια ιδιαίτερη ικανοποίηση, γιατί υπάρχει πραγματικά συμμετοχή και οι συνάδελφοι της Προσχολικής Αγωγής έχουν έλθει από όλους τους νομούς της 10

Στερεάς για να παραστούν, να μοιραστούν και να εισπράξουν ότι είναι δυνατόν να εισπράξουν. Θέλω να συγχαρώ τη ΔΟΕ για την πρωτοβουλία αυτή και θέλω να κάνω μια επισήμανση. Όταν οι συνδικαλιστικοί φορείς νιώθουν την ανάγκη να κάνουν επιμορφώσεις ημερίδες, σημαίνει ότι υπάρχει κάποιο έλλειμμα. Αυτό το έλλειμμα στην επιμόρφωση πρέπει να βρούμε τρόπους να το καλύψουμε. Τώρα με το βλέμμα μου συνέλαβα και τη Σύμβουλο της Προσχολικής Αγωγής της Φωκίδας και ζητώ συγνώμη που δεν την προσφώνησα, αλλά έχω σκοπό κάτι άλλο να πω. Θέλω λοιπόν, να πω ότι η ανάγκη που έχουν οι συνδικαλιστικοί φορείς να διοργανώνουν, να προκαλούν και να προσκαλούν τους συναδέλφους σε ημερίδες, σημαίνει πως νιώθουν την ανάγκη της επιμόρφωσης. Η επιμόρφωση έχει τρία μονοπάτια. Το πρώτο μονοπάτι είναι της μοναχικής πορείας. Ο καθένας προσπαθεί, αγωνίζεται από ένα μετερίζι που διάλεξε και βρίσκει ένα τρόπο να νιώθει επαρκής και να μπορεί να σταθεί με επιστημονική αξιοσύνη. Ο δεύτερος τρόπος είναι αυτό που η πολιτεία έχει θεσπίσει μέσα από τα ιδρύματα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης και δίνει την επιμόρφωση, είτε αυτή είναι μετεκπαίδευση, είτε είναι αυτό σπουδές σε κάποιο μεταπτυχιακό πρόγραμμα. Και το τρίτο μονοπάτι είναι το μονοπάτι που όλοι οι άλλοι φορείς θεωρούν χρέος ότι πρέπει να το υπηρετούν. Μέσα σε αυτούς τους φορείς είναι και οι Σχολικοί Σύμβουλοι και θέλω να εκφράσω την πικρία μου για την απουσία τους, επειδή δεν πρέπει να πω τίποτε περισσότερο και μένω μόνο στην έκφραση της πικρίας. Και κάτι άλλο. Ποιο είναι το σημαντικότερο κομμάτι της εκπαιδευτικής διαδικασίας; Το είπε ο Πρόεδρος και είναι κάτι που το λεω πάρα πολύ συχνά. Το σημαντικότερο κομμάτι της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι η Προσχολική Αγωγή. Από τη μια μεριά λέμε εκπαιδευτική διαδικασία, από την άλλη μεριά λέμε Προσχολική Αγωγή. Δεν θέλω να επαναληφθώ, νομίζω πως αυτό που επεσήμανε ο Πρόεδρος της ΔΟΕ, όπως επίσης και ο συνάδελφος Διευθυντής της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης γι αυτά που κατακτώνται και για τις μαθήσεις που αποκτά ένα νήπιο. Είναι πάρα 11

πολύ σημαντικά αυτά και θα πρέπει εσείς που υπηρετείτε στην Προσχολική Αγωγή να ξέρετε πως προσφέρετε το σημαντικότερο έργο στην ελληνική κοινωνία. Οι λαοί που έχουν μια ιδιαίτερη λατρεία για την εκπαίδευση, όπως οι Ιάπωνες, δίνουν μια ιδιαίτερη βαρύτητα σε αυτό. Πρέπει μόνο να μένουμε σε μια διαπίστωση; Ότι η Προσχολική Αγωγή είναι το πλέον θεμελιώδες κομμάτι της εκπαιδευτικής διαδικασίας; Πρέπει εκτός από τη διαπίστωση να προβούμε και σε κάποια εκδραμάτηση, θα το δούμε όμως ποιο είναι το θέμα αυτό και πώς μπορούμε να προβούμε σε αυτή την εκδραμάτηση. Και μία ακόμα σκέψη. Είπε ο συνάδελφος Πρόεδρος για τη δυσκολία που αισθάνεται το συνδικαλιστικό όργανο που μας εκφράζει για να υπηρετήσουν οι συνάδελφοι της Προσχολικής Αγωγής στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, στην Πρώτη και στη Δευτέρα τάξη. Και πράγματι υπάρχει μια δυσκολία. Δυστυχώς όμως υπήρχε και μία παραπλάνηση. Με ένα ερευνητικό πρόγραμμα που κράτησε 4, 5 μήνες και το οποίο σε συναδέλφισσες άλλων νομών και ο ένας νομός ανήκει στη περιφέρεια, έδωσε την ψευδαίσθηση πως στην Προσχολική Αγωγή μπορούμε να ετοιμάζουμε τα παιδιά για να γράφουν και να διαβάζουν. Χωρίς να σκεφτούμε τις νευροψυχολογικές επιπτώσεις, εάν έχει γίνει η πλευρίωση, ποιο παιδί είναι έτοιμο και εάν μπορούμε να αδικήσουμε κάθε παιδί. Δεν θα μείνω άλλο στο βήμα γιατί εμείς οι δάσκαλοι έχουμε την αδυναμία όταν βρούμε ακροατήριο τους διδάσκουμε και δεν θέλω να κάνω αυτό το λάθος, που καταμαρτυρώ σε άλλους. Θέλω να σας ευχαριστήσω θερμά. Θέλω να σας συγχαρώ γι αυτή την προσπάθεια. Θέλω να καταλάβουμε όλοι ότι όταν από οποιοδήποτε μετερίζι αγωνιζόμαστε για να κάνουμε επιμόρφωση, καταλαβαίνουμε πως έχουμε κάθε έλλειμμα. Και ξέρετε τι σημαίνει το έλλειμμα; Σημαίνει αγωνία και αγώνα για να το καλύψουμε. Να είστε καλά. Δ. ΜΠΡΑΤΗΣ: Ευχαριστούμε τον Περιφερειακό Διευθυντή. Παρακαλώ το Δήμαρχο Χαλκίδας συνάδελφο Δημήτρη Αναγνωστάκη να χαιρετίσει την ημερίδα. 12

Δ.ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ: Μετά τους Χαιρετισμούς έρχεται η Ανάσταση. Για να έλθει όμως η ανάσταση συναδέλφισσες και συνάδελφοι στον κλάδο θα πρέπει όλοι μαζί να σηκώσουμε το σταυρό του μαρτυρίου. Χρόνια τώρα με αυτούς τους ανθρώπους που είναι στο πάνελ έχω συστρατευτεί, έχω παλέψει, αλλά τα περιθώρια βελτίωσης ήταν συγκεκριμένα και εν πάση περιπτώσει οι αγωνίες μας παραμένουν αγωνίες. Όχι ότι δεν δικαιώθηκαν οράματα και δεν δικαιώθηκαν αγώνες. Όμως μέσα από τον αγώνα και απαντώ στην τελευταία τοποθέτηση, θα έλθουν να καλυφθούν τα μεγάλα ελλείμματα και της πολιτείας και της τοπικής αυτοδιοίκησης, συνολικά της κοινωνίας απέναντι στον κλάδο των εκπαιδευτικών και δεν έχω καμία διάθεση να κολακέψω ή να χαϊδέψω αυτιά. Έχω όμως πια μια εμπειρία. Μια εμπειρία και μία διαδρομή. Είχα την τιμή και τη χαρά να εκπροσωπώ τους συναδέλφους μου σε δευτεροβάθμιο και πρωτοβάθμιο όργανο και στις γενικές συνελεύσεις της Ομοσπονδίας, αλλά και στην ΑΔΕΔΥ και βεβαίως τώρα με την ιδιότητα που με τίμησαν οι συμπολίτες μου, να διαπιστώνω όχι απλά ελλείμματα, βαθιά ελλείμματα. 870.000.000 δραχμές δόθηκαν την πρώτη διετία από τη σημερινή δημοτική αρχή της πόλης, για να αντιμετωπίσουμε ανάγκες των σχολείων και τα σχολεία της Χαλκίδας δεν είναι σε ιδιαίτερα κολακευτική για μας κατάσταση. Είπε προηγούμενα η κυρία Διευθύντρια πως τα περισσότερα Νηπιαγωγεία είναι μισθωμένα και ακατάλληλα για λειτουργία και αυτό το έχουμε επισημάνει από το 1987, 1988 όταν κάναμε την πρώτη έρευνα ως τοπικός σύλλογος. Από τότε μέχρι σήμερα ελάχιστα έχουν πραγματοποιηθεί. Γι αυτό είπα, ότι κάλεσε ο Πρόεδρος στις γενικές συνελεύσεις συμμετοχή μέσα από τη συμμετοχή σας, θα δώσετε τη δυνατότητα σε αυτούς τους ανθρώπους να είναι ακόμα πιο δυναμικοί, πιο διεκδικητικοί και πιο αποτελεσματικοί, για να μπορέσουν να πάνε στο Υπουργείο, ή στα Υπουργεία και να διεκδικήσουν βελτίωση των συνθηκών της δουλειάς μας αλλά και βελτίωση των εισοδημάτων μας. Αυτά τα δύο ξέρετε δεν πρέπει να τα βλέπουμε διαφορετικά ή να τα προσεγγίζουμε με άλλη οπτική γωνία, είναι αλληλένδετα. Είπε ο κύριος Πρόεδρος για τον προϋπολογισμό και των προηγούμενων χρόνων, αλλά και 13

το φετινό. Δεν θα ήθελα να κάνω σχόλια πολλά παρά μόνο ένα. Και η τοπική αυτοδιοίκηση δυστυχώς αντιμετωπίζεται όπως και ο χώρος της εκπαίδευσης, πολλά λόγια, αλλά στην ουσία έλλειψη χρηματοδότησης και εάν δεν μπορέσουμε εμείς, εννοώ οι εκπαιδευτικοί να διεκδικήσουμε για το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας έχοντας δίπλα και τους γονείς, που είναι οι φυσικοί μας σύμμαχοι, τότε λυπάμαι, αλλά δεν δηλώνω αισιόδοξος. Ξεκίνησα από αυτό, γιατί ξέρετε η Χαλκίδα έχει μια ιστορία και έναν πολιτισμό ακόμα και στα συνδικαλιστικά πράγματα του κλάδου. Εδώ δεν ξέρω κατά πόσο οι συνάδελφοι το γνωρίζουν, νομίζω ότι αρκετοί το γνωρίζουν, ήταν η πρώτη έδρα της Ομοσπονδίας μας. Εδώ λοιπόν, ξεκίνησε το συνδικαλιστικό κίνημα των δασκάλων και αυτό εάν θέλετε είναι μεγάλο φορτίο ευθύνης, στις πλάτες των ανθρώπων που αυτή τη στιγμή εκπροσωπούν το σύλλογο, αλλά μας δίνει και μία άλλη διάσταση, να είμαστε κοντά σε αυτό που επιχειρεί η Ομοσπονδία. Και όταν ενημερώθηκα από το φίλο Πρόεδρο, ότι σκέφτεται να κάνουν μία ημερίδα, όχι απλά ένιωσα ικανοποίηση, χαρά, αλλά ιδιαίτερα τιμή για την εδώ παρουσία σας. Μία παρουσία ανθρώπων επιστημόνων που υπηρετούν την ελληνική κοινωνία από ένα ουσιαστικό μετερίζι. Θερμή παράκληση όποτε αποφασίσετε ως Ομοσπονδία ανάλογες ημερίδες, η Χαλκίδα είναι στη διάθεσή σας, ο δήμος της Χαλκίδας είναι στη διάθεσή σας, εάν μπορούμε άμεσα να φτιάξουμε και μία δεύτερη και μία τρίτη, αυτό θα είναι ευτύχημα και για τον κλάδο, αλλά και για μας. Τέλος, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι θέλω να πω δύο λόγια μόνο για το ρόλο της τοπικής αυτοδιοίκησης. Μην αφήνετε τους Νομάρχες και τους Δημάρχους, τα Νομαρχιακά και Δημοτικά Συμβούλια έξω από το παιχνίδι. Όσο πιο ενημερωμένοι είναι από σας, τόσο καλύτερη και ουσιαστική είναι η ευαισθητοποίηση. Το βασικό επιχείρημα, το γνωρίζω τι θα σας πούνε, δεν υπάρχουν χρήματα. Όπου υπάρχει όμως μεράκι, όπου υπάρχει πραγματικά συνείδηση και το ένα έχει αποτέλεσμα. Τουλάχιστον εμείς με τη βοήθεια του συλλόγου δασκάλων όλου του εκπαιδευτικού κόσμου και των γονιών με τα λίγα, τα πενιχρά μέσα, πιστεύω ότι κάτι έχουμε κάνει. 14

Εύχομαι επιτυχία στην Ημερίδα, να είστε γερές, γεροί και αγώνα. Με αγώνα κατακτάμε τα δικαιώματά μας, έτσι μάθαμε, έτσι ξέρουμε, αυτό θα είναι το παρόν και το μέλλον, όχι μόνο της Προσχολικής Αγωγής, αλλά συνολικά της εκπαίδευσης. Καλή επιτυχία. ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Δήμαρχε Χαλκιδαίων, η συνδικαλιστική ιδιότητα, ο πόνος και η αγωνία δεν ξεχνιούνται. Ιδιαίτερα όμως όταν παντρεύονται και με την αγωνία μιας ολόκληρης πόλης, σίγουρα εγγυώνται, ότι υπάρχουν πάντοτε καλές προθέσεις για το μέλλον, σας ευχαριστώ. Δ.ΜΠΡΑΤΗΣ: Και επειδή έχουμε καλή μνήμη το δέσαμε κόμπο ότι θα στηρίξετε άλλες δύο, τρεις ημερίδες. Μη νομίζετε δηλαδή, ότι το είπατε έτσι. Επίσης να πω ότι σε ότι αφορά τους Σχολικούς Συμβούλους νηπιαγωγών έχουν προσκληθεί όλες από εμάς. ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Και μετά τους χαιρετισμούς θα μπούμε στο κύριο μέρος της σημερινής ημερίδας. Καλώ στο βήμα για την εισήγηση τον καθηγητή του τμήματος Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, τον κύριο Απόστολο Παπαϊωάννου. Α.ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ: Ήταν πάρα πολλές οι αφορμές να ξεκινήσει κανείς την ομιλία και την εισήγηση αυτή, αλλά παίρνω προς το παρόν μία, τα ελλείμματα που ανέφερε ο Περιφερειακός Διευθυντής της Εκπαίδευσης. Τα ελλείμματα συνάδελφοι, βεβαίως και είναι κατ αρχήν πολιτικά όταν σχετίζονται αναπόφευκτα και διασταυρώνονται με την εκπαίδευση. Κύριε Δήμαρχε, κυρία και κύριοι Αντιδήμαρχοι, κύριε Πρόεδρε της ΔΟΕ, αγαπητά μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της ΔΟΕ, κύριοι Διευθυντές της Εκπαίδευσης, συνάδελφοι, συναδέλφισσες, σας μεταφέρω ένα θερμό χαιρετισμό από τα Ιωάννινα, από το Πανεπιστήμιο, από τον Πρύτανη, από τον κύριο Δήμου που είναι και δικός σας, είναι δικός μας και δικός σας αφού είναι από την Εύβοια. Για τη φιλοξενία που μου είναι γνωστή στη Χαλκίδα και στην Εύβοια σας ευχαριστώ θερμά, απλώς γίνεται τώρα ανανέωση αυτής της φιλοξενίας, που πιστεύω όπως με διαβεβαιώσατε θα είναι διαρκής. Ευχαριστώ τη ΔΟΕ που μου έδωσε την ευκαιρία και τη δυνατότητα να είμαι την ώρα αυτή στο βήμα. 15

Αλλιώς λοιπόν, είχα προγραμματίσει την εκκίνηση, αλλά με τα ελλείμματα που αναφέρθηκαν ήταν πράγματι ευκαιρία. Αν υποτεθεί ότι υπάρχει ένας αριθμητής, που είναι η πολιτική δημοκρατία και ένας παρανομαστής η εφαρμογή, η κοινωνική δημοκρατία, τότε αυτή η αριθμητική πράξη δεν ισούται με τη μονάδα. Επομένως θα έλεγα ότι ακριβώς και εδώ είναι το πρόβλημα, εάν αυτά λοιπόν, τα ελλείμματα, όχι σε θεωρητικό πεδίο, αλλά σε πρακτικό επίπεδο μπορούν να καλυφτούν. Συνάδελφοι, που μιλήσατε προηγουμένως και Περιφερειακέ Διευθυντή της Εκπαίδευσης, είναι χρόνια τώρα, που η επίσημη πολιτεία αποφεύγει να ασχοληθεί σοβαρά με την Προσχολική Αγωγή και την εκπαίδευση. Εάν υποτεθεί ότι εκείνο το «σοβαρά» έχει και αντιστροφή, το αντίστροφο, τότε το σοβαρός σημαίνει φαιδρός, αφού λοιπόν, σοβαρά δεν ασχολείται μάλλον φαιδρά ασχολείται. Οι παρατηρήσεις και τα συμπεράσματα που καταγράφηκαν στα πρακτικά εδώ και χρόνια του 6ου πανελλήνιου εκπαιδευτικού συνεδρίου, που διοργάνωσαν οι ομοσπονδίες Ελλάδας και Κύπρου, οι διδασκαλικές που είχε ως θέμα την Προσχολική Αγωγή στην Ελλάδα και στη Κύπρο, πραγματικότητες και προοπτικές είχαν εκδοθεί από το Επιστημονικό Βήμα στη συνεδρίαση στην Αθήνα, αυτές θα έλεγα οι πρώτες συγκεκριμένες, καταγραμμένες προτάσεις βρίσκονται δυστυχώς διαρκώς στην επικαιρότητα. Φαίνεται ότι ακόμα δεν ήλθε ο κατάλληλος καιρός, ώστε να γίνει η αναγκαία παρέμβαση. Ή σίγουρα δεν έγινε ακόμα κάτι το φοβερό για να ευαισθητοποιηθούν οι πάντες και να αισθανθούν την ανάγκη της λήψης καθοριστικών μέτρων προκειμένου να αντιμετωπιστεί άμεσα, χωρίς καθυστερήσεις και ανασταλτικούς προβληματισμούς, το πολυσύνθετο ζήτημα που λέγεται Προσχολική εκπαίδευση. Μπροστά σε ένα πλήθος αδιεξόδων, στην πλήρη και ολοφάνερη αδυναμία τους να καλύψουν ακόμα και ένα μικρό μέρος των αναγκών της Προσχολικής εκπαίδευσης, οι κυβερνώντες και δεν κάνω εδώ καμιά αντιπολίτευση, οι οποιοιδήποτε κυβερνώντες καταφεύγουν σε γενικότερες, αόριστες και άνευ κόστους πολιτικές υποσχέσεις. Η κυβερνητική αλλαγή μέχρι να προσαρμοστεί στη νέα κατάσταση, κοιτάξτε θεωρώ μεγάλο διάστημα 11 μήνες προετοιμασίες για να 16

βγει μια κάποια απόφαση για την παιδεία. Θεωρώ πράγματι μεγάλο το χρονικό διάστημα να αρχίσει ένας υποτιθέμενος εθνικός διάλογος για τη παιδεία. Θα μπορούσε να γίνει αυτό αμέσως. Δηλαδή, τον περασμένο Απρίλιο και δεν έγινε αυτό. Λοιπόν, αυτή η αλλαγή η κυβερνητική μέχρι να καθορίσει την πολιτική της τακτική και να αρχίσει να υλοποιεί εξαγγελίες εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων κλπ βρέθηκε εντελώς απροετοίμαστη να αντιμετωπίσει αδιέξοδες εκπαιδευτικές πραγματικότητες, ήδη οξυμένες από το παρελθόν, στην κάθετη διαίρεση της εκπαίδευσης και στην οριζόντια. Δηλαδή, από το Νηπιαγωγείο μέχρι το Πανεπιστήμιο. Δεν υπάρχει κάποια βαθμίδα που να έχει πάρει απάντηση, εννοώ θετική απάντηση. Η Προσχολική Αγωγή και εκπαίδευση θεσμικά και πολιτικά, κακό αυτό που λέμε τώρα, είναι άκυρη. Ένα σύστημα εκπαιδευτικό, θεσμικά έγκυρο και κατοχυρωμένο απομονώνει συστηματικά και σκοπίμως την Προσχολική εκπαίδευση, τη διαχωρίζει, την περιθωριοποιεί την καταδικάζει σε μαρασμό και υπολειτουργία. Το ξέρετε, το ξέρουμε και το ζούμε, δεν είναι υποχρεωτική η Προσχολική εκπαίδευση, παρ όλο που όλες οι πολιτικές ηγεσίες, παρατάξεις, κομματικοί σχηματισμοί το υποσχέθηκαν. Καμιά εκπαιδευτική μεταρρύθμιση δεν μπορεί να προχωρήσει, αν δεν ασχοληθεί σοβαρά με την Προσχολική Αγωγή. Είναι πολλοί αυτοί που δεν έχουν ακόμα πειστεί για την αναγκαιότητα της ενσωμάτωσης της νηπιαγωγού στην όλη εκπαιδευτική διαδικασία. Και είναι ακόμα πιο πολλοί εκείνοι που θέλουν να αγνοούν ότι η παιδεία έχει τα θεμέλιά της στην Προσχολική Αγωγή, εκεί είναι οι ρίζες της, από εκεί ξεκινάει η μόρφωση του ανθρώπου. Η μόρφωση, όπως άλλωστε η ίδια αυτή η λέξη σημαίνει, είναι αυτή που δίνει μορφή στον άνθρωπο από την αρχή του σχηματισμού του ως προσωπικότητας ο άνθρωπος παίρνει τη μορφή του από την πρώτη δηλαδή στιγμή που δέχεται εκπαιδευτικά αγαθά. Είναι κοινοτυπία συνάδελφοι να επαναλάβουμε ότι η διάπλαση των νέων γενιών εξαρτάται από την παρεχόμενη παιδεία και πως η σχέση που συνδέει την παιδεία με τη δημοκρατία είναι αμφίδρομη. Είναι κοινό μυστικό, ότι ο πνευματικά ώριμος πολίτης, είναι ον πολιτικό που στηρίζει τη 17

δημοκρατία, γι αυτό και οι πραγματικές δημοκρατίες, δεν θέτουν όρια στην εκπαίδευση και στη μόρφωση των πολιτών, όπως υποστηρίζει άλλωστε και η αρχαία σκέψη, ο Πλάτων ή ο Αριστοτέλης. Όσο τελικά η παιδεία και ειδικότερα ο πιο βασικός θεσμός η εκπαίδευση, δεν υποστηρίζεται οικονομικά και πολιτικά από την πολιτεία, τόσο το χάσμα που χωρίζει την πολιτική δημοκρατία από την κοινωνική δημοκρατία θα διευρύνεται. Δεν ισούται η πράξη που ανέφερα η αριθμητική με τη μονάδα. Φανταστείτε ένα κλάσμα, πολιτική δημοκρατία αριθμητής, παρανομαστής η κοινωνική δημοκρατία, αυτό δεν βγάζει 1. Βγάζει ένα αδιέξοδο. Και είναι πράγματι αποκαρδιωτικό να μιλάμε, τώρα πια που έχουν περάσει και τα χρόνια, να γυρίζουμε στο παρελθόν και να έχουμε ακριβώς τα ίδια... Αλλαγή πλευράς κασέτας από Κ1Α σε Κ1Β Μα είναι δυνατόν; Και όμως είναι δυνατόν. Νέος τότε στην Αθήνα, στο Πεδίο του Άρεως τρέχαμε με του Θοδωράκη τα τραγούδια, με τη Φαραντούρη για την Κύπρο και να έχουμε και αυτό το σύνθημα μπροστά έτοιμο στα μεγάλα πανό, 15% για την παιδεία. Σήμερα να βλέπουμε τους αριθμούς να μειώνονται, να μειώνονται, να μειώνονται ώσπου να εξαφανιστούν, να ισοπεδώνονται. Υπάρχει ένα τεράστιο γιατί που πρέπει να το απαντήσει και η κυβέρνηση και η αντιπολίτευση. Όχι μόνο αυτός που κυβερνά, αλλά και αυτός που θα έλθει να κυβερνήσει. Και το βάρος είναι πολύ πιο βαρύ, πολύ πιο δυνατό, πολύ πιο ισχυρό στο Γιώργο Παπανδρέου, γιατί έχει και μια κληρονομιά πάρα πίσω, που είναι εκείνη η πολιτική και η εκπαιδευτική άνοιξη, η ατυχής του 1964. Αυτό να μην το ξεχνάμε. Τότε είχαν μπει οι βάσεις που ακόμα υπάρχουν, είτε είναι αυτό Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, είτε είναι η δυναμική της ΔΟΕ με τα περίφημα Διδασκαλικά Βήματα και εκείνα τα Δελτία που έβγαιναν προς τα έξω, μπροσούρες επαναστατικές τότε, που ασφαλώς είχαν τρομάξει το κράτος τότε, το παρακράτος και τη σύμμαχο δύναμη την πέραν του Ατλαντικού, γιατί αυτό να μην το ξεχνάμε πώς είναι το μαγαζί μας στη γωνία και όλοι το προσέχουν το μαγαζί αυτό. Αυτό να μη μας διαφεύγει. 18