Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 204-209 Επιτροπή Νομικών Θεμάτων 2.6.206 ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΜΕΝΗ ΓΝΩΜΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ Θέμα: Αιτιολογημένη γνώμη του Κοινοβουλίου της Δημοκρατίας της Λετονίας σχετικά με την πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 96/7/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 6ης Δεκεμβρίου 996 σχετικά με την απόσπαση εργαζομένων στο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών (COM(206)028 C8-04/206 206/0070(COD)) Βάσει του άρθρου 6 του πρωτοκόλλου αριθ. 2 σχετικά με την εφαρμογή των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, τα εθνικά κοινοβούλια δύνανται, εντός προθεσμίας οκτώ εβδομάδων από την ημερομηνία διαβίβασης ενός σχεδίου νομοθετικής πράξης, να αποστείλουν στους προέδρους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής αιτιολογημένη γνώμη, στην οποία θα αναφέρουν τους λόγους για τους οποίους θεωρούν ότι η εν λόγω πράξη δεν συμμορφούται με την αρχή της επικουρικότητας. Επισυνάπτεται προς ενημέρωση αιτιολογημένη γνώμη του κοινοβουλίου της Δημοκρατίας της Λετονίας (Saeima) σχετικά με την προαναφερθείσα πρόταση. Σύμφωνα με τον Κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αρμόδια για την τήρηση της αρχής της επικουρικότητας είναι η Επιτροπή Νομικών Θεμάτων. NP\095284.doc PE582.428v0-00 Eνωμένη στην πολυμορφία
Γνωμοδότηση της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Θεμάτων της Saeima, της 5ης Μαΐου 206 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ σχετικά με την πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 96/7/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 6ης Δεκεμβρίου 996 σχετικά με την απόσπαση εργαζομένων στο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών (COM(206)028) Σύμφωνα με το άρθρο 85 παράγραφος σημείο του Κανονισμού του κοινοβουλίου της Λετονίας (Saeima), το οποίο ορίζει ότι η Saeima συμμετέχει στα ζητήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Θεμάτων, εκτός αν κριθεί διαφορετικά, στη συνεδρίαση της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Θεμάτων, στις 5 Μαΐου 206, αποφασίστηκε να διαβιβαστεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή (εφεξής «η Επιτροπή») αιτιολογημένη γνώμη αναφορικά με το σεβασμό προς την αρχή της επικουρικότητας στην πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 8ης Μαΐου 206, για την τροποποίηση της οδηγίας 96/7/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 6ης Δεκεμβρίου 996 σχετικά με την απόσπαση εργαζομένων στο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών (εφεξής «πρόταση οδηγίας»). Κατά την αξιολόγηση της συμμόρφωσης προς την αρχή της επικουρικότητας, σύμφωνα με το πρωτόκολλο αριθ. 2 σχετικά με την εφαρμογή των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, το οποίο προσαρτάται στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και στη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Επιτροπή Ευρωπαϊκών Θεμάτων εντόπισε μια σειρά από ελλείψεις στην εκπόνηση της πρότασης οδηγίας και δεν θεωρεί ότι η πρόταση συνάδει με την αρχή της επικουρικότητας.. Το άρθρο 2 του πρωτοκόλλου αριθ. 2 σχετικά με την εφαρμογή των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, το οποίο προσαρτάται στη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ορίζει ότι «η Επιτροπή προβαίνει σε ευρείες διαβουλεύσεις πριν υποβάλει πρόταση νομοθετικής πράξης». Οι διαβουλεύσεις που διενεργήθηκαν στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν ήταν ευρείες και, επιπλέον, τα αποτελέσματά τους δεν ελήφθησαν επαρκώς υπόψη. Η Επιτροπή Ευρωπαϊκών Θεμάτων της Saeima δεν θεωρεί ότι πραγματοποιήθηκαν κατάλληλες και υψηλής ποιότητας διαβουλεύσεις με τα κράτη μέλη της ΕΕ ή τους κοινωνικούς εταίρους, οι οποίοι θίγονται ιδιαίτερα από τη στάση αυτή από την πλευρά της Επιτροπής έναντι του κοινωνικού διαλόγου. Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση της Επιτροπής συγκεντρώθηκαν διάφορες γνώμες, ωστόσο οι διαβουλεύσεις με τα κράτη μέλη περιορίστηκαν σε δύο ομαδικές επιστολές από κράτη μέλη, στο πλαίσιο των οποίων μια ομάδα κρατών μελών ζήτησε από την Επιτροπή να υποβάλει πρόταση για την τροποποίηση της οδηγίας 96/7/EΚ, ενώ η άλλη ομάδα ζήτησε να αξιολογηθούν προσεκτικά οι επιπτώσεις της θέσπισης της οδηγίας 204/67/EΕ 2 και να μην υποβληθούν τυχόν απερίσκεπτες και βιαστικές προτάσεις. Οδηγία 96/7/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 6ης Δεκεμβρίου 996 σχετικά με την απόσπαση εργαζομένων στο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών. 2 Οδηγία 204/67/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 5ης Μαΐου 204 για την εφαρμογή της οδηγίας 96/7/ΕΚ σχετικά με την απόσπαση εργαζομένων στο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών και την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 024/202 σχετικά με τη διοικητική συνεργασία μέσω του Συστήματος Πληροφόρησης για την εσωτερική αγορά («κανονισμός ΙΜΙ»). PE582.428v0-00 2/5 NP\095284.doc
Παρόλα αυτά, η Επιτροπή υπέβαλε την πρόταση οδηγίας, στην οποία λαμβάνεται υπόψη η τοποθέτηση μόνο μερικών κρατών μελών και αγνοούνται αρκετά κράτη μέλη που ήταν της αντίθετης άποψης, γεγονός που, κατά τη γνώμη της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Θεμάτων της Saeima θα οδηγήσει σε εξασθένηση της ενότητας μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις περαιτέρω συζητήσεις. Αμφισβητήσεις σημειώθηκαν και στην αντίδραση των κοινωνικών εταίρων στη δημοσιευθείσα πρόταση οδηγίας. Η Επιτροπή Ευρωπαϊκών Θεμάτων της Saeima θεωρεί ότι, προκειμένου να επιτευχθεί μια τέτοιου είδους θεμελιώδης αλλαγή στην προσέγγιση σχετικά με το εύρος των δικαιωμάτων των αποσπασμένων εργαζόμενων, ήταν απαραίτητη η διεξαγωγή εις βάθος διαβουλεύσεων με τους κοινωνικούς εταίρους, ώστε να επιτευχθεί συναίνεση μεταξύ των δύο πλευρών. Η βάση για το σεβασμό προς την αρχή της επικουρικότητας, που ορίζεται στην πρόταση, είναι ανεπαρκής. Σύμφωνα με το άρθρο 5 του πρωτοκόλλου σχετικά με την εφαρμογή των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας «κάθε σχέδιο νομοθετικής πράξης πρέπει να περιλαμβάνει εμπεριστατωμένη έκθεση βάσει της οποίας μπορεί να κριθεί η τήρηση των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας». Η αξιολόγηση του σεβασμού προς την αρχή της επικουρικότητας σχετίζεται με το κατά πόσο προκύπτει σαφώς από την πρόταση ότι η δράση της Επιτροπής είναι απαραίτητη και επιφέρει προστιθέμενη αξία, καθώς και με το κατά πόσο τα στοιχεία αυτά είναι επαρκώς τεκμηριωμένα. Η αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει την πρόταση οδηγίας περιέχει μόνο μια φράση σχετικά με την επικουρικότητα. Η φράση αυτή δεν επαρκεί για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης της πρότασης προς την εν λόγω αρχή. Επιπλέον, η πρόταση θεσπίζει αλλαγές, σχετικά με τις οποίες διίστανται οι απόψεις στα κράτη μέλη. Μέχρι στιγμής τα ζητήματα αυτά ρυθμίζονταν σε επίπεδο κράτους μέλους. Συνεπώς, η Επιτροπή θα έπρεπε να είχε παραθέσει ουσιαστική αιτιολόγηση, αντί να περιοριστεί σε μια αναφορά στην προηγούμενη νομοθετική πράξη και να δηλώσει ότι η οδηγία επρόκειτο να τροποποιηθεί μέσω έγκρισης άλλης οδηγίας. Από την έγκριση της οδηγίας 96/7/EΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 6ης Δεκεμβρίου 996, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υποστεί σημαντικές αλλαγές και έχει διευρυνθεί, συνεπώς η αιτιολόγηση αυτή θα έπρεπε να είναι διαφορετική, ώστε να αντικατοπτρίζει τις νέες συνθήκες. 2. Η Επιτροπή Ευρωπαϊκών Θεμάτων της Saeima στηρίζει τις προσπάθειες να προληφθούν οι καταχρήσεις στον τομέα της απόσπασης εργαζομένων και θεωρεί ότι η κατάσταση θα βελτιωθεί σημαντικά τόσο μέσω της οδηγίας 204/67/EΕ όσο και μέσω της προσφάτως ιδρυθείσας ευρωπαϊκής πλατφόρμας για την ενίσχυση της συνεργασίας για την καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας. Η Saeima εξετάζει επί του παρόντος τροποποιήσεις στον τομέα του εργατικού δικαίου ώστε να μεταφερθούν στην εσωτερική νομοθεσία οι απαιτήσεις της οδηγίας 204/67/EΕ, στόχος της οποίας είναι η επίλυση πρακτικών προβλημάτων που σχετίζονται με την απόσπαση εργαζομένων. Καθώς απαιτείται από τα κράτη μέλη της ΕΕ να θέσουν σε ισχύ τα νομοθετικά και διοικητικά μέτρα που είναι απαραίτητα για τη μεταφορά της οδηγίας 204/67/EΕ στην εσωτερική νομοθεσία ως τις 8 Ιουνίου 206, η Επιτροπή Ευρωπαϊκών Θεμάτων της Saeima θεωρεί ότι, πριν υποβληθεί η νομοθεσία σε περαιτέρω ουσιαστικές τροποποιήσεις αναφορικά με την απόσπαση εργαζομένων, είναι απαραίτητη η αναμονή και η αξιολόγηση της θέσπισης της οδηγίας 204/67/EΕ. Σημαντικό στοιχείο αποτελεί και το γεγονός ότι στην εκτίμηση επιπτώσεων που εκπονήθηκε NP\095284.doc 3/5 PE582.428v0-00
το 202 και δημοσιεύτηκε την ίδια χρονική περίοδο με την πρόταση οδηγίας, που στη συνέχεια εγκρίθηκε ως οδηγία 204/67/EΕ, η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι η αναθεώρηση της νομοθεσίας σχετικά με την απόσπαση εργαζομένων δεν θα ήταν αναλογική εν όψει των δυσμενών επιπτώσεων που θα μπορούσε να έχει στη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. Ομοίως, η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι η νομοθεσία περί ίσης αμοιβής των αποσπασμένων εργαζομένων με τους τοπικούς εργαζομένους θα επηρέαζε δυσμενώς τους χαμηλούς μισθούς στα κράτη μέλη και θα αύξανε, επίσης, τον κίνδυνο της αδήλωτης εργασίας, ενώ θα μείωνε τον αριθμό των εργαζομένων που αποσπώνται νομίμως. Συνεπώς, η Επιτροπή Ευρωπαϊκών Θεμάτων της Saeima είναι της γνώμης ότι η πρόταση οδηγίας είναι πρόωρη και εγείρει δικαιολογημένες αμφιβολίες σχετικά με το κατά πόσο η Επιτροπή έχει αναπτύξει μια καλά μελετημένη στρατηγική, βάσει εμπειρίας, για την αντιμετώπιση των πολύπλοκων ζητημάτων που σχετίζονται με την απόσπαση εργαζομένων. 3. Η Επιτροπή Ευρωπαϊκών Θεμάτων της Saeima θεωρεί ότι η πρόταση οδηγίας αντίκειται στην αρχή του εστιασμού σε σημαντικές δράσεις σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και της βελτίωσης της νομοθεσίας, που αποτελεί πολιτική δήλωση της Επιτροπής, γεγονός που είναι θεμελιώδους σημασίας για την αξιολόγηση της πρότασης οδηγίας από την οπτική της αναλογικότητας. Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση της πρότασης οδηγίας, η απόσπαση εργαζομένων παίζει σημαντικό ρόλο στην εσωτερική αγορά. Επιπλέον, συνολικά το 204 μόνο το 0.2 0.7% (ανάλογα με τη μεθοδολογία που χρησιμοποιείται, όπως αναφέρεται και στην εκτίμηση επιπτώσεων της Επιτροπής) των εργαζόμενων στην Ευρωπαϊκή Ένωση πήρε απόσπαση σε άλλο κράτος μέλος. Η Επιτροπή Ευρωπαϊκών Θεμάτων της Saeima διατηρεί σοβαρές αμφιβολίες για το κατά πόσο οι θεμελιώδεις αλλαγές, στις οποίες υποβλήθηκε η νομοθεσία περί απόσπασης εργαζομένων στην πρόταση οδηγίας (οι οποίες υπερβαίνουν την προσέγγιση των ελάχιστων απαιτήσεων, που μέχρι στιγμής είχε κριθεί ως ισορροπημένη λύση, τόσο για την προάσπιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων όσο και για τη διασφάλιση της λειτουργίας της ενιαίας αγοράς) μπορούν να συμβάλουν στην επίτευξη του στόχου της πρότασης οδηγίας, δηλαδή στη βελτίωση της εσωτερικής αγοράς και την προαγωγή της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών. 4. Όσον αφορά το περιεχόμενο της πρότασης οδηγίας, που είναι θεμελιώδους σημασίας για την αξιολόγηση της συμμόρφωσής της με την αρχή της επικουρικότητας, η Επιτροπή Ευρωπαϊκών Θεμάτων της Saeima θεωρεί ότι δεν συνάδει με την αρχή της αναλογικότητας η τροποποίηση της οδηγίας 96/7/EΕ, που είναι σε ισχύ, ούτε και η θέσπιση της αρχής της ίσης αμοιβής για αποσπασμένους εργαζόμενους, αντί για την εφαρμογή ελάχιστων απαιτήσεων σχετικά με την αμοιβή, όπως συμβαίνει μέχρι σήμερα, χωρίς να αξιολογηθεί το επιπλέον κόστος που ενδέχεται να βαρύνει τους εργοδότες όταν προβαίνουν σε απόσπαση εργαζομένων, προκειμένου εκείνοι να παράσχουν τις υπηρεσίες τους σε άλλη χώρα. Η αρχή της ίσης αμοιβής καθ εαυτή επιδοκιμάζεται, υπό την προϋπόθεση ότι οι καταστάσεις είναι ίδιες και δεν δημιουργούνται φραγμοί στην ελεύθερη παροχή υπηρεσιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ιδίως λαμβανομένου υπόψη ότι η κατάσταση των αποσπασμένων εργαζόμενων είναι διαφορετική από την κατάσταση των τοπικών εργαζόμενων. Οι αποσπασμένοι εργαζόμενοι διαμένουν και εργάζονται στο κράτος μέλος υποδοχής για μικρό χρονικό διάστημα και δεν δημιουργούν στενούς δεσμούς με το εν λόγω κράτος μέλος. Επιπλέον, όταν οι επιχειρήσεις Έκθεση εκτίμησης επιπτώσεων, Επανεξέταση της νομοθεσίας σχετικά με την απόσπαση εργαζομένων στο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών, που προσαρτάται στην πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Μαΐου 204, για την εφαρμογή της οδηγίας 96/7/ΕΚ σχετικά με την απόσπαση εργαζομένων, σελ. 63 και 64. PE582.428v0-00 4/5 NP\095284.doc
προβαίνουν σε απόσπαση εργαζομένων, φέρουν επιπλέον κόστος που υπερβαίνει την αμοιβή του εργαζομένου, για παράδειγμα έξοδα μεταφοράς και διαβίωσης των εργαζομένων και διοικητικά έξοδα. Συνεπώς, αν επρόκειτο να εφαρμοστεί η αρχή της ίσης αμοιβής για ίση εργασία για τους τοπικούς και τους αποσπασμένους εργαζομένους, οι επιχειρήσεις που προβαίνουν σε απόσπαση εργαζομένων θα βρίσκονταν σε μειονεκτική θέση σε σχέση με τις τοπικές επιχειρήσεις, γεγονός που όχι μόνο δεν θα προωθούσε τον θεμιτό ανταγωνισμό, αλλά αντίθετα θα τον έθετε σε κίνδυνο. Η Επιτροπή Ευρωπαϊκών Θεμάτων της Saeima θεωρεί ότι τα επιχειρήματα της Επιτροπής αναφορικά με τον δίκαιο και ανόθευτο ανταγωνισμό δεν είναι δικαιολογημένα, από τη σκοπιά του μακρόπνοου χαρακτήρα και της αντικειμενικότητας, λαμβανομένων υπόψη των κοινωνικοοικονομικών διαφορών μεταξύ των κρατών μελών, καθώς και του γεγονότος ότι η βιώσιμη σύγκλιση των αμοιβών αποτελεί μακροπρόθεσμη διαδικασία και η πρόοδος προς αυτήν την κατεύθυνση θα πρέπει να πραγματοποιείται σε σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα και με μεγαλύτερη μεταβατική περίοδο. 5. Η Επιτροπή Ευρωπαϊκών Θεμάτων της Saeima είναι της άποψης ότι η νομοθεσία σχετικά με την απόσπαση των εργαζομένων που θα τεθεί σε ισχύ τον Ιούνιο του 206 είναι επαρκής και θα προστατέψει καταλλήλως τα συμφέροντα των εργαζομένων. Επιπλέον, η υφιστάμενη νομοθεσία, σε αντίθεση με την πρόταση οδηγίας, δεν δημιουργεί αδικαιολόγητα προβλήματα στην εφαρμογή της, όπως είναι ιδίως τα προβλήματα που σχετίζονται με το στόχο της Επιτροπής να ορίσει χρονικό διάστημα 24 μηνών, μετά το πέρας του οποίου θα απαιτείται η έναρξη της εφαρμογής της νομοθεσίας του κράτους υποδοχής. Η απόσπαση εργαζόμενων είναι κατά βάση βραχυπρόθεσμη (κατά μέσο όρο διαρκεί 4 μήνες), αλλά σε συγκεκριμένες περιπτώσεις είναι δυνατή η πρόβλεψη αντικειμενικών εξαιρέσεων, γεγονός που έχει ληφθεί επίσης υπόψη στη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που εφαρμόζεται επί του παρόντος σε ζητήματα που σχετίζονται με τους αποσπασμένους εργαζομένους, περιλαμβανομένης της κοινωνικής ασφάλισης και των ατομικών δικαιωμάτων. Συνεπώς, η Επιτροπή Ευρωπαϊκών Θεμάτων της Saeima διατηρεί αμφιβολίες για το κατά πόσο η πρόταση οδηγίας είναι συμβατή με τη λοιπή νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Επιτροπή Ευρωπαϊκών Θεμάτων της Saeima ζητεί από την Επιτροπή να λάβει υπόψη τα προεκτεθέντα και να αναθεωρήσει την πρόταση οδηγίας. Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 883/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας, και κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 593/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 7ης Ιουνίου 2008, για το εφαρμοστέο δίκαιο στις συμβατικές ενοχές. NP\095284.doc 5/5 PE582.428v0-00