Ήρθε ένας νέος μαθητής στην τάξη. Όλοι τον αποκαλούν ο «καινούριος». Συμφωνείς; 1 Δεν είναι σωστό να μη φωνάζουμε κάποιον με το όνομά του. Είναι σαν να μην τον αναγνωρίζουμε. Σωστά. Έχει όνομα και με αυτό πρέπει να τον φωνάζουν όλοι αναγνωρίζοντας την οντότητά του. 2 Μια συμμαθήτριά σου δεν παίζει καλά κυνηγητό. Όλοι λένε ότι χαλάει το παιχνίδι και πρέπει να βγει έξω. Συμφωνείς; Δε θα έπρεπε δεν παίζουμε μόνο για να νικήσουμε αλλά και για την παρέα. Δεν είμαστε όλοι καλοί σε όλα, αλλά ο καθένας μας μπορεί να βοηθήσει την ομάδα όσο μπορεί. Σωστά! Είναι ωραίο να παίζουμε όλοι μαζί. Άλλωστε ο καθένας μας έχει τα ταλέντα του. Σε άλλα τα καταφέρνει καλά και σε άλλα λιγότερο. Ο Χουσεΐν είναι από άλλη χώρα, πιστεύει σε άλλη θρησκεία και στο σπίτι μιλά άλλη γλώσσα. Σου λένε κάποιοι να μην καθίσεις μαζί του στο ίδιο θρανίο. Συμφωνείς; Σκέψου ξανά την απάντησή σου. Βάλε τον εαυτό σου στη θέση του Χουσεΐν. Το ότι είναι διαφορετικός από εσένα δε σημαίνει ότι δεν είναι καλό παιδί και καλός φίλος. 3 Σωστά. Άλλωστε και εσύ στη χώρα του θα ήσουν διαφορετικός, αλλά θα ήθελες να έχεις έναν φίλο σαν τον Χουσεΐν. 4 Ένας συμμαθητής σου φόρεσε γυαλιά. Τα παιδιά στο σχολείο τον λένε «γυαλάκια» και δε θέλουν να παίζει μαζί σας μπάσκετ. Διαφωνείς και παίρνεις το μέρος του; Σωστά. Το ότι φοράει γυαλιά δε σημαίνει ότι δεν παίζει καλά. Εξάλλου, πολλοί μπασκετμπολίστες φορούν και παίζουν καταπληκτικά! Τρεις θέσεις μπροστά Θα έπρεπε να διαφωνήσεις. Όλα τα παιδιά έχουν δικαίωμα στο παιχνίδι. Κάποιες σωματικές διαφορές δε θα έπρεπε να τα εμποδίζουν να χαίρονται το παιχνίδι και τους φίλους. Τρεις θέσεις πίσω
Ο Γιώργος υποστηρίζει άλλη ομάδα από αυτή που αγαπούν οι περισσότεροι στο σχολείο. Μια ομάδα παιδιών σχεδιάζει να τον χτυπήσει. Το έμαθες, αντέδρασες και τον ειδοποίησες. Έκανες καλά; 5 Σωστά. Είναι δικαίωμα του καθενός να υποστηρίζει όποια ομάδα θέλει. Μ ί α θ έ σ η μ π ρ ο σ τ ά Μη μετανιώνεις. Θα μπορούσες να είσαι εσύ στη θέση του. 6 Ένας συμμαθητής σου δε μιλάει καλά. Κάποιοι τον κοροϊδεύουν και σου είπαν ότι, αν δεν το κάνεις κι εσύ, θα αρχίσουν να κοροϊδεύουν κι εσένα. Εσύ όμως δε «μασάς» και έτσι δεν υποκύπτεις στον εκβιασμό τους. Έκανες καλά; Σωστά. Δεν είσαι υποχρεωμένος να κάνεις ό,τι κάνουν οι άλλοι και μάλιστα όταν δε συμφωνείς. Πρέπει να σεβόμαστε την προσωπικότητα του άλλου και κάθε ιδιαιτερότητά του. Ξανασκέψου το. Όταν ξέρεις ότι έχεις δίκιο, πρέπει να το υποστηρίζεις. Μπορείς να ζητήσεις τη βοήθεια κάποιου μεγάλου που εμπιστεύεσαι αν νιώθεις ότι δεν μπορείς να τα βάλεις μαζί τους. Μία θέση πίσω 7 Μαθεύτηκε ότι ο πατέρας ενός φίλου από τη γειτονιά είναι στη φυλακή. Κάποιοι γονείς είπαν στα παιδιά τους να μην είναι πια φίλοι με τον γιο του. Εσύ δεν πρόκειται να αλλάξεις στάση. Λειτουργείς σωστά; Ο φίλος είναι φίλος και δεν ευθύνεται για τις πράξεις των γονιών του. Άλλωστε τώρα σε έχει ανάγκη. Σωστά έκανες λοιπόν! Μ ί α θ έ σ η μ π ρ ο σ τ ά Λάθος. Έκανες καλά, δεν πρέπει να μετανιώνεις. Δεν ευθύνεται ο φίλος σου για τις πράξεις των γονιών του. 8 Στη γειτονιά ζει μια ηλικιωμένη κυρία που κινείται με δυσκολία. Τα παιδιά συνεχώς πετούν πέτρες και της σπάνε τα τζάμια. Σου λένε να πας μαζί τους, αλλιώς θα είσαι «κότα». Αρνείσαι. Κάνεις καλά; Δεν είσαι δειλός. Δεν το κάνεις από δειλία αλλά από σεβασμό. Κάνεις πολύ καλά να μη συμμετέχεις σε τέτοιες πράξεις. Μην τα βάζεις με τον εαυτό σου. Είναι λάθος. Κάθε άνθρωπος αξίζει σεβασμό και αγάπη. Άλλο δειλία και άλλο σεβασμός. Μία θέση πίσω
9 Κάποιοι έβαλαν για πλάκα μασημένες τσίχλες στην καρέκλα μιας συμμαθήτριας. Εσύ, αν και δε συμφωνούσες, δεν την προειδοποίησες, με αποτέλεσμα να καθίσει, να κολλήσουν στα ρούχα της και να κλαίει. Έπραξες σωστά; Λάθος. Αφού δε συμφωνούσες, έπρεπε να τους σταματήσεις ή να προειδοποιήσεις τη συμμαθήτριά σου. Αν ήσουν εσύ στη θέση της, τι θα ήθελες να κάνουν οι άλλοι; Σωστά διάλεξες. Δεν έχει πλάκα όταν κάποιος κλαίει και στενοχωριέται. Αφού δε συμφωνούσες, έπρεπε να αναλάβεις δράση ή να μιλήσεις με κάποιον μεγάλο που εμπιστεύεσαι. Μία θέση μπροστά Όταν χωρίζεστε σε ομάδες για να παίξετε ποδόσφαιρο, πάντα σε αφήνουν τελευταίο. Στενοχωριέσαι πολύ, αλλά δεν το λες ούτε το δείχνεις ακόμη και στους κολλητούς σου. Είναι σωστό αυτό; Δεν έχεις δίκιο. Πρέπει να εξηγείς στους άλλους τι σε στενοχωρεί. Στην περίπτωση αυτή οι φίλοι σου πρέπει να καταλάβουν ότι είναι πιο σημαντικό να είσαι καλός φίλος παρά καλός ποδοσφαιριστής. 10 Σωστά. Στους φίλους μας λέμε τι μας ενοχλεί με ήρεμο τρόπο και συζητούμε μαζί τους. Είναι σημαντικό να νιώθουμε όλοι καλά όταν παίζουμε. Τρεις θέσεις μπροστά Ένα παιδί από μία μακρινή χώρα ήρθε στην τάξη σας. Τον κάλεσες αμέσως στην ομάδα σου και τον βοήθησες να βρει τα πράγματά του. Οι άλλοι άρχισαν να σε κοροϊδεύουν και να κάνουν γκριμάτσες. Καλά έκανες που αποφάσισες να μην το βοηθήσεις ξανά; Λάθος. Έκανες καλά που βοήθησες τον νέο συμμαθητή σου. Δεν έχει σημασία από ποια χώρα κατάγεται. Μην αλλάζεις άποψη. 11 Μ ί α θ έ σ η π ί σ ω Σωστά. Δεν έχεις λόγο να αλλάξεις. Μπράβο που τον βοήθησες να μη νιώθει μόνος στην τάξη σας. Δεν έχει σημασία από πού κατάγεται. Σε κάλεσαν στο σπίτι του φίλου σου που κατάγεται από άλλη χώρα. Αν πας, φοβάσαι πως θα σε κοροϊδεύουν όπως κι αυτόν. Τελικά αποφασίζεις ότι έχει πιο μεγάλη αξία η φιλία και πηγαίνεις. Ήταν σωστό; Έκανες καλά που πήγες. Πρέπει να σέβονται όλοι την καταγωγή του και αυτός τη δική σου. Αν μεγάλωνες εσύ σε ξένη χώρα, δε θα ήθελες να έρχονται οι φίλοι στο σπίτι σου; 12 Ξανασκέψου το. Έκανες το σωστό θεωρώντας τη φιλία πάνω από όλα. Άλλωστε πρέπει να σεβόμαστε την καταγωγή του καθενός, όπως και εκείνοι τη δική μας.
Θέλεις να καλέσεις στο σπίτι σου δύο φίλους, αλλά δε θέλεις να δουν πως δεν έχεις δικό σου δωμάτιο, γιατί το σπίτι είναι πολύ μικρό. Έτσι δεν τους καλείς ποτέ. Καλά κάνεις; Λάθος σου. Οι φίλοι σου δεν ενδιαφέρονται αν έχεις δικό σου δωμάτιο ή όχι, αν το σπίτι σου είναι μεγάλο ή όχι. Θέλουν να παίξετε. Αν σε κοροϊδεύουν, τότε δεν είναι φίλοι σου. 13 Φυσικά και πρέπει να τους καλέσεις. Θα έρθουν για να παίξετε και να περάσετε καλά. Η φιλία και η αγάπη χωρούν παντού τι σημασία έχει αν το σπίτι είναι μικρό; Ο αδελφός σου κινείται με αμαξίδιο. Δε θέλεις να το μάθει κανένας! Έχεις δίκιο; Δεν έχεις κανένα λόγο να ντρέπεσαι και να νιώθεις ένοχα. Πρέπει εσύ και οι άλλοι να σέβονται τον αδελφό σου. Σκέψου πόσο εύκολα θα μπορούσε να τύχει στον καθένα μας να αποκτήσει κινητικά προβλήματα. 14 Φυσικά και δεν έχεις λόγο να το κρύβεις. Σεβόμαστε τους ανθρώπους που έχουν κινητικά προβλήματα και φυσικά και τον αδελφό σου. Αύριο, ποιος ξέρει, μπορεί κάποιος άλλος να είναι στη θέση του. 15 Στο λεωφορείο ο διπλανός σου έχει διαφορετικό χρώμα. Κάποιος σου κάνει νόημα να σηκωθείς. Τι λες, έχει δίκιο; Λάθος. Έχει άδικο. Ξεχνάς ότι όλοι γεννιόμαστε ίσοι; Π έ ν τ ε θ έ σ ε ι ς π ί σ ω Σωστά, σεβόμαστε όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από φυλή, θρησκεία, χρώμα. Πέντε θέσεις μπροστά Βοηθάς ένα παιδί από άλλη χώρα και φυλή που έπεσαν κάτω όλα του τα πράγματα. Οι φίλοι σου φωνάζουν να το αφήσεις να τα σηκώσει μόνο του, γιατί αυτή είναι η δουλειά του, αφού η χώρα του είναι κατώτερη. Συμφωνείς μαζί τους; Δεν είναι σωστό αυτό που λένε οι φίλοι σου! Κακώς τους άκουσες. Ξέχασες τον σεβασμό και την αγάπη στον συνάνθρωπο ανεξάρτητα από χώρα και φυλή. 16 Πολύ σωστά. Οι φίλοι σου σκέφτηκαν λάθος, ξεχνώντας ότι δεν υπάρχουν «ανώτερες» και «κατώτερες» χώρες με «ανώτερους» και «κατώτερους» ανθρώπους.
Καταγγέλλεις ένα περιστατικό ρατσισμού που έπεσε στην αντίληψή σου; Σωστά θεωρείς ότι πρέπει να υπερασπιστείς το θύμα και τα δικαιώματά του, ακόμη κι αν άδικα σε πουν «καρφί». 17 Ο κ τ ώ θ έ σ ε ι ς μ π ρ ο σ τ ά Λάθος η αντίληψη ότι δεν σε αφορά δεν είναι σωστή. Αύριο μπορεί να είσαι στη θέση του. Σκέψου και υπεράσπιζε πάντα τα ανθρώπινα δικαιώματα. Οκτώ θέσεις πίσω Πιστεύεις ότι τα αστεία των συμμαθητών σου προσβάλλουν κάποιους μέσα στην τάξη και καλλιεργούν τις διακρίσεις. Τους ζητάς επίμονα να τα σταματήσουν; Ακόμη κι αν τους γίνεις δυσάρεστος, αντιδράς σωστά υπερασπιζόμενος τα δικαιώματα των θυμάτων. 18 Δεν αντιδράς σωστά με το να φοβάσαι μήπως τους γίνεις δυσάρεστος. Πρέπει να υπερασπιστείς τα δικαιώματα των θυμάτων. Όλοι έχουν βγάλει ένα παρατσούκλι και ένα αστείο τραγούδι στο πιο ευτραφές παιδί της τάξης. Δεν σου αρέσει καθόλου αυτό. Σωστά; 19 Δε χαρακτηρίζουμε ούτε σχολιάζουμε κάποιον για την εξωτερική του εμφάνιση. Κι όμως! Όσο κι αν είναι δύσκολο να πηγαίνεις αντίθετα με αυτό που κάνουν οι πολλοί, μη μετανιώνεις που δε σου αρέσει. Κάποιοι συμμαθητές σου κάνουν λόγο για θεωρίες που λένε ότι κάποιες φυλές είναι ανώτερες. Συμφωνείς ή διαφωνείς; ΣΥΜΦΩΝΩ Πόσο λάθος κάνεις. Δεν υπάρχουν ανώτερες φυλές. Όλοι γεννιόμαστε ίσοι. Το DNA μας αποδεικνύει πως είμαστε ίδιοι αν και διαφορετικοί. 20 5 θέσεις πίσω ΔΙΑΦΩΝΩ Σωστά. Όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ίσοι, ανεξάρτητα από τη φυλή τους. Οι τελευταίες έρευνες του DNA διαψεύδουν όσους αναπτύσσουν θεωρίες για ανώτερες φυλές. Όλοι είμαστε ίδιοι αν και διαφορετικοί. 5 θέσεις μπροστά