ΜΠΕ Προμελέτη Κατασκευής Μονάδας Επεξεργασίας Λυμάτων στο Μεγανήσι

1. Εισαγωγή... 7 1.1. Τίτλος έργου... 7 1.2. Είδος και μέγεθος έργου... 7 1.3. Γεωγραφική θέση και διοικητική υπαγωγή έργου... 7 1.3.1. Θέση... 7 1.3.2. Διοικητική υπαγωγή έργου... 8 1.3.3. Γεωγραφικές συντεταγμένες έργου... 8 1.4. Κατάταξη έργου... 9 1.5. Φορέας έργου...15 1.6. Περιβαλλοντικός μελετητής έργου...15 2. Μη τεχνική περίληψη... 16 2.1 Ονομασία και είδος του έργου...16 2.2 Αναγκαιότητα του έργου οφέλη από την υλοποίησή του...16 2.3 Βιώσιμες Εναλλακτικές Λύσεις...16 2.4 Συμπεράσματα από την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων...17 3. Συνοπτική περιγραφή του έργου... 22 4. Στόχος και σκοπιμότητα υλοποίησης του έργου... 24 4.1 Στόχος και Σκοπιμότητα...24 4.2 Ιστορική εξέλιξη του έργου...25 4.3 Οικονομικά στοιχεία του έργου...25 4.3.1 Εκτίμηση συνολικού προϋπολογισμού... 25 4.3.2 Εκτίμηση επιμέρους προσεγγιστικού προϋπολογισμού... 25 4.3.3 Τρόπος χρηματοδότησης ανάπτυξης και λειτουργίας του έργου... 28 4.4 Συσχέτιση του έργου με άλλα έργα...28 5. Συμβατότητα του έργου με θεσμοθετημένες χωρικές και πολεοδομικές δεσμεύσεις της περιοχής... 29 5.1 Θέση του έργου...29 5.1.1 Εγκεκριμένα Πολεοδομικά Σχέδια Θεσμοθετημένα όρια οικισμών... 29 5.1.2 Όρια περιοχών του εθνικού συστήματος προστατευόμενων περιοχών... 29 5.1.3 Δάση, δασικές εκτάσεις... 29 5.1.4 Εγκαταστάσεις κοινωνικής υποδομής... 30 5.1.5 Θέσεις αρχαιολογικού ενδιαφέροντος... 30 5.2 Ισχύουσες χωροταξικές και πολεοδομικές ρυθμίσεις στην περιοχή του έργου...31 5.2.1 Χρήσεις γης και όροι δόμησης... 31 5.2.2 Προβλέψεις και Κατευθύνσεις... 35 5.2.3 Ειδικά σχέδια διαχείρισης... 37 5.2.4 Οργανωμένοι υποδοχείς δραστηριοτήτων... 37 ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 1

6. Αναλυτική περιγραφή σχεδιασμού του έργου... 39 6.1 Εισαγωγή...39 6.2 Αναλυτική περιγραφή μονάδων εγκατάστασης...42 6.2.1 Σύστημα προεπεξεργασίας... 43 6.2.2 Δεξαμενή εξισορρόπησης αντλιοστάσιο εξισορρόπησης... 45 6.2.3 Μονάδα λεπτοεσχάρωσης (στροφοκόσκινο)... 46 6.2.4 Μονάδα βιολογικής επεξεργασίας... 47 6.2.5 Θάλαμος Η/Μ εξοπλισμού... 51 6.2.6 Μονάδα μηχανικής πάχυνσης αφυδάτωσης ιλύος... 51 6.2.7 Έργα υποδομής... 52 6.2.8 Υγιεινολογικοί υπολογισμοί... 53 6.2.9 Χώροι στάθμευσης... 60 6.2.10 Επιφάνεια κατάληψης του έργου... 61 6.3 Ηλεκτρομηχανολογικός εξοπλισμός εγκατάστασης...61 6.3.1 Γενικές Προδιαγραφές Η/Μ εξοπλισμού... 62 6.4 Φάση κατασκευής...87 6.4.1 Προγραμματισμός και χρονοδιάγραμμα... 87 6.4.2 Επιμέρους τεχνικά έργα... 88 6.4.3 Υποστηρικτικές εγκαταστάσεις... 88 6.4.4 Αναγκαία υλικά κατασκευής... 88 6.4.5 Εκροές υγρών αποβλήτων... 89 6.4.6 Στερεά απόβλητα... 90 6.4.7 Εκπομπές ρύπων στο αέρα... 91 6.4.8 Εκπομπές θορύβου... 97 6.4.9 Εκπομπές ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας... 102 6.5 Φάση λειτουργίας... 103 6.5.1 Λειτουργία και διαχείριση του έργου... 103 6.5.2 Εισροές υλικών, ενέργειας και νερού... 103 6.5.3 Εκροές υγρών αποβλήτων... 103 6.5.4 Εκροές στερών αποβλήτων... 103 6.5.5 Εκπομπές αέριων ρύπων... 104 6.5.6 Εκπομπές θορύβου και δονήσεων... 104 6.5.7 Εκπομπές ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας... 105 6.6 Παύση λειτουργίας αποκατάσταση... 105 6.7 Έκτακτες συνθήκες και κίνδυνοι για το περιβάλλον... 105 7. Εναλλακτικές λύσεις... 107 7.1 Παρουσίαση εναλλακτικών λύσεων... 107 ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 2

7.2 Αξιολόγηση της τελικής επιλογής... 108 8. Υφιστάμενη κατάσταση του περιβάλλοντος... 123 8.1 Περιοχή μελέτης... 123 8.2 Κλιματικά και Βιοκλιματικά χαρακτηριστικά... 126 8.2.1 Μετεωρολογικά και κλιματολογικά στοιχεία... 126 8.2.1.1 Άνεμοι... 126 8.2.1.2 Θερμοκρασία αέρος... 127 8.2.1.3 Υετός... 127 8.2.2 Βιοκλιματολογικά στοιχεία... 128 8.3 Μορφολογικά και τοπιολογικά χαρακτηριστικά... 129 8.4 Γεωλογικά, Τεκτονικά και Εδαφολογικά χαρακτηριστικά... 130 8.4.1 Γεωλογικά στοιχεία... 130 8.4.2 Γεωλογία - Υδρογεωλογία... 132 8.5 Φυσικό περιβάλλον... 135 8.5.1 Γενικά Στοιχεία... 135 8.5.2 Περιοχές του εθνικού συστήματος προστατευόμενων περιοχών... 137 8.5.3 Δάση και δασικές εκτάσεις... 139 8.5.4 Άλλες σημαντικές φυσικές περιοχές... 139 8.6 Ανθρωπογενές περιβάλλον... 140 8.6.1 Χωροταξικός Σχεδιασμός-Χρήσεις γης... 140 8.6.2 Διάρθρωση και Λειτουργίες του Ανθρωπογενούς Περιβάλλοντος... 141 8.6.3 Πολιτιστική Κληρονομιά... 144 8.7 Κοινωνικο-οικονομικό Περιβάλλον... 147 8.7.1 Δημογραφική κατάσταση και τάσεις εξέλιξης... 147 8.7.2 Παραγωγική Διάρθρωση της τοπικής οικονομίας... 149 8.7.3 Απασχόληση... 149 8.7.4 Επίπεδο διαβίωσης... 151 8.8 Τεχνικές Υποδομές... 151 8.8.1 Υποδομές Χερσαίων και Θαλάσσιων μεταφορών... 151 8.8.2 Συστήματα Περιβαλλοντικών Υποδομών... 153 8.8.3 Δίκτυα Ύδρευσης, Ηλεκτρικής Ενέργειας και Τηλεπικοινωνιών... 154 8.9 Ανθρωπογενείς πιέσεις στο περιβάλλον... 155 8.9.1 Υφιστάμενες πηγές ρύπανσης... 155 8.9.2 Εκμετάλλευση φυσικών πόρων... 157 8.10 Ατμοσφαιρικό περιβάλλον-ποιότητα αέρα... 157 8.10.1 Κύριες πηγές εκπομπής αέριων ρύπων... 157 8.10.2 Υφιστάμενη ποιότητα ατμοσφαιρικού περιβάλλοντος... 157 ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 3

8.10.3 Διαχρονικές μεταβολές και τάσεις εξέλιξης... 158 8.11 Ακουστικό περιβάλλον και δονήσεις... 158 8.12 Ηλεκτρομαγνητικά πεδία... 159 8.13 Ύδατα... 159 8.13.1 Σχέδια Διαχείρισης... 159 8.13.2 Επιφανειακά Ύδατα... 161 8.13.2.1 Χαρακτηριστικά ΛΑΠ Λευκάδας... 161 8.13.2.2 Θαλάσσια νερά παράκτια δίαιτα... 162 8.13.3 Υπόγεια Ύδατα... 163 9. Εκτίμηση και αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων... 164 9.1 Μεθοδολογικές απαιτήσεις... 164 9.2 Επιπτώσεις σχετικές με κλιματικά και βιοκλιματικά χαρακτηριστικά... 165 9.2.1 Φάση κατασκευής... 165 9.2.2 Φάση λειτουργίας... 165 9.3 Επιπτώσεις στα μορφολογικά και τοπιολογικά χαρακτηριστικά... 165 9.3.1 Φάση κατασκευής... 165 9.3.2 Φάση λειτουργίας... 166 9.4 Επιπτώσεις στα γεωλογικά, τεκτονικά, εδαφολογικά χαρακτηριστικά... 167 9.4.1 Φάση κατασκευής... 167 9.4.2 Φάση λειτουργίας... 168 9.5 Επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον... 169 9.5.1 Φάση κατασκευής... 169 9.5.2 Φάση λειτουργίας... 170 9.6 Επιπτώσεις στο ανθρωπογενές περιβάλλον... 170 9.6.1 Φάση κατασκευής... 170 9.6.2 Φάση λειτουργίας... 171 9.7 Κοινωνικο οικονομικές επιπτώσεις... 172 9.7.1 Φάση κατασκευής... 172 9.7.2 Φάση λειτουργίας... 173 9.8 Επιπτώσεις στις τεχνικές υποδομές - κυκλοφορία... 173 9.8.1 Φάση κατασκευής... 173 9.8.2 Φάση λειτουργίας... 174 9.9 Συσχέτιση με τις ανθρωπογενείς πιέσεις στο περιβάλλον... 174 9.9.1 Φάση κατασκευής... 174 9.9.2 Φάση λειτουργίας... 174 9.10 Επιπτώσεις στην ποιότητα του αέρα... 174 9.10.1 Φάση κατασκευής... 174 ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 4

9.10.2 Φάση λειτουργίας... 177 9.11 Επιπτώσεις από θόρυβο ή από δονήσεις... 179 9.11.1 Φάση κατασκευής... 179 9.11.2 Φάση λειτουργίας... 180 9.12 Επιπτώσεις σχετικές με ηλεκτρομαγνητικά πεδία... 181 9.12.1 Φάση κατασκευής... 181 9.12.2 Φάση λειτουργίας... 181 9.13 Επιπτώσεις στα ύδατα... 181 9.13.1 Φάση κατασκευής... 181 9.13.2 Φάση λειτουργίας... 183 9.14 Σύνοψη των επιπτώσεων... 183 10. Αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων... 186 10.1 Μέτρα προστασίας κλιματικών χαρακτηριστικών... 186 10.1.1 Φάση κατασκευής... 186 10.1.1 Φάση λειτουργίας... 186 10.2 Μέτρα προστασίας μορφολογικών και τοπιολογικών χαρακτηριστικών... 186 10.2.1 Φάση κατασκευής... 186 10.2.2 Φάση λειτουργίας... 186 10.3 Μέτρα προστασίας γεωλογικών, τεκτονικών και εδαφολογικών χαρακτηριστικών... 187 10.3.1 Φάση κατασκευής... 187 10.3.2 Φάση λειτουργίας... 188 10.4 Μέτρα προστασίας φυσικού περιβάλλοντος... 188 10.4.1 Φάση κατασκευής... 188 10.4.2 Φάση λειτουργίας... 189 10.5 Μέτρα προστασίας ανθρωπογενούς περιβάλλοντος... 189 10.5.1 Φάση κατασκευής... 189 10.5.2 Φάση λειτουργίας... 190 10.6 Μέτρα προστασίας κοινωνικο-οικονομικού περιβάλλοντος... 190 10.6.1 Φάση κατασκευής... 190 10.6.2 Φάση λειτουργίας... 190 10.7 Μέτρα προστασίας τεχνικών υποδομών - κυκλοφορίας... 191 10.7.1 Φάση κατασκευής... 191 10.7.1 Φάση λειτουργίας... 191 10.8 Αντιμετώπιση των ανθρωπογενών πιέσεων στο περιβάλλον... 191 10.8.1 Φάση κατασκευής... 191 10.8.2 Φάση λειτουργίας... 191 10.9 Αντιμετώπιση των επιπτώσεων στην ποιότητα του αέρα... 192 ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 5

10.9.1 Φάση κατασκευής... 192 10.9.2 Φάση λειτουργίας... 195 10.10 Αντιμετώπιση των επιπτώσεων από θόρυβο... 196 10.10.1 Φάση κατασκευής... 196 10.10.2 Φάση λειτουργίας... 198 10.11 Αντιμετώπιση των επιπτώσεων σχετικών με ηλεκτρομαγνητικά πεδία... 199 10.11.1 Φάση κατασκευής... 199 10.11.2 Φάση λειτουργίας... 199 10.12 Αντιμετώπιση των επιπτώσεων στα ύδατα... 199 10.12.1 Φάση κατασκευής... 199 10.12.2 Φάση λειτουργίας... 200 11. Περιβαλλοντική διαχείριση και παρακολούθηση... 202 12. Προτάσεις για την έγκριση περιβαλλοντικών όρων... 208 12.1 Γενικοί όροι... 208 12.2 Περιβαλλοντικοί όροι κατά την κατασκευή... 210 12.3 Περιβαλλοντικοί όροι κατά τη λειτουργία... 214 13. Πρόσθετα στοιχεία... 219 13.1 Προβλήματα εκπόνησης... 219 14. Παραρτήματα... 220 ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 6

1. Εισαγωγή 1.1. Τίτλος έργου Η παρούσα Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων αφορά το έργο «Κατασκευή μονάδας επεξεργασίας λυμάτων» και αφορά την διερεύνηση και διαχείριση των επιπτώσεων από την κατασκευή και λειτουργία μονάδας επεξεργασίας λυμάτων στο Δήμο Μεγανησίου. Στόχος της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων είναι να καταδείξει τις αναμενόμενες επιπτώσεις στο περιβάλλον της άμεσης και της ευρύτερης περιοχής από την κατασκευή και λειτουργία του έργου, να προτείνει τρόπους και μεθόδους ελαχιστοποίησης ή και άρσης των επιπτώσεων αυτών με τη θέσπιση περιβαλλοντικών όρων για την κατασκευή και τη λειτουργία του έργου. 1.2. Είδος και μέγεθος έργου Στόχος του έργου είναι να εφαρμοστεί το βέλτιστο δυνατό σενάριο ολοκληρωμένης διαχείρισης των ακαθάρτων του Δήμου. Σήμερα στην περιοχή δεν υπάρχουν υποδομές για τη διαχείριση (συλλογή, επεξεργασία και τελική διάθεση) των αστικών λυμάτων και το σύνολο του Δήμου εξυπηρετείται με βόθρους. Η ΕΕΛ θα διαστασιολογηθεί και θα κατασκευαστεί για την εξυπηρέτηση των αναγκών του νησιού, τόσο κατά τους χειμερινούς, όσο και για τους θερινούς μήνες του έτους όπου η ζήτηση λόγω της τουριστικής κίνησης είναι αυξημένη. 1.3. Γεωγραφική θέση και διοικητική υπαγωγή έργου 1.3.1. Θέση Η θέση του έργου είναι νοτιοδυτικά του οικισμού Κατωμερίου στο Δήμο Μεγανησίου, στην περιοχή Σκίζα. Το έργο χωροθετείται εντός του οικοπέδου που βρίσκονται σήμερα οι εγκαταστάσεις του ΧΥΤΑ. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 7

1.3.2. Διοικητική υπαγωγή έργου Το έργο εντάσσεται στο Δήμο Μεγανησίου, Περιφερειακή Ενότητα Λευκάδας, Περιφέρεια Ιονίων Νήσων. 1.3.3. Γεωγραφικές συντεταγμένες έργου Στους παρακάτω πίνακες δίνονται οι συντεταγμένες σε ΕΓΣΑ 87 και σε WGS 84 των κορυφών του οικοπέδου που χωροθετείται η ΕΕΛ και του αγωγού διάθεσης: ΕΓΣΑ 87 Α/Α Χ Υ 1 219213.898 4282166.630 2 219224.798 4282174.692 3 219242.209 4282155.849 4 219238.815 4282152.584 5 219233.801 4282155.454 6 219223.173 4282154.871 7 219223.409 4282156.189 8 219223.484 4282154.033 9 219236.990 4282153.108 10 219247.579 4282143.246 11 219268.732 4282133.471 12 219386.311 4282088.665 13 219396.302 4282081.657 14 219415.303 4282064.781 15 219445.141 4282043.179 16 219460.367 4282027.091 17 219472.869 4282003.355 18 219472.869 4281997.992 WGS 84 Α/Α Γεωγραφικό Γεωγραφικό Μήκος Πλάτος 1 20 46 31.688 38 38 46.425 2 20 46 32.127 38 38 46.699 3 20 46 32.873 38 38 46.108 4 20 46 31.775 38 38 46.435 5 20 46 32.738 38 38 45.998 6 20 46 32.740 38 38 45.998 7 20 46 32.096 38 38 46.098 8 20 46 32.103 38 38 46.028 9 20 46 32.662 38 38 46.013 10 20 46 33.114 38 38 45.706 11 20 46 34.001 38 38 45.413 12 20 46 38.923 38 38 44.096 13 20 46 39.346 38 38 43.880 14 20 46 40.155 38 38 43.355 ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 8

Α/Α Γεωγραφικό Γεωγραφικό Μήκος Πλάτος 15 20 46 41.419 38 38 42.690 16 20 46 42.071 38 38 42.186 17 20 46 42.622 38 38 41.431 18 20 46 42.630 38 38 41.258 1.4. Κατάταξη έργου Το έργο σύμφωνα με την ΚΥΑ 1958/2012 (ΦΕΚ 21/Β/13-1-2012) «Κατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν. 4014/21-09-2011 (ΦΕΚ 209/Α/2011)» εντάσσεται στην ομάδα 4 «Συστήματα Περιβαλλοντικών Υποδομών» με α/α 19 «Εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων (πόλεων και οικισμών ) με διάθεση επεξεργασμένων υγρών σε επιφανειακό υδάτινο αποδέκτη ή τη θάλασσα» και κατατάσσεται στην Κατηγορία Α στην Υποκατηγορία Α2, εφόσον η μονάδα ισοδύναμου πληθυσμού Π<100.000. Με βάση την παράγραφο 1 του άρθρου 4 του Ν. 4014/2011 (ΦΕΚ 209/Α/2011) αρμόδια περιβαλλοντική αρχή για την περιβαλλοντική αδειοδότηση των έργων και δραστηριοτήτων της υποκατηγορίας Α2 είναι η οικεία Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Η έγκριση των περιβαλλοντικών όρων γίνεται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της. Στην προκειμένη περίπτωση αρμόδια είναι η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίων νήσων. Σύμφωνα με την στατιστική κατάταξη οικονομικών δραστηριοτήτων (ΣΤΑΚΟΔ) το έργο κατατάσσεται : Α/Α Κωδικός Περιγραφή 753 37.0 Επεξεργασία λυμάτων Σύμφωνα με την Κ.Υ.Α. 3137/191/Φ.15/2012 (ΦΕΚ 1048/Β/2012) όπως τροποποιήθηκε με την Υ.Α. Φ15/48/5/2014 (ΦΕΚ 27/Β/13-01-2014), την Υ.Α 10432/1115/Φ.15/2014 (ΦΕΚ 2604/Β/30-09-2014) και την 13234/800/Φ.15/2012 (ΦΕΚ 3251/Β/06-12-2012) σχετικά με το βαθμό όχλησης: Α/Α Είδος έργου Κωδικός 267 Υπηρεσίες βιολογικού καθαρισμού λυμάτων Βαθμός όχλησης Υψηλή Μέση Χαμηλή 37.00.11.01 - Το σύνολο - ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 9

Κατά τη σύνταξη της μελέτης ελήφθησαν υπ όψιν: 1. Ο Ν.1650/86 «Για την προστασία του περιβάλλοντος» (ΦΕΚ 160/Α/18-10-1986), όπως τροποποιήθηκε από το Ν.3010/2002 (ΦΕΚ 91/Α/25-5-2002) «Εναρμόνιση του Ν.1650/1986 με τις Οδηγίες 97/11 Ε.Ε. και 96/61 Ε.Ε., διαδικασία οριοθέτησης και ρυθμίσεις θεμάτων για τα υδατορέματα και άλλες διατάξεις». 2. Ο Ν.3010/2002 (ΦΕΚ 91/Α/25-05-2002) «Εναρμόνιση του Ν.1650/1986 με τις Οδηγίες 97/11 Ε.Ε. και 96/61 Ε.Ε., διαδικασία οριοθέτησης και ρυθμίσεις θεμάτων για τα υδατορέματα και άλλες διατάξεις», που τροποποίησε το Ν. 1650/1986. 3. Ο Ν. 4014/21-9-2011 «Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με τη δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Περιβάλλοντος» 4. ΚΥΑ 1958/2012 (ΦΕΚ 21/Β/13-1-2012) «Κατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν. 4014/21-09-2011 (ΦΕΚ 209/Α/2011)» 5. Ο Ν.998/79 «Περί προστασίας των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων της Χώρας» (ΦΕΚ 289/Α/79), όπως τροποποιήθηκε με τον Ν.2040/92 (ΦΕΚ 70/Α/92) «Ρύθμιση Θεμάτων αρμοδιότητας Υπουργείου Γεωργίας και νομικών προσώπων εποπτείας του και άλλες διατάξεις». 6. Ο Ν.1739/87 για την «Διαχείριση των Υδατικών Πόρων και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 201/Α/20-11-1987). 7. Ο Ν. 1127/81 (ΦΕΚ 32/Α/10-2-1981) «Περί κυρώσεως της εις Λονδίνον την 6 η Μαΐου 1969 υπογραφείσης Ευρωπαϊκής Συμβάσεως δια την προστασίαν της Αρχαιολογικής Κληρονομιάς». 8. Ο Ν.3028/2002 (ΦΕΚ 153/Α/28-6-2002) «Για την προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς» με όλες τις μεταγενέστερες τροποποιήσεις σε αυτόν. 9. Ο Ν.3481/02-08-06 (ΦΕΚ 162/Α/2006) «Τροποποιήσεις στη νομοθεσία για το Εθνικό Κτηματολόγιο, την ανάθεση και εκτέλεση συμβάσεων έργων και μελετών και άλλες διατάξεις», όπως τροποποιήθηκε με το Ν. 3983/2011 (ΦΕΚ 144/Α/2010) και το Ν. 4164/2013 (ΦΕΚ 156/Α/2013). 10.Η Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) 69269/5387/24-10-90 (ΦΕΚ 678/Β/90) «Κατάταξη έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες, περιεχόμενο Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), καθορισμός περιεχομένου ειδικών περιβαλλοντικών μελετών (ΕΠΜ) και λοιπές συναφείς διατάξεις, σύμφωνα με το Ν. 1650/ 1986», και ειδικότερα το άρθρο 8 και 9 αυτής. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 10

11.Η ΚΥΑ 33318/3028/11-12-1998 (ΦΕΚ 1289/Β/28-12-1998) «Καθορισμός μέτρων και διαδικασιών για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων (ενδιαιτημάτων) καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας» 12.Η ΚΥΑ Η.Π.37111/2021/03 (ΦΕΚ 1391/Β/29-9-2003) «Καθορισμός τρόπου ενημέρωσης και συμμετοχής του κοινού κατά την διαδικασία έγκρισης περιβαλλοντικών όρων των έργων και δραστηριοτήτων σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 5 του Ν. 1650/1986 όπως αντικαταστάθηκε με τις παραγράφους 2 και 3 του άρθρου 3 του Ν.3010/2002», όπως τροποποιήθηκε από την Υ.Α. 1649/45/2014 (ΦΕΚ 45/Β/2014). 13.Υ.Α. 20741/12 (ΦΕΚ 1565/Β/12) «Τροποποίηση της 1958/13 1 2012 απόφασης του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής «Κατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν. 4014/21-09-2011». 14.Υ.Α. 15277/12 (ΦΕΚ 1077/Β/12) «Εξειδίκευση διαδικασιών για την ενσωμάτωση στις Αποφάσεις Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων ή στις Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις της προβλεπόμενης από τις διατάξεις της Δασικής Νομοθεσίας έγκρισης επέμβασης, για έργα και δραστηριότητες κατηγοριών Α και Β της υπουργικής απόφασης με αριθμ. 1958/2012 (ΦΕΚ21/Β /13.1.2012), σύμφωνα με το άρθρο 12 του Ν. 4014/2011. 15. Ν. 4258/2014 «Διαδικασία οριοθέτησης και ρυθμίσεις θεμάτων για τα υδατορέματα και άλλες διατάξεις». 16. H Κ.Υ.Α. 25535/3281/2002 «Έγκριση Περιβαλλοντικών όρων από το Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας των έργων και δραστηριοτήτων που κατατάσσονται στην υποκατηγορία 2 της Α' Κατηγορίας... κ.λ.π." (ΦΕΚ 1463/Β/2002). 17. H Κ.Υ.Α. Η.Π. 11014/703/Φ104/03 (ΦΕΚ 335/Β/20-3-2003) «Διαδικασία Προκαταρκτικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης και Αξιολόγησης (Π.Π.Ε.Α.) και Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (Ε.Π.Ο.) σύμφωνα με το άρθρο 4 του Ν.1650/1986 (ΦΕΚ 160/Α/1986) όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 2 του Ν.3010/2002 "Εναρμόνιση του Ν.1650/1986 με τις οδηγίες 97/11/ΕΕ και 96/61/ΕΕ... και άλλες διατάξεις». 18. Υπουργική απόφαση 167563/13 (ΦΕΚ 964/Β/13) «Εξειδίκευση των διαδικασιών περιβαλλοντικής αδειοδότησης...» 19. Κ.Υ.Α. 21398/12 (ΦΕΚ 1470/Β/12) «Ίδρυση και λειτουργία ειδικού δικτυακού τόπου για την ανάρτηση των αποφάσεων έγκρισης περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ), των αποφάσεων ανανέωσης ή τροποποίησης ΑΕΠΟ, σύμφωνα με το άρθρο 19α του Νόμου 4014/2011 (ΦΕΚ Α/209/2011)» 20. Υ.Α. 48963/12 (ΦΕΚ 2703/Β/2012) «Προδιαγραφές περιεχομένου Αποφάσεων Έγκρισης ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 11

Περιβαλλοντικών Όρων (Α.Ε.Π.Ο.) για έργα και δραστηριότητες κατηγορίας Α της υπ αριθμ. 1958/13 01 2012 απόφασης του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΦΕΚ 21/Β/2012), όπως ισχύει, σύμφωνα με το άρθρο 2 παράγραφος 7 του Ν. 4014/2011 (ΦΕΚ 209/Α/2011). 21.Υ.Α. 1649/45/14 (ΦΕΚ 45/Β/2014) «Εξειδίκευση των διαδικασιών γνωμοδοτήσεων και τρόπου ενημέρωσης του κοινού και συμμετοχής του ενδιαφερόμενου κοινού στη δημόσια διαβούλευση κατά την περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων της Κατηγορίας Α της απόφασης του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής υπ αριθμ. 1958/2012 (ΦΕΚ 21/Α/2012), σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 19 παράγραφος 9 του Ν. 4014/2011 (ΦΕΚ 209/Α/2011), καθώς και κάθε άλλης σχετικής λεπτομέρειας. 22. Υ.Α. 170225/14 (ΦΕΚ 135/Β/2014) Εξειδίκευση των περιεχομένων των φακέλων περιβαλλοντικής αδειοδότησης έργων και δραστηριοτήτων της Κατηγορίας Α της απόφασης του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής με αρ. 1958/2012 (ΦΕΚ 21/Β/2012) όπως ισχύει, σύμφωνα με το άρθρο 11 του Ν. 4014/2011 (ΦΕΚ 209/Α/2011), καθώς και κάθε άλλης σχετικής λεπτομέρειας. 23. Η ΚΥΑ 145116/2011 (ΦΕΚ 354/Β/2011) «Καθορισμός μέτρων, όρων και διαδικασιών για την επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων και άλλες διατάξεις». 24.Ευρωπαϊκή Οδηγία 91/271/ΕΟΚ «Επεξεργασία των αστικών λυμάτων». 25.KΥA 5673/400/97 (ΦΕΚ 192/Β/97) «Μέτρα και όροι για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων», όπως τροποποιήθηκε από την Υ.Α. 48392/939/2002 (ΦΕΚ 405/Β/03-04-2002) και από την Υ.Α. 19661/1982/1999 (ΦΕΚ 1811/Β/29-09-1999). 26.KΥA 50910/2727 (ΦΕΚ 1909/Β/03) «Μέτρα και όροι για τη διαχείριση στερεών αποβλήτων. Εθνικός και Περιφερειακός σχεδιασμός.», όπως τροποποιήθηκε από το Ν.4042/2012 (ΦΕΚ 24/Α/2012). 27.Υγειονομική διάταξη Ε1β/221/65 (ΦΕΚ 138/Β/65) «Περί διαθέσεως λυμάτων και βιομηχανικών αποβλήτων». 28.Υ.Α. 191002/14 (ΦΕΚ 220/Β/13) Τροποποίηση της υπ αριθ. 145116/2011 κοινής υπουργικής απόφασης «Καθορισμός μέτρων, όρων και διαδικασιών για την επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων (ΦΕΚ 354/Β/2011) και συναφείς διατάξεις». 29. Π.Δ. 82/2004 (ΦΕΚ 64/Α/2004) «Μέτρα, όροι και πρόγραμμα για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων των λιπαντικών ελαίων (ΑΛΕ)». 30. Υ.Α. 1811 (ΦΕΚ 3322/Β/30-12-2011) ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 12

31. Π.Δ. 115/2004 (ΦΕΚ 80/Α/05-03-2004) «Αντικατάσταση της 73437/148/1995 κοινής Υπ. Απόφασης «Διαχείριση ηλεκτρικών στηλών και συσσωρευτών που περιέχουν ορισμένες επικίνδυνες ουσίες» (ΦΕΚ 781/Β/2004) και 19817/2000 ΚΥΑ «τροποποίηση της 73537/95 ΚΥΑ κλπ (ΦΕΚ 963/Β/1995). «Μέτρα όροι και πρόγραμμα για την εναλλακτική Διαχείριση των χρησιμοποιημένων Ηλεκτρικών Στηλών και συσσωρευτών». 32. Π.Δ. 117/2004 (ΦΕΚ 82/Α/05-03-04) «Μέτρα, όροι και πρόγραμμα για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις των οδηγιών 2002/95, και 2002/96, όπως τροποποιήθηκε με το Π.Δ. 114/2013 (ΦΕΚ 147/Α/2013), το Π.Δ. 15/2006 (ΦΕΚ 12/Α/2006), την Υ.Α 133480/2011 (ΦΕΚ 2711/Β/2011) και τελικά καταργήθηκε από την Υ.Α. 23615/651/Ε.103/2014 (ΦΕΚ 1184/Β/2014). 33. Π.Δ. 109/2004 (ΦΕΚ 75/05-03-2004) «Μέτρα, όροι για την εναλλακτική διαχείριση των μεταχειρισμένων ελαστικών των οχημάτων. Πρόγραμμα για την εναλλακτική τους διαχείριση». 34. ΚΥΑ 19396/1546/97 ΦΕΚ (604/Β/1997) «Μέτρα και όροι για τη διαχείριση επικινδύνων αποβλήτων», όπως τροποποιήθηκε από τον Ν. 4042/2012 (ΦΕΚ 24/Α/2012). 35. Υ.Α. Η.Π. 13588/725/06 (ΦΕΚ 383/Β/28-03-2006) «Μέτρα όροι και περιορισμοί για τη διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της οδηγίας 91/689/ΕΟΚ «για τα επικίνδυνα απόβλητα» του Συμβουλίου της 12ης Δεκεμβρίου 1991. Αντικατάσταση της υπ αριθ. 19396/1546/1997 κοινή υπουργική απόφαση «Μέτρα και όροι για τη διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων» (604/Β/1997)». 36. ΚΥΑ 36259/1757/Ε103/2010 (ΦΕΚ 1312/Β/2010) «Μέτρα, όροι και προγράμματα για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις (ΑΕΚΚ)» όπως τροποποιήθηκε από τον Ν. 4030/11 (ΦΕΚ 249/Α/25-11-11) «Νέος τρόπος έκδοσης αδειών δόμησης, ελέγχου κατασκευών και λοιπές διατάξεις» 37. Π.Δ. 1180/81 (ΦΕΚ 293/Α/1981) το οποίο τροποποιήθηκε από το Ν.1650/1986 (ΦΕΚ 160/Α/1986). 38. ΚΥΑ 56206/1613/86 (ΦΕΚ 570/Β/09-09-86) «Προσδιορισμός της ηχητικής εκπομπής των μηχανημάτων και συσκευών εργοταξίου», σε συμμόρφωση με τις οδηγίες 79/113/ΕΕ, 81/405/ΕΕ. 39. ΚΥΑ 69001/1921/88 (ΦΕΚ 751/Β/18-10-88) «Για έγκριση τύπου ΕΟΚ για την οριακή τιμή στάθμης θορύβου μηχανημάτων και συσκευών εργοταξίου και ειδικότερα των μηχανοκίνητων αεροσυμπιεστών, των πυργογερανών, των ηλεκτροπαραγωγών ζευγών συγκόλλησης, των ηλεκτροπαραγωγών ζευγών ισχύος και των φορητών συσκευών θραύσης σκυροδέματος και αεροσφυρών», η οποία τροποποιήθηκε από την Υ.Α. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 13

10399Φ5.3/361/91 (ΦΕΚ 359/Β/28-05-91) «Καθορισμός της οριακής τιμής στάθμης θορύβου των πυργογερανών». 40. ΚΥΑ Α5/2375/88 (ΦΕΚ 689/Β/18-10-88) «Περί της χρήσης κατασιγασμένων αεροσφυρών». 41. ΚΥΑ 765/91 (ΦΕΚ 81/Β/21-02-91) «Καθορισμός των οριακών τιμών στάθμης θορύβου των υδραυλικών πτύων, των πτύων με καλώδια, των προωθητών γαιών, των φορτωτών και των φορτωτών εκσκαφέων», όπως τροποποιήθηκε από την Υ.Α. οικ Β 11481/523/97 (ΦΕΚ 295/Β/11-04-97). 42. Υ.Α. 37393/2028/2003 (ΦΕΚ 1418/Β/01-10-03) «Μέτρα και όροι για τις εκπομπές θορύβου στο περιβάλλον από εξοπλισμό προς χρήση σε εξωτερικούς χώρους» όπως τροποποιήθηκε από την Υ.Α. 9272/471/02-03-2007 (ΦΕΚ 286/Β/2007). 43. Υ.Α. 765/1991 (ΦΕΚ 81/Β/21-2-1991). 44. Υ.Α. 17252/92 (ΦΕΚ 395/Β/92) 45. Ν. 2939/2001 (ΦΕΚ 179/Α/2001) όπως τροποποιήθηκε από το Ν. 3854/2010 (ΦΕΚ 94/Α/2010) και Υ.Α 9268/469/2007 (ΦΕΚ 286/Β/2007). 46. Π.Δ. 148/2009 (ΦΕΚ 190/Α/2009, όπως τροποποιήθηκε με την Υ.Α. 48416/2037/Ε.103/2011 (ΦΕΚ 2516/Β/2011) 47. ΚΥΑ 14122/549/Ε103/24-3-2011 (ΦΕΚ 488/Β/30-03-11) «Μέτρα για τη βελτίωση της ποιότητας της ατμόσφαιρας, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της οδηγίας 2008/50/ΕΚ «για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα και καθαρότερο αέρα για την Ευρώπη» του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής ένωσης της 21ης Μαΐου 2008». 48. ΚΥΑ 13736/85 (ΦΕΚ 304/Β/20-05-85), μέτρα κατά εκπομπών αερίων από πετρελαιοκινητήρες προοριζόμενους για την προώθηση οχημάτων. 49. ΚΥΑ 16702/1285/06 (ΦΕΚ 892/Β/12-7-2006), σχετικά με τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται κατά της εκπομπής ρύπων από τους πετρελαιοκινητήρες των οχημάτων. 50. Π.Υ.Σ. 34/30-05-2002, οριακές και κατευθυντήριες τιμές ποιότητας της ατμόσφαιρας σε διοξείδιο του θείου, διοξείδιο του αζώτου και οξειδίων του αζώτου, σωματιδίων και μολύβδου, καταργήθηκε από την Υ.Α 14122/549/Ε.103/2011 (ΦΕΚ 488/Β/2011) 51. Κ.Υ.Α 9238/332/27-02-2004 (ΦΕΚ 405/Β/27-7-2004) Οριακές και κατευθυντήριες τιμές ποιότητας της ατμόσφαιρας σε βενζόλιο και μονοξείδιο του άνθρακα. 52. Π.Υ.Σ. 11/14-2-1997 (ΦΕΚ 197/Α/1997) Μέτρα για την αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από το όζον ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 14

53. Κ.Υ.Α. 28432/2447/92 (ΦΕΚ 536/Β/25-08-92), μέτρα για τον περιορισμό της εκπομπής αερίων και σωματιδιακών ρύπων από κινητήρες ντίζελ, όπως τροποποιήθηκε από Υ.Α 78106/3443/01/02 (ΦΕΚ 118/Β/2002), Υ.Α. 50050/2044/00 (ΦΕΚ 1076/Β/2000), Υ.Α. 18611/1393/96 (ΦΕΚ 465/Β/96) 1.5. Φορέας έργου Φορέας υλοποίησης του έργου είναι ο Δήμος Μεγανησίου Κατωμέρι Μεγανησίου TK 31083, Τηλ 2645-361310, Fax 2645-361310 e-mail argiri.sofia@1419.syzefxis.gov.gr 1.6. Περιβαλλοντικός μελετητής έργου Την εκπόνηση της μελέτης την έχει αναλάβει η εταιρεία ENCODIA Σύμβουλοι Μηχανικοί ΕΠΕ,Υμηττού 5 ΤΚ 15561, Χολαργός, Αθήνα Τηλ 210-6512487 Fax 210-6548461. Η ομάδα μελέτης είναι: Γραμματικογιάννης Ανδρέας, Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ Εγγλέζου Αντιγόνη, Αγρονόμος Τοπογράφος ΕΜΠ Φωτόπουλος Φώτιος, Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ Καραπετάκου Ευαγγελία, Χημικός Μηχανικός ΕΜΠ Λιόση Ελευθερία, Πολιτικός Μηχανικός ΤΕ Φωτοπούλου Ιωσηφίνα, Πολιτικός Μηχανικός ΤΕ ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 15

2. Μη τεχνική περίληψη 2.1 Ονομασία και είδος του έργου Τα βασικά στοιχεία του έργου παρουσιάζονται συνοπτικά στον πίνακα που ακολουθεί: Ονομασία Έργου Είδος Έργου Μέγεθος Έργου Θέση Έργου Αποστάσεις Έργου από Περιοχές ενδιαφέροντος ΜΠΕ Προμελέτη κατασκευής μονάδας επεξεργασίας λυμάτων στο Μεγανήσι Εγκαταστάσεις επεξεργασίας αστικών λυμάτων (πόλεων και οικισμών) με διάθεση επεξεργασμένων υγρών σε επιφανειακό υδάτινο αποδέκτη ή τη θάλασσα Εμβαδόν χώρου διαμόρφωσης των εγκαταστάσεων = 300 m 2 Αριθμός εξυπηρετούμενων = 250 άτομα Εξυπηρέτηση ημερήσιας παροχής= 50 m 3 /d Νοτιοδυτικά του οικισμού Κατωμερίου, περιοχή Σκίζα, στον υφιστάμενο χώρο εγκατάστασης του ΧΥΤΑ Το έργο δεν βρίσκεται σε περιοχή οικολογικού ενδιαφέροντος, απέχει από περιοχή εθνικού συστήματος προστατευόμενων περιοχών 300 m, το ρέμα στο οποίο καταλήγουν τα επεξεργασμένα λύματα στα τελευταία 200 m βρίσκεται εντός περιοχής Natura 2.2 Αναγκαιότητα του έργου οφέλη από την υλοποίησή του Σήμερα στην περιοχή δεν υπάρχουν υποδομές για τη διαχείριση (συλλογή, επεξεργασία και τελική διάθεση) των αστικών λυμάτων. Το σύνολο των οικισμών του νησιού, εξυπηρετούνται κυρίως με βόθρους. Στόχος του υπό μελέτη έργου είναι να εφαρμοστεί το βέλτιστο δυνατό σενάριο ολοκληρωμένης διαχείρισης των ακαθάρτων του οικισμού. Η ανεξέλεγκτη διάθεση των μη επεξεργασμένων λυμάτων ρυπαίνει τα επιφανειακά ύδατα και επιβαρύνει τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα, ενώ μπορεί να προκαλέσει περιστατικά τοξικότητας και μόλυνσης της πανίδας, όπως και υποβάθμισης της χλωρίδας της περιοχής. 2.3 Βιώσιμες Εναλλακτικές Λύσεις Οι εναλλακτικές λύσεις που προτείνονται είναι: η μηδενική λύση, δηλαδή η διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης, ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 16

η προτεινόμενη λύση, δηλαδή ο σχεδιασμός των έργων της εγκατάστασης επεξεργασίας λυμάτων στο χώρο του ΧΥΤΑ με το σύστημα παρατεταμένου αερισμού με Μεμβράνες (MBR) η εναλλακτική λύση Ε2, η οποία διαφοροποιείται από την προτεινόμενη λύση ως προς τη τοποθεσία εγκατάστασης του βιολογικού καθαρισμού. η εναλλακτική λύση Ε3, η οποία διαφοροποιείται από την προτεινόμενη ως προς την μέθοδο επεξεργασίας λυμάτων. Η μηδενική λύση Ε0 είναι προφανές ότι δεν εκπληρώνει τους σκοπούς του φορέα του έργου. Σε γενικές γραμμές η λύση Ε1 μπορεί να εμφανίζει ορισμένες οχλήσεις σε τοπικής κλίμακας περιβαλλοντικές παραμέτρους, κατά την κατασκευή του έργου. Αυτές όμως θα είναι περιορισμένης έντασης και έκτασης. Τελικά, το έργο επιδρά θετικά στην προστασία του περιβάλλοντος και στην αναβάθμιση της περιοχής. 2.4 Συμπεράσματα από την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων Από την ανάλυση των αναμενόμενων περιβαλλοντικών επιπτώσεων συμπερασματικά προκύπτει ότι από την κατασκευή και λειτουργία της δραστηριότητας δεν αναμένεται η δημιουργία δυσμενών μη αντιμετωπίσιμων περιβαλλοντικών επιπτώσεων στο περιβάλλον και τους κατοίκους της περιοχής. Οι επιπτώσεις εκείνες που θα προκύψουν τόσο κατά την φάση κατασκευής, όσο και κατά τη φάση λειτουργίας της περιοχής ανάπλασης, συνοπτικά αναφέρονται στις ακόλουθες ενότητες και στους παρακάτω πίνακες. Φάση κατασκευής Κατά τη φάση κατασκευής οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις, όπως αναλύθηκαν, θα έχουν προσωρινό χαρακτήρα και θα εκλείψουν με την αποπεράτωση του έργου. Οι κυριότερες επιπτώσεις αφορούν στη δημιουργία σκόνης και θορύβου από τη διακίνηση των οχημάτων και τη λειτουργία των χωματουργικών μηχανημάτων. Οι επιπτώσεις αυτές είναι γενικά αναπόφευκτες κατά την κατασκευή οποιουδήποτε αντίστοιχου έργου, έχουν περιορισμένη διάρκεια και δεν αναμένεται να προκαλέσουν σημαντικά δυσμενείς καταστάσεις στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον της άμεσης και ευρύτερης περιοχής. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στην προστασία των επιφανειακών νερών και στις θαλάσσιες εκτάσεις, καθώς η εγκατάσταση του βιολογικού είναι κοντά σε ρέματα και απέχει γύρω στα 300 m από την περιοχή Νatura «Εσωτερικό Αρχιπέλαγος Ιονίου». Το ρέμα ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 17

διάθεσης των επεξεργασμένων λυμάτων στα τελευταία 200 m πριν την εκβολή στη θάλασσα εντάσσεται στην περιοχή Natura «Εσωτερικό Αρχιπέλαγος Ιονίου». Φάση λειτουργίας Κατά τη λειτουργία του έργου οι όποιες αρνητικές επιπτώσεις που μπορεί να προκύψουν σχετικά με τις δυσοσμίες και το θόρυβο, με τα κατάλληλα μέτρα μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά. Προβλήματα ενδέχεται να παρουσιαστούν και από την διάθεση ανεπεξέργαστων λυμάτων (ή λυμάτων που δεν διαθέτουν την προβλεπόμενη ποιότητα) εντός της περιοχής NATURA σε περίπτωση κακής λειτουργίας της εγκατάστασης. Οι κυριότερες θετικές επιπτώσεις αφορούν στην προστασία της δημόσιας υγείας, στη βελτίωση της ποιότητας ζωής και στην προστασία των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων. Τα μέτρα και οι δράσεις που προτείνονται για την ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στο σχεδιασμό του έργου σχετίζονται κυρίως με τις οριακές τιμές ποιότητας της ατμόσφαιρας, με την εξοικονόμηση/ορθολογική χρήση των φυσικών πόρων, με τη σωστή διαχείριση των λυμάτων και αποβλήτων, με τον περιορισμό των εκπομπών στην ατμόσφαιρα, των δονήσεων και του θορύβου. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 18

ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΝΕΡΑ Πίνακας 2.4-1: Συνολική αξιολόγηση των Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων από την κατασκευή του Έργου ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΠΙΠΤΩΣΗΣ ΕΝΤΑΣΗ ΑΝΑΣΤΡΕΨΙΜΗ ΜΕΤΑ ΑΜΕΣΗ ΘΕΤΙΚΗ ΒΡΑΧΥΧΡ (Β) 1, 2, 3, 4, ΑΠΟ ΜΕΤΡΑ ΕΜΜΕΣΗ ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΜΑΚΡΟΧΡ(Μ) * Ναι-Όχι-Μερικά (Ν-Ο-Μ) Ρύπανση των επιφανειακών και των υπογείων νερών από απόβλητα κατά την κατασκευή ΑΜΕΣΗ ΑΡΝΗΤΙΚΗ Β 1 Ν Αλλαγή στο κλίμα τοπικά ή σε μεγαλύτερη έκταση - - - - - ΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ- Μορφολογική αλλοίωση του ανάγλυφου της ΤΟΠΙΟΛΟΓΙΚΑ περιοχής ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΜΕΣΗ ΑΡΝΗΤΙΚΗ Β 1 Ν Αλλαγή γεωλογικών χαρακτηριστικών - - - - - ΕΔΑΦΟΣ Ρύπανση του εδάφους από υγρά και στερεά απόβλητα ΑΜΕΣΗ ΑΡΝΗΤΙΚΗ Β 1 Ν ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Επίδραση στη χλωρίδα, πανίδα της περιοχής, οικοσυστήματα, προστατευόμενες περιοχές - - - - - ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ Έκλυση σκόνης από τις εργασίες στο εργοτάξιο κατά τις μεταφορές υλικών ΑΜΕΣΗ ΑΡΝΗΤΙΚΗ Β 1 Ν Έκλυση καυσαερίων από φορτηγά και μηχανήματα στο χώρο του έργου ΑΜΕΣΗ ΑΡΝΗΤΙΚΗ Β 1 Ν ΘΟΡΥΒΟΣ Αύξηση υπάρχουσας στάθμης θορύβου ΑΜΕΣΗ ΑΡΝΗΤΙΚΗ Β 1 Ν ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ- Επίδραση στην οικονομία και την απασχόληση ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ της περιοχής ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΑΜΕΣΗ ΘΕΤΙΚΗ Β 2 ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ- ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ Επίδραση στις χρήσεις γης, πολιτιστική κληρονομιά Δεν είναι επιθυμητή η αναστροφή - - - - - Επίδραση στην κυκλοφορία των οδών ΑΜΕΣΗ ΑΡΝΗΤΙΚΗ Β 1 Ν Επίδραση στα ηλεκτρομαγνητικά πεδία της περιοχής - - - - - ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Σαν ένταση της επίπτωσης εννοούμε το βαθμό που η συγκεκριμένη επίπτωση επηρεάζει ή ενδέχεται να επηρεάσει το περιβάλλον. Έτσι με 1 χαρακτηρίζουμε τη μικρή ένταση της επίπτωσης, με 2 τη μέση ένταση, με 3 τη μεγάλη ένταση, με 4 την καταστροφική ένταση και με * τον πιθανό κίνδυνο. Στη τελευταία στήλη τίθεται η δυνατότητα αναστροφής της επίπτωσης εφ όσον ληφθούν μέτρα (και μερικές φορές χωρίς να απαιτούνται μέτρα ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 19

ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΝΕΡΑ Πίνακας 2.4-2: Συνολική αξιολόγηση των Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων από τη λειτουργία του Έργου ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΠΙΠΤΩΣΗΣ Βελτίωση ποιότητας επιφανειακών & υπογείων νερών ΑΜΕΣΗ ΕΜΜΕΣΗ ΘΕΤΙΚΗ ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΒΡΑΧΥΧΡ (Β) ΜΑΚΡΟΧΡ(Μ) ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 20 ΕΝΤΑΣΗ 1, 2, 3, 4, * ΕΜΜΕΣΗ ΘΕΤΙΚΗ Μ 2 ΑΝΑΣΤΡΕΨΙΜΗ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΕΤΡΑ Ναι-Όχι-Μερικά (Ν-Ο-Μ) Δεν είναι επιθυμητή η αναστροφή ΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Αλλαγή στο κλίμα τοπικά ή σε μεγαλύτερη έκταση - - - - - ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ- ΤΟΠΙΟΛΟΓΙΚΑ Αλλαγή στη τοπίο - - - - - ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Ρύπανση του εδάφους - - - - - ΕΔΑΦΟΣ Δεν είναι επιθυμητή η Μείωση διάβρωσης και απόπλυσης εδάφους ΕΜΜΕΣΗ ΘΕΤΙΚΗ Μ 1 αναστροφή ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Επίδραση της χλωρίδας - - - - - ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ Ρύπανση του αέρα - - (με τις κατάλληλες ρυθμίσεις) - - - ΘΟΡΥΒΟΣ Αύξηση υπάρχουσας στάθμης θορύβου - ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ- ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ- ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ - (με τις κατάλληλες ρυθμίσεις) Επιπτώσεις στην απασχόληση ΑΜΕΣΗ ΘΕΤΙΚΗ Μ 1 - - - Δεν είναι επιθυμητή η αναστροφή Επίδραση στις χρήσεις γης και ποιότητα ζωής ΑΜΕΣΗ ΘΕΤΙΚΗ Μ 2 Δεν είναι επιθυμητή η αναστροφή Επίδραση στην πολιτιστική κληρονομιά - - - - - Επίδραση στην κυκλοφορία - - - - - Πιέσεις στα δίκτυα υποδομής - - - - - Επιπτώσεις στο ηλεκτρομαγνητικό υπόβαθρο - - - - - ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Σαν ένταση της επίπτωσης εννοούμε το βαθμό που η συγκεκριμένη επίπτωση επηρεάζει ή ενδέχεται να επηρεάσει το περιβάλλον. Έτσι με 1 χαρακτηρίζουμε τη μικρή ένταση της επίπτωσης, με 2 τη μέση ένταση, με 3 τη μεγάλη ένταση, με 4 την καταστροφική ένταση και με * τον πιθανό κίνδυνο. Στη τελευταία στήλη τίθεται η δυνατότητα αναστροφής της επίπτωσης εφ όσον ληφθούν μέτρα (και μερικές φορές χωρίς να απαιτούνται μέτρα.

Εικόνα 2.4-1: Περιοχή έργου ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 21

3. Συνοπτική περιγραφή του έργου Αντικείμενο της παρούσας είναι η διερεύνηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των έργων της εγκατάστασης επεξεργασίας λυμάτων (ΕΕΛ) του Δήμου Μεγανησίου. Η ΕΕΛ θα διαστασιολογηθεί και θα κατασκευαστεί για την εξυπηρέτηση των αναγκών του νησιού, τόσο για τους χειμερινούς όσο και τους θερινούς μήνες του έτους. Ο ισοδύναμος πληθυσμός είναι 250 κάτοικοι, αντίστοιχα η παροχή σχεδιασμού της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων, ανέρχεται σε 50 m 3 /d (Παροχή αιχμής). Η προτεινόμενη εγκατάσταση δύναται μελλοντικά να επεκταθεί ώστε να εξυπηρετεί μεγαλύτερο ισοδύναμο πληθυσμό. Η Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων θα κατασκευαστεί στο οικόπεδο που είναι και οι εγκαταστάσεις του ΧΥΤΑ σε χώρο έκτασης περίπου 300,00 m 2 στην περιοχή «Σκίζα», νοτιοδυτικά του οικισμού Κατωμερίου σε απόσταση 2000 m από αυτόν και κοντά στο ρέμα που αποτελεί το σημείο διάθεσης. Τα βασικά ρυπαντικά φορτία εισόδου της ΕΕΛ είναι: ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ Μ.Μ. Τιμή Βιοχημικώς απαιτούμενο οξυγόνο, BOD 5 Kg/d 45,0-70,0 mg/l 900,0-1400,0 Χημικώς απαιτούμενο οξυγόνο, COD Kg/d 25,0 mg/l 500,0 Kg/d 30,0-35,0 Αιωρούμενα στερεά (SS) mg/l 350,0 700,0 Τα ανώτατα όρια εκροής επεξεργασμένων λυμάτων είναι: ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ BOD 5 (mg/l) 20 COD (mg/l) 100 Αιωρούμενα στερεά ΤSS (mg/l) 30 Αμμωνιακό άζωτο (ΝΗ 4 + ) (mg/l) 4 Νιτρικό άζωτο (ΝΟ 3 ) (mg/l) 15 Ολικός Φώσφορος (P) (mg/l) 5 Total Coli Ολικά κολοβακτηριδοειδή (απ. / 100ml) < 500 ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 22

ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ Fecal Coli Περιττωματικά κολοβακτηριδοειδή (απ. / 100ml) ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ < 100 Τα βασικά παραπροϊόντα της ΕΕΛ θα είναι η αφυδατωμένη και πλήρως σταθεροποιημένη λάσπη, τα εσχαρίσματα και η άμμος από τη Μονάδα Προεπεξεργασίας και θα μεταφέρονται προς απόθεση σε κατάλληλο χώρο (αδειοδοτημένος ΧΥΤΑ) του δήμου. Το σύστημα επεξεργασίας που προτείνεται είναι το σύστημα παρατεταμένου αερισμού με Μεμβράνες (MBR). Τα επεξεργασμένα λύματα θα διατίθενται σε παρακείμενο ρέμα. Το σύστημα του παρατεταμένου αερισμού πλεονεκτεί σε σχέση μ ένα τυπικό στα εξής: Παρουσιάζει μεγαλύτερη ευστάθεια στις μεταβολές του υδραυλικού και οργανικού φορτίου λόγω του μεγάλου χρόνου αερισμού. Με επιλογή μεγάλου θ C η περίσσεια ιλύς είναι λιγότερη από το τυπικό σύστημα αλλά και σταθεροποιημένη, έτσι ώστε να μην απαιτεί περαιτέρω επεξεργασία. Δίνει την δυνατότητα για την εισαγωγή των ακατέργαστων λυμάτων στην δεξαμενή αερισμού χωρίς να παρεμβληθεί πρωτοβάθμια καθίζηση. Τα συστήματα αυτά είναι συχνά προκατασκευασμένα, σαν ενιαίο σύνολο όπου οι επιμέρους μονάδες (βιολογικός αντιδραστήρας, δεξαμενή τελικής καθίζησης και δεξαμενή πρωτοβάθμιας καθίζησης όταν υπάρχει) χωρίζονται με κοινά τοιχώματα. Συμπερασματικά, η κατασκευή και λειτουργία της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων και των υπόλοιπων υποδομών διαχείρισης των λυμάτων στην περιοχή, αποτελεί απαραίτητη υποδομή για τη διασφάλιση της υγείας των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής, την προστασία του φυσικού, πολιτιστικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος και γενικά στην ποιότητα ζωής. Πέρα όμως από το κυρίως σκοπό της, ένα από τα πλεονεκτήματα του συγκεκριμένου έργου είναι ότι δεν αποτελεί παράγοντα όχλησης της περιοχής, σεβόμενη τη φυσιογνωμία της και το περιβάλλον. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 23

4. Στόχος και σκοπιμότητα υλοποίησης του έργου 4.1 Στόχος και Σκοπιμότητα Η παρούσα μελέτη αφορά στην κατασκευή της ΕΕΛ του Δήμου Μεγανησίου, έτσι ώστε αυτή να εξυπηρετεί 250 κατοίκους. Η περιοχή χωροθέτησης της ΕΕΛ είναι η περιοχή «Σκίζα». Επισημαίνεται ότι η προτεινόμενη εγκατάσταση δύναται με τις κατάλληλες παρεμβάσεις, να επεκταθεί μελλοντικά, ώστε να εξυπηρετεί μεγαλύτερο ισοδύναμο πληθυσμό και να χειριστεί με ασφάλεια μεγαλύτερα ρυπαντικά φορτία. Ο σχεδιασμός και η κατασκευή των εγκαταστάσεων επιτρέπει υπέρβαση των ονομαστικών φορτίων σχεδιασμού ώστε να υπάρχει ελαστικότητα και να μη δημιουργούνται προβλήματα ακόμη και όταν υπάρχει μικρή υπέρβαση των φορτίων ή βλάβη ή συντήρηση σε ένα τμήμα της μονάδας. Το σύστημα επεξεργασίας που προτείνεται είναι, αυτό της Ενεργού Ιλύος με Παρατεταμένο Αερισμό με Μεμβράνες (MBR) με ταυτόχρονη πλήρη σταθεροποίηση της ιλύος και βιολογική απομάκρυνση αζώτου και φωσφόρου. Τα επεξεργασμένα λύματα θα διατίθενται στον τελικό αποδέκτη, μέσω αγωγού βαρύτητας HDPE διαμέτρου DN200 10 atm και μήκους περίπου 300 m. Η περίσσεια λάσπης θα αποτίθεται σε Χώρο Υγειονομικής Ταφής ή και σε άλλον κατάλληλα διαμορφωμένο χώρο, που θα υποδειχθεί από τις αρμόδιες Αρχές. Επίσης, σε Χώρο Υγειονομικής Ταφής θα αποτίθενται και τα λοιπά παραπροϊόντα της Εγκατάστασης, δηλαδή εσχαρίσματα, άμμος κ.λπ. Τα βασικά κριτήρια σχεδιασμού του προτεινόμενου συστήματος επεξεργασίας της περιοχής μελέτης είναι: Εξασφάλιση των όρων διάθεσης (χαρακτηριστικά εκροής). Ευελιξία σε αυξομειώσεις του υδραυλικού και ρυπαντικού φορτίου, που είναι αναπόφευκτες λόγω των έντονων πληθυσμιακών αιχμών στην περιοχή μελέτης (χαρακτηριστικά μικρών και μεσαίων οικισμών). Ελαχιστοποίηση των ενεργειακών δαπανών σε συνδυασμό με την ποιότητα του Η/Μ εξοπλισμού. Ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών οχλήσεων (οσμές, θόρυβος κ.λπ.) και ένταξη στο φυσικό περιβάλλον της περιοχής. Όχι ιδιαίτερα υψηλές απαιτήσεις σε εξειδικευμένο προσωπικό για τη λειτουργία και συντήρηση των έργων με ταυτόχρονη πρόβλεψη εγκατάστασης ολοκληρωμένου συστήματος ελέγχου και χειρισμών. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 24

Συγκριτικά χαμηλό κόστος και χαμηλές λειτουργικές δαπάνες. Η κατασκευή και λειτουργία της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων και των υπόλοιπων υποδομών διαχείρισης των λυμάτων στην περιοχή, αποτελεί απαραίτητη υποδομή για τη διασφάλιση της υγείας των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής, την προστασία του φυσικού, πολιτιστικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος και γενικά στην ποιότητα ζωής. Πέρα όμως από το κυρίως σκοπό της, ένα από τα πλεονεκτήματα του συγκεκριμένου έργου είναι ότι δεν αποτελεί παράγοντα όχλησης της περιοχής, σεβόμενη τη φυσιογνωμία της και το περιβάλλον. 4.2 Ιστορική εξέλιξη του έργου Το 2002 έχει εκπονηθεί αντίστοιχη μελέτη ΕΕΛ και υδραυλική μελέτη δικτύων αποχέτευσης. Τον Οκτώβριο του 2007 έγινε επικαιροποίηση της υδραυλικής μελέτης. Τον Ιούλιο του 2009 εκπονήθηκε Προμελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων της ΕΕΛ Σπαρτοχωρίου, τον Ιούλιο του 2011 εκπονήθηκε Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων της ΕΕΛ και ΣΜΑ Σπαρτοχωρίου και τον Αύγουστο 2011 εκπονήθηκε Προμελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων της ΕΕΛ Κατωμερίου και Βαθύ. Οι παραπάνω μελέτες δεν προχώρησαν στο στάδιο της κατασκευής, κυρίως λόγω έλλειψης πόρων και λόγω προβλημάτων στην επιλογή της θέσης των ΕΕΛ, όπως βραχώδες έδαφος, μεγάλες υψομετρικές διαφορές, στενοί δρόμοι, ανυπαρξία περιφερειακών οδών. 4.3 Οικονομικά στοιχεία του έργου 4.3.1 Εκτίμηση συνολικού προϋπολογισμού Ο προϋπολογισμός των τεχνικών έργων εκτιμάται σε 318.000 για τα έργα Η/Μ και 32.000 για τα έργα Π/Μ. 4.3.2 Εκτίμηση επιμέρους προσεγγιστικού προϋπολογισμού Ο προϋπολογισμός των επιμέρους τεχνικών έργων εκτιμάται σε: ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 25

ΕΕΛ ΜΕΓΑΝΗΣΙΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΡΓΩΝ ΠΜ Α/Α ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΔΑΠΑΝΗ 1 2 3 Εκσκαφή θεμελίων τεχνικών έργων σε έδαφος γαιώδεςημιβραχώδες Κατασκευή συμπυκνωμένου αναχώματος από υλικά που έχουν προσκομισθεί επί τόπου Επιχώσεις ορυγμάτων με προϊόντα εκσκαφών χωρίς ιδιαίτερες απαιτήσεις συμπύκνωσης 2,050.00 178.56 41.00 4 Διάστρωση προιόντων εκσκαφής. 84.00 5 6 7 8 9 Παραγωγή, μεταφορά, διάστρωση, συμπύκνωση και συντήρηση σκυροδέματος. Για κατασκευές από σκυρόδεμα κατηγορίας C12/15 Παραγωγή, μεταφορά, διάστρωση, συμπύκνωση και συντήρηση σκυροδέματος. Για κατασκευές από σκυρόδεμα κατηγορίας C16/20 Παραγωγή, μεταφορά, διάστρωση, συμπύκνωση και συντήρηση σκυροδέματος. Για κατασκευές από σκυρόδεμα κατηγορίας C20/25 Στεγανοποιητικά μάζας σκυροδέματος (πρόσμικτα μείωσης υδατοπερατότητας) κατά ΕΛΟΤ ΕΝ 934-2 Προμήθεια και τοποθέτηση σιδηρού οπλισμού σκυροδεμάτων υδραυλικών έργων 1,540.00 2,460.00 7,040.00 57.20 9,800.00 10 Ξυλότυποι ή σιδηρότυποι επιπέδων επιφανειών 4,100.00 11 Μόνωση με διπλή ασφαλτική επάλειψη 157.50 12 Μεταλλικός σκελετός ή δικτύωμα επιστέγασης 2,295.00 13 Επιστεγάσεις με αυλακωτή λαμαρίνα πάχους 1,00 mm 392.50 14 Καλύματα από ελατό χυτοσίδηρο (ductile iron) 443.70 15 Βαθμίδες από χυτοσίδηρο 88.00 16 Kλίμακες ανοξείδωτες καρφωτές 1,500.00 17 Περίφραξη με συρματόπλεγμα 1,117.50 18 Θύρα εισόδου κλπ. 400.00 19 Επίστρωση αγροτικών οδών με αμμοχαλικώδη υλικά 405.00 20 Δίκτυο αγωγού διάθεσης 8,400.00 21 Δίκτυο αγωγών ιλύος 1,000.00 22 Δίκτυο σωληνώσεων στραγγιδίων 550.00 23 Δίκτυο βιομηχανικού νερού-πυρόσβεσης 500.00 24 Περιμετρική φύτευση 400.00 45,000.00 ΣΥΝΟΛΟ ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 26

Α/Α ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ Η/Μ ΤΙΜΗ 1 Προεπεξεργασία βοθρολυμάτων Προκατασκευασμένη ανοξείδωτη μονάδα προεπεξεργασίας βοθρολυμάτων ελάχιστης ικανότητας επεξεργασίας 10l/s, με ενσωματωμένη διάταξη λιθοπαγίδας, στάδιο λεπτοεσχάρωσης, εξάμμωσης και λιποσυλλογής σύμφωνα με τη δοθείσα τεχνική περιγραφή. Η μονάδα θα διαθέτει ανεξάρτητο ηλεκτρικό πίνακα και θα παραδοθεί πλήρης με όλα τα απαραίτητα υλικά-μικρουλικά υδραυλικής και ηλεκτρολογικής διασύνδεσής της στον τόπο τελικής εγκατάστασής της. 60.000 2 Εξοπλισμός δεξαμενής εξισορρόπησης Περιλαμβάνεται ο Η/Μ εξοπλισμός για την εύρυθμη λειτουργία της δεξαμενής ισορροπίας, δηλαδή οι αντλίες ισορροπίας, οι φυσητήρες αερισμού, το δίκτυο διάχυσης και ό,τι άλλο απαιτείται (υλικά-μικρουλικά υδραυλικής και ηλεκτρολογικής διασύνδεσης) σύμφωνα με τη δοθείσα τεχνική περιγραφή. 25.000 3 Μονάδα βιολογικής επεξεργασίας Προκατασκευασμένη ανοξείδωτη μονάδα επεξεργασίας αποβλήτων με εμβαπτισμένες μεμβράνες (MBR) ημερήσιας δυναμικότητας 50 m 3 διαστάσεων τυποποιημένου container 40.Η μονάδα θα παραδοθεί πλήρης με όλα τον απαιτούμενο εξοπλισμό ορθής λειτουργίας της (αυτοκαθαριζόμενο κόσκινο, διάταξη απονιτροποίησης, σύστημα διάχυσης, μονάδα απολύμανσης με υπεριώδη ακτινοβολία, ηλεκτρικό πίνακα κ.ο.κ) και όλα τα απαραίτητα υλικά-μικρουλικά υδραυλικής και ηλεκτρολογικής διασύνδεσής της στον τόπο τελικής εγκατάστασής της. 170.000 4 Μονάδα αφυδάτωσης Προκατασκευασμένη μονάδα αφυδάτωσης ενσωματωμένη σε τυποποιημένο container 20. Η μονάδα θα περιλαμβάνει αντλία προσαγωγής, κοχλία αφυδάτωσης, αυτόματο συγκρότημα πολυηλεκτρολύτη, κοχλία απομάκρυνσης αφυδατωμένης ιλύος και ό,τι άλλο απαιτείται για την ορθή λειτουργία της σύμφωνα με την αντίστοιχη τεχνική περιγραφή (δεξαμενές έκτακτης ανάγκης κτλ). Η μονάδα θα παραδοθεί πλήρης με όλα τα απαραίτητα υλικάμικρουλικά υδραυλικής και ηλεκτρολογικής διασύνδεσής της στον τόπο τελικής εγκατάστασής της. 80.000 ΣΥΝΟΛΟ 335.000 ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 27

4.3.3 Τρόπος χρηματοδότησης ανάπτυξης και λειτουργίας του έργου Το έργο χρηματοδοτείται από ιδίους πόρους του Δήμου Μεγανησίου και για τη λειτουργία του είναι υπεύθυνος ο Δήμος. 4.4 Συσχέτιση του έργου με άλλα έργα Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω έχουν γίνει στην περιοχή αντίστοιχες μελέτες για εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων (Σπαρτοχώρι και Κατωμέρι Βαθύ) που όμως δεν προχώρησαν στη φάση κατασκευή λόγω ελλείψεων πόρων και προβλημάτων στην επιλογή της θέσης εγκατάστασης του βιολογικού.. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 28

5. Συμβατότητα του έργου με θεσμοθετημένες χωρικές και πολεοδομικές δεσμεύσεις της περιοχής 5.1 Θέση του έργου 5.1.1 Εγκεκριμένα Πολεοδομικά Σχέδια Θεσμοθετημένα όρια οικισμών Σε επίπεδο Δήμου δεν υπάρχουν εγκεκριμένα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια. Υπάρχει σήμερα σε εξέλιξη χωροταξικός σχεδιασμός (Α' Φάση Σχεδίου Χωρικής Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ) Δήμου Μεγανησίου), ο οποίος δεν έχει οριστικοποιηθεί και θεσμοθετηθεί. Στο Δήμο Μεγανησίου υπάρχουν τρεις οριοθετημένοι οικισμοί: το Κατωμέρι, το Σπαρτοχώρι και το Βαθύ. Οι οικισμοί οριοθετήθηκαν σύμφωνα με την υπ αριθμόν απόφαση Νομάρχη 1867 (ΦΕΚ 831/Δ/1986). 5.1.2 Όρια περιοχών του εθνικού συστήματος προστατευόμενων περιοχών Στην περιοχή μελέτης εντοπίζεται μια (1) περιοχή που έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα Natura 2000 και είναι η «GR2220003 SCI Β - Εσωτερικό Αρχιπελάγους Ιονίου (Θαλάσσια περιοχή Μεγανησίου, Αρκουδίου, Ατόκου και Βρομώνας)» έκτασης 88333.27 ha και περιμέτρου 316,64 km. Η χερσαία έκταση που καταλαμβάνει είναι έκτασης 313.60 ha με μέγιστο υψόμετρο τα 281 m. 5.1.3 Δάση, δασικές εκτάσεις Το μεγαλύτερο τμήμα του Μεγανησίου καλύπτεται από αείφυλλα πλατύφυλλα και χαμηλή ξυλώδη βλάστηση, ενώ σημαντική έκταση καταλαμβάνουν και οι γεωργικές εκτάσεις. Περίπου το 11,5% του νησιού καταλαμβάνεται από δάση κωνοφόρων. Κατά μήκος των όχθων ρεμάτων και ποταμών αναπτύσσονται αζωνικοί τύποι βλάστησης. Στην περιοχή μελέτης βρισκόμαστε στην υποζώνη Quercion ilicis και στον αυξητικό χώρο Orno Quercetum ilicis, πρόκειται για τον τυπικό αυξητικό χώρο της αμπελοκαλλιέργειας και της καλλιέργειας της ελιάς. Τα οικοσυστήματα που αναπτύσσονται στην υποζώνη αυτή είναι κυρίως αυτά των αείφυλλων σκληρόφυλλων θάμνων, όπως η ξυλοκερατιά (Ceratonia siliqua), η αγριελιά (Olea europea), o σχίνος (Pistacia lentiscus), οι άρκευθοι (Juniperus sp.), ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 29

τα ρείκια (Erica sp.), το πουρνάρι, το σπάρτο κ.λπ., με ή χωρίς θερμόβια πεύκα. Στα πλέον αβαθή, φτωχά και όξινα εδάφη απαντώνται φυτοκοινωνίες των ειδών της οικογένειας Ericaceae (Erica manipuliflora, Arbutus unedo) και τα λαδάνια (Cistus sp.). Συχνά εμφανίζονται και πεύκα (χαλέπιος ή τραχεία) τα οποία όμως είναι κακόμορφα, πολύ αραιά και το ύψος τους σπάνια ξεπερνά τα 10 m. 5.1.4 Εγκαταστάσεις κοινωνικής υποδομής Όσον αφορά την υγεία - πρόνοια, στο Δήμο Μεγανησίου λειτουργεί αγροτικό ιατρείο σε όλους τους οικισμούς. Στο Δήμο δεν υπάρχουν παιδικοί σταθμοί και ΚΑΠΗ. Λειτουργούν όλες οι απαραίτητες σχολικές μονάδες της εκπαίδευσης, ενώ σχετικά με τον αθλητισμό, υπάρχουν χώροι αθλοπαιδιών, δηλαδή γήπεδο ποδοσφαίρου και μπάσκετ. 5.1.5 Θέσεις αρχαιολογικού ενδιαφέροντος Σύμφωνα με τον Διαρκή Κατάλογο των Κηρυγμένων Αρχαιολογικών Χώρων και Μνημείων της Ελλάδας στο Δήμο Μεγανησίου, οι κηρυγμένοι αρχαιολογικοί χώροι είναι : - Αποδέσμευση θαλάσσιας περιοχής στη νήσο Μεγανησίου, στον όρμο Μπάλου Λευκάδος (ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ41/25824/1060/12-5-1993 - ΦΕΚ 388/Β/28-5-1993 και ΥΑ ΥΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ41/42813/2830/2-9-2003 - ΦΕΚ 1498/Β/10-10-2003). - Χερσόνησος «Πόδι», Δήμου Μεγανησίου που περιλαμβάνει τους ταφικούς τύμβους στη θέση «Μεσογαλιά», που χρονολογούνται από το τέλος της μυκηναϊκής εποχής έως την πρωτογεωμετρική περίοδο, τα οικιστικά κατάλοιπα προϊστορικών χρόνων στις θέσεις «Καστρί» και «Μυλί», επίσης των θέσεων «Κεφάλι», «Μακρυχώραφο» και «Αψιδιά» με ίχνη κατοίκησης κατά την Παλαιολιθική περίοδο, της θέσης «Τούρλος» με ευρήματα προϊστορικών χρόνων και κλασικής ελληνιστικής περιόδου, τον Ι.Ν. Αγίου Γρηγορίου στη θέση «Κεφάλι», ο οποίος χρονολογείται μεταξύ 1684 και 1720, και, τέλος, για λόγους προστασίας των εναλίων σπηλαίων «Παπανικολή» και «Γιοβάνη» κατά μήκος της δυτικής ακτογραμμής. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 30

5.2 Ισχύουσες χωροταξικές και πολεοδομικές ρυθμίσεις στην περιοχή του έργου 5.2.1 Χρήσεις γης και όροι δόμησης Οι τρείς οικισμοί είναι οριοθετημένοι με τις διαδικασίες του Π.Δ. της 24-04-85 (ΦΕΚ 181/Δ/85) «Τρόπος καθορισμού ορίων οικισμών της χώρας μέχρι 2.000 κατοίκους, κατηγορίες αυτών και καθορισμός όρων και περιορισμών δόμησής τους». Για τους οριοθετημένους οικισμούς ισχύουν οι γενικοί όροι δόμησης του ανωτέρω Π.Δ/τος, όπως αυτό τροποποιήθηκε με το Π.Δ. της 14 02-1987 (ΦΕΚ 133/Δ/1987), το Π.Δ. της 25-04-1989 (ΦΕΚ 293/Δ/1989), το Π.Δ. της 04-11-2011 (ΦΕΚ 289/ΑΑΠ/2011). Σύμφωνα με το Π.Δ. της 04-11-2011 (ΦΕΚ 289/ΑΑΠ/2011) ισχύουν οι εξής όροι δόμησης: Αρτιότητα α) Εντός των ορίων του Οικισμού, θεωρούνται άρτια τα οικόπεδα με ελάχιστο εμβαδόν αρτιότητας που μπορεί να κυμαίνεται από 300 μέχρι 2.000 m 2. Το ελάχιστο μήκος προσώπου του γηπέδου, ορίζεται σε 10,0 m για εμβαδόν γηπέδου έως 500 m 2 και 15,0 m για εμβαδόν μεγαλύτερο των 500 m 2. Μέσα στα όρια αυτά μπορεί να ορίζονται τομείς με διαφορετική αρτιότητα οικοπέδων, προκειμένου να διασφαλισθεί ο τυχόν ιδιαίτερος χαρακτήρας του οικισμού στους τομείς αυτούς. Τα ως άνω εμβαδά οικοπέδων εξειδικεύονται με απόφαση του Νομάρχη, που εκδίδεται μετά από γνώμη του Συμβουλίου Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος του Νομού. Για την εξειδίκευση αυτή, λαμβάνονται υπόψη τα εμβαδά που θεωρούνται αντιπροσωπευτικά του χαρακτήρα και πολεοδομικού ιστού του οικισμού. β) Κατά παρέκκλιση εντός των ως άνω ορίων, θεωρούνται άρτια τα γήπεδα με όποιο εμβαδόν έχουν κατά την ημέρα δημοσίευσης του παρόντος, εφόσον δεν έχουν το ελάχιστο εμβαδόν που ορίζεται στην παράγραφο α. γ) Για την αρτιότητα των γηπέδων προσμετράται και η τυχόν έκταση που παραχωρείται από τον ιδιοκτήτη για τη δημιουργία κοινόχρηστου χώρου. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 31

Μέγιστο ποσοστό κάλυψης και συντελεστής δόμησης α) Το μέγιστο ποσοστό κάλυψης των γηπέδων ορίζεται σε 60% της επιφανείας τους. β.1) Για γήπεδα μικρότερα των 700 m 2 επιτρέπεται η ανέγερση κτηρίου οποιασδήποτε χρήσης (κύριας και βοηθητικής) μέγιστης επιτρεπόμενης συνολικής επιφάνειας ορόφων 240 m 2. Επιπλέον της επιφάνειας αυτής επιτρέπεται η κατασκευή παταριού ξηράς δόμησης επιφανείας έως 40 m 2. β.2) Για γήπεδα μεγαλύτερα ή ίσα των 700 m 2 επιτρέπεται η ανέγερση κτηρίου οποιασδήποτε χρήσης (κύριας και βοηθητικής) μέγιστης επιτρεπόμενης συνολικής επιφάνειας ορόφων 400 m 2. γ) Για γήπεδα μικρότερα των 200 m 2 ορίζεται συντελεστής δόμησης 1,0 και προκειμένου να είναι δυνατή η μέγιστη επιτρεπόμενη δόμηση συνολικής επιφανείας 200 m 2 η κάλυψη επιτρέπεται να είναι μεγαλύτερη του 60% χωρίς σε καμία περίπτωση να υπερβαίνει το 70% της επιφανείας του γηπέδου. δ) Για κτήρια τουριστικών και αμιγώς επαγγελματικών χρήσεων ο συντελεστής δόμησης ορίζεται ως εξής: για τα πρώτα 1000 m 2 της επιφανείας του γηπέδου ο συντελεστής δόμησης ορίζεται σε 0,6 για τα επόμενα 1000 m 2 της επιφανείας του γηπέδου ο συντελεστής δόμησης ορίζεται σε 0,5 για τα επόμενα 1000 m 2 της επιφανείας του γηπέδου ο συντελεστής δόμησης ορίζεται σε 0,4 για τα επόμενα 1000 m 2 της επιφανείας του γηπέδου ο συντελεστής δόμησης ορίζεται σε 0,3 για το τμήμα της επιφάνειας άνω των 4000 m 2 ο συντελεστής δόμησης ορίζεται σε 0,2 ε) Ειδικά για τα κοινωφελή κτήρια ορίζεται συντελεστής δόμησης 0,8, ο οποίος μπορεί, με την έγκριση τοπικού σχεδίου κατά τις διατάξεις του από 17-07-1923 νομοθετικού διατάγματος, να καθορίζεται μεγαλύτερος, ανάλογα με τις ανάγκες του οικισμού χωρίς να υπερβαίνει το 1,8. Σύστημα δόμησης ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 32

Το κτίριο τοποθετείται ελεύθερα μέσα στο οικόπεδο. Όπου το κτίριο δεν εφάπτεται με τα πλάγια και πίσω όρια του οικοπέδου, αφήνεται απόσταση τουλάχιστον 2,50 m. Η απόσταση μεταξύ ανεξαρτήτων κτιρίων μέσα στο ίδιο οικόπεδο ορίζεται σε 2,50 m τουλάχιστον. Μέγιστο ύψος κτιρίων α. Το μέγιστο ύψος των κτηρίων ορίζεται σε 7,50 m και μετράται σε κάθε σημείο της τομής του περιγράμματος αυτών με το φυσικό έδαφος. Σε κάθε περίπτωση, το ύψος των προβολών των κτηρίων σε κατακόρυφα επίπεδα, διερχόμενα από την τομή του περιγράμματος αυτών με το έδαφος, δεν μπορεί να υπερβαίνει το ανωτέρω οριζόμενο. Σε περίπτωση μη εξάντλησης της επιτρεπόμενης δόμησης κατά τα ως άνω, επιβάλλεται η διάσπαση του κτηρίου σε ανεξάρτητα κτήρια εντός του γηπέδου. β. Όταν η κλίση του γηπέδου είναι μεγαλύτερη από 15%, το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος του πρώτου κτηρίου που εμφανίζει όψη προς το δρόμο στα ανωφερή (ανηφορικά) οικόπεδα - στο ανάντη του δρόμου - ορίζεται ως εξής: όταν το κτήριο τοποθετείται στο όριο του γηπέδου με το δρόμο επιτρέπεται ύψος μέχρι 7,5 m. όταν αυτό τοποθετείται καθ' υποχώρηση σε απόσταση έως 20 m από το όριο του γηπέδου με τον δρόμο επιτρέπεται το ύψος του να είναι μέχρι 4,5 m από το πέριξ φυσικό έδαφος. όταν αυτό τοποθετείται σε απόσταση μεγαλύτερη των 20 m από το όριο του γηπέδου με το δρόμο επιτρέπεται να έχει ύψος μέχρι 7,5 m. Όταν η κλίση του γηπέδου είναι μεγαλύτερη από 15% και βρίσκεται στην κατωφέρεια - κατάντη - του δρόμου η προβολή του κτηρίου πάνω από τη στάθμη του δρόμου δεν δύναται να υπερβαίνει τα 4,50 m. Σε γήπεδα που βρίσκονται στην κατωφέρεια - κατάντη - του δρόμου, όταν η φυσική στάθμη του γηπέδου στο όριο του δρόμου βρίσκεται χαμηλότερα των 3,00 m από τη στάθμη του δρόμου, η προβολή του κτιρίου πάνω από τη στάθμη του δρόμου δεν δύναται να υπερβαίνει τα 3,00 m. Σε κάθε περίπτωση, η στάθμη οροφής τυχόν υπογείου ορόφου δε δύναται να υπερβαίνει σε κανένα σημείο τη στάθμη του φυσικού εδάφους περιμετρικά της κατασκευής. γ) Σε περίπτωση επιβολής στέγης με ειδικούς όρους δόμησης που εγκρίνονται με απόφαση του Νομάρχη, επιτρέπεται υπέρβαση του μέγιστου ύψους μέχρι 2.00 m. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 33

δ) Πάνω από το μέγιστο ύψος του κτιρίου δεν επιτρέπεται καμιά κατασκευή, εκτός από αυτές που αναφέρονται παρακάτω: Καπνοδόχοι, αγωγοί αερισμού, καπνοσυλλέκτες, εγκαταστάσεις ηλιακών συστημάτων, πύργοι ψύξεως και δοχεία διαστολής, θέρμανσης ή κλιματισμού και αντλίες θερμότητας που κατασκευάζονται κατά το άρθρο 26 του νόμου 1577/1985. Στέγες. Στηθαία, κιγκλιδώματα ασφάλειας και μόνιμες γλάστρες φυτών που κατασκευάζονται κατά το άρθρο 26 του νόμου 1577/1985. Κατασκευές για τη στήριξη φυτών (πέργκολες). Αλεξικέραυνα, κεντρικές κεραίες τηλεοράσεων και ραδιοφώνων. Όλες οι παραπάνω κατασκευές πρέπει να αποτελούν ενιαίο αισθητικό σύνολο. ε) Το ελάχιστο ύψος ορόφου ορίζεται σε 2,40 m. Με απόφαση Νομάρχη, που εκδίδεται μετά από γνωμοδότηση του Συμβουλίου Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος του νομού είναι δυνατόν για λόγους προστασίας του αρχιτεκτονικού χαρακτήρα του οικισμού και του φυσικού τοπίου ή για λόγους πολεοδομικούς γενικότερα να καθορίζονται συντελεστής δόμησης, ποσοστό κάλυψης και ύψος κτιρίων μικρότερα από τα οριζόμενα με το παρόν διάταγμα καθώς και μεγαλύτερες αποστάσεις των οικοδομών, από τα όρια του γηπέδου, κατά τμήματα ή σε όλη την έκταση του οικισμού. Με την επιφύλαξη των διατάξεων που προβλέπουν υποχρεωτική διάσπαση του όγκου των κτηρίων, σε οικοδομήσιμο γήπεδο, με εμβαδόν τουλάχιστον 1.800 m 2 και πρόσωπο σε νομίμως υφιστάμενο κατά τις ισχύουσες διατάξεις κοινόχρηστο χώρο, εφόσον δεν πραγματοποιείται η επιτρεπόμενη κατά τις οικείες διατάξεις νόμιμη κατάτμηση του, η συνολική δόμηση του ενιαίου γηπέδου δύναται να ισούται με το άθροισμα της κατά την παράγραφο 2 επιτρεπόμενης δόμησης για την ανέγερση κατοικίας στα άρτια και οικοδομήσιμα γήπεδα, τα οποία θα προέκυπταν από την κατάτμηση του ενιαίου γηπέδου, σύμφωνα με την κατά τον κανόνα ισχύουσα αρτιότητα του οικισμού, μειωμένη κατά 10%. Η κατά τα ως άνω δόμηση πρέπει να ακολουθεί τα παραδοσιακά πρότυπα της αρχιτεκτονικής του οικισμού και το κτίσμα ή τα κτίσματα να τοποθετούνται σε τμήμα ή τμήματα του γηπέδου, ανεξάρτητα αν αυτά τα τμήματα βρίσκονται σε συνεκτικό ή μη τμήμα του οικισμού σε τέτοια θέση και με τέτοια διάταξη, ώστε να εξασφαλίζεται επαρκής ενιαίος ακάλυπτος χώρος, μετά από έγκριση των αρμοδίων οργάνων. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 34

Επίσης, οι κτιριακοί όγκοι πρέπει να ποικίλουν σε ισόγειους ή / και διώροφους όγκους, ώστε να εξασφαλίζεται η μέγιστη δυνατή αρμονική ένταξη τους στο τοπίο και τον ιστό του οικισμού. Δεν επιτρέπεται ενιαίος κτιριακός όγκος με περισσότερες από 1 κλιμάκωση ορόφων (ισόγειο και διώροφο) κατά τη διάσταση του κτηρίου που ακολουθεί την επικρατέστερη κλίση. Προκειμένου περί τουριστικών εγκαταστάσεων και καταλυμάτων σε γήπεδα μεγαλύτερα από 1000 m 2, η κάλυψη με διώροφους όγκους κτηρίων δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το 70% της πραγματοποιούμενης κάλυψης. Επιτρεπόμενες χρήσεις γης: Σύμφωνα με το Π.Δ. «Κατηγορίες και Περιεχόμενο Χρήσεων Γης» (ΦΕΚ 166/Δ/06-03-1987) η επιτρεπόμενη χρήση γης είναι αυτή της «Γενικής Κατοικίας» και σύμφωνα με το παραπάνω διάταγμα περιλαμβάνει τις ακόλουθες χρήσεις: Κατοικία Ξενοδοχεία μέχρι 100 κλίνες και ξενώνες Εμπορικά καταστήματα (με εξαίρεση υπεραγορές και τα πολυκαταστήματα) Γραφεία τράπεζες, ασφάλειες, κοινωφελείς οργανισμοί. Κτήρια εκπαίδευσης Εστιατόρια Αναψυκτήρια Θρησκευτικοί χώροι Κτήρια κοινωνικής πρόνοιας Επαγγελματικά εργαστήρια χαμηλής όχλησης Πρατήρια βενζίνης Αθλητικές εγκαταστάσεις Κτίρια γήπεδα στάθμευσης Πολιτιστικά κτήρια 5.2.2 Προβλέψεις και Κατευθύνσεις Ο Νόµος 2742/1999 προβλέπει ότι τα µέσα χωροταξικού σχεδιασµού είναι τα Πλαίσια Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης (Γενικό, Ειδικά και Περιφερειακά). Συντάσσονται από το ΥΠΕΧΩ Ε και δηµοσιεύονται στην Εφηµερίδα της Κυβέρνησης. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 35

Ειδικότερα, το Γενικό Πλαίσιο αποτελεί τη βάση αναφοράς για το συντονισµό και την εναρµόνιση επιµέρους πολιτικών, προγραµµάτων και επενδυτικών σχεδίων του Κράτους, των δηµόσιων νοµικών προσώπων και των ΟΤΑ α και β βαθµού που έχουν σηµαντικές επιπτώσεις στη συνοχή και ανάπτυξη του εθνικού χώρου. Τα Ειδικά Πλαίσια εξειδικεύουν και συμπληρώνουν το Γενικό Πλαίσιο και αφορούν στην ανάπτυξη και οργάνωση του Εθνικού Χώρου ως προς: Τη χωρική διάρθρωση ορισμένων τοµέων ή κλάδων παραγωγικών δραστηριοτήτων παραγωγικής σηµασίας. Τη χωρική διάρθρωση των δικτύων και υπηρεσιών τεχνικής, κοινωνικής και διοικητικής υποδοµής εθνικού ενδιαφέροντος µε εξαίρεση τα δίκτυα και υπηρεσίες τηλεπικοινωνιών, καθώς και τη χωρική κατανοµή των υποδοµών γνώσης και καινοτοµίας. Ορισµένες ειδικές περιοχές του εθνικού χώρου και ιδίως τις παράκτιες και νησιωτικές περιοχές, τις ορεινές και προβληµατικές περιοχές που υπάγονται στις διεθνείς συµβάσεις για την προστασία του περιβάλλοντος, καθώς και άλλες ενότητες του εθνικού χώρου που παρουσιάζουν κρίσιµα περιβαλλοντικά, αναπτυξιακά και κοινωνικά προβλήματα. Τέλος, τα Περιφερειακά Πλαίσια καθορίζουν σε κάθε Περιφέρεια τους στρατηγικούς στόχους και κατευθύνσεις για την οργάνωση - διαχείριση του χώρου και την προστασία - αποκατάσταση του περιβάλλοντος. Ο ήµος Μεγανησίου ανήκει στην Περιφέρεια Ιονίων Νήσων για την οποία έχει συνταχθεί και θεσμοθετηθεί αντίστοιχο Περιφερειακό Πλαίσιο (ΦΕΚ 56/Β/2004). Λαμβάνονται υπόψη τα ακόλουθα Πλαίσια: Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΓΠΧΣΑΑ), (ΦΕΚ 128/Α/2008), Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισµό (Αριθμός Απόφασης 67659/2013, ΦΕΚ 3155/Β/2013), Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης για την Βιοµηχανία (Αριθμός Απόφασης 11508/2009, ΦΕΚ 151/ΑΑΠ/2009), Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας (Αριθμός Απόφασης 49828/2008, ΦΕΚ 2464/Β/2008), Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 36

Περιφέρειας Ιονίων Νήσων (Αριθμός Απόφασης 48976/2004, ΦΕΚ 56/Β/2004). 5.2.3 Ειδικά σχέδια διαχείρισης Το θεσμικό πλαίσιο για την προστασία των σημαντικών οικολογικά στοιχείων με στόχο την προστασία, διατήρηση, διαχείριση και ανάδειξή τους περιλαμβάνει τα ειδικά σχέδια διαχείρισης: Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων, Σχέδιο Διαχείρισης Υδάτων Δυτικής Στερεάς Ελλάδας. 5.2.4 Οργανωμένοι υποδοχείς δραστηριοτήτων Σύμφωνα με τη Α Φάση του ΣΧΟΟΑΠ προτείνονται 4 εναλλακτικά σενάρια. Εκτός απ το μηδενικό σενάριο που προτείνεται η συνέχιση των σημερινών τάσεων, στα υπόλοιπα σενάρια διατυπώνονται εναλλακτικές προτάσεις για την οργάνωση των δραστηριοτήτων. Σενάριο αυξημένης περιβαλλοντικής προστασίας 1. Περιοχές Ειδικής Προστασίας (ΠΕΠ) Natura, ελαιώνων, δασών και αναδασωτέων 2. Περιοχές Ειδικών Χωρικών Επεμβάσεων (ΠΕΧΠ) κτηνοτροφίας, ελαιοκομίας, Περιοχές θεσμοθέτησης μέτρων στήριξης της αλιείας 3. Περιοχές Περιορισμού και Ελέγχου της Δόμησης (ΠΕΠΔ) 4. Βιοτεχνικό Πάρκο (ΒΙΟΠΑ) 5. Χωροθέτηση Βιολογικού Καθαρισμού 6. Ζώνες Ειδικής Ενίσχυσης 7. Πολεοδόμηση Υφιστάμενων Οικισμών Σενάριο έντονης τουριστικής ανάπτυξης 1. Περιοχές Ειδικής Προστασίας (ΠΕΠ) Natura, αναδασωτέων εκτάσεων 2. Περιοχές Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης (ΠΟΤΑ) 3. Περιοχές Ειδικών Χωρικών Επεμβάσεων (ΠΕΧΠ) τουριστικής ανάπτυξης και Ήπιας Τουριστικής Ανάπτυξης και Αγροτουρισμού, ελαιοκομίας, Περιοχές θεσμοθέτησης μέτρων στήριξης της αλιείας 4. Περιοχές Περιορισμού και Ελέγχου της Δόμησης (ΠΕΠΔ) 5. Βιοτεχνικό Πάρκο (ΒΙΟΠΑ) 6. Χωροθέτηση Βιολογικού Καθαρισμού ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 37

7. Χώρος ανανεώσιμων πηγών ενέργειας 8. Πολεοδόμηση Υφιστάμενων Οικισμών 9. Ζώνες Ειδικής Ενίσχυσης Σενάριο ισόρροπης βιώσιμης ανάπτυξης 10. Περιοχές Ειδικής Προστασίας (ΠΕΠ) Natura και ελαιώνων 11. Περιοχές Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης (ΠΟΤΑ) 12. Περιοχές Ειδικά Ρυθμιζόμενης Πολεοδόμησης (ΠΕΡΠΟ) 13. Περιοχές Ειδικών Χωρικών Επεμβάσεων (ΠΕΧΠ) γεωργικής ανάπτυξης και ελαιοκομίας, κτηνοτροφίας, Περιοχές θεσμοθέτησης μέτρων στήριξης της αλιείας 14. Περιοχές Περιορισμού και Ελέγχου της Δόμησης (ΠΕΠΔ) 15. Βιοτεχνικό Πάρκο (ΒΙΟΠΑ) 16. Χωροθέτηση Βιολογικού Καθαρισμού 17. Χώρος ανανεώσιμων πηγών ενέργειας 18. Πολεοδόμηση Υφιστάμενων Οικισμών 19. Ζώνες Ειδικής Ενίσχυσης ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 38

6. Αναλυτική περιγραφή σχεδιασμού του έργου 6.1 Εισαγωγή Η παρούσα μελέτη αφορά στην κατασκευή της ΕΕΛ του Δήμου Μεγανησίου, έτσι ώστε αυτή να εξυπηρετεί ισοδύναμο πληθυσμό 250 κατοίκων Η περιοχή χωροθέτησης της ΕΕΛ είναι η περιοχή «Σκίζα». Η ΕΕΛ θα διαστασιολογηθεί και θα κατασκευαστεί για την εξυπηρέτηση των αναγκών του νησιού, τόσο κατά τους χειμερινούς, όσο και για τους θερινούς μήνες του έτους. Η θέση στην οποία πρόκειται να κατασκευαστεί η ΕΕΛ, βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τμήμα του νησιού, εντός του υφιστάμενου ΧΥΤΑ και πληροί τις παρακάτω προϋποθέσεις: Δε δημιουργεί προβλήματα σε κανενός είδους κηρυγμένο αρχαιολογικό μνημείο (προϊστορικό, κλασικό, βυζαντινό ή νεότερο) Δε βρίσκεται εντός περιοχών Natura 2000, ούτε πλησίον περιοχών χαρακτηρισμένων ως Τοπία Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους. Το εξεταζόμενο έργο προβλέπει την κάλυψη των αναγκών επεξεργασίας των λυμάτων των οικισμών του Μεγανησίου με προοπτική η εγκατάσταση μελλοντικά να επεκταθεί ώστε να εξυπηρετεί μεγαλύτερο ισοδύναμο πληθυσμό. Ο σχεδιασμός και η κατασκευή των εγκαταστάσεων επιτρέπει υπέρβαση των ονομαστικών φορτίων σχεδιασμού ώστε να υπάρχει ελαστικότητα και να μη δημιουργούνται προβλήματα ακόμη και όταν υπάρχει μικρή υπέρβαση των φορτίων ή βλάβη ή συντήρηση σε ένα τμήμα της μονάδας. Το σύστημα επεξεργασίας που προτείνεται είναι το σύστημα παρατεταμένου αερισμού με Μεμβράνες (MBR). Τα χαρακτηριστικά των μεμβρανών που επιλέγονται για την εκπόνηση της παρούσας (flux, απαιτούμενος αέρας, κ.λπ.) βασίζονται στα χαρακτηριστικά αντίστοιχων μεμβρανών της αγοράς και αποτελούν ορθή και ασφαλή «παραδοχή Τα επεξεργασμένα λύματα θα διατίθενται στον τελικό αποδέκτη, μέσω αγωγού βαρύτητας HDPE διαμέτρου DN200 10 atm και μήκους περίπου 300 m. Η περίσσεια λάσπης θα αποτίθεται σε Χώρο Υγειονομικής Ταφής ή και σε άλλον κατάλληλα διαμορφωμένο χώρο, που θα υποδειχθεί από τις αρμόδιες Αρχές. Επίσης, σε Χώρο Υγειονομικής Ταφής θα αποτίθενται και τα λοιπά παραπροϊόντα της Εγκατάστασης, δηλαδή εσχαρίσματα, άμμος κ.λπ. Τα βασικά κριτήρια σχεδιασμού του προτεινόμενου συστήματος επεξεργασίας της περιοχής μελέτης είναι: Εξασφάλιση των όρων διάθεσης (χαρακτηριστικά εκροής) ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 39

Ευελιξία σε αυξομειώσεις του υδραυλικού και ρυπαντικού φορτιού που είναι αναπόφευκτες λόγω των έντονων πληθυσμιακών αιχμών στην περιοχή μελέτης (χαρακτηριστικά μικρών οικισμών). Ελαχιστοποίηση των ενεργειακών δαπανών σε συνδυασμό με την ποιότητα του Η/Μ εξοπλισμού Απουσία περιβαλλοντικών οχλήσεων (οσμές, θόρυβος κ.λ.π.) και ένταξη στο φυσικό περιβάλλον της περιοχής. Όχι ιδιαίτερα υψηλές απαιτήσεις σε εξειδικευμένο προσωπικό για την λειτουργία και συντήρηση των έργων με ταυτόχρονη πρόβλεψη εγκατάστασης ολοκληρωμένου συστήματος ελέγχου και χειρισμών. Χαμηλό, συγκριτικά, κόστος κατασκευής καθώς και χαμηλές δαπάνες λειτουργίας. Περιμετρικά της εγκατάστασης θα τοποθετηθεί φύτευση με δένδρα και θάμνους για την πλήρη κάλυψη της εγκατάστασης, ώστε να μην υπάρχει άμεση οπτική επαφή των εγκαταστάσεων με τον εξωτερικό χώρο. Η εγκατάσταση ολοκληρώνεται με τα λοιπά έργα υποδομής, τα οποία περιλαμβάνουν: εσωτερικό Δίκτυο Οδοποιίας σύστημα Αυτοματισμού και Ελέγχου δίκτυο Εξωτερικού Φωτισμού δίκτυο Ύδρευσης και Βιομηχανικού Νερού δίκτυο Αποχέτευσης δίκτυο Αποχέτευσης Ομβρίων έργα περίφραξης έργα διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου Οι κυριότερες επιμέρους μονάδες της εγκατάστασης που προτείνονται στην παρούσα προμελέτη, παρουσιάζονται συνοπτικά ως ακολούθως: Μονάδα Προεπεξεργασίας Δεξαμενή εξισορρόπησης Μονάδα λεπτοεσχάρωσης (στροφοκόσκινο) ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 40

Moνάδα Βιολογικής Επεξεργασίας (Δεξαμενή απονιτροποίησης - Δεξαμενή Αερισμού - Μονάδα Μεμβρανών ΜΒR) Θάλαμος Η/Μ εξοπλισμού Μονάδα μηχανικής πάχυνσης Αγωγός Διάθεσης Ο αγωγός διάθεσης επεξεργασμένων υδάτων θα είναι υπόγειος, HDPE DN200 10 atm, συνολικού μήκους 300 m περίπου με τη θέση τερματισμού να έχει συντεταγμένες X: 219472.869 και Y: 4281997.992. Στη θέση αυτή θα τοποθετηθεί φρεάτιο με δικλείδα από όπου τα επεξεργασμένα λύματα θα διατίθενται στο ρέμα. Για το εν λόγω ρέμα δεν έχει εκδοθεί απόφαση διάθεσης επεξεργασμένων λυμάτων. Επάρκεια αποδέκτη Στο χείμαρρο που θα γίνεται η διάθεση των λυμάτων δεν υπάρχουν καταγεγραμμένα συμβάντα υπερχείλισης. Άλλωστε πρόκειται για χείμαρρο με μη μόνιμη ροή. Η διαστασιολόγηση για την επάρκεια της διατομής του ρέματος όπου γίνεται η διάθεση των λυμάτων πραγματοποιείται κατά το χρονικό σημείο όπου μεγιστοποιείται η διάθεση των λυμάτων, δλδ κατά την καλοκαιρινή περίοδο. Ωστόσο εκείνο το διάστημα και δεδομένου ότι πρόκειται για ρέμα με εποχική απορροή, το ρέμα δεν έχει φυσική απορροή άρα θα ληφθεί υπόψη αποκλειστικά η παροχή που προέρχεται από την διάθεση των επεξεργασμένων λυμάτων. Η μέγιστη παροχή αιχμής από τις εγκαταστάσεις είναι 1,8 lt/s για οκτάωρη λειτουργία του βιολογικού (50 m 3 /d). Πρόκειται για μια παροχή που ειναι εξαιρετικά μικρή ώστε να προκαλέσει το οποιοδήποτε πρόβλημα στην επάρκεια του αποδέκτη. Ρυπαντικά φορτία εισόδου Στον ακόλουθο πίνακα παρουσιάζονται τα ρυπαντικά φορτία σχεδιασμού της εγκατάστασης. Επισημαίνεται ότι τα κάτωθι φορτία αναφέρονται σε βοθρολύματα, τα οποία θα καταλήγουν στη εγκατάσταση μέσω βυτιοφόρων. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 41

Τα βασικά ρυπαντικά φορτία εισόδου της ΕΕΛ είναι: ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ Μ.Μ. Τιμή Βιοχημικώς απαιτούμενο οξυγόνο, BOD 5 Kg/d 45,0-70,0 mg/l 900,0-1400,0 Χημικώς απαιτούμενο οξυγόνο, COD Kg/d 25,0 mg/l 500,0 Kg/d 30,0-35,0 Αιωρούμενα στερεά (SS) mg/l 350,0 700,0 Τα ανώτατα όρια εκροής επεξεργασμένων λυμάτων είναι: ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ BOD 5 (mg/l) 20 COD (mg/l) 100 Αιωρούμενα στερεά ΤSS (mg/l) 30 Αμμωνιακό άζωτο (ΝΗ 4 + ) (mg/l) 4 Νιτρικό άζωτο (ΝΟ 3 ) (mg/l) 15 Ολικός Φώσφορος (P) (mg/l) 5 Total Coli Ολικά κολοβακτηριδοειδή (απ. / 100ml) < 500 Fecal Coli Περιττωματικά κολοβακτηριδοειδή (απ. / 100ml) < 100 6.2 Αναλυτική περιγραφή μονάδων εγκατάστασης Στην παρούσα παράγραφο γίνεται αναλυτική περιγραφή των επί μέρους μονάδων της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων Μεγανησίου, ενώ ταυτόχρονα παρουσιάζονται τα επιμέρους τεχνικά χαρακτηριστικά τους, όπως προέκυψαν από τη διαστασιολόγηση της εγκατάστασης. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 42

6.2.1 Σύστημα προεπεξεργασίας Η προεπεξεργασία των λυμάτων πραγματοποιείται σε compact σύστημα εσχάρωσης εξάμμωσης λιποσυλλογής μέγιστης δυναμικότητας 36,0 m 3 /h. Σε πρώτη φάση γίνεται η σύνδεση των στομίων εξόδων των βυτιοφόρων, μέσω πλαστικού εύκαμπτου αγωγού με τον ταχυσύνδεσμο της διάταξης και εν συνέχεια ακολουθεί η εκκένωση των βοθρολυμάτων. Κατά την είσοδο των βοθρολυμάτων μετά το ταχυσύνδεσμο έχουμε τη διέλευσή τους από τη λιθοπαγίδα. Στο κέντρο της λιθοπαγίδας υπάρχει μεταλλικό έλασμα, όπου δεν επιτρέπει τη διέλευση λίθων, χονδρόκοκκων στερεών και μεταλλικών αντικειμένων προς τη διάταξη. Η αποκομιδή γίνεται από το πάνω στόμιο του κυλίνδρου-λιθοπαγίδας, όπου χειροκίνητα εξέρχεται η εσχάρα με τη ποσότητα λίθων. Η ποσότητα άμμου που παραμένει στο πυθμένα της λιθοπαγίδας τροφοδοτείται με την επόμενη εκκένωση του βυτιοφόρου στον αμμοσυλλέκτη, μέσω της εσχάρας. Η προκατασκευασμένη Μονάδα Πλήρους Προεπεξεργασίας Λυμάτων αποτελεί ένα ενιαίο σύνολο μεταλλικής κατασκευής, στο οποίο ενσωματώνονται οι τρεις βασικές διεργασίες της προεπεξεργασίας λυμάτων, ήτοι η απομάκρυνση των στερεών, η απομάκρυνση της άμμου και η απομάκρυνση των λιπαρών. Αποτελείται από την κύρια δεξαμενή, επιμήκη με κατάλληλη πυραμιδοειδή διατομή που της δίνει ένα τελικό σχήμα που βοηθά την καθίζηση της άμμου στον πυθμένα και την επίπλευση των λιπαρών στην επιφάνεια. Ο όγκος της δεξαμενής παρέχει τον απαιτούμενο χρόνο παραμονής για την ολοκλήρωση των παραπάνω διεργασιών. Μπροστά από την δεξαμενή τοποθετείται το κανάλι εισόδου, στο οποίο γίνεται ο εσχαρισμός των λυμάτων. Τα εσχαρίσματα συγκρατούνται σε ημικυλινδρικό διάτρητο τύμπανο που τοποθετείται στο κανάλι εισόδου απέναντι από το στόμιο εισαγωγής των λυμάτων στο κανάλι. Ο καθαρισμός του τυμπάνου γίνεται με κατάλληλη βούρτσα τοποθετημένη πάνω στους έλικες του κοχλία, ο οποίος εδράζεται και περιστρέφεται έτσι ώστε το τύμπανο να αποτελεί την σκάφη μέσα στην οποία περιέχεται. Τα εσχαρίσματα παρασύρονται από τον κοχλία, ο οποίος συνεχίζει την πορεία του ως κοχλίας μεταφοράς των εσχαρισμάτων ενώ η διάτρητη σκάφη συνεχίζει πλέον με την μορφή σωλήνωσης. Στο τελευταίο τμήμα του κοχλία τα εσχαρίσματα συμπιέζονται και ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 43

ακολούθως εξέρχονται από το στόμιο εξαγωγής και με την βοήθεια επικλινούς σκαφοειδούς αγωγού (γλίστρας) οδηγούνται σε κάδους εσχαρισμάτων ή άλλου είδους κατάλληλα για την απόρριψή τους δοχεία. Η άμμος που συγκεντρώνεται στον πυθμένα της δεξαμενής οδηγείται με την βοήθεια οριζόντιου κοχλία, που είναι τοποθετημένος κατά μήκος του πυθμένα, προς το ένα άκρο της προς την πλευρά της εισόδου, στο οποίο συμπιέζεται και οδηγείται σε κατάλληλη εσοχή. Από την εσοχή αυτή την παραλαμβάνει επικλινής κοχλίας που περιστρέφεται σε κατάλληλη σκάφη ημικυκλικής διατομής, η οποία εκτός δεξαμενής γίνεται σωλήνας. Ανερχόμενη η άμμος ξεπλένεται στο τμήμα του κοχλία που βρίσκεται εντός των υγρών έτσι ώστε να απομακρύνονται τα οργανικά συστατικά που περιέχονται σ αυτήν. Η άμμος εξέρχεται από το στόμιο που υπάρχει στο άνω άκρο του κοχλία και με την βοήθεια σκαφοειδούς αγωγού (γλίστρας) οδηγείται σε κάδο απορριμμάτων ή άλλου είδους κατάλληλο για την απόρριψή της δοχείο. Το ποσοστό απομάκρυνσης άμμου για την παροχή αιχμής των 36 m 3 /h ξεπερνά το 96% για κοκκομετρίες μεγαλύτερες των 0,25 mm. Η δεξαμενή αερίζεται με την βοήθεια εγκατεστημένου φυσητήρα μέσω δικτύου που περιλαμβάνει κεντρικό διανομέα, μερικούς διανομείς και διαχυτές αέρα χονδρής φυσαλίδας. Με τον αερισμό επιτυγχάνεται η μείωση των οσμών αλλά και η διευκόλυνση των λιπαρών ουσιών να ανέλθουν στην επιφάνεια συγκέντρωσης των λιπών που αποτελεί ξεχωριστό τμήμα της δεξαμενής χάρη σε ένα διαμήκες διαχωριστικό πέτασμα που χωρίζει το άνω μέρος της δεξαμενής σε δύο τμήματα. Η έξοδος των επιπλεόντων γίνεται με κατάλληλο ξέστρο, που οδηγεί τα λίπη στο φρεάτιο λιπών, το οποίο βρίσκεται στην έξοδο του συγκροτήματος. Από το σημείο αυτό τα λίπη απομακρύνονται μέσω κοχλιωτής αντλίας και οδηγούνται στην έξοδο του κοχλία εσχαρισμάτων πριν από το τμήμα της συμπίεσης. Η Μονάδα θα συνοδεύεται από ηλεκτρικό πίνακα. Η λειτουργία του κοχλία πραγματοποιείται μέσω αισθητηρίων διαφορικής στάθμης ανάντη-κατάντη αυτού. Ο φυσητήρας οι κοχλίες άμμου και το ξέστρο λιπών λειτουργούν με χρονοπρόγραμμα. Όλη η λειτουργία του συστήματος ελέγχεται από κατάλληλο PLC. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 44

Η εσχάρα εκκινεί με εντολή του αισθητηρίου, όταν η στάθμη φτάσει στο ανώτατο σημείο της και σταματά όταν η στάθμη φτάσει στο κατώτερο σημείο. Ο φυσητήρας λειτουργεί με χρονοπρόγραμμα. Οι κοχλίες άμμου λειτουργούν με χρονοπρόγραμμα, ταυτόχρονα. Το ξέστρο λιπών λειτουργεί με διακόπτη ON-OFF μαζί με την αντλία λιπών. Τα σημεία πλύσης βρίσκονται στα ανώτερο τμήμα του κοχλία στη ζώνη συμπίεσης και πάνω από την εσχάρα. Για τον έλεγχο του νερού πλύσης υπάρχουν δύο ηλεκτρομαγνητικές βαλβίδες 24VAC. Οι πλύσεις καθορίζονται με χρονοπρόγραμμα από το PLC. Στη ζώνη συμπίεσης αρκούν 4-6 πλύσεις ανά ημέρα διάρκειας 1 min. Στη ζώνη εσχάρωσης οι πλύσεις εξαρτώνται από τη λειτουργία της εσχάρας. Κάθε κύκλος πλύσης διαρκεί 15 min. Από το σύστημα προεπεξεργασίας τα λύματα οδηγούνται στη δεξαμενή εξισορρόπησης. 6.2.2 Δεξαμενή εξισορρόπησης αντλιοστάσιο εξισορρόπησης Τα προεπεξεργασμένα λύματα εισέρχονται μετά τη Μονάδα προεπεξεργασίας, στην δεξαμενή εξισορρόπησης η οποία διαστασιολογείται για την παραμονή των λυμάτων εντός αυτής τουλάχιστον 24 ωρών σε συνθήκες ημερήσιας παροχής Η δεξαμενή θα είναι κλειστή, κατασκευάζεται από οπλισμένο σκυρόδεμα ποιότητας C20/25, και θα έχει ελάχιστο ωφέλιμο όγκο περίπου ίσο με 70,0 m 3. Οι εσωτερικές διαστάσεις της δεξαμενής είναι 7,0 mx4,0mx3,00m(ύψος) με βάθος υγρών 2,50 m. Για την αποφυγή δημιουργίας αναερόβιων συνθηκών στην δεξαμενή, εγκαθίσταται σύστημα φυσητήρων ( 1+1 εφεδρικός) -διάχυτων, με δυναμικότητα 80 m 3 /h έκαστου φυσητήρα. Οι φυσητήρες θα τοποθετηθούν κάτω από μεταλλικό στέγαστρο, πάνω από τη πλάκα επικάλυψης της δεξαμενής, όπου προβλέπεται να χωροθετηθεί και ο τοπικός ηλεκτρικός πίνακας. Στο ένα άκρο της δεξαμενής τοποθετούνται δύο (2) υποβρύχιες φυγοκεντρικές αντλίες, εκ των οποίων η μία εφεδρική, υποβρύχιες, με δυναμικότητα 5,0 m3/h η καθεμία, οι οποίες τροφοδοτούν τη την μονάδα κοσκίνισης (στροφοκόσκινο). Το αντλιοστάσιο έχει πυθμένα χαμηλότερο από τον πυθμένα της δεξαμενής κατά 0,30m έτσι ώστε να είναι δυνατή η πλήρης εκκένωση της δεξαμενής. Κάθε αντλία τοποθετείται επί κατάλληλου πέλματος επικαθίσεως που στερεώνεται στο σκυρόδεμα του πυθμένα του υγρού θαλάμου και περιλαμβάνει την φλάντζα με τον καταθλιπτικό αγωγό και κατάλληλο κατακόρυφο οδηγό ανέλκυσης - καθέλκυσης εκάστης ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 45

αντλίας, κατασκευασμένο από ανοξείδωτο χαλυβδοσωλήνα, βαρέως τύπου. Η αντλία μέσω οδηγού ολισθαίνει ελεύθερα και εμπλέκεται ή απεμπλέκεται αυτόματα στην φλάντζα του καταθλιπτικού αγωγού, χωρίς να απαιτείται επίσκεψη στο εσωτερικό του υγρού θαλάμου για τη σύνδεση ή αποσύνδεσή της. Κάθε μία από τις αντλίες μπορεί να τροφοδοτήσει οποιοδήποτε κόσκινο. Κάθε αντλία θα φέρει στον αγωγό εξόδου συρταρωτή δικλείδα και βαλβίδα αντεπιστροφής προ της συμβολής της με τον συλλεκτήρα και τον καταθλιπτικό αγωγό, τα οποία τοποθετούνται σε παράπλευρο ξηρό φρεάτιο δικλείδων. Το φρεάτιο δικλείδων κατασκευάζεται από οπλισμένο σκυρόδεμα C20/25 και στην πλάκα υπάρχει άνοιγμα με κάλυμμα από ελατό χυτοσίδηρο για την πρόσβαση εντός αυτού. Η λειτουργία των αντλιών ρυθμίζεται μέσω inverter και εναλλάσσεται, για την ομοιόμορφη φθορά τους. Σε περίπτωση βλάβης μιας αντλίας τίθεται σε λειτουργία αυτόματα η άλλη. Η έναρξη και παύση λειτουργίας των αντλιών ρυθμίζεται από σύστημα μέτρησης στάθμης με όργανο υπερήχων. Επίσης, στον καταθλιπτικό αγωγό τοποθετείται ηλεκτρομαγνητικό παροχόμετρο για την μέτρηση της παροχής. 6.2.3 Μονάδα λεπτοεσχάρωσης (στροφοκόσκινο) Λόγω της επιλογής για επεξεργασία στο συγκρότημα μεμβρανών είναι απαραίτητη η λεπτοεσχάρωση των λυμάτων που οδηγούνται σε αυτές, σε κατάλληλα συστήματα λεπτοεσχάρωσης (στροφοκόσκινα) με διάκενα 1 mm. Τα λύματα από το αντλιοστάσιο εξισορρόπησης οδηγούνται στην μονάδα λεπτοεσχάρωσης. Πιο συγκεκριμένα, ο καταθλιπτικός αγωγός από το αντλιοστάσιο της δεξαμενής εξισορρόπησης τροφοδοτεί το στροφοκόσκινο, το οποίο με τη σειρά του απομακρύνει όλα τα σωματίδια μεγέθους έως 1mm. Το αυτοκαθαριζόμενο περιστροφικό κόσκινο είναι μια ενιαία κατασκευή από ανοξείδωτο χάλυβα η οποία αποτελείται από τα ακόλουθα μέρη: Δοχείο-κέλυφος του τυμπάνου Τύμπανο (σήτα) κυλινδρικού τύπου Αποξέστη Ηλεκτρομειωτήρα μετάδοσης της κίνησης ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 46

Η τροφοδοσία των λυμάτων θα γίνεται στην πίσω πλευρά του κόσκινου Τα λύματα διέρχονται από την εξωτερική πλευρά του τυμπάνου, εισέρχονται μετά τον εσχαρισμό στο εσωτερικό του τυμπάνου και εκρέουν από το κάτω μέρος αυτού διερχόμενα εκ νέου από το εσωτερικό προς το εξωτερικό του τυμπάνου. Επάνω στην εξωτερική επιφάνεια του τυμπάνου παγιδεύονται τα στερεά τα οποία στην εμπρόσθια πλευρά, όπου από εκεί αφαιρούνται με κατάλληλο αποξέστη και οδηγούνται προς διάθεση. Η μονάδα λεπτοεσχάρωσης εγκαθίσταται επί της βιολογικής βαθμίδας, όπως περιγράφεται και στα παρακάτω κεφάλαια. 6.2.4 Μονάδα βιολογικής επεξεργασίας 6.2.4.1 Εισαγωγικά Προβλέπεται συμπαγής (compact) μονάδα βιολογικής επεξεργασίας, η οποία θα περιλαμβάνει όλα τα στάδια της επεξεργασίας των λυμάτων. Η εγκατάσταση θα διαμορφωθεί σε τυποποιημένο κοντέινερ 40, ανοιχτό από επάνω. Η μέθοδος επεξεργασίας που θα χρησιμοποιηθεί από το σύστημα θα είναι η εξελιγμένη μέθοδος M.Β.R. (Membrane Bio-Reactor) που συνδυάζει τα οφέλη του παρατεταμένου αερισμού extended aeration με αυτά της χρήσης μεμβρανών. Η τεχνολογία M.B.R. είναι μια δόκιμη και αποτελεσματική μέθοδος επεξεργασίας με πολλές εφαρμογές και εγκαταστάσεις σε πάρα πολλές στον κόσμο. Το συγκρότημα της βιολογικής βαθμίδας θα περιλαμβάνει συνολικά δύο (2) ζώνες επεξεργασίας. Μία ανοξική ζώνη για απονιτροποίηση και μία για την οξείδωση του οργανικού φορτίου στην οποία θα εγκατασταθούν και οι μεμβράνες. Οι μεταλλικές κατασκευές και οι σωληνώσεις του αέρα θα κατασκευαστούν από ανοξείδωτο χάλυβα AISI 304, ενώ οι σωληνώσεις των λυμάτων θα είναι είτε από HDPE είτε από upvc. Το στροφοκόσκινο της λεπτοεσχάρωσης θα τοποθετηθεί επί του πρώτου διαμερίσματος της ανοξικής ζώνης, όπου προβλέπεται να είναι καλυμμένο κατά το ήμισυ. 6.2.4.2 Δεξαμενή απονιτροποίησης Τα λύματα από το στροφοκόσκινο εισέρχονται στην δεξαμενή απονιτροποίησης, ενεργού όγκου 16,0 m 3 περίπου. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 47

Στην δεξαμενή θα εγκατασταθεί αναδευτήρας κατακόρυφης τοποθέτησης με ισχύ 1,0 KW, που θα εξασφαλίζει την πλήρη ανάμιξη του περιεχομένου υγρού. 6.2.4.3 Δεξαμενή αερισμού (νιτροποίησης) Το ανάμικτο υγρό από την δεξαμενή απονιτροποίησης, οδηγείται με βαρύτητα στη δεξαμενή αερισμού, στην οποία συντελούνται οι βιολογικές διεργασίες της οξείδωσης του οργανικού φορτίου, της νιτροποίησης και της σταθεροποίησης της βιολογικής ιλύος. Οι εν λόγω διεργασίες πραγματοποιούνται με τη βοήθεια οξυγόνου που παρέχεται διαμέσου της διάχυσης αέρα με κατάλληλους διαχυτές και της βιομάζας που αναπτύσσεται. Ο αέρας που διοχετεύεται στη βαθμίδα αυτή είναι ελαφρά πεπιεσμένος αέρα και παρέχεται από κατάλληλα διαστασιολογημένο συγκρότημα λοβοειδή φυσητήρα. Ο φυσητήρας ενσωματώνει όλα τα απαραίτητα εξαρτήματα όπως φίλτρα, σιγαστήρα και βάνα ελέγχου-απομόνωσης. 6.2.4.4 Μονάδα μεμβρανών Όπως προαναφέρθηκε, Η μέθοδος που επιλέχθηκε είναι ο διαχωρισμός του ανάμικτου υγρού από τα επεξεργασμένα λύματα με σύστημα με μεμβράνες μικροδιήθησης ή υπερδιήθησης. Τα επεξεργασμένα απόβλητα εντός της δεξαμενής αερισμού, διηθούνται μέσω της συστοιχίας μεμβρανών και οδηγούνται προς διάθεση. Η υποβρύχια μονάδα μεμβρανών της βιολογικής βαθμίδας θα περιλαμβάνει το σύστημα των κασετών με τις λεπτές πορώδεις μεμβράνες μαζί με όλα τα παρελκόμενα τμήματα του Η/Μ εξοπλισμού, συμπεριλαμβανομένων των δικτύων σωληνώσεων εξόδου, δικτύου αέρα καθαρισμού τους, πλαισίου στήριξης και έδρασής τους εντός της δεξαμενής κλπ. Τέλος, θα περιλαμβάνει και συλλεκτήριο αγωγό εκροής, όπου θα καταλήγουν οι επιμέρους σωληνώσεις εξόδου της κάθε κασέτας μεμβρανών. Θα χρησιμοποιηθούν μεμβράνες βυθιζόμενες σε δεξαμενή οι οποίες θα είναι επιπέδων πλακών. Σε κάθε περίπτωση όμως, το σύστημα των μεμβρανών θα πληροί τις παρακάτω προϋποθέσεις: Να μην απαιτεί δημιουργία κροκίδας για την αφαίρεση του οργανικού φορτίου και επομένως η βιομάζα να μπορεί να λειτουργήσει σε υψηλά επίπεδα του MLSS, άνω των 10.000 mg/l. (επιλεγόμενη τιμή 12.000 mg/l) ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 48

Έκαστη κασέτα μεμβρανών να μπορεί εύκολα να αφαιρεθεί, μία μία, για τον οπτικό έλεγχο και αντικατάσταση. Η υποβρύχια μεμβράνη να μπορεί εύκολα και γρήγορα να εγκατασταθεί και να συντηρηθεί με το ανέβασμα ή το κατέβασμα των μονάδων κατά μήκος των οδηγών ραγών. Οι μεμβράνες δεν θα έρχονται σε επαφή για να αποκλείεται η καταστροφή τους από πιθανή τριβή μεταξύ τους. Θα διαθέτουν στιβαρή κατασκευή και ελάχιστη επέμβαση στη λειτουργία. Θα διαθέτει αρθρωτή σχεδίαση και κατασκευή που επιτρέπει εύκολη αναβάθμιση. Η παραγόμενη περίσσεια ιλύς θα είναι υψηλά σταθεροποιημένη και ομογενοποιημένη. Για όλα τα μηχανήματα και τον εξοπλισμό θα υπάρχει ελάχιστη εγκατεστημένη εφεδρεία 50%, με αυτόματη εναλλαγή από το PLC. Η προτεινόμενη μονάδα MBR: α) θα εξασφαλίζει 100% τη λειτουργία του συστήματος για οποιαδήποτε βλάβη στη μονάδα για μερικές ημέρες (π.χ. δεύτερη γραμμή επεξεργασίας σε παράλληλη σύνδεση), μέχρι την επισκευή της μονάδας β) θα είναι εύκολα επεκτάσιμη με απλή προσθήκη σύνδεση νέων μονάδων γ) θα ανταποκρίνεται πλήρως σε κάθε μεταβολή των υδραυλικών αναγκών Η περιοδική συντήρηση των μεμβρανών θα περιλαμβάνει το χημικό καθαρισμό της μεμβράνης, με τη χρήση χημικών ουσιών όπως υποχλωριώδες νάτριο, σε διάλυμα με χαμηλή συγκέντρωση που δεν επηρεάζει τη βιολογία. Άλλα χημικά διαλύματα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν είναι οξαλικό και κιτρικό οξύ για την αντιμετώπιση εμφράξεων από ανόργανα συστατικά (inorganic fouling). Ο καθημερινός καθαρισμός των μεμβρανών με αέρα (air scouring) θα εξασφαλίζει την απαραίτητη κινητική ενέργεια στη φυσαλίδα του αέρα καθώς ανεβαίνει από τον διαχυτή προς την επιφάνεια για τον αποδοτικό καθαρισμό των μεμβρανών. Για το λόγο αυτό προτιμώνται τα συστήματα εμφύσησης αέρα που συνδυάζουν αέρα και ανάμικτο υγρό που εισάγεται στην βάση της διάταξης (module) των μεμβρανών διαμέσου διαχυτών χονδρής φυσαλίδας από PVC ή ανοξείδωτο χάλυβα. Για τις ανάγκες του καθαρισμού, προβλέπεται η εγκατάσταση συγκροτήματος με λοβοειδείς φυσητήρες (1 + 1 εφεδρικός), οι οποίοι θα καλύπτουν και τη ζήτηση αέρα της δεξαμενής αερισμού. Σύμφωνα με τη διαστασιολόγηση που έγινε στα πλαίσια των υπολογισμών, επιλέγονται φυσητήρες δυναμικότητας 105,0 m 3 /h, με ρυθμιστή στροφών (inverter) και οι ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 49

οποίοι προβλέπεται να εγκατασταθούν εντός του θαλάμου, παραπλέυρως της μονάδας μεμβρανών. Η μεμβράνη να είναι κατασκευασμένη από PVDF, ενώ το πλαίσιο στήριξης του φύλλου της μεμβράνης θα είναι από ειδικό πλαστικό υλικό, ανθεκτικό στο διαβρωτικό περιβάλλον των λυμάτων. Η θήκη πλαίσιο στήριξης, η βάση έδρασης των μεμβρανών θα είναι κατασκευασμένα από ανοξείδωτο χάλυβα. Η μέγιστη επιτρεπόμενη υδραυλική φόρτιση του συστήματος μεμβρανών (flux) επιλέγεται 0,48 m 3 /m 2 /d (20 Lmh lt/m2/hr), ενώ για τη μέση παροχή η υδραυλική φόρτιση του συστήματος μεμβρανών διαμορφώνεται στα 0,26 m 3 /m 2 /d (10,85 Lmh lt/m2/hr). Παράλληλα θα προβλεφθεί σύστημα ανέλκυσης και οδηγών εγκατάστασης, ενώ μετά την τοποθέτησή τους και τη σύνδεσή τους με το δίκτυο εκροής νερού και αερισμού θα πρέπει να ακολουθήσει δοκιμή με νερό. Από τη μονάδα μεμβρανών, οδηγούνται το διηθημένο υγρό στο αντλιοστάσιο διηθημένων, μέσω αναρρόφησης, όπου θα εγκατασταθούν δύο (1 +1 εφεδρική) δύο αντλίες διηθημάτων με ρύθμιση παροχής μέσω inverter. Οι αντλίες εν συνεχεία, θα τροφοδοτούν την μονάδα απολύμανσης UV. Για την ανακυκλοφορία ιλύος, δίπλα στις συστοιχίες μεμβρανών, θα εγκατασταθούν δύο αντλίες, εκ των οποίων η μία εφεδρική, παροχής 5,0 m 3 /h έκαστη. Οι αντλίες με κοινό αγωγό θα τροφοδοτούν την ανακυκλοφορούσα ιλύ στην δεξαμενή απονιτροποίησης. 6.2.4.5 Μονάδα απολύμανσης Το διηθημένο υγρό, μετά την έξοδο από την μονάδα μεμβρανών, οδηγείται μέσω των εγκατεστημένων αντλιών διηθημένου υγρού προς τη μονάδα απολύμανσης με UV. H μονάδα απολύμανσης συνίσταται σε ένα αντιδραστήρα απολύμανσης υπεριώδους ακτινοβολίας κλειστού τύπου, με σκοπό την απολύμανση των διηθημένων λυμάτων και την εξασφάλιση συγκέντρωσης κολοβακτηριδίων στην έξοδο < 50/100ml. Η υπεριώδης ακτινοβολία είναι ένα φυσικό μέσο απολύμανσης, που εφαρμόζεται στη φύση με την ηλιακή ακτινοβολία. Ως τεχνητή πηγή υπεριώδους ακτινοβολίας χρησιμοποιούνται συνήθως σήμερα κατάλληλοι λαμπτήρες που εκπέμπουν περισσότερο από 85% της ακτινοβολίας τους σε μήκος κύματος 253,7nm, δηλαδή πολύ κοντά στην περιοχή των 260- ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 50

265nm, όπου παρατηρείται η μεγαλύτερη μικροβιοκτόνος δράση της υπεριώδους ακτινοβολίας. Η υπεριώδης ακτινοβολία (Υ.Α) των λαμπτήρων διεισδύει στον κυτταρικό ιστό των μικροοργανισμών και αλλοιώνει τη γενετική πληροφορία στο DNA αυτών. Μετά το πέρας της απολύμανσης η επεξεργασμένη εκροή οδηγείται σε παρακείμενο ρέμα 6.2.5 Θάλαμος Η/Μ εξοπλισμού Παραπλεύρως της δεξαμενής αερισμού και της μονάδας μεμβρανών, στο τελευταίο τμήμα του συγκροτήματος της βιολογικής βαθμίδας, προβλέπεται να διαμορφωθεί θάλαμος για την εγκατάσταση του βοηθητικού Η/Μ εξοπλισμού. Αναλυτικότερα, εντός του θαλάμου προβλέπεται να εγκατασταθούν οι αντλίες διηθημάτων, οι οποίες θα οδηγούν το διηθημένο υγρό στην μονάδα απολύμανσης UV, η οποία θα χωροθετηθεί επίσης εντός του θαλάμου. Μετά το πέρας της απολύμανσης, τα επεξεργασμένο υγρό, οδηγείται μέσω αγωγού HDPE DN200 10 atm προς διάθεση σε παρακείμενο ρέμα. Εντός του θαλάμου, θα εγκατασταθούν και δύο (2) αντλίες περίσσειας ιλύος (η μία εφεδρική), ξηρού τύπου και ελάχιστης δυναμικότητας 0,50 1,0 m 3 /h, απ όπου η περίσσεια ιλύος θα οδηγείται στην παρακείμενη μονάδα μηχανικής πάχυνσης-αφυδάτωσης ιλύος. Επιπρόσθετα ενός του θαλάμου θα τοποθετηθεί ο ηλεκτρικός πίνακας, ο εξοπλισμός του συστήματος αυτοματισμού καθώς και το σύνολο των απαιτούμενων οργάνων και υλικών. 6.2.6 Μονάδα μηχανικής πάχυνσης αφυδάτωσης ιλύος Η περίσσεια ιλύος από τη μονάδας βιολογικής επεξεργασίας-μβr απομακρύνεται περιστασιακά μέσω αντλίας και οδηγείται στη μονάδα μηχανικής πάχυνσης - αφυδάτωσής της. Προκειμένου ο εξοπλισμός πάχυνσης-αφυδάτωσης ιλύος να αποτελεί μία συμπαγή και μεταφερόμενη μονάδα, θα εγκατασταθεί εντός κοντέινερ. Στον ίδιο χώρο θα εγκατασταθεί η μονάδα παρασκευής διαλύματος πολυηλεκτρολύτη και ο κοχλίας μεταφοράς της αφυδατωμένης ιλύος. Συγκεκριμένα εντός του Container πάχυνσης-αφυδάτωσης θα εγκατασταθεί ο παρακάτω εξοπλισμός: ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 51

Κοχλιωτή διάταξη πάχυνσης-αφυδάτωσης ιλύος μαζί με τις παρελκόμενες διατάξεις που τη συνοδεύουν (δεξαμενή κροκίδωσης, αυτόνομος ηλεκτρικός πίνακας) Μονάδα προετοιμασίας διαλύματος πολυηλεκτρολύτη Αντλία δοσομέτρησης διαλύματος πολυηλεκτρολύτη τύπου εμβόλου Κεκλιμένος κοχλίας μεταφοράς αφυδατωμένης ιλύος To container φέρει ανοιγόμενες θύρες και επιτοίχιο ανεμιστήρα για τον ικανοποιητικό εξαερισμό του χώρου. Η αφυδατωμένη ιλύς μέσω της κοχλιωτής διάταξης μεταφοράς οδηγείται σε κάδους απορριμμάτων. 6.2.7 Έργα υποδομής Στον χώρο της εγκατάστασης θα κατασκευαστεί εσωτερικό οδικό δίκτυο ασφαλτοστρωμένων δρόμων που θα εξασφαλίζει άνετη πρόσβαση σε όλες τις μονάδες. Για την αποστράγγιση του εσωτερικού χώρου της εγκατάστασης, το δίκτυο οδοποιίας και η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου θα έχουν κατάλληλες κλίσεις ώστε να επιτρέπουν την επιφανειακή απορροή και συλλογή των ομβρίων υδάτων. Το γήπεδο της εγκατάστασης θα απομονωθεί οπτικά από τις γύρω εκτάσεις και την ευρύτερη περιοχή με τη δημιουργία περιμετρικά ενός φράκτη περίφραξης και ανεμοφράκτη, που θα αποτελείται από δέντρα μη φυλλοβόλα και ταχυαυξή αναρριχώμενα ενδημικά φυτά. Στην είσοδο της εγκατάστασης θα τοποθετηθεί δίφυλλη μεταλλική, συρόμενη πόρτα που θα κλειδώνει με ασφάλεια. Για την κάλυψη των αναγκών σε πόσιμο νερό θα κατασκευασθεί πλήρες δίκτυο ύδρευσης, ενώ θα εγκατασταθεί πιεστικό συγκρότημα βιομηχανικού νερού, το οποίο μέσω κατάλληλου ξεχωριστού δικτύου, θα εξυπηρετεί τις ανάγκες πλύσης των μονάδων και άρδευσης της περιμετρικής δενδροφύτευσης. Για μεγαλύτερη ασφάλεια και για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος, προτείνεται η τοποθέτηση bypass σωλήνων HDPE DN200 10 atm σε όλες τις επιμέρους φάσεις επεξεργασίας των λυμάτων ώστε εφόσον διαπιστωθεί διακοπή λειτουργίας ή βλάβη σε κάποιο στάδιο, τα λύματα να μεταφέρονται προσωρινά σε πλαστικές δεξαμενές συνολικού όγκου 30-40 m3 περίπου εωσότου αποκατασταθεί η βλάβη. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 52

6.2.8 Υγιεινολογικοί υπολογισμοί Οι βασικές βιολογικές διεργασίες που επιτελούνται εντός του συστήματος είναι: η μικροβιακή οξείδωση του οργανικού φορτίου. η νιτροποίηση η απονιτροποίηση Η βιολογική βαθμίδα περιλαμβάνει (εν σειρά): Δεξαμενή απονιτροποίησης Κοινή δεξαμενή αερισμού νιτροποίησης και συστήματος μεμβρανών Ανακυκλοφορία ιλύος Απομάκρυνση περίσσειας ιλύος Εκτός των δεδομένων των εισερχομένων ρυπαντικών φορτίων, το σύστημα σχεδιάζεται με βάση τα παρακάτω κριτήρια σχεδιασμού: Συγκέντρωση MLSS μεμβρανών : ~ 12.000 mg/l Ηλικία ιλύος : > 20 ημερών Ογκομετρική φόρτιση: 0,6 KgBOD 5 / m 3.d Επιπλέον για το σχεδιασμό της μονάδας, στους σχετικούς υπολογισμούς λαμβάνονται υπόψη οι ακόλουθες θερμοκρασιακές συνθήκες: Μέγιστη θερμοκρασία 22 o C Ελάχιστη θερμοκρασία 15 o C ΕΕΛ ΜΕΓΑΝΗΣΙΟΥ ΥΓΕΙΟΝΟΛΟΓΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ Μ.Μ. ΧΕΙΜ. ΘΕΡΟΣ Ισοδύναμος πληθυσμός κατ. 250 250 Παροχή σχεδιασμού, QP m 3 /d 50,00 50,00 m 3 /h 2,08 2,08 Συγκέντρωση MLSS μεμβρανών mg/l 12000 12000 Συγκέντρωση ολικών αιωρούμενων στερεών στο ανάμικτο υγρό, MLSS mg/l 10000 10000 Ηλικία ιλύος d >20 >20 Ογκομετρική φόρτιση KgBOD 5 / m 3.d 0,6 0,6 Μέγιστη επιτρεπόμενη υδραυλική φόρτιση (flux) m 3 /m 2 -d 0,48 0,48 ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 53

ΕΕΛ ΜΕΓΑΝΗΣΙΟΥ ΥΓΕΙΟΝΟΛΟΓΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ Μ.Μ. ΧΕΙΜ. ΘΕΡΟΣ Ποιοτικά χαρακτηριστικά εκροής Μέγιστη αποδεκτή συγκέντρωση BOD 5 mg/l 20 20 Μέγιστη αποδεκτή συγκέντρωση COD mg/l 100 100 Μέγιστη αποδεκτή συγκέντρωση αιωρούμενων στερεών ΤSS mg/l 20,00 20,00 Μέγιστη αποδεκτή συγκέντρωση αμμωνιακού αζώτου (ΝΗ 4 + ) mg/l 4,00 4,00 Μέγιστη αποδεκτή συγκέντρωση νιτρικού αζώτου (ΝΟ 3 ) mg/l 15,00 15,00 Μέγιστη αποδεκτή συγκέντρωση σε ολικά κολοβακτηριδοειδή (Total Coli) Μέγιστη αποδεκτή συγκέντρωση σε περιττωματικά κολοβακτηριδοειδή (Fecal Coli) Διαλυτό BOD εξόδου απ. / 100ml 500,00 500,00 απ. / 100ml 100,00 100,00 BOD5 πτητικών στερεών kg BOD 5 /kg VSS 1,42 1,42 Λόγος πτητικών προς ολικά στερεά στην εκροή (VSS/ΤSS) - 0,7 0,7 Λόγος BOD5 / BODoo - 0,68 0,68 Αιωρούμενα στερεά εκροής βιολογικής επεξεργασίας mg/l 20,00 20,00 Σωματιδιακό BOD 5 στην έξοδο mg/l 13,52 13,52 Διαλυτό BOD 5 στην έξοδο mg/l 6,48 6,48 Αναγκαία ηλικία ιλύος για οξείδωση οργανικών Θερμοκρασία, T ᵒC 15 22 Μέγιστη ταχύτητα ανάπτυξης ετεροτροφικών μικροοργανισμών στους 20ᵒC, μ m,20 C d -1 4,5 4,5 Μέγιστη ταχύτητα ανάπτυξης ετεροτροφικών μικροοργανισμών στους ΤᵒC, μ m d -1 3,21 5,15 Ταχύτητα φθοράς ετεροτροφικών μικροοργανισμών στους 20ᵒC, b 20 C d -1 0,06 0,06 Ταχύτητα φθοράς ετεροτροφικών μικροοργανισμών στους Τ ᵒC, bτ d -1 0,05 0,06 Σταθερά κορεσμού, Ks mg/l 60 60 Συγκέντρωση διαλυτού BOD5 στην έξοδο του βιολογικού συστήματος, S Ηλικία ιλύος για οξείδωση οργανικών, Θ c BOD Αναγκαία ηλικία ιλύος για νιτροποίηση mg/l 3,38 3,38 days 8,21 4,77 Συγκέντρωση αμμωνιακού αζώτου στην εκροή, N mg/l 4,00 4,00 Συντελεστής θανάτου νιτροποιητών, b n d -1 0,066 0,087 Σταθερά κορεσμού, K n mg/l 0,41 0,93 Τιμή ph λυμάτων, ph - 7,6 7,6 Βέλτιστη τιμή ph αναπτύξεως νιτροσομονάδος, ph opt - 8,2 8,2 Συντελεστής συνορθώσεως λόγω ph, K ph - 0,89 0,89 ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 54

ΕΕΛ ΜΕΓΑΝΗΣΙΟΥ ΥΓΕΙΟΝΟΛΟΓΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ Μ.Μ. ΧΕΙΜ. ΘΕΡΟΣ Συντελεστής συνορθώσεως λόγω θερμοκρασίας, K T - 0,68 1,16 Στάθμη διαλυμένου οξυγόνου κατά τη νιτροποίηση, DO mg/l 2,0 2,0 Σταθερά κορεσμού διαλυμένου οξυγόνου, K 0 mg/l 1,0 1,0 Συντελεστής συνορθώσεως λόγω στάθμης διαλυμένου οξυγόνου, K DO Μέγιστη ταχύτητα αναπτύξεως των νιτροποιητών υπό βέλτιστες συνθήκες, μ 0 m,n - 0,67 0,67 d -1 0,6 0,6 Μέγιστη ταχύτητα αναπτύξεως των νιτροποιητών, μ m,n d -1 0,24 0,42 Ηλικία ιλύος για νιτροποίηση, Θ C Ν Ελάχιστης ηλικία ιλύος σχεδιασμού για αερισμό (νιτροποίηση) Ηλικία ιλύος για οξείδωση οργανικών, Θ c BOD Ηλικία ιλύος για νιτροποίηση, Θ C Ν Ηλικία ιλύος για σχεδιασμό αερόβιας δεξαμενής, Θ C ΑΕΡΙΣΜΟΥ days 6,40 3,98 days 8,21 4,77 days 6,40 3,98 days 12,32 5,97 Βαθμός απόδοσης απομάκρυνσης BOD 5 Συγκέντρωση του BOD5 στην είσοδο, S o mg/l 900 1400 Συγκέντρωση του BOD5 στην έξοδο, S mg/l 6,48 6,48 Βαθμός απόδοσης απομάκρυνσης BOD5, E - 0,99 1,00 Στερεά εισόδου Εισερχόμενα αιωρούμενα στερεά, SSo kg/m3 0,60 0,70 Ποσοστό πτητικών στερεών στα εισερχόμενα αιωρούμενα στερεώά, Vx - 0,70 0,70 Εισερχόμενα πτητικά στερεά, SSvo kg/m3 0,42 0,49 Συγκέντρωση αδρανών στερεών στα εισερχόμενα λύματα, SSfo kg/m3 0,18 0,21 Αναγκαίος όγκος αερισμού - νιτροποίησης Ογκομετρική παροχή εισερχόμενων στο σύστημα λυμάτων, Q m 3 /day 50,00 50,00 Ηλικία ιλύος για σχεδιασμό αερόβιας δεξαμενής, Θ C,A days 12,32 5,97 Συγκέντρωση ολικών αιωρούμενων στερεών στο ανάμικτο υγρό, MLSS Συντελεστής παραγωγής στερεών λόγω θανάτου μικροοργανισμών, β kg/m 3 10,00 10,00 kgss/kgbod 0,20 0,20 b d -1 0,04 0,07 Συντελεστής παραγωγής βιομάζας, Y kgss/kgbod 0,70 0,70 Η απόδοση απομάκρυνσης ΒΟD5, E % 0,99 1,00 Συγκέντρωση του BOD5 στην είσοδο, S o kg/m3 0,90 1,40 ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 55

ΕΕΛ ΜΕΓΑΝΗΣΙΟΥ ΥΓΕΙΟΝΟΛΟΓΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ Μ.Μ. ΧΕΙΜ. ΘΕΡΟΣ Ποσοστό μη βιοδιασπάσιμων οργανικών στερεών στην είσοδο, α Συγκέντρωση πτητικών στερεών στα εισερχόμενα λύματα, Ssvo Συγκέντρωση αδρανών στερεών στα εισερχόμενα λύματα, Ssfo kgss/kgbod 0,06 0,06 kg/m 3 0,42 0,49 kg/m 3 0,18 0,21 Αναγκαίος όγκος αερισμού, V A m 3 40,34 29,74 Ισοζύγιο αζώτου Ν εισόδου kg/d 2,50 2,50 Ν-ΝΗ 4 εξόδου kg/d 0,20 0,20 Ν-ΝΟ 3 εξόδου kg/d 0,75 0,75 Ν-org εξόδου kg/d 0,20 0,20 Ν στη βιομάζα kg/d 0,38 0,38 Ν προς νιτροπ/ση kg/d 1,73 1,73 Ν προς απονιτρ/ση kg/d 0,98 0,98 Συγκέντρωση πτητικών βιομάζας Ηλικία ιλύος για σχεδιασμό αερόβιας δεξαμενής, Θ C,A days 12,32 5,97 Συγκέντρωση ολικών αιωρούμενων στερεών στο ανάμικτο υγρό, MLSS Συντελεστής παραγωγής στερεών λόγω θανάτου μικροοργανισμών, β kg/m 3 10,00 10,00 kgss/kgbod 0,2 0,2 b d -1 0,044 0,065 Συντελεστής παραγωγής βιομάζας, Y kgss/kgbod 0,7 0,7 Απόδοση απομάκρυνσης ΒΟD5, E % 0,99 1,00 Συγκέντρωση του BOD5 στην είσοδο, S o kg/m 3 0,90 1,40 Ποσοστό μη βιοδιασπάσιμων οργανικών στερεών στην είσοδο, α kg/kg 0,06 0,06 Συγκέντρωση πτητικών στερεών στα εισερχόμενα λύματα, Ssvo kg/m 3 0,42 0,49 Συγκέντρωση αδρανών στερεών στα εισερχόμενα λύματα, Ssfo kg/m 3 0,18 0,21 MLVSS / MLSS - 0,73 0,79 Συγκέντρωση πτητικών βιομάζας, MLVSS kg/m 3 7,25 7,89 Ταχύτητα απονιτροποίησης Θερμοκρασία, Τ ο C 15 22 Ταχύτητα απονιτροποίησης, μ DΝ d -1 0,06 0,11 Απαιτούμενος όγκος απονιτροποίησης Απομακρυνόμενη (ως αέριο άζωτο) ποσότητα νιτρικού αζώτου στην ανοξική ζώνη, Ν DEN kg/d 0,98 0,98 Ρυθμός απονιτροποιήσεως, μ dn day -1 0,06 0,11 ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 56

ΕΕΛ ΜΕΓΑΝΗΣΙΟΥ ΥΓΕΙΟΝΟΛΟΓΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ Μ.Μ. ΧΕΙΜ. ΘΕΡΟΣ συγκέντρωση πτητικών στερεών του ανάμικτου υγρού, MLVSS kg/m 3 7,25 7,89 Όγκος δεξαμενής απονιτροποίησης, V DN m 3 2,37 1,13 Απαιτούμενη επιφάνεια διήθησης Εισερχόμενη μέση παροχή, Q m3/d 50 50 Μέγιστη επιτρεπόμενη υδραυλική φόρτιση (flux) m 3 /m 2 -d 0,48 0,48 Ελάχιστη απαιτούμενη επιφάνεια m 2 104,17 104,17 Προσφερόμενο σύστημα μεμβρανών Αριθμός Modules ανά δεξαμενή Νο 1 1 Ενεργός επιφάνεια μεμβρανών ανά module m 2 192 192 Ενεργός επιφάνεια μεμβρανών ανά δεξαμενή m 2 192 192 Αριθμός γραμμών επεξεργασίας Νο 1 1 Συνολική ενεργός επιφάνεια διήθησης m 2 192,00 192,00 Έλεγχος υδρ. φορτισης (flux) προσφερομενου συστηματος Υδραυλική φόρτιση (flux) μέσης παροχής Απαιτούμενοι όγκοι m 3 /m 2 -d 0,26 0,26 LMH 10,85 10,85 Απαιτούμενος όγκος απονιτρ/σης m 3 2,37 1,13 Απαιτούμενος όγκος αερισμού m 3 40,34 29,74 Συνολικά απαιτούμενος όγκος m 3 42,70 30,87 Χαρακτηριστικά λειτουργίας Όγκος απονιτροποίησης m 3 16,10 16,10 Όγκος δεξαμενής αερισμού-μεμβρανών m 3 29,90 29,90 Αριθμός γραμμών σε λειτουργία Νο 1,00 1,00 Συνολικός όγκος απονιτροποίησης m 3 16,10 16,10 Συνολικός όγκος δεξαμενών αερισμού m 3 29,90 29,90 Συνολικός όγκος βιολ. Βαθμίδας m 3 46,00 46,00 Ογκομετρική φόρτιση (VL) kgbod/ m 3 - d 0,33 0,33 Φόρτιση ξηράς ουσίας (F/M) kgbod /kgmlss/d 0,03 0,03 Υδραυλικός χρόνος παραμονής hours 22,08 22,08 Ημερήσια παραγωγή περίσσειας ιλύος Ποσότητα αδρανών στερεών kg/d 9,00 10,50 Συντελεστής παραγωγής βιομάζας, Y kgss/kgbod 0,70 0,70 Παραγόμενη βιομάζα kg/d 30,80 48,30 Ποσοστό πτητικών στερεών % 0,70 0,70 Παραγόμενη οργανική βιομάζα kg/d 21,56 33,81 Ηλικία ιλύος d 15,47 10,74 ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 57

ΕΕΛ ΜΕΓΑΝΗΣΙΟΥ ΥΓΕΙΟΝΟΛΟΓΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ Μ.Μ. ΧΕΙΜ. ΘΕΡΟΣ Παραγόμενη περίσσεια ιλύος kg/day 39,80 58,80 Απαιτούμενη ανακυκλοφορία ανάμικτου υγρού Παροχή σχεδιασμού, Q m 3 /d 50,00 50,00 Συγκέντρωση των νιτρικών στην έξοδο, (Ν-ΝΟ 3 ) out mg/l 15,00 15,00 kg/m 3 0,015 0,015 Νιτρικό άζωτο προς απονιτροποίηση, N in,dn kg/d 0,98 0,98 Απαιτούμενη ανακυκλοφορία ανάμικτου υγρού, Q r,n m 3 /d 65,00 65,00 m 3 /h 2,71 2,71 Λόγος ανακυκλοφορίας ανάμικτου υγρού - 1,30 1,30 Ποσοστό ανακυκλοφορίας ανάμικτου υγρού % 130,00 130,00 Απαιτούμενη ανακυκλοφορία ιλύος Συγκέντρωση ολικών αιωρούμενων στερεών στο ανάμικτο υγρό, MLSS (ανοξική δεξαμενή) kg/m 3 1,03 1,62 Συγκέντρωση στερεών μεμβρανών kg/m 3 12,00 12,00 Λόγος ανακυκλοφορίας ιλύος - 0,09 0,16 Ποσοστό ανακυκλοφορίας ανάμικτου υγρού % 9,39 15,56 Παροχή σχεδιασμού, Q m 3 /d 50,00 50,00 Απαιτούμενη ανακυκλοφορία ιλύος, Qr,n m 3 /d 4,70 7,78 m 3 /h 0,20 0,32 Αντλιοστάσιο ανακυκλοφορίας Παροχή ανακυκλοφορίας m 3 /h 2,00 2,00 Αριθμός αντλιών τεμ. 2 (1+1) 2 (1+1) Σύστημα αερισμού έκπλυσης (airscouring) μεμβρανών Παραδοχή για ελάχιστη απαιτούμενη ποσότητα αέρα Νm 3 /m 2 -h 0,15 0,15 Αριθμός δεξαμενών τεμ. 1,00 1,00 Ενεργός επιφάνεια ανά δεξαμενή m 2 192,00 192,00 Απαιτούμενη παροχή αέρα ανά δεξαμενή Nm 3 /h 28,80 28,80 Συντελεστής α - 0,70 0,70 Συντελεστής Β - 0,95 0,95 Συντελεστής υψομέτρου E - 1,00 1,00 Συγκέντρωση DO στο ανάμικτο υγρό mg/l 2,00 2,00 Συγκέντρωση κορεσμού του DO στο καθαρό νερό σε τυπικές συνθήκες Συγκέντρωση κορεσμού του DO στο καθαρό νερό στη θερμοκρασία σχεδιασμού mg/l 9,08 9,08 mg/l 10,75 8,73 Θερμοκρασία, T ᵒC 15 22 ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 58

ΕΕΛ ΜΕΓΑΝΗΣΙΟΥ ΥΓΕΙΟΝΟΛΟΓΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ Μ.Μ. ΧΕΙΜ. ΘΕΡΟΣ Συντελεστής διόρθωσης - 0,56 0,51 Ποσοστό οξυγόνου στον αέρα % 23,20 23,20 Πυκνότητα του αέρα kg/m 3 1,20 1,20 Απόδοση διάχυσης % 7,00 7,00 Παρεχόμενο οξυγόνο στο ανάμικτο υγρό kgo 2 /h 31,56 28,55 Σύστημα αερισμού βιοαντιδραστήρα Παροχή σχεδιασμού, Q m 3 /d 50,00 50,00 Εισερχόμενο BOD kg/day 45,00 70,00 Συγκέντρωση BOD εξόδου mg/l 20,00 20,00 Εξερχόμενο BOD kg/day 1,00 1,00 Απομακρυνόμενο BODr kg/day 44,00 69,00 Άζωτο προς νιτροποίηση kg/day 1,73 1,73 Άζωτο προς απονιτροποίηση kg/day 0,98 0,98 Συγκέντρωση MLSS kg/m 3 12,00 12,00 Όγκος αερισμού m 3 29,90 29,90 Θερμοκρασία oc 15 22 Συντελεστής ενδογενούς αναπνοής Re gr/kg.hr 2,21 3,55 Ζήτηση οξυγόνου σε συνθήκες πεδίου kgo 2 /day 50,10 76,38 kgo 2 /h 2,09 3,18 Συντελεστής α - 0,40 0,40 Συντελεστής B - 0,95 0,95 Συντελεστής υψομέτρου E - 1,00 1,00 Συγκέντρωση DO στο ανάμικτο υγρό mg/l 2,00 2,00 Συγκέντρωση κορεσμού του DO στο καθαρό νερό σε τυπικές συνθήκες mg/l 9,08 9,08 Θερμοκρασία, Τ oc 15 22 Συγκέντρωση κορεσμού του DO στο καθαρό νερό στη θερμοκρασία σχεδιασμού mg/l 10,75 8,73 Συντελεστής διόρθωσης - 0,32 0,29 Ζήτηση οξυγόνου σε τυπικές συνθήκες kgo 2 /day 155,91 262,72 kgo 2 /h 6,50 10,95 Ειδική ζήτηση οξυγόνου kgo 2 /kgbod 3,54 3,81 Τελική απαιτούμενη ποσότητα οξυγόνου, Rst kgo 2 /day 155,91 262,72 Τελική απαιτούμενη ποσότητα οξυγόνου, Rst kgo 2 /h 6,50 10,95 Σύστημα παροχής και διάχυσης αέρα Απόδοση διάχυσης %/m 15,00 15,00 Πυκνότητα αέρα kg/m 3 1,20 1,20 Ύψος βύθισης διαχυτών m 2,20 2,20 ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 59

ΕΕΛ ΜΕΓΑΝΗΣΙΟΥ ΥΓΕΙΟΝΟΛΟΓΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ Μ.Μ. ΧΕΙΜ. ΘΕΡΟΣ Απαιτούμενη παροχή αέρα Nm 3 /h 71,32 120,19 Συνολικά απαιτούμενη παροχή αέρα (MBR + αερισμός) Nm 3 /h 102,88 148,74 Προτεινόμενη παροχή έκαστου φυσητήρα (1+1) Nm 3 /h 160,00 160,00 Περίσσεια ιλύος Παραγωγή περίσσειας ιλύος kg/day 39,80 58,80 Συγκέντρωση περίσσειας kg/m 3 12,00 12,00 Παροχή περίσσειας ιλύος m 3 /day 3,32 4,90 Ώρες λειτουργίας h 5,00 5,00 Ελάχιστη ωριαία παροχή αντλίας ιλύος m 3 /h 0,66 0,98 Μονάδα μηχανικής αφυδάτωσης Περίσσεια ιλύος από σύστημα MBR kgss/d 39,80 58,80 Συγκέντρωση ιλύος από σύστημα MBR kgss/m 3 12,00 12,00 Παροχή περίσσειας ιλύος m 3 /d 3,32 4,90 Περίσσεια ιλύος για 5ήμερη λειτουργία kgss/d 55,72 82,32 Συγκέντρωση ιλύος kgss/m 3 12,00 12,00 Παροχή ιλύος m 3 /d 4,64 6,86 Ημερήσιος χρόνος λειτουργίας h/d 8,00 8,00 Ωριαία ποσότητα ιλύος kg/h 6,97 10,29 Ωριαία παροχή ιλύος m 3 /hr 0,58 0,86 Συγκέντρωση αφυδατωμένης λάσπης KgSS/m 3 200,00 200,00 Παροχή αφυδατωμένης λάσπης (5 ημέρες/βδομάδα) m 3 /d 0,28 0,41 Αριθμός κοχλιών τεμ. 1,00 1,00 Δυναμικότητα μονάδας KgSS/d 10,00 10,00 Ώρες λειτουργίας ανά ημέρα h 0,46 0,69 Ειδική κατανάλωση πολυηλεκτρολύτη Κg/t TS 6,00 6,00 Ημερήσια κατανάλωση πολυηλεκτρολύτη Kg/d 0,33 0,49 Ωριαία κατανάλωση πολυηλεκτρολύτη gr/h 41,79 61,74 l/h 20,90 30,87 Αριθμός αντλιών πολυηλεκτρολύτη τεμ. 1,00 1,00 Δυναμικότητα αντλιών πολυηλεκτρολύτη l/h 100χ150 100χ150 Δυναμικότητα συγκροτήματος παρασκευής πολυηλεκτρολύτη l/h 200,00 200,00 6.2.9 Χώροι στάθμευσης Στο χώρο του έργου δεν υπάρχουν καθορισμένες θέσεις στάθμευσης, υπάρχει όμως επαρκής χώρος για ελιγμούς των βυτιοφόρων. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 60

6.2.10 Επιφάνεια κατάληψης του έργου Η συνολική επιφάνεια κατάληψης του έργου είναι 300 m 2, το σύνολο της επιφάνειας κατάληψης των μονάδων εγκατάστασης είναι γύρω στα 120 m 2. 6.3 Ηλεκτρομηχανολογικός εξοπλισμός εγκατάστασης Στον ακόλουθο πίνακα παρατίθενται τα κυριότερα τεχνικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά του Η/Μ εξοπλισμού της προτεινόμενης εγκατάστασης. ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΤΕΧΝΙΚΑ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Η/Μ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΕΕΛ ΜΕΓΑΝΗΣΙΟΥ Παροχή σχεδιασμού ΜΟΝΑΔΑ ΠΡΟΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ lit/sec 10,00 m3/h 36,00 Στόμια εισόδου-εξόδου DN 150,00 Υλικό κατασκευής AISI 304 Άνοιγμα εσχάρας τυμπάνου mm 6,00 Ισχύς εσχάρας τυμπάνου kw 1,50 Άνοιγμα εσχάρας by pass mm 20,00 Ισχύς κοχλία προώθησης άμμου kw 0,75 Ισχύς κοχλία απομάκρυνσης άμμου kw 1,10 Τύπος κοχλιών άμμου με άξονα Τύπος φυσητήρα αερισμού πλευρικού καναλιού Παροχή έκαστου φυσητήρα αερισμού m3/h 40,00 Μανομετρικό φυσητήρα αερισμού mbar 200,00 Ισχύς φυσητήρα αερισμού Kw 1,75 ΔΕΞΑΜΕΝΗ & ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΟ ΕΞΙΣΟΡΡΟΠΗΣΗΣ Φυσητήρες δεξαμενής τεμ 1+1 Τύπος φυσητήρα πλευρικού καναλιού Παροχή έκαστου φυσητήρα m3/h ~ 80 Μανομετρικό έκαστου φυσητήρα mbar 350,00 Ισχύς έκαστου φυσητήρα Kw 3,40 Ποσότητα διαχυτών τεμ 16,00 Τύπος διαχυτών δεξαμενής δίσκου λεπτής φυσαλίδας Παροχή σχεδιασμού Nm3/h 0 9.5 Αντλίες εξισορρόπησης τεμ 1+1 Τύπος αντλιών εξισορρόπησης υποβρύχιες φυγοκεντρικές Παροχή έκαστης αντλίας εξισορρόπησης m3/h 5,00 Μανομετρικό έκαστης αντλίας εξισορρόπησης m 5,00 ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 61

ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΤΕΧΝΙΚΑ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Η/Μ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΕΕΛ ΜΕΓΑΝΗΣΙΟΥ Υλικό κατασκευής στροφοκόσκινου AISI 304 Διάκενα στροφοκόσκινου mm 1,00 Ισχύς κατακόρυφου αξονικού αναδευτήρα Kw 1,00 Υλικό κατασκευής μεμβρανών PVDF Αντλίες ανακυκλοφορίας ιλύος τεμ 1+1 Τύπος αντλιών ανακυκλοφορίας ιλύος υποβρύχιες φυγοκεντρικές Παροχή έκαστης αντλίας εξισορρόπησης m3/h 5,00 Μανομετρικό έκαστης αντλίας εξισορρόπησης m 5,00 Αντλίες περίσσειας ιλύος τεμ 1+1 Τύπος αντλίας περίσσειας ιλύος ξηρού τύπου Παροχή αντλία περίσσειας ιλύος m3/h 0,50-1,00 ΜΟΝΑΔΑ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΠΑΧΥΝΣΗΣ-ΑΦΥΔΑΤΩΣΗΣ ΙΛΥΟΣ Κοχλίας αφυδάτωσης ιλύος τεμ 1 Ικανότητα επεξεργασίας κοχλία αφυδάτωσης ιλύος kg SS/h 10,00 Υλικό κατασκευής κοχλία αφυδάτωσης ιλύος AISI 304 Ισχύς κοχλία αφυδάτωσης ιλύος Kw 0,20 Κοχλίας μεταφοράς ιλύος τεμ 1 Τύπος κοχλία μεταφοράς ιλύος χωρίς άξονα, κεκλιμένος Μεταφορική ικανότητα κοχλία μεταφοράς ιλύος m3/h 8,00 ειδικός χάλυβας βαμμένος Υλικό κατασκευής κοχλία μεταφοράς ιλύος εποξειδικά Υλικό κατασκευής υπόλοιπης κατασκευής AISI 304 Υλικό επένδυσης πολυαιθυλένιο Ισχύς ηλ/ρα κοχλία μεταφοράς ιλύος Kw 1,50 Συγκρότημα παρασκευής διαλύματος πολυηλεκτρολύτη τεμ 1 Δυναμικότητα προετοιμασίας διαλύματος πολυηλεκτρολύτη lt/h 200,00 Δοσομετρική αντλία διαλύματος πολυηλεκτρολύτη τεμ 1 Τύπος δοσομετρικής αντλίας εμβολοφόρα Παροχή (max) δοσομετρικής αντλίας lt/h 114,00 Πίεση (max) δοσομετρικής αντλίας bar 10,00 Μέθοδος ρύθμισης δοσομετρικής αντλίας χειροκίνητα Ισχύς δοσομετρικής αντλίας Kw 0,25 6.3.1 Γενικές Προδιαγραφές Η/Μ εξοπλισμού 6.3.1.1 Βιομηχανικά προϊόντα Γενικά ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 62

Ο σχεδιασμός και η κατασκευή όλου του εξοπλισμού θα γίνει σύμφωνα με τους κανόνες της Τεχνικής και σύμφωνα με αναγνωρισμένα ελληνικά ή διεθνή πρότυπα. Η αναφορά στις παρούσες προδιαγραφές σε πρότυπα (DIN, BS, κ.λ.π.), είναι ενδεικτική της επιθυμητής ποιότητας και ο Ανάδοχος μπορεί να εφαρμόσει εναλλακτικά πρότυπα, εφ όσον αυτά είναι τουλάχιστον ισοδύναμα με τα αναφερόμενα στις παρούσες προδιαγραφές. Όλα τα μηχανήματα, συσκευές, εξαρτήματα και υλικά θα πρέπει να είναι καινούργια, αρίστης ποιότητας και τυποποιημένα προϊόντα γνωστών κατασκευαστών που ασχολούνται συστηματικά με την παραγωγή τέτοιων υλικών. Ο εξοπλισμός που θα παραδοθεί πρέπει να έχει αποδεικτικά καλής και αξιόπιστης λειτουργίας σε παρόμοια έργα, να είναι ανθεκτικός και απλός στη λειτουργία του, να παρέχεται στην αγορά επάρκεια ανταλλακτικών και εξασφαλισμένη δυνατότητα συντήρησης (Service) του εξοπλισμού. Ο μηχανολογικός και ηλεκτρολογικός εξοπλισμός πρέπει να είναι κατάλληλος για 24ωρη συνεχή λειτουργία κάτω από τις κλιματολογικές συνθήκες, που επικρατούν στην περιοχή του έργου, και πρέπει να είναι κατάλληλος έτσι ώστε να μην χρειασθεί ολική αντικατάστασή του τουλάχιστον για μία 15ετία μετά τη θέση σε αποδοτική λειτουργία. Εκτός από τα αναλώσιμα είδη, τα άλλα τμήματα του εξοπλισμού, που υπόκεινται σε φθορές του χρόνου θα είναι σχεδιασμένα για διάρκεια ζωής τουλάχιστον πέντε (5) ετών σε συνθήκες συνεχούς λειτουργίας. Η κατασκευή του εξοπλισμού πρέπει να έχει ολοκληρωθεί στο εργοστάσιο του προμηθευτή, πριν την αποστολή του στο εργοτάξιο και οι επί τόπου εργασίες θα περιορίζονται στην ανέγερση του εξοπλισμού και σε μικρές μόνο μετατροπές και προσαρμογές, οι οποίες είναι απαραίτητες για την εγκατάστασή του. Διαδικασία Έγκρισης Υλικών και Εξοπλισμού Κάθε υλικό ή εξοπλισμός υπόκεινται στην έγκριση της Υπηρεσίας, η οποία έχει το δικαίωμα απόρριψης οποιουδήποτε υλικού ή/και εξοπλισμού, που η ποιότητα ή τα ειδικά χαρακτηριστικά του κρίνονται μη ικανοποιητικά ή ανεπαρκή για την καλή λειτουργία του όλου έργου και την ασφάλεια και υγιεινή των εργαζομένων. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 63

Ο Ανάδοχος είναι υποχρεωμένος για κάθε υλικό και εξοπλισμό, προ της παραγγελίας του, να υποβάλει στην Υπηρεσία προς έγκριση τις παρακάτω πληροφορίες: ο κατασκευαστής και ο τύπος τα υλικά και η διαδικασία κατασκευής του οι εφαρμοζόμενες προδιαγραφές τα χαρακτηριστικά μεγέθη και οι διαστάσεις οι αποδεκτές ανοχές κατασκευής ο τρόπος εγκατάστασής του οι δοκιμές λειτουργίας του και τα πιστοποιητικά δοκιμών από τις εταιρείες παραγωγής του. Επί πλέον των παραπάνω ο Ανάδοχος θα πρέπει να προσκομίσει και εικονογραφημένα πρωτότυπα έντυπα (prospectus) με τα παραπάνω στοιχεία των κατασκευών, πριν από την παραγγελία ή προσκόμιση οιουδήποτε υλικού στο εργοτάξιο. Εκτέλεση Εργασιών Η εκτέλεση της εργασιών και το φινίρισμα του εξοπλισμού θα είναι πρώτης εμπορικής ποιότητας και σύμφωνα με τις πρόσφατες Τεχνολογικές εξελίξεις και πρακτικές. Όλα τα παρόμοια εξαρτήματα μίας μονάδας θα είναι απόλυτα εναλλάξιμα και αντικαθιστούμενα, ακριβή και εντός των προδιαγραφόμενων ανοχών, έτσι ώστε τα ανταλλακτικά να μπορούν να τοποθετούνται χωρίς καμία δυσκολία. Το σύνολο του εξοπλισμού θα πρέπει να λειτουργεί χωρίς υπερβολικούς κραδασμούς και με τον ελάχιστο δυνατό θόρυβο. Όλα τα περιστρεφόμενα μέρη θα είναι καλά ζυγοσταθμισμένα, τόσο στατικά όσο και δυναμικά, έτσι ώστε όταν περιστρέφονται με τις κανονικές ταχύτητες και φορτίο να μην παρουσιάζουν κραδασμούς. Όλα τα μέρη, που μπορεί να υποστούν φθορά ή ζημιές λόγω σκόνης, θα είναι τελείως κλειστού τύπου με προστατευτικό περίβλημα. Πινακίδες Αναγνώρισης Εξοπλισμού Κάθε επιμέρους μηχάνημα ή συσκευή του εξοπλισμού πρέπει να έχει μόνιμα στερεωμένη σε εμφανή θέση μία πινακίδα αναγνώρισης ανθεκτική στις καιρικές συνθήκες επάνω στην οποία θα έχουν τυπωθεί ή χαραχθεί στα ελληνικά οι ακόλουθες τουλάχιστον πληροφορίες: Όνομα και διεύθυνση του κατασκευαστή. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 64

Περιγραφή του εξαρτήματος. Αύξων αριθμός της κατασκευής, ημερομηνία παραγωγής, στοιχεία αναφοράς κατασκευής. Ισχύς ή άλλα σχετικά χαρακτηριστικά στοιχεία. Πρόσθετα στοιχεία και πληροφορίες, που αφορούν ειδικά το μηχάνημα αυτό του εξοπλισμού. Όλα τα εξαρτήματα του εξοπλισμού που χρησιμεύουν για ένδειξη, συναγερμό και έλεγχο θα φέρουν κατάλληλες πληροφορίες σχετικά με το ρόλο τους, τον τρόπο και τον τομέα λειτουργίας τους. Οι πινακίδες θα είναι άσπρες με μαύρα χαραγμένα γράμματα και αριθμούς. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν πινακίδες με επικολλημένες στρώσεις (laminated) όπως το Traf-folyte, ή επίσης και πλαστικές χαραγμένες από πίσω (rear-engraved and filled plastic). Συσκευασία και Αποστολή Ο εξοπλισμός, πριν την αποστολή του από το εργοστάσιο του κατασκευαστή στο εργοτάξιο, θα πρέπει να έχει επαρκή προστασία κατά της διάβρωσης και των τυχαίων ζημιών, που μπορεί να προκύψουν κατά τη μεταφορά, την αποθήκευση και την τοποθέτησή του. Ο Ανάδοχος είναι αποκλειστικά υπεύθυνος για τα παραπάνω και θα πρέπει να προμηθεύσει όλα τα απαραίτητα μέσα και υλικά (κιβώτια συσκευασίας κ.λ.π.) και να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα, έτσι ώστε ο εξοπλισμός να φθάσει στο εργοτάξιο άθικτος και χωρίς ζημιές. Η συσκευασία θα πρέπει να είναι τέτοια, έτσι ώστε να μπορέσει να αντέξει σε τυχόν κακομεταχειρίσεις κατά τη μεταφορά λαμβάνοντας υπόψη και τις πιθανές καθυστερήσεις και να είναι κατάλληλη για αποθήκευση. Οι φλάντζες, οι δικλείδες και τα ειδικά τεμάχια θα πρέπει να προστατεύονται με ξύλινους δίσκους, που θα είναι στερεωμένα με προσωρινά μπουλόνια (τα οποία όμως δεν θα χρησιμοποιηθούν κατά την εγκατάσταση του εξοπλισμού), ή άλλες δόκιμες μεθόδους. Τα διάφορα μικροϋλικά όπως χιτώνια, δακτύλιοι, τσιμούχες, κοχλίες, περικόχλια κ.λ.π., θα συσκευάζονται σε κιβώτια. Όλα τα αντικείμενα θα μαρκάρονται καθαρά, έτσι ώστε να αναγνωρίζονται στον κατάλογο συσκευασίας, που θα βρίσκεται μέσα σε αδιάβροχο φάκελο. Τα κιβώτια θα πρέπει να έχουν σημεία αναγνώρισης, που να συσχετίζεται με το φάκελο συσκευασίας και να μαρκάρονται με αδιάβροχη μπογιά, ώστε να φαίνεται το βάρος τους και τα σημεία στερέωσης των λαβών. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 65

Κατά την παραλαβή του εξοπλισμού επί τόπου του έργου, ο Ανάδοχος οφείλει, εάν του ζητηθεί, να ανοίξει το οποιοδήποτε κιβώτιο ή συσκευασία για έλεγχο από τον Εργοδότη και μετά να προβεί ο ίδιος στην επανασυσκευασία του. 6.3.1.2 Εγκατάσταση εξοπλισμού Αποθήκευση του Εξοπλισμού στο Εργοτάξιο Ο Ανάδοχος με δικά του μέσα και ευθύνη θα εξασφαλίσει επαρκή χώρο για την αποθήκευση του εξοπλισμού μετά την άφιξή του στο εργοτάξιο. Ο Ανάδοχος πρέπει να ετοιμάσει κατάλληλο πρόγραμμα παραδόσεων, ώστε η εγκατάσταση των διαφόρων εξαρτημάτων και του εξοπλισμού να είναι συμβατή με τους διατιθέμενους χώρους αποθήκευσης στο εργοτάξιο. Η Υπηρεσία θα εξετάσει τους διατιθέμενους χώρους αποθήκευσης και θα συμφωνήσει με τον τρόπο και τη σειρά που θα ακολουθήσει η εγκατάσταση, ώστε ο εξοπλισμός να μπορεί να εγκαθίσταται με τις λιγότερες δυνατές παρενοχλήσεις και καθυστερήσεις, ακολουθώντας το γενικό πρόγραμμα κατασκευής. Τα μέσα αποθήκευσης θα πρέπει γενικά να συμφωνούν με τις παρακάτω απαιτήσεις: Ο εξοπλισμός πρέπει να αποθηκεύεται σε καθαρό, καλά αεριζόμενο και χωρίς υγρασία στεγασμένο χώρο. Τα προς αποθήκευση αντικείμενα πρέπει να είναι κατάλληλα διατεταγμένα, έτσι ώστε να διευκολύνεται η ανεύρεσή τους και να προστατεύονται από φθορές. Θα πρέπει να προβλεφθούν κατάλληλα υποστηρίγματα για την κατανομή του φορτίου. Η μεταφορά και αποθήκευση των διαφόρων αντικειμένων πρέπει να γίνεται έτσι ώστε να μην υποβάλλονται σε υπερβολικές καταπονήσεις και να μην φθείρεται η βαφή και το φινίρισμά τους. Τα περιστρεφόμενα μηχανικά μέρη θα πρέπει να είναι καλυμμένα. Οι πλαστικοί σωλήνες θα πρέπει να προστατεύονται από την ηλιακή ακτινοβολία. Τα μεταλλικά αντικείμενα δεν πρέπει να αποθηκεύονται απευθείας πάνω στο έδαφος. Εγκατάσταση Εξοπλισμού Πριν αρχίσει η εγκατάσταση του επιμέρους εξοπλισμού, ο Ανάδοχος πρέπει να παραδώσει στην Υπηρεσία δύο σειρές οδηγιών σχετικά με την τοποθέτηση και σύνδεση του εξοπλισμού. Οι οδηγίες θα προέρχονται από τον κατασκευαστή του εξοπλισμού. Γενικά, η εγκατάσταση ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 66

του εξοπλισμού πρέπει να γίνει σύμφωνα με την καλύτερη σύγχρονη πρακτική και μεθόδους και σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή του αντίστοιχου εξοπλισμού. Για την εγκατάσταση του εξοπλισμού, ο Ανάδοχος πρέπει να διαθέσει το απαραίτητο ειδικευμένο προσωπικό, να διαθέσει τον αναγκαίο βοηθητικό εξοπλισμό όπως: γερανούς, παλάγκα, αναρτήρες, συνδετήρες, μέγγενες, χωροβάτες, όργανα δοκιμών, μονάδες συγκόλλησης, μονάδες οξυγόνου - ασετιλίνης, καθώς και όλα τα αναλώσιμα υλικά και γενικά οτιδήποτε παρόμοιο υλικό, το οποίο είναι απαραίτητο για την εγκατάσταση, τις επιτόπιες δοκιμές και τη θέση σε λειτουργία. Οποιαδήποτε ειδικά εξαρτήματα συναρμολόγησης, απαιτούνται για την εγκατάσταση του εξοπλισμού θα αποτελούν μέρος της προμήθειας του Ανάδοχου και θα ανήκουν στην Υπηρεσία μετά τον τερματισμό της εγκατάστασης. Στην περίπτωση που ο Ανάδοχος χρησιμοποιήσει τον ανυψωτικό εξοπλισμό που θα προμηθεύσει για την εγκατάσταση, πρέπει να φροντίσει να ζητήσει από τον κατασκευαστή του ανυψωτικού εξοπλισμού να τον ελέγξει μετά την εγκατάστασή του, για να εξασφαλισθεί ότι η εγγύηση του κατασκευαστή είναι σε πλήρη ισχύ. Ο εγκαθιστάμενος εξοπλισμός πρέπει να είναι αλφαδιασμένος και ευθυγραμμισμένος, ώστε να ικανοποιεί τις απαιτήσεις και τις ανοχές του κατασκευαστή. Θα χρησιμοποιηθούν επαρκή προσωρινά παρεμβύσματα, στηρίγματα κ.λ.π., για να διευκολυνθεί η εγκατάσταση και η ευθυγράμμιση του εξοπλισμού και να εξασφαλισθεί ότι θα παραμείνει αμετακίνητος κατά την τοποθέτηση του κονιάματος, του σκυροδέματος, ή τις επιχωματώσεις. Αφού ο εξοπλισμός αλφαδιασθεί και ευθυγραμμισθεί, θα γίνει τελική επιθεώρηση από την Υπηρεσία και θα δοθεί γραπτή έγκριση για να αρχίσει η «ενσωμάτωση» του εξοπλισμού (σκυροδέτηση εδράνων, πλίνθοι στήριξης, επιχωματώσεις κ.λ.π.). Εξαρτήματα Στερέωσης Τα μπουλόνια, οι βίδες και τα παξιμάδια πρέπει να έχουν καλό φινίρισμα και αντοχή κατά της διάβρωσης όση και τα υλικά τα οποία θα στερεώσουν. Στις περιπτώσεις που θα έρθουν σε επαφή διαφορετικά μέταλλα, θα χρησιμοποιηθούν κατάλληλες μονωτικές ροδέλες και περικόχλια. Όπου υπάρχει κίνδυνος διάβρωσης, τα μπουλόνια και οι ακέφαλοι κοχλίες θα σχεδιασθούν έτσι ώστε η τάση που εφαρμόζεται στο μπουλόνι και το παξιμάδι να μην υπερβαίνει το μισό της τάσης του κρίσιμου σημείου ελαστικότητας του υλικού σε όλες τις συνθήκες εφαρμογής. Όπου είναι απαραίτητο, πρέπει να χρησιμοποιούνται κατάλληλα συστήματα ασφάλισης και αντιδονητικές διατάξεις. Μπουλόνια αγκύρωσης τύπου διαστολής ή ρητίνης για στηρίξεις σε σκυρόδεμα θα πρέπει να έχουν αντοχή απόσχισης όχι μικρότερη από την αντοχή εφελκυσμού του μπουλονιού. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 67

Όλα τα μπουλόνια, παξιμάδια και οι βίδες που πρόκειται να ρυθμίζονται ή αφαιρούνται συχνά κατά τη διάρκεια συντηρήσεων και επισκευών θα είναι από ανοξείδωτο χάλυβα. Άλλα εκτεθειμένα εξαρτήματα στήριξης μεγέθους μεγαλύτερου από Μ10 θα είναι γαλβανισμένα, ενώ όλα τα εξαρτήματα στηρίξεως μεγέθους κάτω από Μ10 θα είναι από ανοξείδωτο χάλυβα. Όπου χρησιμοποιούνται εξαρτήματα στήριξης από γαλβανισμένο χάλυβα ή αλουμίνιο θα πρέπει να έχουν ροδέλες από πλαστικό ή νάιλον κάτω από τις κεφαλές των μπουλονιών. Τα μπουλόνια πρέπει να περνούν εύκολα και με μικρή ανοχή, μέσα από τις τρύπες που θα τοποθετηθούν το δε τμήμα με το σπείρωμα θα έχει τέτοια διάμετρο ώστε να μην προκαλείται φθορά κατά την εφαρμογή. Όλα τα εξαρτήματα στερέωσης πρέπει να είναι εμφανώς μαρκαρισμένα για να εξασφαλισθεί η σωστή επιτόπια συναρμολόγηση. Στις περιπτώσεις που μπουλόνια περνούν από φέροντα μέλη κατασκευαστών θα χρησιμοποιούνται κωνικές ροδέλες (taper washers), ώστε να εξασφαλισθεί ότι δεν θα μεταδίδεται ροπή κάμψης στο μπουλόνι. Εγκατάστασης Σωλήνων και Δικλείδων Πρέπει να δοθεί προσοχή κατά την εγκατάσταση σωλήνων και ειδικών τεμαχίων, ώστε να μην επενεργούν φορτία οιασδήποτε προέλευσης επάνω στις φλάντζες των αντλιών ή στις φλάντζες οποιουδήποτε άλλου εξοπλισμού. Ο Ανάδοχος πρέπει να χρησιμοποιήσει καλύμματα ή πώματα για να μην εισχωρήσουν σκόνες, νερό και άλλα ξένα σώματα μέσα στους σωλήνες, δικλείδες και τα ειδικά τεμάχια. Οι πλάκες, τα πώματα ή τα καλύμματα δεν θα πρέπει να τοποθετούνται με συγκόλληση ή οποιαδήποτε άλλη μέθοδο που θα μπορούσε να προξενήσει βλάβες των σωλήνων. Τα καλύμματα και τα πώματα θα τοποθετούνται μετά το τέλος της καθημερινής εργασίας ή όποτε η εργασία πρόκειται να διακοπεί, εκτός αν οι διακοπές είναι πού μικρής διάρκειας. Κατά την πρώτη θέση σε λειτουργία θα προστατευθούν οι αντλίες και άλλα μέρη από ενδεχόμενα στερεά που έχουν εγκλωβιστεί μέσα στις σωληνώσεις. Οι συνδέσεις πρέπει να γίνονται αυστηρά σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή και για το λόγο αυτό ο Ανάδοχος πρέπει να χρησιμοποιήσει τις Τεχνικές οδηγίες των κατασκευαστών. Στις περιπτώσεις που οι κατασκευαστές συνιστούν τη χρήση ειδικών παλάγκων, ο Ανάδοχος θα τα χρησιμοποιήσει για όλες τις συνδέσεις των σωλήνων. Παρόλη την ευκαμψία που προσδίδεται στις συνδέσεις των σωλήνων, οι σωλήνες θα πρέπει να είναι καλά στερεωμένοι για να αποφεύγονται μετακινήσεις κατά και μετά τη σύνδεση. Όλα τα παξιμάδια και τα μπουλόνια που θα χρησιμοποιηθούν για τις συνδέσεις σωλήνων που θα ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 68

επιχωθούν, πρέπει να έχουν τελείως καθαρισθεί, σκεπασθεί με αλοιφή και τυλιχθεί με δύο στρώσεις ταινίας σύμφωνα με τις προδιαγραφές πριν τη συναρμολόγηση. Οι φλάντζες των φλαντζωτών συνδέσεων θα έχουν ευθυγραμμισθεί στη σωστή τους θέση και όλα τα αντικείμενα που περιλαμβάνονται στη σύνδεση όπως δακτύλιοι, θα είναι τελείως καθαρισμένα και στεγνά. Οι φλάντζες θα πρέπει να τοποθετηθούν με προσοχή χωρίς να δημιουργούνται διπλώματα ή ζαρώματα. Οι επιφάνειες και οι τρύπες από τις οποίες θα περάσουν τα μπουλόνια θα έχουν τοποθετηθεί δίπλα-δίπλα και η σύνδεση θα γίνεται βαθμηδόν με ομοιόμορφο σφίξιμο των μπουλονιών σε διαμετρικές αντίθετες θέσεις. Μόνο κανονικού μήκους κλειδιά θα χρησιμοποιούνται για το σφίξιμο των μπουλονιών. Τυχόν προστατευτική επικάλυψη της φλάντζας θα πρέπει να γίνει αφού τελειώσει η σύνδεση. Κατά την τοποθέτηση των σωλήνων πρέπει να διατηρούνται οι ακόλουθες αποστάσεις: Από τοίχους 25 mm Από οροφές 100 mm Από δάπεδα 150 mm Μεταξύ σωλήνων 25 mm (Μεταξύ των τελικών επιφανειών περιλαμβανόμενων και των τυχόν μονώσεων, όπου αυτές απαιτούνται) Καλώδια και σωληνώσεις 150 mm καλωδίων Καμία σύνδεση οιουδήποτε είδους δεν επιτρέπεται να γίνει μέσα σε τοίχους, δάπεδα, κ.λ.π. ή σε οποιαδήποτε άλλη θέση όπου είναι δύσκολη η πρόσβαση για συντήρηση. 6.3.1.3 Ανταλλακτικά Γενικά Η προδιαγραφή αυτή καλύπτει την προμήθεια των ανταλλακτικών για το μηχανολογικό εξοπλισμό που θα προμηθεύσει ο Ανάδοχος. Συγκεκριμένα ο ανάδοχος θα προμηθεύσει τα απαιτούμενα ανταλλακτικά για τη συντήρηση του εξοπλισμού για ένα έτος μετά τη δοκιμαστική λειτουργία. Προδιαγραφές Ανταλλακτικών Τα ανταλλακτικά πρέπει να είναι κατασκευασμένα με ακρίβεια από τα ίδια υλικά και με τις ίδιες διαστάσεις και ανοχές όπως και τα πρωτότυπα. Πρέπει να είναι καινούργια, ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 69

αχρησιμοποίητα και πλήρως ανταλλάξιμα με τα τμήματα που πρόκειται να αντικαταστήσουν και πρέπει να έχουν υποστεί την κατάλληλη επεξεργασία και να έχουν την κατάλληλη συσκευασία ώστε να αντέχουν σε αποθήκευση μεγάλης διάρκειας κάτω από τις κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν στον τόπο εργασίας. Κάθε ανταλλακτικό πρέπει να έχει καθαρά σημειωμένη, πάνω στην συσκευασία ή σε ειδική ετικέτα, την περιγραφή και το σκοπό για τον οποίο προορίζεται. Όταν στο ίδιο κιβώτιο ή άλλου είδους συσκευασία υπάρχουν περισσότερα από ένα ανταλλακτικό πρέπει να υπάρχει στο εξωτερικό του κιβωτίου ή του πακέτου μία γενική περιγραφή του περιεχομένου του και στο εσωτερικό του λεπτομερής κατάλογος. Τα κιβώτια, δοχεία ή άλλα πακέτα πρέπει να είναι μαρκαρισμένα και αριθμημένα με κάποιο εγκεκριμένο τρόπο για λόγους αναγνώρισης. Τα κιβώτια, δοχεία ή άλλου είδους συσκευασίες πρέπει να έχουν σχεδιασθεί ώστε να διευκολύνεται το άνοιγμα και ξανακλείσιμό τους. 6.3.1.4 Σωληνώσεις από ανοξείδωτο χάλυβα Θα κατασκευαστούν από ανοξείδωτο χάλυβα ποιότητας AISI 304 ή καλύτερης. Οι σωληνώσεις θα κατασκευαστούν από χαλύβδινα φύλλα που έχουν υποστεί την κατάλληλη θερμική κατεργασία παρουσία χημικών. Τα φύλλα θα μορφοποιηθούν σε σωλήνα, ενώ η ραφή θα γίνει με συγκόλληση σύντηξης. Ο Ανάδοχος θα προμηθεύσει όλες τις απαραίτητες καμπύλες, συστολές, συνδέσμους κλπ. Η συγκόλληση των σωλήνων που είναι κατασκευασμένοι από ανοξείδωτο χάλυβα θα γίνεται με ηλεκτροσυγκόλληση τόξου. Για πάχη σωλήνων μέχρι 3 mm θα πρέπει απαραιτήτως να χρησιμοποιείται ηλεκτροσυγκόλληση τόξου με προστασία με αδρανή αέρια (μέθοδος TIG ή μέθοδος MIG), ενώ για μεγαλύτερα πάχη επιτρέπεται η απλή ηλεκτροσυγκόλληση τόξου με επενδεδυμένo ηλεκτρόδιο. Ανεξαρτήτως της μεθόδου συγκόλλησης θα πρέπει να γίνει προετοιμασία των σωλήνων, με σχολαστικό καθαρισμό τους από λίπη και ξένες ουσίες, στην περιοχή της συγκόλλησης. Σε μεγάλα πάχη θα πρέπει να γίνει προετοιμασία των σωλήνων με διαμόρφωση των άκρων σε σχήμα V, με τρόχισμα. Για το τρόχισμα των σωλήνων θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί τροχός από υλικό κατάλληλο για κατεργασία ανοξείδωτου χάλυβα. Στην περίπτωση ηλεκτροσυγκόλλησης τόξου με προστασία με αδρανή αέρια (συνήθως Αργόν) πρέπει να δίνεται προσοχή ώστε η άκρη του συγκολλητικού υλικού να μην βγαίνει εκτός της προστατευτικής ζώνης του αργόν. Στην περίπτωση της μεθόδου TIG το ηλεκτρόδιο θα είναι κατασκευασμένο από βολφράμιο και η μηχανή συγκόλλησης θα πρέπει να είναι συνεχούς ρεύματος με σύνδεση της λαβίδας στον αρνητικό πόλο. Στα πολύ μικρά πάχη ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 70

σωλήνων (μέχρι 0.8 mm) μπορεί να γίνεται αυτοσυγκόλληση χωρίς την προσθήκη επιπλέον υλικού, ενώ στα μεγαλύτερα πάχη θα χρησιμοποιείται βέργα από υλικό συγκολλήσεως ίδιας ποιότητας με τους προς συγκόλληση σωλήνες. Στην περίπτωση της μεθόδου MIG η μηχανή συγκόλλησης θα πρέπει να είναι συνεχούς ρεύματος με σύνδεση της λαβίδας στον θετικό πόλο. Το συνεχώς τροφοδοτούμενο υλικό συγκόλλησης (σύρμα) θα πρέπει να είναι από υλικό ίδιας ποιότητας με τους προς συγκόλληση σωλήνες. Η συγκόλληση με προστασία αδρανούς αερίου θα πρέπει να γίνεται σε στεγασμένο χώρο, διότι εάν φυσά έστω και ελαφρά μπορεί να παρασύρει το αέριο και να μην παρέχεται πλέον η απαιτούμενη προστασία. Για αυτό όταν η συγκόλληση γίνεται για οποιοδήποτε λόγο στο ύπαιθρο, απαιτείται η προστασία του τόξου. Στην περίπτωση απλής ηλεκτροσυγκόλλησης με ηλεκτρόδιο, τα χρησιμοποιούμενα ηλεκτρόδια θα πρέπει να είναι απαλλαγμένα από υγρασία. Εάν τα ηλεκτρόδια είναι υγρά θα πρέπει πριν από την χρήση τους να προηγηθεί στέγνωμα των ηλεκτροδίων σε κατάλληλο φούρνο. Μετά την ολοκλήρωση της συγκόλλησης οι ραφές θα πρέπει να καθαρίζονται από την πάστα. Η τελική επιφάνεια των ραφών συγκόλλησης θα πρέπει να είναι γενικά λεία έτσι ώστε να μην απαιτείται τρόχισμα. Εάν σε κάποιο σημείο απαιτείται τρόχισμα, αυτό θα πρέπει να γίνει με τροχούς από υλικό κατάλληλο για τρόχισμα ανοξείδωτου χάλυβα. Τελικά οι ραφές, για προστασία από την διάβρωση θα πρέπει να καθαρίζονται με ειδική αλοιφή, της οποίας η εφαρμογή θα πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή του υλικού. 6.3.1.5 Υδραυλικά Εξαρτήματα Γενικά Τα υδραυλικά εξαρτήματα που προβλέπεται να εγκατασταθούν στα δίκτυα είναι: Δικλείδες απομόνωσης (βάνες) Βαλβίδες αντεπιστροφής ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 71

Τεμάχια εξάρμωσης Τεμάχια διέλευσης διαμέσου τοιχίων δεξαμενών Η ονομαστική διάμετρος των εξαρτημάτων θα είναι ίδια με αυτήν της σωλήνωσης που τοποθετούνται. Η ονομαστική πίεση των υδραυλικών εξαρτημάτων θα είναι 10 atm τουλάχιστον. Οι βάνες, οι βαλβίδες αντεπιστροφής και τα τεμάχια εξάρμωσης θα έχουν φλάντζες τυποποιημένης κατασκευής σύμφωνα με τους Γερμανικούς κανονισμούς DIN 2501 και για πίεση PN 10. Για τη σύνδεση των εξαρτημάτων με τα υπόλοιπα στοιχεία της εγκατάστασης θα χρησιμοποιηθούν κοχλίες και βίδες κατά DIN 601, επιψευδαργυρωμένοι εν θερμώ, καθώς και στεγανωτικό παρέμβυσμα πάχους 2-3 mm ανθεκτικό στο διαβρωτικό περιβάλλον των λυμάτων. Τα παρεμβύσματα θα πρέπει να έχουν την έγκριση της επίβλεψης. Ειδικά οι δικλείδες απομόνωσης και οι βαλβίδες αντεπιστροφής θα πρέπει να προέρχονται από αναγνωρισμένο οίκο κατασκευής και να έχουν την έγκριση της επίβλεψης. Η επιμέτρηση θα γίνεται ανά διάμετρο για τον πραγματικό αριθμό τεμαχίων που τοποθετήθηκαν ικανοποιητικά, σύμφωνα με τα συμβατικά τεύχη και τα σχέδια της μελέτης. Δικλείδα Απομόνωσης (Βάνα) Τύπου Πεταλούδας Οι δικλείδες αυτού του τύπου θα χρησιμοποιηθούν στα δίκτυα αέρα και καθαρού (νερού ύδρευσης) και βιομηχανικού νερού. Θα προέρχονται από αναγνωρισμένο κατασκευαστή και θα τύχουν της έγκρισης της επίβλεψης πριν από την παραγγελία τους. Οι βάνες θα μπορούν να τοποθετηθούν ανάμεσα από φλάντζες, σε οριζόντια ή κατακόρυφη θέση, και θα φέρουν ειδικό ελαστικό δακτύλιο για τη στεγάνωση των φλαντζών και την προστασία του σώματος της βάνας αλλά και του δίσκου. Ο ελαστικός δακτύλιος θα είναι από ειδικό υλικό ανθεκτικό σε υγρά με ευρύ φάσμα ph (3.5-8.5) και με μεγάλη περιεκτικότητα σε στερεά (έως 10 kg/m3). Θα υπάρχει πρόβλεψη για τη δυνατότητα αλλαγής του ελαστικού δακτυλίου στεγάνωσης. Ολόκληρη η βάνα θα αποτελεί απόλυτα συμμετρικό συγκρότημα, προκειμένου η ροή να επιτρέπεται να είναι αμφίπλευρη, ενώ θα έχει δυνατότητα λειτουργίας χωρίς κραδασμούς και σε ενδιάμεσες θέσεις (εκτός από τις θέσεις "πλήρως ανοικτή" και "πλήρως κλειστή"). Η ποιότητα κατασκευής του όλου συγκροτήματος θα είναι τέτοιο που να μπορεί να γίνει ο χειρισμός της χειροκίνητα. Το σώμα της βάνας θα είναι χυτοσιδηρό και ο δίσκος από ανοξείδωτο χάλυβα 316. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 72

Η έδρα της βάνας θα έχει επένδυση με EPDM ώστε να είναι κατάλληλη για λύματα με χημικά, διαλυτικά ή οξέα. Η επένδυση θα είναι αντικαταστάσιμη. Ο μοχλός χειρισμού της βάνας θα έχει τη δυνατότητα ακινητοποίησής του με πείρο ή ελατήριο σε ορισμένη προεπιλεγμένη θέση, ενώ για τις διαμέτρους πάνω από Φ250 οι βάνες θα έχουν χειροστρόφαλο και μειωτήρα. Δικλείδα Απομόνωσης Σφαιρική (Ball Valve) Οι δικλείδες αυτού του τύπου θα χρησιμοποιηθούν στα δίκτυα αέρα και στα δίκτυα καθαρού νερού. Θα έχουν χυτό επιχρωμιωμένο σώμα και σφαίρα απομόνωσης από ανοξείδωτο χάλυβα επικαλυμμένο με teflon. Εάν η διάμετρος της βάνας δεν επιτρέπει το απρόσκοπτο χειροκίνητο άνοιγμά της (ενδεικτικά για διαμέτρους 4in) στα δίκτυα αέρα θα χρησιμοποιούνται βάνες πεταλούδας. Εάν οι χρησιμοποιούμενες βάνες δεν είναι εύκολο να ευρεθούν στο εμπόριο σαν φλαντζωτές, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και βάνες με σπείρωμα, υπό την προϋπόθεση ότι θα χρησιμοποιηθούν ειδικά λυόμενοι σύνδεσμοι (π.χ. ρακόρ) για την εύκολη αντικατάστασή τους. Δικλείδα Απομόνωσης Συρταρωτή (Gate Valve) Οι βάνες με σύρτη ελαστικής έμφραξης θα χρησιμοποιηθούν στο δίκτυο των λυμάτων ή ιλύος (όπου εκτιμάται ότι τα περιεχόμενα στερεά δεν θα έχουν διάμετρο μεγαλύτερη από 8 mm). Οι βάνες θα είναι φλαντζωτές ονομαστικής πίεσης ΡΝ 10. Το σώμα και το κάλυμμα θα είναι κατασκευασμένα από σφαιροειδή χυτοσίδηρο ποιότητας κατά DIN 1693(2)-77gr GGG-50. Ο σύρτης θα είναι κατασκευασμένος από χυτοσίδηρο σφαιροειδούς γραφίτη, ποιότητας κατά DIN 1693(2)-77 gr GGG-50, θα είναι αδιαίρετος και πλήρως επικαλυμμένος με ειδικό συνθετικό ελαστικό υλικό (EPDM). Το βάκτρο των βανών θα είναι κατασκευασμένο από ανοξείδωτο χάλυβα ποιότητας κατά DIN 17440-85 gr 1.4021. Ο άξονας θα στεγανοποιείται μέσω δακτυλίου από NBR υψηλής αντοχής στη διάβρωση. Το περικόχλιο του βάκτρου θα είναι κατασκευασμένο από κράμα χαλκού υψηλής αντοχής κατά BS 2872 gr CZ 132. Τα σώματα των βανών φέρουν στα δύο άκρα φλάντζες, διαστάσεων και στοιχείων διάτρησης σύμφωνα με το πρότυπο DIN 2501. Οι βάνες θα συνοδεύονται με κατάλληλο χειροτροχό, ενώ οι βάνες ονομαστικής διαμέτρου DN 600 και μεγαλύτερες με μειωτήρα. Οι βάνες στην πλήρως ανοικτή θέση θα απελευθερώνουν πλήρη διατομή ίση με την ονομαστική διάμετρο. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 73

Επί του σώματος των βανών θα αναγράφεται το όνομα του κατασκευαστή, η ονομαστική διάμετρος, η κλάση πίεσης και ο αριθμός παραγωγής. Οι βάνες θα έχουν υποστεί υδραυλικές δοκιμές σύμφωνα με τις προδιαγραφές DIN 3230 part 4 και BS 5163 : 1986. Τα στοιχεία των δικλείδων θα αναγράφονται με ανάγλυφα μη εξαλειφόμενα γράμματα επάνω στο κέλυφος ή σε μεταλλική πινακίδα, σύμφωνα με τα πρότυπα ISO. Οι δικλείδες που χρησιμοποιούνται στην εγκατάσταση επεξεργασίας θα φέρουν μία πρόσθετη μπρούντζινη πλακέτα με τα στοιχεία τους και μία συνοπτική περιγραφή της λειτουργίας τους. Οι δικλείδες θα έχουν τέτοιο μέγεθος, ώστε η ταχύτητα του διερχόμενου υγρού, όταν είναι εντελώς ανοικτές, να μην υπερβαίνει τα 2,25 m/sec. Θα έχουν φλάντζες κατά DIN 2532 και θα μπορούν να αντέχουν στις ίδιες δοκιμές πίεσης στις οποίες υποβάλλεται και ο αγωγός πάνω στον οποίο λειτουργούν. Βαλβίδες Αντεπιστροφής Στον καταθλιπτικό αγωγό κάθε αντλίας λυμάτων και λάσπης, πριν από τον κοινό συλλέκτη κατάθλιψης, θα τοποθετείται μία βαλβίδα αντεπιστροφής τύπου σφαίρας, ειδικής διαμόρφωσης για οριζόντια ή κατακόρυφη τοποθέτηση σε δίκτυο ακαθάρτων. Για τις εφαρμογές καθαρού νερού ή επεξεργασμένων λυμάτων, θα μπορούν προαιρετικά να χρησιμοποιηθούν βαλβίδες αντεπιστροφής τύπου κλαπέ με αντίβαρο. Το σώμα των βαλβίδων θα είναι από χυτοσίδηρο και θα έχει φλάντζες τυποποιημένες κατά DIN 2532. Η σφαίρα θα είναι χαλύβδινη καλυμμένη με ελαστικό ανθεκτικό στο διαβρωτικό περιβάλλον των λυμάτων. Το σώμα των βαλβίδων θα φέρει κάλυμμα που θα κλείνει στεγανά και θα επιτρέπει τον καθαρισμό του. Τεμάχια Εξάρμωσης Δίπλα σε κάθε δικλείδα αναρρόφησης και κατάθλιψης των αντλιών και των φυσητήρων θα τοποθετηθούν ειδικά τεμάχια με τα οποία θα είναι δυνατή η απομάκρυνση και επανατοποθέτηση των δικλείδων χωρίς να θιγεί ο σωλήνας ή να καταστραφούν τα παρεμβύσματα. Ομοίως δίπλα σε κάθε βάνα απομόνωσης του δικτύου διαμέτρου DN 150 ή μεγαλύτερης θα τοποθετηθεί τεμάχιο εξάρμωσης. Το τεμάχιο εξάρμωσης θα αποτελείται από δύο τμήματα κατασκευασμένα από συγκολλητά χαλυβδοελάσματα που παρουσιάζουν δυνατότητα αξονικής μετακίνησης του ενός ως προς το άλλο, έτσι ώστε το συνολικό μήκος του τεμαχίου να αυξομειώνεται κατά 20-30 cm. Η στεγάνωση μεταξύ των δύο τμημάτων επιτυγχάνεται με κατάλληλο ελαστικό δακτύλιο. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 74

Τεμάχια Διέλευσης Για τη διέλευση των σωλήνων από τα τοιχώματα των δεξαμενών (όπου απαιτείται) θα χρησιμοποιείται ειδικό τεμάχιο διέλευσης, κατασκευασμένο από εργοστάσιο ειδικευμένο στην παραγωγή υδραυλικών εξαρτημάτων. Το σώμα του θα είναι από χάλυβα St 37 (DIN 17100), οι κοχλίες και τα περικόχλια από ανοξείδωτο χάλυβα, το δε παρέμβυσμα στεγανότητας από Perburan. Το παρέμβυσμα στεγανότητας θα τοποθετείται και στις δύο πλευρές του τοιχώματος των δεξαμενών. Οι διαστάσεις τους εμφαίνονται σε αντίστοιχο σχέδιο. Εναλλακτικά θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί τεμάχιο σωλήνα με συγκολλητές φλάντζες στα άκρα του και συγκολλητό τεμάχιο κυκλικής λαμαρίνας στο μέσον του μήκους του, το οποίο θα ενσωματώνεται στον ξυλότυπο πριν να πέσει το σκυρόδεμα. Με τον τρόπο αυτό θα δημιουργηθεί λαβύρινθος για να εμποδίζεται η ροή του υγρού, ενώ θα είναι ευχερής η διέλευση και επανεξαγωγή, καθώς και η στεγανοποίηση με ελαστικό δακτύλιο υπό πίεση. Τα χαρακτηριστικά τους θα είναι: Πίεση λειτουργίας 6 bar και Θερμοκρασία υγρών: Μέχρι 40 C Κοχλίες Περικόχλια Οι κοχλίες και τα περικόχλια θα είναι κατά περίπτωση κατασκευασμένα από ανοξείδωτο χάλυβα (για δίκτυα κατασκευασμένα από αντίστοιχο υλικό) ή αλλιώς από χάλυβα γαλβανισμένο εν θερμώ. 6.3.1.6 Αντλίες Εφαρμοστέοι Κανονισμοί και Πρότυπα Βρετανικά Πρότυπα (BS) 499 Μέθοδοι δοκιμών Αντλίες 4082 Εξωτερικές διαστάσεις για κατακόρυφες φυγοκεντρικές αντλίες σε σειρά. 5257 Οριζόντιες φυγοκεντρικές αντλίες αξονικής αναρρόφησης. 5316 Δοκιμές παραλαβής για αντλίες φυγοκεντρικές, μικτής ροής και αξονικής ροής. Γερμανικό Ινστιτούτο (DIN) 1944 Δοκιμές παραλαβής φυγοκεντρικών αντλιών (κανονισμοί VDI για φυγοκεντρικές αντλίες) 4325 Δοκιμές παραλαβής αντλιών αποθήκευσης., σύμβολα, μονάδες. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 75

45635 Μετρήσεις θορύβου. 622 Αντιτριβικοί (ANTIFRICTION) τριβείς. 3760 Δακτυλιοειδείς στυπιοθλίπτες. 24253 Φυγοκεντρικές αντλίες χαμηλής και μέσης πίεσης. 2532 Μορφές και είδη φλαντζών. Διεθνής Οργανισμός Τυποποίησης (ISO) 2548 Αντλίες φυγοκεντρικές μικτής ροής και αξονικής ροής - Κώδικες δοκιμών παραλαβής. Απαιτήσεις κατά την Εγκατάσταση Οι εγκαταστάσεις πρέπει να μελετηθούν σύμφωνα με την αναγνωρισμένη πρακτική. Οι υγροί θάλαμοι των αντλιοστασίων θα είναι υπολογισμένοι ώστε ο αριθμός εκκινήσεων των αντλιών να μην υπερβαίνει τις 10 ανά ώρα. Η εγκατάσταση θα είναι τέτοια ώστε να επιτρέπει την εύκολη και ασφαλή πρόσβαση για συντήρηση. Όπου απαιτείται στις προδιαγραφές θα τοποθετηθούν μανόμετρα με δικλείδα απομόνωσης. Δικλείδες απομόνωσης και αντεπιστροφής πρέπει να προβλέπονται για όλες τις αντλίες που βρίσκονται σε παράλληλη σύνδεση με μία ακόμη ή περισσότερες αντλίες σε κοινό καταθλιπτικό αγωγό, εκτός αν προδιαγράφεται διαφορετικά. Οι σωληνώσεις πρέπει να έχουν μελετηθεί έτσι ώστε να διευκολύνουν τη συντήρηση, με επαρκή αριθμό τεμαχίων εξάρμωσης για την αφαίρεση των ειδικών εξαρτημάτων και κατάλληλη τοποθέτηση και στήριξη ώστε να επιτρέπουν την ασφαλή πρόσβαση σε όλα τα τμήματα της εγκατάστασης. Για τις περιπτώσεις αντλητικών συγκροτημάτων που ο ηλεκτρικός κινητήρας είναι ανεξάρτητος από το σώμα της αντλίας και η κίνηση μεταφέρεται μέσω άξονα και ειδικού ελαστικού συνδέσμου (κόμπλερ), θα πρέπει να προβλεφθούν στην εγκατάσταση τα παρακάτω: Η βάση του αντλητικού συγκροτήματος θα πρέπει να οριζοντιωθεί (οριζόντιος τύπος αντλίας) με ακρίβεια και να γεμίσει τσιμεντοκονίαμα. Για να αποφευχθούν οι παραμορφώσεις της βάσης θα πρέπει να τοποθετηθούν, εάν χρειάζονται, προσθήκες κοντά στις βίδες αγκύρωσης. Μετά από την σκλήρυνση του τσιμεντοκονιάματος ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 76

γίνεται σύσφιξη στις βίδες αγκύρωσης και σύνδεση των σωλήνων αναρρόφησης και κατάθλιψης. Μετά γίνεται ευθυγράμμιση των αξόνων αντλίας και κινητήρα με αντίστοιχο παραλληλισμό των δύο μερών του συνδέσμου (κινητήριο - κινούμενο), βάζοντας προσθήκες κάτω από τα πέλματα της αντλίας και του κινητήρα. Η τοποθέτηση του ελαστικού συνδέσμου, επί τόπου θα πρέπει να γίνει με προσοχή, χωρίς κρούσεις προκειμένου να μην υποστούν βλάβη οι ένσφαιροι τριβείς. Για τις περιπτώσεις αντλητικών συγκροτημάτων που ο κινητήρας είναι ανεξάρτητος από το σώμα της αντλίας και η κίνηση μεταφέρεται μέσω ιμάντων, θα πρέπει να προβλεφθούν στην εγκατάσταση τα παρακάτω : Όλα όσα αναφέρθηκαν παραπάνω για την τοποθέτηση της βάσης στο τσιμεντοκονίαμα. Να ληφθεί ιδιαίτερη μέριμνα στην τάνυση των ιμάντων, γιατί η ισχυρή τάνυση, προκαλεί υπερθέρμανση των εδράνων, ενώ αντίστοιχα η χαμηλή τάνυση προκαλεί ολίσθηση. Η σχέση μετάδοσης δεν πρέπει να υπερβαίνει το λόγο 1 : 6. Φυγόκεντρες Αντλίες Οι αντλίες πρέπει να είναι κατάλληλες για το αντλούμενο υγρό και για συνεχή λειτουργία (8000 ώρες/έτος) υπό πλήρες φορτίο, χωρίς θόρυβο και υπερθερμάνσεις, συντηρούμενες μόνο με κανονική συντήρηση. Οι αντλίες πρέπει να παρέχουν χαρακτηριστική συνεχούς πτώσης φορτίου/παροχής για σταθερή παράλληλη λειτουργία και όταν τοπικές συνθήκες προβλέπουν πτώση του μανομετρικού ύψους από την καθορισμένη τιμή λειτουργίας στο μηδέν ή κοντά στο μηδέν, οι αντλίες να έχουν χαρακτηριστική ισχύ που να μην προκαλούν υπερφόρτιση. Το απαιτούμενο NSPH (καθαρό θετικό ύψος αναρρόφησης) της αντλίας πρέπει να συμβιβάζεται με αυτό που διατίθεται στο αντλιοστάσιο, για να εξασφαλίζεται αποδοτική λειτουργία χωρίς σπηλαίωση, σε όλη την έκταση της κλίμακας παροχών, για όλες τις στάθμες αναρρόφησης και σε όλες τις συνθήκες. Οι αντλίες με οριζόντιο ή κατακόρυφο άξονα δεν πρέπει να έχουν καμιά κρίσιμη ταχύτητα στο πεδίο λειτουργίας. Η πιο κοντινή κρίσιμη ταχύτητα πρέπει να είναι τουλάχιστον 20% μεγαλύτερη από την ΜΑΧ ταχύτητα λειτουργίας. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 77

Οι αντλίες με κατακόρυφο άξονα πρέπει να έχουν στρεπτικές και καμπτικές κρίσιμες ταχύτητες τουλάχιστον 30% διαφορετικές από την ταχύτητα λειτουργίας. Το κέλυφος της αντλίας πρέπει να είναι κατασκευασμένο από χυτοσίδηρο για διακινούμενο υγρό με πεδίο ph 6 : 9 ή από ανοξείδωτο χάλυβα για αλκαλικό ή όξινο περιβάλλον. Οι σύνδεσμοι αναρρόφησης και κατάθλιψης πρέπει να είναι φλαντζωτοί σύμφωνα με την προδιαγραφή ISO R 2084 και για πιέσεις αντίστοιχες με τις πιέσεις λειτουργίας. Το κέλυφος πρέπει να έχει όλους τους αναγκαίους συνδέσμους, για εξαέρωση, εκκένωση (αποχέτευση) και τοποθέτηση οργάνου μέτρησης πιέσεως. Θα πρέπει επίσης να διαθέτει σημεία σύνδεσης για την ανύψωσή του. Το πλήρες κέλυφος της αντλίας, πρέπει να είναι μελετημένο για να αντέχει σε πίεση λειτουργίας τουλάχιστον 150% της τιμής του μανομετρικού ύψους στην διακοπή της παροχής της αντλίας. Η πτερωτή πρέπει να είναι χυτοσιδηρή, κατασκευής ενιαίου τεμαχίου έχοντας το μικρότερο δυνατό αριθμό πτερυγίων και σχεδιασμένη να επιτρέπει τη διέλευση των στερεών και σχοινοειδών αντικειμένων που βρίσκονται στα λύματα. Εναλλακτικά η πτερωτή μπορεί να είναι κατασκευασμένη από ανοξείδωτο χάλυβα. Οι πτερωτές πρέπει να είναι ζυγοσταθμισμένες και ασφαλισμένες πάνω στον άξονα με ασφάλεια και κλειδί. Ο άξονας της αντλίας πρέπει να είναι από μαγγανούχο κράμα χάλυβος, με ακριβή μηχανουργική κατεργασία καθ' όλο το μήκος του. Τα άκρα του άξονα πρέπει να είναι κανονικά κατεργασμένα για την υποδοχή της πτερωτής και του συνδέσμου. Ο άξονας πρέπει να προστατεύεται από διάβρωση και φθορά στο κυτίο σαλαμαστρών με ένα αντικαθιστάμενο χιτώνιο από ανοξείδωτο χάλυβα. Η στεγανοποίηση θα επιτυγχάνεται με παρεμβύσματα (σαλαμάστρες). Το κυτίο σαλαμαστρών της αντλίας πρέπει να είναι προσιτό και κατάλληλο για στεγανοποίηση στο υγρό το οποίο διακινείται από τις αντλίες. Ο δακτύλιος των σαλαμαστρών θα είναι ορειχάλκινος, διαιρούμενου τύπου. Οι ένσφαιροι τριβείς της αντλίας πρέπει να είναι συναρμολογημένοι σε χυτοσιδηρό αφαιρούμενο πλαίσιο. Οι τριβείς αυτοί πρέπει να είναι του τύπου ANTIFRICTION και τοποθετημένοι έτσι ώστε εξαφανίζεται κάθε αξονικός τζόγος. Υποβρύχιες Φυγόκεντρες Αντλίες ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 78

Οι αντλίες πρέπει να είναι κατάλληλες για συνεχή λειτουργία (8000 ώρες/έτος) υπό πλήρες φορτίο. Η χαρακτηριστική καμπύλη παροχής - μανομετρικού ύψους πρέπει να είναι απόλυτα σταθερή στο πεδίο λειτουργίας της ζητούμενης παροχής. Το σώμα της αντλίας πρέπει να είναι χυτοσιδηρό ποιότητας GG25 κατ ελάχιστον και θα περικλείει τον κινητήρα. Ο κινητήρας θα βρίσκεται στον ίδιο άξονα με την πτερωτή. Τα υλικά κατασκευής του άξονα θα είναι ανοξείδωτος χάλυβας κατά DIN 1.4021 (AISI 420) κατ ελάχιστον. Το υλικό κατασκευής των εξαρτημάτων σύνδεσης (κοχλίες, ροδέλες κλπ) θα είναι από ανοξείδωτο χάλυβα AISI 316. Η στεγάνωση του άξονα πρέπει να είναι μηχανικού τύπου. Οι μηχανικοί στυπιοθλίπτες θα είναι κατασκευασμένοι από ειδικά κράματα καρβιδίου και θα είναι ανθεκτικοί στα υψηλά θερμικά φορτία (thermal shock-resistant). Η λίπανση θα γίνεται από εσωτερικό δοχείο λαδιού και δεν θα απαιτείται χειροκίνητη λίπανση. Επίσης θα υπάρχει ανιχνευτής υγρασίας για την περίπτωση διαρροής από τους στυπιοθλίπτες. Ο τύπος της πτερωτής και η διατομή διέλευσης πρέπει να είναι σύμφωνα με το είδος του υγρού που αντλείται, ώστε να αποκλείεται έμφραξη. Η πτερωτή θα είναι κατασκευασμένη από χυτοσίδηρο ποιότητας GG25 και πρέπει να αντέχει μέχρι θερμοκρασία λυμάτων 60 C. Η πτερωτή θα πρέπει να έχει ελεύθερο πέρασμα στερεών τουλάχιστον 50 mm για τις αντλίες λυμάτων και ιλύος. Για τις εφαρμογές όπου θα χρησιμοποιηθούν υποβρύχιες αντλίες για την άντληση υγρών με σκληρά υλικά όπως άμμος κλπ., τότε η πτερωτή θα πρέπει να είναι τύπου στροβίλου (VORTEX) και το υλικό κατασκευής θα είναι από επισκληρυμένο χυτοσίδηρο. Η αντλία πρέπει να είναι έτσι κατασκευασμένη και τοποθετημένη, ώστε η συντήρηση (τακτική και έκτακτη) να μπορεί να γίνεται με απλή εξαγωγή των μερών για συντήρηση, χωρίς να απαιτείται εκκένωση της δεξαμενής ή είσοδος μέσα σε αυτή. Οι τριβείς του άξονα θα πρέπει να έχουν διάρκεια συνεχούς λειτουργίας χωρίς να απαιτούν αντικατάσταση ή συντήρηση για τουλάχιστον 100.000 ώρες. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 79

Η ονομαστική ισχύς του ηλεκτρικού κινητήρα πρέπει να είναι τουλάχιστον 10% μεγαλύτερη της μέγιστης ισχύος που απορροφάται από την αντλία, στο πιο δυσμενές σημείο της χαρακτηριστικής καμπύλης παροχής μανομετρικού ύψους. Ο κινητήρας θα έχει κλάση μόνωσης F και στεγανότητα IP68. Θα φέρει επίσης θερμικούς διακόπτες για την ανίχνευση υπερθέρμανσης. Η μέγιστη ταχύτητα περιστροφής θα είναι 1.500rpm, για την άντληση λυμάτων, ενώ για τις εφαρμογές ανακυκλοφορίας ιλύος η μέγιστη ταχύτητα θα είναι 1.000rpm. Ειδικότερα για τις αντλίες άμμου η μέγιστη ταχύτητα περιστροφής μπορεί να φτάνει τις 3,000rpm. Οι αντλίες λυμάτων και ιλύος με λειτουργία πέραν των 4 ωρών ημερησίως θα πρέπει να έχουν υδραυλικό βαθμό απόδοσης στο σημείο λειτουργίας τους, μεγαλύτερο του 60%, εκτός των ειδικών εφαρμογών όπου χρησιμοποιούνται πτερωτές τύπου VORTEX, όπου εκεί θα πρέπει να επιλεχθεί ο βέλτιστος βαθμός απόδοσης αυτού του τύπου αντλίας. Οι υποβρύχιες αντλίες άνω των 4.0ΚW θα φέρουν σύστημα ψύξης του κινητήρα με μανδύα όπου θα κυκλοφορεί το αντλούμενο υγρό χωρίς πιθανότητα έμφραξης. Οι αντλίες θα είναι τοποθετημένες σε οδηγό ή οδηγούς από γαλβανισμένο χάλυβα, πάνω στους οποίους θα μπορούν να ολισθαίνουν για τις ανάγκες ανέλκυσης και καθέλκυσης. Η εμπλοκή και απεμπλοκή της αντλίας από την ειδική βάση με τον αγωγό κατάθλιψης, θα γίνεται αυτόματα. Για την ανέλκυση θα υπάρχει αλυσίδα από γαλβανισμένο χάλυβα της οποίας το άκρο θα είναι στερεωμένο κάτω από την θυρίδα επίσκεψης του αντλιοστασίου, σε εύκολα προσιτή θέση. Δοσομετρικές Αντλίες Οι δοσομετρικές αντλίες πρέπει να είναι κατάλληλες για συνεχή λειτουργία (8000 ώρες/έτος). Οι δοσομετρικές αντλίες θα πρέπει τύπου διαφράγματος και η ρύθμιση της παροχής τους θα γίνεται με ρύθμιση του μήκους εμβολισμού τους. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 80

Οι αντλίες πρέπει να έχουν δυνατότητα ρύθμισης παροχής με μέγιστη επιτρεπόμενη απόκλιση + 5%, σ' όλο το πεδίο λειτουργίας της. Η κατασκευή των αντλιών, αλλά και των εξαρτημάτων που τις συνοδεύουν πρέπει να είναι κατάλληλες για το αντλούμενο υγρό, τις περιβαλλοντικές συνθήκες και το χώρο εγκατάστασής τους. Το υδραυλικό δίκτυο των αντλιών δοσομέτρησης θα πρέπει να φέρει κατ ελάχιστον τον παρακάτω βοηθητικό εξοπλισμό: Δικλείδες απομόνωσης στην αναρρόφηση και στην κατάθλιψη κάθε αντλίας. Βαλβίδα ασφαλείας υπερπίεσης τοποθετημένη στην κατάθλιψη κάθε αντλίας, πριν από την δικλείδα απομόνωσης. Εναλλακτικά η βαλβίδα ασφαλείας μπορεί να είναι ενσωματωμένη στην κεφαλή της αντλίας. Η έξοδος της βαλβίδας ασφαλείας θα πρέπει να είναι συνδεδεμένη με αγωγό ο οποίος σε περίπτωση ενεργοποίησης της βαλβίδας θα οδηγεί το δοσομετρούμενο υγρό προς απόρριψη. Κλειστό δοχείο εκτόνωσης πίεσης για προστασία του υδραυλικού δικτύου των από τους κραδασμούς που προκαλούν οι δοσομετρικές αντλίες κατά την λειτουργία τους. Το δοχείο μπορεί να είναι κοινό, στην κοινή κατάθλιψη αντλιών που λειτουργούν παράλληλα. Βαλβίδα σταθερής αντίθλιψης τοποθετημένη στο σημείο εκροής του δοσομετρούμενου υγρού, για εξασφάλιση ακρίβειας στην δοσομέτρηση. Η ρύθμιση της παροχής της δοσομετρικής αντλίας θα γίνεται χειροκίνητα μέσω χειροστροφάλου σε εύρος 10-100% της μέγιστης παροχής της αντλίας. Αντλίες Ελικοειδούς Ρότορα (Κοχλιωτές) Για την άντληση λάσπης και διαλύματος πολυηλεκτρολύτη προβλέπεται η χρήση αντλιών θετικής εκτόπισης προοδευτικής κοιλότητας. Η αντλίες θα αποτελούνται από ένα ελικοειδή ρότορα, που στρέφεται μέσα σε έναν κατάλληλα διαμορφωμένο στάτορα. Ο ρότορας θα είναι υψηλής ακριβείας από ειδικά επεξεργασμένο χάλυβα, κατάλληλης σκληρότητας, ο στάτορας θα είναι διαμορφωμένος από ειδικό ελαστομερές. Η γεωμετρία και οι διαστάσεις αυτών των μερών είναι τέτοιες ώστε όταν ο ρότορας τοποθετείται στον στάτορα, δημιουργείται μία διπλή σειρά από στεγανές κοιλότητες. Κατά την περιστροφή αυτές οι κοιλότητες προωθούνται κατά την έννοια του ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 81

άξονα χωρίς να μεταβάλλεται το σχήμα τους ή ο όγκος τους, μεταφέροντας την αντλούμενη ουσία από την είσοδό της αντλίας στην έξοδο. Η περιστροφή του ρότορα από τον κινητήριο άξονα γίνεται με ράβδο σύζευξης εφοδιασμένη με αρθρωτούς συνδέσμους στα δύο άκρα της. Οι σύνδεσμοι θα διαθέτουν ελαστικά στεγανά προστατευτικά περιβλήματα στο εσωτερικό των οποίων θα υπάρχει γράσο για την λίπανση των αρθρώσεων. Το κέλυφος των αντλιών θα είναι από χυτοσίδηρο με δυνατότητα προσαρμογής της κατεύθυνσης του στομίου σε οριζόντια ή κάθετη θέση. Όταν το διακινούμενο υλικό είναι λάσπη, το κέλυφος της αντλίας θα διαθέτει τουλάχιστον μία ανοιγόμενη θυρίδα ελέγχου, έτσι ώστε να είναι δυνατή η απόφραξη και ο έλεγχος του εσωτερικού της αντλίας, χωρίς να απαιτείται η αποσυναρμολόγηση των σωληνώσεων. Η στεγανοποίηση του άξονα θα γίνεται μέσω μηχανικού στυπιοθλίπτη ή μέσω στυπιοθλίπτη και σαλαμάστρας με λίπανση. Η κίνηση θα δίδεται από ηλεκτρομειωτήρα που φέρει ηλεκτροκινητήρα τριφασικό, βραχυκυκλωμένου δρομέα 380V, 50Hz, προστασίας τουλάχιστον IP55, κλάσης μόνωσης F. Ο ηλεκτρομειωτήρας θα είναι απ ευθείας προσαρμοσμένος μέσω φλαντζών στο σώμα των αντλιών. Όπου απαιτείται οι αντλίες να έχουν μεταβαλλόμενη παροχή, η ρύθμιση της παροχής θα γίνεται με αυξομειωτήρα ή κατά προτίμηση μέσω μετατροπέα συχνότητας (inverter), αυτόνομου ή ενσωματωμένου στον ηλεκτροκινητήρα των αντλιών. Όταν το διακινούμενο υλικό είναι λάσπη, ο μέγιστος αριθμός στροφών των αντλιών στο σημείο λειτουργίας θα είναι 400rpm. Όταν το διακινούμενο υλικό είναι διάλυμα πολυηλεκτρολύτη, και εφόσον ο κατασκευαστής της αντλίας το επιτρέπει, ο μέγιστος αριθμός στροφών των αντλιών στο σημείο λειτουργίας θα είναι 1.200rpm. Κάθε αντλία θα πρέπει να είναι εξοπλισμένη με σύστημα προστασίας έναντι ξηράς λειτουργίας, προτεινόμενο από τον κατασκευαστή της αντλίας, το οποίο σε περίπτωση λειτουργίας της αντλίας εν ξηρώ θα δίνει σήμα για διακοπή της λειτουργίας της. Κάθε αντλία θα φέρει σύστημα προστασίας από υπερπίεση τοποθετημένο στο δίκτυο κατάθλιψης της αντλίας, το οποίο θα δίνει εντολή για διακοπή λειτουργίας της αντλίας σε περίπτωση ανίχνευσης υψηλής πίεσης στο δίκτυο κατάθλιψης της αντλίας. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 82

Οι κοχλιωτές αντλίες θα πρέπει να φέρουν δικλείδα απομόνωσης στην αναρρόφηση και στην κατάθλιψή τους. 6.3.1.7 Φυσητήρες Αερισμού Γενικά Οι φυσητήρες θα είναι τελευταίας τεχνολογίας, που θα συνδέονται με το κινητήρα μέσω τροχαλιών και τραπεζοειδών ιμάντων, ώστε να υπάρχει πάντοτε η ευχέρεια ακριβούς προσαρμογής της ταχύτητας περιστροφής αναλόγως των αναγκών σε παροχή αέρος. Οι φυσητήρες θα είναι εγκατεστημένοι σε στεγασμένο χώρο με επαρκή αερισμό και κατάλληλη ηχομόνωση ώστε ο τελικός θόρυβος σε απόσταση 1m από τον εξωτερικό τοίχο να μην υπερβαίνει τα 60dB(A). Ο ηχομονωτικός θάλαμος θα αποτελείται από εύκολα συναρμολογούμενα στοιχεία και θα φέρει ανεμιστήρα απαγωγής της θερμότητας που εκλύει το συγκρότημα. Κυρίως Φυσητήρας Το κέλυφος του φυσητήρα θα είναι κατασκευασμένο από ειδικό λεπτόκοκκο χυτοσίδηρο με ισχυρές ενισχυτικές πτερυγώσεις για να αποφεύγονται στρεβλώσεις στις πιέσεις λειτουργίας και να εξασφαλίζεται καλύτερη ικανότητα ψύξης. Οι ρότορες των φυσητήρων θα είναι κατασκευασμένοι από σφαιροειδή χυτοσίδηρο ή σφυρήλατο χάλυβα και θα φέρουν τρεις λοβούς έκαστος. Οι εξωτερικές επιφάνειες των λοβών θα έχουν υποστεί φρεζάρισμα και θα έχουν λειανθεί με ακρίβεια ώστε να μπορούν να λειτουργούν σε μικρές ανοχές. Κάθε φυσητήρας θα είναι εφοδιασμένος με 4 βαρέως τύπου έδρανα κυλίσεως (ρουλεμάν) υπολογισμένα ώστε να διαθέτουν χρόνο ζωής άνω των 100.000 ωρών κάτω από τις δυσμενέστερες συνθήκες λειτουργίας. Θα διαθέτει δύο οδοντωτούς τροχούς που συγχρονίζουν την κίνηση των λοβών, με ελικοειδή οδόντωση και ειδική επιφανειακή σκλήρυνση και κατεργασία για τη διασφάλιση ομαλής λειτουργίας και μεγάλης διάρκειας ζωής. Οι οδοντωτοί τροχοί αυτοί θα βρίσκονται σε στεγανό κέλυφος και θα λιπαίνονται μέσω εκτίναξης ελαφρού ορυκτελαίου που θα διατηρείται σε σταθερή στάθμη μέσα στο κέλυφος. Η στάθμη του ελαίου θα επιθεωρείται με υάλινο οπτικό ελαιοδείκτη. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 83

Κινητήρας Κάθε φυσητήρας θα παίρνει κίνηση από κινητήρα ασύγχρονο, τύπου βραχυκυκλωμένου δρομέα, τριφασικό κατάλληλης ισχύος, προστασίας ΙΡ 54, κατάλληλο για λειτουργία σε τάση 380 V/50Hz. Το κέλυφος του κινητήρα θα είναι κατασκευασμένο από ειδικό λεπτόκοκκο χυτοσίδηρο. Ο κινητήρας θα είναι αερόψυκτος. Ιμάντες Μετάδοσης Οι ιμάντες για την μετάδοση κίνησης θα είναι τύπου V, βαρέως τύπου, ανθεκτικοί στη ζέστη και αντιστατικοί με ελάχιστο συντελεστή ασφαλείας 1,5. Οι τροχαλίες θα είναι ζυγοσταθμισμένες εφ όσον η διάμετρος υπερβαίνει τα 200mm. Η σύνδεση φυσητήραηλεκτροκινητήρα θα γίνεται με ιμάντες και τροχαλίες, σύμφωνα με τις υποδείξεις του κατασκευαστή, ενώ είναι επιθυμητή η ύπαρξη αυτοτανυόμενης διάταξης ιμαντοκίνησης. Θα πρέπει να είναι εύκολη η εξαγωγή και αλλαγή των τροχαλιών για να είναι δυνατή η μεταβολή των στροφών του φυσητήρα. Ο καθορισμός της διαμέτρου των τροχαλιών θα γίνει αφού εξετασθούν τα χαρακτηριστικά των φυσητήρων που θα προσφερθούν. Προστατευτικό Κάλυμμα Μετάδοσης Κίνησης Οι σύνδεσμοι ή ιμάντες μετάδοσης θα καλύπτονται πλήρως από κάλυμμα ασφαλείας (προφυλακτήρα) για την αποφυγή ατυχημάτων. Το κάλυμμα θα είναι σταθερά προσαρμοσμένο στον φυσητήρα και στη βάση του συγκροτήματος. Σιγαστήρες/Βάση Στην είσοδο του φυσητήρα θα τοποθετηθεί σιγαστήρας απορροφητικού τύπου που θα συνδυάζεται με το φίλτρο εισόδου. Ο σιγαστήρας/φίλτρο θα είναι σχήματος κυτίου με ανταλλάξιμο/α στοιχείο/α φίλτρανσης. Στην έξοδο του φυσητήρα θα τοποθετηθεί επίσης σιγαστήρας κατά προτίμηση του τύπου χωρίς ηχοαπορροφητικά υλικά, που μπορούν να επιβαρύνουν τον αέρα εξόδου με στοιχεία από το υλικό πλήρωσης και ηχομόνωσης. Θα πρέπει ο θόρυβος να μην υπερβαίνει τα 65dB σε απόσταση 1 m από τον εξωτερικό τοίχο του χώρου εγκατάστασης των φυσητήρων. Προκειμένου να τηρείται η παραπάνω προδιαγραφή, και εφόσον απαιτείται, θα πρέπει κάθε φυσητήρας να είναι εξοπλισμένος με ηχομονωτικό κάλυμμα το οποίο θα προέρχεται από τον κατασκευαστή του φυσητήρα. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 84

Αντικραδασμικά Στηρίγματα Φυσητήρα Η βάση θα είναι κατασκευασμένη από χαλύβδινες δοκούς και θα επιτρέπει εύκολη πρόσβαση στα σημεία λίπανσης και συντήρησης. Η βάση θα προσαρμόζεται σε επίπεδο και οριζόντιο έδαφος αφού παρεμβληθούν κατάλληλα αντικραδασμικά στηρίγματα βάσεως με ελαστικά παρεμβύσματα προδιαγραφών κατάλληλων ώστε να φέρουν με περιθώρια ασφαλείας το συνολικό βάρος της κατασκευής. Ο φυσητήρας στην έξοδο του θα φέρει ειδικό ελαστικό αντικραδασμικό σύνδεσμο για τη σύνδεση με τη σωληνογραμμή που ακολουθεί. Βαλβίδα Ασφαλείας Κάθε φυσητήρας θα διαθέτει βαλβίδα ασφαλείας τύπου ελατηρίου προσαρμοσμένη σε διακλάδωση τύπου ΤΑΥ στην έξοδο του φυσητήρα και πριν από την δικλείδα απομόνωσης της κατάθλιψης του φυσητήρα. Η βαλβίδα ασφαλείας θα είναι ρυθμισμένη ώστε να ανοίγει σε πίεση 0,05 bar παραπάνω από την ονομαστική πίεση λειτουργίας και θα έχει την δυνατότητα να παροχετεύει όλη την ποσότητα αέρα που παρέχει ο φυσητήρας, σε περίπτωση ανάγκης, ώστε να αποφευχθεί τυχόν υπερφόρτωση του φυσητήρα ή του κινητήρα. Θα υπάρχει διάταξη προστασίας του προσωπικού από το θόρυβο και την εκτόνωση πεπιεσμένου αέρα όταν η βαλβίδα ασφαλείας τεθεί ξαφνικά σε λειτουργία. Βαλβίδα Αντεπιστροφής Στην έξοδο του φυσητήρα θα τοποθετηθεί βαλβίδα αντεπιστροφής τύπου «κλαπέ» παρεμβαλλόμενη μεταξύ των φλαντζών μεγέθους ίσου με το μέγεθος της σωλήνωσης παροχής αέρα. Στο άκρο της βαλβίδας θα προβλέπεται ικανό ευθύγραμμο τμήμα σωλήνα χωρίς στένωση ή καμπύλη για αποφυγή διαταραχών της ροής και άνετο άνοιγμα. Μανόμετρο Στην γραμμή εξαγωγής κάθε φυσητήρα θα είναι εγκατεστημένο μανόμετρο ωρολογιακού τύπου με δικλείδα και κλίμακα 0-1 bar. 6.3.1.8 Αναδευτήρες Κατακόρυφου Άξονα ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 85

Οι αναδευτήρες κατακόρυφου άξονα πρέπει να είναι κατάλληλοι για συνεχή λειτουργία (8000 ώρες /έτος) και να είναι κατάλληλοι για εγκατάσταση σε γέφυρα κατασκευασμένη από οπλισμένο σκυρόδεμα. Η επιλογή του αναδευτήρα και η καταλληλότητα αυτού για την συγκεκριμένη εφαρμογή θα πιστοποιείται με βεβαίωση του προμηθευτή προς τον ανάδοχο του έργου. Οι αναδευτήρες θα αποτελούνται από ηλεκτρομειωτήρα από τον οποίο θα αναρτάται ο κατακόρυφος άξονας του αναδευτήρα. Ο άξονας θα στηρίζεται αποκλειστικά στο άνω μέρος του και δεν θα διαθέτει έδρανο στο κάτω μέρος του εντός των λυμάτων. Ανάλογα με το μέγεθος, ο άξονας θα αναρτάται είτε απ' ευθείας από τον ηλεκτρομειωτήρα, είτε θα υπάρχει ειδική ενισχυμένη διάταξη ανάρτησης στις οποίας το πάνω μέρος θα συνδέεται ο ηλεκτρομειωτήρας. Ο αναδευτήρας θα φέρει μία ή περισσότερες πτερωτές τύπου αξονικής τουρμπίνας (blade turbine) με τέσσερα πτερύγια. Η διάταξη στήριξης της πτερωτής πάνω στον άξονα θα επιτρέπει την κατακόρυφη ρύθμιση της θέσης της πτερωτής, σε περίπτωση που προκύψει ανάγκη ρύθμισης κατά την λειτουργία. Ο άξονας, η πτερωτή και τα εξαρτήματα σύνδεσης θα είναι κατασκευασμένα από ανοξείδωτο χάλυβα AISI 304. Ο ηλεκτρομειωτήρας θα είναι διαστασιολογημένος για συνεχή λειτουργίας και ο κινητήρας θα είναι κατάλληλος για υπαίθρια εγκατάσταση με βαθμός προστασίας τουλάχιστον IP 55. Ο κινητήρας θα είναι απ' ευθείας συνδεδεμένος με τον μειωτήρα στροφών έτσι ώστε να αποτελούν μια ενιαία διάταξη (Monoblock) προερχόμενη από τον ίδιο κατασκευαστή. Οι στροφές του αναδευτήρα δεν θα υπερβαίνουν τις 70r.p.m. 6.3.1.9 Ανυψωτικοί Μηχανισμοί Για την ανύψωση του εξοπλισμού θα εγκατασταθούν βαρούλκα αλυσίδας αναρτημένα από μονοράγα. Τα βαρούλκα θα είναι χειροκίνητα ή και η ανύψωση θα γίνεται μέσω αλυσίδας χειρισμού. Το βαρούλκο θα αναρτάται από φορείο κίνησης, το οποίο μέσω τροχών θα αναρτάται από τη μονοράγα. Η κίνηση του φορείου δεν θα είναι ελεύθερη, αλλά θα είναι ελεγχόμενη μέσω αλυσίδας χειρισμού. Η μονοράγα στα δύο άκρα της θα φέρει αφαιρούμενη διάταξη τερματισμού της κίνησης του φορείου. Όλα τα μέρη του μηχανισμού ανύψωσης (μονοράγα, φορείο, βαρούλκο) θα είναι διαστασιολογημένα έτσι ώστε να μπορούν να ανυψώσουν βάρος ίσο με το μεγαλύτερο βάρος που θα ανυψώνουν προσαυξημένο με συντελεστή ίσο με 1,5. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 86

Ο Ανάδοχος θα προμηθεύσει επίσης φορητό ανυψωτικό μηχανισμό δυναμικότητας 0.50tn. Ο φορητός μηχανισμός δεν θα πρέπει να ζυγίζει περισσότερο από 35kg και εάν απαιτείται θα πρέπει να αποτελείται από εύκολα αποσυναρμολογούμενα τμήματα, από τα οποία το κάθε ένα δεν θα ξεπερνά τα 35kg. 6.3.1.10 Κάδοι Συλλογής Απορριμμάτων Οι κάδοι συλλογής των εσχαρισμάτων και της άμμου θα είναι κατασκευασμένοι από χάλυβα και φέρουν αντιδιαβρωτική προστασία με γαλβάνισμα εν θερμώ. Οι κάδοι θα έχουν χωρητικότητα 1.100lt και θα είναι όμοιοι με τους κάδους συλλογής των απορριμμάτων της πόλης (DIN 30.700 ή EN 840) έτσι ώστε να μπορούν να ανυψώνονται και να εκκενώνονται από τα απορριμματοφόρα του δήμου. 6.3.1.11 Βοηθητικές Μεταλλικές Κατασκευές Όλες οι μεταλλικές βοηθητικές κατασκευές, όπως πατάρια, πλατφόρμες, ικριώματα ανυψωτικών μηχανισμών κλπ, θα είναι κατασκευασμένα από χάλυβα κατασκευών και θα έχουν αντιδιαβρωτική προστασία με γαλβάνισμα εν θερμώ. Δεν επιτρέπονται συγκολλήσεις στις κατασκευές μετά από το γαλβάνισμα. Όσες κατασκευές έχουν διαστάσεις, οι οποίες δεν επιτρέπουν το γαλβάνισμα εν θερμώ της συναρμολογημένης κατασκευής, τότε η κατασκευή θα πρέπει να είναι διαιρούμενη, συνδεόμενη με φλάντζες και κοχλίες, έτσι ώστε τα επιμέρους τμήματα να γαλβανιστούν χωριστά. Όλα τα καπάκια φρεατίων, εσχαρωτά δάπεδα, δάπεδα από μπακλαβαδωτή λαμαρίνα, κλπ θα πρέπει να είναι γαλβανισμένα εν θερμώ. Τα κιγκλιδώματα θα έχουν ύψος 1-1.1m και θα είναι γαλβανισμένα εν θερμώ. Δεν επιτρέπονται εκ των υστέρων συγκολλήσεις στις γαλβανισμένες επιφάνειες. 6.4 Φάση κατασκευής 6.4.1 Προγραμματισμός και χρονοδιάγραμμα Η ολοκλήρωση του έργου απαιτεί εκσκαφές στον περιβάλλοντα χώρο και κατασκευή των εγκαταστάσεων της ΕΕΛ όσον αφορά τις επιμέρους μονάδες. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 87

Παρακάτω δίνεται το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης της κατασκευής των εγκαταστάσεων της ΕΕΛ: 1. Προβλεπόμενος χρόνος χωματουργικών : 1 μήνας 2. Προβλεπόμενος χρόνος έργων Πολιτικού Μηχανικού: 1 μήνας 3. Προβλεπόμενος χρόνος έργων Ηλεκτρολόγου Μηχανικού: 2 μήνες 4. Προβλεπόμενος χρόνος για την τοποθέτηση του αγωγού διάθεσης: 1 μήνας 5. Προβλεπόμενος χρόνος διαμόρφωσης περιβάλλοντος χώρου: 1 μήνας 6.4.2 Επιμέρους τεχνικά έργα Τα επιμέρους τεχνικά έργα της εγκατάστασης της ΕΕΛ είναι: Εκσκαφές, επιχώσεις, σκυροδέματα και λοιπά έργα Πολιτικού Μηχανικού. Εγκαταστάσεις Η/Μ. Διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου. 6.4.3 Υποστηρικτικές εγκαταστάσεις Για την κατασκευή του έργου απαιτείται να διαμορφωθεί εργοτάξιο στο οποίο θα πρέπει να υπάρχουν χημικής επεξεργασίας τουαλέτες και εξουσιοδοτημένοι χώροι διάθεσης των αποβλήτων και απορριμμάτων. 6.4.4 Αναγκαία υλικά κατασκευής Τα αναγκαία υλικά κατασκευής έτσι όπως περιγράφονται και στον προϋπολογισμό της μελέτης για τα έργα Π/Μ είναι: Σκυρόδεμα C12/15, C20/25 Στεγανοποιητικά σκυροδέματος Χαλύβδινος οπλισμός Ξυλότυποι Διπλή ασφαλτική επάλειψη Μεταλλικός σκελετός Καλύμματα από ελατό χυτοσίδηρο Αμμοβολή ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 88

Βαθμίδες από χυτοσίδηρο Κλίμακες σιδηρές Περίφραξη με συρματόπλεγμα Θύρα εισόδου Αμμοχαλικώδη υλικά Σωλήνες PVC DN160 mm 6.4.5 Εκροές υγρών αποβλήτων Κατά την κατασκευή των έργων παράγονται διαφορετικής προέλευσης υγρά απόβλητα και κατά συνέπεια και διαφορετικής φύσης. Ανάλογα την φύση των παραγόμενων υγρών αποβλήτων, η διαχείρισή τους γίνεται με διαφορετικό τρόπο. Ειδικότερα, σε ότι αφορά τα παραγόμενα αστικά λύματα κατά την διάρκεια των εργασιών κατασκευής σημειώνεται ότι η αναμενόμενη ποσότητα και ποιότητα των ανθρωπογενών λυμάτων δεν πρόκειται να είναι τέτοια ούτως ώστε να υπάρχει ιδιαίτερη επιβάρυνση στο περιβάλλον. Εντούτοις, για την βέλτιστη περιβαλλοντική προστασία, προτείνεται να μην διατίθενται τα λύματα του εργοταξίου ανεξέλεγκτα, αλλά να υπάρχουν χημικής επεξεργασίας τουαλέτες που θα εγκατασταθούν σε κατάλληλα σημεία του εργοταξιακού μετώπου. Η δε απομάκρυνση τους θα γίνεται σε τακτικά διαστήματα μέσω ειδικών οχημάτων. Σε ότι αφορά τα ειδικά υγρά απόβλητα, είναι κυρίως λιπαντικά (λάδια, γράσα) που προέρχονται από τη συντήρηση των μηχανημάτων και οχημάτων που χρησιμοποιούνται στο εργοτάξιο και δευτερευόντως, κάποιες μικρές ποσότητες καυσίμων και λιπαντικών που προέρχονται από τυχαία περιστατικά (διαρροές, βλάβες κλπ). Τα ειδικά απόβλητα που παράγονται και οφείλονται στις παραπάνω αιτίες, θεωρούνται τοξικές ουσίες και χρήζουν προσεκτικής διαχείρισης. Για τα υγρά απόβλητα ισχύουν: Για τη διαχείριση των χρησιμοποιούμενων ορυκτελαίων ισχύει το Π.Δ. 82/2004 (ΦΕΚ 64/Α/2004) «Μέτρα, όροι και πρόγραμμα για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων των λιπαντικών ελαίων (ΑΛΕ)». ΚΥΑ 5673/400/05-03-97 (ΦΕΚ 192/Β/97) Μέτρα και όροι για την επεξεργασία αστικών αποβλήτων, τροποποιήθηκε από την Υ.Α. 48392/939/2002 (ΦΕΚ 405/Β/3-4-2002) και από την Υ.Α. 19661/1982/1999 (ΦΕΚ 1811/Β/29-9-1999). ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 89

ΚΥΑ 145116/2-2-2011 (ΦΕΚ 354/Β/08-03-2011) «Καθορισμός μέτρων, όρων και διαδικασιών για την επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων και διατάξεις». 6.4.6 Στερεά απόβλητα Οι κατηγορίες των στερεών αποβλήτων που παράγονται κατά την φάση κατασκευής, είναι τα αδρανή υλικά από την διάσπαση επιφανειών και τη καθαίρεση των υφιστάμενων εγκαταστάσεων, τα προϊόντα εκσκαφών, τα απορρίμματα από τα υπολείμματα των εργασιών κατασκευής (π.χ. σακούλες τσιμέντων, ξυλότυποι, σίδερα, δοχεία χρωμάτων κ.α.), τα φυτικά υλικά αποψιλώσεων και τα αστικού τύπου απορρίμματα από το προσωπικό του εργοταξίου. Τα όποια προϊόντα αδρανών υλικών και εκσκαφών που θα παραχθούν κατά την φάση κατασκευής του έργου, προτείνεται να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή των έργων διαμόρφωσης. Τα πλεονάζοντα προϊόντα εκσκαφών θα μεταφέρονται σε αδειοδοτημένο χώρο διάθεσης. Σε ότι αφορά την ορθολογική διαχείριση των αδρανών υλικών προτείνεται η φόρτωση αυτών σε ανατρεπόμενα οχήματα (φορτηγά) και η απομάκρυνσή τους από το μέτωπο εργασίας του εργοταξίου σε προσωρινό χώρος απόθεσης (ακάλυπτος χώρος). Καθ' όλη τη διάρκεια των εργασιών καθαίρεσης θα γίνεται διαβροχή των σωρών για την αποτροπή δημιουργίας σκόνης. Σε ότι αφορά τα στερεά απόβλητα τα ομοιάζοντα με τα οικιακά κατά τη φάση κατασκευής, αυτά θα πρέπει να συλλέγονται προσεκτικά μέσα σε κάδους ή σε ειδικά container, τα οποία θα είναι τοποθετημένα σε διάφορα σημεία του εργοταξίου. Στη συνέχεια τα απορρίμματα αυτά θα οδηγούνται στο χώρο του ΧΥΤΑ. Σημειώνεται ότι σε καμία περίπτωση δεν θα γίνεται η διάθεση στερεών αποβλήτων στην θάλασσα ή στα παρακείμενα ρέματα ούτε θα πραγματοποιείται η καύση υλικών (λάστιχα, λάδια, κλπ) στην περιοχή του έργου. Τα πλεονάζοντα υλικά κατατάσσονται στον Ευρωπαϊκό Κατάλογο Αποβλήτων (ΕΚΑ) στην κατηγορία 17 05 04 «χώματα και πέτρες άλλα από τα αναφερόμενα στο σημείο 17 05 03*: χώματα και πέτρες που περιέχουν επικίνδυνες ουσίες). Συμπερασματικά, η διαχείριση των απορριμμάτων πρέπει να ακολουθεί την κείμενη νομοθεσία: ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 90

Π.Δ. 115/2004 (ΦΕΚ 80/Α/05-03-2004) «Αντικατάσταση της 73437/148/1995 κοινής Υπ. Απόφασης «Διαχείριση ηλεκτρικών στηλών και συσσωρευτών που περιέχουν ορισμένες επικίνδυνες ουσίες» (ΦΕΚ 781/Β/2004) και 19817/2000 ΚΥΑ «τροποποίηση της 73537/95 ΚΥΑ κλπ (ΦΕΚ 963/Β/1995). «Μέτρα όροι και πρόγραμμα για την εναλλακτική Διαχείριση των χρησιμοποιημένων Ηλεκτρικών Στηλών και συσσωρευτών». Π.Δ. 117/2004 (ΦΕΚ 82/Α/05-03-04) «Μέτρα, όροι και πρόγραμμα για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις των οδηγιών 2002/95, και 2002/96, όπως τροποποιήθηκε με το Π.Δ. 114/2013 (ΦΕΚ 147/Α/2013), το Π.Δ. 15/2006 (ΦΕΚ 12/Α/2006), την Υ.Α 133480/2011(ΦΕΚ 2711/Β/2011) και τελικά καταργήθηκε από την Υ.Α. 23615/651/Ε.103/2014 (ΦΕΚ 1184/Β/2014) Π.Δ. 109/2004 (ΦΕΚ 75/05-03-2004) «Μέτρα, όροι για την εναλλακτική διαχείριση των μεταχειρισμένων ελαστικών των οχημάτων. Πρόγραμμα για την εναλλακτική τους διαχείριση». ΚΥΑ 50910/2727/2003 (ΦΕΚ 1909/Β/22-12-03), «Μέτρα και όροι για τη διαχείριση αποβλήτων. Εθνικός και Περιφερειακός σχεδιασμός». ΚΥΑ 19396/1546/97 ΦΕΚ (604/Β/1997) «Μέτρα και όροι για τη διαχείριση επικινδύνων αποβλήτων», όπως τροποποιήθηκε από τον Ν. 4042/2012 (ΦΕΚ 24/Α/2012) Υ.Α..Η.Π. 13588/725/06 (ΦΕΚ 383/Β/28-03-2006) «Μέτρα όροι και περιορισμοί για τη διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της οδηγίας 91/689/ΕΟΚ «για τα επικίνδυνα απόβλητα» του Συμβουλίου της 12ης Δεκεμβρίου 1991. Αντικατάσταση της υπ αριθ. 19396/1546/1997 κοινή υπουργική απόφαση «Μέτρα και όροι για τη διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων» (604/Β/1997)». ΚΥΑ 36259/1757/Ε103/2010 (ΦΕΚ 1312/Β/2010) «Μέτρα, όροι και προγράμματα για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις (ΑΕΚΚ)» όπως τροποποιήθηκε από τον Ν. 4030/11 (ΦΕΚ 249/Α/25-11- 11) «Νέος τρόπος έκδοσης αδειών δόμησης, ελέγχου κατασκευών και λοιπές διατάξεις» 6.4.7 Εκπομπές ρύπων στο αέρα Αέρια απόβλητα (καυσαέρια και σκόνες) κατά τη διάρκεια κατασκευής του έργου αναμένονται από τη λειτουργία των κινητήρων των μηχανημάτων και από την κίνηση των οχημάτων. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 91

Μια τυπική σύνθεση εργοταξίου ικανή για την εκτέλεση των εργασιών του εν λόγω έργου παρουσιάζεται ακολούθως: 1. Τρυπάνι εδάφους 2. Μπουλντόζα 3. Εκσκαφέας 4. Μπετονιέρα 5. Φορτηγό για μπάζα 6. Κομπρεσέρ για βράχο 7. Φορτωτής Τα παραπάνω μηχανήματα και οχήματα χρησιμοποιούν ακάθαρτο πετρέλαιο ή βενζίνη για την κίνησή τους. Τα οχήματα αυτά οφείλουν να είναι εφοδιασμένα με τα πιστοποιητικά της ΕΕ, όπως άλλωστε προβλέπεται και από την κείμενη νομοθεσία. Παρακάτω ακολουθεί ο υπολογισμός των αέριων ρύπων από τα μηχανήματα που χρησιμοποιούνται στο εργοτάξιο με τη χρήση του προγράμματος Ρύποι Οχημάτων Works 2015 της Τεχνολογισμικής. Οι τύποι των οχημάτων που χρησιμοποιούνται επεξηγούνται στο Παράρτημα. Δεδομένα Δεδομένα Πηγής Τύπος Επιφάνεια Ρυθμός εκπομπής (g/s) 0.00025 Ύψος εκπομπής πηγής (m) 2.000 Μήκος μεγαλύτερης πλευράς ορθογωνικής επιφάνειας (m) Μήκος μικρότερης πλευράς ορθογωνικής επιφάνειας (m) 26.000 14.000 Ύψος αποδέκτη πάνω από το έδαφος (m) 1.000 Αναζήτηση μέσα από εύρος διευθύνσεων ανέμου Μετεωρολογικά Δεδομένα Συντελεστής διασποράς Ναι Αγροτικός Ατμοσφαιρική σταθερότητα Εύρος ταχύτητας ανέμου (m/s) 4.00 E ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 92

Ανάγλυφο Εδάφους Απλό ανάγλυφο Επίπεδο ανάγλυφο Ελάχιστη απόσταση (m) 15.000 Μέγιστη απόσταση (m) 100.000 Α/Α Απόσταση (m) 1 25.000 2 50.000 3 75.000 4 100.000 5 125.000 6 150.000 7 175.000 8 200.000 9 225.000 10 250.000 11 275.000 12 300.000 13 325.000 14 350.000 15 375.000 16 400.000 17 425.000 18 450.000 19 475.000 20 500.000 Αποτελέσματα ------------------------- A. Δεδομένα και παραδοχές ------------------------- ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 93

Ροή άνωσης (m4/s³)= 0.0000 Ροή ορμής (m4/s²)= 0.0000 ----------------------- B. Αυτόματες αποστάσεις ----------------------- Υψόμετρο ανάγλυφου 0.000 (m) πάνω από τη βάση της πηγής ρύπανσης χρησιμοποιήθηκε για τις ακόλουθες αποστάσεις ΑΠΟΣ ΣΥΓΚ U10M USTK ΥΨ ΑΝΑ ΦΛΕΒΑ ΜΕΓ ΔΙΕ (m) (ug/m³) ΣΤΑΘ (m/s) (m/s) (m) h (m) (deg) ------- ---------- ---- ----- ----- ------ ------ ------- 15.0 272.3 5 4.0 4.0 10000.0 2.0 24.0 100.0 228.1 5 4.0 4.0 10000.0 2.0 0.0 Μέγιστη ωριαία συγκέντρωση στο ή πέρα από 15.000 (m): 30.0 410.2 5 4.0 4.0 10000.0 2.0 22.0 ----------------------- C. Διακριτές αποστάσεις ----------------------- ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 94

Υψόμετρο ανάγλυφου 0.000 (m) πάνω από τη βάση της καμινάδας χρησιμοποιήθηκε για τις ακόλουθες αποστάσεις ΑΠΟΣ ΣΥΓΚ U10M USTK ΥΨ ΑΝΑ ΦΛΕΒΑ ΜΕΓ ΔΙΕ (m) (ug/m³) ΣΤΑΘ (m/s) (m/s) (m) h (m) (deg) ------- ---------- ---- ----- ----- ------ ------ ------- 25.0 397.0 5 4.0 4.0 10000.0 2.0 24.0 50.0 377.2 5 4.0 4.0 10000.0 2.0 11.0 75.0 302.0 5 4.0 4.0 10000.0 2.0 0.0 100.0 228.1 5 4.0 4.0 10000.0 2.0 0.0 125.0 173.8 5 4.0 4.0 10000.0 2.0 0.0 150.0 135.6 5 4.0 4.0 10000.0 2.0 0.0 175.0 108.4 5 4.0 4.0 10000.0 2.0 1.0 200.0 88.6 5 4.0 4.0 10000.0 2.0 1.0 225.0 73.7 5 4.0 4.0 10000.0 2.0 1.0 250.0 62.4 5 4.0 4.0 10000.0 2.0 0.0 275.0 53.5 5 4.0 4.0 10000.0 2.0 1.0 300.0 46.4 5 4.0 4.0 10000.0 2.0 0.0 325.0 40.9 5 4.0 4.0 10000.0 2.0 0.0 350.0 36.3 5 4.0 4.0 10000.0 2.0 1.0 375.0 32.5 5 4.0 4.0 10000.0 2.0 1.0 400.0 29.3 5 4.0 4.0 10000.0 2.0 1.0 425.0 26.6 5 4.0 4.0 10000.0 2.0 0.0 450.0 24.2 5 4.0 4.0 10000.0 2.0 0.0 ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 95

475.0 22.2 5 4.0 4.0 10000.0 2.0 1.0 500.0 20.4 5 4.0 4.0 10000.0 2.0 1.0 ---------------------------------- D. Περίληψη αποτελεσμάτων μοντέλου ---------------------------------- Διαδικασία υπολογισμού Μέγιστη συγκέντρωση (ug/m³) Απόσταση του μέγιστου (m) Υψόμετρο αναγλύφου (m) -------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------- Απλό ανάγλυφο 410.157 30.000 0.000 Τα αποτελέσματα δεν περιέχουν τυχόν συγκεντρώσεις περιβάλλοντος. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 96

6.4.8 Εκπομπές θορύβου Κατά τη φάση κατασκευής η όποια ηχητική όχληση θα προέλθει από τη λειτουργία των μηχανημάτων έργου (εκσκαφείς, μπετονιέρες, γερανοί κλπ). Ο παραγόμενος θόρυβος θα είναι αισθητός κατά κύριο λόγο στην περιοχή του εργοταξίου και δευτερευόντως στη γειτνιάζουσα περιοχή. Ειδικότερα, το Π.Δ. 1180/81 (ΦΕΚ 293/Α/1981) (άρθρο 2, παράγραφος 5) καθορίζει το ανώτατο επιτρεπόμενο όριο θορύβου, που προέρχεται από μηχανολογικές εγκαταστάσεις, εξαρτώμενες από το χαρακτήρα της περιοχής, όπως παρουσιάζεται και στον επόμενο πίνακα, μετρούμενο επί του ορίου του ακινήτου στο οποίο κείται η εγκατάσταση. Χαρακτηρισμός Περιοχής Ανώτατο όριο θορύβου db(a) Νομοθετημένες Βιομηχανικές Περιοχές 70 Περιοχές που το επικρατέστερο στοιχείο είναι το βιομηχανικό 65 Περιοχές που επικρατεί εξίσου το βιομηχανικό και αστικό στοιχείο 55 Περιοχές που επικρατεί το αστικό στοιχείο 50 ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 97

Οι οριακές τιμές στάθμης θορύβου των εκσκαφέων - φορτωτών, των προωθητών γαιών και άλλων χωματουργικών μηχανημάτων, όπως αυτές καθορίζονται στην Υπουργική Απόφαση 765/1991 (ΦΕΚ 81/Β/21-2-1991) και για συνθήκες λειτουργίας σε στάση, είναι σύμφωνα με τον πίνακα: Καθαρή Εγκατεστημένη Ισχύς (KW) Επιτρεπόμενη Στάθμη Ακουστικής Ισχύος db(a) <70 106 >70 και <160 >160 και <350 108 Για εκσκαφείς- φορτωτές 112 Για άλλα χωματουργικά μηχανήματα 113 >350 118 Παρακάτω ακολουθεί ο υπολογισμός ηχορρύπανσης στο εργοτάξιο που πραγματοποιήθηκε με το πρόγραμμα της Τεχνολογισμικής Works 2015 Ηχορρύπανση Εργοταξίων. Δεδομένα Μέτρηση Θορύβου Χρήση Leq για εκτίμηση θορύβου Όχι Χρήση L10 για εκτίμηση θορύβου Ναι L10 = Leq + 3.0 Κριτήρια Ορίων Θορύβου Lmax (dba) Οικιστική Ημέρα Κρουστικό Τιμή [90.0] Lmax (dba) Οικιστική Ημέρα Μη κρουστικό Τιμή [85.0] Lmax (dba) Οικιστική Εσπέρα Κρουστικό Τιμή [85.0] Lmax (dba) Οικιστική Εσπέρα Μη κρουστικό Τιμή [85.0] Lmax (dba) Οικιστική Νύχτα Κρουστικό Τιμή [80.0] Lmax (dba) Οικιστική Νύχτα Μη κρουστικό Τιμή [80.0] Lmax (dba) Εμπορική Ημέρα Κρουστικό Ν/Α Lmax (dba) Εμπορική Ημέρα Μη κρουστικό Ν/Α Lmax (dba) Εμπορική Εσπέρα Κρουστικό Ν/Α Lmax (dba) Εμπορική Εσπέρα Μη κρουστικό Ν/Α Lmax (dba) Εμπορική Νύχτα Κρουστικό Ν/Α Lmax (dba) Εμπορική Νύχτα Μη κρουστικό Ν/Α Lmax (dba) Βιομηχανική Ημέρα Κρουστικό Ν/Α Lmax (dba) Βιομηχανική Ημέρα Μη κρουστικό Ν/Α ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 98

Lmax (dba) Βιομηχανική Εσπέρα Κρουστικό Ν/Α Lmax (dba) Βιομηχανική Εσπέρα Μη κρουστικό Ν/Α Lmax (dba) Βιομηχανική Νύχτα Κρουστικό Ν/Α Lmax (dba) Βιομηχανική Νύχτα Μη κρουστικό Ν/Α L10 (dba) Οικιστική Ημέρα Κρουστικό Εξαίρεση L10 (dba) Οικιστική Ημέρα Μη κρουστικό Μέγιστο [75.0/5.0] L10 (dba) Οικιστική Εσπέρα Κρουστικό Βασικό [5.0] L10 (dba) Οικιστική Εσπέρα Μη κρουστικό Βασικό [5.0] L10 (dba) Οικιστική Νύχτα Κρουστικό Συνθήκη [70.0/5.0/3.0] L10 (dba) Οικιστική Νύχτα Μη κρουστικό Συνθήκη [70.0/5.0/3.0] L10 (dba) Εμπορική Ημέρα Κρουστικό Εξαίρεση L10 (dba) Εμπορική Ημέρα Μη κρουστικό Μέγιστο [75.0/5.0] L10 (dba) Εμπορική Εσπέρα Κρουστικό Ν/Α L10 (dba) Εμπορική Εσπέρα Μη κρουστικό Ν/Α L10 (dba) Εμπορική Νύχτα Κρουστικό Ν/Α L10 (dba) Εμπορική Νύχτα Μη κρουστικό Ν/Α L10 (dba) Βιομηχανική Ημέρα Κρουστικό Εξαίρεση L10 (dba) Βιομηχανική Ημέρα Μη κρουστικό Μέγιστο [75.0/5.0] L10 (dba) Βιομηχανική Εσπέρα Κρουστικό Ν/Α L10 (dba) Βιομηχανική Εσπέρα Μη κρουστικό Ν/Α L10 (dba) Βιομηχανική Νύχτα Κρουστικό Ν/Α L10 (dba) Βιομηχανική Νύχτα Μη κρουστικό Ν/Α Κατωμέρι Ενεργό Ναι Χρήση γης Οικιστική Βάση θορύβου ημέρας (dba) 78.0 Βάση θορύβου εσπέρας (dba) 75.0 Βάση θορύβου νύχτας (dba) 72.0 Μηχανήματα Όνομα Ενεργό Προδ / Πραγ Απόσταση (m) Ηχομόνωση (dba) 1. Τρυπάνι εδάφους Ναι Προδιαγραφών 1420.000 0.0 2. Μπουλντόζα Ναι Προδιαγραφών 1420.000 0.0 3. Εκσκαφέας Ναι Προδιαγραφών 1420.000 0.0 4. Μπετονιέρα Ναι Προδιαγραφών 1420.000 0.0 5. Φορτηγό για μπάζα Ναι Προδιαγραφών 100.000 0.0 ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 99

Σπαρτοχώρι 6. Φορτωτής Ναι Προδιαγραφών 100.000 0.0 7. Κομπρεσέρ για βράχο Ναι Προδιαγραφών 1420.000 0.0 Ενεργό Ναι Χρήση γης Οικιστική Βάση θορύβου ημέρας (dba) 78.0 Βάση θορύβου εσπέρας (dba) 75.0 Βάση θορύβου νύχτας (dba) 72.0 Μηχανήματα Όνομα Ενεργό Προδ / Πραγ Απόσταση (m) Ηχομόνωση (dba) 1. Τρυπάνι εδάφους Ναι Προδιαγραφών 1800.000 0.0 2. Μπουλντόζα Ναι Προδιαγραφών 1800.000 0.0 3. Εκσκαφέας Ναι Προδιαγραφών 1800.000 0.0 4. Μπετονιέρα Ναι Προδιαγραφών 1800.000 0.0 5. Φορτηγό για μπάζα Ναι Προδιαγραφών 1800.000 0.0 6. Φορτωτής Ναι Προδιαγραφών 1800.000 0.0 7. Κομπρεσέρ για βράχο Ναι Προδιαγραφών 1800.000 0.0 Αποτελέσματα Κατωμέρι Α/Α Μηχανήματα Υπολογισμένο (dba)/lmax Υπολογισμένο (dba)/l10 * Ολικό 67.7 68.2 1 Τρυπάνι εδάφους 45.6 41.6 2 Μπουλντόζα 45.6 44.6 3 Εκσκαφέας 45.6 44.6 4 Μπετονιέρα 45.6 44.6 5 Φορτηγό για μπάζα 67.7 66.7 6 Φορτωτής 63.7 62.7 7 Κομπρεσέρ για βράχο 45.6 41.6 ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 100

Όρια θορύβου (dba) Εισαγωγή λίστας μηχανημάτων από αρχείο Ημέρα/Lmax Ημέρα/L10 Εσπέρα/Lmax Εσπέρα/L10 Νύχτα/Lmax Νύχτα/L10 * 85.0 83.0 85.0 80.0 80.0 75.0 1. 85.0 83.0 85.0 80.0 80.0 75.0 2. 85.0 83.0 85.0 80.0 80.0 75.0 3. 85.0 83.0 85.0 80.0 80.0 75.0 4. 85.0 83.0 85.0 80.0 80.0 75.0 5. 85.0 83.0 85.0 80.0 80.0 75.0 6. 85.0 83.0 85.0 80.0 80.0 75.0 7. 85.0 83.0 85.0 80.0 80.0 75.0 Υπέρβαση ορίων θορύβου (dba) Εισαγωγή λίστας μηχανημάτων από αρχείο Ημέρα/Lmax Ημέρα/L10 Εσπέρα/Lmax Εσπέρα/L10 Νύχτα/Lmax Νύχτα/L10 * 85.0 83.0 85.0 80.0 80.0 75.0 1. Καμία Καμία Καμία Καμία Καμία Καμία 2. Καμία Καμία Καμία Καμία Καμία Καμία 3. Καμία Καμία Καμία Καμία Καμία Καμία 4. Καμία Καμία Καμία Καμία Καμία Καμία 5. Καμία Καμία Καμία Καμία Καμία Καμία 6. Καμία Καμία Καμία Καμία Καμία Καμία 7. Καμία Καμία Καμία Καμία Καμία Καμία Σπαρτοχώρι Α/Α Μηχανήματα Υπολογισμένο (dba)/lmax Υπολογισμένο (dba)/l10 * Ολικό 43.6 49.7 1 Τρυπάνι εδάφους 43.6 39.6 2 Μπουλντόζα 43.6 42.6 3 Εκσκαφέας 43.6 42.6 4 Μπετονιέρα 43.6 42.6 5 Φορτηγό για μπάζα 42.6 41.6 6 Φορτωτής 38.6 37.6 ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 101

7 Κομπρεσέρ για βράχο 43.6 39.6 Όρια θορύβου (dba) Εισαγωγή λίστας μηχανημάτων από αρχείο Ημέρα/Lmax Ημέρα/L10 Εσπέρα/Lmax Εσπέρα/L10 Νύχτα/Lmax Νύχτα/L10 * 85.0 83.0 85.0 80.0 80.0 75.0 1. 85.0 83.0 85.0 80.0 80.0 75.0 2. 85.0 83.0 85.0 80.0 80.0 75.0 3. 85.0 83.0 85.0 80.0 80.0 75.0 4. 85.0 83.0 85.0 80.0 80.0 75.0 5. 85.0 83.0 85.0 80.0 80.0 75.0 6. 85.0 83.0 85.0 80.0 80.0 75.0 7. 85.0 83.0 85.0 80.0 80.0 75.0 Υπέρβαση ορίων θορύβου (dba) Εισαγωγή λίστας μηχανημάτων από αρχείο Ημέρα/Lmax Ημέρα/L10 Εσπέρα/Lmax Εσπέρα/L10 Νύχτα/Lmax Νύχτα/L10 * 85.0 83.0 85.0 80.0 80.0 75.0 1. Καμία Καμία Καμία Καμία Καμία Καμία 2. Καμία Καμία Καμία Καμία Καμία Καμία 3. Καμία Καμία Καμία Καμία Καμία Καμία 4. Καμία Καμία Καμία Καμία Καμία Καμία 5. Καμία Καμία Καμία Καμία Καμία Καμία 6. Καμία Καμία Καμία Καμία Καμία Καμία 7. Καμία Καμία Καμία Καμία Καμία Καμία Συνεπώς προκύπτει ότι δεν υπάρχει υπέρβαση των επιτρεπόμενων ορίων θορύβου. 6.4.9 Εκπομπές ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας Δεν προκύπτουν εκπομπές ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας κατά την κατασκευή του έργου. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 102

6.5 Φάση λειτουργίας 6.5.1 Λειτουργία και διαχείριση του έργου Η λειτουργία του έργου συνίσταται στην ολοκληρωμένη διαχείριση των ακαθάρτων των οικισμών του Μεγανησίου με στόχο την προστασία των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων και την προστασία της χλωρίδας και πανίδας της περιοχής. 6.5.2 Εισροές υλικών, ενέργειας και νερού Κατά τη λειτουργία του το έργο καλύπτεται ενεργειακά από το τοπικό δίκτυο της ΔΕΗ. Ως εισροές υλικών δέχεται τα αστικά λύματα (βοθρολύματα) του Δήμου Μεγανησίου με μέγιστη δυναμικότητα τα 50m 3 /d. 6.5.3 Εκροές υγρών αποβλήτων Κατά τη λειτουργία του έργου προκύπτουν παραπροϊόντα της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων, όπως έλαια, λάσπη. Οι κωδικοί ΕΚΑ των κυριότερων παραγόμενων υγρών αποβλήτων αναφέρονται ακολούθως: Κωδικός ΕΚΑ Περιγραφή 13 01 13 * άλλα υδραυλικά έργα 13 02 08 * άλλα έλαια μηχανής, κιβωτίου ταχυτήτων και λίπανσης 19 08 05 λάσπες από την επεξεργασία αστικών λυμάτων 19 08 09 μείγματα λιπών και ελαίων από το διαχωρισμό ελαίου/ύδατος που περιέχουν φαγώσιμα έλαια και λίπη 6.5.4 Εκροές στερών αποβλήτων Τα στερεά απόβλητα που θα προκύπτουν κατά τη διάρκεια λειτουργίας του έργου είναι τα παραπροϊόντα της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων, δηλαδή τα εσχαρίσματα και η άμμος από τη Μονάδα Προεπεξεργασίας καθώς και άλλα υλικά. Οι κωδικοί ΕΚΑ των κυριότερων παραγόμενων στερεών αποβλήτων αναφέρονται ακολούθως: Κωδικός ΕΚΑ Περιγραφή 15 01 01 συσκευασία από χαρτί και χαρτόνι 15 01 02 πλαστική συσκευασία 15 01 03 ξύλινη συσκευασία 15 01 04 μεταλλική συσκευασία ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 103

Κωδικός ΕΚΑ Περιγραφή 15 01 07 γυάλινη συσκευασία 15 01 10 συσκευασίες που περιέχουν κατάλοιπα επικίνδυνων ουσιών ή έχουν μολυνθεί από αυτές 15 02 02 * απορροφητικά υλικά, υλικά φίλτρων (περιλαμβανομένων των φίλτρων ελαίου που δεν περιγράφονται άλλως), υφάσματα σκουπίσματος, προστατευτικός ρουχισμός που δεν έχουν μολυνθεί από επικίνδυνες ουσίες 15 02 03 απορροφητικό υλικό, υλικά φίλτρων, υφάσματα σκουπίσματος και προστατευτικός ρουχισμός άλλα από τα αναφερόμενα στο σημείο 15 02 02 19 08 01 εσχαρίσματα 19 08 02 απόβλητα από την εσχάρωση 19 08 99 απόβλητα μη προδιαγραφόμενα άλλως (μεμβράνες υπερδιήθησης MBR) 20 03 01 ανάμεικτα δημοτικά απόβλητα 20 03 06 απόβλητα από τον καθαρισμό λυμάτων Σε συμφωνία με τις απαιτήσεις της σχετικής νομοθεσίας για την εναλλακτική διαχείριση συσκευασιών και άλλων προϊόντων Ν. 2939/2001 (ΦΕΚ 179/Α/2001) όπως τροποποιήθηκε από το Ν. 3854/2010 (ΦΕΚ 94/Α/2010) και Υ.Α 9268/469/2007 (ΦΕΚ 286/Β/2007), τη συλλογή και αποκομιδή στερεών αποβλήτων τα οποία δεν επιτρέπεται να διατεθούν σε ΧΥΤΑ (π.χ. απόβλητα από ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, χρησιμοποιημένοι λαμπτήρες αλογόνου, κλπ.), θα πρέπει να τοποθετηθούν ειδικοί κάδοι και να γίνουν σχετικές συμφωνίες αποκομιδής και διαχείρισης με τα σχετικά Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης. 6.5.5 Εκπομπές αέριων ρύπων Η σημαντικότερη όχληση από τη λειτουργία της ΕΕΛ θα είναι οι δυσοσμίες. Οι οσμές που επικρατούν σε μια εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων προκύπτουν κυρίως από ανόργανα αέρια και ατμούς. Τα πιο κοινά ανόργανα αέρια είναι το υδρόθειο (Η 2 S) και η αμμωνία (ΝΗ 3 ). Δύσοσμες ουσίες όπως οι μερκαπτάνες, τα οργανικά σουλφίδια και οι αμίνες, είναι τυπικά παραπροϊόντα της αποσύνθεσης της οργανικής ύλης και συμβάλλουν εξίσου σημαντικά στην παραγωγή δυσοσμιών. Στην προτεινόμενη εγκατάσταση εκτιμάται ότι τα προβλήματα δυσοσμιών θα είναι αμελητέα, λόγω του είδους της εγκατάστασης επεξεργασίας. 6.5.6 Εκπομπές θορύβου και δονήσεων Ο θόρυβος από τις ΕΕΛ οφείλεται κυρίως στη λειτουργία των αεριστήρων, φυσητήρων, συμπιεστών, μεγάλων αντλιών, γεννητριών, εξοπλισμού φυγοκέντρησης και άλλων ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 104

μηχανημάτων που λειτουργούν σε μεγάλες ταχύτητες. Πηγή θορύβου μπορούν να αποτελέσουν και οι εσχάρες της προεπεξεργασίας. Ανάλογα με την απόσταση, οι μηχανικοί αεριστήρες μπορούν να προκαλέσουν ενόχληση σε παρακείμενες στην εγκατάσταση κατοικίες, ιδιαίτερα κατά τις βραδινές ώρες. Στην προτεινόμενη εγκατάσταση εκτιμάται ότι οι εκπομπές θορύβου θα είναι σε τέτοιο επίπεδο που δε θα δημιουργούν προβλήματα στους κατοίκους και στους εργαζομένους. 6.5.7 Εκπομπές ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας Δεν αναμένονται εκπομπές ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας κατά τη φάση λειτουργίας του έργου. 6.6 Παύση λειτουργίας αποκατάσταση Η αποκατάσταση του χώρου του γηπέδου της δραστηριότητας μετά την παύση λειτουργίας της είναι υποχρεωτική. Μετά την οριστική παύση λειτουργίας του έργου, ο κύριος του οφείλει να λάβει τα απαραίτητα μέτρα για την αποκατάσταση του περιβάλλοντος της περιοχής επέμβασης, και την απομάκρυνση όλων των στοιχείων του έργου που ενδέχεται να προκαλέσουν βλάβη στο περιβάλλον ή να αποτελέσουν κίνδυνο για τη δημόσια ασφάλεια (χημικές ουσίες, έλαια, ΑΗΗΕ κ.λ.π.). Για τον σκοπό αυτό πρέπει να εκπονείται μελέτη στην οποία θα συγκεκριμενοποιούνται τα σχετικά με τις εργασίες αποκατάστασης θέματα, και να υποβάλλεται αυτή προς έγκριση, το αργότερο ένα εξάμηνο προ της παύσης λειτουργίας του έργου, στην αρμόδια για την περιβαλλοντική αδειοδότησή του Υπηρεσία. Συγκεκριμένα, μετά από την οριστική παύση της λειτουργίας του συνόλου του έργου ή τμημάτων αυτού να αποκαθίσταται, σύμφωνα με τις υποδείξεις αρμόδιων Υπηρεσιών (π.χ. δασικών) ο χώρος εγκατάστασης και να επανέρχεται στην αρχική του χρήση. Ο εξοπλισμός να αξιοποιηθεί κατά το δυνατόν και σε κάθε περίπτωση να διαχειριστεί σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. 6.7 Έκτακτες συνθήκες και κίνδυνοι για το περιβάλλον Σε περίπτωση βλάβης, αστοχίας ή εκδήλωσης έκτακτου περιστατικού, ο φορέας λειτουργίας του έργου και με την επιφύλαξη του Π.Δ. 148/2009 (ΦΕΚ 190/Α/2009, όπως τροποποιήθηκε με την Υ.Α. 48416/2037/Ε.103/2011 (ΦΕΚ 2516/Β/2011), σχετικά με την περιβαλλοντική ευθύνη όσον αφορά την πρόληψη και την αποκατάσταση περιβαλλοντικής ζημίας), οφείλει να ειδοποιεί τις αρμόδιες Υπηρεσίες, όπως το Τμήμα Περιβ/ντος & Υδροοικ. και το Τμήμα ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 105

Υγ/κού Ελέγχου & Περιβ/κής Υγιεινής της Π.Ε. Λευκάδας, σε κάθε περίπτωση που διαπιστώνεται ρύπανση στον αποδέκτη, όπου εκβάλουν τα επεξεργασμένα λύματα της μονάδας. Εφόσον το επεισόδιο ρύπανσης οφείλεται σε δυσλειτουργία της μονάδας επεξεργασίας, ο αρμόδιος φορέας λειτουργίας του έργου γνωστοποιεί στις υπηρεσίες αυτές τα επανορθωτικά μέτρα που προτίθεται να λάβει και το συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την ολοκλήρωση τους. Τα μέτρα αυτά και το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής τους εγκρίνονται με Απόφαση του Περιφερειάρχη Ιονίων Νήσων, εφόσον η διάρκεια ολοκλήρωσής τους υπερβαίνει τον ένα μήνα. Η τήρηση των μέτρων και του χρονοδιαγράμματος είναι ευθύνη του φορέα του έργου, που συντάσσει και σχετική έκθεση μετά την ολοκλήρωση των μέτρων. Οι σχετικές εκθέσεις κρατούνται στο αρχείο της εγκατάστασης και αποτελούν, μαζί με όλα τα άλλα στοιχεία, το ιστορικό λειτουργίας της. Το αρχείο αυτό θα είναι στη διάθεση των συναρμόδιων υπηρεσιών της Περιφέρειας και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης καθώς και των Δ/νσεων των συναρμόδιων Υπουργείων. Σε περίπτωση υπερχειλίσεων, να καταγράφονται τα επεισόδια με όσο το δυνατόν περισσότερα στοιχεία (ημερομηνία, διάρκεια επεισοδίου, εκτίμηση διαρρέουσας ποσότητας λυμάτων κλπ) και να γίνεται μια έστω μακροσκοπική παρουσίαση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Η συγκέντρωση των στοιχείων αυτών να γίνεται με συστηματικό τρόπο και να αποτελεί τη βάση για περαιτέρω ενέργειες βελτίωσης της λειτουργίας της όλης εγκατάστασης. Σε περίπτωση που το έργο προκαλέσει ζημία ή άμεση απειλή ζημίας στα υδατικά συστήματα κατά παράβαση των διατάξεων της κείμενης περιβαλλοντικής νομοθεσίας για την προστασία και διαχείριση των υδάτων, ο φορέας του έργου φέρει περιβαλλοντική ευθύνη, η οποία διέπεται από τις διατάξεις του Π.Δ. 148/2009 (ΦΕΚ 190/Α/2009), όπως τροποποιήθηκε με την Υ.Α. 48416/2037/Ε.103/2011 (ΦΕΚ 2516/Β/2011) ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 106

7. Εναλλακτικές λύσεις 7.1 Παρουσίαση εναλλακτικών λύσεων Στην παρούσα μελέτη εξετάζονται διάφορες εναλλακτικές λύσεις κυρίως σε σχέση με την περιοχή χωροθέτησης του βιολογικού καθαρισμού και με τη μέθοδο επεξεργασίας λυμάτων. Συγκεκριμένα εξετάστηκαν οι ακόλουθες λύσεις: Η μηδενική λύση Ε0, δηλαδή η λύση μη κατασκευής του έργου. Η εναλλακτική λύση Ε1, που είναι και η προτεινόμενη. Η εναλλακτική λύση Ε2, η οποία διαφοροποιείται από την προτεινόμενη λύση ως προς τη τοποθεσία εγκατάστασης του βιολογικού καθαρισμού. Η εναλλακτική λύση Ε3, η οποία διαφοροποιείται από την προτεινόμενη ως προς την μέθοδο επεξεργασίας λυμάτων. Λύση Ε0 Πρόκειται για τη μηδενική λύση (do nothing scenario), δηλαδή τη λύση της μη κατασκευής του έργου. Λύση Ε1 Η λύση Ε1 που είναι και η προτεινόμενη λύση προβλέπει την χωροθέτηση του βιολογικού καθαρισμού στη θέση που βρίσκεται σήμερα ο ΧΥΤΑ, δηλαδή νοτιοδυτικά του οικισμού Κατωμέρι και κοντά στο ρέμα διάθεσης λυμάτων και η μέθοδος επεξεργασίας λυμάτων θα είναι με σύστημα παρατεταμένου αερισμού με Μεμβράνες (MBR). Λύση Ε2 Η λύση Ε2 προβλέπει την ίδια μέθοδο επεξεργασίας λυμάτων, αλλά διαφορετική τοποθεσία χωροθέτησης της ΕΕΛ. Προτείνεται ως θέση εγκατάστασης του βιολογικού, οικόπεδο νοτιοανατολικά του οικισμού Σπαρτοχωρίου σε απόσταση 650 m από αυτόν. Λύση Ε3 Η λύση Ε3 προβλέπει την ίδια τοποθεσία εγκατάστασης της ΕΕΛ, αλλά διαφορετική μέθοδος επεξεργασίας λυμάτων για εγκαταστάσεις μικρής και μεσαίας δυναμικότητας, δηλαδή με σύστημα σηπτικής δεξαμενής - διυλιστηρίου - απορροφητικής τάφρου. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 107

7.2 Αξιολόγηση της τελικής επιλογής Λύση Ε0 Η μηδενική λύση Ε0 είναι προφανές ότι δεν εκπληρώνει τους σκοπούς του φορέα του έργου. Πέραν τούτου όμως, η μηδενική λύση Ε0, συνδέεται με άμεσες και έμμεσες περιβαλλοντικές επιπτώσεις στην άμεση και ευρύτερη περιοχή. Κατ αρχήν η μηδενική λύση εμφανίζει το εμφανές πλεονέκτημα ότι δεν προϋποθέτει καμία άμεση τεχνική επέμβαση, άρα δεν συνεπάγεται και καμία αρνητική επίπτωση στο περιβάλλον της περιοχής. Στον αντίποδα όμως, η μη κατασκευή της ΕΕΛ δεν οδηγεί στη διασφάλιση της υγείας των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής, την προστασία του φυσικού, πολιτιστικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος και γενικά στην ποιότητα ζωής. Συνεπώς, η μηδενική λύση Ε0 απορρίπτεται για περιβαλλοντικούς λόγους. Όσον αφορά την επιλογή της μεθόδου επεξεργασίας λυμάτων ισχύουν τα ακόλουθα: Λύση Ε3: Σύστημα Σηπτικής Δεξαμενής Διυλιστηρίου Απορροφητικής Τάφρου. Μερικά σοβαρά προβλήματα αυτής της μεθόδου επεξεργασίας είναι: Λανθασμένος σχεδιασμός ή κακή τοποθέτηση των διαφραγμάτων μπορούν να προκαλέσουν τυρβώδη ροή τοπικά και να μειώσουν την απόδοση της καθίζησης. Μικρά ή λάθος διαφράγματα μπορούν να διευκολύνουν τη διαφυγή επιπλεόντων προς το σύστημα διάθεσης της εκροής. Κακή λειτουργία και συντήρηση μπορούν να μειώσουν τις αποδόσεις του συστήματος. Διάφορα υλικά και ράκη που πέφτουν στην αποχέτευση μπορούν να προκαλέσουν βουλώματα στις αποχετεύσεις, στα ανοίγματα επικοινωνίας των θαλάμων ή στον αγωγό διάθεσης της εκροής. Συνεπώς, η λύση Ε3 απορρίπτεται. Σχετικά με τη θέση εγκατάστασης της ΕΕΛ, τα βασικά κριτήρια επιλογής της θέσης εγκατάστασης μπορούν να συνοψισθούν στις εξής παραμέτρους, των οποίων εξετάζεται η αλληλεπίδραση και τελικά η ευκολία πραγματοποίησής τους, όσον αφορά οικονομικούς, τεχνικούς και κοινωνικούς παράγοντες: 1. Συμβατότητα θέσης εγκατάστασης με την μέθοδο επεξεργασίας ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 108

2. Ικανή έκταση για την χωροθέτηση της εγκατάστασης και ενδεχόμενων μελλοντικών επεκτάσεων 3. Ιδιοκτησιακό καθεστώς των εξεταζόμενων εκτάσεων (δημοτικές ή ιδιωτικές εκτάσεις) και η δυνατότητα εξασφάλισης τους. 4. Ικανή απόσταση από τις κατοικίες του οικισμού και βαθμός όχλησης 5. Κοντινή προς τον αποδέκτη απόσταση 6. Ελαχιστοποίηση του κόστους προσαγωγής των λυμάτων (π.χ. αντλιοστάσια), οπότε και μειώνονται τα κόστη κατασκευής και λειτουργίας αλλά και αποφεύγονται οι ενδεχόμενες αστοχίες κατά τη λειτουργία τους 7. Γεωλογική καταλληλότητα των εδαφών 8. Έκταση που να μη δημιουργεί προβλήματα σε κηρυγμένο αρχαιολογικό μνημείο (προϊστορικό, κλασικό, βυζαντινό ή νεότερο) Η επιλογή στηρίχθηκε όσον αφορά τη χωροθέτηση της ΕΕΛ στο σταδιακό αποκλεισμό περιοχών. Περιοχές κατάλληλες για χωροθέτηση ΕΕΛ, θεωρούνται οι μη αναπτυσσόμενες περιοχές, με χαμηλή αξία γης, μακριά από τον οικισμό λόγω κοινωνικών και περιβαλλοντικών παραγόντων που ενδέχεται να επηρεάσουν την επιλογή της θέσης της εγκατάστασης, κοντά σε ρέμα και σε περιοχή με εκτάσεις που μπορούν να αρδευτούν με επεξεργασμένα λύματα (εφόσον η μελέτη προβλέπει κάτι τέτοιο). Στη συνέχεια παρουσιάζεται αναλυτικά η αξιολόγηση και σύγκριση μεταξύ των δύο εναλλακτικών θέσεων που επιλέχθηκαν (λύση Ε1 και λύση Ε2), με σύστημα πολυκριτηριακής ανάλυσης ώστε να γίνει η επιλογή του βέλτιστου γηπέδου χωροθέτησης της ΕΕΛ. Τα κριτήρια που τίθενται εξετάζονται για κάθε θέση ξεχωριστά και τελικά αποδίδεται σε κάθε περίπτωση συνολική βαθμολογία, οπότε και ποσοτικοποιείται η μεταξύ τους διαφορά. Για την εξέταση της καταλληλότητας ενός χώρου ΕΕΛ θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ένα σύνολο κριτηρίων. Ορισμένα από αυτά τα κριτήρια αναφέρονται στην Υγειονομική διάταξη Ειβ/301/1965 και θεωρούνται τα ελάχιστα προς εφαρμογή με στόχο την εκπλήρωση των όρων υγιεινής και προστασίας του Περιβάλλοντος, με τρόπο ώστε να καλύπτεται όλο το φάσμα των απαιτήσεων για την απαιτούμενη επεξεργασία των λυμάτων. Τα κριτήρια με βάση τα οποία έγινε η αξιολόγηση της επιλογής του συγκεκριμένου χώρου κατατάσσονται σε τρεις ομάδες Ομάδα Α Κριτήρια χωροταξικά - πολεοδομικά ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 109

Ομάδα Β Ομάδα Γ Κριτήρια περιβαλλοντικά Κριτήρια τεχνικά - οικονομικά Ο διαχωρισμός των κριτηρίων στις τρεις παραπάνω κατηγορίες καλύπτει κατά το βέλτιστο τρόπο όλους τους παράγοντες που πρέπει να συνυπολογιστούν για την αξιολόγηση κάθε εναλλακτικής λύσης. Τα κριτήρια ανά κατηγορία είναι τα ακόλουθα Ομάδα Α. Κριτήρια χωροταξικά - πολεοδομικά Α1 Α2 Α3 Επίδραση στις σημερινές και τις προβλεπόμενες χρήσεις γης Επίδραση στην ανάπτυξη της περιοχής Πιθανή απώλεια παραγωγικής γης Εμπόδια χωροθέτησης του έργου, όπως για παράδειγμα αρχαιολογικός χώρος, δασικές εκτάσεις, ιδιοκτησιακό καθεστώς Ομάδα Β. Κριτήρια περιβαλλοντικά Β1 Περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τη λειτουργία της εγκατάστασης επεξεργασίας λυμάτων Β2 Β3 Β4 Πιθανές οχλήσεις περιοίκων από την κατασκευή και λειτουργία των εγκαταστάσεων Προβλεπόμενη κοινωνική αποδοχή Μεταβολή μορφολογίας του εδάφους - Αισθητική και οπτική ρύπανση Επιπτώσεις κατά τη διάθεση των επεξεργασμένων λυμάτων Ομάδα Γ. Κριτήρια Τεχνικά - Οικονομικά Γ1 Καταλληλότητα χώρου Γ2 Δυσκολίες που θα αντιμετωπιστούν κατά την κατασκευή του έργου Γ3 Κόστος κατασκευής και λειτουργίας των έργων μεταφοράς, επεξεργασίας και διάθεσης των λυμάτων Στη συνέχεια παρουσιάζεται ο τρόπος βαθμολόγησης και το τελικό αποτέλεσμα της επιλεχθείσας θέσης για τον οικισμό. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 110

Σύστημα βαθμολόγησης Η αξιολόγηση όλων των άνω αναφερομένων κριτηρίων είναι ένα από τα πλέον σημαντικά θέματα που απασχολεί τους μελετητές κατά τη διαδικασία χωροθέτησης μιας εγκατάστασης επεξεργασίας λυμάτων. Η ανάγκη αυτή οδήγησε σε ποσοτικοποίηση των παραμέτρων, έτσι ώστε να είναι πιο εύκολη η σύγκριση μεταξύ των εκάστοτε διαφορετικών εναλλακτικών λύσεων. Η συμμετοχή κάθε κριτηρίου στην τελική βαθμολογία κάθε εναλλακτικής λύσης προκύπτει από το γινόμενο της τιμής του (Ai) επί έναν συντελεστή βαρύτητας (Ki). Οι δύο αυτοί παράγοντες που διαμορφώνουν την τελική τιμή κάθε κριτηρίου αναλύονται στη συνέχεια. Βέλτιστη λύση θα θεωρηθεί εκείνη που θα συγκεντρώσει το μεγαλύτερο άθροισμα των γινομένων της τιμής επί τον αντίστοιχο συντελεστή βαρύτητας για κάθε κριτήριο. Συντελεστές βαρύτητας κάθε κριτηρίου Ο συντελεστής βαρύτητας κάθε κριτηρίου ανταποκρίνεται στην έκταση και τη σπουδαιότητα του, στα πλαίσια των συνολικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Για αυτόν ακριβώς το λόγο, ο συντελεστής βαρύτητας εκφράζεται σε ποσοστά επί τις εκατό, ενώ στο σύνολο τους έχουν άθροισμα 100%. Πίνακας 7.2-1: Συντελεστές βαρύτητας κριτηρίων επιλογής της βέλτιστης θέσης χωροθέτησης μιας εγκατάστασης επεξεργασίας λυμάτων Α1 Επίδραση στις σημερινές και τις προβλεπόμενες χρήσεις γης Επίδραση στην ανάπτυξη της περιοχής 15% Α2 Πιθανή απώλεια παραγωγικής γης 3% Α3 Εμπόδια χωροθέτησης του έργου (π.χ. αρχαιολογικός χώρος, δασικές εκτάσεις, ιδιοκτησιακό καθεστώς) 10% Β1 Περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τη λειτουργία της εγκατάστασης 15% Β2 Πιθανές οχλήσεις περιοίκων από την κατασκευή και λειτουργία των εγκαταστάσεων - Προβλεπόμενη κοινωνική αποδοχή 15% Β3 Μεταβολή μορφολογίας του εδάφους - Αισθητική και οπτική ρύπανση 10% Β4 Επιπτώσεις κατά τη διάθεση των επεξεργασμένων λυμάτων 12% Γ1 Καταλληλότητα χώρου 5% Γ2 Δυσκολίες που θα αντιμετωπιστούν κατά την κατασκευή του έργου 5% Γ3 Κόστος κατασκευής και λειτουργίας των έργων μεταφοράς, 10% ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 111

επεξεργασίας και διάθεσης των λυμάτων ΣΥΝΟΛΟ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ 100% Τιμές κάθε κριτηρίου Η κλίμακα βαθμολογίας ορίζεται από το μηδέν (0) έως το δέκα (10). Το δέκα (10), αντιστοιχεί σε τέτοιο περιεχόμενο του συγκεκριμένου κριτηρίου, ώστε η επίδραση της εγκατάστασης να είναι σχεδόν μηδενική. Αντίθετα, το μηδέν (0) αντιστοιχεί σε τέτοιο περιεχόμενο του συγκεκριμένου κριτηρίου, έτσι ώστε η επίδραση της να είναι δυσμενέστατη. Κριτήριο Α1 Χρήσεις γης (κατά το παρελθόν, υφιστάμενες και μελλοντικές) επίδραση στην ανάπτυξη της περιοχής. Κατά τα αρχικά στάδια της διαδικασίας επιλογής της περιοχής χωροθέτησης πρέπει να γίνεται έλεγχος των χρήσεων γης κατά το παρελθόν οι οποίες έχουν άμεση σχέση με ενδεχόμενη υφιστάμενη μόλυνση του εδάφους και του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα, οπότε και ενδέχεται να επηρεαστεί σημαντικά το κόστος ανάπτυξης της εξεταζόμενης περιοχής. Συνεπώς, πρέπει να γίνεται έλεγχος και καθορισμός τυχόν παρουσίας μολυσμένου εδάφους, υπόγειων δεξαμενών καυσίμων ή παράνομων απορρίψεων μικροβιοκτόνων ή άλλων ουσιών. Οι απορρίψεις αυτές δεν περιορίζονται μόνο στις αστικές περιοχές αλλά μπορούν να εμφανιστούν και στις αγροτικές. Σημειώνεται ότι στην περίπτωση απαίτησης κατεδάφισης υφιστάμενων κατασκευών θα πρέπει να εντοπίζεται η παρουσία μόνωσης από άσβεστο που αποτελεί σημαντικό παράγοντα ρύπανσης. Η πρώτη αυτή φάση κατά την επιλογή της περιοχής χωροθέτησης είναι μικρού κόστους και μπορεί να πραγματοποιηθεί από έμπειρα άτομα σε σύντομο χρονικό διάστημα, πριν την επιλογή και την αγορά της γης. Η φύση των υφιστάμενων χρήσεων γης που περιβάλλουν τη θέση κατασκευής της εγκατάστασης παίζουν καθοριστικό ρόλο στις προβλέψεις για το αν το έργο θα έχει αρνητικές ή όχι επιδράσεις. Ανάλογα με τη φύση των υφιστάμενων γύρω δραστηριοτήτων, η όχληση που προκαλείται από τη χωροθέτηση ποικίλει. Ένα ενδεικτικό σύστημα βαθμολόγησης του κριτηρίου Α1 δίνεται στον πίνακα που ακολουθεί. Πίνακας 7.2-2: Σύστημα βαθμολόγησης κριτηρίου Α1 Χρήσεις γης (υφιστάμενες ή προβλεπόμενες) Βαθμός Δασική περιοχή (περιοχή πρασίνου) 0-3 Αγροτική περιοχή 3-7 Βιομηχανική περιοχή 7-9 ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 112

Χρήσεις γης (υφιστάμενες ή προβλεπόμενες) Βαθμός Εγκαταλειμμένη έκταση 9-10 Σημαντικό είναι ότι στο κριτήριο αυτό, πρέπει να συνυπολογιστούν οι χρήσεις γης κατά το παρελθόν, το παρόν καθώς και οι εκτιμήσεις των μελλοντικών χρήσεων γης, που μπορούν να επηρεάσουν άμεσα το αποτέλεσμα της αξιολόγησης. Στην τελική διαμόρφωση της τιμή αυτού του κριτηρίου θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και η απόσταση της εξεταζόμενης θέσης από τη θάλασσα. Σημειώνεται ότι κατά τον προσδιορισμό των επιπτώσεων της ΕΕΛ στις υφιστάμενες χρήσεις γης της περιοχής, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη η ισχύουσα νομοθεσία, ενδεχόμενες θεσμοθετημένες χρήσεις γης (π.χ. ΖΟΕ), καθώς και οι επιπτώσεις σε παρακείμενες περιουσίες και η συμβατότητα με τις δραστηριότητες των παρακείμενων ιδιοκτησιών. Στο πλαίσιο αυτό η κατασκευή της ΕΕΛ σε βιομηχανικό περιβάλλον είναι περισσότερο αποδεκτή και οικονομικά περισσότερο συμφέρουσα σε σύγκριση με την κατασκευή ΕΕΛ σε κατοικημένη περιοχή. Ομοίως, κατά την κατασκευή ΕΕΛ πλησίον αεροδρομίου, μπορεί να απαιτηθεί ειδική άδεια λόγω προβλημάτων που δημιουργούνται με το ύψος των κτιρίων, αλλά και με την προσέλκυση πουλιών σε περιπτώσεις υγροβιότοπων. Επίσης, σημαντικός παράγοντας είναι η εκτίμηση των μελλοντικών χρήσεων γης και του χαρακτήρα της εξεταζόμενης περιοχής. Σε περιοχές που αναμένεται να παρουσιάσουν αυξημένη ανάπτυξη (πολιτιστική, τουριστική, ανάπτυξη καλλιεργειών κ.λ.π), υπάρχουν και αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης προβλημάτων όσον αφορά στη χωροθέτηση και αποδοχή της ΕΕΛ η οποία δεν εμφανίζει συμβατότητα με τον περιβάλλοντα χώρο. Κριτήριο Α2 πιθανή απώλεια παραγωγικής γης. Το κριτήριο αυτό γίνεται ιδιαίτερα σημαντικό σε περιοχές που παρατηρείται έλλειψη γης ή γη με ιδιαίτερα υψηλή αξία (π.χ. τουριστικές και παραθαλάσσιες περιοχές). Στο κριτήριο αυτό υψηλή βαθμολογία έχουν οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας και διάθεσης που απαιτούν μικρές εκτάσεις γης και δεν αποτελούν εμπόδιο στην ανάπτυξη και τη συνολική παραγωγικότητα της υπόψη περιοχής. Κριτήριο Α3 Εμπόδια χωροθέτησης του έργου όπως αρχαιολογικός χώρος, δασικές εκτάσεις κλπ. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 113

Όσον αφορά στο κριτήριο αυτό, η τιμή του μεγαλώνει από την μη ύπαρξη θεσμοθετημένων ζωνών στην θέση του οικοπέδου αλλά και στη γύρω περιοχή. Τέτοιες θεσμοθετημένες ζώνες μπορεί να είναι αρχαιολογικοί χώροι, δασικές εκτάσεις, θεσμοθετημένες ζώνες οικιστικού ελέγχου (Ζ.Ο.Ε), περιοχές υπό κάποιο καθεστώς προστασίας κλπ. Συνεπώς, κατά τη διάρκεια της επιλογής χώρου κατασκευής της ΕΕΛ θα πρέπει να υπάρχει επαφή με τους φορείς της περιοχής ώστε να προσδιοριστεί η ιστορική, πολιτιστική και περιβαλλοντική αξία του χώρου. Κριτήριο Β1 Περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τη λειτουργία της εγκατάστασης. Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την λειτουργία της εγκατάστασης σε μια συγκεκριμένη θέση συνήθως εξαρτάται από τους ακόλουθους παράγοντες, οι οποίοι θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τη φάση επιλογής της θέσης και κατά τη φάση του σχεδιασμού της εγκατάστασης: Απόσταση από κατοικημένες περιοχές. Σε περίπτωση που η περιοχή χωροθέτησης περιβάλλεται από κατοικίες, επιβάλλεται η πρόσληψη μέτρων για την αποφυγή οχλήσεων κατά τη διάρκεια λειτουργίας της εγκατάστασης (όπως και κατά τη διάρκεια κατασκευής της). Τέτοια μέτρα περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων ελαχιστοποίηση της οπτικής επαφής, του θορύβου, των οσμών, των σταγονιδίων, των κινδύνων από χημικά, του έντονου φωτισμού και της εμφάνισης εντόμων. Κλιματολογικές συνθήκες (π.χ. βροχοπτώσεις, θερμοκρασία, επικρατούντες άνεμοι). Οι βροχοπτώσεις, σε συνδυασμό με το αποχετευτικό δίκτυο, έχουν σημαντικό ρόλο στη διαχείριση των λυμάτων. Εισροές ομβρίων στο αποχετευτικό δίκτυο έχουν σαν αποτέλεσμα την αραίωση των λυμάτων και τη δημιουργία νέων συνθηκών ισορροπίας. Επίσης, τα θερμοκρασιακά δεδομένα της περιοχής καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τις συνθήκες λειτουργίας των βιολογικών διεργασιών (ρυθμούς αποικοδόμησης, οξυγόνωση, ηλικία λάσπης κ.λ.π.). Τέλος, η ένταση και η κατεύθυνση του ανέμου, είναι σημαντικός παράγοντας για τη δημιουργία συνθηκών όχλησης, από το θόρυβο των μηχανημάτων και από τη μεταφορά σταγονιδίων από την επιφάνεια των δεξαμενών. Ύπαρξη προστατευόμενων ειδών. Γενικά, οι περιοχές με ειδικά περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά θα πρέπει να αποφεύγονται. Γεωλογία - Υδρογεωλογία. Οι υδρογεωλογικές συνθήκες είναι σημαντικές για τον σχεδιασμό των απαραίτητων δεξαμενών και τον τρόπο έδρασής τους ώστε να αποφεύγονται μολύνσεις του υδροφόρου ορίζοντα. Επίσης, η επιλογή της μεθόδου επηρεάζεται από τη μορφολογία και τη γεωλογία της περιοχής. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 114

Στον ακόλουθο πίνακα προτείνεται το σύστημα βαθμολόγησης για το κριτήριο Β1. Στο σύστημα αυτό συνυπολογίζονται όλοι οι παραπάνω παράγοντες που καθορίζουν τις επιδράσεις από την χωροθέτηση της εγκατάστασης σε χλωρίδα, πανίδα και άνθρωπο. Πίνακας 7.2-3 Σύστημα βαθμολόγησης του κριτηρίου Β1 Επιδράσεις σε χλωρίδα, πανίδα και Βαθμός άνθρωπο Χλωρίδα, πανίδα, άνθρωπο 0-3 Άνθρωπο και χλωρίδα ή πανίδα 3-5 Χλωρίδα και πανίδα 4-6 Χλωρίδα ή πανίδα ή άνθρωπο 7-9 Χωρίς επιδράσεις 10 Κριτήριο Β2 Πιθανές οχλήσεις περιοίκων από την κατασκευή και λειτουργία των εγκαταστάσεων - Προβλεπόμενη κοινωνική αποδοχή Στον ακόλουθο πίνακα ποσοτικοποιούνται οι παράμετροι "απόσταση" και "ορατότητα" από κατοικίες ή δραστηριότητες της περιοχής, οι οποίες είναι οι βασικές παράμετροι που καθορίζουν τις οχλήσεις των περιοίκων από την κατασκευή και λειτουργία μιας εγκατάστασης. Πίνακας 7.2-4: Σύστημα βαθμολόγησης κριτηρίου Β2 Απόσταση από κατοικίες Βαθμός Με ορατότητα Μερική ορατότητα Χωρίς ορατότητα 100-800 μ. 0-5 4-6 6-8 800-3000 μ. 6-9 6-9 8-9 Πάνω από 3 χλμ. 10 9-10 10 Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειωθεί ότι στον όρο "απόσταση από κατοικίες" δε συμπεριλαμβάνονται μόνο οι οικισμοί, αλλά και δραστηριότητες ψυχαγωγίας, τουριστικού ενδιαφέροντος, παραλίες λουομένων κ.λ.π. Οι παραλιακές περιοχές χρησιμοποιούνται, συνήθως, για κοινή χρήση ιδιαίτερα σε περιοχές με αυξημένη τουριστική χρήση, αλλά και σε αστικές περιοχές όπου κυριαρχεί η έλλειψη ανοιχτών χώρων και περιοχών αναψυχής. Αν το γήπεδο για τη χωροθέτηση της ΕΕΛ βρίσκεται κοντά σε κατοικημένες περιοχές, τότε κατά τη φάση της κατασκευής θα πρέπει να λαμβάνονται μέτρα ώστε να ελαχιστοποιούνται πιθανές οχλήσεις των περίοικων όπως ο θόρυβος, οι οσμές, τα εκπεμπόμενα υγρά ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 115

σωματίδια, τα εκπεμπόμενα αέρια, οι διαρροές χημικών, ο έντονος φωτισμός κλπ. Επίσης, στην περίπτωση που η εγκατάσταση βρίσκεται σε οπτική επαφή με τους οικισμούς, απαιτείται η κατασκευή συστήματος κάλυψης των χώρων οπτικής επαφής όπως π.χ. δενδροφύτευση, φράχτες κλπ. Κριτήριο Β3. Μεταβολή μορφολογίας του εδάφους - Αισθητική και οπτική ρύπανση Οι βασικές παράμετροι που καθορίζουν την τιμή αυτού του κριτηρίου, εκτός από την ορατότητα και την απόσταση που αναπτύχθηκαν στο Κριτήριο Β2 και έχουν να κάνουν κυρίως με τις ενδεχόμενες οχλήσεις των περίοικων, είναι και οι γύρω χρήσεις γης καθώς και το γενικότερο ανάγλυφο του εδάφους της περιοχής. Όσον αφορά τη μορφολογία του εδάφους, η ύπαρξη υψηλού υδροφόρου ορίζοντα απαιτεί απομάκρυνση του νερού στη φάση κατασκευής της εγκατάστασης, η οποία μπορεί να προκαλέσει καθιζήσεις και καταστροφές των γειτονικών υποδομών, ενώ ενδέχεται να είναι δύσκολη η συντήρηση υπόγειων χώρων. Όσον αφορά την αισθητική και οπτική όχληση, όπως έχει ήδη επισημανθεί, η δημιουργία ΕΕΛ. σε περιοχές που χαρακτηρίζονται περιβαλλοντικά προστατευόμενες ή ιδιαίτερου κάλλους, ενδέχεται να συναντήσει προβλήματα, όπως επίσης και στις παραθαλάσσιες περιοχές που προορίζονται συνήθως για δημόσιες χρήσεις. Επίσης, υπάρχουν περιπτώσεις όπου σημαντικό ρόλο παρουσιάζει η αρχιτεκτονική και η διαμόρφωση του εξωτερικού χώρου της εγκατάστασης, ώστε να ταιριάζει με τον περιβάλλοντα χώρο. Ενδεικτικά, τέτοιες είναι η περίπτωση παραδοσιακών οικισμών, όπου και η διατήρηση και ανάδειξη της αισθητικής (π.χ. χρήση κεραμοσκεπής στα κτίρια, στέγαση επιμέρους μονάδων κλπ) αποτελεί σημαντικό παράγοντα στην επιτυχή χωροθέτηση της εγκατάστασης, καθώς και η περίπτωση εγκαταστάσεων που βρίσκονται πολύ κοντά σε κατοικημένες περιοχές. Κριτήριο Β4. Επιπτώσεις κατά τη διάθεση των επεξεργασμένων λυμάτων. Η βασική παράμετρος που καθορίζει αυτό το κριτήριο είναι οι επιπτώσεις που θα έχει η μέθοδος διάθεσης στη δημόσια υγεία καθώς και στη χλωρίδα και πανίδα. Βασικοί παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη είναι: Το είδος του συστήματος διάθεσης των επεξεργασμένων λυμάτων (λίμνη, χείμαρρος, ποτάμι, θάλασσα) Οι παράμετροι που νομικώς θεσπίζουν την ποιότητά του (ευαίσθητος ή όχι αποδέκτης) ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 116

Οι χρήσεις των νερών του αποδέκτη κατάντη του σημείου εκβολής των επεξεργασμένων λυμάτων (π.χ. ύδρευση, άρδευση, κολύμβηση κλπ). Οι παραπάνω παράγοντες καθορίζουν τον απαραίτητο βαθμό επεξεργασίας των εισερχομένων στην εγκατάσταση λυμάτων, οπότε και τον αριθμό και το είδος των μονάδων επεξεργασίας καθώς και τον εξοπλισμό των επιμέρους διεργασιών. Επίσης, πρέπει να ληφθούν υπόψη ενδεχόμενα φαινόμενα εγκλεισμού του νερού (π.χ. λίμνες) κατάντη του σημείου εκβολής επηρεάζουν το κόστος της ΕΕΛ, αφού σε αυτήν την περίπτωση απαιτούνται αναβαθμισμένες τεχνολογίες επεξεργασίας και αυστηρότεροι βαθμοί απομάκρυνσης των θρεπτικών και των λοιπών παραμέτρων των λυμάτων, ώστε να εξασφαλιστεί η ποιότητα του αποδέκτη. Όταν η διάθεση γίνεται σε θαλάσσιο σύστημα, εκτός από την θεσμοθετημένη ποιότητα του συστήματος σημαντικός παράγοντας είναι, όσον αφορά στις επιπτώσεις, αν η διάθεση γίνεται απευθείας μέσω υποθαλάσσιου αγωγού, οπότε και πρέπει να καθοριστούν λεπτομερώς το βάθος του και η απόστασή του από την ακτή ή αν η διάθεση πραγματοποιείται αρχικά σε παρακείμενο στην εγκατάσταση ρέμα που καταλήγει στη θάλασσα. Τέλος, σημειώνεται ότι ο έλεγχος της ροής, όπως επίσης και η δειγματοληψία ανάντη και κατάντη του σημείου εκροής των επεξεργασμένων λυμάτων καθώς και η εκτίμηση των μακροσκοπικών επιπτώσεων στην ποιότητα και την έμβια ζωή του αποδέκτη, είναι ευκολότερη στην περίπτωση που η μονάδα επεξεργασίας είναι πλησίον του αποδέκτη των επεξεργασμένων λυμάτων. Κριτήριο Γ1. Καταλληλότητα χώρου Κατά την επιλογή του γηπέδου χωροθέτησης πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι παρούσες αλλά και προβλεπόμενες απαιτήσεις επεξεργασίας, οι οποίες ενδέχεται να είναι μεγάλες σε αναπτυσσόμενες περιοχές (λόγω αύξησης του πληθυσμού), οπότε και προκύπτει η ανάγκη της μελλοντικής επέκτασης της εγκατάστασης. Η συνολική απαιτούμενη επιφάνεια για την ΕΕΛ συγκεκριμένης δυναμικότητας εξαρτάται από τους παρακάτω παράγοντες οι οποίοι θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τα αρχικά στάδια επιλογής του χώρου αλλά και κατά το σχεδιασμό της εγκατάστασης: o Απαιτούμενος βαθμός επεξεργασίας των λυμάτων, όπου καθορίζει τον αριθμό, το είδος και το μέγεθος των επιμέρους απαραίτητων μονάδων επεξεργασίας. o Διάταξη και σχεδιασμός των μονάδων επεξεργασίας. Σημειώνεται ότι η ελαχιστοποίηση των αποστάσεων μεταξύ των επιμέρους μονάδων έχει ως αποτέλεσμα να περιπλέκεται η λειτουργία και η συντήρησή τους. Επίσης, ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 117

παρατηρείται ότι οι μονάδες τετραγωνικής ή ορθογωνικής διατομής εξοικονομούν χώρο σε σχέση με τις μονάδες κυκλικής διατομής όμοιου όγκου αλλά μπορούν να αυξήσουν το κόστος συντήρησης και να αποδειχθούν μη λειτουργικές για ορισμένες διεργασίες. o o o Απαιτήσεις σε βοηθητικό και εφεδρικό εξοπλισμό. Απαιτούμενοι χώροι πρόσβασης στην ΕΕΛ, κυκλοφορίας εντός της ΕΕΛ, στάθμευσης, χώροι συντήρησης, διοίκησης, αποθήκευσης καθώς και χώροι εργαστηρίων αλλά και ουδέτερες ζώνες γύρω από την εγκατάσταση προς περιορισμό των οχλήσεων στους γύρω οικισμούς. Η πρόσβαση στο διαθέσιμο χώρο Η προσβασιμότητα στον χώρο της εγκατάστασης είναι σημαντικός παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπόψιν. Η ύπαρξη δρόμου πρόσβασης κατά το στάδιο της επιλογής του γηπέδου χωροθέτησης, πριν την κατασκευή της ΕΕΛ θεωρείται πλεονέκτημα του συγκεκριμένου χώρου. o Οι κλίσεις του εδάφους Η επιλογή του γηπέδου χωροθέτησης σε χαμηλό υψόμετρο σε σχέση με τους εξυπηρετούμενους οικισμούς, διευκολύνει τη ροή των λυμάτων όπου πραγματοποιείται κυρίως δια της βαρύτητας και ελαχιστοποιεί τον αριθμό των απαραίτητων ενδιάμεσων σταθμών άντλησης. Ένα επιπλέον πλεονέκτημα τέτοιων περιοχών ενδέχεται να είναι η οπτική απομόνωση της εγκατάστασης από τους γύρω οικισμούς. o Η ύπαρξη συστήματος διάθεσης Η ύπαρξη συστήματος διάθεσης σε ικανοποιητική απόσταση από την εγκατάσταση, όπως χείμαρρος ή ρέμα μόνιμης ή περιοδικής ροής, αποτελεί πλεονέκτημα κατά τη φάση επιλογής του γηπέδου χωροθέτησης. Κατά αυτόν τον τρόπο μειώνεται το κόστος διάθεσης των επεξεργασμένων λυμάτων. Επίσης, επιθυμητή μπορεί να αποδειχθεί η ύπαρξη καλλιεργειών τέτοιου είδους, ώστε να είναι δυνατή η άρδευσή τους από την εκροή της εγκατάστασης, οπότε και προωθείται η αειφόρος ανάπτυξη με την επαναχρησιμοποίηση των επεξεργασμένων λυμάτων. Κατά συνέπεια, η τιμή του κριτηρίου Γ1 είναι μεγάλη αν ο διαθέσιμος χώρος επαρκεί για την κατασκευή του έργου λαμβάνοντας υπόψη και τις ενδεχόμενες μελλοντικές απαιτήσεις σε αναπτυσσόμενες περιοχές, αν η πρόσβαση και κίνηση στο διαθέσιμο χώρο είναι εύκολη, αν οι κλίσεις της ευρύτερης περιοχής αλλά και του εδάφους του συγκεκριμένου γηπέδου χωροθέτησης είναι οι κατάλληλες ώστε να διευκολύνεται η κατασκευή και λειτουργία της ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 118

εγκατάστασης με αντίστοιχη μείωση του κατασκευαστικού και λειτουργικού κόστους και τέλος αν υπάρχει σύστημα διάθεσης πλησίον της εγκατάστασης. Κριτήριο Γ2 Δυσκολίες που θα αντιμετωπιστούν κατά την κατασκευή του έργου. o Το ανάγλυφο του εδάφους Η γεωλογία, υδρογεωλογία και ο τύπος εδάφους της περιοχής χωροθέτησης αποτελούν σημαντικούς παράγοντες στη διαμόρφωση του κόστους κατασκευής της εγκατάστασης. Τα προβλήματα σχεδιασμού είναι πιο περίπλοκα στην περίπτωση συνύπαρξης διαφόρων τύπων εδάφους, ενώ ενδέχεται λεπτόκοκκα αλλουβιακά εδάφη και άλλοι ακατάλληλοι σχηματισμοί να βρίσκονται δίπλα σε ποτάμια και ρέματα που κατά τα άλλα αποτελούν ιδανικές περιοχές για τη χωροθέτηση εγκαταστάσεων. Σε βραχώδη εδάφη, το βάθος του στρώματος των βράχων μπορεί να επηρεάσει το υδραυλικό προφίλ της εγκατάστασης και να αυξήσει το κόστος κατασκευής της στην περίπτωση που απαιτηθούν εκτεταμένες εκσκαφές. Η ύπαρξη υψηλού υδροφόρου ορίζοντα επίσης αυξάνει το κόστος κατασκευής, αφού οι απαιτήσεις για απομάκρυνση του νερού είναι αυξημένες στη φάση κατασκευής της εγκατάστασης. Η απομάκρυνση του νερού μπορεί να προκαλέσει καθιζήσεις και καταστροφές των γειτονικών υποδομών, ενώ ενδέχεται να είναι δύσκολη η συντήρηση υπόγειων χώρων. Για παράδειγμα, η πήξη του υπόγειου νερού κατά τη διάρκεια του χειμώνα μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την καταστροφή εξοπλισμού της εγκατάστασης, όπως τα συστήματα διάχυσης αέρα καθώς και τα συστήματα συλλογής της λάσπης. Τα προβλήματα που προκύπτουν μπορούν να ξεπεραστούν με συστήματα συνεχούς άντλησης του υπόγειου νερού, τα οποία όμως είναι δαπανηρά και δεν εξαλείφουν τελείως το πρόβλημα και την ανάγκη χρήσης βαλβίδων ανακούφισης. o Την κοινωνική αποδοχή του έργου. Η κοινωνική αποδοχή του έργου έχει άμεση σχέση με το σύνολο των κριτηρίων που εξετάζονται και μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την εξέλιξή του. Κύριοι παράγοντες που επηρεάζουν το ευρύ κοινό είναι: o Η ασφάλεια και αισθητική που παρουσιάζει το συνολικό έργο. Οι κύριοι παράγοντες που συνθέτουν τις παραπάνω έννοιες είναι η ορατότητα, η έκλυση οσμών και η δημιουργία θορύβου ενώ συνδέεται άμεσα με την απόσταση του έργου από τις κατοικημένες περιοχές, τη μορφολογία της ευρύτερης περιοχής και τον τρόπο διάθεσης των επεξεργασμένων λυμάτων. Συνεπώς, κατά τη φάση του σχεδιασμού θα πρέπει, επίσης, να εντοπιστούν όλα τα ενδεχόμενα προβλήματα αισθητικής και οπτικής ρύπανσης και να προβλεφθούν τα αναγκαία μέτρα άμβλυνσής τους. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 119

o o Οι υφιστάμενες χρήσεις γης και το ιδιοκτησιακό καθεστώς του γηπέδου χωροθέτησης και της ευρύτερης αυτού περιοχής, καθώς και η προβλεπόμενη μελλοντική της ανάπτυξη. Σημαντικός, επίσης, παράγοντας είναι η πολιτιστική και περιβαλλοντική της αξία που καθορίζει τους όρους κατασκευής και λειτουργίας της εγκατάστασης. Το προβλεπόμενο κόστος κατασκευής και λειτουργίας του έργου και αφορούν το σύνολο του πληθυσμού που εξυπηρετείται από την ΕΕΛ. Κριτήριο Γ3. Κόστος κατασκευής και λειτουργίας των έργων μεταφοράς, επεξεργασίας και διάθεσης των λυμάτων Μεταξύ των λύσεων που τελικά επιλέγονται για αξιολόγηση, σημαντικό κριτήριο θα πρέπει να αποτελεί το κόστος κατασκευής του έργου διαχείρισης των λυμάτων. Το σύστημα διαχείρισης των λυμάτων (μεταφορά, επεξεργασία και διάθεση) που θα προταθεί, θα πρέπει να εξασφαλίζει ανεκτά οικονομικά κριτήρια για το μέγεθος του προτεινόμενου έργου, αλλά και συνθήκες λειτουργίας τέτοιες, ώστε να εξασφαλίζεται η ικανότητα του φορέα διαχείρισης των έργων να το λειτουργεί αυτόνομα. Με βάση τα προηγούμενα, θα εφαρμοστεί το σύστημα βαθμολόγησης για τις προτεινόμενες θέσεις κατασκευής της εγκατάστασης επεξεργασίας λυμάτων. Σημειώνεται ότι υπάρχουν δύο εναλλακτικές θέσεις για την προτεινόμενη εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων, οπότε και το σύστημα βαθμολόγησης εφαρμόζεται και για τις δύο εναλλακτικές θέσεις προς επιβεβαίωση της καταλληλότερης. Η τελική βαθμολογία για κάθε χώρο προκύπτει από το άθροισμα των γινομένων του τύπου: (Τιμή του κριτηρίου i) x (Συντελεστή βαρύτητας του κριτηρίου i) Ο καλύτερος τελικός βαθμός για ένα χώρο είναι το δέκα (10) ενώ ο χειρότερος το μηδέν (0). Προφανώς, όσο πιο κοντά στο δέκα είναι ο τελικός βαθμός κάποιου χώρου, τόσο περισσότερο περιβαλλοντικά, τεχνικά και οικονομικά αποδεκτή είναι η επιλογή αυτού του χώρου για την κατασκευή της εγκατάστασης. Κριτήρια Πίνακας 7.2-5: Υπολογισμός τελικής βαθμολογίας Τιμή x Συντελεστή Τιμή x Συντελεστή βαρύτητας βαρύτητας Α1. Επίδραση στις σημερινές και τις προβλεπόμενες χρήσεις γης -Επίδραση στην ανάπτυξη της περιοχής Α2. Πιθανή απώλεια ΘΕΣΗ λύσης Ε1 ΘΕΣΗ λύσης Ε2 6 x 0,15 = 0,90 7 x 0,15 = 1,05 7 x 0,03 = 0,21 8 x 0,03 = 0,24 ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 120

παραγωγικής γης Α3. Εμπόδια χωροθέτησης του έργου (π.χ. αρχαιολογικός χώρος, δασικές εκτάσεις, ιδιοκτησιακό καθεστώς) Β1. Περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τη λειτουργία της εγκατάστασης Β2. Πιθανές οχλήσεις περιοίκων από την κατασκευή και λειτουργία των εγκαταστάσεων - Προβλεπόμενη κοινωνική αποδοχή Β3. Μεταβολή μορφολογίας του εδάφους - Αισθητική και οπτική ρύπανση Β4. Επιπτώσεις κατά τη διάθεση των επεξεργασμένων λυμάτων Γ1. Καταλληλότητα χώρου Γ2. Δυσκολίες που θα αντιμετωπιστούν κατά την κατασκευή του έργου Γ3. Κόστος κατασκευής και λειτουργίας των έργων μεταφοράς, επεξεργασίας και διάθεσης των λυμάτων ΣΥΝΟΛΟ 7 x 0,1 = 0,7 7 x 0,1 = 0,7 8 x 0,15 = 1,20 7 x 0,15 = 1,05 7 x 0,15 = 1,05 7 x 0,15 = 1,05 9 x 0,10 = 0,9 9 x 0,10 = 0,9 7 x 0,12 = 0,84 7 x 0,12 = 0,84 9 x 0,05 = 0,45 7 x 0,05 = 0,35 9 x 0,05 = 0,45 7 x 0,05 = 0,35 8 x 0,1 = 0,8 6 x 0,1 = 0,6 7,50 6,80 Η τελική βαθμολόγηση των δύο εναλλακτικών εξεταζόμενων θέσεων είναι υψηλή και επιβεβαιώνει πως οι επιλεχθείσες θέσεις είναι κατάλληλες για την κατασκευή της εγκατάστασης επεξεργασίας λυμάτων. Ταυτόχρονα και οι επιμέρους βαθμολογίες ανά κριτήριο είναι ενδεικτικές της καταλληλότητας των χώρων για το συγκεκριμένο κάθε φορά σκοπό. Η θέση που τελικά προκύπτει ως η βέλτιστη για τη χωροθέτηση της εγκατάστασης επεξεργασίας λυμάτων. είναι η εναλλακτική θέση της λύσης Ε1, η οποία πλεονεκτεί λόγω: o Της δυνατότητας πρόσβασης στο έργο, αφού η πρόσβαση αποτελεί σημαντικό παράγοντα κατά την φάση κατασκευής του, όσον αφορά τις μεταφορές εντός και εκτός του χώρου κατασκευής της εγκατάστασης αλλά και κατά τη φάση λειτουργίας του. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 121

o Επίσης, εκτιμάται ότι παρουσιάζει πλεονέκτημα σε σχέση με την εξεταζόμενη εναλλακτική θέση της λύσης Ε2, από άποψη κόστους κατασκευής του έργου, καθώς η θέση Β χωροθετείται σε υψηλό υψόμετρο με πολύ μεγάλες βραχώδεις εκσκαφές. Σε ότι αφορά την εξέταση των εναλλακτικών τεχνολογιών, στο τεύχος της υδραυλικής μελέτης υπάρχει πλήρης ανάλυση των εναλλακτικών τεχνολογιών και σαφής τεκμηρίωση της επιλεγείσας λύσης. Συμπερασματικά, με βάση την παραπάνω ανάλυση αποδεικνύεται ότι προτιμότερη εναλλακτική δυνατότητα είναι η δεύτερη (Λύση Ε1), η οποία στα επόμενα κεφάλαια θα αναλυθεί εξεταστεί όσον αφορά τις επιπτώσεις της στο περιβάλλον, ενώ θα προταθούν και μέτρα αντιμετώπισης των πιθανών αρνητικών επιπτώσεων. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 122

8. Υφιστάμενη κατάσταση του περιβάλλοντος 8.1 Περιοχή μελέτης Το Μεγανήσι είναι ένα γραφικό νησί που βρίσκεται στο Εσωτερικό Αρχιπέλαγος του Ιονίου Πελάγους, 4 ναυτικά μίλια νοτιοανατολικά (Ν.Α) της Νήσου Λευκάδας. Είναι το μεγαλύτερο νησί του συμπλέγματος των Πριγκηπονήσων Λευκάδας με έκταση 22,4 km 2 και ανήκει επίσης στο ευρύτερο σύμπλεγμα των Τηλεβοΐδων νήσων. Διοικητικά υπάγεται στην Περιφερειακή Ενότητα Λευκάδας και έχει τρείς τοπικές κοινότητες: του Βαθέως, του Κατωμέριου (που είναι και έδρα του δήμου) και του Σπαρτοχωρίου οι οποίες αποτελούν τους κυρίους οικισμούς με συνολικό πληθυσμό περίπου 2.000 κατοίκους. Στο δήμο Μεγανησίου ανήκει και η γνωστή νησίδα Σκορπιός. Απέχει από το Νυδρί 4 ναυτικά μίλια και 1½ ναυτικά μίλια από τον Σκορπιό. Εικόνα 8.1-1: Διοικητική οργάνωση δήμου Μεγανησίου ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 123

Η Λευκάδα είναι περιφερειακή ενότητα των Ιονίων Νήσων και η έκταση της είναι 354,7 km 2 ενώ ο συνολικός πληθυσμός της ανέρχεται στους 23693 (ΕΛΣΤΑΤ 2011) από 21888 κατοίκους το 2001 (ΕΣΥΕ 2001). Εικόνα 8.1-2: Θέση της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων στον χάρτη της Ελλάδας Μετά την εφαρμογή του Νόμου 3852 (ΦΕΚ 87 / Α/7.5.2010) «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πρόγραμμα Καλλικράτης» η περιφερειακή ενότητα Λευκάδας συνίσταται από τους Δήμους: Δ. Λευκάδας Δ. Μεγανησίου Εικόνα 8.1-3: Περιφερειακή Ενότητα Λευκάδας ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 124

Ο Δήμος Μεγανησίου βρίσκεται στα ανατολικά της περιφερειακής ενότητας και τοποθετείται μεταξύ της Λευκάδας και της Αιτωλοακαρνανίας. Η πρόσβαση στο νησί γίνεται μόνο από την πλευρά της Λευκάδας. Από πλευράς μορφολογίας χωρίζεται σε τρία κύρια μέρη: α) Το δυτικό ορεινό κομμάτι, όπου η υψηλότερη κορυφή είναι οι Ράχες (297 m), β) Το ανατολικό κομμάτι με τις ακτογραμμές τύπου «φιορδ» και με χαμηλότερο ανάγλυφο (σπάνια ξεπερνάει το υψόμετρο των 100 m), γ) Το νότιο κομμάτι, το «πόδι» όπως φαίνεται στο χάρτη, στο οποίο κυριαρχεί το έντονο ανάγλυφο και είναι εμφανής η επίδραση της τεκτονικής δραστηριότητας. Από πλευράς ανάγλυφου ο δήμος Μεγανησίου είναι αποκλειστικά πεδινός. Αν και το νησί χαρακτηρίζεται πεδινό υπάρχουν δυσπρόσιτες περιοχές από πλευράς αναγλύφου, κυρίως ακτές. Το υψομετρικό εύρος του νησιού κυμαίνεται από τη στάθμη της θάλασσας έως 284 μέτρα στο κέντρο του νησιού, στην τοποθεσία Μέγας Μπίρνος. Η παραδοσιακή αρχιτεκτονική των οικισμών, ο φιλόξενος κόσμος, η ήρεμη ζωή, η εναλλαγή των τοπίων, τα γραφικά λιμανάκια με τις ψαροταβέρνες, οι χώροι του φαγητού και της διασκέδασης, η μαγευτική θέα, τα καταπράσινα τοπία και η κρυστάλλινη θάλασσα, δημιουργούν ένα ιδανικό περιβάλλον για διακοπές. Η περιοχή της μελέτης βρίσκεται στην τοποθεσία «Σκίζα», νοτιοδυτικά του οικισμού Κατωμερίου. Εικόνα 8.1-4: Ευρύτερη Περιοχή Μελέτης ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 125

8.2 Κλιματικά και Βιοκλιματικά χαρακτηριστικά 8.2.1 Μετεωρολογικά και κλιματολογικά στοιχεία Η γνώση των κλιματικών στοιχείων, οι επιδράσεις και οι αλληλοεπιδράσεις τους είναι απαραίτητα στην έρευνα των περιβαλλοντικών και οικολογικών συνθηκών μιας περιοχής, ενώ η διερεύνησή τους οδηγεί στην ορθολογικότερη διαχείριση και εκμετάλλευση του περιβάλλοντος. Τα μετεωρολογικά στοιχεία που αφορούν την περιοχή μελέτης καθώς και την ευρύτερη περιοχή, προέρχονται από τον πλησιέστερο μετεωρολογικό σταθμό της περιοχής. 8.2.1.1 Άνεμοι Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΜΥ, άνεμοι πνέουν στην περιοχή σε ποσοστό 70%. Οι επικρατέστεροι άνεμοι είναι βορειοδυτικοί με συχνότητα 27,90%, ακολουθούν οι νοτιοανατολικοί με συχνότητα 16,76%. Οι βορειοδυτικοί άνεμοι πνέουν συχνότερα με μέση ταχύτητα 2-4 μποφόρ ενώ οι νοτιοανατολικοί με μέση ταχύτητα 1-3 μποφόρ. Άνεμοι εντάσεως 6 και άνω μποφόρ πνέουν με πρακτικά αμελητέα συχνότητα (1,93%) Τα ανεμολογικά στοιχεία από το Σταθμό Λευκάδας παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα: BEAUFORT Ν ME Ε SE S SW W NW CALM SUM 0 30,008 30,008 1 0,088 1,447 1,633 3,946 0,011 0,011 0,570 3,157 10,863 2 0,340 2,291 2,696 5,426 0,055 0,066 1,699 7,289 19,862 3 0,384 1,776 1,600 4,165 0,132 0,055 1,743 6,467 16,322 4 0,318 1,107 1,140 2,390 0,274 0,044 2,028 9,076 16,377 5 0,132 0,362 0,471 0,636 0,384 0,011 1,195 1,447 4,638 6 0,142 0,066 0,285 0,186 0,340 0,011 0,252 0,384 1,666 7 0,011 0,011 0,033 0,011 0,022 0,000 0,011 0,011 0,110 8 0,011 0,011 0,011 0,000 0,000 0,000 0,011 0,011 0,055 9 0,000 0,000 0,011 0,000 0,000 0,000 0,000 0,011 0,022 10 0,000 0,011 0,011 0,000 0,000 0,000 0,000 0,022 0,044 11 0,000 0,000 0,011 0,000 0,000 0,000 0,000 0,022 0,033 SUM 1,426 7,082 7,902 16,760 1,218 0,198 7,509 27,897 30,008 100,000 Πίνακας 8.2-1: Ανεμολογικά στοιχεία (Μ.Σ. Λευκάδας 1975-1997) ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 126

8.2.1.2 Θερμοκρασία αέρος Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται θερμοκρασιακά στοιχεία για την περίοδο 1975 1997, τα οποία προήλθαν από το σταθμό της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας που βρίσκεται στη Λευκάδα. Η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι 17,5 C με ψυχρότερο μήνα τον Ιανουάριο (10,2 C) και θερμότερο τον Αύγουστο (25,5 C). Η μέση ελάχιστη θερμοκρασία είναι 13,2 C και κυμαίνεται από 6,8 C (Ιανουάριος, Φεβρουάριος) σε 20,7 C (Αύγουστος). Η μέση μέγιστη θερμοκρασία είναι 20,8 C και κυμαίνεται από 13,4 DC (Ιανουάριος) σε 29 C (Ιούλιος, Αύγουστος). I Φ Μ Α Μ I I Α Σ Ο Ν Δ ΕΤΟΣ Μέση θερμοκρασία 10,2 10,6 12,7 15,2 19,4 23,1 25,4 25,5 23,0 19,3 14,6 11,5 17,5 Μέση μέγιστη 13,4 13,8 15,8 18,3 22,7 26,5 29,0 29,0 26,4 22,8 17,8 14,6 20,8 Μέση ελάχιστη 6,8 6,8 8,4 10,6 14,7 18,2 20,2 20,7 18,3 15,2 11,0 8,0 13,2 Απολύτως μέγιστη 20,3 23,4 25,5 26,0 32,7 34,2 38,4 36,5 34,0 33,0 26,0 25,0 29,6 Απολύτως ελάχιστη -3,0-1,8-1,0 2,5 7,2 12,0 12,0 9,5 11,5 2,5 0,0-1,0 4,2 Πίνακας 8.2-2: Θερμοκρασιακά στοιχεία (Μ.Σ. Λευκάδας 1975-1997) 8.2.1.3 Υετός Το μέσο ετήσιο ύψος βροχών είναι 942,3 mm ύψους βροχής. Ο πιο υγρός μήνας είναι ο Νοέμβριος (μέσο ύψος 203,6 mm) και ο πιο ξηρός ο Ιούνιος (μέσο ύψος 8,4 mm).σε ετήσιες ποσότητες παρατηρείται μείωση του συνολικού ύψους των βροχοπτώσεων τις τελευταίες δεκαετίες. Η μέση σχετική υγρασία είναι 71,4% και η μέση μηνιαία νέφωση είναι 2,9 (κλίμακα 0 8/8). Αναλυτικά τα στοιχεία παρουσιάζονται στον πίνακα που ακολουθεί: Μέσο ύψος υετού σε mm Μέγ ύψος υετού 24ώρου σε mm Σχετική Υγρασία (%) I Φ Μ Α Μ I I Α Σ Ο Ν Δ ΕΤΟΣ 111,8 117,2 78,2 70,5 31,9 8,4 10,5 17,6 36,9 105,1 203,6 150,6 942,3 72,0 111,0 41,0 68,0 39,5 26,0 71,0 54,0 56,4 128,0 158,0 85,0 75,8 71,9 70,6 68,0 69,0 70,8 69,3 69,4 74,4 73,7 72,2 73,4 73,5 71,4 Πίεση (M.S.L) 1014,4 1014,3 1014,1 1013,5 1013,8 1013,7 1013,4 1013,6 1014,4 1014,4 1014,7 1014,5 1014,1 Μέση συννεφιά 3,9 4,0 3,7 3,5 2,9 1,7 0,9 1,1 1,8 2,8 3,8 4,1 2,9 ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 127

Πίνακας 8.2-3: Βροχομετρικά στοιχεία (Μ.Σ. Λευκάδας 1975-1997) 8.2.2 Βιοκλιματολογικά στοιχεία Οι βασικότεροι παράγοντες που συντελούν στη διαμόρφωση του κλίματος της περιοχής είναι: το ανάγλυφο, η απόσταση από τη θάλασσα, το υψόμετρο, τα ατμοσφαιρικά συστήματα και οι ιδιαίτερες τοπικές συνθήκες. Το κλίμα του νησιού είναι μεσογειακό, με κύρια χαρακτηριστικά τη μεγάλη ηλιοφάνεια, τον ήπιο αλλά βροχερό χειμώνα και το ζεστό καλοκαίρι που είναι ευχάριστο χάρις στους δροσερούς του ανέμους. Η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων ανήκει στον υγρό βιοκλιματικό όροφο με ήπιους κατά κύριο λόγο χειμώνες ως και θερμούς. Σύμφωνα με το σύστημα ταξινόμησης κατά Koppen, η ευρύτερη περιοχή μελέτης ανήκει στον κλιματικό τύπο Csa που υποδηλώνει: Μεσογειακό με ξηρό θέρος και μέση θερμοκρασία του θερμότερου μήνα του έτους μεγαλύτερη από 22 C. Υπάρχει μια ξηρή περίοδος, μετά το θερινό ηλιοστάσιο, κατά την οποία ο ξηρότερος μήνας δέχεται λιγότερο από 40mm βροχοπτώσεις. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 128

Εικόνα 8.2-1: Κλιματική Κατάταξη κατά Koppen 8.3 Μορφολογικά και τοπιολογικά χαρακτηριστικά Η γενικότερη μορφολογία της ευρύτερης περιοχής, με την κλιμάκωση των υψομέτρων από την θάλασσα (υψόμετρο 0 μ.) έως την θέση Μπάλωμα (υψόμετρο 300 μ.), καθώς και άλλα υψώματα (π.χ. Σπαρτοχώρι, Παληόμυλος Κατωμερίου), να βρίσκονται σε μικρή απόσταση από την θάλασσα, δίνει πολύ μεγάλο πλεονέκτημα για θέσεις θέας και παρατήρησης. Την κοντινότερη και απρόσκοπτη θέα στο Σκορπιό και τα άλλα νησάκια, την έχει κανείς από τα υψώματα της ευρύτερης περιοχής, δυτικά του οικισμού Σπαρτοχωρίου. Εντυπωσιακή θέα θα συναντήσει κανείς από ψηλά, στο οδικό δίκτυο που οδηγεί στις νότιες και δυτικές παραλίες του Μεγανησίου. Από αρκετά σημεία στην ενδοχώρα του Μεγανησίου υπάρχει απρόσκοπτή θέα προς το εσωτερικό αρχιπέλαγος, με την παρουσία διάσπαρτων νησίδων, Κυθρός, Κάλαμος, Καστός, Αρκούδι, Άτοκος, Σκορπιός αλλά και της Λευκάδας της Ιθάκης και της Κεφαλονιάς εξασφαλίζουν μοναδική θέα. Το σύνολο του Νησιού αποτελεί φυσικό τοπίο ιδιαίτερης αισθητικής αξίας αλλά θα πρέπει να αναφερθεί ιδιαίτερα το βορειανατολικό τμήμα του νησιού με τους πολυσχιδείς κόλπους που σχηματίζονται. Πιο συγκεκριμένα οι κόλποι Αθερινού Αμπελάκια και Μπάλος αποτελούν φυσικά λιμάνια στα οποία οι ελαιώνες και η φυσική βλάστηση αγγίζει το θαλάσσιο μέτωπο δημιουργώντας τοπία εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς. Οι συγκεκριμένοι κολπίσκοι έχουν ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 129

ιδιαίτερα βαθιά νερά και είναι δυνατόν να προσεγγίζουν μικρά ιστιοπλοϊκά πολύ κοντά στις ακτές (μόλις μερικά μέτρα) και να ελλιμενίζεται στο συγκεκριμένο σημείο σημαντικός αριθμός τουριστικών σκαφών. Το Μεγανήσι διαθέτει αρκετούς όρμους όπου βρίσκουν καταφύγιο τα σκάφη που πλέουν στο Ιόνιο καθώς και θαλάσσιες σπηλιές. Το πιο ονομαστό είναι το σπήλαιο του Παπανικολή όπου είναι το μεγαλύτερο ενάλιο σπήλαιο τον κόσμο και βρίσκεται στη νότια παραλία του Μεγανησίου. Λόγω του μεγέθους του, προσφέρει καταφύγιο σε βάρκες και ιστιοφόρα σε περιπτώσεις κακοκαιρίας. Έχει μήκος 120m, πλάτος 60m, που όσο προχωρά στο εσωτερικό του στενεύει για να φτάσει τα 23 m. Η είσοδος του είναι πολύ μεγάλη, χωρίς όμως να διαφαίνεται το βάθος του σπηλαίου, καθώς το μεγαλύτερο μέρος του κοιλώματος στρέφει προς τα δεξιά. Η οροφή του στο κέντρο φτάνει τα 30m και η συνολική του έκταση καλύπτει 3800km 2. Ο φυσικός διάκοσμος του σπηλαίου είναι εντυπωσιακός με τους σταλακτίτες και τις διάφορες αποχρώσεις γαλάζιου και χρυσού, που σχηματίζουν οι αντανακλάσεις των ηλιαχτίδων στους τοίχους. Επίσης αξιόλογες σπηλιές είναι η σπηλιά Γιοβάνη η οποία βρίσκεται πλησίον της σπηλιάς του Παπανικολή και η σπηλιά του Δαίμονα, κοντά στο Σπαρτοχώρι. 8.4 Γεωλογικά, Τεκτονικά και Εδαφολογικά χαρακτηριστικά 8.4.1 Γεωλογικά στοιχεία Η ευρύτερη περιοχή του έργου υπάγεται γεωτεκτονικά στην Ιόνιο ζώνη, που δομείται κυρίως από ανθρακικά πετρώματα (ασβεστόλιθους). Χαρακτηριστικό γνώρισμα της τεκτονικής δομής της Ιόνιας Ζώνης, είναι μια σειρά επάλληλα μεγασύγκλινα και μεγαντίκλινα, τα οποία με βασική αξονική διεύθυνση Β.ΒΔ Ν.ΝΑ έως ΒΔ ΝΑ, επωθούνται και εφιππεύουν το ένα πάνω στο άλλο προς τα δυτικά. Η ευρύτερη περιοχή έχει υποστεί την επίδραση αλλεπάλληλων τεκτονικών διεργασιών, τόσο πτυχογόνων, όσο και ρηξιγενών. Τα ρήγματα έχουν διευθύνσεις κυρίως ΒΑ ΝΔ, καθώς και Α Δ ενώ δεν απουσιάζουν και γραμμές ρηγμάτων Β Ν και ΒΔ ΝΑ. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 130

Α) Γεωλογικοί σχηματισμοί περιοχής μελέτης Οι βασικοί γεωλογικοί σχηματισμοί και ενότητες που δομούν την περιοχή του Μεγανησίου, σύμφωνα με τους σχετικούς γεωλογικούς χάρτες του ΙΓΜΕ (Φύλλα «Λευκάς» & «Κάλαμος»), είναι από τους νεότερους προς τους παλαιότερους, οι εξής: ΗΩΚΑΙΝΟ Ασβεστόλιθοι: πλακώδεις, μεσοστρωματώδεις έως παχυστρωματώδεις, μικρόκοκκοι έως μεσόκοκκοι, λευκοί έως υπόλευκοι, με σπάνιες ενστρώσεις κερατολίθων ΠΑΛΑΙΟΚΑΙΝΟ Ασβεστόλιθοι: παχυστρωματώδεις έως άστρωτοι, μικρόκοκκοι έως αδρόκοκκοι και λατυποπαγείς, υπόλευκοι ΑΝΩΤ. ΚΡΗΤΙΔΙΚΟ (Σενώνιο) Ασβεστόλιθοι: παχυστρωματώδεις έως άστρωτοι, μεσόκοκκοι έως αδρόκοκκοι, μικρολατυποπαγείς έως λατυποπαγείς, λευκοκίτρινοι, με θραύσματα ρουδιστών και σπάνιες ενστρώσεις κερατολίθων ΚΡΗΤΙΔΙΚΟ - ΑΝΩΤ. ΙΟΥΡΑΣΙΚΟ Σχηματισμός Βίγλας (K.h JΚ.k): εναλλαγές πλακωδών Ασβεστολίθων και Κερατολίθων (με ενστρώσεις μαργών, αργιλοπηλιτών και σχιστολίθων) Ο Σχηματισμός Βίγλας στο φύλλο «ΛΕΥΚΑΣ» εμφανίζεται ενιαίος, ενώ στο φύλλο «ΚΑΛΑΜΟΣ» διαχωρίζεται σε: α) ασβεστόλιθους με ακτινόζωα, που περιέχουν λεπτές ενστρώσεις σχιστοποιημένων μαργών αργιλοπηλιτών και κερατολίθων και β) Κερατόλιθους με παρεμβολές πυριτικών και αργιλικών σχιστολίθων, μαργών και ασβεστολίθων. ΜΕΣΟ - ΚΑΤ. ΙΟΥΡΑΣΙΚΟ Κερατόλιθοι και Σχιστόλιθοι με Ποσειδώνιες: εναλλαγές λεπτών στρωμάτων κερατολίθων και αργιλικών σχιστολίθων, με κατά θέσεις παρεμβολές ασβεστολίθων μαργαϊκών ασβεστολίθων και πυριτικών αργίλων Β) Στοιχεία σεισμικότητας Γ) Συμπεριφορά των γεωλογικών σχηματισμών Δ) Πιθανολογούμενα τεχνικογεωλογικά προβλήματα ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 131

Τα πιθανολογούμενα τεχνικογεωλογικά υδρολογικά προβλήματα στην περιοχή μελέτης, τα οποία πρέπει να αντιμετωπιστούν στην Β Φάση της μελέτης, είναι επιγραμματικά : -Έλεγχος στη συνέχεια της απορροής των χειμάρρων και απρόσκοπτη λειτουργία τους χωρίς επεμβάσεις, μέχρι την έξοδό τους στη θάλασσα. - Έλεγχος περιοχών επιδεκτικών σε πλημμύρες και λιμνάζοντα νερά - Κίνδυνοι αποκολλήσεων και καταπτώσεων στα τεχνητά κυρίως βραχώδη πρανή, ιδιαίτερα σε έργα οδοποιίας και σε περιοχές μεγάλων μορφολογικών κλίσεων - Πιθανή παρουσία εγκοίλων (σπηλαιώσεων) στους ασβεστολίθους, σε κάθε είδους θεμελίωση 8.4.2 Γεωλογία - Υδρογεωλογία Η γεωλογική δομή της θέσης ΕΕΛ και του Σ.Μ.Α. χαρακτηρίζεται από ασβεστολιθικούς σχηματισμούς της Ιονίου ζώνης, πλακώδεις, μεσοστρωματώδεις, υπολιθογραφικοί, μικρόκοκοι, λευκοί μέχρι υπόλευκοι με παρεμβολές ερυθρών ασβεστόλιθων και λίγα λεπτά στρώματα κερατολίθων. Πάχος: μέχρι 220m Ηλικία: Ανώτερο Ηώκαινο έως κατώτερο Ηώκαινο. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 132

Rh: Μάζα της Ροδόπης, Sm: Σερβομακεδονική μάζα, CR: Περιροδοπική ζώνη, (Pe: Ζώνη Παιονίας, Pa: Ζώνη Πάϊκου, Al: Ζώνη Αλμωπίας) = Ζώνη Αξιού, Pl: Πελαγονική ζώνη, Ac: Αττικοκυκλαδική ζώνη, Sp: Υποπελαγονική ζώνη, Pk: Ζώνη Παρνασσού- Γκιώνας, P: Ζώνη Πίνδου, G: Ζώνη Γαβρόρου- Τρίπολης, Ι: Ιόνιος ζώνη, Px: Ζώνη Παξών ή Προαπούλια, Eu: Ενότητα «Ταλέα όρη πλακώδεις ασβεστόλιθοι» πιθανόν της Ιόνιου ζώνης Εικόνα 8.4-1: Γεωτεκτονικό σχήμα Ελληνίδων Ζωνών κατά Μουντράκη (1985) ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 133

Σεισμική επικινδυνότητα Η γένεση των σεισμών συνδέεται ιδιαίτερα με την έντονη ρηγματογόνο τεκτονική. Σύμφωνα με τον Χάρτη ζωνών σεισμικής επικινδυνότητας (2000), η περιοχή μελέτης ανήκει στην Ζώνη ΙΙ. Οι αναμενόμενες επιταχύνσεις στη ζώνη επικινδυνότητας είναι 0,24 g. Η αναμενόμενη σεισμική επιτάχυνση για την κατηγορία Ι σεισμικής επικινδυνότητας δίνεται από τη σχέση: Α = α. g, Όπου: g: επιτάχυνση βαρύτητας και α: 0,24 για τη ζώνη ΙΙ. Εικόνα 8.4-2: Χάρτης Ζωνών Σεισμικής Επικινδυνότητας της Ελλάδας (Πηγή: Νέος Ελληνικός Αντισεισμικός Κανονισμός, 2000) ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 134

8.5 Φυσικό περιβάλλον 8.5.1 Γενικά Στοιχεία Τρία από τα μεγαλύτερα νησιά του Ιονίου Πελάγους, η Λευκάδα, η Ιθάκη και η Κεφαλονιά, ορίζουν από δυτικά, βόρεια και ανατολικά ένα σημαντικό αρχιπέλαγος 36 μικρών νησιών, στην πλειονότητά τους ακατοίκητα. Τα νησιά Μεγανήσι, Κάλαμος, Καστός και ένα μικρό ιδιωτικό, ο Σκορπιός, είναι τα μόνα που κατοικούνται και στα οποία ζουν συνολικά περίπου 1.500 άτομα. Η γεωμορφολογία των ακτών των νησιών αυτών δημιουργεί πολλούς τύπους οικοτόπων για τη θαλάσσια και χερσαία χλωρίδα και πανίδα. Στα ασφαλή νερά του αρχιπελάγους κατοικούν μονίμως ή έχουν συχνή παρουσία σημαντικοί θαλάσσιοι θηρευτές. Ο Δήμος Μεγανησίου Λευκάδας, περιλαμβάνει αρκετά μεγάλη ποικιλία οικοσυστημάτων, η κάθετη κατανομή των οποίων αναπτύσσεται από τη θαλάσσια παραλιακή ζώνη (αμμώδεις παραλίες, βραχώδεις απόκρημνες ακτές), μέχρι την ημιπεδινή, λοφώδη και ημιορεινή ζώνη (οικοσυστήματα μεσογειακού τύπου Maquis, φρύγανα, λιβάδια βοσκότοποι, καλλιέργειες και διάσπαρτες δασικές εκτάσεις). Τα όρια της περιοχής καθορίζονται από το ακρωτήριο Δουκάτο της Λευκάδας, τα θαλάσσια γεωγραφικά σημεία 38 ο 32' 00''Β - 20 ο 43' 25''Α, 38 ο 28' 00''Β - 20 ο 48' 25''Α, 38 ο 16' 75''Β - 21 ο 06' 00''Α, το χερσαίο παράκτιο σημείο 38 ο 18' 00''Β - 21 ο 09' 50''Α, την ακτή της ηπειρωτικής χώρας, τη νότια είσοδο του στενού της Λευκάδας και την ακτή της. Η περιοχή περιλαμβάνει επίσης το χερσαίο τμήμα του νησιωτικού συμπλέγματος των Εχινάδων και μια παραλιακή χερσαία ζώνη πλάτους 50m που αφορά τα υπόλοιπα νησιά του αρχιπελάγους. Το σπήλαιο του Παπανικολή όπου είναι το μεγαλύτερο ενάλιο σπήλαιο στον κόσμο και βρίσκεται στη νότια παραλία του Μεγανησίου. Απέχει 12 ναυτικά μίλια από τη Λευκάδα και η επίσκεψη σε αυτό γίνεται από το χωριό Νυδρί με μικρά πλοιάρια σε 45 λεπτά. Το όνομα του προέρχεται από το υποβρύχιο «Παπανικολής», που λέγεται ότι χρησιμοποιούσε το ορμητήριο κατά το Β παγκόσμιο πόλεμο. Επίσης αξιόλογες σπηλιές είναι η σπηλιά Γιοβάνη η οποία βρίσκεται πλησίον της σπηλιάς του Παπανικολή και η σπηλιά του Δαίμονα, κοντά στο Σπαρτοχώρι. Τα σπήλαια αποτελούν τον ιδανικό οικότοπο της φώκιας. Γι αυτό το λόγο η περιοχή αυτή αποτελεί μία από τις σημαντικότερες στην Ελλάδα (και γενικότερα στη Μεσόγειο) για το αμεσότερα απειλούμενο με εξαφάνιση θηλαστικό της Ευρώπης, τη φώκια Μonachus monachus. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 135

Μικρά καϊκάκια ταξιδεύουν τους επισκέπτες στις σπηλιές και στις αμμουδερές παραλίες με τ απόκρημνα βράχια και τα καταγάλανα κρυστάλλινα νερά του νησιού με τ απόκρημνα βράχια προσφέροντάς τους την μοναδική εξωτική εικόνα του Μεγανησιού. Δασικά οικοσυστήματα Η κάλυψη γης και κατ επέκταση η βλάστηση στην περιοχή μελέτης προσδιορίζεται πολύ αναλυτικά με βάση τα στοιχεία της 1 ης Εθνικής Απογραφής Δασών για την επικράτεια του Δασαρχείου Λευκάδας 1, τα οποία και παρουσιάζονται στον ακόλουθο πίνακα 2 : Δάσος Βοσκότοπος Γεωργικές καλλιέργειες Γυμνή βραχώδης Αστική Ύδατα ΣΥΝΟΛΟ ha 10.417 5.417 13.752 0 833 209 30.628 Σύμφωνα δε με τα αποτελέσματα της ίδια απογραφής οι τύποι της δασικής βλάστησης που απαντώνται στην επικράτεια του Δασαρχείου Λευκάδας 3 208ha και τα αείφυλλα-πλατύφυλλα έκτασης 10209ha. είναι η Χαλέπιος πεύκη έκτασης Συγκεκριμένα, το μεγαλύτερο τμήμα του Μεγανησίου καλύπτεται από αείφυλλα πλατύφυλλα και χαμηλή ξυλώδη βλάστηση, ενώ σημαντική έκταση καταλαμβάνουν και οι γεωργικές εκτάσεις. Περίπου το 11,5% του νησιού καταλαμβάνεται από δάση κωνοφόρων. Κατά μήκος των όχθων ρεμάτων και ποταμών αναπτύσσονται αζωνικοί τύποι βλάστησης, οι οποίοι δεν συνδέονται με ορισμένες κλιματικές ζώνες και επιπλέον δεν αντιστοιχούν με τις επικρατούσες ζώνες βλάστησης είναι αντίστοιχα οι ακόλουθοι: πλατανεώνες, συστάδες με πικροδάφνη, επιπλέουσα βλάστηση, καλαμώνες, κ.λ.π. Χλωρίδα-Πανίδα Η πανιδική σπουδαιότητα της περιοχής είναι προφανής. Το θαλάσσιο περιβάλλον προσφέρει καταφύγιο σε πολλούς και σημαντικούς κορυφαίους θηρευτές. Η φώκια Monachus monachus, η Ποδαρομυωτίδα Myotis capaccinii, ο Ρινόλοφος του Μπλάζιους Rhinolophus blasil και ο Μεσορινόλοφος Rhinolophus euryale. Οι ακτές της περιοχής 1 Στην επικράτεια του Δασαρχείου Λευκάδας συμπεριλαμβάνεται και το Μεγανήσι 2 Τσαπρούνης (1992) 3 Τσαπρούνης (1992) ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 136

παρέχουν ένα πλήθος υποθαλάσσιων και θαλάσσιων σπηλαίων, που αποτελούν ιδανικό βιότοπο για τη φώκια. Γι αυτό το λόγο η περιοχή αυτή αποτελεί μία από τις σημαντικότερες στην Ελλάδα (και γενικότερα στη Μεσόγειο) για το αμεσότερα απειλούμενο με εξαφάνιση θηλαστικό της Ευρώπης, τη φώκια Μonachus monachus. Δύο άλλα εξαιρετικά σημαντικά θαλάσσια είδη, τα δελφίνια Tursiops truncatus και Delphinus delphis, ζουν συμπατρικά στην περιοχή. Και τα δύο αναφέρονται στην Οδηγία 92/43/EEC (το πρώτο στο Παράρτημα ΙΙ), καθώς και στις συνθήκες Βέρνης, Βόννης και CITES και στο πρόγραμμα CORINE Biotopes. To Delphinus delphis αναφέρεται ως «Τρωτό» στο ελληνικό βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων, ενώ και τα δύο αυτά είδη δελφινιών προστατεύονται από το Προεδρικό Διάταγμα 67/1981. Ο πληθυσμός του Delphinus delphis στην εξεταζόμενη περιοχή είναι ένας από τους 3 4 σε όλη τη Μεσόγειο. Το ζωολογικό ενδιαφέρον της περιοχής υπογραμμίζεται και από την παρουσία ειδών αρπακτικών πουλιών (Aquila chrysaetos, Circaetus gallicus, Falco peregrinus, Gyps fulvus, Phalacrocorax aristotelis), τα οποία είναι απειλούμενα σύμφωνα με το εθνικό Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων. Επιπλέον, σε ότι αφορά την πανίδα της περιοχής χαρακτηριστικά αναφέρονται τα είδη Rhinolophus euryale (1305), Rhinolophus blasii (1306), Monachus monachus (1366), Myotis blythi (1307), Myotis capaccinii (1316), Tursiops truncates (1349), Testudo hermanni (1217), Elaphe quatuorlineata (1279). Η ευρύτερη περιοχή ανάπτυξης των προτεινόμενων έργων αναμένεται ότι θα περιλαμβάνει κυρίως είδη ευρείας κατανομής και οπορτουνιστικού χαρακτήρα ως προς τον βιότοπο. Τα μικρά τρωκτικά (Rattus, Apodemus, Mus) καθώς και μεγαλύτερα ζώα όπως ο σκαντζόχοιρος (Erinaceus concolor), το κουνάβι (Martes foina) και ο ασβός (Meles meles) που συχνά ευνοούνται από τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες απαντώνται σίγουρα στην περιοχή. Κατά μήκος των ποταμών και των ρεμάτων είναι πιθανό ότι συγκεντρώνουν παρυδάτια πουλιά. 8.5.2 Περιοχές του εθνικού συστήματος προστατευόμενων περιοχών Το Δίκτυο Natura 2000 αποτελεί ένα Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο περιοχών, οι οποίες φιλοξενούν φυσικούς τύπους οικοτόπων και οικοτόπους ειδών που είναι σημαντικοί σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αποτελείται από δύο κατηγορίες περιοχών: Τις «Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ» (Special Protection Areas -SPA) για την Ορνιθοπανίδα, όπως ορίζονται στην Οδηγία 79/409/ ΕΚ και τους «Τόπους Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ)» (Sites of Community Importance -SCI) όπως ορίζονται στην Οδηγία 92/43/ΕΚ. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 137

Στην περιοχή μελέτης εντοπίζεται μια περιοχή που έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα Natura 2000 και είναι η «GR2220003 SCI - Εσωτερικό Αρχιπελάγους Ιονίου (Θαλάσσια περιοχή Μεγανησίου, Αρκουδίου, Ατόκου και Βρομώνας)», συνολικής έκτασης 88333,27ha. Χαρακτηριστικά ενδιαιτήματα αποτελούν: Αξιόλογα φυτά: Erysimum corinthium Posidonia oceanica (Ποσειδονία) Αξιόλογα θηλαστικά: Delphinus delphis (Δελφίνι) Monachus monachus (Μεσογειακή φώκια) Myotis capaccinii (Ποδαρομυωτίδα) Rhinolophus blasii (Ρινόλοφος του Μπλάζιους) Rhinolophus euryale (Μεσορινόλοφος) Tursiops truncatus (Ρινοδέλφινο) Αξιόλογα αμφίβια/ερπετά: Algyroides nigropunctatus (Κερκυραϊκή σαύρα) Coluber najadum dahlii (Σαΐτα του Νταλ) Cyrtodactylus kotschyi adelphiensis (Κυρτοδάκτυλος των νησιών Αδέλφια) Elaphe quatuorlineata quatuorlineata (Λαφίτης) Lacerta trilineata cariensis (Τρανόσαυρα της Ικαρίας) Malpolon monspessulanus insignitus (Σαπίτης) Testudo hermanni hermanni (Ονυχοχελώνα) Για τη χωροθέτηση της ΕΕΛ και του Σ.Μ.Α. αποκλείστηκαν όλες οι περιοχές που έχουν ενταχθεί ή έχουν προταθεί για ένταξη στο Δίκτυο Φύση 2000 (NATURA 2000 Οδηγία 92/43), αλλά και όλες οι ειδικά προστατευόμενες περιοχές (Οδηγία 79/409, SPA προστασία πανίδας) καθώς και οι περιοχές που εντάσσονται στη συνθήκη RAMSAR και βρίσκονται στην διαδικασία οριοθέτησης και κατάρτισης διαχειριστικού σχεδίου. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 138

8.5.3 Δάση και δασικές εκτάσεις Στο Δήμο Μεγανησίου εντοπίζονται μικρές ζώνες με αείφυλλα πλατύφυλλα και σποραδικά με χαλέπιο πεύκη, που έχουν χαρακτηριστεί σαν δασικές εκτάσεις. Στη θέση «Λέσσα» κοντά στο Σπαρτοχώρι έχει χαρακτηριστεί έκταση εμβαδού 25295,70 m 2 μη δασική με την πράξη χαρακτηρισμού με ΑΔΑ: ΒΙΕΕΟΡ1Φ-Ο5Δ. Στην περιοχή μελέτης βρισκόμαστε στην υποζώνη Quercion ilicis και στον αυξητικό χώρο Orno Quercetum ilicis είναι ο τυπικός αυξητικός χώρος της αμπελοκαλλιέργειας και της καλλιέργειας της ελιάς. Τα οικοσυστήματα που αναπτύσσονται στην υποζώνη αυτή είναι κυρίως αυτά των αείφυλλων σκληρόφυλλων θάμνων, όπως η ξυλοκερατιά (Ceratonia siliqua), η αγριελιά (Olea europea), o σχίνος (Pistacia lentiscus), οι άρκευθοι (Juniperus sp.), τα ρείκια (Erica sp.), το πουρνάρι, το σπάρτο κ.λπ., με ή χωρίς θερμόβια πεύκα. Στα πλέον αβαθή, φτωχά και όξινα εδάφη απαντώνται φυτοκοινωνίες των ειδών της οικογένειας Ericaceae (Erica manipuliflora, Arbutus unedo) και τα λαδάνια (Cistus sp.). Συχνά εμφανίζονται και πεύκα (χαλέπιος ή τραχεία) τα οποία όμως είναι κακόμορφα, πολύ αραιά και το ύψος τους σπάνια ξεπερνά τα 10 m. Η έκταση του έργου παρουσιάζει μη δασικό χαρακτήρα. 8.5.4 Άλλες σημαντικές φυσικές περιοχές Οι τύποι οικοτόπων που απαντώνται στην εν λόγω περιοχή είναι οι εξής: Το Ερύσιμο το κορινθιακό Erysimum corinthium, Εκβολές ποταμών, Ύφαλοι (1170), Παράκτιες λιμνοθάλασσες (1150), Αβαθείς κολπίσκοι και κόλποι, Απόκρημνες βραχώδεις ακτές με βλάστηση στη Μεσόγειο (με ενδημικά Limonium spp.) καθώς και λόχμες των παραλιών με Αρκεύθους (Juniperus spp. (2250)). Garrigues της Ανατολικής Μεσογείου (5340), Φρύγανα Sarcopoterium spinosum (5420), Δάση σκληρόφυλλων που χρησιμοποιούνται για βοσκή (dehesas) με Quercus ilex αλλά και δάση ελιάς και χαρουπιάς (9320). Θαλάσσια σπήλαια εξολοκλήρου ή κατά το ήμισυ κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας (8330). Ένας άλλος σημαντικός τύπος οικοτόπου που αποτελεί διαδεδομένο στοιχείο του παράκτιου θαλάσσιου περιβάλλοντος της περιοχής είναι τα λιβάδια της Posidonia (Ποσειδωνίες 1120). H κατάσταση διατήρησής τους στην περιοχή είναι προς το παρόν εξαιρετική. Εκεί ζει σε αφθονία και το ελασματοβράγχιο Pinna nobilis, ένα είδος που αναφέρεται στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43/EEC. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 139

Η ευρύτερη περιοχή μελέτης αποτελεί αποτελεί σημαντική φυσική περιοχή, πέραν της ένταξης της στο δίκτυο NATURA. Στην ΠΕ Λευκάδας, στην κατηγορία «Άλλοι Βιότοποι» η οποία περιλαμβάνει όλους τους τόπους που έχουν εντοπιστεί και είναι σημαντικοί για ένα τουλάχιστον απειλούμενο είδος χλωρίδας ή πανίδας, έχουν υπαχθεί οι περιοχές με τίτλο «Νήσος Κάλαμος» με κωδικό ΑΒ1080008 και «Όρος Σταυρωτά Λευκάδας» με κωδικό ΑΒ1080168. Η πρώτη περιοχή έχει συνολική έκταση 2519,86 ha, παρουσιάζει ερπετά, κινδυνεύοντα είδη χλωρίδας και τρωτά είδη πανίδας, ενώ αξιόλογο φυτό αποτελεί το lilium candidum και αξιόλογα ερπετά Coluber najadum dahlii (Σαΐτα του Νταλ), Elaphe quatuorlineata quatuorlineata (Λαφίτης), Lacerta trilineata trilineata (Τρανόσαυρα). Η δεύτερη περιοχή έχει συνολική έκταση 969,64 ha, παρουσιάζει ενδημικά είδη και τρωτά είδη χλωρίδας, ενώ αξιόλογο φυτό αποτελεί Thymus holosericeus. Τέλος, στο δήμο Μεγανησίου ως τοπίο ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους, δηλαδή τοπία που διακρίνονται για την αισθητική τους αξία και παραμένουν σε αξιόλογο βαθμό φυσικά, αν και συχνά είναι δομημένα, έχει χαρακτηριστεί η Νήσος Κάλαμος με κωδικό ΑΤ2011103, η Νησίδα Σκορπιός με κωδικό ΑΤ1011053, η Νησίδα Σκορπίδι με κωδικό ΑΤ1011062, Η Νησίδα Σπάρτη με κωδικό ΑΤ1011058. Στη ΠΕ Λευκάδας ως ΤΙΦΚ έχει χαρακτηριστεί το νησάκι Μαδουρή με κωδικό ΑΤ1080114, η χερσόνησος Νυδρίου με κωδικό ΑΤ1011052, η ανατολική λιμνοθάλασσα και αλυκές με κωδικό ΑΤ1011054 και η βόρεια λιμνοθάλασσα Παλιώνης-Αβλίμων με κωδικό ΑΤ1011055. 8.6 Ανθρωπογενές περιβάλλον 8.6.1 Χωροταξικός Σχεδιασμός-Χρήσεις γης Ο Δήμος Μεγανησίου διαρθρώνεται χωροταξικά με σημείο αναφοράς το βόρειο μέτωπο του Νησιού του Μεγανησίου, περιοχή στην οποία βρίσκονται χωροθετημένοι το σύνολο των οικισμών του Δήμου, το κεντρικό τμήμα του νησιού, στο οποίο χωροθετείται το μεγαλύτερο μέρος των καλλιεργήσιμων εκτάσεων, και την νότιο στενόμακρη χερσόνησο, η οποία ξεκινάει από τον όρμο Σβούρνα και καταλήγει στο ακρωτήριο Κεφάλι. Η συγκεκριμένη χερσόνησος έχει μήκος περίπου 6,5 χιλιόμετρα, πλάτος που κυμαίνεται από 500 έως και 200 μέτρα και κατεύθυνση νοτιοανατολική. Τέλος ο δήμος όπως έχει προαναφερθεί αποτελείται και από μια σειρά από μικρές διάσπαρτες νησίδες. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 140

Οι γεωργικές περιοχές στον δήμο ανέρχονται για το 2001 σε ποσοστό 61% το οποίο υπερβαίνει το αντίστοιχο ποσοστό της περιφερειακής ενότητας. Αντίθετα μικρότερα είναι τα αντίστοιχα ποσοστά του δήμου για τις κατηγορίες των δασικών και φυσικών εκτάσεων αλλά και των τεχνητών περιοχών. Από το σύνολο των γεωργικών περιοχών οι μόνιμες καλλιέργειες ανέρχονται σε 26% και αποτελούνται κατά βάση από ελαιώνες, ποσοστό πολύ μεγαλύτερο από το αντίστοιχό της ΠΕ Λευκάδας 17%. Η επόμενη μεγάλη κατηγορία είναι οι ετερογενείς γεωργικές περιοχές, με ποσοστό 27% και κατά βάση αποτελείται από εγκαταλελειμμένους ελαιώνες. Τόσο οι ελαιώνες όσο και οι εγκαταλελειμμένοι ελαιώνες βρίσκονται σε μεγαλύτερα ποσοστά σε συμπαγείς περιοχές όπου δεν υπάρχουν έντονες κλίσεις στο βόρειο και δυτικό τμήμα του Μεγανησίου. Οι δασικές και οι ημι φυσικές εκτάσεις αποτελούν το 38% ποσοστό μικρότερο σε σχέση με το 42% το οποίο εμφανίζει η ΠΕ Λευκάδας. Οι παραπάνω εκτάσεις αναλύονται σε δάση 23% και περιοχές με συνδυασμό θαμνώδους και ποώδους εκτάσεων 15%. Τα δάση αποτελούνται κατά βάση από κλειστούς θαμνώνες αείφυλλων πλατύφυλλων και συχνά από ελαιώνες οι οποίοι για χρόνια έχουν μείνει ακαλλιέργητοι και έχουν δασωθεί. Όπως έχει προαναφερθεί οι θαμνώδεις και ποώδεις εκτάσεις αποτελούνται από διαπλάσεις φρύγανων και μακία βλάστηση. Οι συγκεκριμένες εκτάσεις εντοπίζονται κυρίως σε περιοχές με έντονη κλίση και σε σχετικά μεγάλες αποστάσεις από τους οικισμούς και κυρίως στην νότιο χερσόνησο του Μεγανησίου, αλλά και στο μεγάλο ποσοστό των δυτικών του ακτών. Η κτηνοτροφική γη αποτελείται από χερσολίβαδα και θαμνώδεις εκτάσεις και εντοπίζονται σε πολύ μικρές εκτάσεις μόλις 5%, ενώ χωρικά εντοπίζονται στην νησίδα Κύθρος και στο ύψωμα Μέγας Μπρύνος. 8.6.2 Διάρθρωση και Λειτουργίες του Ανθρωπογενούς Περιβάλλοντος Οι μεγαλύτεροι οικισμοί του Δήμου ιστορικά αναπτύχτηκαν σε περιοχές οι οποίες δεν ήταν προσανατολισμένες προς το θαλάσσιο μέτωπο του νησιού αλλά σε περιοχές οι οποίες ήταν σε επαφή με την καλλιεργήσιμη γεωργική γη. Εξαίρεση αποτέλεσε ο οικισμός του Βαθέως, οικισμός ο οποίος είναι ο μικρότερος από όλους και αναπτύχθηκε γύρω από ένα φυσικό λιμάνι το οποίο αποτελούσε και την ουσιαστική σύνδεση με την ηπειρωτική Ελλάδα και την Λευκάδα. Η ανάγκη προσανατολισμού των οικισμών προς την γεωργική γη ανατράπηκε με την ανάδειξη του τουριστικού κλάδου στον κύριο παραγωγικό τομέα, οπότε οι παραγωγικές δραστηριότητες οι οποίες χωροθετούνται σε επαφή με το θαλάσσιο μέτωπο αποκτούν υψηλή ελκυστικότητα και επομένως και οι κάτοικοι του δήμου στρέφονται προς τον τουριστικό τομέα και μοιραία σε περιοχές με επαφή με την θάλασσα. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 141

Οι τρείς οικισμοί βρίσκονται σε πολύ κοντινή απόσταση μεταξύ τους, ιδιαίτερα το Κατωμέρι με το Βαθύ να απέχουν μόλις 1 χιλιόμετρο, με το Βαθύ να αποτελεί και το κύριο λιμάνι του Δήμου. Στο σημείο αυτό πρέπει να υπενθυμίσουμε την εξάρτηση των οικισμών του Δήμου από την Λευκάδα, ως έδρα του Νομού Λευκάδας, αλλά και του οικισμού του Νυδριού, με τον οποίον συνδέεται το Μεγανήσι ακτοπλοϊκά. Σε όλους τους οικισμούς του Μεγανησίου παρατηρείται υπερβολική στενότητα δρόμων με αποτέλεσμα σε αρκετά σημεία του αστικού οδικού δικτυού να μην είναι δυνατή η διασταύρωση οχημάτων. Σημαντικότατες είναι οι ελλείψεις σε χώρους στάθμευσης σε όλους τους οικισμούς, ιδιαίτερα στο Βαθύ κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, όπου συγκεντρώνεται η μεγαλύτερη κίνηση οχημάτων. Εκπαίδευση Στο Μεγανήσι λειτουργούν όλες οι απαραίτητες σχολικές μονάδες της εκπαίδευσης. Στο Κατωμέρι λειτουργεί τετραθέσιο δημοτικό σχολείο όπως και μονοθέσιο νηπιαγωγείο. Στο Σπαρτοχώρι λειτουργεί γυμνάσιο και ενιαία τάξη λυκείου η οποία καλύπτει τις χρονιές της πρώτης και δευτέρας λυκείου. Μάλιστα τον τελευταίο χρόνο ολοκληρώθηκαν εργασίες επέκτασης των εγκαταστάσεων του γυμνασίου και του λυκείου στο Σπαρτοχώρι. Υγεία Στο δήμο Μεγανησίου λειτουργεί αγροτικό ιατρείο σε όλους τους οικισμούς. Συγκεκριμένα στο κύριο αγροτικό ιατρείο το οποίο βρίσκεται στο Κατωμέρι υπηρετούν 3 ιατροί (ένας μόνιμος και 2 αγροτικοί). Στους υπολοίπους οικισμούς λειτουργούν αγροτικά ιατρεία συγκεκριμένες μέρες της εβδομάδας για την εξυπηρέτηση των εκεί κατοίκων. Επίσης στον οικισμό του Κατωμερίου λειτουργεί φαρμακείο το οποίο εξυπηρετεί το σύνολο του δήμου. Για δευτεροβάθμια ιατρική φροντίδα οι κάτοικοι του Μεγανησίου εξυπηρετούνται από το νοσοκομείο της Λευκάδας αλλά και τα Πανεπιστημιακά Περιφερειακά Νοσοκομεία των Ιωαννίνων και του Ρίου στην Πάτρα. Συνοπτικά μπορούμε να πούμε ότι το επίπεδο ιατρικής περίθαλψής κρίνεται ικανοποιητικό. Πρόνοια Στο δήμο δεν υπάρχουν παιδικοί σταθμοί ή ΚΑΠΗ αλλά λειτουργεί η δομή βοήθεια στο σπίτι με την επίβλεψη του φορέα της Κοινωφελής Δημοτικής Επιχείρησης Μεγανησίου (ΚΟΙ.Δ.Ε.Μ.) και αντικειμενικό σκοπό του προγράμματος την εξασφάλιση αξιοπρεπούς και υγιούς διαβίωσης και βελτίωσης της ποιότητας ζωής των ηλικιωμένων και των ατόμων με ειδικές ανάγκες. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 142

Αθλητικές υποδομές - Αθλητικοί φορείς και σωματεία Οι αθλητικές υποδομές που υπάρχουν στον δήμο αφορούν κυρίως χώρους αθλοπαιδιών και συνοπτικά έχουν να κάνουν κυρίως με γήπεδα ποδοσφαίρου και μπάσκετ. Στον δήμο σήμερα δεν λειτουργεί κάποιο αθλητικό σωματείο ή φορέας. Οι αθλητικές υποδομές του Μεγανησίου καλύπτουν τις στοιχειώδης ανάγκες αλλά καλό θα ήταν εκτός από την ποιοτική αναβάθμιση τους να σχεδιαστούν και οργανωθούν αθλητικές δραστηριότητες οι οποίες θα απευθύνονται τόσο στους μόνιμους κατοίκους όσο και σε παραθεριστές του δήμου ενισχύοντας και εμπλουτίζοντας το τουριστικό προϊόν του δήμου και οι οποίες να βασίζονται στο ανταγωνιστικό του πλεονέκτημα. Πολεοδομική οργάνωση των οικισμών του Δήμου Μεγανησίου Ο οικισμός του Κατωμερίου αποτελεί τον μεγαλύτερο οικισμό του δήμου και βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα του Μεγανησίου. Στο κέντρο του οικισμού το οποίο είναι πυκνοδομημένο και κυρίως κατά το μήκος του κύριου δρόμου αναπτύσσονται οι εμπορικές χρήσεις και οι υπόλοιπες λειτουργίες. Το τμήμα διακόπτεται από την παρουσία αδόμητων περιοχών στο νότιο και δυτικό τμήμα του στο οποίο έχουν ανοικοδομηθεί νέες τουριστικές εγκαταστάσεις. Στο ανατολικό τμήμα του οικισμού βρίσκεται το δημαρχείο. Στον οικισμό λειτουργεί αγροτικό ιατρείο, νηπιαγωγείο, δημοτικό και γυμνάσιο και γήπεδο ποδοσφαίρου. Στον οικισμό Βαθύ υπάρχουν αξιόλογα δείγματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής με λιτό αγροτικό χαρακτήρα, τα λιθόκτιστα κεραμόσκεπα είναι πυκνοδομημένα πάνω από το λιμάνι, αφήνοντας ανάμεσα τους να σχηματιστούν μικρά σοκάκια. Τα δίπατα πέτρινα σπίτια του χτισμένα αραιά σε μεγάλα οικόπεδα και τριγυρισμένα από ελιές είναι το πρότυπο που συναντάται από μη συνεκτικό τμήμα. Το θαλάσσιο μέτωπο του οικισμού είναι διαμορφωμένο και λειτουργούν επιχειρήσεις εστίασης και αναψυχής που βρίσκονται επί αυτού. Στο ανατολικό και νότιο τμήμα του λιμανιού υπάρχουν μόνιμες εγκαταστάσεις ελλιμενισμού που φιλοξενούν σημαντικό αριθμό ιστιοπλοϊκών σκαφών, εγκαταστάσεις οι οποίες αυξήθηκαν σημαντικά με την επέκταση του λιμένα. Γύρω από την πλατεία κυρίως, και δευτερευόντως εκατέρωθεν του οδικού άξονα ο οποίος διατρέχει το λιμάνι συγκεντρώνονται η πλειονότητα των εμπορικών χρήσεων και των κεντρικών λειτουργιών που αναπτύσσονται στον οικισμό. Στο Βαθύ λειτουργεί το κέντρο εξυπηρέτησης πολιτών (ΚΕΠ), η δημοτική βιβλιοθήκη η οποία λειτουργεί στο παλιό δημοτικό σχολείο και τα γραφεία ελληνικών ταχυδρομείων ενώ δυτικά του οικισμού υπάρχει γήπεδο μπάσκετ και τένις. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 143

Ο οικισμός του Σπαρτοχωρίου βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του Μεγανησίου ακριβώς πάνω από τον όρμο Σπήλια όπου υπάρχουν μόνιμες εγκαταστάσεις ελλιμενισμού που φιλοξενούν ιστιοπλοϊκά σκάφη τα μέλη των οποίων επισκέπτονται και εξυπηρετούνται από τον οικισμό. Είναι χωροθετημένος σε δεσπόζουσα θέση και έχει εκπληκτική θέα στα νησιά του Σκορπιού της Σπάρτης αλλά και στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή που περιβάλλεται από τις δυτικές ακτές της Αιτωλοακαρνανίας και τις ανατολικές της Λευκάδας, αλλά και στον όρμο Σπήλια. Στον οικισμό ομοίως και με τους προηγούμενους υπάρχουν αξιόλογα δείγματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής με λιτό αγροτικό χαρακτήρα. Τα σπίτια του οικισμού είναι πυκνοδομημένα αφήνοντας ανάμεσά τους να σχηματιστούν μικρά σοκάκια. Στο κεντρικό σημείο του οικισμού και κυρίως κατά μήκος του κύριου δρόμου αναπτύσσονται οι εμπορικές χρήσεις και οι όποιες κεντρικές λειτουργίες αναπτύσσονται στον οικισμό. Στο Σπαρτοχώρι λειτουργεί αγροτικό ιατρείο, γυμνάσιο, λύκειο, αστυνομικό τμήμα, κοινοτικό κατάστημα και δημοτικό γυμναστήριο. 8.6.3 Πολιτιστική Κληρονομιά Το Μεγανήσι, γνωστό στην αρχαιότητα ως Τάφος, έχοντας εποικιστεί από τη Νεολιθική Εποχή, συγκεντρώνει πλήθος αναφορών από τους φημισμένους συγγραφείς της αρχαίας γραμματείας, αρχής γενομένης από τον Όμηρο. Κυρίως στην Οδύσσεια, αλλά και στα βιβλία του Στράβωνα και στον ίδιο τον Ευριπίδη εμφανίζεται γλαφυρά η δράση των τότε κατοίκων του. Οι Τάφιοι σχετίζονταν κυρίως με το θαλάσσιο εμπόριο αλλά και με την πειρατεία. Οι Τηλεβόες, συγγενικό φύλο των Ταφίων, φέρονται και ως αποικιστές στην Ιταλική χερσόνησο και αλλού. Ο μύθος συμπλέκεται με την πραγματικότητα για να καταδείξει την υπαγωγή του νησιού σε υπέρτερες στρατιωτικές δυνάμεις από την Κεφαλονιά και εν τέλει από την Κόρινθο τον 7ο αιώνα π.χ. Αργότερα ακολουθεί την ιστορική μοίρα της Λευκάδας ίσα με το τέλος του Μεσαίωνα. Οι συχνές επιδρομές των ανεξέλεγκτων πειρατών σχεδόν ερημώνουν το νησί, που κατοικείται περιστασιακά από μικροϊδιοκτήτες γης και τους ιερείς της μονής του Αγίου Ιωάννη. Κατά την Ενετοκρατία εμφανίζονται τα πρώτα μορφώματα χωριών και οργανωμένης κοινωνίας, αγροτικής και κτηνοτροφικής ενασχόλησης. Το Μεγανήσι περνά από πολλούς αφέντες με πρώτο τον κόμη Μεταξά στα 1691. Το ισχύον φεουδαρχικό σύστημα δεν προσφέρει τις προϋποθέσεις για ανάπτυξη της οικονομίας και ο πληθυσμός που αρχίζει να αυξάνεται παραμένει στην ανέχεια, όπως καταμαρτυρούν δυτικοί περιηγητές του 18ου και 19ου αιώνα. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 144

Η πορεία προς την Ελληνική Επανάσταση του 1821 βρίσκει το Μεγανήσι να συμμετέχει ενεργά, αφού αποτελεί καταφύγιο κλεφταρματολών, όπως ο Κολοκοτρώνης, ο Καραϊσκάκης και ο Ανδρούτσος. Η λαμπρή φυσιογνωμία του στρατηγού Δήμου Τσέλιου Φερεντίνου, σφραγίζει την εποχή αυτή. Ο Μεγανησιώτης οπλαρχηγός καταδεικνύει πλούσια στρατιωτική δράση στην περιοχή Ξηρόμερου, οχυρώνει το Λεσίνι κάνοντας το απρόσβλητο από τους Τούρκους και συμμετέχει σε πάμπολλες σημαντικές πολιορκίες και μάχες φανερώνοντας τα ιδεώδη του πατριωτισμού, της γενναιότητας και της ακεραιότητας που τον χαρακτηρίζουν. Η πληθυσμιακή αύξηση που παρατηρείται μέχρι την αυγή του 20ου αιώνα έχει να κάνει με την επιστροφή των Μεγανησιωτών στη θάλασσα και το εμπόριο. Η πολιτιστική στάθμη ανέρχεται εντυπωσιακά (πανεπιστημιακά διπλώματα, θεατρικές παραστάσεις), ενώ παράλληλα η άγονη γη σπρώχνει τους άρρενες αγρότες στη μετανάστευση κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου. Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος φέρνει τους Ιταλούς και κατόπιν τους Γερμανούς στο νησί, που όμως ασκούν ήπια διοικητική πρακτική τηρουμένων των αναλογιών. Πολλοί Μεγανησιώτες συμμετέχουν τότε στην Αντιστασιακή δράση πληρώνοντας και τον ανάλογο φόρο αίματος. Στον Δήμο Μεγανησίου, αν και υπάρχουν σημαντικά στοιχεία πολιτιστικού αποθέματος όλων των ιστορικών περιόδων, δεν υπάρχουν κηρυγμένα με αντίστοιχα ΦΕΚ μνημεία των εφοριών αρχαιοτήτων (προϊστορικής και κλασικής περιόδου Βυζαντινής περιόδου και της εφορίας νεοτέρων μνημείων). Στο σύνολο του δήμου όμως υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις αλλά και σημαντικά μνημεία τα οποία χρήζουν προστασίας. Από πλευράς πολιτιστικής υποδομής στο δήμο Μεγανησίου υπάρχει το Πολιτιστικό Κέντρο Ταφίων. Ο συγκεκριμένος φορέας αναπτύσσει σημαντική δράση στο σύνολο των κοινωνικών-πολιτιστικών-αθλητικών δραστηριοτήτων και εκδηλώσεων που πραγματοποιούνται κάθε χρόνο στο δήμο Μεγανησίου. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 145

Κηρυγμένοι Αρχαιολογικοί χώροι και Μνημεία της Δημου Μεγανησίου Ονομασία Μνημείου Περιγραφή Τίτλος ΦΕΚ Αριθμός ΥΑ & ΦΕΚ Συμπλήρωση απόφασης ΥΠΠΟ/ΓΝΟΣ/10033/4.3.88 για αποδέσμευση θαλασσίων περιοχών για υποβρύχια δραστηριότητα με αναπνευστικές συσκευές για ψυχαγωγία. Αποδέσμευση θαλάσσιας περιοχής στη νήσο Μεγανησίου, στον όρμο Μπάλου Λευκάδος Χερσόνησος Πόδι αποδέσμευση θαλάσσιας περιοχής στον όρμο Μπάλου κήρυξης οριοθέτησης ως αρχαιολογικού χώρου της χερσονήσου «Πόδι» Ορισμός όρων άσκησης υποβρύχιων δραστηριοτήτων με αναπνευστικές συσκευές, βαθυσκάφη ή άλλα μέσα επισκόπησης του βυθού, κατά εφαρμογή του άρθρου15, παρ.3, του Ν. 3028/2002. Για την προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Έγκριση κήρυξης οριοθέτησης ως αρχαιολογικού χώρου της χερσονήσου «Πόδι», Δήμου Μεγανησίου, Π.Ε. Λευκάδας, Περιφέρειας Ιονίων Νήσων. ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ41/25824/1060/12-5-1993 (ΦΕΚ 388/Β/28-5-1993) ΥΑ ΥΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ41/42813/2830/2-9-2003 (ΦΕΚ 1498/Β/10-10-2003) Αριθμ. ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΠΚ/ΔΙΠΚΑ/ ΤΑΧ/Φ43/6636/3954/369/138 (ΦΕΚ 28/Α/2014) ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 146

8.7 Κοινωνικο-οικονομικό Περιβάλλον 8.7.1 Δημογραφική κατάσταση και τάσεις εξέλιξης Με το πρόγραμμα Καλλικράτης η περιφερειακή ενότητα Λευκάδας διαιρείται στους δήμους Λευκάδας και Μεγανησίου, ο οποίος παρέμεινε αμετάβλητος. Το Μεγανήσι διαιρείται σε τρείς τοπικές κοινότητες, συγκεκριμένα στις Τ.Κ. Κατωμερίου, Τ.Κ. Βαθέως και Τ.Κ. Σπαρτοχωρίου. Έδρα του δήμου είναι ο οικισμός Κατωμέρι, όπου το σχεδόν ήμισυ των κατοίκων του Μεγανησίου βρίσκεται συγκεντρωμένο εκεί. Σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του έτους 2011 της ΕΛΣΤΑΤ, ο «Καλλικρατικός» Δήμος Μεγανησίου έχει συνολική έκταση 22,40 km 2 και συνολικό πραγματικό πληθυσμό 984 κατοίκων. Η πληθυσμιακή πυκνότητα στην περιοχή του Δήμου ανέρχεται σε 44 άτομα ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο και αναλυτικά ο πληθυσμός του Δήμου ανά τοπική κοινότητα κατανέμεται, βάσει της απογραφής πληθυσμού του έτους 2011: Πραγματικός Πληθυσμός Τοπικών Κοινοτήτων Δήμου Μεγανησίου Τοπική Κοινότητα Πληθυσμός Τ.Κ. Βαθέως 190 Τ.Κ. Κατωμερίου 410 Τ.Κ. Σπαρτοχωρίου 384 Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζεται η διαχρονική εξέλιξη του πραγματικού πληθυσμού του Μεγανησίου, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Διαχρονική Εξέλιξη Πραγματικού Πληθυσμού Μεγανησίου Έτος Απογραφής Πληθυσμός 2011 984 2001 1092 1991 1246 1981 1346 1971 1664 Είναι σαφής η συνεχής μείωση στον πληθυσμό του δήμου από το 1971. Η μείωση αυτή αποδίδεται αφενός στην εγκατάλειψη του χωριού από μικρότερες ηλικιακές ομάδας όσο και από την γήρανση και φυσική μείωση του πληθυσμού δεδομένης της πτώσης των γεννήσεων Η τάση αύξησης του πληθυσμού αναμένεται να ανασχεθεί το επόμενο διάστημα δεδομένης της επιθυμίας πολλών νέων ανθρώπων να επιστρέψουν στην επαρχία και να απασχοληθούν ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 147

εκεί δεδομένης της οικονομικής κρίσης και της έλλειψης προοπτικής που παρατηρείται στα μεγάλα αστικά κέντρα. Ο μόνιμος πληθυσμός του Δήμου Μεγανησίου είναι 1041 κάτοικοι, εκ των οποίων 518 άνδρες και 523 γυναίκες. Ο μέσος όρος ηλικίας των κατοίκων του δήμου είναι 52,9 έτη, ενώ ο καταμερισμός των ηλικιών φαίνεται στο παρακάτω πίνακα όπου διαπιστώνονται τα αυξημένα ποσοστά γηρασμένου πληθυσμού. Ομάδες Ηλικιών Δήμου Μεγανησίου Έτη Πληθυσμός 0-9 52 10-19 53 20-29 93 30-39 107 40-49 115 50-59 142 60-69 180 70+ 299 Ο πληθυσμός του δήμου χαρακτηρίζεται από σχετικά χαμηλό μορφωτικό επίπεδο το οποίο δυσχεραίνει την ανάπτυξη σύγχρονων παραγωγικών δραστηριοτήτων με έμφαση στη νέα τεχνολογία αλλά και τον εκσυγχρονισμό των τομέων εκείνων της παραδοσιακής οικονομικής βάσης που είναι δυνατόν να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν. Επίπεδο εκπαίδευσης κατοίκων Δήμου Μεγανησίου Επίπεδο Πληθυσμός Πρωτοβάθμια 410 Δευτεροβάθμια - Μεταδευτεροβάθμια 290 Τριτοβάθμια 91 Λοιπά 224 Οι κάτοχοι μεταπτυχιακού ή διδακτορικού τίτλου στο δήμο είναι λίγοι ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζει η διαφοροποίηση του Σπαρτοχωρίου που αποτελεί τόπο κατοικίας όλων ή σχεδόν όλων των κατοίκων του δήμου με πολύ υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης δεδομένου ότι το ποσοστό στις άλλες κοινότητες είναι μηδαμινό. Οι πτυχιούχοι φαίνεται να συγκεντρώνονται στο Κατωμέρι. Μια εξήγηση μπορεί να είναι ότι το Κατωμέρι αποτελεί την ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 148

πρωτεύουσα του δήμου και διαθέτει κεντρικές λειτουργίες. Τέλος, το ποσοστό αγράμματων είναι περίπου τετραπλάσιο από εκείνο της χώρας. 8.7.2 Παραγωγική Διάρθρωση της τοπικής οικονομίας Ο αγροτικός χαρακτήρας του δήμου είναι σαφής. Ωστόσο, Ο χαρακτήρας αυτός αλλάζει με την πάροδο του χρόνου, δεδομένων των πιέσεων τουριστικής ανάπτυξης που καταγράφονται. Ήδη σήμερα παρατηρούνται στο νησί αφενός μεν η εγκατάλειψη των καλλιεργειών (ελαιώνων) αφετέρου δε η εμφάνιση σχετικά μεγάλων τουριστικών εγκαταστάσεων. Οι δυνατότητες του νησιού για περαιτέρω ανάπτυξη και εντατικοποίηση της γεωργικής δραστηριότητας παρουσιάζονται περιορισμένες λόγω της ορεινής και έντονα πτυχωμένης μορφής στο μεγαλύτερο τμήμα του και της εμμονής των αγροτών στις παραδοσιακές μονοκαλλιέργειες (π.χ. ελιές, αμπέλια). Βασική γεωργική απασχόληση των κατοίκων είναι η καλλιέργεια της ελιάς. Παλιότερα υπήρχαν αμπέλια και ήταν αναπτυγμένη η κτηνοτροφία αλλά σήμερα έχουν εκλείψει. Οι δυνατότητες ανάπτυξης της αλιείας και ειδικότερα της ιχθυοκαλλιέργειας είναι σημαντικές. Οι δραστηριότητες του δευτερογενή τομέα περιλαμβάνουν τη μεταποίηση των γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων, τη μεταποίηση των λοιπών προϊόντων, πέρα των γεωργικών και κτηνοτροφικών και τις παραδοσιακές και βιοτεχνικές μονάδες του χώρου των κατασκευών. Ο τριτογενής τομέας, κατέχει το σημαντικότερο μερίδιο στην οικονομία της εξυπηρετούμενης περιοχής. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει έντονη τάση ανάπτυξης του τουρισμού και τάση αύξησης του μόνιμου πληθυσμού που ασχολείται με τον τουρισμό. Οι περισσότεροι τουρίστες στο νησί είναι προσωρινοί παρά μόνιμοι και έρχονται με σκάφη που ενοικιάζονται από γκρουπ τουριστών από το Νυδρί. Αυξάνει ο αριθμός των ενοικιαζομένων δωματίων και εστιατορίων και γενικά ο τομέας των υπηρεσιών στον τομέα του τουρισμού είναι ο μόνος κλάδος οικονομικής δραστηριότητας που έχει ανοδική τάση με σαφή όμως υστέρηση σε σχέση με την υπόλοιπη ΠΕ Λευκάδος. 8.7.3 Απασχόληση Από τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία (ΕΛ.ΣΤΑΤ. και ΟΑΕΔ) αναφορικά με την απασχόληση του πληθυσμού διαφαίνεται πώς η απασχόληση στο Μεγανήσι εξειδικεύεται καθαρά στον τριτογενή τομέα με περίπου τα 2/3 των απασχολούμενων να εργάζονται στον τομέα αυτό. Ο δευτερογενής τομέας είναι σημαντικά λιγότερο ανεπτυγμένος. Διαχρονικά η σύσταση της απασχόλησης ανά τομέα στο Μεγανήσι έχει μεταβληθεί σημαντικά. Έχει υπάρξει μετατόπιση της εξειδίκευσης από τον πρωτογενή τομέα στον τριτογενή. Τα στοιχεία αποτυπώνουν την ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 149

αναπτυξιακή στροφή που είναι ορατή και στο τοπίο του νησιού από την παραδοσιακή γεωργία (ελαιόδενδρα) στον τουρισμό. Η στροφή αυτή αναμένεται να αποτυπώνεται με ακόμα μεγαλύτερα ποσοστά στο μέλλον, όπως προκύπτει και από την αύξηση των οικοδομικών αδειών. Στον δήμο Μεγανησίου, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. για το 2011 η κατάσταση ασχολίας των κατοίκων διαμορφώνεται ως εξής: Κατάσταση Ασχολίας Κατοίκων Δήμου Μεγανησίου Ιδιότητα Πληθυσμός Απασχολούμενοι 278 Ζητούσαν εργασία 41 Μαθητές/Σπουδαστές 96 Συνταξιούχοι 446 Οικιακά 139 Λοιπά 41 Η αναλογία οικονομικά ενεργού και μη ενεργού πληθυσμού στο δήμο Μεγανησίου είναι πολύ διαφορετική από τη ΠΕ Λευκάδας. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο οικονομικά μη ενεργός πληθυσμός είναι τριπλάσιος και πλέον στο Μεγανήσι από ότι ο οικονομικά ενεργός. Η διαπίστωση αυτή συμβαδίζει με τη μεγάλη δημογραφική γήρανση του πληθυσμού του νησιού. Επιπλέον, το ποσοστό ανεργίας στο σύνολο του δήμου είναι συγκρίσιμο με εκείνο της χώρας και της ΠΕ Λευκάδας αλλά πολύ μικρότερο από εκείνο της περιφέρειας Ιονίων Νήσων. Συνολικά, ο δήμος Μεγανησίου φαίνεται να χαρακτηρίζεται από ανεκτά επίπεδα ανεργίας επομένως η ανεργία στην περιοχή μελέτης δε φαίνεται να είναι το μεγαλύτερο κοινωνικό πρόβλημα από ότι σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Η διαφαινόμενη ανάπτυξη παραγωγικών κλάδων με μεγάλη απορροφητικότητα εργατικού δυναμικού όπως ο κλάδος των κατασκευών αλλά και των ξενοδοχείων και εστιατορίων είναι θετική για την μείωση της ανεργίας. Η ποσοστιαία συμμετοχή των απασχολούμενων κατά τομέα οικονομικής δραστηριότητας στο σύνολο των απασχολούμενων του δήμου Μεγανησίου έχει ως εξής: Απασχολούμενοι κατά τομέα Δήμου Μεγανησίου Τομέας Ποσοστό Πρωτογενής 12,59% Δευτερογενής 13,31% ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 150

Απασχολούμενοι κατά τομέα Δήμου Μεγανησίου Τριτογενής 74,10% Ο κλάδος του εμπορίου και των επισκευών εμφανίζει αξιοσημείωτη αύξηση που συντελεί στη θετική μεταβολή του τριτογενή τομέα. Η αύξηση στον κλάδο αυτό λογικό θα ήταν να σχετίζεται με την ταυτόχρονη αύξηση που παρατηρείται στην απασχόληση σε ξενοδοχεία και εστιατόρια. Ο τριτογενής τομέας φαίνεται να αναπτύσσεται με πόλο ανάπτυξης τον τουρισμό και με παρελκόμενα φαινόμενα διάχυσης. Το Μεγανήσι αναπτύσσεται και λόγω της ταυτόχρονης ανάπτυξης της Λευκάδας από την οποία εξαρτάται ως ένα βαθμό. Η δημόσια διοίκηση και η εκπαίδευση παρουσιάζουν επίσης σημαντική αύξηση. 8.7.4 Επίπεδο διαβίωσης Σύμφωνα με την ΕΛ.ΣΤΑΤ., οι δείκτες συνθηκών διαβίωσης του πληθυσμού της χώρας δημοσιεύονται σε επίπεδο χώρας και προκύπτουν από τα στοιχεία της δειγματοληπτικής έρευνας εισοδήματος και συνθηκών διαβίωσης των νοικοκυριών. Από τη μελέτη των δεικτών για τις συνθήκες διαβίωσης του πληθυσμού της περιοχής του έτους 2013, με περίοδο αναφοράς εισοδήματος το έτος 2012, προκύπτει ότι η στέρηση βασικών αγαθών και υπηρεσιών δεν αφορά μόνο το φτωχό πληθυσμό αλλά και μέρος του μη φτωχού πληθυσμού. Τα τελευταία έτη, υπάρχει αύξηση της υλικής στέρησης η οποία είναι μεγαλύτερη στα άτομα ηλικίας έως 64 ετών. Το ποσοστό του πληθυσμού που αντιμετωπίζει οικονομικές δυσκολίες με αποτέλεσμα να στερείται, τουλάχιστον, τέσσερις από τις εννέα, συνολικά διαστάσεις της υλικής στέρησης ανέρχεται σε 20,3%, ενώ το ποσοστό αυτό ήταν 19,5% το 2012, 15,2% το 2011 και 11,6% το 2010. 8.8 Τεχνικές Υποδομές 8.8.1 Υποδομές Χερσαίων και Θαλάσσιων μεταφορών Οι οδικές υποδομές στον Δήμο είναι ανεπτυγμένες σε σημαντικό βαθμό καθώς υπάρχουν επαρκείς συνδέσεις για όλους τους οικισμούς και τις κύριες παραλίες. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 151

Το κύριο οδικό δίκτυο εξασφαλίζει επαρκείς συνδέσεις μεταξύ των οικισμών και βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του δήμου είναι στο σύνολο του ασφαλτοστρωμένο και το μήκος του υπολογίζεται σε περίπου 30 χιλιόμετρα. Επίσης σημαντικό του ποσοστό βρίσκεται σε επαφή με την θάλασσα και μπορεί να αποτελέσει σημαντικό πρόβλημα για την οικοπεδοποίηση και την ανάπτυξη σημαντικής αξονικής εκτός σχεδίου δόμησης. Το δευτερεύον οδικό δίκτυο είναι και αυτό σε σημαντικό βαθμό ασφαλτοστρωμένο με αντίστοιχα γεωμετρικά χαρακτηριστικά και το συνολικό του μήκος ανέρχεται σε 43 περίπου χιλιόμετρα. Πρόσφατά έγινε διάνοιξη ενός άξονα για την οδική σύνδεση του νότιου τμήματος του νησιού (κεφάλι) η οποία έγινε μέσα από περιοχές με πολύ έντονο ανάγλυφο και έχει επιφέρει σημαντικές επιπτώσεις με τις επιχωματώσεις και τις τομές στο τοπίο της περιοχής. Τέλος το αγροτικό οδικό δίκτυο στο μεγαλύτερο του μέρος είναι χωματόδρομοι και σε ορισμένα τμήματα του τσιμεντοστρωμένο, ενώ το μήκος του υπολογίζεται σε περίπου 22 χιλιόμετρα. Ωστόσο, το επαρχιακό δίκτυο είναι προβληματικό σχετικά με τα τεχνικά και γεωμετρικά του χαρακτηριστικά. Η προβληματική χάραξη και τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά του οφείλονται στο έντονο ανάγλυφο, γεγονός το οποίο σημαίνει ότι και στην περίπτωση που προταθούν τεχνικές λύσεις για την βελτίωση του αυτό θα σήμαινε μεγάλες τομές και επιχωματώσεις στο έδαφος με αποτέλεσμα την αλλοίωση του τοπίου. Λαμβάνοντας υπόψη την πιο πάνω παρατήρηση θεωρούμε ότι δεν υπάρχει ανάγκη για επιπλέον οδικές διανοίξεις, αλλά συντήρηση και βελτίωση των γεωμετρικών χαρακτηριστικών όπου αυτό είναι δυνατό του υφιστάμενου δικτύου. Σημαντικότατες είναι οι ελλείψεις σε χώρους στάθμευσης σε όλους τους οικισμούς και ιδιαίτερα στο Βαθύ κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, όπου συγκεντρώνεται η μεγαλύτερη κίνηση οχημάτων. Σχετικά με τις ακτοπλοϊκές συνδέσεις και την σύνδεση του νησιού με την Λευκάδα αυτές σήμερα γίνονται από και προς το λιμάνι του Βαθέως και του όρμου Σπήλια με οχηματαγωγό πλοίο ανοικτού τύπου από το Νυδρί με πέντε δρομολόγια καθημερινά. Το συγκεκριμένο δρομολόγιο διαρκεί περίπου 30 λεπτά και λόγω του γεγονότος ότι το εσωτερικό αρχιπέλαγος του Ιονίου είναι πολύ καλά προφυλαγμένο από τα έντονα καιρικά φαινόμενα είναι εξαιρετικά σπάνιο το φαινόμενο να μην γίνονται τα δρομολόγια λόγω απαγορευτικού. Επιπλέον υπάρχει καθημερινή σύνδεση με την πόλη της Λευκάδας με επιβατικό ταχύπλοο σκάφος σε καθημερινή βάση με δύο ή τρία δρομολόγια από και προς την Λευκάδα. Οι συγκεκριμένες συνδέσεις σήμερα κρίνονται ικανοποιητικές αλλά πρέπει να διερευνηθούν και εναλλακτικές συνδέσεις του Δήμου με την ηπειρωτική Ελλάδα τουλάχιστον κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Ενδεικτικά αναφέρουμε την σύνδεση του Αστακού και του Μύτικα Αιτωλοακαρνανίας ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 152

με το Μεγανήσι και το λιμάνι του Αθερινού. Η συγκεκριμένη σύνδεση με την πλήρη ανάπτυξη της Ιόνιας οδού και των κάθετων συνδέσεων θα μειώσει την χιλιομετρική και την χρονοαπόσταση από και προς την Αθήνα με συνέπεια την αύξηση της επισκεψιμότητας των τουριστών προς τον Δήμο. Τέλος πρέπει να σημειώσουμε σχετικά με την κίνηση τουριστών αλλά και μόνιμων κατοίκων εντός του Μεγανησίου ότι ο δήμος λειτουργεί δημοτική συγκοινωνία με αφετηρία τα λιμάνια και τερματισμό τους οικισμούς του Δήμου ιδιαίτερα κατά την ώρα άφιξης των οχηματαγωγών και επιβατικών πλοίων. 8.8.2 Συστήματα Περιβαλλοντικών Υποδομών Στο σύνολο της περιοχής μελέτης οι κάτοικοι εξυπηρετούνται με απορροφητικούς βόθρους που διαθέτει κάθε σπίτι. Ωστόσο οι απορροφητικοί βόθροι θεωρούνται ως το χειρότερο μέσο διάθεσης των λυμάτων γιατί έχουν φυσική συνέπεια την ρύπανση των εδαφών και των υπόγειων νερών αλλά και των παραλιών και των λιμανιών. Ιδιαίτερα σημαντικό κρίνεται το πρόβλημα για τους οικισμούς του Βαθέως ο οποίος είναι σε άμεση επαφή με την θάλασσα και το λιμάνι όπου η ρύπανση του είναι άμεση από τους απορροφητικούς βόθρους αλλά και στο Βόρειο τμήμα του οικισμού του Σπαρτοχωρίου όπου οι απορροφητικοί βόθροι των σπιτιών που βρίσκονται στο όριο του γκρεμού πάνω από τον όρμο σπήλια με αποτέλεσμα ορισμένες φορές να απορρέουν σε επιφανειακά ρέματα. Η συλλογή των σκουπιδιών στον Δήμο πραγματοποιείται με ειδικά απορριμματοφόρα, η αποκομιδή γίνεται κατά την περίοδο αιχμής σε καθημερινή βάση και γενικά κρίνεται ικανοποιητική στο σύνολο του χρόνου. Η απόρριψη των απορριμμάτων γίνεται σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο υγειονομικής ταφής (ΧΥΤΑ) νοτιοδυτικά από το Κατωμέρι. Στο σημείο αυτό πρέπει να τονίσουμε ότι στην συγκεκριμένη περιοχή δεν πληρούνται όλες οι προδιαγραφές για σωστή εναπόθεση των απορριμμάτων στο φυσικό περιβάλλον ενώ συχνά χρησιμοποιείται και καύση των απορριμμάτων. Η κατάσταση στο άμεσο μέλλον θα βελτιωθεί σε πολύ σημαντικό βαθμό μιας και ο δήμος προωθεί πρόγραμμα ανακύκλωσης των απορριμμάτων. Επιπλέον ο πολύ μειωμένος, πλέον όγκος απορριμμάτων, θα οδηγείται σε έναν σταθμό μεταφόρτωσης και έπειτα να διατίθεται εκτός του δήμου με ταυτόχρονη κατάργηση του ΧΥΤΑ. Στο χώρο του ΧΥΤΑ προτείνεται να τοποθετηθούν οι εγκαταστάσεις του βιολογικού καθαρισμού. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 153

8.8.3 Δίκτυα Ύδρευσης, Ηλεκτρικής Ενέργειας και Τηλεπικοινωνιών Το δίκτυο ύδρευσης παρόλο που ο Δήμος Μεγανησίου αποτελεί έναν μικρό και νησιωτικό δήμο δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα τόσο στην ποιότητα του νερού όσο και στην ποσότητα του. Ο Δήμος υδρεύεται από γεώτρηση η οποία υπάρχει στην Λευκάδα στην περιοχή του Βλυχού και από εκεί με υποθαλάσσιο αγωγό, ο οποίος διασχίζει το στενό του Μεγανησίου, φτάνει στον Δήμο. Από εκεί και με ένα σύνολο από δεξαμενές αντλιοστάσια και διανομείς καταλήγει στον κάθε οικισμό. Το μήκος του κυρίου δικτύου, αυτό που συνδέει τους οικισμούς υπολογίζεται σε περίπου 10 χιλιόμετρα. Η παροχή για το σύνολο του Δήμου κατά την περίοδο αιχμής (Ιούλιο Αύγουστο) φτάνει συνολικά σε 1200m 3 καθημερινά. Συνολικά υπάρχουν 7 αντλιοστάσια και δεξαμενές ενώ το κύριο δίκτυο ακολουθεί την χάραξη του κύριου οδικού δικτύου προς το Σπαρτοχώρι και το Κατωμέρι. Εξαίρεση αποτελεί το αρχικό τμήμα του αγωγού που διέρχεται από δασική περιοχή και το τμήμα του αγωγού που συνδέει τον οικισμό του Βαθέως με το δίκτυο που φτάνει στο Κατωμέρι. Συνολικά στο δίκτυο έχουν γίνει οι απαραίτητες εργασίες βελτίωσης και συντήρησης με αποτέλεσμά σήμερα το πολύ μεγάλο ποσοστό (95%) να χρησιμοποιεί αγωγούς πολυαιθυλενίου. Ομοίως και το δίκτυο εντός των οικισμών δεν παρουσιάζει προβλήματα. Τα μοναδικά προβλήματα σχετικά με την επάρκεια του νερού παρουσιάζονται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και σχετίζονται όχι τόσο με την αυξημένη τουριστική κίνηση αλλά με την χρησιμοποίηση του νερού του δικτύου ύδρευσης για άρδευση μικρών κατά κανόνα κήπων και καλλιεργήσιμων εκτάσεων εντός των οικισμών. Οι ανάγκες για άρδευση στον δήμο είναι μειωμένες ενώ δεν λειτουργούν στα όρια του γεωτρήσεις, ενώ κάποια παλιά πηγάδια και ομβροδεξαμενές είναι εγκαταλελειμμένες. Τέλος δεν υπάρχει ακόμη σήμερα πρόβλημα με τις τουριστικές πισίνες τόσο εξαιτίας του μικρού τους σχετικά αριθμού, όσο και του γεγονότος ότι ανακυκλώνουν το νερό τους και η περίοδος κατά την οποία γεμίζουν είναι εκτός της περιόδου που είναι πιθανό να υπάρξει έλλειμμα πόσιμου νερού. Οι οικισμοί του Δήμου Μεγανησίου είναι συνδεδεμένοι και ηλεκτροδοτούνται από το κεντρικό δίκτυο της Δ.Ε.Η. της Λευκάδας με υποθαλάσσιο καλώδιο κοντά στην θέση Αι Γιάννης. Ιδιαίτερα προβλήματα στην ηλεκτροδότηση δεν παρουσιάζονται, παρά μόνο κατ την διάρκεια των χειμερινών μηνών μπορεί να εμφανιστούν κάποιες βλάβες, οι οποίες να μην είναι δυνατόν να επιδιορθωθούν άμεσα και γρήγορα λόγω ανεπάρκειας των συνεργείων. Το φαινόμενο αυτό είναι πιο έντονο στους πιο απομακρυσμένους οικισμούς. Στο δήμο δεν υπάρχει δίκτυο υπερυψηλής τάσης παρά μόνο μέσης. Επίσης λόγω των μικρών φορτίων δεν υπάρχει υποσταθμός μετασχηματισμού. Μοναδικό πρόβλημα αποτελεί η ανάγκη για ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 154

δημιουργία δικτύων σε απομακρυσμένες περιοχές για να καλυφθούν οι περιπτώσεις της εκτός ορίων οικισμών δόμησης. Η σταθερή τηλεφωνία, ψηφιακή σε όλα τους οικισμούς δεν παρουσιάζει ιδιαίτερα προβλήματα, με την σύνδεση των τηλεφωνικών συσκευών να είναι πλέον άμεση και τα νοικοκυριά στο σύνολό τους να έχουν πλέον δικό τους τηλέφωνο. Η εικόνα των τηλεπικοινωνιών έχει αλλάξει ριζικά με την χρήση της κινητής τηλεφωνίας. Γενικότερα τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας δεν παρουσιάζουν επίσης σοβαρά προβλήματα. Στον δήμο δεν είναι εγκατεστημένες πομποί κινητής τηλεφωνίας και τηλεοπτικού σήματος. Σχετικά με την ενσωμάτωση σύγχρονων υποδομών διαδικτύου οι υποδομές του Δήμου κρίνονται σε γενικές γραμμές επαρκείς με την δυνατότητα ευρυζωνικών συνδέσεων με το διαδίκτυο. Ο ίδιος ο δήμος έχει ενσωματώσει τεχνολογίες διαδικτύου για την ενημέρωση επισκεπτών και δημοτών με την συγκεκριμένη υποδομή να έχει αναπτυχθεί και να συντηρείται από τον ίδιο τον Δήμο. Σήμερα στον δήμο βρίσκεται σε εξέλιξη πρόγραμμα για την εγκατάσταση ασύρματων υπηρεσιών Wi Fi και στους τρεις οικισμούς του δήμου. Συγκεκριμένα έχουν εγκατασταθεί τρείς κεραίες μετάδοσης ενώ αναμένεται το δίκτυο να πυκνώσει και με την εγκατάσταση επιπλέων πομπών. Η υλοποίηση γρήγορων και αξιόπιστων υποδομών διαδικτύου είναι ουσιώδους σημασίας και μπορεί να προσελκύσει επιπλέον κατοίκους σε μόνιμη βάση μιας και μεγάλο τμήμα των εργασιών του τριτογενούς τομέα στο μέλλον θα μπορούν να γίνονται από απόσταση τηλεργασία καθιστώντας τον εργαζόμενο ικανό να επιλέξει διαφορετική θέση μόνιμης κατοικίας από την θέση της εργασίας του. 8.9 Ανθρωπογενείς πιέσεις στο περιβάλλον 8.9.1 Υφιστάμενες πηγές ρύπανσης Οι βασικές πιέσεις που δέχεται το περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής του Δήμου, από ανθρωπογενείς δραστηριότητες, δεν είναι σημαντικές και είναι επιγραμματικά οι παρακάτω: Η διάθεση των στερεών αποβλήτων του Δήμου Η επιβάρυνση του υπόγειου υδροφορέα και του θαλάσσιου περιβάλλοντος από τα αστικά λύματα μέσω απορροφητικών βόθρων, καθώς και η απευθείας διάθεση λυμάτων, μέσω του υδρογραφικού δικτύου στη θάλασσα Η υπερεκμετάλλευση των βοσκότοπων Η χρήση φυτοφαρμάκων στις καλλιέργειες ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 155

Υδάτινο περιβάλλον: η θάλασσα δέχεται μέσω κυρίως του υδρογραφικού δικτύου, τις αποπλύσεις των ανάντη καλλιεργούμενων εκτάσεων, τα στραγγίδια από την ημιανεξέλεγκτη διάθεση των απορριμμάτων (ΧΑΔΑ), τα απόβλητα των ελαιουργείων και των κτηνοτροφικών μονάδων και μέρος των λυμάτων των παράκτιων οικισμών. Στα παραπάνω πρέπει να προστεθεί και η ρύπανση που προκαλείται από τα τουριστικά σκάφη παράγοντας σημαντικός στα λιμάνια και στην περιοχή όπου υπάρχει μεγάλη πυκνότητα ελλιμενισμού σκαφών (βορειοανατολικό τμήμα του Δήμου). Υπόγεια νερά: δεν υφίσταται αξιόλογος φρεάτιος υδροφόρος ορίζοντας στη περιοχή. Επιπλέον ο βαθύς καρστικός Υ.Ο. των ασβεστολίθων, αναπτύσσεται κάτω από το επίπεδο της θάλασσας. Έτσι, οι πηγές ρύπανσης του υπόγειου Υ.Ο., είναι οι ίδιες που αναφέρθηκαν προηγουμένως, για το υδάτινο περιβάλλον. Ρύπανση από στερεά απορρίμματα: η διάθεση των απορριμμάτων των οικισμών του Μεγανησίου, γίνεται σε ημιελεγχόμενο χώρο, 1.700 περίπου μέτρα νοτιοδυτικά του Κατωμερίου και σε ακατάλληλο ασβεστολιθικό περιβάλλον, ο οποίος είναι χαρακτηρισμένος ως ΧΥΤΑ αλλά χωρίς να τηρούνται οι προϋποθέσεις υγειονομικής ταφής. Η διάθεση γίνεται με απλή απόρριψη και συχνά ταυτίζεται με την ανεξέλεγκτη απόρριψη σε διάφορες γειτονικές θέσεις (κυρίως ρέματα). Οι συνέπειες είναι πολλές, οι σπουδαιότερες από τις οποίες είναι οι σοβαροί κίνδυνοι για τη δημόσια υγεία, από ζώα και έντομα που συγκεντρώνονται στους χώρους αυτούς και είναι συχνά φορείς ασθενειών, σημαντική ρύπανση των υπόγειων νερών και της θάλασσας από τα στραγγίδια, ατμοσφαιρική ρύπανση και δυσοσμία, πρόκληση πυρκαγιών λόγω αυτανάφλεξης, αισθητική υποβάθμιση του τοπίου και εκμετάλλευση και επιβάρυνση εδάφους και υπεδάφους. Στην ευρύτερη περιοχή υπήρξε περιορισμένη λατομική δραστηριότητα στην περιοχή του Αθερινού, για παραγωγή αδρανών. Το λατομείο αυτό παραμένει όπως εγκαταλείφθηκε, χωρίς να αποκατασταθεί. Στο Μεγανήσι έχουν δημιουργηθεί προβλήματα από δραστηριότητες του πρωτογενούς τομέα όπως: Στις καλλιέργειες γίνεται μερικές φορές υπερβολική χρήση φυτοφαρμάκων, λιπασμάτων ή άλλων ουσιών. Πολλές από τις χρησιμοποιούμενες χημικές ουσίες δεν διαλύονται αλλά και δεν διασπώνται στο έδαφος και εισερχόμενες στο βιολογικό κύκλο των οργανισμών κατά τρόπο συσσωρευτικό, έχουν βλαβερές συνέπειες για τους οργανισμούς και τον άνθρωπο (π.χ. D.D.T., χλωριωμένοι υδρογονάνθρακες, ενώσεις οργανικού φωσφόρου κ.λπ.) ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 156

Στην αλιεία ή χρήση παράνομων μεθόδων (δυναμίτιδα, συρόμενα στο βυθό εργαλεία κ.λπ.) και η αλίευση σε απαγορευμένες περιοχές και σε απαγορευμένες χρονικές περιόδους, δρουν καταστροφικά για τη θαλάσσια πανίδα. Η ανεξέλεγκτη (και υπερμεγέθης για την έκταση του νησιού) βοσκή των αιγοπροβάτων, έχει συντελέσει στην αποψίλωση σημαντικών εκτάσεων, στις περιοχές βλάστησης των αείφυλλων πλατύφυλλων. Ο έλεγχος και μετριασμός της, θα επιφέρουν την φυσική αναγέννηση σ όλες τις συστάδες της μακίας βλάστησης της περιοχής. 8.9.2 Εκμετάλλευση φυσικών πόρων Η εκμετάλλευση φυσικών πόρων συνίσταται στην αποψίλωση των εκτάσεων αείφυλλων πλατύφυλλων λόγω της ανεξέλεγκτης βοσκής και στην καταστροφή της θαλάσσιας πανίδας λόγω των παράνομων μεθόδων αλιείας. 8.10 Ατμοσφαιρικό περιβάλλον-ποιότητα αέρα 8.10.1 Κύριες πηγές εκπομπής αέριων ρύπων Οι κύριοι ρυπαντές της ατμόσφαιρας στην άμεση περιοχή μελέτης είναι οι δραστηριότητες των δύο λιμανιών (Σπήλια και Βαθύ), κατά την φορτοεκφόρτωση στα ferry boat. Οι κινητές πηγές ρύπανσης οφείλονται στις μετακίνησης των κατοίκων των οικισμών της περιοχής μελέτης και τα γεωργικά μηχανήματα που χρησιμοποιούνται για τις διάφορες γεωργικές εργασίες. Από τις σταθερές πηγές ρύπανσης η σημαντικότερη αιτία ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι οι καύσεις για θέρμανση που περιλαμβάνουν τις κεντρικές και ατομικές θερμάνσεις. Οι εκπομπές από τις καύσεις εξαρτώνται από τη διάρκεια, τη δριμύτητα του χειμώνα και το είδος των καυσίμων που χρησιμοποιούνται. Ως καύσιμο υλικό χρησιμοποιείται το πετρέλαιο θέρμανσης και τα καυσόξυλα. Ωστόσο, η ποιότητα της ατμόσφαιρας στην περιοχή δεν κρίνεται επιβαρυμένη. 8.10.2 Υφιστάμενη ποιότητα ατμοσφαιρικού περιβάλλοντος Στη χώρα μας ισχύουν νομοθετημένα όρια και στόχοι για τους ρύπους διοξείδιο του θείου, αιωρούμενα σωματίδια (ΑΣ10 και ΑΣ2,5), διοξείδιο του αζώτου, όζον, μονοξείδιο του άνθρακα, βενζόλιο, μόλυβδο, αρσενικό, κάδμιο, νικέλιο και βενζο(α)πυρένιο σύμφωνα με ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 157

αυτά που έχουν καθιερωθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα όρια ή στόχοι αυτοί αναφέρονται τόσο στην προστασία της ανθρώπινης υγείας όσο και των οικοσυστημάτων. Η βασική οδηγία που αφορά στην ποιότητα της ατμόσφαιρας είναι: -Οδηγία 2008/50/ΕΚ για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα και καθαρότερο αέρα για την Ευρώπη (ΚΥΑ ΗΠ 14122/549/Ε103, ΦΕΚ 488Β/30.3.11). Από τις συγκρίσεις των συγκεντρώσεων των μετρούμενων ρύπων με τα ισχύοντα όρια ποιότητας ατμόσφαιρας και τις οριακές ενδεικτικές τιμές δεν παρατηρήθηκαν υπερβάσεις της μέσης ετήσιας οριακής τιμής σε κανέναν ρύπο. Επίσης, οι μονάδες του δευτερογενούς τομέα είναι μικρές και δεν προκαλούν αέρια ρύπανση. 8.10.3 Διαχρονικές μεταβολές και τάσεις εξέλιξης Είναι σημαντικό ν αναφερθεί ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των τουριστικών καταλυμάτων έχουν κατασκευαστεί κατά την τελευταία δεκαετία (πολλά μόλις την τελευταία πενταετία). Η παραπάνω σημείωση επιβεβαιώνει την άποψη για σύγχρονες και ποιοτικές τουριστικές υποδομές. Μεγάλη πιθανότητα υπάρχει στα αμέσως επόμενα χρόνια η τάση αυτή να κλιμακώνεται με μεγαλύτερη ένταση και δίνει την αναπτυξιακή κατεύθυνση του Δήμου αλλά και τις αναγκαίες ρυθμίσεις οι οποίες πρέπει να ληφθούν από των χωροταξικό σχεδιασμό για την εξασφάλιση της περιβαλλοντικής προστασίας. 8.11 Ακουστικό περιβάλλον και δονήσεις Το πρόβλημα του θορύβου είναι συνδεδεμένο με την ύπαρξη αστικών κέντρων και του συνεπαγόμενου κυκλοφορικού φόρτου καθώς και με τη λειτουργία βιομηχανικών και βιοτεχνικών μονάδων. Έτσι, το Μεγανήσι δεν αντιμετωπίζει τέτοιου είδους προβλήματα. Οι ελάχιστες οχλήσεις όσον αφορά τον θόρυβο που παρατηρούνται στο νησί απορρέουν από τις δραστηριότητες των δύο λιμανιών (Σπήλια και Βαθύ), τις οδικές μεταφορές μεταξύ των οικισμών καθώς και από τον συνεχώς αυξανόμενο τουρισμό, κυρίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 158

8.12 Ηλεκτρομαγνητικά πεδία Στην εγγύτερη περιοχή του έργου (ακτίνα 500 m) δεν υπάρχουν εναέριες Γραμμές Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας ισχύος μεγαλύτερης των 50 KV, υποσταθμοί ισχύος μεγαλύτερης των 150 KV, επίγειοι δορυφορικοί σταθμοί, πάρκα κεραίων, κέντρα εκπομπήςαναμεταδότες ραδιοφώνου και τηλεόρασης, ραντάρ και κινητή/ασύρματη σταθερή τηλεφωνία, τα οποία αποτελούν πηγές εκπομπής ηλεκτρομαγνητικών ακτινοβολιών. 8.13 Ύδατα 8.13.1 Σχέδια Διαχείρισης Η εξεταζόμενη περιοχή ανήκει στο Υδατικό διαμέρισμα της Δυτικής Στερεάς Ελλάδας (ΥΔ 04). Το ΥΔ εκτείνεται στο βόρειο τμήμα της περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας στην οποία εμπίπτει και η μεγαλύτερη του έκταση. Περιλαμβάνει ακόμη μέρος των Περιφερειών Στερεάς Ελλάδας και Ιονίων Νήσων, μικρό μέρος της Περιφέρειας Θεσσαλίας, και ελάχιστο μέρος της Περιφέρειας Ηπείρου. Τα γεωγραφικά του όρια αποτελούν το όρος Λάκμος προς τα βορειοδυτικά, ο ορεινός όγκος της Πίνδου, των Βαρδουσίων και της Γκιώνας προς τα ανατολικά, τα όρη Βάλτου και Αθαμανικά, ο Αμβρακικός Κόλπος και το Ιόνιο Πέλαγος προς τα δυτικά, ο Κορινθιακός Κόλπος και ο Πατραϊκός κόλπος προς τα νότια. Η συνολική έκταση του διαμερίσματος είναι 10.199 km 2, από τα οποία τα 303 km 2 ανήκουν στη Λευκάδα και τα 53 km 2 σε άλλα, μικρά νησιά. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 159

Σχήμα 8.10-1: Υδατικό Διαμέρισμα Δυτικής Στερεάς Ελλάδας Πηγή: Σχέδιο Διαχείρισης ΥΔ Δυτικής Στερεάς Ελλάδας Το Υδατικό Διαμέρισμα της Δ. Στερεάς Ελλάδας έχει σημαντικές γεωγραφικές ιδιαιτερότητες και φυσικούς πόρους (μεγάλα ποτάμια, λίμνες, λιμνοθάλασσες), σημαντικά ιστορικά κέντρα (Ναύπακτος, Μεσολόγγι), αξιόλογα ορεινά τοπία. Το υδατικό διαμέρισμα είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος του ορεινό, με τις κυριότερες εξάρσεις στο ανατολικό τμήμα του. Οι μόνες πεδινές περιοχές εμφανίζονται στα παράλια του Μεσολογγίου, στην πεδιάδα Αγρινίου και στην παραλιακή περιοχή της Βόνιτσας. Στο διαμέρισμα αναπτύσσεται από βορρά προς νότο η οροσειρά της νότιας Πίνδου, η οποία περιλαμβάνει τα Αθαμανικά, τα Άγραφα, τον Τυμφρηστό, το Παναιτωλικό και τα Βαρδούσια. Τα υψόμετρα φτάνουν τα 2.416 m (Αθαμανικά) ως 1.924 m (Παναιτωλικό). Στα δυτικά εμφανίζονται χαμηλότερα βουνά (Βάλτου και Ακαρνανικά με μέγιστα υψόμετρα 1.728 και 1.528 m αντίστοιχα). Η μορφολογία των ακτών του διαμερίσματος είναι ιδιαίτερα πολύπλοκη και περιλαμβάνει κλειστές θάλασσες και πολλούς μικρούς κόλπους και νησιά. Στο νοτιοδυτικό τμήμα, στις εκβολές του Αχελώου, σχηματίζονται οι κλειστές λιμνοθάλασσες του Αιτωλικού, του Μεσολογγίου και της Κλείσοβας. Το υδατικό διαμέρισμα της Δ. Στερεάς Ελλάδας περιλαμβάνει τρεις κύριες υδρολογικές λεκάνες: του Αχελώου, του Ευήνου και του Μόρνου. Εκτός από τις τρεις κύριες λεκάνες, ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 160

σημαντικό τμήμα του διαμερίσματος καταλαμβάνουν και οι λεκάνες των παραπόταμων του Αχελώου και άλλα μικρότερα υδατορεύματα καθώς και η λεκάνη της Λευκάδας, όπου και βρίσκεται η περιοχή του έργου. Η ΛΑΠ Λευκάδας έχει επιφάνεια 365 km 2. Στην ΛΑΠ Λευκάδας δεν υπάρχουν κύριοι ποταμοί ούτε λίμνες. Οι κυριότερες υπόγειες καρστικές υδροφορίες αναπτύσσονται στους ανθρακικούς σχηματισμούς της Ιονίου ζώνης και της ζώνης Παξών. Η εκφόρτιση της υδροφορίας γίνεται μέσω κάποιων εσωτερικών πηγών και στο μεγαλύτερο τμήμα της στη θάλασσα μέσω παράκτιων ή υποθαλάσσιων πηγών. Μέσης δυναμικότητας υδροφορίες αναπτύσσονται στους κοκκώδεις σχηματισμούς κυρίως των τεταρτογενών αποθέσεων Λευκάδας- Νυδρίου και Βασιλικής που υφίστανται εκμετάλλευση μέσω υδροληπτικών έργων. 8.13.2 Επιφανειακά Ύδατα 8.13.2.1 Χαρακτηριστικά ΛΑΠ Λευκάδας Γεωλογικές Συνθήκες Υδρογεωλογικές Συνθήκες Οι κυριότερες υπόγειες καρστικές υδροφορίες αναπτύσσονται στους ανθρακικούς σχηματισμούς της Ιονίου ζώνης και της ζώνης Παξών. Η εκφόρτιση της υδροφορίας γίνεται μέσω κάποιων εσωτερικών πηγών και στο μεγαλύτερο τμήμα της στη θάλασσα μέσω παράκτιων ή υποθαλάσσιων πηγών. Μέσης δυναμικότητας υδροφορίες αναπτύσσονται στους κοκκώδεις σχηματισμούς κυρίως των τεταρτογενών αποθέσεων Λευκάδας Νυδρίου και Βασιλικής που υφίστανται εκμετάλλευση μέσω υδροληπτικών έργων. Ποτάμια Υδατικά Συστήματα Στο Υδατικό Διαμέρισμα Δυτικής Στερεάς Ελλάδας (GR04) αναγνωρίστηκαν συνολικά 95 ποτάμια Υδάτινα Σώματα (ΥΣ) που σχηματίζουν ένα υδρογραφικό δίκτυο με μήκος ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 161

μεγαλύτερο των 1000Km. Ωστόσο, στην περιοχή μελέτης δεν υπάρχει ποτάμιο υδατικό σύστημα. Λιμναία Υδατικά Συστήματα Στην περιοχή μελέτης δεν υπάρχει λιμναίο υδατικό σύστημα. Μεταβατικά Υδατικά Συστήματα Στην περιοχή του προτεινόμενου έργου δεν υπάρχουν μεταβατικά ύδατα. Παράκτια Υδατικά Συστήματα Στη ΛΑΠ Λευκάδας έχουν καθοριστεί τα παρακάτω 4 παράκτια ΥΣ: το Ανατολικό Εσωτερικό αρχιπέλαγος Ιονίου (Εχινάδες) (GR0444C0004N), Δυτικές ακτές Λευκάδας (GR0444C0005N), Όρμος Λευκάδας (GR0444C0006H) και το Δυτικό Εσωτερικό Αρχιπέλαγος Ιουνίου (Εχινάδες) και Βασιλικής (GR0444C0004Ν). Το Δυτικό Εσωτερικό Αρχιπέλαγος Ιουνίου (Εχινάδες) και Βασιλικής βρίσκεται στην περιοχή του έργου. Αποτελεί προστατευόμενη περιοχή υδρόβιων ειδών οικονομικής σημασίας και προστασίας οικοτόπων, έχει χαρακτηριστεί ως Ειδική Ζώνη Διατήρησης (ΕΖΔ) καθώς περιλαμβάνει σημαντικούς τύπους οικοτόπων και φιλοξενούν σημαντικά είδη, με κωδικό (GR2220003). Υγρότοποι Στον δήμο Μεγανησίου εμπίπτουν τρείς μικροί νησιωτικοί υγρότοποι. Το έλος Ακόνι με κωδικό MGN001, έκτασης 0,46 ha, το έλος Ελιά με κωδικό MGN002, έκτασης 0,20 ha και το έλος Γρίλια με κωδικό MGN003, έκτασης 1,42 ha. 8.13.2.2 Θαλάσσια νερά παράκτια δίαιτα Το βόρειο τμήμα του νησιού με το βαθύ θαλάσσιο διαμελισμό είναι προικισμένο με υπέροχες δαντελωτές ακτές και ωραίες παραλίες, ενώ το νότιο τμήμα είναι μια επιμήκης λουρίδα γης. Στο Μεγανήσι υπάρχουν πολλές μικρές, υπέροχες παραλίες, σε σχηματισμό φιόρδ: Ο Αϊ Γιάννης, τα Σπήλια, το Πασουμάκι, τα Αμπελάκια, ο Αθερινός, το Λιμονάρι, είναι οι πιο γνωστές παραλίες του Μεγανησίου. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 162

Η ταυτότητα των υδάτων κολύμβησης παρέχει πληροφορίες για τις φυσικές και γεωγραφικές συνθήκες της περιοχής της ακτής, για τα υδρολογικά χαρακτηριστικά των υδάτων κολύμβησης, καθώς και για την αξιολόγηση των πιθανών κινδύνων ρύπανσης στην περιοχή. Ωστόσο, οι παραλίες του Μεγανησίου δεν βρίσκονται υπό συστηματική παρακολούθηση, σύμφωνα με τις προδιαγραφές της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2006/7/ΕΚ. 8.13.3 Υπόγεια Ύδατα Στον παρακάτω πίνακα δίνεται ο αριθμός των υπόγειων υδατικών συστημάτων, η συνολική τους έκταση καθώς και ο αριθμός των συστημάτων που είναι άμεσα συσχετιζόμενα με επιφανειακά νερά ή χερσαία οικοσυστήματα στη λεκάνη απορροής Λευκάδας. Αριθμός ΥΥΣ Έκταση ΥΥΣ (m 2 ) (Συνολικό) Έκταση ΥΥΣ (m 2 ) (Μέγιστο) Έκταση ΥΥΣ (m 2 ) (Ελάχιστο) Αριθμός των ΥΥΣ τα οποία είναι άμεσα συσχετιζόμενα με επιφανειακά νερά ή χερσαία οικοσυστήματα 2 290.708.848 198.572.908 92.135.940 1 Στην υδρολογική λεκάνη της Λευκάδας αναπτύσσονται δύο υπόγεια υδατικά συστήματα. Όλα τα υπόγεια συστήματα βρίσκονται μεν σε καλή χημική κατάσταση, με αυξημένες όμως τιμές φυσικού υποβάθρου σε χλωριόντα και τοπικά σε SO4. Ωστόσο, στην περιοχή του προτεινόμενου έργου δεν υπάρχουν υπόγεια ύδατα. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 163

9. Εκτίμηση και αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων 9.1 Μεθοδολογικές απαιτήσεις Στο κεφάλαιο αυτό περιγράφονται, εκτιμώνται και αξιολογούνται οι πιθανά σημαντικές επιπτώσεις που το έργο ενδέχεται να προκαλέσει στο περιβάλλον από τη χρήση των φυσικών πόρων, την εκπομπή ρυπαντών, τη δημιουργία οχλήσεων και τη διάθεση αποβλήτων. Δίνεται επίσης το σύνολο των δεδομένων και η περιγραφή των μεθόδων που χρησιμοποιήθηκαν για την πρόβλεψη και εκτίμηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον, με αναφορά στην αξιοπιστία των μεθόδων, καθώς και επισήμανση των ενδεχόμενων δυσκολιών ή έλλειψη κατάλληλων πληροφοριών. Η ανάλυση των επιπτώσεων σε προσωρινές ή μόνιμες, σε αντιστρεπτές ή μη αντιστρεπτές, σε άμεσες ή έμμεσες για τα επί μέρους τμήματα του έργου ή από το σύνολο του έργου, αναλύονται στα κεφάλαια σε φάση κατασκευής και φάση λειτουργίας. Για να εκτιμηθούν και να αξιολογηθούν οι πιθανές περιβαλλοντικές επιπτώσεις που θα προκύψουν από την λειτουργία του συγκεκριμένου έργου εξετάζουμε τις ακόλουθες παραμέτρους περιβάλλοντος: Περιβαλλοντικές επιπτώσεις κατά την φάση κατασκευής του έργου Κλιματικά και βιοκλιματικά χαρακτηριστικά Περιβαλλοντικές επιπτώσεις κατά την φάση λειτουργίας του έργου Κλιματικά και βιοκλιματικά χαρακτηριστικά Μορφολογικά και τοπιολογικά χαρακτηριστικά Μορφολογικά και τοπιολογικά χαρακτηριστικά Γεωλογικά, τεκτονικά, εδαφολογικά χαρακτηριστικά Φυσικό περιβάλλον Ανθρωπογενές περιβάλλον Κοινωνικο οικονομικές επιπτώσεις Τεχνικές υποδομές Ποιότητα του αέρα Γεωλογικά, τεκτονικά, εδαφολογικά χαρακτηριστικά Φυσικό περιβάλλον Ανθρωπογενές περιβάλλον Κοινωνικο οικονομικές επιπτώσεις Τεχνικές υποδομές Ποιότητα του αέρα ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 164

Περιβαλλοντικές επιπτώσεις κατά την φάση κατασκευής του έργου Θόρυβος Ηλεκτρομαγνητικά πεδία Ύδατα Περιβαλλοντικές επιπτώσεις κατά την φάση λειτουργίας του έργου Θόρυβος Ηλεκτρομαγνητικά πεδία Ύδατα 9.2 Επιπτώσεις σχετικές με κλιματικά και βιοκλιματικά χαρακτηριστικά 9.2.1 Φάση κατασκευής Δεν αναμένονται επιπτώσεις στο μικροκλίμα και στα βιοκλιματικά χαρακτηριστικά της περιοχής μελέτης κατά την κατασκευή του έργου. Επίσης κατά την κατασκευή του έργου δεν αναμένονται εκπομπές θερμών ή ψυχρών αερίων ή σημαντικές μεταβολές στη θερμοχωρητικότητα. Αναφορά στις εκπομπές αέριων ρύπων γίνεται στο κεφάλαιο 6.2.7. 9.2.2 Φάση λειτουργίας Κατά τη φάση λειτουργίας του έργου δε θα υπάρχουν αλλαγές στα βιοκλιματικά και κλιματικά χαρακτηριστικά της περιοχής μελέτης. 9.3 Επιπτώσεις στα μορφολογικά και τοπιολογικά χαρακτηριστικά 9.3.1 Φάση κατασκευής Οι αισθητικές επιπτώσεις από την ύπαρξη των εργοταξίων ούτως ή άλλως είναι αναπόφευκτες. Πρέπει πάντως να γίνει προσπάθεια ελαχιστοποίησης των επιπτώσεων με την όσο το δυνατόν ορθή και λειτουργική κατάσταση των εργοταξιακών χώρων. Στη συγκεκριμένη περίπτωση εκτιμάται ότι οι επιπτώσεις δεν θα είναι έντονες, λόγω του μικρού εύρους εργασιών. Τα έργα εκσκαφών / επιχώσεων που θα γίνουν θα είναι τέτοιας κλίμακας που δεν πρόκειται να επηρεάσουν σημαντικά την μορφολογία της ευρύτερης περιοχής. Οι όποιες τοπικής φύσεως επεμβάσεις, δεν τίθενται υπό την έννοια της δημιουργίας νέου ανάγλυφου και αλλοιώσεων των τοπογραφικών χαρακτηριστικών της περιοχής. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 165

Σημειώνεται ότι ο συνολικός σχεδιασμός του έργου το καθιστά προσαρμόσιμο στον περιβάλλοντα χώρο, στον οποίο θα εντάσσεται, ενώ τελικά η μορφολογία του εδάφους θα επανέλθει σε σημαντικό βαθμό στην προηγούμενη μορφή μετά το πέρας των έργων. 9.3.2 Φάση λειτουργίας Η ευαισθησία ενός τοπίου εξαρτάται από το ενδιαφέρον του κοινού για την οπτική αξία της περιοχής, αλλά και από τον ίδιο το χαρακτήρα του τοπίου που ενδέχεται να αξίζει ιδιαίτερης προσοχής. Παράγοντες όπως: το ιστορικό ή τουριστικό ενδιαφέρον της περιοχής, η δυνατότητα πρόσβασης με το υπάρχον οδικό δίκτυο, η ύπαρξη σημείων συρροής πληθυσμού (πόλεις, μνημεία, πάρκα, παραδοσιακοί οικισμοί κ.λ.π.), η ορατότητα και η απόσταση από την οποία παρατηρούνται τα διάφορα οπτικά στοιχεία του τοπίου αποτελούν και τους σημαντικότερους παράγοντες που εξετάζονται. Όσο μεγαλύτερο είναι το ενδιαφέρον του κοινού και η χρήση της περιοχής, τόσο μεγαλύτερη είναι και η ευαισθησία του τοπίου σε νέες χωροθετήσεις. Όσον αφορά στην προτεινόμενη θέση για κατασκευή της ΕΕΛ όπως έχει ήδη αναφερθεί οι αναμενόμενες επιπτώσεις στον χαρακτήρα της περιοχής είναι πολύ μικρότερες αφού η περιοχή βρίσκεται σε επαρκή απόσταση από τον οικισμό, ενώ δεν υπάρχει ενδιαφέρον ανάπτυξης και ανάδειξής της. Επομένως, σε γενικές γραμμές η προτεινόμενη ΕΕΛ δεν θα αλλοιώσει την αισθητική του τοπίου αλλά θα συντελέσει στην επίλυση του προβλήματος διάθεσης των λυμάτων που πραγματοποιείται μέσω ενός μη περιβαλλοντικά αποδεκτού τρόπου και θα οδηγήσει στην εξυγίανση των εδαφών και των υφιστάμενων συστημάτων διάθεσης Η περιοχή του έργου βρίσκεται σε απόσταση 2 km από τον κοντινότερο οικισμό, συνεπώς δε θα παρουσιαστούν προβλήματα οπτικής επαφής με την εγκατάσταση. Επίσης οι προτεινόμενες αλλαγές είναι συμβατές με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση του Τοπίου, η οποία κυρώθηκε με το Ν. 3827/2010 (ΦΕΚ 30/Α/2010). ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 166

9.4 Επιπτώσεις στα γεωλογικά, τεκτονικά, εδαφολογικά χαρακτηριστικά 9.4.1 Φάση κατασκευής Κατά την κατασκευή του έργου αναμένεται να προκληθούν κάποιες διασπάσεις ή υπερκαλύψεις και συμπιέσεις του επιφανειακού στρώματος του εδάφους καθώς επίσης και αλλαγές στα ανάγλυφα χαρακτηριστικά του, αφού θα απαιτηθούν εκσκαφές για τις θεμελιώσεις των έργων και τη διαμόρφωση του χώρου. Επίσης οι παρεμβάσεις στο έδαφος στο χώρο της ΕΕΛ θα προκληθούν κυρίως από: Την ισοπέδωση του γηπέδου και την προκαταρκτική του διαμόρφωση. Εκσκαφές για την κατασκευή του εσωτερικού οδικού δικτύου, για την έδραση και θεμελίωση των επιμέρους κατασκευών, όπως κυρίως δεξαμενές και κτήρια καθώς και για τους αγωγούς σύνδεσης των δεξαμενών. Κτιριακά έργα μικρής κλίμακας. Κατασκευή νέων μονάδων επεξεργασίας. Γενικά, δεν αναμένεται να προκληθούν ασταθείς καταστάσεις στο έδαφος ούτε αλλαγές στη γεωλογική διάταξη των πετρωμάτων εξαιτίας της κατασκευής του έργου. Έτσι η γεωλογική δομή των πετρωμάτων της περιοχής δεν θα επηρεαστεί από την κατασκευή της ΕΕΛ ούτε των αγωγών προσαγωγής λυμάτων και απαγωγής των επεξεργασμένων. Στην περιοχή δεν εντοπίζονται μοναδικά γεωλογικά ή φυσικά χαρακτηριστικά τα οποία θα μπορούσαν να επηρεαστούν από την εκσκαφή και τοποθέτηση αγωγών μεταφοράς λυμάτων όπως επίσης δεν αναμένεται καμία αύξηση της διάβρωσης του εδάφους από τον άνεμο ή το νερό, επί τόπου ή μακρύτερα από το σημείο κατασκευής των έργων. Από την κατασκευή του έργου δεν αναμένεται να εκτεθούν σε κίνδυνο άνθρωποι ή περιουσίες λόγο γεωλογικών καταστροφών όπως σεισμοί, κατολισθήσεις εδαφών, ή λάσπης, καθιζήσεις ή παρόμοιες καταστροφές. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 167

Πιθανότητα ρύπανσης των εδαφών Υγρά απόβλητα Σε ότι αφορά τα παραγόμενα αστικά λύματα κατά την διάρκεια των εργασιών κατασκευής σημειώνεται ότι η αναμενόμενη ποσότητα και ποιότητα των ανθρωπογενών λυμάτων δεν πρόκειται να είναι τέτοια ούτως ώστε να υπάρχει ιδιαίτερη επιβάρυνση στο περιβάλλον. Εντούτοις, για την βέλτιστη περιβαλλοντική προστασία, προτείνεται να μην διατίθενται τα λύματα του εργοταξίου ανεξέλεγκτα, αλλά να υπάρχουν χημικής επεξεργασίας τουαλέτες που θα εγκατασταθούν σε κατάλληλα σημεία του εργοταξιακού μετώπου. Η δε απομάκρυνση τους θα γίνεται σε τακτικά διαστήματα μέσω ειδικών οχημάτων. Σε ότι αφορά τα ειδικά υγρά απόβλητα, είναι κυρίως λιπαντικά (λάδια, γράσα) που προέρχονται από τη συντήρηση των μηχανημάτων και οχημάτων που χρησιμοποιούνται στο εργοτάξιο και δευτερευόντως, κάποιες μικρές ποσότητες καυσίμων και λιπαντικών που προέρχονται από τυχαία περιστατικά (διαρροές, βλάβες κλπ). Στερεά απόβλητα Οι κατηγορίες των στερεών αποβλήτων που παράγονται κατά την φάση κατασκευής, είναι τα αδρανή υλικά από την διάσπαση επιφανειών και τη καθαίρεση των υφιστάμενων εγκαταστάσεων, τα προϊόντα εκσκαφών, τα απορρίμματα από τα υπολείμματα των εργασιών κατασκευής (π.χ. σακούλες τσιμέντων, ξυλότυποι, σίδερα, δοχεία χρωμάτων κ.α.), τα φυτικά υλικά αποψιλώσεων και τα αστικού τύπου απορρίμματα από το προσωπικό του εργοταξίου. Τα όποια προϊόντα αδρανών υλικών και εκσκαφών που θα παραχθούν κατά την φάση κατασκευής του έργου, προτείνεται να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή των έργων διαμόρφωσης. Τα πλεονάζοντα προϊόντα εκσκαφών θα μεταφέρονται σε αδειοδοτημένο χώρο διάθεσης. Επιπτώσεις στο έδαφος στην γύρω περιοχή, αν και μικρότερης σημασίας που θα μπορούσαν να επηρεάσουν το ph του εδάφους είναι δυνατόν να προκύψουν από την ανεξέλεγκτη διάθεση υπολειμμάτων σκυροδέματος, μετά τις σκυροδετήσεις. 9.4.2 Φάση λειτουργίας Οι επιπτώσεις στο έδαφος από τη λειτουργία της ΕΕΛ αναμένονται θετικές. Στην περιοχή κατασκευής του έργου δεν αναμένονται αρνητικές επιπτώσεις στο έδαφος, δεδομένου ότι τα ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 168

επεξεργασμένα υγρά, θα διατίθενται σε παρακείμενο ρέμα και δεν θα δημιουργούν χημική ή μικροβιολογική επιβάρυνση του εδάφους. Τα παραπροϊόντα της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων, δηλαδή η αφυδατωμένη και πλήρως σταθεροποιημένη λάσπη, τα εσχαρίσματα και η άμμος από τη Μονάδα Προεπεξεργασίας, θα μεταφέρονται στις γειτονικές εγκαταστάσεις του Χώρου Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων της περιοχής. 9.5 Επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον 9.5.1 Φάση κατασκευής Το προφίλ του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής εκτέλεσης του έργου, δεν πρόκειται να διαφοροποιηθεί. Χλωρίδα Πανίδα Οι όποιες επιπτώσεις στη χλωρίδα και στην πανίδα κατά τη φάση κατασκευής, προέρχονται από τις εργοταξιακές συνθήκες που θα επικρατούν κατά την κατασκευή του έργου, οι οποίες και είναι αναπόφευκτες. Κυρίως αναφέρονται σε σημειακές θέσεις για την διαμόρφωση των προτεινόμενων δραστηριοτήτων. Οι επιπτώσεις αυτές κρίνονται αμελητέες δεδομένης της πολύ μικρής κλίμακας εκβλαστήσεων που θα πραγματοποιηθούν για την κατασκευή των προβλεπόμενων εγκαταστάσεων. Κατά την κατασκευή του έργου αναμένεται να υπάρξει μια μικρή επιβάρυνση του φυσικού περιβάλλοντος της άμεσης περιοχής λόγω: Αποψίλωσης και κατάληψης της βλάστησης για την εγκατάσταση του εργοταξίου στην περιοχή της ΕΕΛ και σε μικρότερο βαθμό στη ζώνη παραπλεύρως του δρόμου όπου θα τοποθετηθούν οι αγωγοί μεταφοράς των λυμάτων. Έντονης σχετικά ανθρώπινης παρουσίας και θορύβου στην περιοχή του έργου. Κάποιας επιβάρυνσης του εδάφους και του αέρα (κυρίως σκόνη). ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 169

Περιοχές εθνικού συστήματος προστατευόμενων περιοχών Η περιοχή χωροθέτησης του έργου δεν είναι ενταγμένη στο δίκτυο Natura και βρίσκεται σε απόσταση από τη θαλάσσια έκταση που είναι ενταγμένη στις περιοχές εθνικού συστήματος προστατευόμενων περιοχών. Δάση, δασικές εκτάσεις Στην περιοχή χωροθέτησης του έργου δεν υπάρχουν δασικές εκτάσεις. Οικοσυστήματα Το έργο κατασκευής της ΕΕΛ θα πραγματοποιηθεί στον υφιστάμενο χώρο του ΧΥΤΑ. Ο χώρος αυτός δεν παρουσιάζει κανένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό από άποψη οικοσυστημάτων και συνεπώς δεν αναμένεται να υπάρξουν επιπτώσεις στα οικοσυστήματα της περιοχής. Θαλάσσιες εκτάσεις Οι θαλάσσιες εκτάσεις του Δήμου Μεγανησίου είναι ενταγμένες στον κατάλογο των προστατευόμενων περιοχών Natura. Η περιοχή χωροθέτησης της ΕΕΛ δεν είναι κοντά σε θαλάσσια έκταση, απέχει τουλάχιστον 500 m. Η απόθεση των πλεοναζόντων υλικών θα γίνεται σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους και σε καμιά περίπτωση στα θαλάσσια ύδατα. 9.5.2 Φάση λειτουργίας Κατά τη φάση λειτουργίας του έργου δεν αναμένονται επιπτώσεις στη χλωρίδα και πανίδα της περιοχής του έργου, ούτε στα οικοσυστήματα. Επίσης τα επεξεργασμένα υγρά απόβλητα από τη λειτουργία της ΕΕΛ θα διατίθενται στο παρακείμενο ρέμα. 9.6 Επιπτώσεις στο ανθρωπογενές περιβάλλον 9.6.1 Φάση κατασκευής Χρήσεις γης Το έργο δεν πρόκειται να επιφέρει καμιά αλλαγή στα γενικότερα χαρακτηριστικά της περιοχής του έργου, απ τη στιγμή κιόλας που χωροθετείται στο οικόπεδο που βρίσκονται οι ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 170

εγκαταστάσεις ΧΥΤΑ του Δήμου. Λόγω της μικρής κλίμακας του έργου δεν είναι δυνατόν να παρεμποδίσει τις υφιστάμενες χρήσεις γης στην ευρύτερη περιοχή. Πολιτιστική κληρονομιά Επιπτώσεις στο ιστορικό και πολιτιστικό περιβάλλον της περιοχής δεν αναμένεται να προκύψουν, επειδή το έργο δεν βρίσκεται κοντά στους γνωστούς αρχαιολογικούς και ιστορικούς τόπους ιδιαίτερης πολιτιστικής σημασίας της περιοχής. Ανθρωπογενές περιβάλλον Με εξαίρεση τις αναμενόμενες, μικρής κλίμακας, οχλήσεις των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής από τις εργασίες της κατασκευής (σκόνη, θόρυβος, αυξημένος κυκλοφοριακός φόρτος), δεν θα υπάρξουν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στο ανθρωπογενές περιβάλλον της περιοχής μελέτης. 9.6.2 Φάση λειτουργίας Χρήσεις γης Το έργο δεν θα επηρεάσει αισθητά τη χωροταξική δομή και το περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής διότι: έχει μικρά και χαμηλά κτίσματα (δεξαμενές, φρεάτια και μικρούς οικίσκους), θα έχει πράσινο στο γήπεδο της Ε.Ε.Λ. (με καλλωπιστικά δένδρα περιμετρικά) και δεν αναμένεται να έχει καμιά δυσμενή επίπτωση στη χωροταξική δομή της περιοχής. Η περιοχή κατασκευής των έργων βρίσκεται σε σημείο μακριά από οικίες, καταστήματα, ξενοδοχεία και είναι σχεδόν αθέατη από την περιοχή διαβίωσης των κατοίκων και των επισκεπτών της περιοχής. Το σύνολο των έργων θα γίνει εκτός περιοχών αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, δασικών εκτάσεων, προστατευόμενων ζωνών, κλπ. Δεν υπάρχουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον από την κατασκευή και λειτουργία της Ε.Ε.Λ., των έργων διάθεσης της εκροής και των αντλιοστασίων μεταφοράς των λυμάτων, διότι: η δέσμευση της επιφάνειας, δεν θα στερήσει την περιοχή από εκτάσεις χρήσιμες για άλλες χρήσεις, ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 171

ως βασική υποδομή προστασίας του περιβάλλοντος και των νερών θα συμβάλλει ουσιαστικά στην προστασία του περιβάλλοντος, της Δημόσιας υγείας και των υπόγειων νερών, η σωστή και καλαίσθητη αρχιτεκτονικά διάταξη των έργων και των εγκαταστάσεων αλλά και η δενδροφύτευση αυτών, μπορεί να ενταχθεί αρμονικά στο ευρύτερο περιβάλλον της περιοχής αυτής, η λειτουργία της μονάδας αυτής δεν θα ενοχλεί τους περιοίκους ούτε τους καλλιεργητές και τους περαστικούς, καθόσον τα αντλιοστάσια και όλες οι δεξαμενές της Ε.Ε.Λ. θα είναι κλειστές και συνδεμένες με σύστημα απόσμησης. Πολιτιστική κληρονομιά Δεν αναμένονται επιπτώσεις στην πολιτιστική κληρονομιά κατά τη λειτουργία της ΕΕΛ. Ανθρωπογενές περιβάλλον Λόγω της φύσεως των αποβλήτων (αστικά λύματα) υπάρχει πιθανότητα εμφάνισης εντόμων. Το φαινόμενο μπορεί να ενταθεί εάν δεν τηρούνται οι κανόνες υγιεινής στην εγκατάσταση. Μέτρα για την αντιμετώπισή τους αναφέρονται στη συνέχεια. Οι αναμενόμενες επιπτώσεις στο ανθρωπογενές περιβάλλον βέβαια θα είναι οι μικρότερες δυνατές, καθώς οι εγκαταστάσεις είναι σε απόσταση σχεδόν 2 km από τον κοντινότερο οικισμό. 9.7 Κοινωνικο οικονομικές επιπτώσεις 9.7.1 Φάση κατασκευής Οι επιπτώσεις στη φάση κατασκευής του έργου στο κοινωνικό-οικονομικό περιβάλλον είναι ως επί το πλείστον ουδέτερες ή θετικές, άρα δεν απαιτείται καμία ιδιαίτερη μέριμνα. Η μόνη ελαφρά αρνητική επίπτωση έχει να κάνει με την αύξηση της κυκλοφορίας λόγω της κίνησης των φορτηγών μεταφοράς των απαιτούμενων υλικών. Στην περίπτωση αυτή οι επιπτώσεις περιορίζονται σε μικρά τμήματα της διαδρομής των φορτηγών οχημάτων εντός κατοικημένων περιοχών. Κατά τη διάρκεια κατασκευής του έργου θα υπάρξει μικρή θετική επίδραση στα μεγέθη απασχόλησης, λόγω των θέσεων εργασίας που θα δημιουργηθούν. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 172

9.7.2 Φάση λειτουργίας Οι κοινωνικές επιπτώσεις του έργου είναι αξιόλογες σε τοπικό επίπεδο, καθώς η εξεταζόμενη μονάδα αναμένεται να δημιουργήσει σημαντικό αριθμό νέων θέσεων εργασίας για τον έλεγχο και τη λειτουργία της ΕΕΛ. Ως γνωστόν η δημιουργία και λειτουργία εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων έχει πολύ σημαντική θετική επίδραση στα θέματα δημόσιας υγείας μιας περιοχής αφού λύνεται έτσι ένα πρόβλημα που απειλεί συνεχώς τη δημόσια υγεία των κατοίκων της περιοχής, όπως η ανεπεξέργαστη διάθεση των λυμάτων στο έδαφος και τα νερά. Γενικά, δεν αναμένεται να έχει καμία δυσμενή επίπτωση στην οικονομία και την απασχόληση στην περιοχή. Αντιθέτως θα έχει θετικές συνέπειες στην οικονομία και την ανάπτυξη της περιοχής: Θα αναβαθμίσει μεσοπρόθεσμα τις αξίες γης στην ευρύτερη περιοχή αφού θα αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τα μεγάλα προβλήματα διαχείρισης των λυμάτων. Θα απασχοληθούν μερικοί τεχνίτες και εργάτες, οι οποίοι θα λειτουργούν και θα συντηρούν τα έργα. 9.8 Επιπτώσεις στις τεχνικές υποδομές - κυκλοφορία 9.8.1 Φάση κατασκευής Η μεταφορά του προσωπικού, του εξοπλισμού και των πρώτων υλών και για την κατασκευή των προτεινόμενων δραστηριοτήτων, είναι φυσικό να επιφέρει μία μικρή αύξηση της κυκλοφορίας των βαρέων οχημάτων στην περιοχή και κατ επέκταση πιθανή μικρής διάρκειας παρακώλυση της κυκλοφορίας. Οι οδοί εκείνες που πρόκειται να επιβαρυνθούν με την πρόσθετη αυτή κίνηση είναι αυτές που θα χρησιμοποιούνται ως δρομολόγιο των φορτηγών μεταφοράς. Σε κάθε περίπτωση όμως, οι επιπτώσεις αυτές θα είναι προσωρινές και θα εκλείψουν μετά την αποπεράτωση του έργου. Σημειώνεται ότι η κατασκευή του έργου και κατά συνέπεια η κίνηση από τα φορτηγά κατασκευής αφενός θα προγραμματιστεί να γίνει -στο μέτρο του δυνατού- εκτός των μηνών αιχμής, αφετέρου δύναται να διακόπτεται σε περιόδους αιχμής (αργίες τριήμερα κλπ). Κατόπιν των παραπάνω δεν αναμένονται σοβαρές επιπτώσεις από την κατασκευή στην οδική κυκλοφορία. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 173

9.8.2 Φάση λειτουργίας Στη φάση λειτουργίας του έργου, δεν αναμένεται να επιβαρυνθεί η κυκλοφορία στο οδικό δίκτυο της περιοχής δεδομένου οτι η τροφοδοσία της ΕΕΛ θα γίνεται με βυτιοφόρα που και σήμερα χρησιμοποιούνται για τις εκκενώσεις των βόθρων της περιοχής. Το υφιστάμενο δίκτυο της ΔΕΗ εξυπηρετεί ήδη τις υφιστάμενες λειτουργίες στην περιοχή του έργου. Η επιπλέον ζήτηση ηλεκτρικού ρεύματος για τη λειτουργία των σχεδιαζόμενων δικτύων είναι μικρή ώστε να προκαλέσει σημαντικές αλλαγές στη χρήση του ηλεκτρικού ρεύματος. 9.9 Συσχέτιση με τις ανθρωπογενείς πιέσεις στο περιβάλλον 9.9.1 Φάση κατασκευής Όπως έχει περιγραφεί και στο κεφάλαιο 8.9.1 οι κύριες ανθρωπογενείς πιέσεις στο περιβάλλον στην περιοχή μελέτης είναι η διάθεση των στερεών αποβλήτων, η επιβάρυνση του υπόγειου υδροφορέα και του θαλάσσιου περιβάλλοντος από τα αστικά λύματα μέσω απορροφητικών βόθρων, καθώς και η απευθείας διάθεση λυμάτων μέσω του υδρογραφικού δικτύου στη θάλασσα, η υπερεκμετάλλευση των βοσκοτόπων και η χρήση φυτοφαρμάκων στις καλλιέργειες. Το έργο κατά την κατασκευή του δε θα ενισχύσει υπέρμετρα αυτές τις ανθρωπογενείς πιέσεις στο περιβάλλον, αλλά όπως έχει περιγραφεί και παραπάνω οι πιέσεις θα είναι παροδικές και αντιστρεπτές. 9.9.2 Φάση λειτουργίας Κατά τη λειτουργία του έργου δεν αναμένεται να δημιουργηθούν νέες πιέσεις στο περιβάλλον αντιθέτως μάλιστα θα μειωθούν σημαντικά οι υφιστάμενες πιέσεις που σχετίζονται με την μόλυνση που προκαλείται από την διάθεση ανεπεξέργαστων λυμάτων στο περιβάλλον. 9.10 Επιπτώσεις στην ποιότητα του αέρα 9.10.1 Φάση κατασκευής ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 174

Οι επιπτώσεις στον αέρα κατά την κατασκευή του έργου δύνανται να προέλθουν από τα καυσαέρια των μηχανημάτων κατασκευής και των φορτηγών διακίνησης υλικών (όπως απομάκρυνσης περίσσειας χωματισμών ή προσκόμισης δανείων, μπετονιέρες κλπ), αλλά και από τη σκόνη που θα δημιουργείται κατά τις ανωτέρω εργασίες. Κατά την κατασκευή του έργου θα αυξηθούν οι εκπομπές και τελικά οι συγκεντρώσεις της σκόνης στην περιοχή του έργου εξ αιτίας των παρακάτω δραστηριοτήτων ή παραγόντων: 1. Κίνηση των οχημάτων. Η έκλυση της σκόνης οφείλεται στην εφαρμογή μηχανικής δύναμης (βάρος οχημάτων) πάνω σε χαλαρό έδαφος με αποτέλεσμα την κονιοποίηση και τις αποξέσεις στην επιφάνεια των υλικών. Σύμφωνα με την Αμερικάνικη Υπηρεσία Περιβάλλοντος (USEPA) οι εκπομπές της σκόνης από την κίνηση των οχημάτων εξαρτώνται από: Τη μέση ταχύτητα κίνησης των οχημάτων Τον κυκλοφοριακό φόρτο Το μέσο βάρος των οχημάτων Το μέσο αριθμό των τροχών των οχημάτων Το ποσοστό του εδάφους σε ιλύ 2. Χωματουργικές εργασίες (εκσκαφές, αποθέσεις). 3. Παράσυρση από τον άνεμο σωματιδίων σκόνης. Η δυσμενέστερη περίπτωση για τη δημιουργία σκόνης είναι η επικράτηση ισχυρών ανέμων υπό ξηρές συνθήκες. Σύμφωνα με την USEPA οι εκπομπές της σκόνης από τη δράση του ανέμου εξαρτώνται κυρίως από τον αριθμό των ημερών όπου η ταχύτητα του ανέμου υπερβαίνει τα 5 m/sec καθώς και άλλους παράγοντες. Τις ημέρες με υψηλή βροχόπτωση (μεγαλύτερη από τα 0,25 mm) δεν εκλύονται εκπομπές σκόνης. 4. Μεταφορά, διανομή και αποθήκευση αδρανών υλικών. Η πρόσθεση αδρανών υλικών σε ένα σωρό ή η μεταφορά τους από αυτόν, όπως και η συνεχής απόθεση τους αποτελούν πηγές για τη δημιουργία σκόνης. Οι εκπομπές που δημιουργούνται στην περίπτωση αυτή εξαρτώνται κυρίως από: Το ποσοστό του εδάφους σε ιλύ Την μέση ταχύτητα του ανέμου Το ύψος πτώσης Την περιεχόμενη υγρασία στο υλικό ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 175

Εκτιμάται ότι τόσο η σκόνη που θα δημιουργηθεί όσο και οι εκπομπές καυσαερίων θα είναι μικρές λόγω της περιορισμένης έκτασης του έργου και συνεπώς και οι αναμενόμενες επιπτώσεις θα είναι μικρές. Τα καυσαέρια που αναμένεται να προκύψουν από τη λειτουργία των οχημάτων (φορτηγών και μηχανημάτων) που θα λάβουν μέρος στην κατασκευή του έργου αποτελούνται κατά κύριο λόγο από τους ρύπους SO 2, CO, NΟ x και σωματίδια. Εκτιμάται ότι οι συνολικές αναμενόμενες εκπομπές από τα καυσαέρια των φορτηγών και μηχανημάτων που θα συνθέσουν το εργοτάξιο είναι μικρές, όπως και οι αναμενόμενες συγκεντρώσεις των ρύπων αυτών, ενώ οι οικισμοί στην περιοχή είναι αρκετά μακριά για να επηρεαστούν. Η αναμενόμενη υποβάθμιση της ποιότητας του αέρα στην άμεση περιοχή, με μηδενική σχεδόν ρύπανση υποβάθρου, θα είναι ελάχιστη και σαφώς κάτω από τα όρια της σχετικής νομοθεσίας. Τελικά, τα υπό μελέτη έργα δεν προκαλούν εκπομπές ρύπων στην ατμόσφαιρα ούτε δυσάρεστες οσμές. Κατά την κατασκευή των έργων μόνο αναμένεται να προκληθούν εκπομπές σκόνης κατά τις χωματουργικές και δομικές εργασίες καθώς και κάποια καυσαέρια από την λειτουργία των χωματουργικών και δομικών μηχανημάτων καθώς και τη διακίνηση φορτηγών οχημάτων στην περιοχή του έργου. Όμως, οι επιπτώσεις αυτές είναι μικρές και περιορίζονται στην περιοχή κατασκευής των έργων. Έτσι με τη λήψη κάποιων γενικών μέτρων μείωσης της σκόνης όπως συνεχής διαβροχή των υλικών και επιφανειών κατά την εκσκαφή και επανεπίχωση, τη διαβροχή των οδών προσπέλασης και την κάλυψη των φορτηγών οχημάτων που μεταφέρουν υλικά χύδην είναι δυνατή η ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων στην άμεση περιοχή. Ακόμα για τη μείωση των καυσαερίων όλα τα εργοταξιακά μηχανήματα θα πρέπει να πληρούν τα θεσμοθετημένα όρια εκπομπής ρύπων. Κατά συνέπεια η κατασκευή του έργου δεν αναμένεται να επιφέρει σημαντικές εκπομπές στην ατμόσφαιρα ή υποβάθμιση της ποιότητας της ατμόσφαιρας, ούτε δυσάρεστες οσμές και σίγουρα ούτε αλλαγή των κινήσεων του αέρα, της υγρασίας ή της θερμοκρασίας ή οποιαδήποτε αλλαγή στο κλίμα είτε τοπικά είτε σε μεγαλύτερη έκταση. Επιπλέον, με το πέρας των εργασιών η ατμόσφαιρα θα αποκατασταθεί. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 176

9.10.2 Φάση λειτουργίας Συνήθως, η σημαντικότερη όχληση από τη λειτουργία μίας ΕΕΛ είναι η δυσοσμία. Οι οσμές που επικρατούν σε μια εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων προκύπτουν κυρίως από ανόργανα αέρια και ατμούς. Τα πιο κοινά ανόργανα αέρια είναι το υδρόθειο (Η 2 S) και η αμμωνία (ΝΗ 3 ). Δύσοσμες ουσίες όπως οι μερκαπτάνες, τα οργανικά σουλφίδια και οι αμίνες, είναι τυπικά παραπροϊόντα της αποσύνθεσης της οργανικής ύλης και συμβάλλουν εξίσου σημαντικά στην παραγωγή δυσοσμιών. Μερικές από τις δύσοσμες ουσίες που περιέχονται στα προς επεξεργασία λύματα παρουσιάζονται στον ακόλουθο πίνακα: Πίνακας 9.10-1: Δύσοσμες ενώσεις στα προς επεξεργασία λύματα Ουσία Χημικός Τύπος Πτητικότητα (25 0 C) ppm (v/v) Όριο Ανίχνευσης ppm (v/v) Όριο Αναγνώρισης ppm (v/v) Περιγραφή Οσμής Ακεταλδεϋδη CH 3 CHO Αέριο 0,067 0,21 Οξύα, Φρουτώδης Αλυλ- μερκαπτάνη CH 2 CHCH 2 SH 0,0001 0,0015 Δυσάρεστη, Σκόρδο Αμμωνία NH 3 Αέριο 17 37 Οξύα,Προκαλεί εκνευρισμό Αμυλ-μερκαπτάνη CH 3 (CH 2 ) 4 SH 0,0003 - Δυσάρεστη, Σάπια Βενζυλ-μερκαπτάνη C 6 H 5 CH 2 SH 0,0002 0,0026 Δυσάρεστη, Δυνατή n-βουτύλαμίνη CH 3 (CH 2 )NH 2 93.000 0,080 1,8 Ξινή, Αμμωνία Χλώριο Cl 2 Αέριο 0,080 0,31 Οξύα, Αποπνικτική Διβούτυλαμινη (C 4 H 9 ) 2 NH 8.000 0,016 - Ψαριού Διισοπροπυλαμίνη (C 3 H 7 ) 2 NH - 0,13 0,38 Ψαριού Διμεθυλαμίνη (CH 3 ) 2 NH Αέριο 0,34 - Σάπια, Ψαριού Διμέθυλσουφίδιο (CH 3 ) 2 S 830.000 0,001 0,001 Αλλοιωμένο λάχανο Διφαινυλσουφίδιο (C 6 H 5 ) 2 S 100 0,0001 0,0021 Δυσάρεστη Αιθυλαμίνη C 2 H 5 NH 2 Αέριο 0,27 1,7 Αμμωνία Αιθυλ-μερκαπτάνη C 2 H 5 SH 710.000 0,0003 0,001 Αλλοιωμένο λάχανο Υδρόθειο H 2 S Αέριο 0,0005 0,0047 Σάπιο αυγό Ινδόλη C 6 H 4 (CH) 2 NH 360 0,0001 - Κοπρανώδης, προκαλεί ναυτία ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 177

Ουσία Χημικός Τύπος Πτητικότητα (25 0 C) ppm (v/v) Όριο Ανίχνευσης ppm (v/v) Όριο Αναγνώρισης ppm (v/v) Περιγραφή Οσμής Μεθυλαμίνη CH 3 NH 2 Αέριο 4,7 - Σάπια, Ψαριού Μεθυλ-μερκαπτάνη CH 3 SH Αέριο 0,0005 0,0010 Σάπιο λάχανο Όζον O 3 Αέριο 0,5 - Οξύα, Προκαλεί εκνευρισμό Φαινυλμερκαπτάνη Πρόπυλμερκαπτάνη C 6 H 5 SH 2.000 0,0003 0,0015 Σάπια, Σκόρδο C 3 H 7 SH 220.000 0,0005 0,020 Δυσάρεστη Πυριδίνη C 5 H 5 N 27.000 0,66 0,74 Οξύα, Προκαλεί εκνευρισμό Σκατόλη C 9 H 9 N 200 0,001 0,050 Κοπρανώδης, Προκαλεί ναυτία Διοξείδιο του θείου SO 2 Αέριο 2,7 4.4 Οξύα, Προκαλεί εκνευρισμό Θειοκρεζόλη CH 3 C 6 H 4 SH - 0,0001 - Μυρωδιά Ασβού, Προκαλεί εκνευρισμό Τριμέθυλαμίνη (CH 3 ) 3 N Αέριο 0,0004 - Οξύα, Ψαριού Όπως φαίνεται στον Πίνακα, οι περισσότερες από τις δύσοσμες ουσίες βρίσκονται στην αέρια φάση, υπό κανονικές ατμοσφαιρικές συνθήκες ή παρουσιάζουν αυξημένη πτητικότητα. Σημειώνεται ότι το μοριακό βάρος αυτών των ουσιών ποικίλλει από 30 μέχρι 150. Ουσίες με αυξημένο μοριακό βάρος είναι τυπικά λιγότερο πτητικές, οπότε και δεν δημιουργούν προβλήματα δυσάρεστης οσμής. Συνήθεις θέσεις στο χώρο μιας ΕΕΛ όπου εκλύονται δυσοσμίες περιλαμβάνουν τα συστήματα συλλογής, εσωτερικά αντλιοστάσια, συστήματα πρωτοβάθμιας επεξεργασίας λυμάτων, καθώς και εγκαταστάσεις επεξεργασίας στερεών. Από αυτά τα συστήματα, ιδιαίτερη προσοχή που αφορά στον έλεγχο της εκλυόμενης δυσοσμίας έχει δοθεί στους σταθμούς άντλησης, στα συστήματα εσχαρών, στα συστήματα αμμοσυλλέκτη-λιποσυλλέκτη καθώς επίσης και στις εγκαταστάσεις αποθήκευσης των στερεών, των συστημάτων πάχυνσης, εξισορρόπησης και αφυδάτωσης. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 178

Στην προτεινόμενη εγκατάσταση εκτιμάται ότι τα προβλήματα δυσοσμιών θα είναι αμελητέα, λόγω του είδους της εγκατάστασης επεξεργασίας της θέσης και των μεθοδων επεξεργασίας που έχουν επιλεγεί. 9.11 Επιπτώσεις από θόρυβο ή από δονήσεις 9.11.1 Φάση κατασκευής Ο θόρυβος κατά την κατασκευή ενός έργου προέρχεται από δύο κύριες πηγές: Πρώτη και κυριότερη πηγή θορύβου είναι τα μηχανήματα που χρησιμοποιούνται στο εργοτάξιο, κινητά και ακίνητα, όπως μηχανήματα εκσκαφής ή χαλάρωσης εδαφών, φόρτωσης προϊόντων εκσκαφής, διάστρωσης και συμπίεσης υλικών, διατρητικά μηχανήματα και μηχανήματα παραγωγής αδρανών, σκυροδέματος ή ασφαλτοσκυροδέματος. Δεύτερη πηγή είναι ο θόρυβος από την κυκλοφορία βαρέων οχημάτων που μεταφέρουν τα υλικά εκσκαφών προς τους χώρους απόθεσης (είτε εντός του χώρου του έργου αν κατασκευάζονται επιχώματα, είτε σε περιοχές απόρριψης εκτός του εργοταξίου). Επίσης, θόρυβος από την κίνηση οχημάτων που μεταφέρουν αδρανή υλικά από λατομεία, έτοιμο σκυρόδεμα από τα εργοστάσια παραγωγής και κάθε άλλο υλικό που χρειάζεται για την κατασκευή του έργου. Ο θόρυβος από τα οχήματα αυτά μπορεί να επιβαρύνει και περιοχές μακριά από το εργοτάξιο, όπως για παράδειγμα κατά μήκος των οδών που ακολουθούν τα οχήματα αυτά από και προς το εργοτάξιο. Κατά τη φάση κατασκευής η λειτουργία των μηχανημάτων θα έχει σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία επιπρόσθετων θορύβων. Ο παραγόμενος θόρυβος θα είναι αισθητός κατά κύριο λόγο στην περιοχή του εργοταξίου και δευτερευόντως στη γειτνιάζουσα περιοχή. Σημειώνεται ότι κατά την κατασκευή δεν θα έχουμε θόρυβο ή δονήσεις από τη χρήση εκρηκτικών υλών, αφού το σύνολο των εκσκαφών του έργου θα γίνει σε εδάφη στα οποία η εκσκαφή με μηχανικά μέσα είναι εφικτή. Με βάση και τα αποτελέσματα από την παραγωγή του θορύβου στο κεφάλαιο 6.2.8, κατά τη φάση κατασκευής του έργου αναμένεται ο θόρυβος του εργοταξίου να δημιουργήσει πολύ μικρής κλίμακας οχλήσεις στην άμεση περιοχή του έργου. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 179

9.11.2 Φάση λειτουργίας Ο θόρυβος από τις ΕΕΛ οφείλεται κυρίως στη λειτουργία των αεριστήρων, φυσητήρων, συμπιεστών, μεγάλων αντλιών, γεννητριών, εξοπλισμού φυγοκέντρησης και άλλων μηχανημάτων που λειτουργούν σε μεγάλες ταχύτητες. Πηγή θορύβου μπορούν να αποτελέσουν και οι εσχάρες της προεπεξεργασίας. Ανάλογα με την απόσταση, οι μηχανικοί αεριστήρες μπορούν να προκαλέσουν ενόχληση σε παρακείμενες στην εγκατάσταση κατοικίες, ιδιαίτερα κατά τις βραδινές ώρες. Ο παραγόμενος θόρυβος επηρεάζει α) το προσωπικό της ΕΕΛ και β) κατοίκους σε παρακείμενους στην εγκατάσταση οικισμούς, ανάλογα με την απόσταση από την ΕΕΛ. Σημειώνεται ότι η δημιουργία όχλησης από θόρυβο που παράγεται κατά τη λειτουργία της ΕΕΛ, εξαρτάται άμεσα από τα επίπεδα θορύβου που επικρατούν στην περιοχή γύρω από τη θέση χωροθέτησης της ΕΕΛ. Συνεπώς, κατά το στάδιο της επιλογής του χώρου κατασκευής της ΕΕΛ πρέπει να επισημαίνονται τα επίπεδα θορύβου που επικρατούν στη γύρω περιοχή. Στην εικόνα που ακολουθεί παρουσιάζεται η αποδοχή των διαφόρων επιπέδων θορύβου σε κατοικημένες περιοχές. Επίπεδα θορύβου σχετιζόμενα με μια ενέργεια- δραστηριότητα (Εξωτερικό περιβάλλον) Επίπεδα θορύβου μη αποδεκτά, λόγω των προκαλούμενων επιπτώσεων στη δημόσια υγεία. Επίπεδα θορύβου με εξαιρετικά δυσμενείς επιπτώσεις. Επιτρέπονται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπου αποδεδειγμένα δεν μπορούν να επιτευχθούν μικρότερα όρια θορύβου. Δυσμενείς επιπτώσεις. Πρέπει να επιτυγχάνονται όσο το δυνατό μικρότερα επίπεδα αυτής της έντασης Επίπεδα θορύβου αποδεκτά. Δεν υπάρχουν επιπτώσεις από θόρυβο αυτών των επιπέδων έντασης Εικόνα 9.11-1: Περιβαλλοντικά επίπεδα θορύβου για ενέργειες δραστηριότητες σε κατοικημένες περιοχές και ποιοτικά δεδομένα προκαλούμενων επιπτώσεων στη δημόσια υγεία, από μεμονωμένες ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 180

ενέργειες-δραστηριότητες. (Σημειώνεται ότι το Ldn αντιστοιχεί σε επίπεδα έντασης θορύβου, λαμβάνοντας υπόψη συνδυασμό δεδομένων ημέρας-νύχτας.) Η μέτρηση των επιπέδων του θορύβου, πραγματοποιείται από μετρητές στάθμης θορύβου που περιέχουν δίκτυα μέτρησης συχνοτήτων με ενδείξεις Α-, Β-, Γ- και Δ-. Η κλίμακα Α- είναι αυτή που συνήθως χρησιμοποιείται σε μετρήσεις πεδίου ενώ η μονάδα μέτρησης είναι το db (decibel). (Η κλίμακα decibel είναι λογαριθμική, ξεκινά από το μηδέν και καταλήγει στο 130 όπου αντιστοιχεί στο όριο του πόνου που προκαλείται από την ένταση του παραγόμενου ήχου). Η αύξηση των επιπέδων θορύβου που προκαλείται από μια ΕΕΛ κατά 3 db-a σε σχέση με γύρω όρια, έχει ως αποτέλεσμα μικρή ως μηδαμινή επίπτωση στον περιβάλλοντα χώρο. Αύξηση της τάξης των 3-15 db-a, προκαλεί μέτριες επιπτώσεις, ενώ αύξηση της τάξης των 15 db-a και άνω, έχουν σημαντικές επιπτώσεις στον περιβάλλοντα χώρο. Για να προσδιοριστούν οι επιπτώσεις από μια ΕΕΛ στον περιβάλλοντα χώρο, θα πρέπει να ληφθούν υπόψιν ωριαίες και εποχιακές διακυμάνσεις. 9.12 Επιπτώσεις σχετικές με ηλεκτρομαγνητικά πεδία 9.12.1 Φάση κατασκευής Δεν αναμένονται επιπτώσεις σχετικές με ηλεκτρομαγνητικά πεδία, καθώς δεν υπάρχει σε κοντινή απόσταση από το έργο ηλεκτρομαγνητικό υπόβαθρο. 9.12.2 Φάση λειτουργίας Όμοια με παραπάνω, δεν αναμένονται επιπτώσεις. 9.13 Επιπτώσεις στα ύδατα 9.13.1 Φάση κατασκευής Επιφανειακά Υπόγεια ύδατα Οι κύριες πηγές ρύπων στις επιφανειακές απορροές κατά τη διάρκεια της κατασκευής αναμένεται να είναι τα διάφορα εκπλύματα από τα συσσωρευμένα δομικά υλικά και τα πάσης φύσης μπάζα. Τα εκπλύματα αυτά είτε θα ρέουν επιφανειακά είτε θα διεισδύουν στο ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 181

υπέδαφος. Σημειώνεται ότι κατά τη διάρκεια της κατασκευής θα παράγεται και σκόνη, η οποία θα είναι επιφανειακά βεβαρημένη από προσροφημένους ρύπους (διαβρώσεις μετάλλων, καυσαέρια, βενζίνες, λάδια κλπ.). Στην περίπτωση που σημειωθούν βροχοπτώσεις, η σκόνη αυτή θα συμπαρασύρεται με τα όμβρια. Για την αποφυγή οποιονδήποτε επιπτώσεων, συνιστάται εξ αρχής η κατασκευή περιμετρικής τάφρου συλλογής των όμβριων, έτσι ώστε να διασφαλιστεί η καλή λειτουργία του εργοταξιακού χώρου, αλλά και να προστατεύονται με την ορθή διαχείριση οι κατάντη υδατικοί πόροι. Σε ότι αφορά τους ρυπαντές οι οποίοι προσροφώνται επί των σωματιδίων, αυτοί οφείλονται κυρίως σε αμέλεια ή σε τυχαία διαρροή καυσίμων και λιπαντικών των οχημάτων και μηχανημάτων του εργοταξίου, και ο μόνος τρόπος αντιμετώπισης είναι ο περιορισμός τέτοιων συμβάντων, μέσω προσεκτικής διαχείρισης. Επιπλέον οι εκσκαφές για την κατασκευή των κύριων και τοπικών αντλιοστασίων και η τοποθέτηση των σωληνωτών αγωγών είναι εργασίες που δυνητικά συνεισφέρουν στην παροχή στερεών στους υδατικούς αποδέκτες της περιοχής του έργου. Βεβαίως οι επιπτώσεις αυτές είναι πλήρως αντιμετωπίσιμες με κατάλληλα μέτρα, τα οποία αναφέρονται αναλυτικά στο κεφάλαιο αντιμετώπισης των επιπτώσεων. Αντίστοιχα, κατά την κατασκευή της μονάδας επεξεργασίας οι χωματουργικές κυρίως εργασίες είναι δυνατόν να επιδράσουν στα επιφανειακά νερά των γύρω ρεμάτων με αυξημένα αιωρούμενα στερεά, ιδίως μετά από έντονες βροχοπτώσεις, που γενικώς είναι αντιμετωπίσιμες όπως προαναφέρθηκε. Εν τούτοις η έκταση των έργων είναι μικρή και δεν αναμένεται να υπάρξουν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις ούτε στην υδραυλική δίαιτα ούτε στην ποιότητα των νερών τους. Γενικώς, δεν αναμένονται σημαντικές επιπτώσεις στα επιφανειακά νερά της περιοχής κατά τη φάση κατασκευής του έργου. Οι επιπτώσεις στα υπόγεια νερά εντοπίζονται κατά την άντληση των υδάτων από θέσεις εκσκαφής χαμηλότερες από τη στάθμη της θάλασσας, οπότε υπάρχει κίνδυνος διείσδυσης του θαλασσινού νερού. Επιπλέον, επιπτώσεις στην ποιότητα των υπογείων νερών ενδέχεται να προκύψουν από εκούσιες ή ακούσιες ενέργειες απόρριψης πετρελαιοειδών - καυσίμων ή άλλων επικινδύνων αποβλήτων που προκύπτουν από τη λειτουργία του εργοταξίου. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 182

Συμπερασματικά οι επιπτώσεις στους υδατικούς πόρους κατά την κατασκευή των έργων αναμένονται να είναι μη σημαντικές και αναστρέψιμες δεδομένου ότι θα ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα. 9.13.2 Φάση λειτουργίας Κατά τη λειτουργία του έργου δεν αναμένονται αρνητικές επιπτώσεις στα επιφανειακά και υπόγεια νερά της περιοχής μελέτης. Αντίθετα οι επιπτώσεις στα υπόγεια και εσωτερικά γλυκά νερά είναι έμμεσες και σίγουρα θετικές, αφού θα σταματήσουν να επιβαρύνονται με τις υπόγειες διηθήσεις της ανεξέλεγκτης απόρριψης των λυμάτων της περιοχής, όπως γίνεται σήμερα. Η προτεινόμενη θέση εγκατάστασης της ΕΕΛ και ο τρόπος διάθεσης των επεξεργασμένων λυμάτων δεν αναμένεται να επηρεάσει την πορεία ούτε την κατεύθυνση της κοίτης των υδατορευμάτων. Ο υψηλός βαθμός επεξεργασίας των λυμάτων εξασφαλίζει την πλήρη προστασία του τελικού αποδέκτη και του υπόγειου υδροφορέα. Σε σύγκριση με τη σημερινή ανεξέλεγκτη κατάσταση (χρήση βόθρων), το έργο προστατεύει την ποιότητα των επιφανειακών και υπογείων υδάτων της περιοχής, αλλά και τη δημόσια υγεία. 9.14 Σύνοψη των επιπτώσεων Τα έργα επεξεργασίας λυμάτων τα οποία θα κατασκευαστούν εντός του οικοπέδου της ΕΕΛ θα είναι μικρής έκτασης και δεν αναμένεται, τόσο κατά τη φάση κατασκευής όσο και κατά τη φάση λειτουργίας τους, να προκληθούν θόρυβοι, οσμές και κίνδυνοι για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον. Αντίθετα πρόκειται για φιλοπεριβαλλοντικό έργο το οποίο προωθεί την ανάπτυξη στην περιοχή και τη βελτίωση του επιπέδου ζωής των κατοίκων του Δήμου Μεγανησίου. Εν τούτοις θα πρέπει να λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα και κυρίως να παρακολουθείται συστηματικά η απόδοση της λειτουργίας της ΕΕΛ και η ποιότητα των επιφανειακών και υπογείων νερών. Με βάση την παραπάνω ανάλυση είναι δυνατή η συνοπτική αξιολόγηση των αναμενόμενων επιπτώσεων στο περιβάλλον από την κατασκευή και λειτουργία του έργου, όπως φαίνεται στους ακόλουθους πίνακες. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 183

ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Πίνακας 9.14-1: Συνολική αξιολόγηση των Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων από την κατασκευή του Έργου ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΠΙΠΤΩΣΗΣ ΑΜΕΣΗ ΕΜΜΕΣΗ ΘΕΤΙΚΗ ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΒΡΑΧΥΧΡ (Β) ΜΑΚΡΟΧΡ(Μ) ΕΝΤΑΣΗ 1, 2, 3, 4, * ΑΝΑΣΤΡΕΨΙΜΗ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΕΤΡΑ Ναι-Όχι-Μερικά (Ν-Ο-Μ) ΝΕΡΑ Ρύπανση των επιφανειακών και των υπογείων νερών από απόβλητα κατά την κατασκευή ΑΜΕΣΗ ΑΡΝΗΤΙΚΗ Β 1 Ν ΚΛΙΜΑΤΙΚΑ Αλλαγή στο κλίμα τοπικά ή σε μεγαλύτερη ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ έκταση - - - - - ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ- Μορφολογική αλλοίωση του ανάγλυφου της ΤΟΠΙΟΛΟΓΙΚΑ περιοχής ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΜΕΣΗ ΑΡΝΗΤΙΚΗ Β 1 Ν Αλλαγή γεωλογικών χαρακτηριστικών - - - - - ΕΔΑΦΟΣ Ρύπανση του εδάφους από υγρά και στερεά απόβλητα ΑΜΕΣΗ ΑΡΝΗΤΙΚΗ Β 1 Ν ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Επίδραση στη χλωρίδα, πανίδα της περιοχής, οικοσυστήματα, προστατευόμενες περιοχές - - - - - ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ Έκλυση σκόνης από τις εργασίες στο εργοτάξιο κατά τις μεταφορές υλικών ΑΜΕΣΗ ΑΡΝΗΤΙΚΗ Β 1 Ν Έκλυση καυσαερίων από φορτηγά και μηχανήματα στο χώρο του έργου ΑΜΕΣΗ ΑΡΝΗΤΙΚΗ Β 1 Ν ΘΟΡΥΒΟΣ Αύξηση υπάρχουσας στάθμης θορύβου ΑΜΕΣΗ ΑΡΝΗΤΙΚΗ Β 1 Ν ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ- Επίδραση στην οικονομία και την απασχόληση ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ της περιοχής ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΑΜΕΣΗ ΘΕΤΙΚΗ Β 2 ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ- ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ Επίδραση στις χρήσεις γης, πολιτιστική κληρονομιά Δεν είναι επιθυμητή η αναστροφή - - - - - Επίδραση στην κυκλοφορία των οδών ΑΜΕΣΗ ΑΡΝΗΤΙΚΗ Β 1 Ν ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ Επίδραση στα ηλεκτρομαγνητικά πεδία της - - - - - ΠΕΔΙΑ περιοχής ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Σαν ένταση της επίπτωσης εννοούμε το βαθμό που η συγκεκριμένη επίπτωση επηρεάζει ή ενδέχεται να επηρεάσει το περιβάλλον. Έτσι με 1 χαρακτηρίζουμε τη μικρή ένταση της επίπτωσης, με 2 τη μέση ένταση, με 3 τη μεγάλη ένταση, με 4 την καταστροφική ένταση και με * τον πιθανό κίνδυνο. Στη τελευταία στήλη τίθεται η δυνατότητα αναστροφής της επίπτωσης εφ όσον ληφθούν μέτρα (και μερικές φορές χωρίς να απαιτούνται μέτρα ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 184

ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΝΕΡΑ Πίνακας 9.14-2: Συνολική αξιολόγηση των Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων από τη λειτουργία του Έργου ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΠΙΠΤΩΣΗΣ Βελτίωση ποιότητας επιφανειακών & υπογείων νερών ΑΜΕΣΗ ΕΜΜΕΣΗ ΘΕΤΙΚΗ ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΒΡΑΧΥΧΡ (Β) ΜΑΚΡΟΧΡ(Μ) ΕΝΤΑΣΗ 1, 2, 3, 4, * ΕΜΜΕΣΗ ΘΕΤΙΚΗ Μ 2 ΑΝΑΣΤΡΕΨΙΜΗ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΕΤΡΑ Ναι-Όχι-Μερικά (Ν-Ο-Μ) Δεν είναι επιθυμητή η αναστροφή ΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Αλλαγή στο κλίμα τοπικά ή σε μεγαλύτερη έκταση - - - - - ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ- ΤΟΠΙΟΛΟΓΙΚΑ Αλλαγή στη τοπίο - - - - - ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Ρύπανση του εδάφους - - - - - ΕΔΑΦΟΣ Δεν είναι επιθυμητή η Μείωση διάβρωσης και απόπλυσης εδάφους ΕΜΜΕΣΗ ΘΕΤΙΚΗ Μ 1 αναστροφή ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Επίδραση της χλωρίδας - - - - - ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ Ρύπανση του αέρα - - (με τις κατάλληλες ρυθμίσεις) - - - ΘΟΡΥΒΟΣ Αύξηση υπάρχουσας στάθμης θορύβου - ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ- ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ - (με τις κατάλληλες ρυθμίσεις) Επιπτώσεις στην απασχόληση ΑΜΕΣΗ ΘΕΤΙΚΗ Μ 1 - - - Δεν είναι επιθυμητή η αναστροφή Επίδραση στις χρήσεις γης και ποιότητα ζωής ΑΜΕΣΗ ΘΕΤΙΚΗ Μ 2 Δεν είναι επιθυμητή η αναστροφή Επίδραση στην πολιτιστική κληρονομιά - - - - - Επίδραση στην κυκλοφορία - - - - - Πιέσεις στα δίκτυα υποδομής - - - - - ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ- ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ Επιπτώσεις στο ηλεκτρομαγνητικό υπόβαθρο - - - - - ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Σαν ένταση της επίπτωσης εννοούμε το βαθμό που η συγκεκριμένη επίπτωση επηρεάζει ή ενδέχεται να επηρεάσει το περιβάλλον. Έτσι με 1 χαρακτηρίζουμε τη μικρή ένταση της επίπτωσης, με 2 τη μέση ένταση, με 3 τη μεγάλη ένταση, με 4 την καταστροφική ένταση και με * τον πιθανό κίνδυνο. Στη τελευταία στήλη τίθεται η δυνατότητα αναστροφής της επίπτωσης εφ όσον ληφθούν μέτρα και μερικές φορές χωρίς να απαιτούνται μέτρα ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 185

10. Αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων 10.1 Μέτρα προστασίας κλιματικών χαρακτηριστικών 10.1.1 Φάση κατασκευής Δεν απαιτείται λήψη μέτρων, καθώς δεν υπάρχει επιρροή των κλιματικών και βιοκλιματικών χαρακτηριστικών. 10.1.1 Φάση λειτουργίας Δεν αναμένονται επιπτώσεις αρνητικές κατά τη φάση λειτουργίας του έργου. Αντίθετα το μικροκλίμα μπορεί να βελτιωθεί με τη φύτευση θάμνων και δέντρων. 10.2 Μέτρα προστασίας μορφολογικών και τοπιολογικών χαρακτηριστικών 10.2.1 Φάση κατασκευής Τα έργα κατασκευής της ΕΕΛ θα πρέπει να σχεδιασθούν κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να καλύπτεται η μικρότερη δυνατή επιφάνεια, να υπάρχει ομαδοποίηση και απλούστευση των λειτουργιών, να επιτυγχάνεται ελαχιστοποίηση της αισθητικής όχλησης και βέλτιστη εικόνα του συνόλου της εγκατάστασης και να ελαχιστοποιείται ο απαιτούμενος χρόνος κατασκευής. Κατά συνέπεια δεν απαιτείται να ληφθούν μέτρα για την προστασία του αισθητικού περιβάλλοντος της περιοχής από την κατασκευή και λειτουργία του έργου. 10.2.2 Φάση λειτουργίας Απαιτείται η περιμετρική φυτοκάλυψη της μονάδας καθώς και η φύτευση ενδιάμεσων χώρων όπου αυτό είναι δυνατό. Παρόλα αυτά η φύτευση πρέπει να ακολουθεί τη φυσική διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου και τα είδη που θα επιλεγούν για την φύτευση να είναι όσο το δυνατόν συγγενή με τα είδη της αυτοφυούς χλωρίδας της περιοχής. Να σημειωθεί πως το έργο χωροθετείται εντός του ΧΥΤΑ που δεν διαθέτει προφανώς αξιόλογα τοπιολογικά χαρακτηριστικά που κινδυνεύουν από την κατασκευή του βιολογικού. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 186

10.3 Μέτρα προστασίας γεωλογικών, τεκτονικών και εδαφολογικών χαρακτηριστικών 10.3.1 Φάση κατασκευής Οι επεμβάσεις που θα γίνουν στο έδαφος με διασπάσεις ή υπερκαλύψεις του επιφανειακού στρώματος θα αποκατασταθούν κατά ένα μέρος με επανεπιχώσεις και διάστρωση φυτικής γης, εκτός από το μέρος όπου θα κατασκευαστούν τα κτίρια και οι δεξαμενές. Σχετικά με την ευστάθεια της περιοχής και την ασφάλεια της ΕΕΛ, δεν προτείνονται ειδικά μέτρα προστασίας του εδάφους διότι λόγω της βραχώδους σύστασης δεν υφίσταται άμεσος κίνδυνος κατολισθήσεων από την κατασκευή του έργου. Για τη μικρότερη επιβάρυνση του εδάφους πρέπει ο χρόνος εκσκαφών να είναι όσο το δυνατόν μικρότερος. Έτσι θα ελαχιστοποιηθεί ο χρόνος ύπαρξης ανοιχτών σκαμμάτων αλλά και θα παρεμποδιστεί η μακροχρόνια έκθεση του εδάφους σε κλιματολογικές επιδράσεις και ποιοτική υποβάθμιση. Επιπρόσθετα πρέπει η οργάνωση και επίβλεψη των χωματουργικών εργασιών να γίνει με τέτοιο τρόπο ώστε να αποφευχθούν άσκοπες εκχερσώσεις και αποψιλώσεις. Σε ότι αφορά την ορθολογική διαχείριση των αδρανών υλικών προτείνεται η φόρτωση αυτών σε ανατρεπόμενα οχήματα (φορτηγά) και η απομάκρυνσή τους από το μέτωπο εργασίας του εργοταξίου σε προσωρινό χώρος απόθεσης (ακάλυπτος χώρος) εντός των ορίων του γηπέδου. Τα απαιτούμενα για την κατασκευή του έργου αδρανή πρέπει να ληφθούν από νομίμως λειτουργούντα λατομεία της ευρύτερης περιοχής. Καθ' όλη τη διάρκεια των εργασιών καθαίρεσης θα γίνεται διαβροχή των σωρών για την αποτροπή δημιουργίας σκόνης. Η απόθεση των πλεοναζόντων υλικών θα γίνει σε συγκεκριμένους αδειοδοτημένους χώρους (αποθεσιοθάλαμοι) ή σε ανενεργό λατομείο. Σε καμία περίπτωση δεν θα γίνει η διάθεση των υλικών αυτών στη θαλάσσια περιοχή, η εν γένει αυθαίρετα. Οι πραγματοποιηθείσες εκσκαφές θα περιοριστούν στις απολύτως αναγκαίες. Θα πρέπει δε να εκτελούνται με κατάλληλη προσοχή και με τη λήψη όλων των απαραίτητων μέτρων ασφαλείας, σύμφωνα με το Φάκελο Ασφάλειας Έργου (ΦΑΥ) και το Σχέδιο Ασφάλειας Έργου (ΣΑΥ), που θα πρέπει να συντάξει ο Ανάδοχος του έργου. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 187

Σε ότι αφορά τα στερεά απόβλητα τα ομοιάζοντα με τα οικιακά κατά τη φάση κατασκευής, αυτά θα πρέπει να συλλέγονται προσεκτικά μέσα σε κάδους ή σε ειδικά container, τα οποία θα είναι τοποθετημένα σε διάφορα σημεία του εργοταξίου και στη συνέχεια θα μεταφέρονται στους χώρους του ΧΥΤΑ. Σημειώνεται ότι σε καμία περίπτωση δεν θα γίνεται η διάθεση στερεών αποβλήτων στην θάλασσα ή στα παρακείμενα ρέματα ούτε θα πραγματοποιείται η καύση υλικών (λάστιχα, λάδια, κλπ) στην περιοχή του έργου. Το ίδιο ισχύει και για τα υγρά υπολείμματα των μπετονιέρων σκυροδέματος. 10.3.2 Φάση λειτουργίας Δεν αναμένονται αρνητικές επιπτώσεις στο έδαφος στα γεωλογικά, τεκτονικά χαρακτηριστικά του. Όσον αφορά τα εσχαρίσματα, την άμμο, τα λίπη και την ιλύ, η διάθεσή τους θα γίνεται σε εγκεκριμένο χώρο υγειονομικής ταφής αστικών απορριμμάτων. 10.4 Μέτρα προστασίας φυσικού περιβάλλοντος 10.4.1 Φάση κατασκευής Για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του έργου στην υφιστάμενη χλωρίδα και πανίδα της περιοχής κατά την φάση κατασκευής του προτείνονται τα ακόλουθα μέτρα: Να εξασφαλιστεί η μη απόρριψη υλικών εκσκαφής καθώς και κατασκευής (περίσσεια σκυροδέματος κλπ.) και άλλων υλικών (ορυκτέλαια κλπ.) σε περιοχές πολυετούς βλάστησης, στη ρεματιά και σε οποιαδήποτε άλλη θέση εκτός από οργανωμένους χώρους Το εργοτάξιο να εγκατασταθεί μέσα στο υφιστάμενο γήπεδο του έργου και όχι σε οικολογικά ευαίσθητες ζώνες. Να εξετασθεί προσεκτικά η χωροθέτηση των δανειοθαλάμων και των χώρων διάθεσης των υλικών εκσκαφών ώστε να μην προκληθούν βλάβες σε περιοχές με φυσική βλάστηση. Μονάδα Επεξεργασίας Λυμάτων. Θα διατηρηθεί η υπάρχουσα βλάστηση όσο το δυνατό περισσότερο. Η χωροθέτηση των εγκαταστάσεων θα είναι σε συμφωνία με το ανάγλυφο. Τα προϊόντα των εκσκαφών θα διατηρηθούν κατά το δυνατόν εντός του γηπέδου ώστε να χρησιμοποιηθούν για επανεπιχώσεις και για τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου. Τα υλικά κατασκευής θα αποθηκεύονται κατάλληλα ώστε να μην υπάρχουν φαινόμενα διασκορπισμού τους στο περιβάλλον. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 188

10.4.2 Φάση λειτουργίας Κατά τη λειτουργία του έργου και για τη μείωση της έντασης των επιπτώσεων στα φυσικά οικοσυστήματα της περιοχής προτείνεται η λήψη των παρακάτω μέτρων: Να γίνουν φυτεύσεις οι οποίες θα συμβάλλουν και στην αποκατάσταση της κατεστραμμένης βλάστησης, στην απορρόφηση τυχόν οσμών και την απόκρυψη των κτηρίων. Οι φυτεύσεις θα γίνουν κατά κύριο λόγο με είδη της αυτοφυούς χλωρίδας της περιοχής. Τα προϊόντα των εκσκαφών (επιφανειακό στρώμα) θα εμπλουτιστούν με φυτευτικό υλικό για να αυξηθεί η γονιμότητά τους και να καταστούν κατάλληλο υπόστρωμα για τις φυτεύσεις που θα γίνουν μετά το πέρας των κατασκευών. Θα πρέπει να γίνουν φυτεύσεις περιμετρικά του γηπέδου με δέντρα που να προσφέρουν την κατάλληλη οπτική απομόνωση και να μην αλλοιώνουν αισθητικά το τοπίο. Να λαμβάνονται μέτρα μείωσης του θορύβου στις εγκαταστάσεις της μονάδας π.χ των αντλιών ώστε να μειώνεται η όχληση της πανίδας στη γύρω περιοχή. 10.5 Μέτρα προστασίας ανθρωπογενούς περιβάλλοντος 10.5.1 Φάση κατασκευής Σχετικά με τις χρήσεις γης, ο ανάδοχος υποχρεούται να καθαρίσει το χώρο του εργοταξίου και να αποσύρει όλες τις εγκαταστάσεις που δημιούργησε για τις ανάγκες της κατασκευής. Ο χώρος, εκτός από αυτόν που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή της ΕΕΛ θα αποδοθεί όπως ήταν πριν την έναρξη εργασιών του έργου. Όσον αφορά το ιστορικό πολιτιστικό περιβάλλον, οι εργασίες εκσκαφής κατά την κατασκευή της μονάδας να γίνονται μετά από ενημέρωση των αρμόδιων εφοριών αρχαιοτήτων σύμφωνα και με τις παρατηρήσεις τους. Σε περίπτωση που συναντηθούν ευρήματα αρχαιολογικού ενδιαφέροντος οι εργασίες να συνεχισθούν μόνο μετά από άδεια της υπηρεσίας. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 189

10.5.2 Φάση λειτουργίας Κάποια μέτρα για την πλήρη εξάλειψη φαινομένων σχετικών με τα έντομα είναι: Τα έντομα είναι επικίνδυνα για τη διάδοση ασθενειών και μπορούν να ελεγχθούν, με μια τακτική απολύμανση με εντομοκτόνο. Το χρησιμοποιούμενο εντομοκτόνο είναι καλό να εναλλάσσεται, για να αποφεύγεται ο εθισμός. Τακτικός καθαρισμός όλων των χώρων και τήρηση των κανόνων υγιεινής. Αποφυγή αποθήκευσης λάσπης ή/ και εσχαρισμάτων για μεγάλο χρονικό διάστημα 10.6 Μέτρα προστασίας κοινωνικο-οικονομικού περιβάλλοντος 10.6.1 Φάση κατασκευής Για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων λόγω θορύβου, οχλήσεων και σκόνης προτείνεται η διέλευση των οχημάτων, στα πλαίσια που αυτό είναι εφικτό, εκτός ωρών κοινής ησυχίας, η τήρηση χαμηλών ορίων ταχύτητας, η φειδωλή χρήση της κόρνας, η κάλυψη των φορτηγών, ιδίως αυτών που μεταφέρουν λεπτόκοκκα υλικά, το σβήσιμο της μηχανής των φορτηγών κατά τη διάρκεια τυχόν στάσεων τους και η τακτική συντήρησή τους. Όλα αυτά θα έχουν σαν αποτέλεσμα την άμβλυνση των επιπτώσεων από την αναγκαστική, διέλευσή τους από την κατοικημένη ζώνη. Επίσης όσον αφορά τις επιπτώσεις στον πληθυσμό και στην οικονομία, στις συμβατικές υποχρεώσεις του εργολάβου κατασκευής του έργου προτείνεται να τεθεί σαν όρος η χρησιμοποίηση εργατικού δυναμικού από την ευρύτερη περιοχή του έργου κατά ένα ποσοστό 50% (ενδεικτικό ποσοστό). 10.6.2 Φάση λειτουργίας Αναμένονται θετικές επιπτώσεις κατά τη λειτουργία του έργου, συνεπώς δεν απαιτούνται μέτρα. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 190

10.7 Μέτρα προστασίας τεχνικών υποδομών - κυκλοφορίας 10.7.1 Φάση κατασκευής Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, οι επιπτώσεις θα είναι προσωρινές και θα εκλείψουν μετά την αποπεράτωση του έργου. Σημειώνεται ότι προτείνεται η κίνηση από τα φορτηγά κατασκευής αφενός θα προγραμματιστεί να γίνει -στο μέτρο του δυνατού- εκτός των μηνών αιχμής, αφετέρου δύναται να διακόπτεται σε περιόδους αιχμής (αργίες τριήμερα κλπ). Οι πρόσθετες ανάγκες σε ενέργεια και έργα υποδομής (υποσταθμός, μετατοπίσεις στύλων και εγκατάσταση νέων) συνήθως καλύπτονται από τη ΔΕΗ εφ όσον γίνει έγκαιρη ενημέρωσή τους από τη διευθύνουσα υπηρεσία του έργου ή από τον ανάδοχο. Ο κύριος του έργου οφείλει να φροντίζει για τη λειτουργία των εγκαταστάσεων, την απομάκρυνση των απορριμμάτων και τη διατήρηση της καθαριότητας των χώρων επέμβασης. Κατά την μεταφορά προς απόρριψη των προϊόντων εσχαρισμού και των στερεών αποβλήτων της μονάδας θα λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα όπως κάλυψη των φορτίων στα ανοιχτά αυτοκίνητα για λόγους αισθητικούς και ψυχολογικούς. 10.7.1 Φάση λειτουργίας Κατά τη λειτουργία του έργου δε θα υπάρξουν αρνητικές επιπτώσεις στις τεχνικές υποδομές. Το υφιστάμενο δίκτυο της ΔΕΗ εξυπηρετεί ήδη τις υφιστάμενες λειτουργίες στην περιοχή του έργου. Η επιπλέον ζήτηση ηλεκτρικού ρεύματος για τη λειτουργία των σχεδιαζόμενων δικτύων είναι μικρή ώστε να προκαλέσει σημαντικές αλλαγές στη χρήση του ηλεκτρικού ρεύματος. 10.8 Αντιμετώπιση των ανθρωπογενών πιέσεων στο περιβάλλον 10.8.1 Φάση κατασκευής Καθώς η κατασκευή του έργου δε θα ενισχύσει υπέρμετρα τις πιέσεις στο περιβάλλον, δεν απαιτούνται παραπάνω μέτρα από αυτά που περιγράφονται στα υπόλοιπα κεφάλαια. 10.8.2 Φάση λειτουργίας ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 191

Στη φάση λειτουργίας του το έργο δε θα ασκεί επιπλέον πιέσεις στο περιβάλλον της περιοχής μελέτης, πέρα από αυτές που έχουν περιγραφεί παραπάνω. 10.9 Αντιμετώπιση των επιπτώσεων στην ποιότητα του αέρα 10.9.1 Φάση κατασκευής Ουσιαστικά η επίδραση των καυσαερίων των οχημάτων και μηχανημάτων, στην ποιότητα της ατμόσφαιρας και στο κοινωνικό σύνολο από τη λειτουργία του εργοταξίου θα είναι μικρής έκτασης, δεδομένου του πεπερασμένου χρόνου λειτουργίας του εργοταξίου, της σημειακής χωρικά λειτουργίας αυτού και του μικρού του μεγέθους (λειτουργία μηχανημάτων κατά περίπτωση και ανά κατασκευαστική εργασία). Το πρόβλημα της δημιουργίας σκόνης είναι αναπόφευκτο σε τέτοιου είδους εργασίες, συνεπώς θα πρέπει να λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα για την ελαχιστοποίηση της. Αν και δεν αναμένονται σημαντικές επιπτώσεις προτείνεται η λήψη μέτρων που θα ελαφρύνουν ακόμη περισσότερο τις μικρές οχλήσεις που είναι δυνατόν να ασκηθούν στο περιβάλλον όπως η έκλυση σκόνης κατά τις εκσκαφές στις διώρυγες και τη μεταφορά των εκχωμάτων. Έτσι προτείνονται: Χωματουργικές εργασίες 1. Θα πρέπει να γίνεται συχνή διαβροχή των χώρων και των υλικών ώστε να περιοριστεί η έκλυση σκόνης κατά την εκτέλεση των εργασιών κατασκευής. 2. Δεδομένου λοιπόν, ότι κατά την κατασκευή του έργου ο φόρτος από τα βαρέα οχήματα θα αυξηθεί λόγω των φορτηγών που θα χρησιμοποιούνται στο εργοτάξιο του έργου, θα ήταν σκόπιμο να διαβρέχεται τμήμα του δρόμου πλησίον του έργου για να περιορίζονται όσο το δυνατόν οι εκπομπές σκόνης. 3. Κατά τη διάρκεια των εκσκαφών να χρησιμοποιείται μηχανολογικός εξοπλισμός για συγκράτηση της σκόνης. 4. Η λειτουργία των μηχανημάτων που εργάζονται στο χώρο να γίνεται με προσεκτικούς χειρισμούς ώστε να περιορίζεται η έκλυση σκόνης. 5. Τα υλικά εκσκαφών που αποθηκεύονται προσωρινά στο εργοτάξιο μέχρι να γίνει η τελική διάθεση τους να καλύπτονται με πλαστικά φύλλα. Το μέτρο αυτό ισχύει για περίοδο ισχυρών ανέμων αλλά και για την περίοδο των βροχών καλύπτοντας και την προστασία των επιφανειακών υδάτων της περιοχής. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 192

6. Για την προστασία από τα καυσαέρια των μηχανημάτων και των οχημάτων που εργάζονται στο μέτωπο εργασίας για την εκτέλεση του έργου δεν απαιτείται η εφαρμογή ειδικών μέτρων-εξάλλου η επίπτωση απ' αυτά είναι ασήμαντη-αλλά επαρκεί η τακτική συντήρησή τους, που είναι ούτως ή άλλως απαραίτητη. Μεταφορά υλικών για την κατασκευή του έργου 1. Να απαγορευθεί η διέλευση των φορτηγών αυτοκινήτων από κατοικημένες και τουριστικές περιοχές τις ώρες κοινής ησυχίας. 2. Τα φορτηγά οχήματα μεταφοράς αδρανών υλικών ή εκχωμάτων προς διάθεση να φέρουν ειδικό κάλυμμα σύμφωνα με τις υφιστάμενες διατάξεις. 3. Να οργανωθεί η μεταφορά υλικών στον τόπο του έργου με τέτοιο τρόπο ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι επιπτώσεις. Χειρισμός υλικών επί τόπου του έργου. 1. Απαγορεύεται η κάθε μορφής καύση υλικών στην περιοχή του έργου. Κάθε είδους απορρίμματα, άχρηστα υλικά, παλιά ανταλλακτικά, λάδια, να συλλέγονται και να απομακρύνονται από το χώρο των έργων και η διάθεσή τους να γίνεται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. Τήρηση της ισχύουσας νομοθεσίας σχετικά με τις εκπομπές καυσαερίων των μηχανημάτων και οχημάτων εργοταξίου. Οι βασικές νομικές διατάξεις είναι οι ακόλουθες: - Μέχρι το 2007 ίσχυε για την εκπομπή αερίων και σωματιδιακών ρύπων η Υπουργική Απόφαση 28432/2447/1992 που αφορά μέτρα για τον περιορισμό της εκπομπής αερίων και σωματιδιακών ρύπων από κινητήρες Diesel προοριζόμενους να τοποθετηθούν σε οχήματα, σε συμμόρφωση προς τις διατάξεις των οδηγιών 88/77/ΕΟΚ και 91/542/ΕΟΚ (ΦΕΚ 536/25-08-1992). Καταργήθηκε από την ΥΑ 37353/2375/07 (ΦΕΚ 543/Β/18-4-07) «Προσαρμογή της Ελληνικής νομοθεσίας προς τις διατάξεις της οδηγίας 2005/553/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 28ης Σεπτεμβρίου 2005 «περί προσεγγίσεως των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν κατά των εκπομπών αερίων και σωματιδιακών ρύπων από τους κινητήρες ανάφλεξης με συμπίεση που χρησιμοποιούνται σε οχήματα, καθώς και κατά των εκπομπών αερίων ρύπων από κινητήρες επιβαλλόμενης ανάφλεξης που τροφοδοτούνται με φυσικό αέριο ή υγραέριο και χρησιμοποιούνται σε οχήματα», καθώς και των οδηγιών 2005/78/ΕΚ της Επιτροπής της 14ης Νοεμβρίου 2005 που τροποποιεί τα παραρτήματα I, II, III, IV και ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 193

VI της οδηγίας 2005/55/ΕΚ και 2006/51/ΕΚ της 6ης Ιουνίου 2006 που τροποποιεί το παράρτημα I της οδηγίας 2005/55ΕΚ και το παράρτημα IV της οδηγίας 2005/78/ΕΚ». Οι τωρινές οριακές τιμές ποιότητας της ατμόσφαιρας αναφέρονται στις ακόλουθες διατάξεις: - ΚΥΑ 14122/549/Ε103/24-3-2011 (ΦΕΚ 488/Β/30-03-11) «Μέτρα για τη βελτίωση της ποιότητας της ατμόσφαιρας, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της οδηγίας 2008/50/ΕΚ «για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα και καθαρότερο αέρα για την Ευρώπη» του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής ένωσης της 21ης Μαΐου 2008» η οποία τροποποίησε και την ΚΥΑ 22306/1075/Ε103/29-05-07 (ΦΕΚ 920/Β/08-06-07) «Καθορισμός τιμών στόχων και ορίων εκτίμησης των συγκεντρώσεων του αρσενικού, του καδμίου, του υδραργύρου, του νικελίου και των πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων στον ατμοσφαιρικό αέρα, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της οδηγίας 2004/107/ΕΚ «Σχετικά με το αρσενικό, το κάδμιο, τον υδράργυρο, το νικέλιο και τους πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες στον ατμοσφαιρικό αέρα» του Συμβουλίου της 15ης Δεκεμβρίου 2004 των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων» - Π.Δ. 1180/81 (ΦΕΚ 293/Α/06-10-81) «Περί ρυθμίσεως θεμάτων αναγομένων εις τα της ιδρύσεως και λειτουργίας βιομηχανιών, βιοτεχνιών, πάσης φύσεως μηχανολογικών εγκαταστάσεων και αποθηκών και της εκ τούτων διασφαλίσεως περιβάλλοντος εν γένει» το οποίο τροποποιήθηκε από το Ν.1650/1986 (ΦΕΚ 160/Α/1986). - ΚΥΑ 13736/85 (ΦΕΚ 304/Β/20-05-85), μέτρα κατά εκπομπών αερίων από πετρελαιοκινητήρες προοριζόμενους για την προώθηση οχημάτων. - ΚΥΑ 16702/1285/06 (ΦΕΚ 892/Β/12-7-2006), σχετικά με τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται κατά της εκπομπής ρύπων από τους πετρελαιοκινητήρες των οχημάτων. - Π.Υ.Σ. 34/30-05-2002, οριακές και κατευθυντήριες τιμές ποιότητας της ατμόσφαιρας σε διοξείδιο του θείου, διοξείδιο του αζώτου και οξειδίων του αζώτου, σωματιδίων και μολύβδου, καταργήθηκε από την Υ.Α 14122/549/Ε.103/2011 (ΦΕΚ 488/Β/2011) - Κ.Υ.Α 9238/332/27-02-2004 (ΦΕΚ 405/Β/27-7-2004) Οριακές και κατευθυντήριες τιμές ποιότητας της ατμόσφαιρας σε βενζόλιο και μονοξείδιο του άνθρακα, καταργήθηκε από την Υ.Α 14122/549/Ε.103/2011 (ΦΕΚ 488/Β/2011) - Π.Υ.Σ. 11/14-2-1997 (ΦΕΚ 197/Α/1997) Μέτρα για την αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από το όζον ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 194

10.9.2 Φάση λειτουργίας Για την αντιμετώπιση των οσμών κατά τη φάση λειτουργίας απαιτούνται: 1. Κατάλληλος σχεδιασμός των συστημάτων συλλογής και μεταφοράς Ο σχεδιασμός του συστήματος συλλογής θα πρέπει να πραγματοποιείται έτσι ώστε να ελαχιστοποιείται το ενδεχόμενο μετατροπής των λυμάτων σε αναερόβια. Για να επιτευχθεί αυτό, πρέπει να ελαχιστοποιηθεί ο χρόνος μεταφοράς των λυμάτων ενώ ταυτοχρόνως πρέπει να διατηρούνται συγκεκριμένα επίπεδα ταχύτητας των λυμάτων ώστε να αποφευχθούν οι αποθέσεις οι οποίες μπορούν να δράσουν ως πηγές παραγωγής δύσοσμων αερίων. Σημειώνεται ότι από τη στιγμή που τα περισσότερα συστήματα συλλογής είναι ήδη κατασκευασμένα, ίσως παρουσιαστούν προβλήματα διατήρησης φρέσκων λυμάτων στο εσωτερικό τους. Σημειώνεται ότι σε περιπτώσεις που παρατηρείται έκλυση οσμών στο ήδη υπάρχον σύστημα συλλογής διάφορες μέθοδοι όπως προσθήκη οξυγόνου ή χημικών (όπως χλωρίου, υπεροξειδίου του υδρογόνου, και μεταλλικών αλάτων) έχουν εφαρμοστεί. Τα αποτελέσματα τέτοιων εφαρμογών ποικίλλουν, οπότε και κατά τη φάση του σχεδιασμού θα πρέπει να εξεταστεί η καταλληλότητα τους καθώς και αν δεν είναι δυνατή η τροποποίηση του συστήματος συλλογής. 2. Περιορισμός των δυσοσμιών με σωστό υδραυλικό σχεδιασμό σωληνώσεων δεξαμενών Κατά τον υδραυλικό σχεδιασμό των διαφόρων σωληνώσεων της ΕΕΛ θα εξασφαλίζονται, κατάλληλες ταχύτητες ροής, που θα εξασφαλίζουν την καθαριότητα των αγωγών από καθιζάνοντα στερεά (ιζήματα), τα οποία με την πάροδο του χρόνου καθίστανται αναερόβια και εκλύουν δυσοσμίες. Επίσης τα λύματα δεν θα παραμένουν στάσιμα για μεγάλο χρονικό διάστημα, συνήθως στους αγωγούς παράκαμψης, με αποτέλεσμα την έκλυση οσμών. Τέλος, θα πρέπει να αποφεύγεται η ύπαρξη μεγάλων ελεύθερων υψών πτώσης κατάντη των υπερχειλιστών γιατί με την έντονη αναταραχή που δημιουργείται διευκολύνεται η έκλυση των δύσοσμων αερίων στην ατμόσφαιρα ενώ παράλληλα εκπέμπονται και σταγονίδια. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 195

3. Δεντροφύτευση Η τοποθέτηση ενός απορροφητικού εμποδίου, όπως η πυκνή δεντροφύτευση με πλατύφυλλα και ψηλά δέντρα, αποτελεί ένα αποτελεσματικό μέσο παρεμπόδισης της υψηλής συγκέντρωσης μικροοργανισμών στον αέρα και των δυσοσμιών, που ταυτόχρονα είναι εναρμονισμένο με τη φύση και αποτελεί πηγή οξυγόνου για την ατμόσφαιρα. Το κόστος του είναι μηδαμινό και η συντήρησή του μπορεί να γίνεται από επεξεργασμένα μη χλωριωμένα λύματα. Στην οριστική μελέτη της εγκατάστασης πρέπει να προβλεφθούν τα κατάλληλα αναχώματα και η απαραίτητη δεντροφύτευση. 10.10 Αντιμετώπιση των επιπτώσεων από θόρυβο 10.10.1 Φάση κατασκευής Κατά τη φάση της κατασκευής, από τους κυρίως θιγόμενους κοινωνικούς πόρους από το θόρυβο είναι οι ίδιοι οι εργαζόμενοι στο έργο. Για το λόγο αυτό και με στόχο την προστασία της ακοής των εργαζομένων, προτείνονται τα εξής: Χρήση από τους εργαζόμενους ειδικών φορητών προστατευτικών διατάξεων όπως είναι οι ωτοασπίδες. Χρήση περικαλυμμάτων γύρω από ιδιαίτερα θορυβώδεις μηχανολογικές διατάξεις, π.χ. compressors, Η/Ζ, κ.ά. Τα περικαλύμματα αυτά πρέπει: o Να καλύπτουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χώρο γύρω από την πηγή. o Να έχουν επαρκή ηχομονωτική ικανότητα > 25 db(a) γεγονός που προϋποθέτει το επιφανειακό βάρος του υλικού κατασκευής τους να είναι μεγαλύτερο των 10 Kg/m 2. o Να εξασφαλίζουν επαρκή ηχοαπορρόφηση στο εσωτερικό τους, ώστε να αποφεύγεται η αύξηση της στάθμης του θορύβου λόγω πολλαπλών ανακλάσεων. o Η ακριβής διαστασιολόγηση και ο τύπος των περικαλυμμάτων και των πετασμάτων τους θα καθορισθούν στα πλαίσια της ειδικής οριστικής μελέτης εφαρμογής του έργου. Για την προστασία του περιβάλλοντος χώρου, μπορούν να χρησιμοποιηθούν στα όρια των εργοταξίων ηχοφράγματα τα οποία θα πρέπει να: o Έχουν επαρκές ύψος ώστε να παρέχουν ηχητική σκιά στις "θιγόμενες" ακουστικά περιοχές. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 196

o o Να είναι κατασκευασμένα από συμπαγή και βαριά υλικά. Για παράδειγμα για ηχομείωση της τάξης των 30 db(a) απαιτείται επιφανειακό βάρος της τάξης των 80 Kg/m 2 περίπου. Να είναι επενδεδυμένα με ηχοαπορροφητικά υλικά. Εν κατακλείδι, για την κατασκευή του έργου πρέπει να τηρούνται σχολαστικά όλα τα προβλεπόμενα από τη νομοθεσία περί εργοταξιακού θορύβου. Προτείνεται λοιπόν να ακολουθηθεί η ισχύουσα Ελληνική Νομοθεσία και ειδικότερα: ΚΥΑ 56206/1613/86 (ΦΕΚ 570/Β/09-09-86) «Προσδιορισμός της ηχητικής εκπομπής των μηχανημάτων και συσκευών εργοταξίου», σε συμμόρφωση με τις οδηγίες 79/113/ΕΕ, 81/405/ΕΕ. ΚΥΑ 69001/1921/88 (ΦΕΚ 751/Β/18-10-88) «Για έγκριση τύπου ΕΟΚ για την οριακή τιμή στάθμης θορύβου μηχανημάτων και συσκευών εργοταξίου και ειδικότερα των μηχανοκίνητων αεροσυμπιεστών, των πυργογερανών, των ηλεκτροπαραγωγών ζευγών συγκόλλησης, των ηλεκτροπαραγωγών ζευγών ισχύος και των φορητών συσκευών θραύσης σκυροδέματος και αεροσφυρών», η οποία τροποποιήθηκε από την Υ.Α. 10399Φ5.3/361/91 (ΦΕΚ 359/Β/28-05-91) «Καθορισμός της οριακής τιμής στάθμης θορύβου των πυργογερανών». ΚΥΑ Α5/2375/88 (ΦΕΚ 689/Β/18-10-88) «Περί της χρήσης κατασιγασμένων αεροσφυρών». ΚΥΑ 765/91 (ΦΕΚ 81/Β/21-02-91) «Καθορισμός των οριακών τιμών στάθμης θορύβου των υδραυλικών πτύων, των πτύων με καλώδια, των προωθητών γαιών, των φορτωτών και των φορτωτών εκσκαφέων», όπως τροποποιήθηκε από την Υ.Α. οικ Β 11481/523/97 (ΦΕΚ 295/Β/11-04-97). Π.Δ. 1180/81 (ΦΕΚ 293/Α/06-10-81) «Περί ρυθμίσεως θεμάτων αναγομένων εις τα της ιδρύσεως και λειτουργίας βιομηχανιών, βιοτεχνιών, πάσης φύσεως μηχανολογικών εγκαταστάσεων και αποθηκών και της εκ τούτων διασφαλίσεως περιβάλλοντος εν γένει» το οποίο τροποποιήθηκε από το Ν.1650/1986 (ΦΕΚ 160/Α/1986). Υ.Α. 37393/2028/2003 (ΦΕΚ 1418/Β/01-10-03) «Μέτρα και όροι για τις εκπομπές θορύβου στο περιβάλλον από εξοπλισμό προς χρήση σε εξωτερικούς χώρους» όπως τροποποιήθηκε από την Υ.Α. 9272/471/02-03-2007 (ΦΕΚ 286/Β/2007). Σε γενικές γραμμές η ακουστική όχληση μπορεί να περιοριστεί ακολουθώντας ορισμένους απλούς κανόνες όπως: Επιλογή εξοπλισμού και μηχανημάτων τα οποία έχουν χαμηλά επίπεδα θορύβου. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 197

Κατάλληλη χρησιμοποίηση των μηχανημάτων, π.χ. κλείσιμο κάποιων μηχανών όταν δεν απαιτείται η λειτουργία τους. Καλή λειτουργία εργοταξίου, όπως σιγαστήρες στις εξατμίσεις των οχημάτων που κινούνται στο χώρο κλπ. Χρήση κατάλληλου προστατευτικού εξοπλισμού από τους εργαζόμενους στο εργοτάξιο. 10.10.2 Φάση λειτουργίας Η αντιμετώπιση του παραγόμενου θορύβου αποτελεί σημαντικό παράγοντα κατά το σχεδιασμό των ενδιάμεσων διεργασιών της εγκατάστασης, αλλά και κατά το σχεδιασμό του συνόλου της διάταξης της εγκατάστασης. Προτείνεται: Για εγκαταστάσεις που προβλέπεται να δημιουργήσουν αυξημένα επίπεδα θορύβου, συνίσταται να χωροθετούνται όσο το δυνατό πιο μακριά από ενδεχόμενους αποδέκτες (π.χ. οικιστικές συγκεντρώσεις), με ανέγερση κατάλληλων τοιχίων περιμετρικά της εγκατάστασης, αλλά και σωστή διαμόρφωση του εξωτερικού χώρου (π.χ. δενδροφύτευση) ώστε να επιτυγχάνεται ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων από το θόρυβο. Οι συμπιεστές, οι αντλίες κενού που χρησιμοποιούνται στα συστήματα φίλτρων, τα συστήματα φυγοκέντρησης, οι φυσητήρες καθώς και εφεδρικές μονάδες ισχύος και άλλα παρόμοια μηχανήματα που αποτελούν πηγή αυξημένων επιπέδων θορύβου, συστήνεται να τοποθετούνται σε απομονωμένα κτίρια ή δωμάτια ή σε κατάλληλες ηχομονωμένες κατασκευές ώστε να επιτυγχάνεται η μέγιστη προστασία από το θόρυβο. Επιλογή κινητήρων χαμηλής στάθμης θορύβου. Εξασφάλιση σιγαστήρων και ανάλογου εξοπλισμού σε επιμέρους θορυβώδεις διεργασίες. Συστήνεται ο έλεγχος των ανεπαρκώς απομονωμένων συστημάτων σωληνώσεων, του τρόπου έδρασης των εξοπλισμών, των βαλβίδων ελέγχου πίεσης και των πλημμελώς σχεδιασμένων σιγαστήρων των εξοπλισμών. Η στάθμη του θορύβου που παράγεται από την ΕΕΛ, δε θα πρέπει να ξεπερνά τα όρια που θέτει η υφιστάμενη νομοθεσία, η οποία θα πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά την οριστική μελέτη της ΕΕΛ. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 198

10.11 Αντιμετώπιση των επιπτώσεων σχετικών με ηλεκτρομαγνητικά πεδία 10.11.1 Φάση κατασκευής Δεν απαιτούνται μέτρα προστασίας, καθώς δεν υπάρχει σε κοντινή απόσταση ηλεκτρομαγνητικό υπόβαθρο. 10.11.2 Φάση λειτουργίας Δεν απαιτούνται μέτρα προστασίας, καθώς δεν υπάρχει σε κοντινή απόσταση ηλεκτρομαγνητικό υπόβαθρο. 10.12 Αντιμετώπιση των επιπτώσεων στα ύδατα 10.12.1 Φάση κατασκευής Για την αντιμετώπιση και την ελαχιστοποίηση τυχόν περιβαλλοντικών επιπτώσεων στα επιφανειακά και υπόγεια ύδατα από τα παραγόμενα υγρά απόβλητα κατά τη φάση κατασκευής προτείνονται τα ακόλουθα μέτρα: Θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα για τη διαχείριση των υγρών αποβλήτων που θα προκύψουν από τις εργασίες κατασκευής και τις εργασίες συντήρησης του εξοπλισμού (χρησιμοποιημένα λιπαντικά, κλπ). Το ίδιο βέβαια ισχύει και για τα στερεά απόβλητα και απορρίμματα του εργοταξίου που θα πρέπει να συλλέγονται επιμελημένα και να διατίθενται σε εγκεκριμένο χώρο διάθεσης απορριμμάτων. Τέλος, η αλλαγή των λαδιών των μηχανημάτων δεν πρέπει να γίνεται στο εργοτάξιο ή αν είναι αναπόφευκτο αυτό, θα πρέπει να συλλέγονται και να διατίθενται σύμφωνα με την υπάρχουσα νομοθεσία για τα ορυκτέλαια. Κάποιο ατύχημα με διαρροές λαδιών που μπορεί να συμβεί θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με άμεση συλλογή των ρυπαντικών ουσιών με ευθύνη του αναδόχου του έργου και τελική διάθεση σύμφωνα με την προηγούμενη νομοθεσία. Τα μεταχειρισμένα λάδια και λιπαντικά των μηχανημάτων θα πρέπει να διαχειρίζονται σαν τοξικά απόβλητα, σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία και τη διαδικασία που προβλέπεται στο Π.Δ. 82/2004, μη επιτρεπομένης της ανεξέλεγκτης απόρριψής τους στο περιβάλλον. Μετά το πέρας των σκυροδετήσεων θα πρέπει να αποφεύγεται η ανεξέλεγκτη διάθεση των πλεοναζόντων. Η πλύση των μηχανημάτων θα πρέπει να γίνεται σε ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 199

ειδικό χώρο του εργοταξίου με κατάλληλη πρόβλεψη συλλογής των στραγγισμάτων σε δεξαμενή καθίζησης. Θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα για ελαχιστοποίηση της απόπλυσης των υλικών επίχωσης από ξαφνικές βροχές. Έτσι, θα πρέπει τα υλικά εκσκαφών που αποθηκεύονται μετά την εκσκαφή σε σωρούς στο εργοτάξιο να μπορούν να καλυφθούν με πλαστικά φύλλα σε περίπτωση ξαφνικής βροχής. Έτσι θα ελαχιστοποιείται η πιθανότητα παράσυρσής τους. Για τα χημικά και τα χρώματα που τυχόν θα χρησιμοποιηθούν θα πρέπει να υπάρχουν στο χώρο του εργοταξίου τα τεχνικά φυλλάδια ασφαλείας (material safety data sheet) όπου αναφέρονται οι επιπτώσεις αυτών στον άνθρωπο και το περιβάλλον. Επίσης θα πρέπει να ληφθούν όλα τα ενδεδειγμένα μέτρα για τη διαχείριση των υλικών αυτών και για την περίπτωση ατυχηματικής διαφυγής τους και έκθεσης ανθρώπων σε αυτά. Απαγόρευση κάθε μπαζώματος ή μεταβολής της κοίτης των γειτονικών χειμάρρων, ρεμάτων ή παραλίας. Η νομοθεσία που πρέπει να εφαρμόζεται είναι: ΚΥΑ 5673/400/05-03-97 (ΦΕΚ 192/Β/97) «Μέτρα και όροι για την επεξεργασία αστικών λυμάτων», όπως αυτή τροποποιήθηκε με την Υ.Α. 48392/939/2002 (ΦΕΚ 405/Β/03-04-2002) και την Υ.Α. 19661/1982/1999 (ΦΕΚ 1811/Β/29-09-1999). ΚΥΑ 145116/02-02-2011 (ΦΕΚ 354/Β/08-03-2011) «Καθορισμός μέτρων, όρων και διαδικασιών για την επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων και άλλες διατάξεις». Με βάση το Εθνικό Δίκτυο Παρακολούθησης δεν υπάρχει σταθμός στο Μεγανήσι για την μέτρηση της ποιότητας των επιφανειακών ή άλλων υδάτων. 10.12.2 Φάση λειτουργίας Αν και δεν αναμένονται αρνητικές επιπτώσεις στα νερά κατά τη φάση λειτουργίας, εν τούτοις προτείνεται να ληφθούν μέτρα προστασίας από ενδεχόμενο ατύχημα ή από κακή λειτουργία της μονάδας. Κατ αρχήν εκτιμάται ότι θα απαιτηθεί να γίνει καλή στεγάνωση του γηπέδου της ΕΕΛ με πιθανή γενική εκσκαφή και στρώση αργιλικού εδαφικού υλικού με κατάλληλη συμπίεση. Ταυτόχρονα θα πρέπει οι δεξαμενές να κατασκευαστούν με αυξημένο έλεγχο μη ρηγμάτωσης και επιμελημένη κατασκευή ώστε να αποκλεισθούν τυχόν διαρροές κατά τη λειτουργία. Επίσης η κατασκευή του δικτύου προσαγωγής των λυμάτων, σύνδεσης των ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 200

δεξαμενών μεταξύ τους και απαγωγής των επεξεργασμένων προς τον αγωγό διάθεσης να γίνει με αυξημένες απαιτήσεις στεγανότητας. Σαν τελευταίο μέτρο ασφάλειας, να γίνεται συστηματική παρακολούθηση (monitoring) της ποιότητας των εκροών του βιολογικού καθώς και της περιοχής του αποδέκτη, σύμφωνα και με τις απαιτήσεις της ελληνικής και κοινοτικής νομοθεσίας περί αποβλήτων. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 201

11. Περιβαλλοντική διαχείριση και παρακολούθηση Η περιβαλλοντική διαχείριση και παρακολούθηση ενός έργου συνιστά ένα δομημένο πλαίσιο διαχείρισης το οποίο σχεδιάζεται για να συντελεί στην μείωση της επίδρασης στο περιβάλλον ενός έργου τόσο κατά την φάση κατασκευής του όσο και κατά την φάση λειτουργίας του. Η εμπειρία δείχνει ότι σε πολλές περιπτώσεις οι διαφοροποιήσεις που πραγματοποιούνται κατά τη φάση κατασκευής ενός έργου δεν είχαν προβλεφθεί κατά τη φάση της μελέτης. Ως εκ τούτου η προστασία του περιβάλλοντος από την κατασκευή και τη λειτουργία ενός έργου επιβάλλει την παρακολούθηση σε τακτική βάση μιας σειράς παραγόντων ώστε να αποτραπούν δυσμενείς καταστάσεις στην ποιότητα του περιβάλλοντος. Το σχέδιο Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (ΣΠΔ) καθώς και το προτεινόμενο πρόγραμμα παρακολούθησης και ελέγχου για το έργο της ΕΕΛ αφορά στην μεθοδολογία των αναγκαίων δράσεων, στην εφαρμογή των οποίων δεσμεύεται ο φορέας του έργου, προκειμένου να προστατευτεί ο αποδέκτης των επεξεργασμένων λυμάτων και το φυσικό περιβάλλον στην περιοχή του έργου. Οι παράμετροι, τα στοιχεία και οι δείκτες που παρακολουθούνται σε συνάρτηση με το χρόνο και τη συχνότητα καταγραφής συμβάλλουν στην: Εξασφάλιση ποιότητας επεξεργασμένης εκροής σύμφωνη με τη ΚΥΑ 145116 (ΦΕΚ 354/Β-2011) όπως τροποποιήθηκε από την Υ.Α 100079/2015 (ΦΕΚ 135/Β/2015) και την Υ.Α. 191002/2013 (ΦΕΚ 2220/Β/2013) και την ΚΥΑ 5673/400/1997 (ΦΕΚ 192/Β- 14.3.1997), όπως τροποποιήθηκε από την Υ.Α 48392/939/2002 (ΦΕΚ 405/Β/2002) και την Υ.Α. 19661/1982/1999 (1811/Β/1999). Ελαχιστοποίηση δυσοσμιών και άλλων οχλήσεων που προκύπτουν από τη λειτουργία της Ε.Ε.Λ. Προστασία του αποδέκτη των επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων. Προστασία της δημόσιας υγείας. Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα βασικά στοιχεία του προτεινόμενου προγράμματος παρακολούθησης των δεσμεύσεων του σχεδίου. Στάδιο κατασκευής Κατά το στάδιο κατασκευής έχουν προσδιοριστεί τα ακόλουθα βασικά σημεία που θα συντελέσουν στην ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 202

Ο ανάδοχος θα πρέπει να ορίσει υπεύθυνο παρακολούθησης των περιβαλλοντικών όρων. Βασικές υποχρεώσεις του είναι να παρακολουθεί την ορθή τήρηση των περιβαλλοντικών όρων, την ενημέρωση όλων των εργαζομένων στο εργοτάξιο για τα εφαρμοζόμενα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος καθώς και την ευθύνη της εφαρμογής των μέτρων παρακολούθησης και αποκατάστασης του περιβάλλοντος σε περίπτωση υπέρμετρης επιβάρυνσης. Παράλληλα θα τηρείται ημερολόγιο περιβαλλοντικών μέτρων στο εργοτάξιο όπου θα καταγράφονται όλες οι παράμετροι που αφορούν την τήρηση των περιβαλλοντικών όρων, το προγραμματισμένο πρόγραμμα παρακολούθησης κτλ. Οι εκσκαφές θα πρέπει να περιοριστούν στις απολύτως απαραίτητες. Κατά την φάση των εκσκαφών, στη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου και στη θεμελίωση των εγκαταστάσεων θα πρέπει να παρακολουθείται η κατάσταση της ποιότητας του θαλάσσιου νερού με σκοπό αφενός τον περιορισμό της ρύπανσης και αφετέρου τον περιορισμό της διασποράς των στερεών σε μεγάλη ακτίνα. Στα πλαίσια αυτά προτείνεται η συλλογή και η περιοδική ανάλυσης της θολότητας και των αιωρούμενων στερεών στο παράκτιο τμήμα νοτίως της θέσης του έργου. Εάν διαπιστωθεί σημαντική αύξηση της θολότητας ή των στερεών, τότε θα πρέπει να εφαρμοστούν επιπρόσθετα μέτρα συγκράτησης των στερεών (π.χ. χρήση ειδικού πλέγματος συγκράτησης κ.α.). Θα πρέπει να γίνονται μετρήσεις θορύβου κατά την διάρκεια τόσο των χωματουργικών εκσκαφών όσο και κατά την κατασκευή των εγκαταστάσεων για να εκτιμάται το μέγεθος της ηχορύπανσης. Σε περίπτωση που καταγραφούν υψηλές τιμές θορύβου που να υπερβαίνουν τα επιτρεπτά από τη νομοθεσία όρια, θα πρέπει να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα (ηχοπετάσματα κτλ). Θα πρέπει να γίνονται οπτικές παρατηρήσεις ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες ώστε να εντοπιστούν εστίες δημιουργίας σκόνης. Σε περίπτωση που διαπιστωθούν σύννεφα σκόνης να δημιουργούνται τακτικά, θα πρέπει να πραγματοποιηθούν κατάβρεξη των χωμάτων, απαγόρευση διακίνησης οχημάτων, σκέπασμα στις φορτωμένες καρότσες των φορτηγών κτλ. Η κατασκευή των έργων θα ενσωματώσει τοπικά τα διαθέσιμα οργανικά και άλλα γηγενή υλικά. Στάδιο λειτουργίας Αντίστοιχα με το στάδιο κατασκευής, στο στάδιο λειτουργίας προτείνονται τα ακόλουθα μέτρα διαχείρισης του περιβάλλοντος με στόχο την πρόληψη και τον περιορισμό των επιπτώσεων. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 203

Ετοιμασία ενημερωτικού φυλλαδίου που θα δίδεται στους χρήστες των έργων για διάφορα περιβαλλοντικά θέματα που σχετίζονται με την περιοχή μελέτης αλλά και με την περιβαλλοντική συμπεριφορά τους απέναντι στο έργο Σωστός προγραμματισμός της αποκομιδής σκουπιδιών ώστε να μην παραμένουν επί μακρόν σε συνθήκες που μπορούν να προκαλέσουν ασθένειες, να παρασυρθούν και να μεταφερθούν στην θάλασσα κτλ. Ο αρμόδιος φορέας θα διατηρεί και θα εφαρμόζει ολοκληρωμένο σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης, σχέδιο αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης και πρόγραμμα παρακολούθησης των επεξεργασμένων λυμάτων. Το σύστημα παρακολούθησης πρέπει να περιλαμβάνει απαραίτητα ένα σύστημα συλλογής στοιχείων, ένα σύστημα αξιολόγησης των στοιχείων αυτών και τέλος την πληροφόρηση των συναρμόδιων αρχών. Οι ελάχιστες δειγματοληψίες που απαιτούνται παρουσιάζονται στον πίνακα που ακολουθεί: Παράμετρος Μονάδα Μέτρησης Όρια Συχνότητα δειγματοληψιών Μέση ημερήσια παροχή m 3 /d - Συνεχής Ολικό COD mg/l 100 1/μήνα Ολικό BOD5 mg/l 20 1/βδομάδα Αιωρούμενα στερεά (TSS) mg/l 30 1/βδομάδα Αμμωνιακό Άζωτο (ΝΗ4+) mg/l 4 1/βδομάδα Νιτρικό Άζωτο (ΝΟ3) mg/l 15 1/βδομάδα Total Coli Ολικά κολοβακτηριδοειδή (απ. / 100ml) < 500 1/βδομάδα Fecal Coli Περιττωματικά κολοβακτηριδοειδή (απ. / 100ml) < 100 1/βδομάδα Παράμετροι, στοιχεία & δείκτες περιβάλλοντος προς παρακολούθηση Αφού οριστεί Υπεύθυνος λειτουργίας και συντήρησης της εγκατάστασης παρακολουθούνται οι εξής παράμετροι, στοιχεία και δείκτες περιβάλλοντος, Φυσικοχημικές & Μικροβιολογικές παράμετροι στην επεξεργασμένη εκροή πριν από τη διάθεσή της στον αποδέκτη. Τεχνικά στοιχεία της ΕΕΛ προς παρακολούθηση 1. Έλεγχος και καθαρισμός (έκπλυση) συστημάτων παγίδευσης στερεών. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 204

2. Έλεγχος της στάθμης της λάσπης (με ειδικό ηλεκτρονικό μετρητή στάθμης) Έλεγχος στάθμης για επαρκή επεξεργασία λυμάτων 3. Έλεγχος σωστής λειτουργίας των αντλιών τροφοδοσίας 4. Έλεγχος σωστής διανομής λυμάτων -καθαρισμός των αγωγών 5. Έλεγχος καλής λειτουργίας των δοσομετρικών αντλιών 6. Έλεγχος οργανικού φορτίου εισαγωγής ώστε να μην ξεπερνά το φορτίο σχεδιασμού της ΕΕΛ (αίτιο οσμών στην ΕΕΛ). 7. Οπτικός-μακροσκοπικός έλεγχος του χώρου διάθεσης. Συγκεκριμένα θα ελέγχεται ο χώρος διάθεσης για: - αλλοιώσεις στη μορφολογία της επιφάνειας του εδάφους - δυσοσμίες στην περιοχή - Βλάβες στο δίκτυο διάθεσης των επεξεργασμένων λυμάτων - άλλες ενδεχόμενες αρνητικές επιδράσεις στο χώρο διάθεσης Άλλα τεχνικά στοιχεία συντήρησης προς παρακολούθηση Τεχνικά στοιχεία συντήρησης προς παρακολούθηση Συντήρηση / έλεγχος κινητήρων Βάνες Αντλίες λυμάτων Αγωγός Διάθεσης επεξεργασμένων Συχνότητα εργασιών συντήρησης Συντήρηση / έλεγχος κινητήρων: Μηνιαία: Έλεγχος τάσης, έλεγχος συνθηκών περιβάλλοντος (αερισμός, υγρασία κλπ), έλεγχος λαδιών / γρασαρίσματος, έλεγχος διαρροών έλεγχος αντίστασης μόνωσης, τάνυση ιμάντων, ευθυγράμμιση, έλεγχος θερμοκρασίας 1 φορά το 4μηνο: Καθαρισμός από σκόνες κ.λπ. Όποτε χρειάζεται: Έλεγχος υπερφόρτωσης Αντλίες λυμάτων: Μηνιαία: Έλεγχος τάσης, έλεγχος συνθηκών περιβάλλοντος (αερισμός, υγρασία κλπ), έλεγχος λαδιών / γρασαρίσματος, διαρροών αξόνων, έλεγχος και ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 205

καθαρισμός αισθητηρίων στάθμης, βαλβίδων αντεπιστροφής, έλεγχος αντίστασης μόνωσης, ευθυγράμμιση, έλεγχος θερμοκρασίας, έλεγχος υπερφόρτωσης 1 φορά το 4μηνο: Καθαρισμός από σκόνες κλπ. Όποτε χρειάζεται: Οδηγίες κατασκευαστή Αγωγός Διάθεσης επεξεργασμένων Μηνιαία: Έλεγχος φρεατίων Ετήσια: Έλεγχος αγωγού και συντήρηση όπου απαιτείται Μέθοδοι, τόπος, χρόνος και συχνότητα καταγραφής Μέθοδοι Ο Φορέας Λειτουργίας θα πρέπει να διαθέτει τον ανάλογο ιδιόκτητο εξοπλισμό και ανθρώπινο δυναμικό, ώστε να δύναται να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις λειτουργίας της Ε.Ε.Λ. Ο υπεύθυνος λειτουργίας του έργου του φορέα λειτουργίας του έργου υποχρεούται να καταγράφει σε σελιδομετρημένο και θεωρημένο από τη Διεύθυνση Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης βιβλίο το οποίο θα βρίσκεται μονίμως στις εγκαταστάσεις της εταιρείας και θα είναι ανά πάσα στιγμή διαθέσιμο για έλεγχο από τις αρμόδιες Υπηρεσίες. Στο ίδιο τετράδιο καταχωρούνται τυχόν συμβάντα κατά τη λειτουργία των εγκαταστάσεων, καθώς και οι ενέργειες που έγιναν για την επαναφορά του συστήματος σε κανονική λειτουργία. Πρόσθετα ο αρμόδιος φορέας λειτουργίας του έργου υποχρεούται να καταχωρεί τα τεχνικά και λειτουργικά δεδομένα της εγκατάστασης στην Εθνική Βάση Δεδομένων των Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας Λυμάτων της χώρας, η οποία είναι αναρτημένη στην ιστοσελίδα του ΥΠΕΚΑ (www.ypeka.gr,) στην υποενότητα "Υδάτινο Περιβάλλον - Διαχείριση Λυμάτων. Οι απαιτήσεις της Οδηγίας 91/271/ΕΟΚ και της ΚΥΑ 5673/400/1997 Μέτρα και όροι για την επεξεργασία αστικών λυμάτων σχετίζονται: με τα απαιτούμενα όρια εκροής 1. με τον ελάχιστο αριθμό των δειγμάτων, που ανάλογα με τη δυναμικότητα της εγκατάστασης (σε μονάδες ισοδύναμου πληθυσμού) πρέπει να λαμβάνονται ετησίως 2. με τον μέγιστο αριθμό των δειγμάτων που μπορεί να αποκλίνουν από τις απαιτήσεις εκροής. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 206

Η λειτουργία και συντήρηση (προληπτική και επιδιορθωτική) του εξοπλισμού κύριου και βοηθητικού του χρησιμοποιούμενου κατά την λειτουργία της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων, γίνεται σύμφωνα με τις οδηγίες των κατασκευαστών του και με γνήσια εξαρτήματα. Οι εργασίες επιδιορθωτικής συντήρησης βασικού εξοπλισμού (π.χ. αντλίες) θα γίνονται από τον προμηθευτή, κατασκευαστή ή εξουσιοδοτημένο επίσημο αντιπρόσωπο του και θα χρησιμοποιούνται γνήσια εξαρτήματα και ανταλλακτικά. Οι εργασίες συντήρησης θα καταγράφονται στο ημερολόγιο λειτουργίας σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. Βλάβες που θα παρουσιαστούν κατά τη λειτουργία των εγκαταστάσεων της Ε.Ε.Λ., στον ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό και αυτοματισμό, θα αποκαθίστανται αμέσως και θα περιγράφονται αναλυτικά στην Μηνιαία Έκθεση Λειτουργίας / Συντήρησης. Να τηρούνται χωρίς παρεκκλίσεις οι απαιτήσεις της νομοθεσίας ενώ όταν δεν ικανοποιούνται οι απαιτήσεις της εκροής, όπως αυτές ορίζονται παρακάτω να διακόπτει τη διάθεση και παροχή των επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων. Εάν ο υπεύθυνος λειτουργίας διαπιστώσει από τους ελέγχους που θα πραγματοποιεί κίνδυνο δυσμενών επιπτώσεων στο περιβάλλον ή/και στη δημόσια υγεία, το γνωστοποιεί αμέσως στην αρμόδια Διεύθυνση Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, προκειμένου να καθορισθούν από κοινού, σε συνεργασία και με την αρμόδια Διεύθυνση Υγείας της Περιφέρειας, το είδος και το χρονοδιάγραμμα των αναγκαίων επανορθωτικών μέτρων που πρέπει να ληφθούν. Χρόνος και συχνότητα καταγραφής και ελέγχου Στην ΚΥΑ οικ. 145116 (ΦΕΚ 354-Β-2011) καθορίζονται η ελάχιστη συχνότητα δειγματοληψιών και αναλύσεων νερού. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 207

12. Προτάσεις για την έγκριση περιβαλλοντικών όρων 12.1 Γενικοί όροι Γενικά μέτρα και περιορισμοί 1. Να ληφθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα για την ελαχιστοποίηση ενδεχόμενων αρνητικών συνεπειών στην φυσιογνωμία και το χαρακτήρα της περιοχής και την προσαρμογή του έργου στο φυσικό περιβάλλον. 2. Τακτική αποκομιδή των απορριμμάτων και των άχρηστων υλικών από τους υπαίθριους χώρους. 3. Η κεντρική πόρτα της ΕΕΛ να κλείνει με ασφάλεια για την αποφυγή βανδαλισμών και κακόβουλων ενεργειών. 4. Να τοποθετηθεί σύστημα προστασίας των εγκαταστάσεων από πτώση κεραυνών που δεν θα συνδέεται με τη γείωση της ηλεκτρικής εγκατάστασης ούτε με κανένα τμήμα των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων. 5. Τυχόν επηρεαζόμενα υφιστάμενα έργα υποδομής να αποκατασταθούν πλήρως. 6. Να ληφθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα πυροπροστασίας και πυρόσβεσης, μείωσης του θορύβου και κατάλληλης σήμανσης. 7. Να λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας της υγείας του απασχολούμενου προσωπικού σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. 8. Να εκδοθούν οι προβλεπόμενες οικοδομικές άδειες εφόσον απαιτείται από την κείμενη νομοθεσία. Σε κάθε περίπτωση να τηρηθούν οι ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις. 9. Για τη λειτουργία του έργου να έχουν χορηγηθεί προηγουμένως όλες οι απαραίτητες από την κείμενη νομοθεσία άδεις και εγκρίσεις. 10. Οι εγκαταστάσεις του έργου, όπως και η συνολική λειτουργία τους να είναι σύμφωνη με το Ν. 3325/2005 (ΦΕΚ 68/Α/11-03-05), όπως τροποποιήθηκε με το Ν.3982/2010 (ΦΕΚ 143/Α/2011), το Ν. 3734/2009 (ΦΕΚ 8/Α/2009), το Ν. 4155/2013 (ΦΕΚ 120/Α/2013), το Ν. 4072/2012 (ΦΕΚ 86/Α/2012), το Ν. 4254/2014 (ΦΕΚ 85/Α/2014), το Ν. 4178/2014 (ΦΕΚ 174/Α/2013). 11. Να ληφθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος της περιοχής, με την αποφυγή ρύπανσης των επιφανειακών νερών, των υδροφόρων και του περιβάλλοντος χερσαίου χώρου τόσο κατά το στάδιο της κατασκευής, όσο και κατά το στάδιο της λειτουργίας του έργου. Να εξασφαλιστούν όλα τα προβλεπόμενα μέτρα για την προστασία της χλωρίδας και πανίδας της περιοχής κατά το στάδιο κατασκευής & λειτουργίας του έργου. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 208

Μέτρα προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος 1. Να εξασφαλιστεί η μη απόρριψη υλικών εκσκαφής καθώς και κατασκευής (περίσσεια σκυροδέματος κλπ.) και άλλων υλικών (ορυκτέλαια κλπ.) σε περιοχές πολυετούς βλάστησης, σε ρέματα και σε οποιαδήποτε άλλη θέση εκτός από οργανωμένους χώρους 2. Το εργοτάξιο να εγκατασταθεί εάν είναι δυνατό μέσα στο υφιστάμενο γήπεδο του έργου και σε κάθε περίπτωση μακριά από οικολογικά ευαίσθητες ζώνες. 3. Να εξετασθεί προσεκτικά η χωροθέτηση των δανειοθαλάμων και των χώρων διάθεσης των υλικών εκσκαφών ώστε να μην προκληθούν βλάβες σε περιοχές με φυσική βλάστηση. 4. Θα διατηρηθεί η υπάρχουσα βλάστηση όσο το δυνατό περισσότερο. Η χωροθέτηση των εγκαταστάσεων θα είναι σε συμφωνία με το ανάγλυφο. Τα προϊόντα των εκσκαφών θα διατηρηθούν κατά το δυνατόν εντός του γηπέδου ώστε να χρησιμοποιηθούν για επανεπιχώσεις και για τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου. 5. Τα υλικά κατασκευής θα αποθηκεύονται κατάλληλα ώστε να μην υπάρχουν φαινόμενα διασκορπισμού τους στο περιβάλλον. 6. Τα προϊόντα των εκσκαφών (επιφανειακό στρώμα) θα εμπλουτιστούν με φυτευτικό υλικό για να αυξηθεί η γονιμότητά τους και να καταστούν κατάλληλο υπόστρωμα για τις φυτεύσεις που θα γίνουν μετά το πέρας των κατασκευών. 7. Να λαμβάνονται μέτρα μείωσης του θορύβου στις εγκαταστάσεις της μονάδας π.χ των αντλιών ώστε να μειώνεται η όχληση της πανίδας στη γύρω περιοχή. 8. Ο ανάδοχος υποχρεούται να καθαρίσει το χώρο του εργοταξίου και να αποσύρει όλες τις εγκαταστάσεις που δημιούργησε για τις ανάγκες της κατασκευής. Ο χώρος, εκτός από αυτόν που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή της ΕΕΛ θα αποδοθεί όπως ήταν πριν την έναρξη εργασιών του έργου. 9. Για τυχόν επεμβάσεις εντός περιοχών δασικού χαρακτήρα πρέπει προηγουμένως να έχει χορηγηθεί η απαιτούμενη από το Ν. 998/79 (ΦΕΚ 523/Β/1979) έγκριση επέμβασης Μέτρα για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων στα δίκτυα υποδομών 1. Ο κύριος του έργου οφείλει να φροντίζει για τη λειτουργία των εγκαταστάσεων, την απομάκρυνση των απορριμμάτων και τη διατήρηση της καθαριότητας των χώρων επέμβασης. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 209

Μέτρα για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων στο ιστορικό-πολιτιστικό περιβάλλον 1. Οι εργασίες εκσκαφής κατά την κατασκευή της μονάδας να γίνονται μετά από ενημέρωση των αρμόδιων εφοριών αρχαιοτήτων σύμφωνα και με τις παρατηρήσεις τους. Σε περίπτωση που συναντηθούν ευρήματα αρχαιολογικού ενδιαφέροντος οι εργασίες να συνεχισθούν μόνο μετά από άδεια της υπηρεσίας. 2. Η δαπάνη για την παρακολούθηση των εργασιών, για τις απαιτούμενες ανασκαπτικές εργασίες καθώς και για το κόστος συντήρησης, μελέτης και δημοσίευσης των ευρημάτων βαρύνει τον προϋπολογισμό του έργου σύμφωνα με το Ν. 3028/2002 (ΦΕΚ 153/Α/2002). Όταν η δαπάνη αυτή υπερβεί το 10% του προϋπολογισμού του έργου απαιτείται μετά από σχετικό ερώτημα της αρμόδιας υπηρεσίας του ΥΠ.ΠΟ. έγγραφη δήλωση του φορέα του έργου ότι επιθυμεί την συνέχισή της. 3. Προ της έναρξης των εργασιών θα πρέπει να υποβληθούν στις συναρμόδιες εφορείες αρχαιοτήτων ολοκληρωμένες μελέτες με αναλυτικό και πλήρη σχεδιασμό των επιμέρους έργων ανά περιοχή. Μέτρα για την προστασία του αποδέκτη 1. Να γίνεται συστηματική παρακολούθηση (monitoring) της ποιότητας των εκροών του βιολογικού καθώς και της περιοχής του αποδέκτη, σύμφωνα και με τις απαιτήσεις της ελληνικής και κοινοτικής νομοθεσίας περί αποβλήτων και σύμφωνα με το προτεινόμενο σχέδιο περιβαλλοντικής παρακολούθησης της παρούσης ΜΠΕ. 2. Για τα υγρά απόβλητα, να τηρούνται σε κάθε περίπτωση τα όρια διάθεσης που αναφέρονται στην κείμενη νομοθεσία 12.2 Περιβαλλοντικοί όροι κατά την κατασκευή Μέτρα κατά τις χωματουργικές εργασίες 1. Θα πρέπει να γίνεται συχνή διαβροχή των χώρων και των υλικών ώστε να περιοριστεί η έκλυση σκόνης κατά την εκτέλεση των εργασιών κατασκευής. 2. Να διαβρέχεται το χρησιμοποιούμενο τμήμα του δρόμου πλησίον του έργου για να περιορίζονται όσο το δυνατόν οι εκπομπές σκόνης. 3. Κατά τη διάρκεια των εκσκαφών να χρησιμοποιείται μηχανολογικός εξοπλισμός για συγκράτηση της σκόνης. 4. Η λειτουργία των μηχανημάτων που εργάζονται στο χώρο να γίνεται με προσεκτικούς χειρισμούς ώστε να περιορίζεται η έκλυση σκόνης. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 210

5. Τα υλικά εκσκαφών που αποθηκεύονται προσωρινά στο εργοτάξιο μέχρι να γίνει η τελική διάθεση τους να καλύπτονται με πλαστικά φύλλα. Το μέτρο αυτό ισχύει για περίοδο ισχυρών ανέμων αλλά και για την περίοδο των βροχών καλύπτοντας και την προστασία των επιφανειακών υδάτων της περιοχής. 6. Απαιτείται καλή στεγάνωση του γηπέδου της ΕΕΛ με πιθανή γενική εκσκαφή και στρώση αργιλικού εδαφικού υλικού με κατάλληλη συμπίεση. 7. Οι δεξαμενές να κατασκευαστούν με αυξημένο έλεγχο μη ρηγμάτωσης και επιμελημένη κατασκευή ώστε να αποκλεισθούν τυχόν διαρροές κατά τη λειτουργία. 8. Η κατασκευή του δικτύου προσαγωγής των λυμάτων, σύνδεσης των δεξαμενών μεταξύ τους και απαγωγής των επεξεργασμένων προς τον αγωγό διάθεσης να γίνει με αυξημένες απαιτήσεις στεγανότητας. Μέτρα κατά την μεταφορά υλικών για την κατασκευή του έργου 1. Να απαγορευθεί η διέλευση των φορτηγών αυτοκινήτων από κατοικημένες και τουριστικές περιοχές τις ώρες κοινής ησυχίας. 2. Τα φορτηγά οχήματα μεταφοράς αδρανών υλικών ή εκχωμάτων προς διάθεση να φέρουν ειδικό κάλυμμα σύμφωνα με τις υφιστάμενες διατάξεις. 3. Να οργανωθεί η μεταφορά υλικών στον τόπο του έργου με τέτοιο τρόπο ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι επιπτώσεις. Μέτρα για τον χειρισμό υλικών επί τόπου του έργου 1. Απαγορεύεται η κάθε μορφής καύση υλικών στην περιοχή του έργου. Κάθε είδους απορρίμματα, άχρηστα υλικά, παλιά ανταλλακτικά, λάδια, να συλλέγονται και να απομακρύνονται από το χώρο των έργων και η διάθεσή τους να γίνεται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. Μέτρα για την τήρηση της ισχύουσας νομοθεσίας σχετικά με τις εκπομπές καυσαερίων των μηχανημάτων και οχημάτων εργοταξίου Οι βασικές νομικές διατάξεις είναι οι ακόλουθες: 1. Κ.Υ.Α. 28432/2447/92 (ΦΕΚ 536/Β/25-08-92), μέτρα για τον περιορισμό της εκπομπής αερίων και σωματιδιακών ρύπων από κινητήρες ντίζελ, όπως τροποποιήθηκε από Υ.Α 78106/3443/01/02 (ΦΕΚ 118/Β/2002), Υ.Α. 50050/2044/00 (ΦΕΚ 1076/Β/2000), Υ.Α. 18611/1393/96 (ΦΕΚ 465/Β/96) ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 211

2. Κ.Υ.Α. 13736/85 (ΦΕΚ 304/Β/20.5.85), μέτρα κατά εκπομπών αερίων από πετρελαιοκινητήρες προοριζόμενους για την προώθηση οχημάτων. 3. Κ.Υ.Α. 16702/1285/06 (ΦΕΚ 892 /Β/12-7-2006), σχετικά με τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται κατά της εκπομπής ρύπων από τους πετρελαιοκινητήρες των οχημάτων. 4. Π.Υ.Σ. 34/30-5-2002. Οριακές και κατευθυντήριες τιμές ποιότητας της ατμόσφαιρας σε διοξείδιο του θείου, διοξείδιο του αζώτου και οξειδίων του αζώτου, σωματιδίων και μολύβδου, καταργήθηκε από την Υ.Α 14122/549/Ε.103/2011 (ΦΕΚ 488/Β/2011) 5. K.Y.A. 9238/332/27-02-2004 (ΦΕΚ 405 /B/27-2-2004). Οριακές και κατευθυντήριες τιμές ποιότητας της ατμόσφαιρας σε βενζόλιο και μονοξείδιο του άνθρακα, καταργήθηκε από την Υ.Α 14122/549/Ε.103/2011 (ΦΕΚ 488/Β/2011). 6. Π.Υ.Σ. 11/14-2-1997. Μέτρα για την αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από το όζον. 7. Υ.Α. 14122/549/Ε.103/11 ΦΕΚ (488/Β/2011) «Μέτρα για τη βελτίωση της ποιότητας της ατμόσφαιρας, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της οδηγίας 2008/50/ΕΚ «για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα και καθαρότερο αέρα για την Ευρώπη» του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής ένωσης της 21ης Μαΐου 2008»» Μέτρα για την τήρηση της ισχύουσας νομοθεσίας σχετικά με τον θόρυβο που προέρχεται από διάφορες πηγές από μηχανήματα εργοταξίων όπως αερόσφυρες κλπ. 1. Η νομοθεσία αυτή περιλαμβάνει : α. Υπ. Απόφαση 56206/1613/86 (ΦΕΚ 570/Β/09-09-86( περί "Προσδιορισμού της ηχητικής εκπομπής των μηχανημάτων και συσκευών εργοταξίου σε συμμόρφωση προς τις οδηγίες 79/113/ΕΟΚ, 81/1051/ΕΟΚ, 85/405/ΕΟΚ". β. Υπ. Απόφαση 69001/1921/88 ΦΕΚ 751/Β/18-10-88 περί "Έγκρισης τύπου ΕΟΚ για την οριακή τιμή στάθμης Θορύβου μηχανημάτων και συσκευών Εργοταξίου", η οποία τροποποιήθηκε από την Υ.Α. 10399Φ5.3/361/91 (ΦΕΚ 359/Β/28-05-91) «Καθορισμός της οριακής τιμής στάθμης θορύβου των πυργογερανών». γ. Υπ. Απόφαση 765/91 (ΦΕΚ 81/Β/21-2-91) «Καθορισμός των οριακών τιμών στάθμης θορύβου των υδραυλικών πτύων, των πτύων με καλώδια, των προωθητών γαιών, των φορτωτών και των φορτωτών εκσκαφέων», όπως τροποποιήθηκε από Υ.Α. 11481/523/97 (ΦΕΚ 295/Β//1997) ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 212

δ. Υπ. Απόφαση 37393/2028 (ΦΕΚ 1418/Β/01-10-03) «Μέτρα και όροι για τις εκπομπές θορύβου στο περιβάλλον από εξοπλισμό προς χρήση σε εξωτερικούς χώρους», όπως τροποποιήθηκε από Υ.Α. 9272/471/2007 (ΦΕΚ 286/Β/2007) ε. Στις οδούς πρόσβασης των μονάδων θα πρέπει να τηρούνται τα προβλεπόμενα από την υπουργική απόφαση 17252/92 (ΦΕΚ 395/Β/92) όρια θορύβου 2. Χρησιμοποίηση μηχανημάτων εφοδιασμένων με πιστοποιητικά εκπομπών θορύβου τύπου ΕΟΚ όπως επίσης και τα χωματουργικά και δομικά μηχανήματα του έργου να πληρούν τις σχετικές διατάξεις που καθορίζουν τα επιτρεπτά όρια θορύβου και αέριων εκπομπών αντίστοιχα. 3. Να αποφεύγεται η διέλευση οχημάτων και μηχανημάτων μέσω των οικισμών της άμεσης περιοχής και άλλων γειτονικών οικισμών, τουλάχιστον κατά τις ώρες κοινής ησυχίας. 4. Δεν θα υπάρχουν θορυβώδη μηχανήματα τοποθετημένα σε εξωτερικούς χώρους (οι αντλίες όλες είναι υποβρύχιες ή σε κλειστούς χώρους). 5. Τακτικός έλεγχος και καθαρισμός των εγκαταστάσεων και συντήρηση του Η/Μ εξοπλισμού. Μέτρα για την τήρηση της ισχύουσας νομοθεσίας σχετικά με τα στερεά απόβλητα 1. Για τα μη επικίνδυνα στερεά απόβλητα, να τηρούνται οι όροι και προϋποθέσεις της ΚΥΑ 50910/2727/2003 (ΦΕΚ 1909/Β/22-12-03),όπως τροποποιήθηκε από το Ν.4042/2012 (ΦΕΚ 24/Α/2012). 2. Τα στερεά απόβλητα που εμπίπτουν στην νομοθεσία για εναλλακτική διαχείριση στερεών αποβλήτων θα πρέπει να διαχειρίζονται σύμφωνα με το Ν. 2939/01 (ΦΕΚ 179/Α/2001) όπως τροποποιήθηκε από το Ν.3854/2010 (ΦΕΚ 94/Α/2010) και την Υ.Α. 9268/469/2007 (ΦΕΚ 286/Β/2007) και τα προεδρικά διατάγματα που έχουν εκδοθεί ως απόρροια των διατάξεων του νόμου αυτού και με τα οποία καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις για την εναλλακτική διαχείριση των διαφόρων τύπων των εν λόγω στερεών αποβλήτων. 3. Να τηρούνται οι προϋποθέσεις της ΚΥΑ 19396/1546/1997 (ΦΕΚ 604/Β/18-07-97) «Μέτρα και όροι για την διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων» όπως τροποποιήθηκε από την ΚΥΑ 13588/725/06 (ΦΕΚ 338/Β/28-03-06) και το Ν. 4042/2012 (ΦΕΚ 24/Α/2012) ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 213

12.3 Περιβαλλοντικοί όροι κατά τη λειτουργία Μέτρα για την λειτουργία της ΕΕΛ 1. Για λόγους αποφυγής δημιουργίας δυσοσμιών, αλλά και για λόγους υγιεινής, επιβάλλεται ο σχολαστικός καθαρισμός όλων των εξωτερικών και εσωτερικών χώρων των Ε.Ε.Λ. και ιδιαίτερα των τοιχωμάτων των φρεατίων και των διαφόρων δεξαμενών στα οποία επικάθονται στερεά και δημιουργούν αναερόβιο στρώμα. 2. Επιβάλλεται η πυκνή δενδροφύτευση περιμετρικά της ΕΕΛ ώστε να αποτελέσει ένα μέσο παρεμπόδισης της υψηλής συγκέντρωσης μικροοργανισμών στον αέρα και των δυσοσμιών, που ταυτόχρονα είναι εναρμονισμένο με τη φύση και αποτελεί πηγή οξυγόνου για την ατμόσφαιρα. Το κόστος του είναι μηδαμινό και η συντήρησή του μπορεί να γίνεται από επεξεργασμένα λύματα. Στην οριστική μελέτη της εγκατάστασης θα προβλεφθεί η απαραίτητη δενδροφύτευση. 3. Ο χώρος της δραστηριότητας καθώς και ο περιβάλλον χώρος θα διατηρούνται πάντα καθαροί, απαλλαγμένοι από άχρηστα αντικείμενα και απορρίμματα. 4. Με ευθύνη του κυρίου του έργου να ληφθούν όλα τα απαραίτητα και ενδεδειγμένα μέτρα για τη βέλτιστη διαχείριση των στερεών και υγρών αποβλήτων κατά το στάδιο της λειτουργίας του έργου. 5. Κατά τη λειτουργία του δικτύου και των εργασιών συντήρησης / αποκατάστασης να τηρούνται όλα τα μέτρα υγιεινής και ασφάλειας των εργαζομένων, τηρουμένων των διατάξεων της κείμενης νομοθεσίας. 6. Απαγορεύεται αυστηρά η καύση πάσης φύσεως αποβλήτων / υλικών είτε υπαίθρια, είτε σε στεγασμένους χώρους. 7. Να τηρηθούν οι όροι της κείμενης νομοθεσίας περί διαθέσεως λυμάτων προκειμένου να προστατευθούν τα νερά και η υδρόβια πανίδα. Τα επεξεργασμένα λύματα πριν τη διάθεσή τους στον τελικό αποδέκτη, να πληρούν τους όρους και τις προϋποθέσεις της ΚΥΑ 5673/400/97, όπως αυτή τροποποιήθηκε με την αριθμ. Υ.Α 19661/1999 (ΦΕΚ 1811/Β/1999) και την Υ.Α. 48392/939/2002 (ΦΕΚ 405/Β/2002). 8. Να τηρούνται τα όρια που ορίζονται στην Υ.Α. οικ.1811 (ΦΕΚ 3322/Β/30-12-2011) «Ορισμός ανώτερων αποδεκτών τιμών για τη συγκέντρωση συγκεκριμένων ρύπων, ομάδων ρύπων ή δεικτών ρύπανσης σε υπόγεια ύδατα, σε εφαρμογή της παραγράφου 2 του άρθρου 3 της υπ αριθ. 39626/2208/Ε130/2009 ΚΥΑ (ΦΕΚ 2075/Β/2009)», με την επιφύλαξη των ορίων και μέτρων που τίθενται στο εγκεκριμένο Σχέδιο Διαχείρισης για το Υδατικό Διαμέρισμα Δυτικής Στερεάς Ελλάδας ΥΔ04. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 214

9. Να γίνεται περιοδική συντήρηση των εγκαταστάσεων της μονάδας, των αγωγών μεταφοράς των λυμάτων και των αντλιοστασίων, κυρίως στις δεξαμενές και στα φρεάτια, ώστε να αποφεύγονται τυχόν διαρροές λυμάτων προς τον υπόγειο υδροφορέα και τα επιφανειακά νερά της περιοχής. 10. Τα εσχαρίσματα, τα λίπη και η άμμος που θα συλλέγονται στη φάση της προεπεξεργασίας των λυμάτων θα συγκεντρώνονται σε κλειστά δοχεία και θα διατίθενται σε εγκεκριμένο χώρο διάθεσης απορριμμάτων, ώστε να μην δημιουργούνται εστίες συγκέντρωσης εντόμων, ιδιαίτερα κατά τους θερινούς μήνες. 11. Τυχόν στραγγίσματα των εσχαρισμάτων να οδηγούνται στην πρωτοβάθμια επεξεργασία και καθίζηση. Αποκλείεται η επαφή των εργαζομένων με αυτά. Τυχόν κακοσμίες κατά την αποθήκευση, να καταπολεμούνται με χλωροάσβεστο. 12. Εφόσον η απολύμανση των επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων γίνεται με χλωρίωση, θα πρέπει να γίνεται με τρόπο ώστε το υπολειμματικό χλώριο να βρίσκεται εντός των επιτρεπτών της κείμενης νομοθεσίας ορίων. Σε περίπτωση που παρουσιαστεί πρόβλημα στον αποδέκτη λόγω της χλωρίωσης, θα πρέπει να εξεταστούν εναλλακτικές μέθοδοι απολύμανσης (όπως π.χ. Υπεριώδης Ακτινοβολία UV). 13. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος των οσμών είναι απαραίτητος ο σωστός υδραυλικός σχεδιασμός της εγκατάστασης και η ορθή λειτουργία και συντήρησή της. Στις επιμέρους μονάδες της Ε.Ε.Λ. όπου εντοπισθεί πιθανή δημιουργία δυσοσμιών, η παρακολούθηση θα είναι συνεχής και προσεκτική. Απαραίτητος είναι και ο συχνός καθαρισμός της εγκατάστασης καθώς και η συνεπής συντήρηση και εφαρμογή του κώδικα λειτουργίας των έργων που θα ελαχιστοποιεί την πιθανότητα αστοχίας του εξοπλισμού. Ακόμη θα γίνεται προληπτική συντήρηση του εξοπλισμού από εξειδικευμένο προσωπικό με επαρκή όργανα και μέσα. 14. Για την αντιμετώπιση έκλυσης σταγονιδίων, οι χώροι στους οποίους αναμένεται να υπάρχει έκλυση σταγονιδίων, θα πρέπει να τοποθετηθούν σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη απόσταση από την περιοχή όπου βρίσκονται συχνά εργαζόμενοι. 15. Τα υγρά υπερχειλίσματα από όλες τις φάσεις επεξεργασίας των λυμάτων και της λάσπης θα επιστρέφονται στην είσοδο της εγκατάστασης. 16. Αποκλείεται η απευθείας διάθεση των επεξεργασμένων λυμάτων στο «έδαφος» για την επαναφόρτιση, εμπλουτισμό του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα καθώς και η διάθεση αυτών μέσω γεωτρήσεων εισπίεσης κατ ευθείαν στον υδροφόρο ορίζοντα. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 215

17. Η περίφραξη της ΕΕΛ να έχει και κεντρική πόρτα που να κλειδώνει με ασφάλεια, για αποφυγή άτυπων επισκέψεων ατόμων της περιοχής, απουσία του εργαζόμενου προσωπικού ή και για αποφυγή βανδαλισμών. 18. Για τη σωστή λειτουργία της μονάδας απαιτούνται τακτικοί εργαστηριακοί έλεγχοι, επίβλεψη χειρισμών από επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό καθώς και μόνιμη απασχόληση εξειδικευμένου προσωπικού για τη λειτουργία και συντήρηση της εγκατάστασης. 19. Ο φορέας λειτουργίας του έργου να είναι υπεύθυνος για την πρόβλεψη ειδικευμένου προσωπικού και μέσων για την παρακολούθηση της λειτουργίας, την συντήρηση και τον έλεγχο της απόδοσης του έργου, με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος. Διαχείριση Αποβλήτων 1. Σύμφωνα με το άρθρο 29 του Ν.4042/12 (ΦΕΚ 24/Α/2012), απαγορεύεται η εγκατάλειψη, η απόρριψη και η ανεξέλεγκτη διαχείριση υγρών και στερεών αποβλήτων στο περιβάλλον τόσο στη φάση κατασκευής όσο και στη φάση λειτουργίας της ΕΕΛ, σε ιδιωτικούς και δημόσιους χώρους. Κατά προτεραιότητα ισχύει η ακόλουθη ιεράρχηση όσον αφορά τη διαχείριση των αποβλήτων στα απόβλητα: α. Πρόληψη, β. Προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση, γ. Ανακύκλωση, δ. Άλλου είδους ανάκτηση, όπως ανάκτηση ενέργειας, και ε. Διάθεση. 2. Τα αστικά στερεά απορρίμματα (Α.Σ.Α.) που παράγονται, να συλλέγονται και να απομακρύνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα, με ευθύνη του οικείου ΟΤΑ. 3. Η συλλογή, μεταφορά, αποθήκευση και γενικά η διαχείριση των στερεών και υγρών αποβλήτων, να γίνεται σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία : Ν. 4042/12, (ΦΕΚ 24/Α/2012), να τηρούνται δε οι διατάξεις των αποφάσεων: ΚΥΑ 29407/3508/2002 (ΦΕΚ 1572/Β/16-12-2002), όπως τροποποιήθηκε από Υ.Α 28745/895/Ε103/2013 (ΦΕΚ 1104/Β/02-05-2013), KYA 50910/2727/2003 (ΦΕΚ 1909/Β/22-12-2003) για τα μη επικίνδυνα στερεά απόβλητα και των ΚΥΑ 13588/725/2006 (ΦΕΚ 383/Β/2006), όπως τροποποιήθηκε από το Ν.4042/2012 (ΦΕΚ 24/Α/2012), την Υ.Α 146163/2012 (ΦΕΚ 1537/Β/2012), την Υ.Α. 8668/2007 (ΦΕΚ 187/Β/2007) ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 216

ΚΥΑ 24944/1159 (ΦΕΚ 791/Β/30-6-2006) για τα επικίνδυνα στερεά απόβλητα όπως τροποποιήθηκε από την Υ.Α. 14163/2012 (ΦΕΚ 1537/Β/2012) και την Υ.Α. 8668/07 (ΦΕΚ 187/Β/2007). 4. Απαγορεύεται η ανεξέλεγκτη απόρριψη ή διάθεση στερεών αποβλήτων σε ιδιωτικούς και δημόσιους χώρους. Η διαχείριση των μη επικίνδυνων στερεών αποβλήτων να γίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις της Κ.Υ.Α. 50910/2727/03 όπως ισχύει και του Ν.4042/2012. Όλα τα μη επικίνδυνα στερεά απόβλητα, που αποθηκεύονται προσωρινά, να διαχειρίζονται κατάλληλα. 5. Η διαχείριση των αποβλήτων, τα οποία εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Ν. 2939/01 (ΦΕΚ 179/Α/2001) όπως ισχύει, να γίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις του παραπάνω νόμου (π.χ. για τα απόβλητα συσκευασίας) και του αντίστοιχου για κάθε ρέμα Π.Δ. ή Κ.Υ.Α. Ειδικότερα: Οι συλλεγόμενες συσκευασίες (χαρτί, μέταλλα, κ.λ.π) να παραδίδονται σε αδειοδοτημένες εταιρίες προς αξιοποίηση, μέσω εγκεκριμένων συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης σύμφωνα με τον Ν. 2939/01 (ΦΕΚ 179/Α/2001). Η συλλογή των προς απόσυρση ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, των χρησιμοποιημένων ηλεκτρικών στηλών και συσσωρευτών και των μεταχειρισμένων ελαστικών οχημάτων να γίνεται μέσω εγκεκριμένων συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης, σύμφωνα με την Υ.Α 23615/651/Ε.103/2014 (ΦΕΚ 1184/Β/2014) «Καθορισμός κανόνων, όρων και προϋποθέσεων για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΑΗΗΕ), σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 2012/19/ΕΚ «σχετικά με τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΑΗΗΕ)», του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 4ης Ιουλίου 2012 και άλλες διατάξεις» Τα Απόβλητα (Λιπαντικών) Ελαίων (Α.Λ.Ε.) από τη συντήρηση και επισκευή του Η/Μ εξοπλισμού να φυλάσσονται εντός του γηπέδου της ΕΕΛ και περιοδικά να παραδίδονται, μέσω κατάλληλα αδειοδοτημένου συλλέκτη, σε εγκεκριμένο σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης προς περαιτέρω επεξεργασία, με προτεραιότητα την αναγέννησή τους. Η διαχείρισή τους να γίνεται σύμφωνα με το Π.Δ. 82/04 (ΦΕΚ 64/Α/2014), όπως ισχύει. Απαγορεύεται η διάθεση χρησιμοποιημένων λιπαντικών ελαίων, καυσίμων και γαλακτωμάτων στο έδαφος, στα επιφανειακά ύδατα και στο δίκτυο αποχέτευσης της περιοχής. 6. Όλα τα επικίνδυνα και εν δυνάμει επικίνδυνα απόβλητα (π.χ. απόβλητα λιπαντικών ελαίων, υπολείμματα προσροφητικών υλικών, διάφορα ανταλλακτικά κλπ) να ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 217

αποθηκεύονται σε χώρους οι οποίοι να πληρούν τις απαιτήσεις του κεφαλαίου 2 του Παραρτήματος της ΚΥΑ 24944/1159/06 (ΦΕΚ 791/Β/2006) 7. Όλα τα επικίνδυνα απόβλητα, να παραδίδονται, κατόπιν σχετικής σύμβασης, σε φορέα/εργολάβο, ο οποίος πρέπει να διαθέτει άδεια συλλογής και μεταφοράς επικίνδυνων αποβλήτων και σύμβαση με τον τελικό αποδέκτη των αποβλήτων. Η Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων του τελικού αποδέκτη να επιτρέπει την παραλαβή των εν λόγω αποβλήτων στην εγκατάστασή του. Κατόπιν τούτου, η εταιρεία να διαθέτει τις Αποφάσεις Έγκρισης Περιβαλλοντικών των εκάστοτε αποδεκτών καθώς και τα λοιπά δικαιολογητικά. 8. Για την παράδοση αποβλήτων σε τρίτους, να υπάρχουν τα σχετικά παραστατικά για την παρακολούθηση της περαιτέρω διαχείρισης των αποβλήτων εκτός της εγκατάστασης. Προκειμένου για επικίνδυνα απόβλητα, να συμπληρώνεται κατάλληλα το «Έντυπο αναγνώρισης για τη συλλογή και μεταφορά επικίνδυνων αποβλήτων» σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην ΚΥΑ 24944/1159/06. Να τηρούνται τα σχετικά παραστατικά στο αρχείο της εταιρείας. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 218

13. Πρόσθετα στοιχεία 13.1 Προβλήματα εκπόνησης Στο κεφάλαιο αυτό γίνεται αναφορά των τυχόν δυσκολιών (όπως τεχνικά ελαττώματα ή έλλειψη τεχνογνωσίας ή πληροφοριών) που προέκυψαν κατά την εκπόνηση της μελέτης. Οι βασικές δυσκολίες που ανέκυψαν κατά τη διάρκεια εκπόνησης της παρούσας μελέτης, αφορούν κυρίως στην έλλειψη στοιχείων, πρωτογενών δεδομένων και πληρότητας υφιστάμενων μελετών που καθιστούν δυσχερή την εκτίμηση και ποσοτική αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης και ποσοτικοποίησης των επιπτώσεων. Παρ όλα αυτά, οι δυσκολίες εκτιμάται ότι ξεπεράστηκαν με χρήση των υφισταμένων προδιαγραφών της ελληνικής νομοθεσίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και με χρήση στοιχείων από διάφορους διαδικτυακούς τόπους. ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 219

14. Παραρτήματα Α) Βιβλιογραφία Περιφερειακό πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Πελοποννήσου Σχέδιο Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος της Στερεάς Ελλάδας Α Φάση ΣΧΟΟΑΠ Μεγανησίου Παπαζάχος Β. και Κ. Παπαζάχου (1999), «Οι σεισμοί της Ελλάδας» Εκδόσεις Ζήτη, Θεσσαλονίκη Παπανικολάου Δ. (1986), «Γεωλογία της Ελλάδας», Εκδόσεις Επτάλοφος, Αθήνα Β) Πηγές από διαδίκτυο Δήμος Μεγανησίου, Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο: www.meganisi.gr Δημόσια, Ανοιχτά Δεδομένα, www.geodata.gov.gr Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο:www.ypeka.gr Οικοσκόπιο, Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο:www.oikoskopio.gr Διαρκής κατάλογος των κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων και μνημείων της Ελλάδος, Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο: listedmonuments.culture.gr Ελληνική Στατιστική Αρχή, Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο:www.statistics.gr Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο:www.igme.gr Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού, Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο: www.gys.gr Τράπεζα Πληροφοριών Φιλότης, Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο:www.itia.ntua.gr/filotis *Νομοθεσία όπως έχει περιγραφεί αναλυτικά σε όλο το κείμενο Γ) Χάρτες Σχέδια κατάλληλης κλίμακας Την παρούσα μελέτη συνοδεύουν οι παρακάτω χάρτες τεκμηρίωσης της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων: α/α Τίτλος Χάρτη - Σχεδίου Κωδικός 1 Χάρτης προσανατολισμού Π1 ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 220

α/α Τίτλος Χάρτη - Σχεδίου Κωδικός 2 Χάρτης περιοχής μελέτης Π2 3 Χάρτης εναλλακτικών λύσεων Π3 4 Χάρτης χρήσεων και κάλυψης γης Π4 5 Τοποθέτηση του έργου επί του εδάφους Π5 6 Υψομετρικές απεικονίσεις επιμέρους υποέργα Π6 7 Διάγραμμα ροής Π7 8 Χάρτης επιπτώσεων και σημεία παρακολούθησης κατά την κατασκευή του Π8Α έργου 9 Χάρτης επιπτώσεων και σημεία παρακολούθησης κατά τη λειτουργία του Π8Β έργου 10 Θέσεις φωτοληψίας Π9 11 Τύποι οικοτόπων Π10 12 Περιοχή Έρευνας Πεδίου Π11 Το χαρτογραφικό υπόβαθρο παίζει καθοριστικό ρόλο στην επιτυχή εκπόνηση των μελετών ΣΧΟΟΑΠ. Τα υπόβαθρα που έχουν χρησιμοποιηθεί για την εκπόνηση της συγκεκριμένης μελέτης είναι χάρτες της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού (Γ.Υ.Σ.) κλίμακας 1:5.000 και 1:50.000 και υπόβαθρα από το Κτηματολόγιο. Δ) Πίνακες Οι 28 κατηγορίες οχημάτων που χρησιμοποιούνται στο μοντέλο Mobile 6.2 : ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 221

Οι 16 σύνθετες κατηγορίες οχημάτων που χρησιμοποιούνται στις εντολές Κατανομή καταχωρήσεων οχημάτων και κλάσματα διανυθέντων χιλιομέτρων : Οι 14 σύνθετες κατηγορίες οχημάτων που χρησιμοποιούνται στην εντολή κλάσματα Diesel: ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 222

Ε) Φωτογραφική Τεκμηρίωση Φωτ.1 Προτεινόμενη θέση ΕΕΛ Συντεταγμένες σημείου λήψης κατά ΕΓΣΑ 87: 219200.672, 4282148.057 ENCODIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ 223