Βιώσιμη κινητικότητα στον αστικό χώρο. Κατευθύνσεις για το σχεδιασμό και σχετικά παραδείγματα Θάνος Βλαστός Καθηγητής ΕΜΠ Δρ. Ευθύμιος Μπακογιάννης Πολεοδόμος Συγκοινωνιολόγος ΕΜΠ Εισαγωγή Από τις «ώριμες μελέτες»στις«ώριμες στρατηγικές» Η ΕΕ ζητάει ύπαρξη Σχεδίων με ξεκάθαρη: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΑΝΑΓΚΩΝ ΜΕ ΣΤΟΧΟΥΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΔΙΑΘΕΣΗ ΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΓΙΑ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΡΗΣΙΜΩΝ ΣΤΟΧΩΝ Η πρόσβαση των δικαιούχων στους κοινοτικούς πόρους γίνεται: Μέσω ολοκληρωμένων χωρικών παρεμβάσεων Με κοινή χρήση πόρων του ΕΣΠΑ και πρωτοβουλιών της ΕΕ Μέσω κεντρικών πρωτοβουλιών της ΕΕ (HORIZON, LIFE, YEI, EU COSME κ.λπ.) 2 1
Σχέδιο Στρατηγικό: Ανάλυση Διατύπωση οράματος Στρατηγικοί στόχοι Άξονες δράσης Εναλλακτικά σενάρια Σχέδιο δράσης Αξιολόγηση Επιχειρησιακό: Επιχειρησιακοί Στόχοι Ρυθμίσεις στον οδικό χώρο Παρεμβάσεις στον αστικό χώρο Λειτουργικό Πλαίσιο (Διαδικασίες) Απαιτούμενη υποδομή Αξιολόγηση Βιώσιμης Η ολοκληρωμένη βιωσιμότητα πρέπει ταυτόχρονα και ισορροπημένα: να διασφαλίζει προσβασιμότητα και κινητικότητα σε όλους τους πολίτες, (Κοινωνική διάσταση) να απαιτεί χαμηλή κατανάλωση ενέργειας (Περιβαλλοντική διάσταση) να συμβάλλει στην ανάπτυξη, επιβαρύνοντας με το ελάχιστο οικονομικό κόστος και διασφαλίζοντας ταυτόχρονα προσιτό κόστος για τους χρήστες (Οικονομική διάσταση) να διασφαλίζει τη συντήρηση του συστήματος με συστηματικό και οικονομικά αποτελεσματικό τρόπο (Τεχνική διάσταση) 2
Αστικής Γεωγραφική αναφορά σε όλες τις μετακινήσεις που σχετίζονται με τον αστικό χώρο σε όλα τα επίπεδα Αναφορά σε όλες τις αστικές λειτουργίες και δραστηριότητες Κινητικότητας Όλα τα μέσα μετακίνησης: ΜΜΜ Ποδήλατα Πεζοί ΙΧ Μοτοσικλέτες Φορτηγά Ταξί Ειδικά μέσα 3
Αλλάζοντας τα πρότυπα μετακίνησης κρίσιμες παρεμβάσεις στην κουλτούρα των μετακινήσεων Η μετατροπή του παραδοσιακού χρήστη ιδιωτικού αυτοκινήτου σε ευαισθητοποιημένο περιβαλλοντικά μετακινούμενο ή /και χρήστη που χρησιμοποιεί την τεχνολογία για τις μετακινήσεις του (groups Rode et al., 2015) απαιτεί ολοκληρωμένες προσεγγίσεις σχεδιασμού και εφαρμογής πολιτικών. Παραδοσιακές παρεμβάσεις για την βιώσιμη κινητικότητα Δίκτυο πεζού, Δίκτυο ποδηλάτου, Διαπλατύνσεις πεζοδρομίων, Αναπλάσεις οδών με μέριμνα για όλους του χρήστες της, Τυπικές λύσεις traffic calming για έλεγχο της κυκλοφορίας, Τυπικές λύσεις traffic calming για έλεγχο της ταχύτητας, Οριζόντια και κατακόρυφη σήμανση 4
Σύγχρονες παρεμβάσεις για την βιώσιμη κινητικότητα ΠΟΙΟΣ ΚΑΝΕΙ ΣΒΑΚ? ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ (ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ) ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ ΟΤΑ (ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ) ΟΤΑ (ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ή /και ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ) 10 5
ΣΟΑΠ Σχέδιο Ολοκληρωμένων Αστικών Παρεμβάσεων Εργαλεία Υλοποίησης Ολοκληρωμένης Χωρικής Ανάπτυξης ΤΑΠΤΟΚ Τοπική Ανάπτυξη με Πρωτοβουλία των Τοπικών Κοινοτήτων Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση (ΟΧΕ) Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας ΣΒΑΚ Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη (ΒΑΑ) Έμφαση σε παρεμβάσεις προώθησης αστικών στρατηγικών για χαμηλές εκπομπές, προστασία περιβάλλοντος, προώθηση βιώσιμης αστικής κινητικότητας 11 ΣΒΑΚ (Γ.Γ.Α.Δ) ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (ΥΑ) (λιμάνια αεροδρόμια μεγάλες υποδομές) ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ (Νόμος) (μεγάλες συγκοινωνιακές παρεμβάσεις) ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ Σ.Μ.Π.Ε Γ.Π.Σ. ΣΧΟΟΑΠ ΤΧΣ (ΥΑ) (ιεράρχηση, πεζόδρομοι, μέσα σταθερής τροχιάς) ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ??? Σ.Τ.Ε. ΡΥΜΟΤΟΜΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ Π.Μ. (Π.Δ.) (πλάτη οδών, πεζόδρομοι, νησίδες, κόμβοι, σχέδιο πόλης) Μ.Π.Ε. ΜΕΛΕΤΕΣ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ (Γ.Γ.Α.Δ. ΦΕΚ) 12 6
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΣΗΣ Εισήγηση από την Τ.Υ. Δημοτική Ενότητα Ανάρτηση Επιτροπή Ποιότητας Ζωής Επιτροπή Διαβούλευσης ενστάσεις Δημοτικό Συμβούλιο Σύμφωνες γνώμες Γ.Γ.Α.Δ. (ρητή έγκριση ΦΕΚ) Σε ισχύ από την επόμενη ημέρα της παρέμβασης και όχι της δημοσίευσης ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΩΝ Ιεράρχηση οδικού δικτύου Πεζοδρομήσεις Δρόμοι ήπιας κυκλοφορίας 7
Ο μέσος ελληνικός δρόμος πλάτος 9μ. 2.10μ. πεζοδρόμιο + 2.10μ. πεζοδρόμιο 1.50μ. μονόδρομος ποδηλατόδρομος 3.50μ. κυκλοφορία οχημάτων Σύνολο: 9.2μ. Ζητήματα που προκύπτουν Ισοζύγιο στάθμευσης θέσεις στάθμευσης ΑΜΕΑ 5% Κυκλοφοριακή μελέτη?? Αλλαγή ορίου ταχύτητας Πεζοί vs Ποδήλατα vs Στάθμευση vs Κυκλοφορία Μονάδα Βιώσιμης Κινητικότητας Ηρώων Πολυτεχνείου 9, Ζωγράφου Τ.Κ. 15 780 Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Αγρ. Τοπογράφων Μηχανικών Τομέας Γεωγραφίας και Περιφ. Σχεδιασμού Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου www.smu.gr ευχαριστώ για την προσοχή σας! Δρ. Ευθύμιος Μπακογιάννης Πολεοδόμος Συγκοινωνιολόγος ΕΜΠ 16 8