Εθελοντισµός. Γιορτές της Γης στο Απολιθωµένο άσος Λέσβου

ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟΥ ΑΣΟΥΣ ΛΕΣΒΟΥ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟΥ ΑΣΟΥΣ ΛΕΣΒΟΥ ΕΤΟΣ 12 ο ΤΕΥΧΟΣ 27 Γιορτές της Γης 2012 Εθελοντισµός στο Απολιθωµένο άσος Λέσβου

Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου, µε έδρα το Σίγρι της Λέσβου, αποτελεί κοινωφελές νοµικό πρόσωπο εποπτευόµενο από το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευµάτων, Πολιτισµού και Αθλητισµού. Στους κύριους σκοπούς του Μουσείου περιλαµβάνονται η µελέτη, η έρευνα, η ανάδειξη, η έκθεση, η συντήρηση, η φύλαξη και κάθε πρόσφορη αξιοποίηση του Απολιθωµένου άσους της Λέσβου, το οποίο αποτελεί διατηρητέο µνηµείο της φύσης. Ώρες λειτουργίας Μουσείου: @ E-mail: i Θερινή περίοδος 1 Ιουλίου έως 30 Σεπτεµβρίου: Kαθηµερινά: 09:00 έως 20:00 Χειµερινή περίοδος 1 Οκτωβρίου έως 30 Ιουνίου: Τρίτη - Κυριακή: 09:00 έως 17:00 Ταχυδροµική ιεύθυνση: Σίγρι Λέσβου, T.K. 811 03 Τηλ. - Fax: 22530-54434 22510-47033 lesvospf@otenet.gr http:// www.lesvosmuseum.gr www.petrifiedforest.gr Κέντρο Πληροφόρησης Μυτιλήνης: 8ης Νοεµβρίου 17, Τ.Κ. 811 00, Μυτιλήνη. Τηλ. - Fax: 22510-47033 Ώρες λειτουργίας: 08:00 έως 16:00 Ευρωπαϊκός προορισµός αριστείας Λέσβος - Απολιθωµένο άσος ΣΕΚΟ ΪΑ Έτος 12 ο Τεύχος 27 Έκδοση: ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟΥ ΑΣΟΥΣ ΛΕΣΒΟΥ Σωµατείο: ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟΥ ΑΣΟΥΣ ΛΕΣΒΟΥ Υπεύθυνος έκδοσης: Ν. Ζούρος Σύνταξη - Συνεργάτες: Κ. Μπεντάνα Η. Βαλιάκος Κ. Βασιλειάδου. Μπάτσιος Β. Πλουσάκη Α. Γεωργίου Μ. Γκόγκος Φωτογραφίες: Φωτογραφικό αρχείο Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου Επιµέλεια έκδοσης: Α. Γεωργίου Φωτογραφία εµπροσθόφυλλου: Πρόσκοποι που συµµετέχουν σε εθελοντικές εργασίες στο πάρκο Πλάκας του Απολιθωµένου άσους Λέσβου Φωτογραφία οπισθόφυλλου: Μακέτα Σύγκλισης Λιθοσφαιρικών Πλακών, Αίθουσα Αιγαίου, Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου ISSN 1109-3676

Γιορτές της Γης 2012 Γιορτές της Γης Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου, αναλαµβάνοντας ενεργό ρόλο ως φορέα πολιτισµού στο νησί της Λέσβου, διοργάνωσε και φέτος ένα πολύ πλούσιο πρόγραµµα καλοκαιρινών πολιτιστικών εκδηλώσεων. Οι «Γιορτές της Γης», που υλοποιούνται κάθε χρόνο από τον Ιούλιο µέχρι και το Σεπτέµβριο στις εγκαταστάσεις του Μουσείου στο Σίγρι, έχουν ως στόχο να προσφέρουν στους επισκέπτες του Απολιθωµένου άσους αλλά και στους κατοίκους του νησιού τη δυνατότητα να γνωρίσουν καλύτερα τη Λέσβο, το µεγάλο φυσικό της πλούτο, την ιστορία και τον πολιτισµό της. Μέσα από τις εκδηλώσεις του, το Μουσείο παρέχει στους φίλους του πολύτιµες προτάσεις διασκέδασης αλλά και ενηµέρωσης µέσω της επαφής µε τις τέχνες και την επιστήµη. Την ίδια στιγµή, δίνει την ευκαιρία στους ντόπιους καλλιτέχνες να αναδείξουν και να προωθήσουν το έργο τους και σε ερευνητές που ασχολούνται µε θέµατα που αφορούν στο νησί της Λέσβου να ενηµερώσουν το κοινό για τα πιο πρόσφατα αποτελέσµατα της επιστηµονικής τους έρευνας. Το πρόγραµµα των εκδηλώσεων κατά το φετινό καλοκαίρι ήταν εντυπωσιακά πλούσιο, µε πληθώρα εκθέσεων ζωγραφικής, γλυπτικής και φωτογραφίας, διαλέξεων, παρουσιάσεων βιβλίων, συναυλιών και προβολών ντοκιµαντέρ. Οι εκδηλώσεις, όπως κάθε χρόνο, αγκαλιάστηκαν µε αγάπη από τους επισκέπτες και τους ντόπιους που γέµισαν τις αίθουσες και τους υπαίθριους χώρους του Μουσείου για να συµµετάσχουν στις Γιορτές της Γης. Μουσικές Εκδηλώσεις Ορχήστρα του ήµου Λέσβου - Αφιέρωµα στο ήµο Μούτση Μεταξύ των εκδηλώσεων ξεχώρισε η µουσική εκδήλωση, αφιέρωµα στο ήµο Μούτση, που παρουσίασε στις 30 Ιουλίου η ορχήστρα του ήµου Λέσβου υπό τη διεύθυνση του µαέστρου Νίκου Τσιριγώτη. Η εκδήλωση ήταν συνδιοργάνωση του Μουσείου και του Οργανισµού Παιδείας, Πολιτισµού και Αθλητισµού του ήµου Λέσβου. Στην έναρξη της Καλοκαίρι 2012 Από τη µουσική εκδήλωση - αφιέρωµα στο ήµο Μούτση, µε την Ορχήστρα του ήµου Λέσβου, στις 30 Ιουλίου εκδήλωσης ο ιευθυντής του Μουσείου, Αναπλ. Καθ. Νίκος Ζούρος, ευχαρίστησε το ήµο Λέσβου και κυρίως το µαέστρο και τα µέλη της Ορχήστρας, την οποία χαρακτήρισε ως το καλύτερο µουσικό σύνολο - πρεσβευτή της Λέσβου, για τη συµµετοχή τους και τη συµβολή τους µε τη συναυλία αυτή στην προσπάθεια του Μουσείου να λειτουργήσει ένα χώρο πολιτισµού υψηλών προδιαγραφών στη υτική Λέσβο. Στη συνέχεια, απηύθυνε χαιρετισµό ο Πρόεδρος του Οργανισµού Παιδείας, Πολιτισµού και Αθλητισµού του ήµου Λέσβου, κ. Κωνσταντίνος Αστυρακάκης, ο οποίος αναφέρθηκε στις 120 εκδηλώσεις του «Λεσβιακού Καλοκαιριού» που πραγµατοποιούνται σε ολόκληρη τη Λέσβο και το οποίο αποτελεί µια ξεχωριστή διοργάνωση στην ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο που βιώνουµε. Η βραδιά εξελίχθηκε µαγευτικά στο κατάµεστο υπαίθριο αµφιθέατρο του Μουσείου, µε µοναδικές ερµηνείες τραγουδιών του ήµου Μούτση αλλά και άλλων συνθετών από τους από τους Πάρη Σκορδο- µπέκη, Μιχάλη ήσσο, Συµεώνη Καραγιάννη, Κατερίνα Βασιλείου, Αµέρσσα Τσιριγώτη, Ειρήνη Στεφανοπούλου, Γρηγόρη Συρόπουλο, Νίκο Βερβενιώτη, 3

Γιορτές της Γης 2012 Μαγικές οι ερµηνείες σε Σκοπούς και τραγούδια της Λέσβου και της Μικρασίας από τα «Σαντούρια» Αγιάσου, στο αµφιθέατρο του Μουσείου, στις 3 Αυγούστου Μαριάννα Μυρογιάννη-Κούκου και Μαρία Παναγιωτάρα. Στην ορχήστρα συµµετείχαν οι µουσικοί Χρήστος Παναγιωτάρας (µπουζούκι), Στράτος Βουτσής (µπουζούκι), Πέλα Μυρογιάννη (πιάνο και ακορντεόν), Ειρήνη Στεφανοπούλου (πλήκτρα), Αντώνης Κάντζος (ακουστική και ηλεκτρική κιθάρα), Νίκος Αλγιαννάκης (κλασική κιθάρα), Στράτος Μαµουλέλλης (12χορδή κιθάρα και µπαγλαµάς), Σίµος Ευθυµιάδης (µπάσο), Γιάννης Γανώσης (τύµπανα), Μαρία Αναγνωστέλλη (κρουστά) και η παρουσίαση του προγράµµατος έγινε από την Τζία Συκοµιτέλλη. Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν ο Αντιδήµαρχος Λέσβου κ. Α. Κουµαράς, ο Πρόεδρος του Τοπικού Συµβουλίου Σιγρίου κ. Π. Τσίκνας, ο Πρόεδρος του Τοπικού Συµβουλίου Ερεσού κ. Α. Αντωνακόπουλος, ο ηµοτικός Σύµβουλος κ. Α. Αθανασιάδης και πλήθος κόσµου. «Σκοποί και τραγούδια της Λέσβου και της Μικρασίας» από τα «Σαντούρια» της Αγιάσου Μια δεύτερη εξαιρετική µουσική βραδιά είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν οι φίλοι του Μουσείου στις 3 Αυγούστου, κάτω από την αυγουστιάτικη πανσέληνο, µε παραδοσιακούς «Σκοπούς και τραγούδια της Λέσβου και της Μικρασίας», από τα «Σαντούρια», τους µαθητές του Αναγνωστηρίου Αγιάσου και το µουσικοδιδάσκαλό τους Κώστα Ζαφειρίου. Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης έπαιξαν οι µαθητές Κατερίνα Κουτσκουδή-Βουρλή (τουµπερλέκι), Μαρία Μαγλογιάννη (νταϊρές), Μιλτιάδης Αργύρας, Σταυρούλα Βεγιάζη, Άρτεµις Γεωµηλά, Γεώργιος ελόγκος, Πηνελόπη Ζαφειρίου, Μυρσίνη Καρακωνσταντή, Μυρσίνη Κουτσκουδή-Βουρλή και ηµήτριος Σκλεπάρης (σαντούρι), τραγούδησαν οι Γεώργιος ελόγκος, Ιωάννα Καρακωνσταντή και Μυρσίνη Κουτσκουδή-Βουρλή, ενώ ο δάσκαλός τους Κώστας Ζαφειρίου τους συνόδευσε µε την κιθάρα του. 4

Γιορτές της Γης 2012 Έργα του γλύπτη Γεώργιου Αρ. Παπακωνσταντίνου που εκτέθηκαν στο Μουσείο στις 1-15 Ιουλίου Εκθέσεις Γιώργος Αρ. Παπακωνσταντίνου - «Η Θάλασσα κι εγώ» Μεγάλη επιτυχία σηµείωσε η έκθεση γλυπτικής «Η Θάλασσα κι εγώ» του Γιώργου Αρ. Παπακωνσταντίνου, που διήρκησε κατά το διάστηµα 1-15 Ιουλίου, µε έργα κατασκευασµένα από υλικά «ταξιδεµένα στον αφρό της θάλασσας» και υλικά από τον πλούτο της γης τα οποία έχει συλλέξει ο καλλιτέχνης κατά τη διάρκεια µοναχικών περιπάτων σε ερηµικούς αιγιαλούς. Η έκθεση αποτύπωσε το «αγκάλιασµα» ξύλου, πέτρας, γυαλιού, µετάλλου και πηλού, υλικών σµιλεµένων από το κύµα και την αρµύρα της θάλασσας, και τα ανέδειξε σε έργα σύγχρονα και χρηστικά. Έργο της Σοφίας Λέρτα, από την έκθεση της ζωγράφου στο Μουσείο 24-31 Ιουλίου Σοφία Λέρτα - Έκθεση ζωγραφικής Η έκθεση ζωγραφικής της Σοφίας Λέρτα, καλλιτέχνιδος µε καταγωγή από το Πλωµάρι Λέσβου, παρουσιάστηκε κατά το διάστηµα 24-31 Ιουλίου και εντυπωσίασε τους επισκέπτες, που είχαν την ευκαιρία να θαυµάσουν ζωντανές ανθρώπινες και φυτικές µορφές διαµορφωµένες µε µελάνια σε χαρτί και κινέζικο ριζόχαρτο. Τα απλά ζωγραφικά µέσα της Λέρτα φέρνουν στην επιφάνεια των έργων της µια ατµόσφαιρα ονειρική, υπαρξιακή και γεµάτη ερωτήµατα, διατηρώντας παράλληλα έναν αισιόδοξο χαρακτήρα. Ο ρυθµός των χρωµατικών κηλίδων µέσα στο χώρο υποδηλώνει µε ένα ξεχωριστό τρόπο την παρουσία των ζωντανών µορφών της, οι οποίες αναδεικνύονται εντυπωσιακά. 5

Γιορτές της Γης 2012 Πίνακας του Χαράλαµπου Καπτζή, ένα από τα πολλά έργα του που θύµισαν «Εικόνες από την παλιά Λέσβο», 2-19 Αυγούστου Χαράλαµπος Καπτζής - «Εικόνες από την παλιά Λέσβο» Περισσότερα από 70 έργα του λαϊκού ζωγράφου Χαράλαµπου Καπτζή φιλοξενήθηκαν στις εγκαταστάσεις του Μουσείου από τις 2 έως τις 19 Αυγούστου, συνθέτοντας την έκθεση «Εικόνες από την παλιά Λέσβο». Οι πίνακες του Καπτζή παρουσιάζουν στιγµιότυπα από την καθηµερινή ζωή στη Λέσβο του περασµένου αιώνα, όπως αποτυπώθηκαν στο µυαλό του καλλιτέχνη κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής του στο Σκαλοχώρι Λέσβου και µεταφέρθηκαν µαζί του στην πρωτεύουσα το 1946. Ψαράδικα λιµανάκια µε βάρκες, γρι-γρι, παραγάδια και δίχτυα, ψαράδες, λιο- µαζώµατα, καλντερίµια, σπίτια πετρόκτιστα, πλατείες µε αµαξάκια και αραµπάδες, ταβέρνες, καφενεία, πανηγύρια, παλιοί τεχνίτες, εκκλησάκια, εσωτερικά παραδοσιακών σπιτιών και πολύχρωµες αυλές ζωντάνεψαν για λίγες µέρες στους διαδρόµους του Μουσείου µνήµες ροµαντικές που κινδυνεύουν να χαθούν. Πολιτισµού στο Αιγαίο. Οι φωτογραφίες των παιδιών προβληµάτισαν και οι επισκέπτες της έκθεσης αντιλήφθηκαν πώς πολλά από τα στοιχεία της σύγχρονης πραγµατικότητας, όπως η άναρχη δόµηση, η ρίψη σκουπιδιών και η αλλοίωση της τοπικής αρχιτεκτονικής απογοητεύουν τα παιδιά, τα οποία αντίθετα επιζητούν τη διατήρηση της µοναδικότητας και της ταυτότητας κάθε τόπου και την προστασία και διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος! «Ναυτική παράδοση στο Αιγαίο: ταρσανάδες και σκαριά» Κατά τη διάρκεια ολόκληρου του καλοκαιριού, φιλοξενήθηκε στους χώρους του Μουσείου η περιοδική έκθεση «Ναυτική παράδοση στο Αιγαίο: ταρσανάδες και σκαριά», που οργανώθηκε σε συνεργασία µε τη Γενική Γραµµατεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής. Η έκθεση είχε ως στόχο να αναδείξει την ιστορική σχέση των κατοίκων της περιοχής του Αιγαίου µε τη θάλασσα και οι επισκέπτες της είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν, µέσα από συλλογή εντυπωσιακών αντιγράφων, µοναδικά πλοία που έχουν χρησιµοποιηθεί από την αρχαιότητα µέχρι σήµερα, όπως για παράδειγ- µα το πλοίο της Κερύνειας και την Αθηναϊκή τριήρη. Αντίγραφα πλοίων από την περιοδική έκθεση που φιλοξενείται στο Μουσείο «Ναυτική παράδοση στο Αιγαίο: ταρσανάδες και σκαριά» Έκθεση φωτογραφίας µαθητών - «Τι θα ήθελα να διατηρηθεί στο νησί µου και τι να αλλάξει» Από τις 20 Αυγούστου έως 14 Οκτωβρίου, πραγµατοποιήθηκε έκθεση φωτογραφίας µαθητών της Λέσβου, του Άϊ Στράτη και της Λήµνου µε φωτογραφίες που συµµετείχαν στο διαγωνισµό «Τι θα ήθελα να διατηρηθεί στο νησί µου και τι να αλλάξει», που διοργάνωσε η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και 6

Γιορτές της Γης 2012 Παρουσιάσεις βιβλίων Ιδιαίτερο ενδιαφέρον από το κοινό προσέλκυσε η παρουσίαση του βιβλίου των Μάκη και Βαγγέλη Αξιώτη, «Φυτά της Ελλάδας Η έρευνα στη Λέσβο: Βοτανική Χρήσεις - Τοξικότητα», στις 24 Αυγούστου. Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης ο ιευθυντής του Μουσείου, Αναπλ. Καθ. Ν. Ζούρος, αναφέρθηκε στο µεγάλο συγγραφικό έργο του γιατρού Μάκη Αξιώτη, αλλά και στο συγκεκριµένο βιβλίο που αποτελεί σηµαντική προσπάθεια καταγραφής των φυτών της Λέσβου, καθώς οι 720 σελίδες του περιγράφουν 820 διαφορετικά φυτά που φύονται σήµερα στο νησί, µε πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Οι δύο συγγραφείς του βιβλίου µίλησαν στους παρευρισκόµενους για τη σηµασία της συστηµατικής καταγραφής και ταξινόµησης των φυτών της Λέσβου και µοιράστηκαν µε το κοινό εντυπωσιακές φωτογραφίες από το προσωπικό τους αρχείο. Ο διευθυντής του Μουσείου Αναπλ. Καθ. Ν. Ζούρος µεταξύ των δύο συγγραφέων του βιβλίου Μάκη και Βαγγέλη Αξιώτη. Από την παρουσίαση του βιβλίου των Μάκη και Βαγγέλη Αξιώτη «Φυτά της Ελλάδας Η έρευνα στη Λέσβο: Βοτανική - Χρήσεις - Τοξικότητα», στις 24 Αυγούστου 7

Γιορτές της Γης 2012 ιαλέξεις Οι Γιορτές της Γης συµπεριέλαβαν φέτος µεγάλο αριθµό διαλέξεων µε ενδιαφέροντα επιστηµονικά θέµατα, τόσο από το επιστηµονικό προσωπικό του Μουσείου, όσο και από επιστήµονες ερευνητικών κέντρων που συνεργάζονται µε το Μουσείο. «Μικρά και µεγάλα ζώα στο Απολιθωµένο άσος Λέσβου» Στις 15 και 21 Ιουλίου παρουσιάστηκε από την ερευνήτρια γεωλόγο-παλαιοντολόγο του Μουσείου, ρ. Κατερίνα Βασιλειάδου, διάλεξη µε θέµα «Μικρά και µεγάλα ζώα στο Απολιθωµένο άσος Λέσβου». Οι παρευρισκόµενοι είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν το δεινοθήριο της Λέσβου και όλες τις λεπτοµέρειες για την ηλικία, τη µορφή και τη ζωή του που έχουν προκύψει µέσα από την παλαιοντολογική έρευνα των απολιθωµάτων του. Επίσης, γνώρισαν τα σαλιγκάρια, τα ψάρια και τους αλιγάτορες που έζησαν µέσα στη µεγάλη λίµνη που κάλυπτε τη βορειοδυτική Λέσβο, τα χάµστερ, τους τυφλοπόντικες και τους µυωξούς που ζούσαν στο έδαφος και επάνω στα δέντρα, αλλά και τις νυχτερίδες που πετούσαν στο νυχτερινό ουρανό του υποτροπικού δάσους που έσφυζε από ζωή πριν τις καταστροφικές εκρήξεις του ηφαιστείου της Βατούσας. Τη διάλεξη ακολούθησε παρατήρηση των µικροσκοπικών απολιθωµένων αποµειναριών των µικρόσω- µων ζώων µε τη χρήση ειδικών στερεοσκοπικών µικροσκοπίων. «Ηφαιστειακά γεωλογικά µνηµεία της Λέσβου» Στις 23 Ιουλίου πραγµατοποιήθηκε από τον MSc. Ηλία Βαλιάκο, ερευνητή γεωλόγο του Μουσείου, διάλεξη µε θέµα «Ηφαιστειακά γεωλογικά µνηµεία της Λέσβου». Η διάλεξη περιελάµβανε όλες τις πληροφορίες που έχουν προκύψει κατά την πολυετή µελέτη των ηφαιστειακών πετρωµάτων και σχηµατισµών στο νησί, τόσο από τους επιστήµονες του Μουσείου όσο και από ερευνητές ελληνικών και ξένων πανεπιστη- µίων. Οι παρευρισκόµενοι ξεναγήθηκαν στα γεωλογικά µνηµεία που δηµιούργησε η ηφαιστειακή δραστηριότητα πριν από 16-21 εκατοµµύρια χρόνια και είναι διάσπαρτα σε όλη τη Λέσβο: γνώρισαν τα ηφαίστεια του Λεπετύµνου, της Βατούσας και της Άγρας, ηφαιστειακούς σχηµατισµούς στη Μήθυµνα, την Πέτρα, την Ερεσό και το Μεσότοπο και πολλούς άλλους εντυπωσιακούς ηφαιστειακούς γεώτοπους. Φυσικά, έγινε ιδιαίτερη αναφορά στο Απολιθωµένο άσος, µνηµείο παγκόσµιας σηµασίας που έχει δηµιουργηθεί µέσω της ηφαιστειακής δραστηριότητας πριν από 20 εκατοµµύρια χρόνια. Στηλοειδείς µορφές λάβας στον ηφαιστειακό δόµο Όρδυµνου Παρατήρηση µέσα από µικροσκόπια απολιθωµάτων των µικρόσωµων ζώων του Απολιθωµένου άσους 8

Γιορτές της Γης 2012 Η Καθ. Αλεξάνδρα Ζαµπετάκη - Λέκκα έδωσε διάλεξη στης 27 Ιουλίου µε θέµα «Η ιστορία της γης στο µικροσκόπιο: ο πετρωµένος µικρόκοσµος αφηγείται» Η Καθ. Αλεξάνδρα Ζαµπετάκη - Λέκκα και ο Αναπλ. Καθ. Νικόλαος Ζούρος διευθυντής του µουσείου στη διάλεξη στης 27 Ιουλίου. «Η ιστορία της γης στο µικροσκόπιο: ο πετρωµένος µικρόκοσµος αφηγείται» Ιδιαίτερα µεγάλο ενδιαφέρον παρουσίασε η διάλεξη της Αλεξάνδρας Ζαµπετάκη - Λέκκα, Καθηγήτριας Μικροπαλαιοντολογίας - Στρωµατογραφίας του Τµή- µατος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Πανεπιστηµίου Αθηνών, µε θέµα «Η ιστορία της γης στο µικροσκόπιο: ο πετρωµένος µικρόκοσµος αφηγείται» που πραγµατοποιήθηκε στις 27 Ιουλίου. Οι παρευρισκόµενοι είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν, µέσα από µοναδικές εικόνες απολιθωµένων µικροοργανισµών που φωτογραφήθηκαν σε ειδικά µικροσκόπια, στοιχεία της ζωής, του κλίµατος, της γεωγραφικής κατανοµής και του περιβάλλοντος στην περιοχή του Αιγαίου κατά το παρελθόν. «Γεωθερµία και θερµές πηγές της Λέσβου» Η διάλεξη µε θέµα «Γεωθερµία και θερµές πηγές της Λέσβου» δόθηκε από τον MSc Ηλία Βαλιάκο στις 6 Αυγούστου. Παρουσιάστηκαν από τον οµιλητή µε απλό και εύγλωττο τρόπο οι αρχές της γεωθερµίας και εξηγήθηκε η προέλευση της γεωθερµίας στο νησί της Λέσβου. Στη συνέχεια, οι παρευρισκόµενοι γνώρισαν τις πολυάριθµες θερµές πηγές του νησιού, εκφράσεις του πολύ ισχυρού γεωθερµικού πεδίου στο υπέδαφος της Λέσβου που αποτελεί το αποτέλεσµα της σχετικά πρόσφατης ηφαιστειακής δραστηριότητας σε όλο το χώρο του βορειοανατολικού Αιγαίου. Θερµές πηγές στο Πολιχνίτο Λέσβου 9

Γιορτές της Γης 2012 «Η ζωή στο Αιγαίο τα τελευταία 20 εκατοµµύρια χρόνια» «Η ζωή στο Αιγαίο τα τελευταία 20 εκατοµµύρια χρόνια» ήταν το θέµα της διάλεξης που δόθηκε από την ρ. Κατερίνα Βασιλειάδου στις 10 και στις 11 Αυγούστου. Κατά τη διάρκεια της διάλεξης, το κοινό ταξίδεψε στο χώρο του Αιγαίου και γνώρισε την τεράστια ποικιλία των ζώων που έζησαν κατά τη διάρκεια των τελευταίων 20 εκατοµµυρίων ετών, αλλά και την εξέλιξη των θηλαστικών του Αιγαίου και τις µαρτυρίες που προκύπτουν µέσα από τα απολιθώµατα που έχουν βρεθεί στον ευρύτερο χώρο του Αιγαίου. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στην εξάπλωση του ανθρώπου, που στον ελληνικό χώρο αντιπροσωπεύεται από το κρανίο του Ανθρώπου των Πετραλώνων που ανακαλύφθηκε στα µέσα του 20ου αιώνα στη Χαλκιδική και αποτελεί ένα από τα σηµαντικότερα παλαιοανθρωπολογικά ευρήµατα παγκοσµίως. «Οι Επικράτειες της Αρχαίας Άντισσας και Αρχαίας Ερεσού - Πολιτιστικά µνηµεία στην περιοχή του Απολιθωµένου άσους» Στις 17 Αυγούστου µια ακόµη εξαιρετικά ενδιαφέρουσα διάλεξη δόθηκε στο Μουσείο από τον Ιωάννη Κουρτζέλλη, ρ. Αρχαιολόγο της Κ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, µε θέµα «Οι Επικράτειες της Αρχαίας Άντισσας και Αρχαίας Ερεσού - Πολιτιστικά µνηµεία στην περιοχή του Απολιθωµένου άσους». Μέσα από πλούσιο φωτογραφικό υλικό και από τις µοναδικές γνώσεις του οµιλητή, οι παρευρισκόµενοι ξεναγήθηκαν στα αξιόλογα δείγµατα του αρχαίου πολιτισµού που βρίσκονται σήµερα διάσπαρτα σε όλη την περιοχή του Απολιθωµένου άσους, όπως δηµόσια και οχυρωµατικά έργα, λιµενικές και εργαστηριακές εγκαταστάσεις, οικιστικά κατάλοιπα, νεκροπόλεις κ.α. Η διάλεξη επικεντρώθηκε κυρίως στα ευρήµατα της αρχαιότητας, µε αναφορές όµως και στα χριστιανικά, οθω- µανικά και νεώτερα µνηµεία που εντοπίζονται στα όρια των δύο επικρατειών και καθιστούν τη δυτική Λέσβο έναν ολοκληρωµένο πολιτιστικό προορισµό για τους Έλληνες και ξένους επισκέπτες. Ο ρ. Ιωάννης Κουρτζέλλης Ο ρ. Ι. Κουρτζέλλης παρουσίασε στους παρευρισκόµενους τις «Επικράτειες της Αρχαίας Άντισσας και Αρχαίας Ερεσού - Πολιτιστικά µνηµεία στην περιοχή του Απολιθωµένου άσους» στις 17 Αυγούστου 10

Γιορτές της Γης 2012 «Γνωριµία µε το φυσικό φαινόµενο των σεισµών» Το φετινό πρόγραµµα διαλέξεων έκλεισε στις 27 Αυγούστου, µε τη διάλεξη της MSc Κωνσταντίνας Μπεντάνας, ερευνήτριας γεωλόγου του Μουσείου, µε τίτλο «Γνωριµία µε το φυσικό φαινόµενο των σεισµών». Στόχος της διάλεξης ήταν η παρουσίαση όλης της επιστηµονικής γνώσης για το φαινόµενο του σεισµού και τα µέτρα προστασίας από αυτούς, αφού η εξοικείωση µε το φαινόµενο και η εκµάθηση τρόπων προφύλαξης σε µια ιδιαίτερα σεισµογενή περιοχή όπως είναι η χώρα µας είναι εξαιρετικά σηµαντικές και µπορεί να σώσουν ζωές και περιουσίες στο µέλλον. Τη διάλεξη ακολούθησε περιήγηση των παρευρισκόµενων στην εκθεσιακή ενότητα του Μουσείου «Από την Αιγηίδα στο Αιγαίο», που παρουσιάζει όλα εκείνα τα φαινόµενα που σχετίζονται µε τον κατακερµατισµό και την καταβύθιση τµηµάτων της παλαιότερα ενιαίας Αιγιήδας χέρσου και το σχη- µατισµό του Αιγαίου Πελάγους που γνωρίζουµε σήµερα. Αφήγηση µύθων Στις 30 Ιουλίου, οι µικροί φίλοι του Μουσείου είχαν τη µοναδική ευκαιρία να συµµετάσχουν στην αφήγηση µύθων από την Ελληνική Μυθολογία για τα φυσικά φαινόµενα από τη φιλόλογο και αφηγήτρια παραµυθιών Ευστρατία Παντέρµου. Οι συµµετέχοντες γνώρισαν εντυπωσιακά φυσικά φαινόµενα όπως οι σεισµοί και τα ηφαίστεια, τα οποία πολλές φορές µπορεί να προκαλέσουν µεγάλες καταστροφές στις ανθρώπινες κοινωνίες, µέσα από τους εντυπωσιακούς άθλους των ηρώων της Ελληνικής Μυθολογίας. Η Ευστρατία Παντέρµου αφηγήθηκε µύθους για τα φυσικά φαινόµενα από την Ελληνική Μυθολογία στις 30 Ιουλίου Προβολές ντοκιµαντέρ Κατά τη διάρκεια όλου του καλοκαιριού, προβλήθηκε στην Αίθουσα Οπτικοακουστικών Μέσων του Μουσείου σειρά ντοκι- µαντέρ που είναι αφιερωµένα στη γη και τους φυσικούς παράγοντες που διαµορφώνουν καθηµερινά το ανάγλυφό της και επηρεάζουν άµεσα η ζωή του ανθρώπου. Συγκεκριµένα, προβλήθηκαν τα ντοκιµαντέρ «Η γη και τα ηφαίστεια», «Η γη και η ατµόσφαιρα», «Η γη και οι ωκεανοί», «Η γη και ο πάγος», «Σπάνια Γη», «Σεισµοί και καταστροφές». Αυτή η σειρά ντοκιµαντέρ προσέφερε σε επισκέπτες του Μουσείου αλλά και στους κατοίκους του Σιγρίου µοναδική ευκαιρία να ενηµερωθούν για µια ευρεία γκάµα θεµάτων επιστη- µονικού ενδιαφέροντος και να ανακαλύψουν διάφορες πτυχές της φυσικής ιστορίας του πλανήτη µας. 11

Γιορτή Αγροτουρισµού 12 13 η Γιορτή Αγροτουρισµού & Εκδηλώσεις Γευσιγνωσίας Ιούνιος - Σεπτέµβριος 2012 Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου, για δέκατη-τρίτη διαδοχική χρονιά, διοργάνωσε στις εγκαταστάσεις του στο Σίγρι, από τον Ιούνιο µέχρι και το Σεπτέµβριο 2012, τη Γιορτή Αγροτουρισµού, την ετήσια γιορτή των προϊόντων της λεσβιακής γης. Η γιορτή έχει πλέον καθιερωθεί ως θεσµός για το νησί της Λέσβου και κάθε χρόνο διοργανώνεται µε µεγάλη επιτυχία, µε στόχους την προώθηση της τοπικής παραγωγής, των παραδόσεων και της καλλιτεχνικής δηµιουργίας. Χιλιάδες επισκέπτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν και να δοκιµάσουν πρώτης ποιότητας παραδοσιακά προϊόντα της Λέσβου. Ειδικά περίπτερα στο χώρο του Μουσείου παρουσιάζουν τα καλύτερα προϊόντα που παρασκευάζονται από τους Γυναικείους Αγροτουριστικούς Συνεταιρισµούς της Λέσβου, προϊόντα βιολογικής καλλιέργειας και παραδοσιακά αλλά και σύγχρονα χειροτεχνήµατα φτιαγµένα από ντόπιους καλλιτέχνες. Οι επισκέπτες της 13ης Γιορτής Αγροτουρισµού είχαν την ευκαιρία να εξοικειωθούν µε γεύσεις και αρώµατα αντιπροσωπευτικών προϊόντων του νησιού κατά τη διάρκεια εκδηλώσεων Γευσιγνωσίας: γλυκά του κουταλιού και µαρµελάδες, µέλι, ούζο, παραδοσιακό λαδοτύρι, σαρδέλες Καλλονής, ντόπιες ελιές και παρθένο λεσβιακό ελαιόλαδο. Στους χώρους του Μουσείου προβάλλονται επίσης ζυµαρικά, τραχανάς, αλάτι από τις αλυκές της Καλλονής και µυρωδικά και τσάι από τους κάµπους και τα βουνά του νησιού, λικέρ, κρασιά, αφεψήµατα, σαπούνια, κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, κεραµικά, κεντήµατα, ξυλόγλυπτα, κοσµήµατα και άλλα καλλιτεχνή- µατα, όλα παρασκευασµένα και κατασκευασµένα µε αγάπη, µεράκι και την παραδοσιακή πινελιά των κατοίκων του νησιού. Όπως κάθε χρόνο, η 13η Γιορτή Αγροτουρισµού συνοδεύτηκε από παράλληλες πολιτιστικές εκδηλώσεις που διοργάνωσε στο Μουσείο, στα πλαίσια των «Γιορτών της Γης» 2012.

Θερινά Εκπαιδευτικά Προγράµµατα Νέο θερινό εκπαιδευτικό πρόγραµµα Τα µυστικά της άµµου Μια νέα πρωτότυπη εκπαιδευτική δραστηριότητα υλοποιήθηκε αυτό το καλοκαίρι από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου, µε θέµα «Τα µυστικά της άµµου: τι µπορούµε να βρού- µε µέσα στην άµµο από την παραλία του Σιγρίου». Η δραστηριότητα σχεδιάστηκε ειδικά για οµάδες 4-8 παιδιών ηλικίας άνω των 7 ετών και προσέλκυσε µεγάλο ενδιαφέρον από επισκέπτες και κατοίκους του Απολιθωµένου άσους. Το Μουσείο απηύθυνε κάλεσµα στους µικρούς του φίλους να συµµετέχουν σε µια δίωρη πρωτότυπη δραστηριότητα, κατά τη διάρκεια της οποίας µπόρεσαν οι ίδιοι να ανακαλύψουν τα µυστικά του µικρόκοσµου της παραλίας. Τι µπόρεσαν να διακρίνουν; Μικροσκοπικά σαλιγκάρια, κοχύλια, βελόνες αχινών και κελύφη άλλων θαλάσσιων οργανισµών, µαζί µε µικρά κοµµατάκια κοραλλιών, ορυκτών, πετρωµάτων αλλά και απολιθωµένων κορµών που συνθέτουν την άµµο των αγαπηµένων τους καλοκαιρινών προορισµών. Οι µικροί «εξερευνητές», εφοδιασµένοι µε τον κατάλληλο εξοπλισµό και την καθοδήγηση των εµψυχωτών του Μουσείου, συνέλλεξαν δείγµατα άµµου από την παραλία Σιγρίου, τα οποία στη συνέχεια µετέφεραν στα εργαστήρια του Μουσείου, όπου τα στέγνωσαν στους ειδικούς φούρνους και τα κοσκίνισαν σε ιζηµατολογικά κόσκινα. Τα παιδιά παρακολούθησαν ειδική ενηµερωτική παρουσίαση µε φωτογραφίες και πληροφορίες για τους µικροσκοπικούς οργανισµούς αλλά και τους κόκκους που ουσιαστικά αποτελούν την άµµο. Στη συνέχεια, εξέτασαν στεγνά δείγµατα άµµου σε ειδικά στερεοσκοπικά µικροσκό- 13

Θερινά Εκπαιδευτικά Προγράµµατα πια και µπόρεσαν να διακρίνουν και να καταγράψουν τα µικροσκοπικά ευρήµατά τους, τα οποία πήραν και µαζί τους, µαζί µε αναµνηστικό συµµετοχής από το Μουσείο. Μέσα από δηµιουργικές ασχολίες και διαδραστικές παρουσιάσεις, οι µικροί µας φίλοι µπόρεσαν να ανακαλύψουν τα µυστικά της άµµου, γνώρισαν τον τρόπο δηµιουργίας της και την προέλευση όλων των συστατικών της και έπαιξαν µε τα µικροσκοπικά ευρήµατά τους! Το νέο πρόγραµµα του Μουσείου, που θα εµπλουτιστεί και θα συνεχιστεί και το επόµενο καλοκαίρι, έχει ως στόχο να γνωρίσουν τα παιδιά από κοντά θαλάσσιους µικροοργανισµούς, τη φυσική διαδικασία της διάβρωσης και τον κύκλο ζωής των πετρωµάτων που συνθέτουν τα βουνά γύρω µας. Επίσης, τα παιδιά γνωρίζουν καλύτερα το Μουσείο, χώρους και εξοπλισµό που χρησιµοποιούνται από το ειδικό επιστηµονικό προσωπικό του και εξοικειώνονται µε ερευνητικές διαδικασίες και µεθόδους. Ακόµη, οξύνεται η παρατηρητικότητά τους, αφού καλούνται να εντοπίσουν αντικείµενα συγκεκριµένης µορφής µέσα στα δείγµατά τους, αλλά και η φαντασία τους, αφού πρέπει να µαντέψουν την προέλευση των ευρηµάτων τους. Παράλληλα µε το νέο εκπαιδευτικό πρόγραµµα, το Μουσείο προσέφερε και αυτό το καλοκαίρι το πολύ αγαπητό στους µικρούς του φίλους εκπαιδευτικό πρόγραµµα «Μικροί παλαιοντολόγοι». Τα παιδιά που συµµετέχουν στο πρόγραµµα, αφού ενηµερωθούν για τη δηµιουργία του Απολιθωµένου άσους και τα φυτά του, γίνονται οι ίδιοι παλαιοντολόγοι και διεξάγουν τη δική τους ανασκαφική έρευνα στον πρότυπο εκπαιδευτικό χώρο ΓΕΩΡΑΜΑ. Τέλος, µεγάλη επιτυχία είχε κατά το φετινό καλοκαίρι η εκπαιδευτική δραστηριότητα για µικρούς και µεγάλους «Γνωριµία µε τον Εγκέλαδο». Η δραστηριότητα περιλαµβάνει προσοµοίωση στη σεισµική τράπεζα του Μουσείου µεγάλων και καταστροφικών σεισµών, µεταξύ των οποίων και του µεγάλου σεισµού 9 βαθµών της κλίµακας Ρίχτερ που σηµειώθηκε στη βορειανατολική Ιαπωνία στις 11 Μαρτίου 2011. Παράλληλα, οι συµµετέχοντες ενηµερώνονται τόσο για τη σεισµικότητα του Ελλαδικού χώρου όσο και για τα σωστά µέτρα προστασίας από τους σεισµούς, τα οποία έχουν την ευκαιρία να εφαρµόσουν κατά τη διάρκεια προσοµοίωσης σεισµού. Άλλα θερινά εκπαιδευτικά προγράµµατα 14

Εκπαιδευτικές Επισκέψεις Πανεπιστηµίων Το Πανεπιστήµιο του Λονδίνου στο Απολιθωµένο άσος Λέσβου Φ οιτητές του Τµήµατος Γεωγραφίας του Πανεπιστηµίου του Λονδίνου, στα πλαίσια εκπαιδευτικής επίσκεψης στη Λέσβο µε υπεύθυνο τον Καθηγητή Χ. Τζεδάκη, πραγµατοποίησαν στις 26 Μαρτίου εκπαιδευτική επίσκεψη στην προστατευόµενη περιοχή του Απολιθωµένου άσους. Οι φοιτητές επισκέφτηκαν αρχικά το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου, όπου ενηµερώθηκαν από τον κ. Ηλία Βαλιάκο, Προϊστάµενο Τµήµατος Ερευνών και Τεκµηρίωσης του Μουσείου, για τον τρόπο δηµιουργίας του Απολιθωµένου άσους Λέσβου και τα επιστηµονικά δεδοµένα που προκύπτουν από τη µελέτη του, την παλαιογεωγραφική εξέλιξη του Αιγαίου, τα γεωλογικά µνηµεία και τους γεωτόπους της Λέσβου. Οι φοιτητές γνώρισαν τα ευρήµατα του Απολιθωµένου άσους και τη σηµασία τους για την κατανόηση της γεω-ιστορικής εξέλιξης του Αιγαίου, κατά τη διάρκεια της περιήγησής τους στους µόνιµους εκθεσιακούς χώρους του Μουσείου. Ακολούθησε περιήγηση και ενηµέρωση των φοιτητών στο Πάρκο Σιγρίου και το Πάρκο Απολιθωµένου άσους, όπου γνώρισαν στο φυσικό τους χώρο µοναδικά ριζικά συστήµατα και ιστάµενους απολιθωµένους κορµούς, ενώ παράλληλα ενηµερώθηκαν για τις διαδικασίες ανασκαφής και συντήρησης των απολιθωµάτων. Οι φοιτητές µετά το πέρας της επίσκεψής τους δήλωσαν εντυπωσιασµένοι από τη γνωρι- µία τους µε το Απολιθωµένο άσος, τη µελέτη και ανάδειξή του καθώς και των γεωλογικών µνηµείων της Λέσβου. 15

Εκπαιδευτικές Επισκέψεις Πανεπιστηµίων Φοιτητές από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες γνώρισαν το Απολιθωµένο άσος Λέσβου Ενθουσιασµένοι από τη γνωριµία τους µε το Απολιθωµένο άσος Λέσβου δήλωσαν οι φοιτητές από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίοι πραγµατοποίησαν εκπαιδευτική επίσκεψη στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου και τα υπαίθρια πάρκα του Απολιθωµένου άσους στις 8 Σεπτεµβρίου 2012. Την επίσκεψη οργάνωσε για όλους τους φοιτητές που βρίσκονται µε υποτροφία Erasmus στη Λέσβο το γραφείο Εrasmus του Πανεπιστηµίου Αιγαίου. Στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου, οι φοιτητές επισκέφτηκαν αρχικά τους µόνιµους εκθεσιακούς του χώρους, ενηµερώθηκαν για τη µοναδικότητα του Απολιθωµένου άσους Λέσβου, γνώρισαν τα φυτικά και ζωικά απολιθώµατα της Λέσβου ηλικίας 20 εκατοµµυρίων ετών, το φαινόµενο της ηφαιστειότητας, τα ορυκτά και πετρώµατα της Λέσβου αλλά και την παλαιογεωγραφική εξέλιξη του Αιγαίου. Ακολούθησε περιήγηση και ενηµέρωσή τους στο Πάρκο Σιγρίου, όπου γνώρισαν τα µοναδικά ριζικά συστήµατα και τους εντυπωσιακούς ιστάµενους απολιθωµένους κορµούς δέντρων. Ιδιαίτερο ήταν το ενδιαφέρον που έδειξαν οι φοιτητές κατά τη διάρκεια συµµετοχής τους στην εκπαιδευτική δραστηριότητα προσοµοίωσης καταστροφικών σεισµών από όλο τον κόσµο στη σεισµική τράπεζα του Μουσείου. Οι φοιτητές µε ενθουσιασµό βίωσαν τους σεισµούς, ενηµερώθηκαν για την ανάγκη πρόληψης και προστασίας και εφάρµοσαν µε επιτυχία τα µέτρα πρόληψης και προστασίας. Η εκπαιδευτική επίσκεψη των φοιτητών συνεχίστηκε στο Πάρκο Απολιθωµένου άσους όπου επισκέφτηκαν τους εντυπωσιακούς ιστάµενους και κατακείµενους απολιθωµένους κορµούς σεκόιας, τις προγονικές µορφές πεύκων και θαύµασαν τα µοναδικά ευρήµατα των ανασκαφών. 16

Εθελοντισµός & Απολιθωµένο άσος Εθελοντικές δράσεις στο Απολιθωµένο άσος Λέσβου Οεθελοντισµός είναι µια από τις βασικότερες δράσεις του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου από το 2002, όταν ιδρύθηκε το Σωµατείο «Οι Φίλοι του Απολιθωµένου άσους», ενώ εθελοντικές δράσεις είχαν ουσιαστικά ξεκινήσει πριν από την ίδρυση του Μουσείου, το 1985, τη χρονιά κατά την οποία το Απολιθωµένο άσος ανακηρύχθηκε επίσηµα από το Ελληνικό κράτος «ιατηρητέο µνηµείο της Φύσης» και οι κάτοικοι της Λέσβου, αντιλαµβανόµενοι της τεράστιας σηµασίας του, άρχισαν να αγωνίζονται για την προστασία και την ανάδειξή του. Από τότε, κάθε χρόνο, το Μουσείο απευθύνει κάλεσµα και προσφέρει µια µοναδική ευκαιρία σε νέους από όλο τον κόσµο να ζήσουν την ιδιαίτερη χαρά της εθελοντικής προσφοράς εργασίας και παράλληλα να αποκτήσουν πολύτιµες γνώσεις και εµπειρίες. Ως αποτέλεσµα, µεγάλος αριθµός εφήβων και φοιτητών βοηθάει κάθε καλοκαίρι εθελοντικά το Μουσείο στο έργο του και την τεράστια ευθύνη της προστασίας και προβολής του Απολιθωµένου άσους, συµµετέχοντας ενεργά στις δραστηριότητες του Απολιθωµένου άσους. Προγράµµατα εθελοντικής εργασίας Η χρονική περίοδος κατά την οποία είναι ενεργή η δραστηριότητα του εθελοντισµού είναι από τον Ιούλιο έως και τον Οκτώβριο κάθε έτους. Οι εθελοντές δραστηριοποιούνται στους χώρους του Μουσείου στο Σίγρι, καθώς και στα υπαίθρια Πάρκα Απολιθωµένου άσους στο Σίγρι, στη θέση «Μπαλή Αλώνια», στην Πλάκα και στη νησίδα Νησιώπη. Οι τοµείς προσφοράς εθελοντικής εργασίας περιλαµβάνουν: Ενηµέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για το Απολιθωµένο άσος αλλά και το σύγχρονο φυσικό περιβάλλον της περιοχής, τόσο στο χώρο του Μουσείου όσο και στα υπαίθρια Πάρκα. ιενέργεια έρευνας µε ερωτηµατολόγια στους επισκέπτες µε αντικείµενο την αναβάθµιση των ενεργειών ανάδειξης του µνηµείου, και των υπηρεσιών που προσφέρονται στους επισκέπτες. Υλοποίηση προγραµµάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για τους µικρούς επισκέπτες, όπως το πρόγραµµα «Οι µικροί παλαιοντολόγοι» µε αντικείµενο την ανακάλυψη, τον καθαρισµό και την αναγνώριση φυτικών απολιθωµάτων και το 18

Εθελοντισµός & Απολιθωµένο άσος πρόγραµµα «Ηφαίστεια» µε αντικείµενο την ηφαιστειότητα στο χώρο του Αιγαίου και τη συσχέτισή της µε το Απολιθωµένο άσος Λέσβου. Εργασία καταγραφής των φυσικών πόρων στα υπαίθρια Πάρκα αλλά και στην ευρύτερη προστατευόµενη περιοχή του Απολιθωµένου άσους. Τα καταγραφόµενα στοιχεία αφορούν τόσο σε απολιθώµατα όσο και σε είδη σύγχρονης χλωρίδας και πανίδας και ενδιαιτήµατα. Εργασίες καθαρισµού και συντήρησης φυτικών και ζωικών απολιθωµάτων. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 2012, συνολικά επτά νέοι είχαν την ευκαιρία να ζήσουν την εµπειρία της προσφοράς εθελοντικής εργασίας για το Απολιθωµένο άσος. Οι νέοι, κυρίως φοιτητές και απόφοιτοι γεω-περιβαλλοντικών σχολών, συµµετείχαν ενεργά και προσέφεραν πολύτιµη βοήθεια στις εργασίες ανασκαφών και συντήρησης στο νέο επισκέψιµο πάρκο στη νησίδα Νησιώπη, στις επιστηµονικές ενηµερώσεις των επισκεπτών του Μουσείου, στην υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραµµάτων και στην έρευνα των εντυπώσεων των επισκεπτών µέσω ερωτηµατολογίων. Εµείς από µέρους µας ελπίζουµε και ευχόµαστε οι γνώσεις και οι εµπειρίες που αποκόµισαν να τους βοηθήσουν στη µετέπειτα εκπαιδευτική τους πορεία και εργασιακή σταδιοδροµία, αλλά και στην εξέλιξή τους ως ατόµων ευαισθητοποιηµένων για την προστασία και την αειφόρο χρήση της φυσικής κληρονοµιάς του πλανήτη µας! 19

Εθελοντισµός & Απολιθωµένο άσος Συστήµατα Προσκόπων στο Απολιθωµένο άσος Λέσβου Οµάδες Ανιχνευτών συµµετέχουν σε εθελοντικές δράσεις Ο µάδες Ανιχνευτών από όλη την Ελλάδα επισκέφτηκαν και το φετινό καλοκαίρι την προστατευό- µενη περιοχή του Απολιθωµένου άσους και συµµετείχαν σε εθελοντικές εργασίες. Η επίσκεψή τους πραγµατοποιήθηκε στα πλαίσια της Μεγάλης ράσης Ανιχνευτών, της µεγάλης καλοκαιρινής τους κατασκήνωσης, η οποία αποτελεί το επισφράγισµα στην παιδαγωγική σηµασία του προσκοπικού τους προγράµµατος. Προσκοπικά συστήµατα Πάτρας και Μυτιλήνης Στις 4 και 5 Αυγούστου, οµάδα 35 Ανιχνευτών του 2 ου Συστήµατος Προσκόπων Πάτρας και του 2 ου Συστήµατος Προσκόπων Μυτιλήνης επισκέφτηκαν το Πάρκο Απολιθωµένου άσους Πλάκας Σιγρίου και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου. Οι Ανιχνευτές περιηγήθηκαν αρχικά στα δύο τµήµατα του Πάρκου Πλάκας και γνώρισαν τους απολιθωµένους κορµούς των δέντρων και τα ριζικά συστήµατα 20 εκατοµµυρίων ετών. Ιδιαίτερα εντυπωσιάστηκαν από το γιγαντιαίο κορµό του δέντρου της κανέλλας, περιµέτρου 13,7 µέτρων, καθώς και τον κατακείµενο κορµό µήκους 14 µέτρων στην παράκτια ζώνη του Πάρκου. Το πρόγραµµα των εθελοντικών εργασιών τούς περιελάµβανε στη συνέχεια καθαρισµό απολιθωµατοφόρων θέσεων και συντήρηση ιστάµενων και κατακείµενων απολιθωµένων κορµών και ριζικών συστηµάτων. 20

Εθελοντισµός & Απολιθωµένο άσος Οι Ανιχνευτές, κατά την επίσκεψή τους στο Μουσείο, ενηµερώθηκαν για τη δηµιουργία του Απολιθωµένου άσους και περιηγήθηκαν στους µόνιµους εκθεσιακούς χώρους, όπου γνώρισαν τα ευρήµατα απολιθω- µένων φυτών της Λέσβου και την παλαιογεωγραφική εξέλιξη του Αιγαίου. Ιδιαίτερα ενθουσιάστηκαν µε τη δραστηριότητα προσοµοίωσης σεισµών στη σεισµική τράπεζα του Μουσείου, όπου ενηµερώθηκαν για τα µέτρα πρόληψης και προστασίας και βιώσαν το µεγάλο σεισµό της Ιαπωνίας και µεγάλους καταστροφικούς σεισµούς από όλο τον κόσµο. Προσκοπικά συστήµατα Βριλησσίων, Περισσού, Ψυχικού Παιανίας και Χαλανδρίου Ανιχνευτές των Συστηµάτων Βριλησσίων, Περισσού, Ψυχικού Παιανίας και Χαλανδρίου συµµετείχαν σε εθελοντικές εργασίες στο Πάρκο Απολιθωµένου άσους Πλάκας Σιγρίου στις 5 και 6 Αυγούστου. Κατά την επίσκεψής τους στο Πάρκο Πλάκας ενηµερώθηκαν για τη σηµασία των εργασιών καθαρισµού και συντήρησης των απολιθωµάτων, ενώ παράλληλα γνώρισαν τη µεθοδολογία µηχανικού καθαρισµού των απολιθωµάτων. Στην συνέχεια, συµµετείχαν σε εργασίες καθαρισµού και συντήρησης απολιθωµάτων. Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών καθαρισµού και συντήρησης απολιθωµάτων, οι Ανιχνευτές επισκέφτηκαν το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου, όπου περιηγήθηκαν στους µόνιµους εκθεσιακούς χώρους και τις περιοδικές εκθέσεις του. Μετά το τέλος της επίσκεψής τους στο Απολιθωµένο άσος όλες οι οµάδες Ανιχνευτών, πλήρως ικανοποιη- µένοι από τις εργασίες τους, δήλωσαν ότι η συµµετοχή τους σε εργασίες προστασίας ενός φυσικού µνη- µείου, όπως το Απολιθωµένο άσος, ήταν µια µοναδική εµπειρία και υποσχέθηκαν να το επισκεφτούν ξανά σύντοµα. 21

Εθελοντισµός & Απολιθωµένο άσος Πανελλαδική διαδικασία ανάδειξης Προσκόπων Έθνους 2012 στη Λέσβο Οι υποψήφιοι Πρόσκοποι Έθνους γνώρισαν το Απολιθωµένο άσος Λέσβου Με επιτυχία ολοκληρώθηκε η φετινή Ειδική οκιµασία ανάδειξης «Προσκόπων Έθνους», πανελλαδική δράση του Σώµατος Ελλήνων Προσκόπων, που ξεκίνησε τις εργασίες της στη Λέσβο το πρωί της Πέµπτης 6 Σεπτεµβρίου και ολοκληρώθηκε στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στο Σίγρι το Σάββατο 8 και την Κυριακή 9 Σεπτεµβρίου 2012. Στη διαδικασία συµµετείχαν 35 Ανιχνευτές Πρόσκοποι, αγόρια και κορίτσια ηλικίας 17 18 ετών, οι οποίοι ολοκλήρωσαν έτσι την εκπαίδευσή τους ως ανήλικα µέλη της Προσκοπικής Κίνησης. Στόχος τους ήταν να δείξουν ότι είναι «πρωταθλητές» στο προσκοπικό πνεύµα, στην κοινωνική προσφορά, στο ήθος, στις γνώσεις, στη δράση, στη συνέπεια, στην ευποιία και στο ευ αγωνίζεσθαι. Και να «κερδίσουν» την επιβράβευση των διακριτικών του «Προσκόπου του Έθνους», ενός µαντηλιού µε το µαίανδρο και ενός ειδικού σήµατος µε το θυρεό της Ελληνικής ηµοκρατίας, που τους απονέµονται από τον Πρόεδρο της Ελληνικής ηµοκρατίας ή τον Υπουργό Παιδείας σε ειδική τελετή. Ας σηµειωθεί ότι ο θεσµός του «Προσκόπου του Έθνους» καθιερώθηκε από τα πρώτα χρόνια της υπερεκατονταετούς Προσκοπικής Κίνησης και από τότε περιβλήθηκε µε πολλή µυθολογία και αρκετά βαρύ συµβολισµό. Ανάλογη είναι και η άποψη που υπάρχει σήµερα ανάµεσα στα µέλη του Σώµατος Ελλήνων Προσκόπων. Οι υποψήφιοι Πρόσκοποι του Έθνους έφθασαν στη Μυτιλήνη µαζί µε βαθµοφόρους της Κίνησης το Αναµνηστική φωτογραφία υποψηφίων Προσκόπων Έθνους στο Σίγρι 22

Εθελοντισµός & Απολιθωµένο άσος Ξενάγηση των υποψήφιων Προσκόπων Έθνους στους χώρους του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου πρωί της Πέµπτης. Μετά την εγκατάσταση τους στο δηµοτικό άλσος «Τσαµάκια», προσέφεραν εθελοντική εργασία σε έργα της Κ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και της 14ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Από το πρωί της Παρασκευής και µέχρι το µεσηµέρι του Σαββάτου, στην περιοχή του ορεινού όγκου του Ολύµπου, οι υποψήφιοι Πρόσκοποι του Έθνους έδειξαν, χωρισµένοι σε Οµίλους των τριών ατόµων, ότι µπορούν να ζήσουν και να κινηθούν µόνοι τους µε πλήρη ασφάλεια στη φύση. Την ίδια ώρα, µε ιοικητικό Κέντρο της όλης δράσης το Περιβαλλοντικό, Εκπαιδευτικό Προσκοπικό Κέντρο Ασωµάτου, είχε απλωθεί ένα δίκτυο ασφαλείας γύρω από τους διαγωνιζό- µενους. Ήταν η ώρα της επαφής µε την ιστορία της φύσης. Το Σάββατο 8 Σεπτεµβρίου 2012 έφθασαν στο Σίγρι Ανιχνευτές. Έµειναν στο Πάρκο Σιγρίου του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου και ξεναγήθηκαν στο Μουσείο και στη φυσική ιστορία 20 εκατοµµυρίων ετών από το ιευθυντή του Μουσείου, Αναπληρωτή Καθηγητή του Πανεπιστηµίου Αιγαίου Νίκο Ζούρο, και τους συνεργάτες του και έζησαν τη µοναδική φθινοπωρινή φύση του Σιγρίου και τις οµορφιές του. Το πρωί της Κυριακής, κι αµέσως µετά τη συµµετοχή στη θεία λειτουργία στην εκκλησία της Αγίας Τριάδας στο γραφικό ψαροχώρι και την ενηµερωτική επίσκεψη στην κανονιοφόρο του Πολεµικού Ναυτικού στο λιµάνι του Σιγρίου, ολόκληρη η αποστολή επέστρεψε στη Μυτιλήνη. Στις 6 το απόγευµα, µε το πλοίο της ΝΕΛ να αποχωρεί από το λιµάνι της Μυτιλήνης, έπεσαν οι τίτλοι τέλους στη διοργάνωση της διαδικασίας ανάδειξης των Προσκόπων του Έθνους 2012, µια διαδικασία που συνέβαλλε στην ουσιαστική αναβάθµιση του θεσµού. Υποψήφιοι Πρόσκοποι Έθνους παρουσιάζουν τις δράσεις τους στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου 23

Μακέτα σύγκλισης λιθοσφαιρικών πλακών στο Αιγαίο, Αίθουσα Αιγαίου, Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου