Y2071BEN 12256/REV/E L FEDERATION BANCAIRE DE L UNION EUROPEENNE ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ ΟΜΟΣΜΟΝ ΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Comité bancaire pour les Affaires sociales européennes Τραπεζική Επιτροπή για τις ευρωπαϊκές κοινωνικές υποθέσεις Rue Montoyer 10 - B - 1000 Bruxelles - Téléphone 02/508.37.11 - Téléfax 02/502.79.66 / 511.23.28 GROUPEMENT EUROPEEN DES CAISSES D EPARGNE ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΜΑ Α ΤΑΜΙΕΥΤΗΤΙΩΝ EUROPÄISCHE SPARKASSENVEREINIGUNG Rue Marie-Thérèse, 11 - B -1000 Brussels - Telephone 02/211.11.11 - Fax 02/211.11.99 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ GROUPEMENT EUROPEEN DES BANQUES COOPERATIVES EUROPÄISCHE VEREINIGUNG DER GENOSSENSCHAFTSBANKEN Rue de la Science 23-25, Bte 9 - B-1040 Brussels - Tel. (02)230.11.24-230.14.19 - Fax (02) 230.06.49 UNI-EUROPA Rue de l'hôpital, 31/Box 9-1000 Brussels - Belgium Tel: (+322) 234 56 56 - Fax: (+322) 235 08 70 Email: uni-europa@union-network.org - Web: http://www.uni-europa.org Κοινή δήλωση των κοινωνικών εταίρων της ΕΕ στον τραπεζικό τοµέα σχετικά µε τη: ΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ ΣΤΟΝ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΤΟΜΕΑ
Εισαγωγή Στην ολοµέλεια του κοινωνικού διαλόγου στον τραπεζικό τοµέα τον Ιούνιο του 2001 συµφωνήθηκε να περιληφθεί το ζήτηµα της διά βίου µάθησης στο πρόγραµµα εργασίας για το 2002. ηµιουργήθηκε οµάδα εργασίας και η παρούσα κοινή δήλωση αποτελεί τον καρπό των εργασιών της. Οι κοινωνικοί εταίροι στον τραπεζικό τοµέα είναι πεπεισµένοι ότι η διά βίου µάθηση παράγοντα αποφασιστικής σηµασίας τόσο για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων όσο και για την απασχολησιµότητα των εργαζοµένων. Καλωσορίζουν το «πλαίσιο δραστηριοτήτων σχετικά µε τη διά βίου ανάπτυξη των ικανοτήτων και των δεξιοτήτων» της ETUC, της UNICE και της CEEP (στο εξής «το πλαίσιο δραστηριοτήτων της ETUC/UNICE/CEEP») 1 ως θετική συµβολή για τον τραπεζικό τοµέα. Οι κοινωνικοί εταίροι στον τραπεζικό τοµέα συνέλεξαν δεδοµένα από τους κοινωνικούς εταίρους σε 18 χώρες σχετικά µε τους ορισµούς, το νοµοθετικό πλαίσιο και την πρακτική της διά βίου µάθησης στον τραπεζικό τοµέα. Τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν έχουν περιληφθεί σε ένα κατάλογο της διά µάθησης (στο εξής «ο κατάλογος»). Κύριος στόχος των κοινωνικών εταίρων ήταν ο εντοπισµός εκείνων των παραγόντων που συµβάλλουν στη δηµιουργία ενός κλίµατος θετικού για τη διά βίου µάθηση. Τα τέσσερα κύρια θέµατα που εντοπίστηκαν από τον κατάλογο αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες για τη δηµιουργία ενός κλίµατος θετικού για τη διά βίου µάθηση: 1. ο ορισµός των επαγγελµατικών δεξιοτήτων και των δεξιοτήτων σε επίπεδο πρόσληψης 2. η αναγνώριση και η επικύρωση των προσόντων και των δεξιοτήτων 3. η παροχή ενηµέρωσης και υποστήριξης για τις αρχές, τα δικαιώµατα και τις ευθύνες 4. η απασχόληση και η µετεκπαίδευση µέσω της κινητοποίησης πόρων. Οι κοινωνικοί εταίροι στον τραπεζικό τοµέα αναγνωρίζουν ότι τα ανωτέρω τέσσερα κύρια θέµατα θα µπορούσαν να εξεταστούν λεπτοµερέστερα στα επίπεδα που αναφέρονται στο «πλαίσιο δραστηριοτήτων της ETUC, της UNICE και της CEEP». 1. Ο ορισµός των επαγγελµατικών δεξιοτήτων και των δεξιοτήτων σε επίπεδο πρόσληψης Οι προϋποθέσεις πρόσληψης σε κατώτερες θέσεις εργασίας στον τοµέα των χρηµατοπιστωτικών υπηρεσιών ποικίλλουν εξαιρετικά, τόσο ανά εργασία όσο και ανά χώρα οι τραπεζικοί υπάλληλοι χρειάζονται πολύ ευρύτερες γνώσεις σήµερα από ό,τι πριν από µια δεκαετία. Το πρίσµα των προϊόντων και υπηρεσιών που διαθέτουν σήµερα οι τράπεζες είναι πολύ ευρύτερο µετά από την απορύθµιση στο σύνολο του τοµέα. Πρέπει να προωθηθεί η πρόσβαση όλων των εργαζοµένων και των επιχειρήσεων στη διά βίου µάθηση προκειµένου αυτή να προσαρµοστεί καλύτερα στις σηµερινές και στις µελλοντικές ανάγκες τυπικών προσόντων. Αυτό είναι ιδιαίτερα σηµαντικό στο σηµερινό πλαίσιο ενός όλο πιο περίπλοκου χρηµατοπιστωτικού τοµέα εντός του οποίου ποικίλλει η πρόσβαση στη διά βίου µάθηση. Για το λόγο αυτό η ανάπτυξη των επαγγελµατικών προσόντων αποτελεί προτεραιότητα για τον ευρωπαϊκό τραπεζικό τοµέα δεδοµένων όσων διακυβεύονται για: τους νέους ανθρώπους στο πλαίσιο του επαγγελµατικού τους προσανατολισµού και της ενσωµάτωσής τους στον εργασιακό βίο τους εργαζοµένους που δεν διαθέτουν τις απαραίτητες δεξιότητες τη στιγµή κατά την οποία εισάγονται νέες µέθοδοι εργασίας 1 Συµφωνήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2002
3 τους εργαζόµενους στη διαχείριση των σταδιοδροµιών τους και της ικανότητά τους να παραµένουν απασχολούµενοι, ακόµα και σε σχέση µε την εισαγωγή νέων εργασιακών µεθόδων/νέων τεχνολογιών οι οποίες απαιτούν νέα προσόντα. 1. Αναγνώριση και επικύρωση των προσόντων και των δεξιοτήτων Οι κοινωνικοί εταίροι θεωρούν την αναγνώριση και την επικύρωση ως θεµελιώδους σηµασίας, προκειµένου: να γνωρίζει και να ενθαρρύνεται να αναπτύξει κάθε εργαζόµενος/η τα προσόντα του/της κατά τη διάρκεια της σταδιοδροµίας του/της να διαθέτει κάθε επιχείρηση τα µέσα για να εντοπίζει και να διαχειρίζεται καλύτερα τα προσόντα που διαθέτει. Η εφαρµογή των προαναφερθέντων θα συµβάλει στις εργασίες που πραγµατοποιούνται για τη διαφάνεια και την αναγνώριση των προσόντων και των δεξιοτήτων. Οι δεξιότητες και τα προσόντα για τα οποία καταρτίζονται οι εργαζόµενοι στον τραπεζικό τοµέα και τα οποία είναι χρήσιµα στην εργασία τους πρέπει να εντοπιστούν και να διατυπωθούν µε σαφήνεια. Οι κοινωνικοί εταίροι στον τραπεζικό τοµέα αναγνωρίζουν την αξία της τακτικής αναθεώρησης των προγραµµάτων κατάρτισης για όλους τους εργαζοµένους. Είναι σηµαντικό να ενσωµατωθούν στα προγράµµατα κατάρτισης οι προοπτικές των ίδιων των εργαζοµένων σχετικά µε τις ανάγκες τους σε κατάρτιση και να γνωρίζουν σαφώς οι εργαζόµενοι ποια θα είναι τα βραχυπρόθεσµα ή τα µακροπρόθεσµα αποτελέσµατα των συγκεκριµένων δραστηριοτήτων κατάρτισης. Μια τέτοια σαφής οργανωτική δέσµευση υπέρ της κατάρτισης και της ανάπτυξης καθώς και η σύνδεση των δύο δραστηριοτήτων παρατηρείται για παράδειγµα στις ολλανδικές τράπεζες (προσωπικά εκπαιδευτικά σχέδια για κάθε απασχολούµενο) και στην περίπτωση του προγράµµατος «Competence Savings» της σουηδικής ασφαλιστικής εταιρίας Skandia. Η Skandia αποτελεί ένα καλό πρακτικό παράδειγµα χρηµατοπιστωτικού ιδρύµατος το οποίο οφελείται από τη δηµιουργία ενός κλίµατος θετικού για τη διά βίου µάθηση. Η Skandia δηµιούργησε την έννοια της εξοικονόµησης µέσω της απόκτησης προσόντων/ικανοτήτων στη βάση της αρχής ότι η απόκτηση προσόντων αποτελεί τη βάση της ανταγωνιστικότητας. «Εάν θεωρείς δαπανηρή την απόκτηση ικανοτήτων - δοκίµασε την ανικανότητα». Η εξοικονόµηση πόρων που γίνεται µέσω της απόκτησης ικανοτήτων και προσόντων συµπληρώνει τα κονδύλια κατάρτισης του προσωπικού της Skandia και αποσκοπεί στην αύξηση του γενικού γνωστικού επιπέδου των εργαζοµένων βελτιώνοντας έτσι την αποδοτικότητα της Skandia. Η έννοια αυτή αποτελείται από τρία κύρια συστατικά στοιχεία: ένα προσωπικό σχέδιο ανάπτυξης, ένα σχέδιο εξοικονόµησης µέσω της απόκτησης προσόντων και ικανοτήτων και µια υπηρεσία ανταλλαγής προσόντων και ικανοτήτων µέσω του διαδικτύου. Το προσωπικό σχέδιο ανάπτυξης εκπονείται µετά από συζήτηση µεταξύ της Skandia και του εργαζοµένου. Πρέπει να σηµειωθεί ότι η ιδέα αυτή επιτρέπει στο προσωπικό να αποκτά γνώσεις και να καταρτίζεται τόσο εντός όσο και εκτός του χρηµατοπιστωτικού τοµέα, δεν αποτελεί δηλαδή κατ ανάγκη σχέδιο κατάρτισης για τις συγκεκριµένες ανάγκες της επιχείρησης. Ένα ακόµα παράδειγµα αποτελεί η Enbicredito στην Ιταλία, το παράδειγµα της οποίας είναι σηµαντικό για το πώς η µετεκπαίδευση µπορεί να συµβάλει στη διατήρηση τραπεζικών υπαλλήλων στην εργασία τους. Η Enbicredito παρακολουθεί τις ανάγκες επαγγελµατικής κατάρτισης στον ιταλικό
χρηµατοπιστωτικό τοµέα και καθοδηγεί τους εργαζοµένους σε αυτόν σε σχέση µε πακέτα απασχόλησης/µετακίνησης.
2. Προσφορά ενηµέρωσης και υποστήριξης σχετικά µε τις αρχές, τα δικαιώµατα και τις ευθύνες 5 Οι τράπεζες πρέπει να διευκολυνθούν προκειµένου να καθιστούν µαθησιακοί οργανισµοί, όπου οι πάντες µαθαίνουν και αναπτύσσονται µέσω του εργασιακού πλαισίου για προσωπικό και αµοιβαίο όφελος καθώς και προς όφελος ολόκληρου του οργανισµού. Μέσω της ανάπτυξης σε ένα πλαίσιο αµοιβαίας ευθύνης, η διά βίου µάθηση θα έχει πολλαπλό όφελος για όλους τους εµπλεκόµενους φορείς και θα δηµιουργήσει προστιθέµενη αξία τόσο για τους εργαζόµενους όσο και για τους εργοδότες. Οι κοινωνικοί εταίροι στον τραπεζικό τοµέα πρέπει να λάβουν υπόψη τις ακόλουθες αρχές, τα δικαιώµατα και τις ευθύνες: όλοι οι φορείς - δηµόσιες αρχές σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, εργοδότες και εργαζόµενοι - φέρουν από κοινού την ευθύνη της συνεργασίας για τη διά βίου µάθηση και της υποστήριξης των ατόµων στην ανάληψη ευθυνών για την προσωπική τους κατάρτιση. οι εργαζόµενοι έχουν την ευθύνη και το καθήκον να επιδείξουν προθυµία συµµετοχής στη διαδικασία της διά βίου µάθησης από κοινού οι κοινωνικοί εταίροι πρέπει να διεξάγουν τον κοινωνικό διάλογο στα κατάλληλα επίπεδα και, όπου χρειάζεται, να εφαρµόζουν συµφωνίες σε σχέση µε την εκπαίδευση και την κατάρτιση στο χώρο εργασίας οι εργοδότες φέρουν ουσιαστική ευθύνη για την προώθηση της ανάπτυξης των ικανοτήτων του εργατικού δυναµικού που απασχολούν. Οι κοινωνικοί εταίροι προωθούν τους εργαζοµένους για τη βελτίωση των γενικών τους προσόντων και ικανοτήτων. Κάθε εργαζόµενος έχει το δικαίωµα να καταρτίζεται για να ανταπεξέρχεται στις ανάγκες του επαγγέλµατός τους/της. Οι µαθησιακές δραστηριότητες οι οποίες απαιτούνται σε ένα επάγγελµα πρέπει να πραγµατοποιούνται κατά το χρόνο εργασίας και να πληρώνονται από τον εργοδότη. Στο πλαίσιο της διά βίου µάθησης πρέπει να παρέχονται δυνατότητες για εκπαιδευτικές άδειες. Οι κοινωνικοί εταίροι σε όλα τα επίπεδα πρέπει να εξετάσουν πώς θα πρέπει να καταγράφονται και να παρουσιάζονται µέσω εκθέσεων οι επενδύσεις στην µάθηση και την ανάπτυξη. Οι ευκαιρίες στον τοµέα της διά βίου µάθησης µπορεί να παρουσιάζονται τόσο εντός όσο και εκτός του χώρου εργασίας. Είναι κοινή ευθύνη των εργοδοτών και των εργαζοµένων να εντοπίζουν και να αξιοποιούν τις ευκαιρίες στο χώρο της διά βίου µάθησης. Προς το σκοπό αυτό µπορεί να χρειαστεί να διαθέσουν οι εργαζόµενοι τον προσωπικό τους χρόνο ή να τους δώσει ειδική άδεια ο εργοδότης. Οποιεσδήποτε συγκεκριµένες ρυθµίσεις πρέπει να συζητώνται από τους κοινωνικούς εταίρους στο κατάλληλο επίπεδο. 3. Απασχόληση και µετεκπαίδευση µέσω της κινητοποίησης πόρων Η τακτική κατάρτιση και οι ευκαιρίες στον τοµέα της διά βίου µάθησης πρέπει να προσφέρονται συστηµατικά και τακτικά σε όλους τους εργαζοµένους ασχέτως της θέσης ή του τύπου της εργασίας
τους. Πρέπει να αποφεύγονται ιδέες όπως ότι ορισµένες οµάδες εργαζοµένων, π.χ. οι γυναίκες ή οι ηλικιωµένοι εργαζόµενοι δεν ενδιαφέρονται για την επαγγελµατική τους ανάπτυξη. Οι κοινωνικοί εταίροι αναγνωρίζουν την ανάγκη να προωθούνται ίσες ευκαιρίες διά βίου µάθησης για τους εργαζοµένους. Πρέπει να δοθεί προσοχή ώστε οι εργαζόµενοι που ασκούν άτυπες µορφή εργασίας, όπως το προσωπικό µερικής απασχόλησης ή οι εργαζόµενοι σε νυκτερινές βάρδιες, να µη χάνουν τις ευκαιρίες κατάρτισης εξαιτίας των ωρών εργασίας τους. Οι επιχειρήσεις και οι παρέχοντες κατάρτιση οφείλουν ως εκ τούτου να επιδεικνύουν κατανόηση για τις ιδιαίτερες συνθήκες που αντιµετωπίζει το προσωπικό µερικής απασχόλησης και για την ανάγκη καθορισµού του χρόνου και του τόπου της κατάρτισης έτσι ώστε να λαµβάνει υπόψη τα χαρακτηριστικά της εργασίας των ανθρώπων αυτών. Η διά βίου µάθηση θα συµβάλει στην ανάπτυξη ευρύτερα αξιοποιήσιµων δεξιοτήτων, γεγονός που θα αυξήσει την απασχολησιµότητα των εργαζοµένων. *** STEEN RASMUSSEN Πρόεδρος της τραπεζικής Επιτροπής για τις ευρωπαϊκές κοινωνικές υποθέσεις Giancarlo DURANTE αντιπρόεδρος της τραπεζικής Επιτροπής για τις ευρωπαϊκές κοινωνικές υποθέσεις Laurie DUFAYS Αναπληρωτής διευθυντής Ευρωπαϊκή οµάδα ταµιευτηρίων jean-pierre JACOB πρόεδρος της Επιτροπής κοινωνικών υποθέσεων ευρωπαϊκή ένωση των συνεταιριστικών τραπεζών
Sandy BOYLE Πρόεδρος 7